CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

SUDETI , *sou/ditoi Ptol. montes Germaniae inter Franconiam ad occasum et Voictlandiam ad ortum, Wendenberg, et Fiechtelberg. Ex quibus 4. flumina originem trahunt, Moenus, Egra, Sala, et Nabus. Qua Bohemiam attingunt, Risenberg dicuntur.

SUDOR Larium indicium multarum aerumnarum civitati, creditus olim. Statius Theb. l. 4. v. 374.

--- -- --- Vestali raptus ab ara [orig: arâ]
Ignis, et ostendens confectas flamma Latinas
Scinditur in partes, geminoque cacumine surgit,

Aliarum item statuarum. Florus. l. 2. c. 8. Cum humcre continuo [orig: continuô] Cumanus Apollo sudaret. Sed hic faventis Asiae suae Numinis timor crat. Silius Ital. l. 1. v. 97.

Tunc Magico [orig: Magicô] volitant cantu per inania manes
Exciti, vultusque n marmore sudat Elysae.

Sic simulacrum Averni sudasse [orig: sudâsse] legitur, apud Iunium Philargyrum in Georgic. Virgilii l. 2. et in prodigiis mortem Caesaris consectis Georgic. l. 1. v. 480.

Plura vide apud Plutarchum et Obsequentem, c. 112. 113. quorum illum rationibus compingendis laborantem vide in Coriolano.

SUDORE uno devincere apud Capitolinum in Maximinis, c. 2. Maximinus XVI. lixas uno [orig: unô] sudore devicit; locutio e media est palaestra elegans et texnikh\, et significat, pri\n a)peipei=n, priusquam defatigaretur. Symmachus eadem dere, Tunc Maximinus, ait, sedecim lixas tanta [orig: tantâ] felicitate prostravit, ut vincendo singulos nullam sibi requiem intercapedine temporum daret. Alias ita Athletae pugnabant, ut aliquantulum respirarent, quo [orig: quô] facto [orig: factô] pa/lin enapedu/santo toi=s2 au)toi=s2 a)gwni/smasi, rursus inibant eadem certamina. Philo per. me/q. Unde idem alibi Aegyptios comparans Athletis ait, diapneu\santes2 de\ timwri/as2 e)t' o)li/gon, w(/sper e)n toi=s2 a)gw=sin a)qlhtai\, Cum vero paulum respirassent [orig: respirâssent] ab ultione, quemadmodum in certaminibus Athletae. Cum vero rigidius certamen iniretur, diapnei=n kai\ sulle/gesqai do/namin ei)s2 e(te/ran a)gwni/as2 a)rxh\n, respirare et colligere vires adinstaurandam pugnam, ut idem loquitur, pe. katasta/s, a)rxh=s2, non licebat. Quod sponte sua [orig: suâ] apud Capitolinum Maximinus fecit, ut robur suum Severo redderet probatum etc. Vide supra ubi de Lucta.

SUECIA Regnum Europae, ita denominata a Suionibus, ac Sitionibus, qui Suevorum gentes fuerunt in Germanico Oceano sitae, nec inepte possunt videri ii, quos nostra aetas Suedos et Suecos vocat, aliquot saltem literis mutatis. Sueciae reguum, immensae illius peninsulae Arctoae, quem Scandinaviam veteres nominant, mari Glaciali Norico [orig: Noricô] et Balthico [orig: Balthicô] circumfusae; Gothiam et regiones amplissimas, latissimeque adversus orientem patentes, hoc [orig: hôc] tempore obtinens: ab occasu Norvegia [orig: Norvegiâ]: ad meridiem, sinu maris Balthici seu Germanici, Vistulae et Viadri ostiis obiecto [orig: obiectô], versus Boream, non procul a mari Glaciali; ad ortum, Russiae Neugardia [orig: Neugardiâ] terminatur: a gradu latitudinis 55. usque ad 73. longitudinis 35. usque ad 58. extenditur. Provincias multas continet, avarum aliae Gothicae sunt, ut Ostrogothia, cuius Lincopia metropolis, Westrogothia, lacu Vetere ob Orientali seiuncta, cuius Scara, Episcopi sedes: Australis Gothia, seu Smalandia, Tuiscia, Verendia, cuius Vexio praecipuum oppidum: Moringia et insula Selandia, Smalandiae in longitud. 18. milliat. obiecta, et in totidem parochias distincta, ac arce Borgholmia [orig: Borgholmiâ] munita. Aliae Noricae, seu Succicae sunt, ut Oplandia, cuius Opsalia ad Salam sita, in centro Sueciae, sedes Archiepiscopi et scholae publicae, ac Stocholmia metropolis. Meridianae Meleri ripae, Sudermanniae oppida, Telo, Stringenes, Episcopi sedes, et arx Gryphisholmia adiacent: Nericiae Orclo arx praecipua est: Occasus versum Westmannia regio et urbes Arosia et Arboga lacui incumbunt. Inde versus occasum aestivum Dalia occidua, Eva et Solies Dalia a Slacu Solion sic denominata iacent, quae tres provinciae, una cum maiore parte montavarum provinciarum, sub Episcopi Harosiensis inspectione continentur. Oplandiae, versus Boream, finitima Gestricia, inde Helcingia, post Middelpadia, ulterius Augermannia, Borea et Notia. Inde Nortbotnia in Westbotniam et Ostbotniam divisa, longo [orig: longô] terrarum tractu diffusae provinciae. Tandem Boream versus Scricfinnia, Lapponia, Biarmia; has proprie regni Suecorum provincias antiquas, plerasque sinus Botnicus ex Balthico in Boream, recta Toroniam, et ultra circulum arcticum porrectus, a Finlandia amplissima peninsula dirimit. Dividitur Finlandia in Notiam et Boream, quibus Natagundia superior et inferior, Savolosia, Tavastia, Finnonicae regiones late patentes adiunctae sunt. Inde trans Finnicum sinum Carelia, cuius Kexholm metropolis est, et meridiem versus Wotichonia, in qua Lovati fluvii Novogardiam allabeutis, quem Ny accolae vocant, ostium: supra

