CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

SUNIDES Chaldaeus aruspex, in exercitu Eumenis, de quo Polyaenus l. 4. c. 19. apud Frontinum l. 1. c. 11. h. 15. vitiose vocatur Innides.

SUNIUM promontor. Capo delle Colonne, teste Sophiano [orig: Sophianô], sic ob multas columnas marmoreas ibi exsistentes dictum, promontor. Atticae inter Piraeeum portum Athenarum ad occasum, 37. mill. pass. cum oppido cognomine, teste Cicerone, l. 7. ad Attic. Ep. 3. et l. 13. Ep. 10. Stat. l. 12. Theb. v. 624.

*pro/sqe de\ *sounia/dos2 korufh=s2 e)fu/perqen *)aba/ntwn,
*fai/nontai *salami/s2 te kai\ *ai)gi/nhs2 ptoli/eqron.

Vide Ptol. decima [orig: decimâ] Europa Tabula [orig: Tabulâ]. Strab. initio [orig: initiô] l. 9. Pausan. l. 1. itemque Aristophanem p. 321. Nic. Lloydius.

SUNNIA apud Marculfum Monach. Formular. l. 1. c. 37. Ipse nec venisset ad Placitum, nec ulla Sunnia nuntiasset [orig: nuntiâsset]; idem quod Exonia (Gall. Essoine) in Ep. Hinomari ad Carol. M. Qui mittens ad Dominationem vestram, excusationem impossibilitatis veniendi mandavit, requisita est, quam patriotica [orig: patrioticâ] lingua [orig: linguâ] nominamus, exonia: quae vox etiam inde detorta, impedimentum notat in veterib. Gloss. hinc excusationem, quam affert quispiam, quo minus iuri stare possit, apud Iuriscoss. Gallos, Anglosque frequentissime. Cuius etymon a Sontico morbo arcessit Salmasius ad Spartian. in Hadriano, c. 10. Wendelinus a Teutonico Sun, i. e. separatus, segregatus, quia qui sunnim vel sunniam proponunt, ut plurimum abesse a iudicio propter negotia coguntur: Alii a voce Germ. Saumnuss, i. e. cunctatio, mora: Car. du Fresne, a verbo medii aevi soniare, i. e. curare, Gall. soigner: qui enim sonium, sunnim, vel sunniam (his enim omnibus modis vox effertur) habent, vel circa rerum domesticarum curam occupati sunt, vel morbo [orig: morbô] deteuti. Vide eum in Gloss. ubi plurima hanc in rem, inprimis de vatiis Essenii speciebus, congessit, in verbo Soniare, item in voce Sunnis.

SUNNIS altera ex duabus primariis Muhammedicae superstitionis sectis, de quibus supra voce Muslimi.

SUNONENSIS Lacus Ammian. Lago di Comidia, lacus Bithyniae apud Nicomediam urbem, qui Plinio l. 5. c. ult. Nicomediensis lacus dicitur.

SUNTGOIA seu SUNTGOVIA, vulgo SUNTGAW, provincia Germaniae, Alsatiae annexa, quae aliter le Comte de Ferrette dicitur ab eius primaria urbe; subestque dominio Regis Franciae pace Monasteriensi. Terminatur a septentrione Alsatia [orig: Alsatiâ], ab ortu Rheno [orig: Rhenô] fluvio [orig: fluviô] et pago [orig: pagô] Basileensi, a meridie ditione Episcopi Basileensis, et ab occasu Burgundiae Comitatu. Eius urbes sunt Ferrera, Pfirt seu Ferrete, Befordia, Beford, Masonis monasterium, Masmunster, et Mulhusia, Mulhusen, quae tamen sui iuris, et Helvetiis foedere iuncta, vide quoque Sugintensis pagus.

Musicus est seu Symphoniae Praefectus, ut ex Graeco exponit Iac. Sponius Itinerar. Part. 3. p. 35. et 36. Vide quoque infra in voce Syntona.

SUODONA Arabiae Felicis urbs, teste Ptolemaeo [orig: Ptolemaeô], Vodona Interpretibus.

SUPANUS alias SOPANUS Nobilis primarius, haeres Magnus apud Bohemos, unde Freherus esse docet Pany eorum, Spelmann. Gloss. Archaeol. in Superillustres. Spec. Sax. l. 1. Art. 3. Ad hunc modum clypeus seu cingulum militare in septimo terminatur: Primum quippe habet Rex Roman. Secundum Episcopi, Abbates et Abbatissae, qui Superillustres dicuntur; Tertium Laici Principes, ex quo facti sunt Episcoporum subditi et vasalli, qui Illustres nuncupantur. Quartum nobiles et liberi Domini; Quintum obtinent praedictorum Nobilium vasalli, et etiam banniti: Ipsorumque ulterius vasalli sextum. Aliter Zupanus, medii aevi vox, zoupa/nos2; quae Graecis Scriptoribus regionis praepositum notat, hac [orig: hâc] notione Croatis aliisque Slavorum gentibus familiaris, ut quorum provinciae in Zupanias distinguuntur, quibus hi praefecti. Obtinuere [orig: Obtinuêre] hi olim Comitum vicem, ut Bani Ducum, et pro arbitratu Principis ad urbes, aut regiones administrandas mittebantur; atque ad omne Concilium vocati, simul cum Ducibus, dein Regibus, deliberandi ius habebant. At postquam Croatia Dalmatiaque in Hungariae Regum iura concesserunt, Zupanorum iurisdictiones Comitibus attributae sunt, atque inde eorum appellatio viluit, minoribus Praefectis postmodum, vel etiam Iudicibus, concessa. Praesertim vero sic Serviae Principes dicti sunt, uti videre est apud Nicetam in Isaacio l. 3. num. 4. Guil. Tyrium l. 20. c. 4. Cinnamum, apud quem *)arxizoupa/noi tw=n *serblwn, sicut alibi *me/gas2 *zoupa/nos2 occurrit, Alios. Imo et apud Hungaros datum id nomen iis, quibus proxima a Rege potestas erat, teste eodem [orig: eôdem] Cinnamo [orig: Cinnamô] l. 5. c. 20. et l. 6. c. 4. Etiam Bohemis non defuisse suos Supanos vel Sopanos, docet ad Alexiadem Car. du Fresne. Uti vero *mega/loi *zoupa/noi, unde factum Megaiupani, in Actis Innocentii p. 65. sic et Postzupani, Zupanorum vicarii, memorantur. Nomen a Zupa vel Zuppa, aliis Iupa vel Iuppa, qua [orig: quâ] voce hodieque, apud Croatas et Dalmatas, indigitatur regio habitata, vel homines

eiusdem regionis in unum congregati etc. Vide Io. Lucium de Regno Dalmatiae l. 2. c. 15. l. 3. c. 12. l. 6. c. 1. alibique passim; et illustrem Glossarii Auctorem praefatum.

SUPARA Indiae intra Gangem urbs, teste Ptolemaeo [orig: Ptolemaeô]. Uppara videtur Arriano.

a SUPELLECTILE nomen ministerii apud Romanos, tum urbani tum castrensis. Ut de urbana enim supellectile nil dicam, de qua [orig: quâ] abunde supra, ubi de Ancillis, Servisque: in veterib. Inscriptionibus Augusti Libertus quidam memoratur, a Supellectile castrensi, adnotante Salmasio [orig: Salmasiô] ad Lamprid. in Alexandro c. 41. Praeter quae Supellex quoque rusticana occurrit apud Columellam, uti videbimus infra, voce Villa, quam ut curaret, Atriensi rustico, is iniungit. Quod tamen non modo ruri, sed et in urbe nonnumquam, placuit, parcis inprimus Patribus famil. qui nolebant supervacuum Supellecticarium domi habere et. De Supellectile Sacra Tabernaculi, in V. Testam. diximus supra, ubi de Atrio et Sanctuario: quam omnem, cum ipso Tabernaculo, sanguine dedicatam aspersamque esse, docet Apostolus Hebr. c. 9. v. 19. Vide quoque supra, ubi de Aspergendi ritu, infra voce Vimen, alibique: sicut de more Supellectilem Regiam, apud Hebraeos, post Regis obitum, comburendi, infra ubi de Vidua Regis; reorum, item Episcoporum defunctorum diripiendi, in hac voce, alibique: de obsignandi vero more, voce Annuli.

SUPERACUTA apud Hugon. a S. Victore in Spec. l. 1. c. 3. Voces autem graves et acutae, et supervacuae innuunt tribus modis iudicandum esse tribus ordinibus Ecclesiae: est tonus in Musica sublimior et acutior, korufai/a a(rmoni/a Maximo Tyrio Serm. 3.

SUPERAEQUUM lib. limit. opid. erat Latii, in Pelignorum confinio, cuius populi Superaequani, et apud Plinium l. 3. c. 12. Superequani, Ferrar. Baudrando Superaequum, seu Colonia Superaequana in Valeria, nunc est oppidulum Castel vecchio Subequo in Aprutio, in Valle Superequa, teste Luca [orig: Lucâ] Holstenio [orig: Holsteniô].

SUPERALTARE apud Ecclesiae Romanae Scriptores modo Ciborium notat, Altari imminens, de quo vide supra, in voce Ciborium: modo Altare portatile, seu Tabulam Itinerariam, quod Altari non dedicato superponatur, Car. du Fresne in Glossar. Vide quoque Dominic. Macrum in Hierolex.

SUPERANTIUS Lazarus Venetus, scripsit de Rebus Turcicis, multa [orig: multâ] prudentiae et iudicii laude. Obiit A. C. 1602. Thuanus, Histor.

SUPERARIA in Glossis Isidori vestis, quae superinduitur, Graece e)pendu/ths2. Ita tunica dicebatur, respectu subuculae, seu interulae u(podu/ths2 Graece dictae, quam sub tunica gestabant. Horat. l. 1. Ep. 1. v. 96.

non vero pallii vel togae, quae ipsi tunicae superiniciebatur. Et quidem interula linea, superaria ex lanai, fuit: utramque sub pallio togaque, Graeci ac Romani indutui habuerunt, Cynicis solis exceptis, qui tunicam non habebant, et proin pallium duplicare ptu/cai qoima/tion, ut Antisthenes ad Diogenem dixit, cogebantur. Quae causa, quod Stoicam Sectam a Cynica solo tunicae gestamine distare, scribit Satyricus, Iuvenal. Sat. 13. v. 121.

