December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: s0001

[gap: illustration]

image: s0347a

SONCINUM oppid. Ducatus Mediolanensis apud Ollium fluv. inter Cremam 10. mill. pass. et Brixiam 23. Hic [orig: Hîc] Azelinus Romanus tyrannus immitissimus, apud Cassianum captus et vulneratus, misere obiit.

SONDAE Fretum Oceani Indic. inter Iavem et Sumatram, prope Bantamum. 20. mill. pass. circiter latum. A portu Bantamensi Sunda sic dictum.

SONDERBURGUM oppid. Holsatiae munitum, ubi Christiernus II. arctissime a patruo custoditus est, praeterito [orig: praeteritô] saeculo [orig: saeculô]. Subest Principi proprio. Fuit autem Sonderhergiae lineae auctor, filius Iohannis Alexander, cui successit fil. Iohannes Christianus, pater Christiani Adolphi: frater Alexandri Henrici apostasia [orig: apostasiâ] ad Pontificios et indigno [orig: indignô] marimonio [orig: marimoniô] contracto [orig: contractô] noti: Ernesti Gunteri, Georgii Friderici, Augusti Philippi et Philippi Ludovici. Vide Spenerum Syll. Geneal. Histor. in fam. Oldenburgo-Danica. Fuit vero Ioannes is fil. Christiani III. Daniae et Norvegiae Regis ex Dorothea Saxonica; et ex Elisabetha Brunsvicensi Alexandrum genuit, defunctus A. c. 1622. Hic iunxit sibi Dorotheam Comitem Schwartzenburgicam, exque illa suscepit Ioannem Christianum (natum A. C. 1607. denatum 1653. postquam Annam Oldenburgicam aliquandiu uxorem habuisset) Alexandrum Henricum, qui (natus A. C. 1608.) ducta [orig: ductâ] in uxorem filia [orig: filiâ] Pastoris Euangelici, dein ad Romanam Communionem transiit et Colonellus Imperatoris in Silesia vivis excessit A. C. 1667. Ernestum Guntherum (natum A. C. 1609. maritum Augustae Holstae) Georgium Fridericum (natum A. C. 1611.) Augustum Philippum (natum A. C. 1612. Clarae, dein Sidoniae Comitum Oldenburgicarum, sororum, tandem Mariae Sibyllae Nassoviae Saraepontanae, maritum) Adolfum (natum A. C. 1613. denatum 1616.) Annam Elisabetham (natam et denatam A. C. 1615.) Wilhelmum Antonium (natum et denatum A. C. 1616) Sophiam Catharinam (natam A. C. 1617. Antonio Gunthero Comiti Oldenburgico ultimo nuptam) Eleonoram Sabinam (natam et denatam A. C. 1619.) et Philippum Ludovicum (natum A. C. 1620. et primo quidem Catharinae Waldecciae; inde Annae Margaritae Hassiacae maritum) omnes Duces Slesvici et Holsatiae etc. in Sonderburg. E quibus Ioannes Christianus, Patris successor, filium reliquit Christianum Adolphum (natum A. C. 1641.) qui Sonderburgum urgentibus creditoribus amisit et Regi permittere coactus est: Ernestus Guntherus plures suscepit,liberos, inter quos Ernestus Augustus Pontificiis accessit: Augustus Philippus ex tertia coniuge, utriusque sexus liberos moriens, A. C. 1675. reliquit: Philippus tandem Ludovicus, ex posteriore coniuge suscepit Fridericum, Chiliarcham Caesareum, qui Carolam Ducem Ligniciam duxit et a patre Wisenburgum emit, A. C. 1654. Car. Ludovicum, et Wilhelmum Christianum, praeter filias. Vide eundem Spenerum Theatr. Nod. urop. Part. 1. p. 108. Sylloge secundo edita p. 152. et seqq. nec non Artis Heraldicae Parte Spec. ubi de hac Familia.

SONDERITERUS Gregorius, vide Gregorius.

SONDERSHUSIUM German. Sondershausen, castrum Germaniae, in Thuringia, sub proprio Comite, ex Familia Schwartzenburgica. In hac enim, cum Guntherus, qui obiit A. C. 1552. duos habuisset filios, maior natu Io. Guntherus Arnstatensem lineam orsus est; quae iterum abiit in tres ramos, Arnstatt, Sondershausen et Ebeleben. Antonius namque Guntherus filius medius Christiani Guntheri (defuncti A. C. 1642.) et Annae Sibyllae Schwartzenburgicae, Sondershusium nactus, iunxit sibi Mariam Magdalenam Comitem Palatinam (filiam Georgii Wilhelmi Comitis Palatini Rheni in Birkenselden ) atque ex ea genuit Annam Dorotheam (A. C. 1645.) Christianum Wilhelmum (A. C. 1647.) Claram Iulianam (A. C. 1648.) Eleonoram Sophiam (A. C. 1650.) Antonium Guntherum (A. C. 1653.) etc. omnes Comites Schwartzenburgicos lineae Sondershausen. Vide eundem Theatro cit. Part. 1. p. 143. et Part. 3. p. 85.