Coporam Ingria, evius Iamagrod, et Solonseia, cuius Ivanogrod e regione Nervae, arces sunt praecipuae. His contiguae versus meridiem sunt Livonicae Esthonum provinciae, a Nerva ad Revaliam et Vernoviam usque pertinentes. Allantacia, cuius Nerva; Wiria, cuius Wesemberga; Wichia, cuius Ahabsal Episcopi sedes et insula Dagen. Quae regiones trans Finnicum sinum pleraeque omnes, Ioannis III. Regis virtute ac felicitate, regno Suecorum, A. C. 1581. primum accreverunt, cum Revalia sponte Erico XIV. Suecorum regi se subiecisset, A. C. 1561. Est autem multis in locis aspera, montosa, humida et paludosa, unde multis in lcis est invia, et rarior ibi fructuum proventus. Totum vero littus versus Livoniam, acutissimi scopuli occupant, quibus eae orae inacceslae fiunt, ad quas gelato [orig: gelatô] mari lupi transmeant, praedae gratia [orig: gratiâ], ibique nimio [orig: nimiô] frigore privari luminibus feruntur. Merul. et Metel. Baudrando Suecia, incolis Sueden, Gallis Suede, Italis Suetia, regnum est Europae versus septentrionem. Maiorem Scandinaviae partem complectitur, aliasque Daniae et Norvegiae unitum fuit; sed hodie proprio subest Regi. Terminatur a septentrione Lapponia [orig: Lapponiâ] Norvegica [orig: Norvegicâ], ab oriente Moscovia [orig: Moscoviâ], a meridie mari Baltico [orig: Balticô], et ab Occidente Dania [orig: Daniâ] et Norvegia [orig: Norvegiâ]. Eius partes sunt sex, nempe Suecia propria, seu Suevonia, Gothia, Lapponia Suecica, Finlandia, Ingria, et Livonia: sub quibus sunt triginta quinque provinciae, quibus additur Bahusiana Praefectura, quae antea pars erat Norvegiae. Subsunt etiam Regi Sueciae Pomerania citerior, Ducatus Bremensis, et Principatus Ferdensis: sed haec sunt in Germania. Totius autem regm caput est Holmia, Stockholm, prope Melerum lacum. Morerio regionis huius aer tam purus est, ut ultra 100. annos vitam non raro incolae producant: quorum opes in fertilitate terrae, metallis et aliis: quod enim eius citra sexagesimum gradum est, aere satis miti et temperato [orig: temperatô] fruitur: quod inde usque ad gradum 66. scil. ad Arcticum circulum, excurrit, caelum quidem inclementius habet, solum vero felicius: quod reliquum ultra circulum Arcticum restat, et sterile est et frigore horridum, feris tamen, piscibusque innumeris abundat. Unde multitudo incolarum olim tam prodigiosa, ut silvas etiam colerent, quod et ruinae passim occurrentes, et in reliquum pene totum terrarum orbem huius gentis inundationes testantur. Incolae autem natura [orig: naturâ] feroces et truces dura [orig: durâ] exercitaque [orig: exercitâque] educatione, contra omnes labores firmantur. Germanis mores similes habent, nisi quod ab iis civilitate superantur, at industria eorum ingens, utpote quovis [orig: quôvis] Sueco rustico [orig: rusticô] omnes artes opificiaque callente. Integris saepe silvis incensis cineri grana serentes miscent, admirando [orig: admirandô] successu. Rei bellicae gloria [orig: gloriâ] sub Gustavo Adolpho inprimis et Carolo Gustavo Regibus emicuerunt: Linguarum exoticarum, et politicae minime rudes, magnifice hodie vestiri gaudent; Reges memorant antiquissimos a Magogo, Noachi ex Iapheto filio nepote, usque ad praesentem Carolum XI. centum et quinquaginta. Regiam dignitatem, Electivam antea, fecerunt Hereditariam, sub Gustavo I. Erici filio, qui pulso [orig: pulsô] Dano [orig: Danô] Christierno [orig: Christiernô] II. Rex factus est, A. C. 1523. Hic A. C. 1527. comitiis coactis, religionem Pontificiam abrogavit, Cleticos, qui in regno manere mutata [orig: mutatâ] religione nolebant, dimisit. Olai Petri opera [orig: operâ] usus, Antistites et Pastores dignos Ecclesiis praefecit: Biblia S. in suecicum sermonem primus transferri et in omnia regni templa distribui curavit, Reformatos exules a Danis inhumaniter habitos clementer invitavit, non tuto [orig: tutô] solum hospitio [orig: hospitiô], sed et libertate religionis oblata [orig: oblatâ]: Obiit A. C. 1560. regni 38. aetat. 70. Successit Ericus fil. ex Catharina Saxonica, qui, rebus regni turbatis, in carcerem coniectus a Iohanne et Carolo fratribus, e Margareta Loholmia genitis, ibi obiit A. C. 1568. Iohannes post eum praefuit, pater Sigismundi, qui A. C. 1592. electus Poloniae Rex, cum contra regni leges Latinos ritus Suecis obtrudere conaretur, a Proceribus depositus est, substituto [orig: substitutô] patruo [orig: patruô] Carolo [orig: Carolô]: qui perpetua [orig: perpetuâ] ferme vita [orig: vitâ] infelix, obiit A. C. 1611. pater Gustavi Adolphi, illius tot victoriis et rerum gestarum magnitudine incliti: Cui in praelio Lutzensi occiso A. C. 1633. successit Christina filia, quae, pace Monasterii inita [orig: initâ], ingenti accessione regnum auxit, sceptro [orig: sceptrô] dein A. C. 1654. sponte cessit, in gratiam Caroli Gustavi, quem Casimirus Bipontinus susceperat ex Catharina sorore Gustavi Adolphi. Mortuo A. C. 1660. successit Carolus XI. hodie regnans. Rex de negotiis regni deliberaturus, convocat Ordines, e Nobilitate, Clero, Mercatorib. et Rusticis constantes: quorum Primi capita familiarum: Secundi duos Pastores ex qualibet communitate: Urbes duos Mercatores, et quaelibet villa duos numero suo, illuc mittit. Reliqua minoris momenti in consessibus ordinariis peraguntur. Vide insuper Cluver. Ortelium, Sansonem et Du Val Georg. Saxonem Gramm. Hist. Daniae, Olaum M. Histor. gent. Sept. Ioh. Magn. Hist. Reg. Suec. Alb. Crantz. Chron. Dan. Suec. et Norveg. Erpoldum Lindenbrog. Script. rerum Germ. Hug. Grotium in Hist. Suecor. Goth. et Wand. etc. ut et infra in voce Sueones.