-------- Et Stoica dogmata tantum
A Cynicis tunica [orig: tunicâ] distantia ----

SUPERAZEMULARIUS in Curia Gen. Catalaniae in villa Montissoni A. C. 1363. apud Car. du Fresne, Azemblariorum vel Azemulariorum, i. e. Mulionum praefectus est, vide eundem quoque in voce Azemila.

SUPERBIA in corde nascitur, in superciliis sedem habet. Plin. l. 11. c. 37. Haec (Supercilia) maxime indicant fastum. Superbia aliubi conceptaculum, sed hic sedem habet. In corde nascitur; huc subit, hic pendet. Nihil altius simul abruptiusque invenit in corpore, ubi solitaria esset. Subiacent oculi, pars corporis pretiosissima, et qui lucis usu vitam dustinguant a morte. Unde Supercilia membrum non contemnendum humani corporis, dicere solebat Demetrius Peripatet. teste Laertio [orig: Laertiô] l. 5. eo quod possit o(/lw| e)piskoth=sai tw=| bi/w|, toti vitae caliginem offundere. Utpote cum Superbia, ibi residens, omnes reliquas virtutes inquinet, Claudian. de 4. Consulat. Honorii, v. 304.

Inprimis vero eam superbiam Diis exosam rebantur Veteres quum quis rebus secundis nimium efferretur. Unde illis religio maxima fuit, secunda [orig: secundâ] fortuna [orig: fortunâ] nec animum extollere, nec dictis factisque aliquid invidiosum prae se ferre. Hinc Statius Theb. l. 2. v. 689.

------ Iam pone modum, nimiumque secundis
Parce Diis: huic una fides optanda labori:
Fortuna [orig: Fortunâ] satis usus, abi ------

Qua de re vide Casp. Barthium Animadv. ad hunc Poetam Thebaid. l. 9. v. 814. At de colore Superbia austeritas est. Unde superbia candoris, apud Vitruvium: Graece h( baqu/ths2 th=s2 leuko/thtos2, l. 7. c. 3. et superbia lapillorum, apud Tertullian. de Habit. mul. de quibus proin etiam improbitatis vox usurpata. Nempe excellentem

illum et eminentem, et super coeteros omnes colores vividum fulgentemque improbum appellarunt [orig: appellârunt], quasi superbum et coeteros colores infra se positos praegravantem: Galli altum colorem, ut et Germani, vocant. Inprimis autem purpureus sic dictus. Virg. l. 1. Aen. v. 643.

Arte laboratae vestes, ostroque [orig: ostrôque] superbo [orig: superbô].

Vide Salmas. ad Spartian. in Pescennio Nigro, c. 6. et supra in voce Improbus color, nec non in Austerus, alibique passim, ut alias vocis notiones omittam.

SUPERCILIA in Iunonis olim tutela fuere [orig: fuêre], teste Sext. Pompeio [orig: Pompeiô], quod iis protegantur oculi, per quos luce fruimur, quam a Iunone tribui putabant Lucina inde dicta: Quemadmodum ipsos oculos Cupidini, Veneris filio, in quibus ceu specula [orig: speculâ] quadam [orig: quâdam] excubet, sacros fecere [orig: fecêre] prisci, ut ex Philostrato discimus. Vide Lil. Gyraldum Syntag. 1. Deorum Gentil. et Hadr. Iunium Animadvers. l. 4. 12. Atque de hoc usu pulchre Basilius Magnus, in illud, Attende tibi ipsi, in fin. Et quidem oculi praecelsam illam, occupaverunt arcem, speculationi destinatam, ne qua partium corporis liberum sibi adimeret prospectum, aut inumbraret, quin ut in directum potius e superiore loco--aciem intendant, sub tenui tegumento Superciliorum desidentes. Sed post lapsum superbiae sedes hic [orig: hîc] facta est, verum et sic pars ista mh\mikro\nme/ros2 non contemnendum membrum humani corporis aestimatum Demetrio Peripatetico ut paulo supra dictum. Inde porro Cosmetice circa illa quoque occupari, et nigro [orig: nigrô] stibii pulvere ea circumducere, ac in arcum formare, in sequiore sexu coepit. Pollux de stibio, *tou\s2 o)fqalmou\s2 u(pogra/fei, ta\s2 o)fru=s2 melai/nei, ei)s2 gramma\s2 h(mikukli/wn peria/gei, vide ubi de hoc medicamine supra, et Plin. l. 30. c. 15. Iisdem amaracinum unguentum destinatum olim, dicemus voce Unguentem. Imo ete pyxide supercilia deprompta habes supra, ubi de Veter. Ornatricibus. Alius abusus, quod inter tria omina, stricte sic dicta, quoque fuit dextri oculi seu supercilii palmo\s2 seu Salissatio, iuxta Theocriteum illud Id. 3. *(/alletai o)fqalmo/s2 moi o) decio/s2. Aliud est quod Barbaros quosdam Supercilia tingere consuevisse, ut formidabiliores essent hostibus, diximus alibi. Coeterum in Scenicis personis, Adolescens frugi rugas olim aliquot in fronte habebat, quod indicium Physiognomones optimi animi statuunt --- Intenta quoque supercilia consideratum hominem designabant: quemadmodum corrugata diiudicantem etc. I. C. Scaliger Poetices l. 1. c. 14. Ab homine vox transiit ad declivitates planiores monticulorum minutiorum, aut tumulorum, qui colles ob exiguitatem dici non possunt, apud Agrimensores Hyginum, Frontinum, Flaccum. Quo [orig: Quô] sensu statius Theb. l. 6. v. 63. ubi de summitate lecti funebris.

Summa crepant auro [orig: aurô], Tyrioque [orig: Tyriôque] attollitur ostro [orig: ostrô]
Molle Supercilium --- --- -

De cuiusmodi Superciliis, vide quae Guil. Philander et Bernardinus Baldus ad Vitruvium notant: de coeteris vero pulchra tradit N. Cresollius Vacationum Autumn. l. 2.

SUPERDICTIO Praeconis apud Romanos vox dicta est, qua rei, qui ad supplicium ducebatur, crimen populo fieret manifestum, neglecto [orig: neglectô] titulo [orig: titulô] seu elogio [orig: elogiô], quod alias adiberi solebat, ut vidimus supra voce Crux, it. Elogium, alibique passim.

SUPERFLUI dicti sunt in Concilio Chalcedonensi Doctores ii, qui praeter Patres ad discutiendas quasdam quaestiones, acciti erant. Vide Macrum in Hierolex.

SUPERFUSI in quoddam vetere Paenitentiali MS. apud Car. du Fresne, iidem cum Clinicis, dicti sunt, quibus, ob mortem vel mortis periculum, baptismus conferebatur, superfusa [orig: superfusâ] salutari aqua [orig: aquâ] non immersione, ut videre est apud Cyprianum, Ep. 76. Nempe hi aspergebantur solum, non toti lavabantur: uti in primaeva Ecclesia praesertim in regionibus calidioribus, fieri consuevit. Atque hac [orig: hâc] occasione videtur in Occidente, ac plaga mundi frigidiore, invaluisse aspersio, quae ibidem hodieque in usu est, ob teneritudinem infantium: praesertim postquam adultorum Baptismus ratior esse coepit. Vide supra ubi de Clinicis. Sed et Superfusionem passim dici, cum aqua, post communionem Sacerdotis, calici a ministro infundatur, apud Ecclesiae Romanae Scriptores, docet idem Auctor in Glossar.

SUPERHUMERALE Hebr. Ephod, inter indumenta octo aurea erat, quibus Sacerdos olim Summus apud Hebraeos ornatus, quottidie in Sanctuario ministrabat, et quidem inter quatuor illa, quae Pontifici propria fuere [orig: fuêre]. Fuit illud ex auro, hyacinthino et purpureo et coccineo dibapho et xylino internexo, opere artificiosissimo [orig: artificiosissimô]. Duo illi humeralia coniungentia erant in duabus extremitatibus quibus coniungebatur; et cingula quoque amictus eius, quae in ipso, prout opus eius fuerat, ex ipso erat. Duo porro lapides Sardonyches, quibus nomina filiorum Isarelis insculpta, humeralibus illius Amiculi impositi erant, cum duabus catenis auri puri aequabilibus, opere tortili factis: atque ad annulos eius Pectorale sacrum annulis suis vitta [orig: vittâ] hyacinthina [orig: hyacinthinâ] ita adnexum fuit, ut incumberet ipsi cingulae Amiculi seu Superhumeralis, neque ab illo separaretur. Exodi c. 28. v. 6. et seqq. Significabat autem, SERVATOREM nostrum, cuius illustris typus Pontifex erat, repraesentare coram Deo Ecclesiam suam, Electorumque suorum nomina, quasi humeris suis ferre, imo pectore suo [orig: suô]

indivulse recondere et gratos acceptosque reddere Patri caelesti, vide Roman. c. 8. v. 34. Hebr. c. 7, v. 27. 1. Ioh. c. 2. v. 2. etc. Defuisse illud Templo secundo, non legitur: Et Ioseph. Iud. Antiqq. l. 3. adfirmare videtur, exstitisse illud tempore secundi Templi una cum Rationali, sed utrumque desiisse fulgere annis ducentis, antequam ille Historiam suam scriberet, h. e. centum circiter annis, priusquam Dominus noster nasceretur: quod tamen Rabbinorum traditioni, de amissis Urim et Thummim, repugnat. Quinque enim res in Domo secunda desideratas fuisse, memorant: Ignem, Arcam Rationale Iudicii sive Urim et Thummim, Oleum unctionis et Spiritum S. Vel, ut alii recensent, Arcam, Propitiatorium, Cherubim, Ignem, iugen, Praesentiam divinitatis, i. e. Urim et Thummim seu Spiritum S. Proin Casaubonus Baronium, una cum Stola Summi Pontificis, a Praesidibus Romanis Superhumerale et Rationale asservari fuisse solita, contendentem refellit Exercit. 10. §. 2. Et tale quidem erat Superhumrale seu Ephod Summi Pontificis. Quod autem Sacerdotes reliqui gerebant Amiculum, mere lineum erat; quale et ab iis qui non erant Sacerdotes, fuisse gestatum, discimus ex 1. Sam. c. 2. v. 18. ubi de Samuele puero legimus, ministrasse [orig: ministrâsse] illum in conspectu Iohovae, cinctum Amiculo lineo, et 2. Sam. c. 6. v. 14. ubi idem vestimenti genus Davidi, coram Iehova saltanti, adscribitur. Vide Franc. Burmannum Quaest. in Exod. c. cit. De Superhumerali seu Amiculo, e manubiis hostium facto [orig: factô] et in tropaeum a Gideone Iudice, in civitate Hophrae, statuto, vide Iudic. c. 8. v. 27 et seqq. ut et de altero a Micha facto atque ad idololatricum cultum consecrato, eiusdem libr. c. 17. v. 5. In Ecclesia Romana retenta vox est, de Pallio Archiepiscopali, quod *)wmofo/rion Graecis, vide Anastasium Biblioth. in Concil. VIII. Act. 2. 9. et supra suo [orig: suô] loco [orig: locô], nec non Domin. Macrum in hac voce, ubi de Humeralis et Superhumeralis discrimine quaedam addit.