SONDRAE gentes Indiae. Plin. l. 6. c. 20.

SONDRIUM Castrum Lombradiae Transpadanae ad Abduae finem. Simlero est celeberrimum totius Volturenae oppid. quartae, ex 6. praefecturis Volturenae, sedes; dignitate et potestate reliquas omnes praecedens, quam qui tenet, non Praefectus, aut Potestas, sed Capitaneus dicitur; Praeter Sondriensem enim praefect uram, pacem is et tranquillitatem totius vallis tuetur, et, cum periculum imminet, Imperatoris munere fungitur. Additum sibi Vicarium habet, qui una cum Capitaneo civiles controversias Sondriensium cognoscit; praeterea ius dicit in criminalibus et capitalibus causis, quae ex tota valle ad eius tribunal deferuntur. Sed huius sententiam Potestates, ut vocant, mitigare p ossunt, et ab his ad Senatum dominorum Rhaetorum provocatio est: de Rep. Helvet. Vulgo Sondrio.

SONEGIAE urbec. Hannoniae, incolis a fluvio suo Sennick, Gallis Soignies, quibu sdam Soigne: eum Monte Castr8lucio, Condate, Attho, Querceto vel Casneto, Landericiis, Avesnis, Binchio, Bello Monte, Brenna, Melbodio, ac Cimaco dioeceseos Cameracensis finibus continetur. Hic collegium Canonicorum insigne est. Ad fluv. iacet Sennam, vel Sonam, non procul ab eius capite, qui Sonegias, Hallas Haux, et Bruxellam attingit: hic [orig: hîc] primum navigabilis, ac in Demeram decurrit, Scaldi post accessurum: Senne Gallis, aliis Zenne. A Sonegiis silva Sonaca, vulgo Bois de Soigne, pars silvae Carbonariae, nomen videtur accepisse. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

SONGUM urbs Nigritiae, in regno Madingua.

SONIACA Silva vulgo Bois de Soigne, pars silvae Carbonariae, a Sonegiis oppido non ignobili Hannoniae nomen habet, vide in voce Sonegiae.

SONIPES Turba Canopi, apud Gratium Cyneget. v. 42.

Vix operata suo sacra ad Bubastia lino
Velatur sonipes festivi turba Canopi:

est, h( podoktu/pos2, scabillorum crepitu gaudens. Sacerdotes enim Aegyptii, quibus ex lana xylina, quae etiam lini nomine


page 221, image: s0347b

censebatur, vestes erant gratissimae, in sacris suis scabillum pede sonabant, ut ait vetur Interpres Statii. Unde Sonipedes, oi( podoyofoi\. Latinis Pedicularii: alias et Pedarii: Cuiusmodi homines in choro etiam fuere [orig: fuêre], qui pede percusso [orig: percussô] (armato [orig: armatô] scil. solea [orig: soleâ] lignea [orig: ligneâ], cui suppacta erat e ferro regula, ad maiorem sonum edendum) e)ndo/simon canentibus dabant et saltantibus eu)ruqmi/an moderabantur. Qua de re vide supra passim, inprimis in vocibus, Crupezia, Pedicularii et Scabillum: uti de Sono in genere egregia, apud Voss. de Ideolol. l. 3. c. 27. et 88.

SONIVIUM Tripudium vide infra Tripudium.

SONNENBURGUM oppid. Osiliae, Insul. Livoniae, in mari Baltico in parte Boreali Insul. contra Daghoam Insul. a qua vix 8. milliar. distat in Meridiem, 60. a Pirnavia, urbe Livoniae in Occidentem. Item Urbs, prope Poloniam. Sub Electore Brandenburgico.

SONNEWALD locus Germaniae, in Wetteravia, sub proprio Comite ex Familia Solmensi. In hac namque linea Laubachia in tres ramos subdivisa est, quorum medius Sonewaldius sic habet. Iohannes Georgius Comes Somensis in Laubach, ex Margareta Schonburgia, praeter Albertum Ottonem I. Laubacensis rami continuatorem, genuit Henricum Wilhelmum, cui Sonnewaldia obtigit. Hic (defunctus A. C. 1632.) ex Maria Magdalena Comite Oetingensi, reliquit Georgium Fridericum (maritum Praxedis Hohenlotcae) Sophiam Dorotheam (nuptam Ulrico Duci Wirtembergico, denatam A. C. 1648.) et Elisabetham Carolam (primo Georgii Friderici Comitis Rappolstenii; exin Io. Philippi Comitis Leiningensis uxorem denatam A. C. 1666.) Comites Solmenses etc. in Sonnewald. Vide Spenerum Theatr. Part. I. p. 20.

SONNIUS [1] Franciscus vide Franciscus.

SONNIUS [2] Michael vide Michael.