Angermania, Angermanie. Blekingia, Blecking. Bothnia occidentalis, Bothnie Occidentale. Caiania seu Bothnia orientalis, Caianie. Carelia, Carelie. Dalecarlia, Dalecarlie. Dalia, Dalie. Finlandia septentrionalis, Finlande septentrionale. Finlandia meridionalis, Finlande, meridionale. Gestricia, Gestricie. Hallandia, Halland. Helsingia, Helsingie. Kekholmia, Kekholme. Lapponia; Lapponie. in quinque marchias seu provincias divisa. Livonia Livonie, in duas provincias divisa. Medelpadia, Medelpade. Nericia, Nericie. Nylandia, Nylande. Ostrogothia, Ostrogothland. Savolaxia, Savolax. Scania, Schonen. Smalandia, Smaland. Sudermania, Sudermanland. Tavasthia, Tavasthus. Vermelandia, Vermeland. Westmania, Westmanie.

Iemptia, Iempterland. Ingria, Ingrie, scu Ingermanland. Westrogothia, Westrogothland. Uplandia, Upland. Sueciae urbes praecipuae: Aboa, Abo. Arosia, Westeras. Calmaria, Clamar. Carolstadium, Carolstad. Christianopolis, Christianopel. Coronia, Landscron. Daleburgum, Daleborg. Elleboga, Ellebogen. Gothenburgum, Gotemburg. Holmia, Stockholm, regni caput. Lincopia, Lincoping. Lunda, Lunden. Nicopia, Nycoping. Norcopia, Norkoping. Orebroa, Orebro. Revalia, Revel. Riga, Rige. Scara, Scare. Sigtuna, Sigtun. Torna, Toorn. Viburgum, Viborch. Upsala, Upsal.

SUECIA NOVA vulgo nouvelle Suede, provinc. Americae Septentrional. in ora maris Borealis, inter novum Belgium ad Boream, et Virginiam ad Austrum; primo a Suecis habitata, et postea a Batavis occupata, qui inde eiecti fuere [orig: fuêre] hisce ultimis temporibus; sicque etiamnum subest dominio Suecorum. Ibi oppida praecipua Christina et Gothemburgum, prope ostia fluvii Austrini.

SUECONII Plinio [orig: Pliniô] teste, l. 4. c. 17. Belgii populi fuere [orig: fuêre] ubi hodie Tornacum, urbs Episcopalis Flandriae, ad Scaldim fluv. ut quidam opinantur.

SUEDIA vide SUECIA, et SUETIA. Adde, quod Sueonum, Sueciae, et Suediae nomen Antiquos, boni ominis causa [orig: causâ], a iuvenili vigore et mascula virtute, sumpsisse censet Loccenius, quod Suen denotet iuvenem seu masculum: Ab exteris vero Suedos vocatos, quia Suconum terra Sueaod, Sueaod et Svenod dicta fuerit, in deque commodioris soni causa [orig: causâ] Sued formatum, Antiqq. Suco Goth. l. 1. c. 1. Regno conterminae sunt, ab Austro Dania, ab Occasu Norvegia, a Borea Oceanus Septentrionalis, ab Ortu Russia: Partes eius infra recensitas vide. Metalli, maxime cupri, hic [orig: hîc] fodinae celebres, quarum intuitu eas subterraneum Regni Aerarium praefatus Auctor vocat l. 2. c. 17. Nec obscurum huius rei testimonium elucet e collegio Montanorum Holmiae a Christina Regina ante hac instituto, in quo res Metallicae promoverentur et controversiae deciderentur. Idem cit. loc. Coeterum terra apta cultui, pro natura ac benignitate soli communiter octuplum, decuplum, duodecuplum aliquando plus reddit. Quam, ut divinitus affluentem, benedictionem, agnoscentes Agricolae, Dei donum vulgari sermone praedicant, et terram Dei cellam penariam vocant. Unde vetus inter illos Proverb. I Gudz wisthuus aer myckin maat, i. e. In Dei cella penaria multum est cibi, Idem c. 19. Regnum autem, postquam ultimo a Regno Daniae avulsum fuit sub Damae Rege Christierno II. proprios rerinuit Reges, qui e Trollorum familia fuere [orig: fuêre] sequentes; Gustavus Ericsonius instaurator Regni et