SUPERI Armorum apud Statium Theb. l. 10. v. 762. in precatione Menaeci, iam iam pro patria morituri,

Armorum Superi, tuque o [orig: ô] qui funere tanto
Indulges mihi, Phoebe, mori ------

Dii sunt, bellorum Praesides, Mars, Minerva, Bellona, uti exponit verba vetus Scholiastes. Quos armorum Deos idem Poeta appellat l. 11. 412.

--- - ter nigris aridus Regnator ab oris
Intonuit, terque ima soli concussit, et ipsi
Armorum fugere [orig: fugêre] Dii --- -

Nempe Superi, quicumque Dii. Unde Superi inferorum, i. e. Dii, apud Lucan. l. 6. v. 749. Alias Deos Superos, a Terresiribus et Infernalibus distinxere [orig: distinxêre]. Festus, Altaria ab altitudine dicta sunt, quod antiqui Diis superis in adificiis a terra exaltatis sacra faciebant, Diis terresiribus in terra, Diis Infernalibus in effossa terra. Sed et Superorum nomine viventes nonnumquam indigitari, notum. Vide Barthium Animadv. ad Statium passim, inprimis Theb. l. 4. v. 457. etc.

SUPERICONICAE apud Gregorium Turon. in Vitis Patrum c. 6. Nesciebat tamen quid caneret, quia litteras ignorabat. Videns autem in Oratorio literas supericonicas Apostolorum reliquorumque Sanctorum exemplavit eas in Codice: dicuntur Dominico Macro, literae in imagtne alicuius Sancti appositae. Imaginum epigraphe, ei)kw\n enim imago Graecis est.

SUPERILLUSTRES dicuntur in Speculo Saxon. l. 1. art. 3. Episcopi, Abbates, et Abbatissae; sicut Laici Principes, ex quo facti sunt Episcoporum subditi et vassalli, Illustres nuncupantur, Ibid.

SUPERINDICTUM unus ex titulis Codicis Iustin. et Theodos. seu Superindictio, praestatio fuit extraordinaria, quae praeter indictionem, pro aliqua imminente necessitate, imponebatur. Vide Asconium in 3. Verr. ubi de Canone, Oblatione et indictione, tribus pensitationum generibus, ut et hic in vocibus Canon, Indictio, Tributum.

SUPERIOR Palatinatus German. die Obere Pfalz, dicta Norici portio, quae Adolpho Simplici Electori Palatino, filio Rudolphi Electoris, quem frater Ludovicus Imperator ditionibus suis pepulerat, ab hoc restituta est, Saecul. XIV. velut compensationis vice, cum Iohannis inferioris Bavariae Ducat. hereditatem soli sibi vindicasset. Rediit tandem ad Domum Bavaricam Pace Osnabrugensi. Vide Tob. Pfannerum. De pracipuis Germaniae Principum Gentibus, c. 3. ubi de Gente Palatino-Bavarica, ut et supra aliquid, voce Palatinatus superior.

SUPERISTA apud Luithprandum l. 6. c. 6. sub finem, ubi inter primates civitatis Romanae recensetur Stephanus filius Ioannis Superista; et in veter. inscript. Mediolan apud Puccinellum in Zodiaco Mediol. Part. 3. p. 378.? Guillelmus de Pomo Superistes huius Ecclesiae, hoc opus multaque elia fieri fecit; ut quidem eam restituit Car. du Fresne: dignitas fuit in Ecclesia et Palatio, sed quae, et unde dicta, ignotum. Idem in Glossar.

SUPERJUMENTARIUS apud Sueton Claudio c. 2. Iumentariis praefectus est. Vide supra.

SUPERMANICALE Graece *)epimani/kion, ornatus manicae Sacerdotis in dextero brachio. Vide Meursium Glossar.

SUPERNAS [note of the transcriber: in the print: SUPFRNAS] in veter. Inscr. Romae, quam honori Quinti Herennii Etrusci Caesaris Consulis et Principis iuventutis; Traiano Decio Imperat. geniti, dicaverunt.

dicitur veniens ab oris maris Adriatici, Mare Superum dicti, ut suo [orig: suô] loco [orig: locô] vidimus. Iac. Sponius Itinerar. Gr. Parte 3. p. 38. At Supernatica Plinio persica dicuntur, quae a Sabinis veniebant, l. 15. c. 12. Vide Salmas. ad Pollionem in Gallienis, c. 2.

SUPERPELLICEUM apud Ecclesiae Romanae Scriptores vestia est linea manicata, sic dicta, quod antiquitus super tunicas pelliceas de pellibus mortuorum animalium factas induebatur, uti habet Durandus in Ration. l. 3. c. 1. n. 10. et 11. Non Sacerdotibus solum, sed Diaconis quoque, imo Clero universo communis, uti legas apud Macrum. Inprimis vero Canonicis Regularibus in usu, qui eam numquam deponunt: unde de Canonicis Ecclesiarum. Cathedral. statutum in Concil. Basil. Horas Canonicas dicturi cum tunica talari, ac superpelliceis mundis ultra medias tibias longis, vel cappis iuxta temporum ac regionum diversitatem, Ecclesias ingrederentur: non capucia, sed almucias, vel birota tenentes in capite. Horum vero non eadem forma. Ex Constitutione quippe Benedicti XII. Superpelliceum, quo [orig: quô] in Choro utuntur, longiores manicas habet. Cui non amplae, sed strictae manicae sunt, Rochetum nuncupatur, seu Romana camisia, quod eo [orig: eô] Itali utantur potissimum. Quod undique per circuitum clauditur, Cotta dicitur. Sarrocia ad latus aperta sunt et non nisi ad quatuor digitos inferne clausa, sine manicis, colobium referentia: cum foras prodeunt, parva sarrocia sumunt, qualia Novitiis dantur. Latitudo 4. digitos non excedit, et, instar scapularis Monachorum, hinc inde dependet, non tamen sine plicis. Auctores fasciam et hastam appellant, uti habet Car. du Fresne, in Glossar. Colorem ei album, formam crucis, tribuit Macer. qui tempore Quadragesimali ex lana candida constaxe, et in aliquibus Ecclesus adhuc primaevam superpellicei formam retineri, nempe ea [orig: eâ] rotunditate, antiquae planetae sine manicis: sub qua ex lateribus brachia extollantur, addit, in Hierolex. Vide quoque supra passim in vocibus Cotta, Rochetum, Subtile.

SUPERPONERE apud Solin c. 27. ubi de leonibus, in tria genera divisis. Pariter omnes parcunt a sagina, primum quod alternis diebus potum, alternis cibum capiunt, at frequenter, si digestio non est insequuta, solitae cibationi superponunt diem. Graecis u(pertiqe/nai, differre et suspendere diem; hincque abstinere est. Qui enim solitae refectioni diem superponit, utique diem unum ieiunus manet. Unde Superpositio veteribus Christianis pro ieiunio. Concil. Eliberitanum can. 26. Errorem placuit corrigi, ut omnis sabbathi die superpositiones celebremus, i. e. ieiunia, et quidem unius diei, cum dies unus cibo superponebatur, cuiusmodi Veter. ieiunia erant: Integrum scil. diem refectioni superponebant. Sic Graeci u(pertiqe/nai h(me/ran de unius diei ieiunio dixere [orig: dixêre] Epiphan. *)alla\ kai\ oi( spoudai=oi dipla=s2 kai\ tripla=s2 kai\ tetrapla=s2 u(perti)qentai, duos, tres, quatuor dies superponunt. Atque ea [orig: eâ] re superpositiones, a stationibus differebant: hae enim erant ieiuniorum dies stati, quae hora [orig: horâ] nona [orig: nonâ] solvebantur, non superposito [orig: superpositô] solido [orig: solidô] die, ut in aliis ieiuniis quae Superpositiones hinc dictae. Ita Epiphanius idem, et Dionys. Alexandrin. u(p erti/qesqai h(me/ras2 dixere [orig: dixêre] de Hebdomadis sanctae ieiuniis,q vae in multam noctem, etiam a nonullis a)xris2 a)lektruo)nwn klaggh=s2, usque ad Galli cantum, protendebantur. Vide Salmas. ad Solin. p. 324. Cuius modi forte et illud ieiunium SS. Patrum fuit, de quibus Nilus Narrat. 3. qui para\ mi/an h(me/ran alternis diebus reficiebantur et a)/sitoi, a cibo potuque abstinentes, transigebant. An et illud, quod Monachos Aegyptios Quadragesimali tempore observasse [orig: observâsse], tradit Hieronym. Ep. 22. ubi eo [orig: eô] tempore districtius illos vivere, nempe tum quoad durationem, tum quoad abstinentiae rigorem ait? At Superpositio Psalmorum et officii, apud Stephan. Paris. in Regulas S. Bened. officii et cursus Ecclesiastici augmentum seu additio ad consuetum officium: et Superpositio Silentii, apud Columbanum poenae species est, qua [orig: quâ] reus silere prorsus iubebatur, Car. du Fresne in Glossar. ubi quoque Superpositionis, de Ieiunio vocem, de ieiunio strictiori quod ieiunium duplex aliis, Gallice Redeublement de Ieune, appelletur, explicat; quasi superpositionem ieiunii. At Graecos non u(pertiqe/nai th\n nhstei/an, sed h(me/ran, dicere consuevisse, ostendit Salmas. uti vidimus.