SONTES primum obiecti feris in Arena, cum Appius Claudius et M. Fulvius Consules essent, tanta [orig: tantâ] immanitate, ut ab eo horrore matronae publico [orig: publicô] edicto [orig: edictô] summotae sint, Iul. Caes. Scaliger Poetices [orig: Poëtices] l. 1. c. 35. Vide supra ubi de Bestiis, item Ludis, voce Rei, ac Reus. Hinc Sonticus morbus, apud Plinium l. 36. c. 19. ubi de gagate, deprehendit sonticum morbum et virginitatem suffitus: Graece i(era\no/sos2, h. e. morbus Comitialis; Ita enim XII. Tabb. eum vocarunt [orig: vocârunt]. Salmas. ad Solin. p. 252. Et Sontici, Graece u(pai/tioi, qui illo [orig: illô] morbo [orig: morbô] tentantur: cuius indicium aliud videbimus ex Appuleio infra, voce Vealis, aliud voce Vinum. Imo et quicumque gravior et vehementior moribus, ut rapida aliqua et quercera febris, sic dictus in Iure, iisdemque Tabb non quidem abeo, quod vim nocendi habeat, sed quod iustam causam afferat, ut ne quis in iudicio sisti possit. Nempe a Sonte, qui ai)/tios2 Graecis et u(pai/tios2, Latinis quoque causarius, fecerunt sontiam, h. e. ai)ti/an, quam corrupte sondiam et sonnium dixere [orig: dixêre] infimi Scriptores. Gall. essoine. Indidem Sontius a)lhqh\s2 in veter. Glossis exponitur: et sontica causa, vera et legitima, quae et sontia uno [orig: unô] verbo [orig: verbô]. Vide eundem ad Spartian. in Hadriano, c. 10.

SONTHEMIUM Germanice Sontheim, locus Germaniae in Franconia unde illustri Familiae nomen, quae Limpurgiae stirpis ramus est. In hac enim cum duae sint capitales lineae, posterior, Speckfeldia vel Sonthemia dicta, Fridericum auctorem habet, minorem natur fil. Friderici Dn. et Pincernae de Limpurg, defuncti A. C. 1414. In eius posteris Friericus (qui decessit A. C. 1596.) ex priore coniuge Margareta Comite Erpachia Eberhardum, ex posteriore Agnete agnata, Henricum genuit: unde duo lineae in Suntheim rami quorum priorem exsequitur p. 50. posteriorem 150. Part. 1. Theatr. Nobil. Spenerus saenius laudatus.

SONTIATES populi inter Aquitanos, Tolosae ac Narbonae, civitatibus Galliae provinciae Romanorum, et Hispaniae citeriori proximi, habentes oppid. natura [orig: naturâ] loci ac manu munitum, in regno Francorum situm Caesar. l. 3. Bell. Gall. c. 20. 21. Ceux de Lavedan nonnullis. Fulv. Ursinus Sociates legendum putat ex Orosio. Athen. l. 4. Sotianos vocat. Baudrando fuere [orig: fuêre] populi Aquitaniae, sub Ausciis, inte Lactoram ad occasum et confluentes Tarnis, in Garumna ad Ortum in Tractu Armeniaco; Aliis versus Aturum Urbem. Vide Sottiates.

SONTII qui et SENTII quibusd. fuere [orig: fuêre] in Provincia, in eo tractu, ubi hodie Dioecesis Diniensis Horum Caput Dinia Digne, quae Dinia Sontiorum dicitur.

SONTIUS fluv. Lisonzo, oritur ex Alpibus in Carniola: dein per Foro-iulium et Comitatum Goritiae flvenes, Goritiam et Gradiscam rigat. Cassiod. Hic [orig: Hîc] Odoacrum Theodoricus Veronensis, a Zenone evocatus, primo vicit, postmodum vero ad Veronam, tertia [orig: tertiâ] vice ad Abduam. A. C. 488.

SONUS [1] fluv. in Gangem se exonerans. Plin. l. 6. c. 18. et Arrian. in Indic.

SONUS [2] in Concilio Emerit. can. 2. Oportet igitur, ut, sicut in aliis Ecclesiis, vespertino [orig: vespertinô] tempore, post lumen oblatum, p rius dicitur Vespertinum, quam Sonus, in diebus festis, ita et a nobis constituatur in Ecclesiis nostris: dicitur Psalmus Davidicus 95. Venite exsultemus etc. qui in Ecclesia Romana in Matutinis canitur, quod sonora [orig: sonorâ] voce decantatur, nomen id adeptus. De eo Breviarium Mozarabum: Statim dicitur Sonus si sit Festum: eo quod dies ferialis caret Sono [orig: Sonô], nisi in tempore Resurrectionis propter sollennitatem dicitur. Haec regula. Sonus est, Venite exsultemus Domino, iubilemus, Deo salutari nostro Versus, Praeoccupemus faciem Dei in consessione, et in Psalmis iubilemus Deo, apud Car. du Fresne Glossar. Vide quoque Dominic. Macrum voce Invitatorium: uti de Sono Diis accensito, supra Dii.

SOOS Spartanorum Rex, vide Sous.

SOPANUS vide Supanus.

SOPARMA Indiae intra Gangem emporium, supra Corv. promuntor. Arrian. in Periplo.

SOPATER [1] vir quidam ex Beraea, cuius meminit B. Lucas in Actis Apost. c. 20. v. 14. Item dux Philippi; A. M. 3763.