Religionis, qui e captivitate Danica, inter venandum, habitu piscatorio [orig: piscatoriô] elapsus Lubecam se receperat et inde clam in Suediam delatus, specie procurandorum Christinae Stenonis II. viduae negotiorum Stenonisque filia [orig: filiâ] in Uxorem accepta [orig: acceptâ], Procerum favore ac Lubecensium praecipue opibus, Regni vacui possessionem adeptus est, Thuan. l. 1. Ei successit filius Ericus II. qui tyrannide, nuptiisque (Elisabethae Angliae Reginae coniugium postquam frustra ambiisset) cum Catharina, ex infima plebe, an lictoris, an militis filia [orig: filiâ], contractis, notus: In carcere vitam finiit: Successore fratre Iohanne, qui obiit A. C. 1592. Hunc excepit Sigismundus, eius ex sorore Sigismundi Poloniae Regis filius, quem, cum a Polonis, Patre adhuc superstite, Rex electus A. C. 1587. Latinos ritus sequeretur, et proin in patrio Regno Religionis mutationem moliretur, ortis inter Suecos Polonosque dissidiis, Sueciae reguo [orig: reguô] exuerunt Proceres, iure successionis simul omnIbus eius posteris abrogato [orig: abrogatô]: inque eius locum, Carolum patruum surrogarunt [orig: surrogârunt], Ducem Sudermanniae; et Pro-Regem a Sigismundo constitutum, A. C. 1604. Cui defuncto A. C. 1611. filius successit Gustavus Adolphus, Princeps magni animi, quemque inter ipsos Pontificios Ambrosius Spinola, post victoriam Pragensem A. C. 1620. solum inter Protestantes Principes residuum iudicavit, qui non itritari deberet, vide Petr. Bapt. Burgum Marte Sueo-Germ. l. 3. Post res in Germania et alibi praeclarissime gestas, obiit in praelio Lurzensi A. C. 1632. aetat. 38. Pater Christinae, quae Regno praefuit usque ad A. C. 1654. quo [orig: quô] eo [orig: eô] cessit, illudque in manus Caroli Gustavi resignavit, reservatis sibi Imperialibus 200000. ex Pomerania et Insul. Oelandia quotannis solvendis: cuius rei sollemnitates habes in Theatr. Europ. ad Ann. praedictum. Eo [orig: Eô] facto [orig: factô] Oeniponte ad Latinos transiit ritus, et ab Alexandro VII. Christina Alexandra appellart gestiit. Igitur Carolus Gustavus, Gustavi Adolphi ex sorore Catharina nepos, natus Nycopiae A. C. 1622. patre Ioh. Casimiro [orig: Casimirô] Bipontino [orig: Bipontinô], inde supremus militiae Suecicae Dux, post A. C. 1649. Christinae successor destinatus et A. C. 1650. Princeps hereditarius renuntiatus, Regnum capessivit, A. C. 1654. moxque bello Polonico ac Danico usque ad A. C. 1660. implicitus, obiit pace nondum conclusa [orig: conclusâ], d. 12. Febr. eiusdem Anni. Post eum regno praeest filius Carolus, cum Daniae Rege et confoederatis Imperii Principibus Belgisque aliquot annis, difficili bello [orig: bellô], collisus. Factum vero hereditarium hoc regnum est A. C. 1544. Arosiae sub Gustavo I. Rege, quod in electione Caroli A. C. 1604. renovatum fuisse, apud Thuanum legimus l. 131. Unde factum, ut Christina adhuc minorennis in subscriptionibus Principis hereditariae et designatae Reginae, titulum usurparit [orig: usurpârit], Rexque hodiernus, antequam ipse Regno praeesset, Principem Hereditarium se; omisso tamen designati Regis epitheto [orig: epithetô], scripserit. Negotia Suedorum cum Polonis, Danis, Moscis, Civitate Bremensi, plutibus exsequitur Auctor Anonymus Histor. Orbis Terr. Geogr. et Civ. Part. 2. c. 6. §. 4-8. In arduis Regni negotiis militiae legendae, pacis