SUPERPOSITUS Medicorum Medicorum in vetere Inscr. idem qui Archiater alias. Vide supra. Sic Superpositus Monasterii, in Diplom. Muncimiri Croatiae Ducis ann. 992. apud Ioann. Lucium de Regno Dalmatiae l. 2. c. 2. Abbas est, Graecis *(hgou/menos2, quas voces iterum retro vide, ut et in voce Super.

SUPERSPERSUS apud Solin. c. 30. ubi de camelopardali, collo equi, ait, similem, pedibus bubulis, capite camelino [orig: camelinô], nitore rutilo [orig: rutilô], albis maculis supersperso: idem quod stellatus est; ut habet scriptura th=s2 proekdo/sews2. Sed neutra [orig: neutrâ] lectione rei veritatem, aut Plinium, quem exscribit, assecutus Auctor est. Stellatum enim et Superspersum, de rotundis maculis et in vortices sparsis dicitur: distinctum vero, de longis et lineatim ductis, quales Camelopardalis maculae sunt: r(abdwtous2 spi/lous2, virgatas maculas, vocat Strabo l. 16. Vide Salmas. ad Solin. p. 388.

SUPERSTITIO Graecis *deisidaimoni/a, Plutarcho definitur do/ea e)mpaqh\s2 kai\ de/os2 poihtikh\ u(po/lhyis2 entapeinoui=tos2 kai\ suntri/bontos2 th=s2 a)/nqrwpon, oi)o/ meno/n t' ei)=nai qeou\s2, ei)=nai de\ luphrou\s2 kai\ blaberou/s2. Nascitur nempe, ab immani divinitatis metu, quu Deum horremus, ut asperitate nimia [orig: nimiâ] truculentum, et idcirco omnes divinae culturae minutias, quae nobis in mentem veniunt, scrupulose, nihil omittentes, persequimur. Hinc formido hominis animum deprimens ac frangens, quam inanem Deorum timorem Cicero appellat de Nat. Deor. l. 1. ac Vatro, Deum a religioso verei, a superstitioso timeri ait, apud B. Augustinum. Maximus quoque Tycius eleganter, to\n me\n eu)tebh= fi/lon qew=|. to\n de\ deisidai/mona, ko/laka qeou= vocat, Serm. 4. Eandem formidinem suntri/boutan kai\ entapenw=san sic Lucretius l. 6. v. 49. ex Veterum Philosophorum sententia describit:

Coetera, quae fieri in terris, caeloque tuentur
Mortales, pavidis quum pendent mentibu saepe,
Efficiunt animos humiles formidine Divum [orig: Divûm];
Depressosque premunt ad terram --- -

Vide Desid. Herald. Animadvers. ad Arnob. adv. Gentes l. 6. apud Statium Theb. l. 12. v. 487. ubi de Clementiae idolo:

Auditi, quicumque rogant, noctesque, diesque
Ire datum, et solis Numen placare querelis.
Parca superstitio: non thurea flamma, nec altus
Accipitur sanguis, lacrimis altaria sudant.

Sumptus est omnis religioni impensus. Hinc parva [orig: parvâ] ea [orig: eâ] opus hic [orig: hîc] esse ait Poeta, cum lacrimis huic Numini litertur, quae miseris non emuntur pretio [orig: pretiô]. Bene omnino. Nam qui verum unicumque Numen cor et mentem humanam habitare novit, omnia utique coetera pro superstitione habebit. Elegans vocis etymon apud eund. Lucretium est l. 1. v. 63.

-------- gravi sub relligione,
Quae caput e caeli regionibus ostentabat,
Horribili super aspectu mortalibus instans.

Quod nimirum ex alto superstet et immineat desuper capitibus mortalium, Casp. Barthius Animadversion ad Statium d. l. ut alias vocis notiones in praesens omittam. Addam saltem, quidquid super statas et ordinatias praestationes exigitur, Superstitionis quoque nomine venire, in Charta Caroli Crassi Imperatoris apud Ughellum; et vestimentorum superstitionem i. e. superfluitatem ac luxum occurrere, in Epistola Bonifacii Moguntin. ad Cuthbertum Archiepiscopum Cantii, praefixa [orig: praefixâ] Concilio Cloveshov. apud Car. du Fresne in voce Superstitio.

SUPERVENTORES militum genus apud Ammian. l. 19. Hinc Superventores Iuniores, sub dispositione Magistri Peditum Praesentalis, et Milites Superventores, sub Duce Scythiae, in Notit. Imperii, qui hostem primi aggrediebantur. Idem Car. du Fresne. Vide de hac voce, ut et verbo Superventre, plura apud Barthium Animadversion. ad Papinium Statium passim, Thebaid. inprimis l. 2. v. 298.

SUPERUM mare Cicer. pro Cluent. c. 68. et pro Flacco c. 13. Plin. l. 3. c. 26. idem quod Hadriaticum: inferum idem Tyrrheno est.

SUPERUNDATIO apud Radulfum de Hengham inSumma parva, c. 3. poenae genus, cum quis in mare demergitur, seu aquis ac undis operitur, rursumque vivus inde extrahitur: apud gentes maritimas hodieque usitatum. Vide Ioh. Bapt. Tavernier Tract. Gall. de Batav. in India Orient. agendi rat.

SUPH fil. Thau. 1. Sam. c. 1. v. 1. Fil. Elcana. 1. Patal. c. 6. v. 35. Nomen loci. 1. Sam. c. 9. v. 5.

SUPHIS [1] I. Memphitarum Rex X. praefuit post Sorim, regnavit ann. 63. Gosormie, Mare et Anoyphe, in Thebaide; Bocho [orig: Bochô] et Caeacho [orig: Caeachô] apud Thinitas, Sesonchose et Ameneme, in inferiore Aegypto imperantibus. Acutor pyramidis maximae, iuxta Africanum, ad quam struendam lapides ex Arabici montis lapidicinis trans Nilum vectos, ait Herodotus l. 2. c. 124. quasi non fuissent latomiae viciniores, quum pyramides in monte saxeo sitae sint, Diodor. Sic. l. 1. Ex inscriptione eius 1600. talenta in operarios pro raphano, caepis et alliis erogata fuisse, eidem Herodoto aiebat Interpres, ibid. c. 152. ubi tamen illam a Cheope an a Phiope erectam vult. Idem vero Suphis perio/pths2 ei)s2 qeou\s2 e)me/neto kai\ th\n i(era\n sune/graye bi/blon, contemplator in Deos fuit, et sacrum conscripsit librum, Manetho apud Syncellum, ubi et librum hunc, velut, rem magni pretii, cum in Aegypto esset, se nactum esse, gloriatur. Forsan Theologica ista stelis hieroglyphicis primitus exarata, in librum (postquam ars libraria inventa est) demum translata sunt. Et hanc Suphidis aetatem, hunc illius librum intellexisse videtur Iamblichus, quando dixit, Primi omnium Aegyptii praesentiam participationemque Deorum sortiti sunt, Myster. Aegypt. p. 151. Sane, inquit Marshamus, ex hac Regis qeopti/a| nova in Aegypto religionum ludibria excogitata sunt et sacris tradita commentariis. Nam ex Thinitarum synchronismo manifestum est Boum [orig: Bôum] Hircique a)poqe/wsin eo [orig: eô] ipso [orig: ipsô] tempore originem habuisse, Can. Chronico [orig: Chronicô] ad Saecul. IV. ubi de *qeopti/a| et Idololatriae vetustate. Et quidem, cum in ei)dwlomani/a| pictura coeperit, tempore Serugi; sub Thara avo Abrahami Patriarchae Suphidi contemporaneo, simulaehra figulino [orig: figulinô] opere ex argilla fieri coepere [orig: coepêre], Epiphan. Haer. l. 1. §. 8. et Suidas in *serou/x. Excepit autem Suphidem, alter cognominis, de quo mox: ubi de Mente-Suphide et Methu-Suphide suo [orig: suô] loco [orig: locô].

SUPHIS [2] II. Acesephtre in inferiori Aegypto regnante, praefuit Memphitico regno, per ann. 66. ut Manetho tradit: auctor pyra midis praefatae Eusebio, quam Syncellus priori tribuit. Sed, dubitari potest, verba sunt eruditissimi Marshami, utrum duo essent Suphides, qui regnarunt [orig: regnârunt] uterque supra annos 60. an unus idemque sit Rex Suphis? d. l. Successit Mencheres, quem vide.

SUPIA vulgo SUIPPE, fluv. Galliae, in pago Remensi. Oritur ad vicum Summum Supiam Somme Suippe, et Supiam municipium, quaternis quoque [orig: quôque] anno [orig: annô] nundinis celebre, Iuncarium Ioncheri, Albam Ripam Auberive, Pontem Fabricatum Pont Faverge, Cellam, Warmerii Villam, Insulam, Alamannorum cortem Aumencour, Bertrici Cortem, Acutiorem Cortem Agulecourt alluit, atque apud Condate Conde in Axonam decurrit. Memoratur Frodoardo in hist. Eccl. Remensis. In illum influunt duo fluvioli, Pidus et Arna: quorum ille, vulgo Py, alluit vicos Summum Pidum Somme-Py, alias Sompi et Soupi, ad caput ipsius positum, vicum S. Mariae ad Pidum, ad S. Sulpicium S. Soupple et vicum S. Martini ac in Supiam effluit. Iste, vulgo Arne, ad fortem vicum habet Summa Harnam Somme Arne, et attingens vicos S. Petri et S. Clementis, similiter in Suniam delabitur. Hadr. Vales. Notit. Gall.

------ levat ecce supinas
Hinc atque inde manus, geminaque haec voce profatur:

ad caelum erectae extensaeque sunt. Hic [orig: Hîc] enim ritus erat venerantium Deos, inprimis cum vehementissime aliquid ab iis peterent, de quibus vide notata Barthio ad Claudian. in Ruffin. l. 2. v. 205. et ad Theb. Papin. passim: nec non casaubono ad August. Sueton. c. 16.

SUPPARUM inter feminei sexus vestimenta, memoratum Plauto Epid. Act. 2. Sc. 2. v. 47.

Indisiatam, patagiatam, caltulam aut crocotulam,
Supparum aut Subminiam etc. ------

Nonio linteum fuit femorale, usque ad talos pendens, dictum, quod subtus appareat. De eodem Novius Pedio, Supparum purum, bellientem interim, escam meram, (Velientem interim Oscam meram, corrigit Lipsius) Afranius Epist. Tace, puella non sum, Supparo si induta sum. Varro Euntenid. Hic indutus Supparum, coronam ex auro et gemmis fudgentem gerit. Festus vestimentum puellarum lineum interpretatur, quod ea Subucula diceretur. At Vatro de L. L. l. 4. Subucula distinguit, et ab eo deducit, quod est supra: Alterum genus, inquit, quod subtus est: a quo Supparus. Quod verisimilius Ferrario est. Si enim interior vestis fuisset, quomodo ille apud Afranium negaret, se puellam esse, etsi Supparo indutus, si vestis latuisset? Non fuisse autem puellarum tantum, indicare videtur Lucanus, ubi de Marcia Catonis matrimonium repetente, l. 2. v. 364.

Ubi et vestem superiorem fuisse apparet, et primis humeris haesisse. Cur autem dicatur nudatos lacerros cinxisse, ea fortasse causa est, quod recens a funere Hortensii mariti, nudis ad plauctum pectore et lacertis, veniebat. Subicit enim, v. 365.

Porro eleganter Tertullian. contra Gentes, vexillorum vela transversis hastulis aligata Suppara vocat et Stolas appellat crucium. Octav. Ferrarius de Re Vestiar. Part. I. l. 3. c. 20. Vide de Supparo Classis Alex. Casaubon. ad Aug. Sueton. c. 97. et supra Cataplus. Salmasius vero vocem compositam esse docet, ex praepositione sub, et antiquo nomine parus, Graece fa=ros2, ac proin Subparum vel Supparum, tunicam fuisse ait seu subuculam, quae sub paro accipiatur: fa=ros2 autem Graecis vocari omne vestimentum, quod iniciatur, circumiciatur atque etiam insternatur, Not. ad Tertullian. de Pallio c. 3.

SUPPEDANEUM Graece u(popo/dion, vide supra Scabellum. Sed et suppedaneam tabellam vocant Ecclesiae medii aevi Scriptores, quae sub pedibus crucifixi depingi solet, quod hodieque a Graecis observari, disces ex Domin. Macro in Hierolex. Cuiusmodi imaginem delineatam habes apud Iac. Sponium Itiner. Graeciae Parte 2. p. 211. Nempe vulgari Cruci sunt qui suppedaneum appositum volunt, ut non ut cruciarii corpus in illo pedibus sistentis, requiesceret, quod quibusdam visum; sed ut pede in eo posito [orig: positô] cruciarius posset inscendere per se, et lignum, quod in medio fixum erat, insitdere, eodem [orig: eôdem] prorsus modo [orig: modô], quo [orig: quô] eques, pede stapedi im posito [orig: positô], ad sublevandum se, equum ascendit. Medium namque crucis lignum, quod eminebat ex anteriore parte, equi lignei vicem habuit, quod inscendens equitabat cruciarius. Unde et a)poxei=sqai, eo [orig: eô] dixit crucifixum Iustinus Dial. Tryphonis. In eo ligno veluti subsidebant toto [orig: totô] corpore sustentati, quia illud natibus premebant, cruribus hinc inde pendulis: hominis autem ita subsidentis brachia utrinque expansa ad duas latitudinis partes extremas deligabantur: clavis quoque affixa; pedes in ima extremitate longitudinis vinciebantur, et clavis itidem configebantur; caput habebatur reclinatum ad extremitatem longitudinis summam. Tribusque sic partibus tota cruae constabat, Arrectario [orig: Arrectariô] ligno [orig: lignô] sive stipite sive palo [orig: palô], qui erecta [orig: erectâ] statione in terram defixus totum corpus sustinebat rectum; Staticulum et Statumen appellant Scriptores: Antenna [orig: Antennâ], h. e. ligno [orig: lignô] transversario [orig: transversariô], quae dispassis brachiis cruciarii et alligatis quasi vestita erat: et Sedili, i. e. ligno, quod a medio staticulo eminebat ac insidentem sustinebat cruciarium. Ita enim Tertullian. ad Nationes l. 1. Pars maior crucis est omne robur quod recta [orig: rectâ] statione defigitur, reliquae partes sunt antenna et sedile. Appendicis loco [orig: locô] censetur fuisse Suppedaneum, de quo tamen merito dubitatur, cum nulla eius apud Veteres mentio, nisi nos Gregorii Turon. de Glor. Martyr. c. 6. moveat auctoritas. Ultimo erat superius tabula alba, Graece leu\kwma, nigris literis notata, in qua causa mortis describebatur: Salmas. ad Iustin. l. 2. c. 5. ubi Crucem non Tau Samaritano, quod ex Origene tradit Hieronymus, sed Aegyptio Salebdi, vel Tavi literae Abyssinorum similem fuisse, addit. Id saltem ex Suppedaneo hoc confirmatur, quod et aliunde discimus, cruces vulgares non admodum altas fuisse: extra ordinem vero sublimes aliquas statutas notum etc.

SUPPEDIA quoque u(popo/dia Graecis, ad verbum Latinis dicta sunt, lignea sandalia regula [orig: regulâ] ferrea [orig: ferreâ], ut maiorem sonitum ederent, suppacta, quibus utebantur olim, qui choro endo/simon dabant aut saltantibus Pantomimis, strepitum edebant, podoktu/poi hinc et podoyo/foi Graecis appellati. Vide supra in vocibus Crupezia, Pedicularii, Scabella.

SUPPENTONIA castrum Hetruriae, cum coenobio, in finibus Faliscorum, inter Nepitam et Soracte, a Nepita vix 3. mill. pass. in Ortum; Castel di S. Helia Baron.

SUPPLANTARE verbum Luctae veteris, vide supra Cadereter, Nodus brachiorum, Subplantare.

SUPPLICANDI Ritus apud Veteres varius fuit. Antiquissimis temporibus quomodo ille fuerit peractus ex Homero patet. Apud eum enim Il. a. Thetis ante Iovem, cui erat supplicatura, sedit: quem morem alibi non est tam facile reperire. Illud tantum

Interpretes Apollonii suggerunt, solitos fuisse Supplices, apud Larem tacitos sedere. Quae sequuntur, sic se habent prout illa quoque Rhodiginus l. 15. c. 18. ex Eustathio et aliis Interpretibus Graecis studiose collegit: Veteribus, inquit, post illos diu veceptissimi moris fuit, ut Supplicantes caput, dextram, genuaque eius, cui se ingererent supplices, contingerent, nec totum tamen caput sed mentum modo, vel barbae meditullium, quorum illud Homerus, istud Euripides habet. Non quod omnia simul haec membra tangerent supplices, sed quod vel eorum duo, ut Thetis apud Poetam, quae sinistra manu genua, dextra [orig: dextrâ] mentum Iovis apprehendit; Il. a. v. 360.

*kai/ r(a pa/roiq' au)toi=o kaqe/zeto, kai\ la/be gou/nwn
*skaio=|, deceterh=| d' a)/r' u(po) a)nqerew=nos2 e(lou=sa

Vel saltem aliquod illorum attingeret, nempe vel caput, aut si illud averteret, cui supplicabatur, dextram, vel si et hanc absconderet, ut apud Sophoclem factum legimus, citatum Eustath. in Homerum dicto l. genua saltem amplecterentur iisque inhaererent. Namque et hoc quoque negare Supplicibus inusitate feritatis erat, factumque plerumque est, ut Supplices ad genua accedntes, clementet exciperentur et gratiam invenirent. Unde Lycaon i(ke/ta\s2 vocat ai)doi/ous2, et Achilli hoc [orig: hôc] ritu supplicans, *su\ de\, inquit, m' ai)/deo kai\ m' e)le/hson, Il. f. Oscula quoque genibus istiusmodi miseros posuisse, patet ex ritu sequenti aevo [orig: aevô] Tyrannis retento, de quibus sic Amm. Marcellin. l. 28. Ex his quidam, cum salutari pectoribus oppositis coeperunt, osculanda capita obliquantes, offerunt genua suavianda et manus. Soliti autem Supplices haec tria potissimum sunt membra, non sine ratione, tangere: Et caput quidem dia\ to\ h(gemoniko\n, quia sit in nobis ea pars princeps; dextram vero, dia\ to\ praktiko\n, quomam inibi maxima ad agendum facultas; genua tandem, dia\ to\ badistiko\n, propter motus et progressionis necessitatem. Quae tria symbolice consensum, actionem et progressum, ad ea quae peterentur praestanda, complecti videntur, erantque velut oi)wnismoi\ th=s2 i(ketei/as2 te/lous2, id est, auguria supplicandi finis etc. Aliquando vero ante provolvebantur. Petronius, Servus nobis dispolitatus ante pedes procubuit. Claudian. de Raptu l. 1. v. 49. ubi de Parcis,

Postmodum in ara quoque sedere supplicibus in usu esse coepit. Sic apud Corn. Nepotem Pausan. Argilius, adolescens nobilis, qui Epistolae, quam a Pausania ad Artabazum defendam acceperat: vinculis laxatis signoque [orig: signôque] detracto [orig: detractô], si pertulisset, sibi esse pereundem cognoverat; in Fanum Neptuni, quod Taenari erat, confugiens, ibi in ara consedit, c. 4. Quemadmodum paulo post Pausanias ipse, in aedem Minervae, quae Chalcroecus vocabatur, se coniecisse legitur, c. 5. Unde Virgilius Aen. l. 2. v. 523.