concludendae, belli indicendi etc. res cum Senatorum consensu perficitur, qui in universum, inclusis maioribus officiis, numerantur XLIV. Inter quos neceslarii et inseparabiles socii Consiliorum sunt. 1. Archidapifer seu Trocksetus, fere idem cum Veteri Praefecto Praetorio, cuius munus est: Leges custodire, Praesidem summi Dicasterii Holmensis agere, Regem officit admonere, etc. 2. Marescallus Regni, qui dirigit militare consilium et omnem curam militiae terrestris gerit, cum Veteri Magistro militum comparandus. 3. Archithalassus, qui Leges nauticas custodit, velut Magister Dodecanisi sub Graecis et Turcis. 4. Cancellarius, qui reditus Regni, quaeque ad Fiseum pertinent, curat, velut olim Comes Sacrarum Largitionum. Atque hi durante minorennitate Regis, quae anno [orig: annô] 18. terminatur, cum Regina vidua, negotia Regni tractant, et subscriptionibus suis confirmant; quamquam non illi modo, sed et omnes Senatores, in transactione Polono-Suedica, volente ita Regina [orig: Reginâ], subscripserint. Nec omittendum, quod singulare hoc regnum habet, ut Rex non solum in antiqua Populi privilegia, sicut alibi quoque sit, sed et in Augustanam Confessionem iurare teneatur, quam si relinquat, vi pactorum deponi potest, bonis ipsius Fisco addictis. Hinc, recentioribus aliquibus Comitiis nonnulli Ordinum summam praedictam, quam sibi Christina reservatit, sublatam voluere [orig: voluêre]; quod tamen a reliquis mitigatum, summa [orig: summâ] ad 120000. Imper. reducta [orig: reductâ], Sprengerus Not. Regni Sued. Vide plura de hoc Regno, apud Stiernhelmium Glossar. A. Bureum Orbis Arctoi descr. Andr. Hildebrandum Geneal. Regum Sued. Ioc Loccenium Antiqq. Sueo-Goth. l. 3. Hornium Orb. Imp. Alios. ut et in voce Sucia, it. Sueones. Ut de Regnatrice Familia saltem aliquid addam, hodierna Palatinae Stitpis ramus est. Ioannes enim Casimirus, tertius Ioannis Senioris Ducis Bipontini filius, natus A. C. 1589. Suecicam lineam prosevit, cum in Suecia Catharinam (Caroli Regis filiam) uxorem promeruisset, A. C. 1615. His nati sunt (praeter filias, Christinam Magdalenam Friderico Marchioni Badensi, Mariam Euphrosynam Maguo Gabrieli Coiti de la Gardia Regni Cancellario, et Eleonoram Catharinam Friderico Landgravio Hassiae elocatas) Carolus Gustavus, post Christinam, Sueciae Rex, et Adolphus Ioannes. Carolo Gustavo (defuncto A. C. 1660.) genitus, ex Hedvige Eleonora Holsatica, Carolus XI. Rex, hodie feliciter imperans (A. C. 1655.) Ulricam Eleonoram, Christiani V. Daniae R. sororem sibi faustis auspiciis haud pridem iunxit. Ipse vero Gustavus Magnus, qui a tyrannide Christierni II. Daniae Regis Regnum vindicavit, domo [orig: domô] de Wasa, ex vetusta Suecorum nobilitate et antiquorum Regum sanguine orta [orig: ortâ], descendit: e qua familia ultimi sunt, Ioannes Casimirus nuperus Poloniae Rex, et Christina Regina Suecorum, quae abdicato [orig: abdicatô] iam pridem Regno [orig: Regnô] Romae maximam partem commoratur. Vide Phil. Iac. Spenerum Sylloge Geneal. Histor. et Theatro Nobilit. Europ. Tom. II. nec non Artis Heraldicae Parte Spec.