Alium Supplicandi ritum idem suppeditat Auctor, Themistocle c. 8. ubi de hoc ad Admetum Molossorum Regem profugo, Quo maiore, inquit, religione se tueretur, filiam eius parvulam arripuit, et cum ea se in Sacrarium, quod firma [orig: firmâ] colebatur ceremonia [orig: ceremoniâ], coniecit. Inde non prius egressus est, quam Rex eum data [orig: datâ] dextera [orig: dexterâ] in fidem reciperet: quam praestitit. Nam cum ab Atheniensibus et Lacedaemoniis exposceretur puplice, Supplicem non prodidit etc. De Scitharum ritu sanctissimo Supplicandi, cum in corio bovis mactati humi sedebant, diximus ex Lucanio supra: ut et de Servis ad aras statuasque vel etiam sepulchra confugientibus. Vide Rhodiginum praefatum. Apud hodiernos Turcas; Supplex, pro more gentis inolito, ignem capiti imponit, sicque Seraglium ingressus, quanto [orig: quantô] potest maxime concitato [orig: concitatô] cursu ad Imperatorem accurrit, causamque ei suam commendat, nec cuiquam mortalium sic accurrentem inhibere, aut sistere licet, quod idem in Abyssinorum quoque Regis Aula observari reperimus, vide Petrum de Valle Itiner. tom. 1. Ut de ritur Cornua Altaris amplectendi, apud Israelitas olim usitato, de ritu lingendi pulverem supra memorato, verbo lingere, aliisque, iam nil dicam etc. vestigia adorandi lacrimisque tingendi morem infra tangemus, voce Vestigium. Habitum quod attinet, et insignia Supplicum fuere [orig: fuêre] illa infulae, velamenta, (quo [orig: quô] nomine intelligit Heraldus laurum sive oleam et vittas, seu vittatam laurum et oleam, unde leukostefei=s2 i(kethri/a. Aeschylo Supplic. quae ste/mmata Homero Il. a. v. 14. infulae Arnobio l. 5. et nonnumquam ad genua eorum, quibus supplicatum, protendebantur, quandoque etiam deponebantur seu adfigebantur quod i)kethri/ais2 ste/fein, item kataste/fein Graecis, aris quoque, in quibus suplices sedebant, imponebantur, uti pluribus docet praefatus Auctor ad Arnob. l. cit. ) rami, oleae, sordida vestis, uti apud Livium plurimis locis videre est, inter alia l. 35. c. 24. l. 36. c. 20. l. 37. c. 28. l. 45. c. 25. alibi. Caput praecipue obvolvebant. Statius iterum Theb. l. 12. v. 469.

--- - ramosque oleae, vittasque precantes
Tradit et obtenta submittere lumina palla,
Et praeferre docet vacuas sine manibus urnas

. Cuius rei illustre exemplum in Priamo, Homerus exhibet. Il. w. sed et manu coronas gestabant, Aescyl. Suppl. aut coronati ipsi erant, apud Sophoclem Oedipo Tyr. etiam saepe coronas

offerebant, quo [orig: quô] exemplo [orig: exemplô] Magetes Cybirae tyrannus Consuli Romano quindecim talentum [orig: talentûm] coronam obtulisse legitur, apud Polybium Ecl. legat. etc. Vide Car. Paschalium Coronar. l. 1. c. 12. Atque sic hominibus Supplicatum; ut et quaedam addam, de ritibus Gentilium, cum in publicis praesertim calamitatibus, Diis supplicabant, commemorat quosdem illorum Arnob. adv. Gentes l. 1. Quot milia vultis a nobis debilium vobis ostendi, quot tabificis affectos morbis nullam omnino retulisse Medicinam, cum per omnia Supplices irent templa, cum [orig: cûm] Deorum ante ora prostrati limina ipsa converrerent osculis: cum Aesculapium --- et precibus fatigarent et invitarent miserrimis votis? Nempe in magna aliqua calamitate, sive publica, sive privata, per omnia supplices ibant templa. Polyb. l. 9. ai( de\ gunai=kes2 periporeuo/menai tou\s2 naou/s2. Sic enim fore existimabant, ut tandem Deorum aliquem propitium invenirent. Quo pertinet formula, Veter. Si Deus, si Dea etc. de qua supra. Dein, procumbebant humi et pandebant palmas, ante Deum delubra, Lucret. l. 5. v. 1200. ante aras, ibid. ante simulacra, Aeschylus Thebaid. quorum non genua solum, verum etiam pedes quandoque ipsos, et plantes, ut ait Arnob. l. 6. ac vestigia comprehendebant ac osculabantur. Unde Prudentius contra Iudaeos.

Augustum caput ante pedes curvare Minervae
Fictilis, et soleas Iunonis lambere: plantis
Herculis advolvi, genua incurvare Dianae.

Vide quoque infra Vestigium. Etiam in ingressu statim templorum, conspectis iis, in ipso limine: in terram effundebantur, ipsique nonnumquam limini osculum figebant, Lucan. l. 2. v. 28. et quidem mulieres passis crinibus, quibus limen solumque verrebant, quod sarou=n ta\ pro\ tou= new=n. Attemidorus, l. 2. c. 33. uberi insuper fletu simulacra rigebant, quod plu/nein ta\ a)galmata tou= mew=n. Polyb. vocat, ubi supra. Accedebant preces et vota etc. Vide Desid. Heraldum iterum ad Arnob. d. l. et hic [orig: hîc] passim, ubi de Asylis, Creta, Cruce, Luctu, Maestitia, Nudipedalibus etc.

SUPPLICATIO apud Romanos honos fuit, qui una cum Imperatoris nomine decernebatur Victori: Nempe, cum Senatus Populo Deum [orig: Deûm] templa aperiri, ac gratias Diis, Imperatoris nomine, agriuberet. Erat enim moris, ut Consules vel Praetores, postquam a militibus appellati Imperatores fuerant, Lictores, laureatos praeferrent, literasque laureatas ad Senatum, de re gesta, mitterent quibus Imperatoris nomen ac Supplicationes a Senatu postularent. In qua pompa, quae alias pauciores continuabatur dies, Senatus ad templa Deorum sollemniter se conferebat ibique sacrificabat et dabat in templis epulum: Omnis autem Populus agebat Diis gratias pro spe victoriae, quae affulgebat, et festos celebrans dies, vota faciebat, ut Dii hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] placati, quod ostenderant beneficium, perficerent. Quamvis vero primis temporibus in unum alterumve diem Supplicatio aegre decernebatur, tamen ad postremum eo progressa est, ut etiam in quinquaginta decretae sint. Marco enim Valerio et M. Horatio Consulib. A. Urb. Cond. 304. devictis Sabinis, Supplicatio in unum diem; Camillo Veiis captis, in quatriduum quidem, decreta est: At Cn. Pompeio Mithridatico [orig: Mithridaticô] bello [orig: bellô] confecto [orig: confectô], duodecim: Caesari bello [orig: bellô] Gallico [orig: Gallicô], primum quindecim; postea viginti: Hirtio Pansae et Caesari Octaviano, Mutina [orig: Mutinâ] Colonia [orig: Coloniâ] liberata [orig: liberatâ], quinquaginta dies dati sunt: in qua varietare, cum magnitudinis victoriae; tum dignitatis eius, qui vicerat, ratio videtur fuisse habita. Idem honoris genus sibi fuisse concessum, post repressam coniurationem Catilinariam, refert Cicero Catilin 3. et 4. Philipp. 2. et alibi Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Roman. l. 10. c. 28. Hinc phrasis Decernere Supplicationes, quem honorem Graeci hac [orig: hâc] periphrasi exprimunt: h( *su/gklhtos2 e)yhfi\sato qu/ein toi=s2 qeoi=s2 kai\ sxola/zein e(orta/zontas2, sacrificiis et festivis vacationibus, eum denotantes. Qui iidem litanei/an quoque, item qusi/an kai\ i(eromhni/an, hunc ritum vocant. Salmas. ad Sprtian. in Hadriano. c. 12. In Eccles. Romana supplicare dici Monachos, cum ante Abbatem in Capitulo aut alibi se inclinent, seu cum eum salutent, refert Car. du Fresne, ex Usibus antiquis Cisterc. c. 70. et 83. Guigone im Statutis Ord. Cartus. c. 43. §. 5. et Statutis Ordin. Praemonstr dist. 1. c. 19. Vide quoque infra: at de Libellis supplicibus, qui Graecis deh/seis2, uti qui iis praeerat, o( e)pi\ tou= *deh/sewn, Meursium Glossar. supra quoque Epitendesion.

a SUPPLICATIONUM Summariis nomen officii, in Cancellaria Papali, vide supra Abbreviator.

SUPPLICIUM more maiorum apud Romanos, quid proprie fuerit discimus ex Suetonio Nerone c. 49. ubi inter alia sic de illo: Inter moras, perlatos a cursore Phaontis codicillos, praeripuit, legitque, se hostem a Senatu iudicatum, et quaeri, ut puniatur more Maierum. Interrogavitque, quale id genus poene esset? Et cum comperisset, nudi hominis cervicem inserifurcae, corpus virgis ad necem caedi: conterritus, duos pugiones, quos secum tulerat, arripuit etc. Sic Victor. in eod. Senatus sententia [orig: sententiâ], ait, constitutum, ut mox eMaiorum, collo [orig: collô] in furcam coniecto [orig: coniectô] virgis ad necem caederetur. Ac reperiuntur exempla in Historus, etsi haud crebra. Livius l. 22. c. 57. incestum cum Vestale sic punitum ostendit: L. Cantilius, Scriba Pontificum, quos nunc minores Pontifices appellant, qui cum Floronia stuprum secerat, a Pontifice Max. cousque virgis in Comitio caesus est, ut inter verbera exspiraret. Dionysius in culpa simili, et de iis, qui Urbiniam stuprarant [orig: stuprârant], Antiqq. l. 9. ubi Interpr. Ex iis autem qui illicitam corruptionem patraverant, alter scipsum interemit; alterum ii, qui sacris praeerant (Pontifices) comprehendentes in Foro flagris secantes, tamquam mancipium, interemerunt. Nam etsi neuter Furcae hic mentionem faciat, tamen cum verberibus ad necem datos denarrent, probabile, id ita ritu prisco [orig: priscô] factum: hoc [orig: hôc] magis, quod Dioynsius indicans addidit, kaqa/per a)ndra/podon, servilem in modum. Quod autem liberi etiam sub Furca interdum caesi, exemplum in Epit. Livii clarum, de C.