a. Gothia, quo pertinent Scania, Halandia, Blekingia, Smelingia: Item Ostro-Gothia et Westro-Gothia; quarum priores ultima [orig: ultimâ] transactione Sueo-Danica [orig: Danicâ], a Daniae Regno avulsae, Suedico Regno accessere [orig: accessêre]. b. Sueonia; quo pertinent Sudermannia (in qua Holmia Regia) Nericia, Westmannia, Dalecarlia, Ulpandia: Dein Boream versus, Gestricia, Helsingia, Medelpadia, Botnia, Iemptia, quae olim Danorum erant. Vide Articulos Brempsbroenses. g. Lapponia, quo referas Lapmarckias et Finmarckiam. d. Finlandia, a Boreali latere Sinus Finnici, quo spectant Caiania, Thavastia, Savolaxia, Finnia, Nylandia, Carellia, Europa. e. Ingria, e regione Finlandiae, atque ab altero latere Sinus Finnici, ut et Esthonia.

SUEDIUS Clemens, e primipilaribus, cui cum Antonio Novello et Aemilio Pacensi Otho, summam expeditionis in Galliam Narbonens. commisit. Tacit. Hist. l. 1. c. 87. Vertranius legit Vedius.

SUEL Hispaniae Baeticae oppid. post Carteiam et Calpen. *sou=l Ptolem. eius meminere [orig: meminêre] Mela, l. 2. c. 6. Plin. l. 3. c. 1. et Antonin. ubi corrupte Sivel. Hodie Moolina, castrum parvum regni Granatae in ora maris Mediterr. Sanso. A vulpibus dici putat Bochartus, in Chanaan, l. 1. c. 34. quia Ebraeis [gap: Hebrew word(s)] hual, est vulpes; et ex Baetica tam vulpium, quam mustelarum pelles peti scribunt recentiores. Sic a vulpibus nomen habet in Maeotide Alopeciae; in Hellesponto Alopetonnesus. Contra Smyrnam Alopece, in Boeotia mons Alopecos; in agro Attico Alopecae vicus tribus [orig: tribûs] Antiochidis, ex quo Socrates oriundus; in Iudaea [orig: Iudaeâ] Saalim, vel Sualim, ut legi mavult Hieronymus, 1. Samuel. c. 9.v. 4. In Phrygia denique *)ecoua/noun, de quo Stephan. in *)azanoi\.

SUELTERI populi Galliae Narbonens. in Provincia, inter Argenteum amnem ad Boream et Olbiam oppid. ubi hodie pars pars Meridionalis Dioecesis Foro-Iuliensis. Baudrand. Valesius horum pagum hodieque le Sterel dici, supra Forum Iulii, illosque inter Pyrenaeum et Alpes Maritim, sed his propiores fuisse, scribit Notit. Gall.

SUEONES item SUEDI, SUETHI, et SUECI, populi antiquissimi, Normannorum pars ut maxima, ita potentissima; quos non viris tantum, armisque; sed et classe et opibus valuisse iam Taciti tempore, ex eo discimus. Et Saxo Suedorum Regem nominat, cui 2500. naves fuerint. Cum Norvegis et Danis Scanziam seu Scandinaviam, sed inaequaliter divisam tenent, pars enim et optima et maxima a Suecis incolitur. Latissimum autem Sueoniae regnum, longissimisque terrarum spatiis regnare Sueones, ait Bremensis, additque: Sueonia regio est fertilissima, ager frugibus et melle optimus, extra quod pecorum fetu omnibus antefertur: opportunitas fluminum silvarumque magna: ubique peregrinis mercibus omnis regio plena. Nullius itaque egere dicas Sueonas opibus, excepta [orig: exceptâ], quam no

sadoramus, superbia [orig: superbiâ]. Et mox: Populi Sueonum multi sunt, viribus et armu egregii, praeterea tam inequis quam in nvibus iuxta opimi bellatores. Uxde etiam sua potentia [orig: potentiâ] coeteras Aquilonis gentes confringere videntur. Magnitudinis eorum invictum argumentum est, quod ut Norvegia, sic et Aestonia a Suedis ex situ ad Suediam comparato nomina sua accepere [orig: accepêre]. Idem auctor praefatus hospitalitatem Suconum tantam esse praedicat, ut certamen habeant inter se, qui dignus sit hospitem recipere: Imo lex a Carolo Rege facta legitur, ut si quis externo hospitium negasset [orig: negâsset], eius domus incenderetur: nec privatis tantum, sed et regibus Ducibusque eiectis tutum semper apud illos perfugium fuit. Sollertissima porro Sueonum inventa sunt, ad tuendam valetudinem, ad itinera per montes, nivem, glaciem facienda; ad venatus, piscatus, aucupia, quae omma Olaus Magnus, si non nitide, at diligenter descripsit. Quas terras aut pugnantes peragraverint, aut victores insederint, vide apud Hug. Grotium Hist. Suec. Goth. Wandal. qui ibidem ex Adamo Bremensi in superstitionibus illorum, antequam fidem suscepissent, prolixus est. Hanc S. Ansgarius Monachus sub Biorno, centesimo Suecorum Rege, A. C. 816. indigenas idololatras edocuit, Lotharius dein Imperator opera [orig: operâ] Canuti Wandal. Regis Episcopos in Dania, Suecia, Normannia, Gronlandia et Islandia instituit, circa A. C. 1133. Cumque saeculi errores aliquandiu gens postea sectata esset, denuo veritas ei affulgere coepit sub Gustavo I. qui Biblia S. Suecice transferri, et in omnia regni templa distribui curavit, porta [orig: portâ] sic Euangelio advenienti late aperta [orig: apertâ]. Forma [orig: Formâ] sunt insignes, robusti, agiles, bellicosi, linguarum periti, prudentes, magnifici, sed feroces nimis, inprimis, cum Fortuna favet, quod vitium tamen dextre dissimulare norunt [orig: nôrunt]. Regnum olim Electivum, nunc Hereditario propius, cum Senatores a familia Regis non recedant. Gustavus I. fil. Erici, Danos regno [orig: regnô] pepulit, et Rex coronatus. Obiit A. C. 1560. Ex Catharina Saxonica pater Erici, Ioh. et Caroli, de quibus supra. Horum ultimus obiit A. C. 1611. pater Gustavi Adolphi Magni, in praelio Lutzensi occisi, A. C. 1633. Huic Christina filia successit, quae sponte, post complures annos, cessit Carolo Gustavo, filio Casimiri Bipontini Ducis ex Catharina, Gustavi Adolphi sorore. Hic obiit A. C. 1660. relicto [orig: relictô] filio [orig: filiô] Carolo XI. qui hodie feliciter regnat. Coeterum Lutheri doctrinam Sueci amplexi sunt saeculo [orig: saeculô] praeterito [orig: praeteritô], quam hodieque retinent. Aratri apud illos usus ignotus, integris silvis incensis, cineribus semina inspergunt, biennio [orig: bienniô] post divite messe potiti, etc. Vide supra in Suecia.