Matieno l. 55. qui accusatus apud Tribunos, quod exercitum in Hispania deseruisset, damnatusque, sub Eurca diu virgis caesus est et sestertio [orig: sestertiô] nummo [orig: nummô] vaeniit. Licet enim is non ad veram mortem caesus: tamen ad civilem, et libertatem civitatemque pariter amisit. Vide Iustum Lipsium de Cruce l. 3. c. 2. Diversum autem id supplicii genus fuit a decollatione, Graece pelekismw=|, quae cum priori conveniebat in prosde/sei seu alligatione ad Furcam et mastigw/sei, seu flagellatione, sed in eo differebat: quod in Supplicio more Maiorum reus virgis caederetur ad mortem; in pelekismw=| autem virgis quidem caederetur, sed postea securi percuteretur, ut ex historia Antigoni Iudaeorum Regis hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] interempti patet, apud Dion. l. 40. Vide quoque infra Virga. De reliquis Suppliciorum generibus apud nobiliores Gentes, Romanos inprimis, Graecos et Hebraeos olim usitatis diximus passim, praecipue autem in voce Poena: uti de officiis ultimo [orig: ultimô] supplicio afficiendis praestari olim solitis, deque libertate iis concessa, supra lemmate. Murratum vinum. Vide quoque voce Sortes. De nomine saltem addam, a supplicando nonnullis id, h. e. precando, dici, quod supplices soleant esse homines in deprecandis poenis: vel quod prisca paupertas noxiorum bonis sacra facere consueverit, in Supplicationibus Deorum, delatis non in Aetarium mulctis, sed in aras Deorum, velut anathematibus. Alii a Supplendo deducunt, quod in Suppliciis iniuriarum compensatio et velut suppletio fiat. Sed prius etymon Isidoro potius.

SUPPLINBURGIUS Comitatus Saxoniae vetus olim sub proprio Comite. In qua Familia Lotharius Comes Supplinburgius, Comitum Quervordiensium prosapia [orig: prosapiâ] oriundus, et, qui iam Rixae uxoris iure, (Henrico [orig: Henricô] Comite Northemio [orig: Northemiô] et Gertrude ex Misniae Marchionum Familia prognatae) non spernendam Saxoniae partem adeptus erat, volente Henrico [orig: Henricô] V. Imperatore, Magno Saxoniae Duci, ex Bollingianis ultimo, successit A. C. 1106. caeso [orig: caesô] memorabili praelio [orig: praeliô] Hoiero [orig: Hoierô] Mansfeldiae Comite, cui Caesar, mox benevolentiae paenitens, provinciam destinavit. Post Henricum dein idem Imperator creatus, generum Henricum Superbum sibi in Ducatu suffecit: quem postmodum Albertus Ursus Anhaltino-Lauenburgicae gentis conditor excepit. Pfannerus de praecipuis Germ. Principp. Gentibus c. 2.

SUPRA Hereditates supra Velarios etc. officiorum nomina, apud Romanos, vide hic [orig: hîc] passim.

SUPRA Numerum, militiae imaginatiae genus a Claudio Principe inventum. Suetonius in eo, c. 25. instituit et imaginariae militiae genus, quod vocatur supra numerum: quo [orig: quô] absentes et titulo [orig: titulô] tenus fungerentur. Lamprid. Adscriptos vocat et vacantes, in Alexandro Sev. c. 15. ubi, ne annonis Remp. gravaret, Imperatorem eos dimisisse, docet. Nempe supernumerarii hi milites ad commoda solum participanda erant in numeros relati. Quibus non dissimiles Supernumerarii illi Palatini, quorum meminerunt Imperatores in Codice, Theod. tit. De Palatinis sacr. largit. et rerum sacr. Vide Casaub. ad Lamprid. d. l.

SUPRAJUNCTARII apud Aragonios, iussu Iacobi II. Regis A. C. 1300. appellati sunt, qui prius Vicari et Paciarii, Iustitiae Aragonum sententias exsequebantur, uti apud Gallos Praepositi Marescallorum faciunt; de quorum munere multa habentur in Foris Aragonensibus passim. Vide supra in voce Iuncta.

SUPRANOMEN apud citimi aevi Scriptores dictum cognomen, nomen videl. quod nomini proprio addi consuevit, Gallis Surnom. In Charta vetere apud Ughellum A. C. 954. Petro viro Magnifico, qui et supernomen vocatur Pazzii seu Gregorii et Rotae. Sic autem dictum est, quod in actis praesertim publicis, quibus testes subscriberent, seu ad discrimen similium nominum; seu ad pleniorem personarum designationem, supra singulorum nomina, locorum et praediorum, quae incolerent: aut quorum domini erant, nomenclaturas adderent Notarii. Epinomen voce hybrida [orig: hybridâ] vocant Notae Tyronis p. 35. Et quidem in Francia Supranomina huiusmodi vix, ante tertiam Regum familiam, innotuisse docet Duchesnius in Histor. Minimor. l. 2. c. 1. Quod cum et secndogeniti observarent, praediorum, quae in haereredii sortem a Parentibus acceperant, nomina vice cognominum usurpantes, ac in posteros similiter transferentes, inde postmodum enatae sunt tot difficultates in familiarum stemmatibus enucleandis. Alius et longe diversus cognominum inductus usus, ex nominibus, quae Iocularia vocat Ausonius, quibus discernerentur a se invicem eiusdem nominis viri, Nobiles atque inferioris etiam conditionis, ut cum modo a colore, Albi, Nigri, Rufi; modo a vestitu, Cpeti, Grisa-gonellae, Pellis lupi; modo a moribus, Hutini; modo a fortitudine, Martelli etc. cognomina adsumerent; Haec enim eorum singulis propria fuerunt, nec ad posteros transiere [orig: transiêre]. Car. du Fresne in Glossar. de veterum vero Romanorum Cognominibus, vide supra in voce Nomen.

SUPRARBIENSE Regnum Hispan. conditum a Garsia Gotho, post urbem Aynsam Saracenis ereptam, circa A. C. 729. Ei successit filius Garfias, A. C. 770. Sanctius postea Rex, a Mauris victus ac ttrucidatus, regnum Navarrae et Suprarbiae amisit, A. C. 832. Vasaeus in Chron. Vide in voce Sobrarbii. Coeterum, Titulus Regni a Garsia Ximenio seu Innico conditi fuit, Suprarbia et Ripagorca, fuitque tum sedes Regni Insa. Dein sub Garsia Innico II. capta [orig: captâ] Pompeiopoli Regnum Pampelonae et peculiari nomine Navarrae, dici coepit. Idem ducta [orig: ductâ] Urraca [orig: Urracâ] Fortunii Ximenii Comitis Aragoniae VI. filia [orig: filiâ], Aragoniam ditionibus iunxit, pater Kasae Abarcae, qui primus se Aragoniae Regem dixit A. C. 895. a quo tempore priscis nominibus oblivio inducta et Regna haec in posterum Aragoniae ac Navarrae dicta sunt. G. Hornius Orb. Imper. cum Notis Felleri p. 170. et seqq. Vide quoque supra in voce Ripagorca, et plura hanc in rem, apud Phil. Iac. Spenerum Art. Herald. Part. Spec.

SUPREMA [1] apud Plin. l. 7. c. 60. ubi de primo Horologiorum apud Romanos usu, Duodecim tabulis ortus tantum et occasus nominantur: post aliquot annos adiectus est et Meridies, Accenso [orig: Accensô] Consulum id pronuntiante, quum ab Curia inter Rostra et Graecostasim prospexisset

Solem, a columna Maenia ad carcerem inclinato [orig: inclinatô] sidere, supremam pronuntiabat: tempestas est seu pars dici novissima, ante Solis scil. occasum. Iuvenal. Sat. 3. v. 316.

Quamvis enim, iuxta XII. Tabul. Sol occasus suprema tempestas esto, vox de Sole, qui iam occidit, dicatur: posteri tamen non ita eam accepere [orig: accepêre]; sed de Sole iam inclinato ad vesperam, quam inclinationem eatenus definierunt [orig: definiêrunt], quum Sol a columna Maenia ad carcerem radios iacularetur. Id quamprimum viderat Accensus, Supremam pronuntiabat. Et hoc [orig: hôc] sensu intelligendum scitum Praetorii Tribuni Pleb. ut Praetor Urbanus usque ad Supremam ius diceret. Post eam Censorinus ponit Vesperam, dein Crepusculum, post Crepusculum th\n *luxnayi/an, quod Graeci dixere [orig: dixêre] peri\ luxnw=n a(fa\s2, luminibus accensis: adeo que Suprema illa respondebat nonae horologiorum seu tempori inter no am et vesperam, quae inter legitimas horas orationis in prisca Ecclesia habebantur. Canon XVIII. Concilii Laodic. peri\ tou= th\n au)th\n leitourgi/an tou= eu)xw=n pa/ntote kai\ e)n tai=s2 enna/tais2 kai\ e)n tai=s2 e(spe/rais2, easdem supplicationes orationum ad horam nonam et vesperam oportere celebrari. Atque sic vixere [orig: vixêre] Romani, absque ulla alia temporum discretione: peri\ lu/xnwn a(fa\s2, ante primum bellum Punicum, quo [orig: quô] demum Horologiis uti coeperunt, Salmas. ad Solin. p. 649. et seqq. Vide quoque supra, ubi de Nona horologiorum.

Nec minus interea Misenum in littore Teucri
Flebant, et cineri ingrato Suprema ferebant:

Sepultura est et inhumatio corporis et extrema exsequiarum officia, quae mortuis exhibentur. Supremum honorem vocat idem, l. 11. Aen. v. 61.

Supremitatis honorem Amm. Marcell. l. 31. c. 39. e)/sxata sw/matos2 Graeci Poetae. Sed et cineres ac reliquiae sic dictae. Idem Ammianus l. 21. Inter quae Helenae coniugis defunctae suprema miserat Romam, in suburbano viae Nomentanae condendo. Solin. c. 1. Priscorum autem testantur molem Orestis suprema, i. e. ta\ lei/yana. Alii. Quo [orig: Quô] sensu et ta\ sw/matos2 e)/sxata, corporis ultima, in Graeco Epigrammate; quod Aureoli tyranni insculptum est, et sic habet in fine,

*kei=nos2 d' oi)kti/rmwn; kai\ sw/matos2 e)/sxat\o)pi/zwn
*au)reo/lou gefu/ran etsato th\n de\ ta/fhn.

Hinc pius atque suo [orig: suô] cineres dignatus honore
Aureoli pontem condidit et tumulum.

SUPTARUS Hunnorum Rex, qui regionem Burgundionum cum multis milibus invasit. Huic ut resistere possent illi, sacris Christianis se initiari voluerunt, neque spe sua [orig: suâ] sunt frustrati. Nam quum hostium Rex, per noctem, fuisset ciborum nimia [orig: nimiâ] ingluvie saburratus, Burgundiones gentem inimicam sine duce reperientes et paucitate plurimis resistentes conflictu superarunt [orig: superârunt]. Nam quum essent istorum tria milla, circiter decem milia peremerunt.