SUERINUM urbs Saxoniae inferioris alias partim sub Episcopo proprio partim sub Duce proprio e familia Megapolitana. Nunc tota sub hoc, pace Monasteriensi Suerinensis lineae auctor Adolfus Fridericus est filius Iohannis A. C. 1592. demortui, frater Iohannis Alberti, qui Gustrovianam est orsus. Hi ambo a Caesare proscripti A. C. 1628. et Ducatus Wallenstenio concessus est: sed restituit illos Gustavus Adolphus A. C. 1631. Postmodum in Monasteriensi tractatu, ut Wismariam Suecis cederet Dux Suerinensis, Episcopatus urbis cum Razenburgio, aliquotque commendis domui in compensationem data. Moriens Dux A. C. 1658. praeter filias reliquit Christianum, qui ad Latinos accessit ritus, Carolum, Ioh. Georgium, Gustavum Rodolfum, Fridericum, Philippum Ludovicum et Henricum Wilhelmum. Vide Phil. Iac. Spenerum Syll. Geneal. Histor. in fam. Wandalica. Sedet urbs iuxta lacum cognom. 7. milliar. Germanic. a Gustrovia, altera Ducum sede in Occasum 3. a Vismaria in Meridiem. Ceterum, Origo Episcopatui ea fuit; Mecklenburgi Episcopatus, auctore Godescalco [orig: Godescalcô] Obotritorum Principe coepit A. C. 1662. Cum vero Antistes Ioannes Scotus, iuxta cum Godescalco, a Wandalis avitae superstitionis pervicacibus, morte sublatus esset, inde Suerinum Henricus I. illum transsulit, quo a Slavorum iniuriis Antistites aliquanto tutiores degerenr. Agro [orig: Agrô] postmodum reditibusque Henricus Leo instruxit. Quem cum saeculis prioribus multi ex Mecklenburgica gente iam obivissent, hereditario [orig: hereditariô] tandem iure in istos cessit, Westphalicae pacis constitutione, sacra [orig: sacrâ] conditione solutus (saecularisirt ) una cum Raceburgensi, in Wismariae redhostimentum, ut dictum. Et ratione huius Principes cluent Mecklenburgici Duces. iidem Comites Suerini quoque insigniuntur, ob hanc causam. Suermensi agro, victo [orig: victô] Nicolotto [orig: Nicolottô] Buthuis filio Guncelinum Comitis nomine praeposuit Henricus Leo, cuius posteris possessionem, aliquandiu quietam (per duo scil. saecula) turbaverunt Albertus atque Ioannes Mecklenburgii, cum Imperit Principum honore, etiam animis, aucti, clientelae saltem titulo [orig: titulô] eam a Comitibus haberi postularent. Quo [orig: Quô] eventu, non adeo liquet: quamquam vero propius videatur, Comites, quo claritudinem Domus obsequio [orig: obsequiô] protegerent, potentioribus concessisse. Eorum familiam finiit Otto, Rosa, cognominatus, cuius filia Richsa seu Richardis, nupta Alberto II. Duci Mecklenburgio, Regni quoque Sueciae honore postea aucto, titulum (quem tamen iam ante Albertum, primum Imperii ex Mecklenburgiorum Gente Ducem usurpasse [orig: usurpâsse] quidam volunt) terrasque Comitatus istius in domum mariti attulit. Tob. Pfannerus de praecipuis Germ. Principum gentibus c. 6.

SUESIA it. Mesia, et Melsiagum, paludes ingentes German. in Comitatu Mansfeldensi. Quos Adcaniam, Dulcem, et Salsam Latio recenti, dici putat Ortel.

SUESSA [1] Campaniae oppid. Plin. l. 3. c. 5. Intus coloniae, Capua, Aquinium, Suessa, Venafrum. Sil. l. 8. v. 398.

Vocatur Aurunca, sive Auruncorum ad discrimen Suessae Pometiae, seu Pometiorum, quae erat in Volscis. At quia illa Pometia iam inde ab Tarquinio Superbo eversa, plerumque haec in Auruncis simpliciter ab auctoribus dicitur Suessa, sine cognomine. Agrum habuit mire fertilem. Oppidani inde Suessani.

SUESSA [2] Volscorum urbs, cognomine Pometia *mhtro/polin *ou)o/lskwn appellat Srrabo l. 5. Dionys. e)pifanesta\thn po/lin vocat et h(gemo/na tou= eqnous2. Liv. l. 2. opulentissimam, sed addit; ut tum res erant.