SUR [1] pater Cozbi, Madianitidis illius, quae cum Zambri interfecta est in genitalibus, qui quidem Sur princeps erat Madianitarum. Item fil. Abigaboan. 1. Paral. c. 8. v. 30.

SUR [3] desertum, quod extenditur usque ad mare rubrum et ad Aegypti confinia, eius multa in scripturis mentio est. Gen. c. 61. v, 7. et alibi. Hieronym. in loc. Hebr.

SURA [1] apud Ael. Spartian. in Hadr. c. 3. Praetor factus est Sura [orig: Surâ] bis, Serviano [orig: Servianô] iterum Coss. lege Surano, ex vetere lapide, apud Onuphrium, C. IULIO. SERVILIO. URSO. SERVIANO. ET. SURANO, Fuit sane etiam Licinius Sura eodem [orig: eôdem] anno [orig: annô] Consul, sed ordinarius, collega [orig: collegâ] Senecione: Servianus et Suranus suffecti. Casaubon. ad loc.

SURA [2] Aemilius; Scripsit de annis Populi Romani, Velleio [orig: Velleiô] Paterculo test,e l. 1. c. 6. An idem cum Manilio Sura? de quo Plin. in Indic. praefixo; l. 8. 10. 17. 18. et 19. Vide et Papyrius Sura Item Licinius Sura.

SURA [3] Syriae urbs iuxta Euphratem. Item pagus Lyciae, inter Myram et Phellum, ubi piscibus insidentes auguria exercebant, et responsa dabant, teste Plutarcho [orig: Plutarchô]. Item urbs Phoeniciae. Steph.

SURA [4] fluv. qui aquas suas in Mosellam evomit: supra Treviros 2. mill. Belg. hodie Saur. De hoc ita Ausonius in Mosella, v. 354.

Namque et Proneae Nemesaeque adiuta meatu
Sura, tuas properat non degener ire sub undas.

Alluit vicum Suram, non procul a suo capite, et Ascam Esche; inde Alisontiam Artarto [orig: Artartô] prae coeteris auctum recipit, Alsitz, alias Alsat, Luciliburgi oppidi flumen, mox Decciacum Dechky attingit, et apud valdorphium Waldorff, Urtam minorem admittit, cui Urta Castellum et Vienna Vianden assident. Tum Andethannale Echternach, praeterlapsus, Proneam et Nemesam, ac tertium quendam fluv. iunctos accipit, ac demum apud vicum Bellicum, Wasser Billich, e regione Bellici superioris Oberbillich, in Mosellam influit,

Augustam Trevirorum. Pronea autem fluv. vulgo nunc Prumia, nomen dedit loco et Monasterio illustri, ad caput suum sito, ut et vicis Prumiae, Prum et Nider-Brum: recipitque Nemesam, Nym, qui Schoneckium, Villarim Villers et Bidburgum castellum praeterlabitur, Hadr. Vales. Notit. Gall.

SURA [5] vox Arabica proprie passus seu gradus, inde pro intervallis et spatiis, quibus Alcoranus distinctus est, adeo que pro capitibus eius usurpatur. Sed et lectio seu pensum pueris propositum Sura; unde et Suras illas Alcorani quidam volunt dictas, quasi dictatas ab Angelo Muhammedi, ut ipse credi voluit. Imo et Sura, pro qualibet librorum distinctione, maiori minorive; uti videre, est apud Salmas. Prolegom. in Solin. ubi de librorum divisione, apud Veteres, Hebraeos, Graecos, Romanos, Arabes, varia egregia. Vide quoque supra Coran.

SURA [6] Licinius, Consul. sub Hadriano Imperatore vide hic [orig: hîc] supra.

SURA [7] Petronius, Commodi iussu occisus, memoratur Lampridio in eo. c. 7.

SURAD unum ex quinque animalibus, quae apud Mahometanos occidere non licet: lanius maior Latinis, qui passeres venatur. Vide supra Rana.

SURATA urbs et emporium percelebre Indiae intra Gangem, Strastra forte antiquis. In ora Sinus Cambaiae, in regno Guzaratte, sub M. Mogole, 100. mill. pass. a Cambaia in Meridiem cum portu capaci et valde ab Europaeis frequentato. Nuper vastata; nunc indies restauratur.

SURCOTIUM in Statutis Conradi Archiepiscopi Coloniens. A. C. 1260. can. 5 Statuimus inhibendo, ne aliquis Monachorum surcoriis, caligis coloratis, calceis nodatis --- aut massubiis sericis utatur: vestis species, Gallis Surcot, forte quod Cotis superindueretur. Itinerariam vestem fuisse. colligitur ex Statutis Ordinis Benedict. in Provinc. Narbonensi A. C. 1226. ubi Supertotus dicitur, apud Car. du Fresne in Glossar. Idem clamor olim militaris Anglorum fuit, ut videbimus infra voce Tabardum.

SURDAONES Hispaniae Tarraconensis populi. Plin. l. 3. c. 3. quorum tractus Campos de Cerdamna a Varrerio indigitatur, in Coeretanorum finibus.

SURDI inter octonos illos, quos ridiculi gratia [orig: gratiâ] ad convivium solebat invitare Heliogabalus, apud Lamprid. in Vita huius, c. 29. Ab hominibus vox translata ad serpentum illos, qui ad cantum videntur obsurdescere, quia illo [orig: illô] non magis afficiuntur, quam si surdi essent: cuiusmodi, praeter regulum, seu basiliscum, quem primum surdorum vocat, aspidem, cerastem, hydrum et chersydrum, esse ait Avicenna. Imo omnes serpentes surdos Arabes vocant, quos ab incantatione credunt esse immunes, quorumque porro virus in supremo gradu intensum est. Sed certas sibi serpentum species fingere, in quas Magorum carmina nihil possint; necesse non est. Certum enim, a Diabolo hydrum et aspidem etc. tam facile posse compesci, quam quemvis alium serpentem, si modo permittat Deus: sed Deus non vult, ut Diabolo omnia liceant. Dein in eadem [orig: eâdem] serpentis specie potest esse varius successus, prout varie Deus Diabolo habenas aut adducit aut remittit. Adde, quod Daemon paredrus, a quo pendet incantationis tota vis, ad Magi nutum non semper se accommodat: Quam in rem vide Sam. Bochart. Hieroz. Parte poster. l. 3. c. 6. et supra in voce Aspis surda. Inde ad inanimata: Sic surdus arcus, apud Statium Theb. l. 9. v. 864.

------ frustra Superos Triviamque precatus
Molitur pallens et surdos expedit arcus.

Inutilis est, et nihil praestiturus. Alluditur illud Maronis, Georg. l. 1. v. ult.

------ de mille sagittis
Unam seposuit, sed qua [orig: quâ] nec acutior ulla;
Nec minus incerta est, nec quae magis audiat arcum.

Etiam ad colores. Plinio namque color baru\s2, qui minus acutus et splendidus, oculorum aciem veluti contundit et specie surda [orig: surdâ] verberat, surdus dicitur. Quae enim, in re auditus, differentia est inter fuscam vocem et candidam, ea est fere in re visus, inter austerum et floridum colorem. ET quemadmodum vox acutis sonis intenditur, gravioribus remittitur, ita in coloribus o)cu\s2 acutus et floridus dicitur, qui acuitur et intenditur; baru\s2 et auserus, qui ex acumine summo descendit et nigro [orig: nigrô] infuscatur. Unde acutius et splendidius fulgentes colores floridos appellavit idem, austeros vero remissius et surdius relucentes, quos et surdos, vocabulis e Musica petitis; Salmas. ad Solin. p. 200. Vide quoque infra Tristis Sed et Surdus idem aliquando, quod ignobilis, est. Statius, Theb. l. 4. v. 359.

Qui contra sonoram Phocidem, quod Oraculo [orig: Oraculô] Apollinis nobilis esset, l. 11. Theb. v. 281. dixit. Quam in rem vide Casp. Barthium Adversartor. l. 33. c. 4. etc.

Surgentem dextra [orig: dextrâ] Chaletum, vulnusque minantem
Sorbebat rapidus nodato [orig: nodatô] gurgite vortex.

gestus militaris est, toto [orig: totô] nempe conamine corporis dextram extendete. Sic in hastam surgere, Achilleid. l. 1. v. 485. uti apud Virgilium, l. 11. Aen. v. 284.

------ experto credite, quantum
In clypeum assurgat, quo [orig: quô] turbine torqueat hastam.

SURGERIAE castellum Galliae in Santonibus, vulgo Sugeres, alias Surgeres. Hadr. Vales. Notit. Gall.

SURENA Parthus, qui Tiridaten contra Artabanum insigni regio [orig: regiô] evinxit, Q. Plautio [orig: Plautiô], Sext. Papinio [orig: Papiniô] Consulib. Tacit. l. 7. Annal. c. 42. Idem nomen fuit Satrapi, qui Crassum decepit spe pacis. Polyaen. l. 7. c. 41.

SURIA pro SYRIA, et SURUS, pro SYRO; sicut Ludius et Ludio, qui saltator proprie Latinis, a Lydis dictus est. Vide Salmas. ad Vopisc. in Carino, c. 19. An inde Suriani, in Terra Sancta, medio [orig: mediô] aevo [orig: aevô] servi dicti sunt, ac tributarii quidam, ad usus agriculturae aliasque inferiores necessitates, dominis suis reservati, de quibus multa habet Iacobus de Vitriaco in Historia Hierosolym. c. 74. Certe Syrus, servile nomen apud Romanos fuit, uti ex Comico constat. At in porcorum genere Suria vel Suritus est, qui Graecis kapri/as2 verres; unde de feminis suibus surire, h. e. verrem appetere, Graece kapra=|n dicitur: ita ut oppobrium mulieribus inde tractum sit, cum subare et surire dicuntur, ut ait Festus. Vide Salmas. ad Solin. p. 941.

SURICINIUM Monasterium pagi Tolosani, a Ludovico Pio inter ea numeratur, quae solas orationes pro salute Imperatoris domusque Augustae et pro stabilitate Imperii debent. Hic locus vetere Monasterio [orig: Monasteriô] Abbatiali clarum, a soricum copia nomen accepisse videtur. Hodie Soreze: Hadr. Vales. Notit. Gall.

SURIGA Ptol. Gozporto Aug. Curioni, vel Abet Castaldo et Moletio, oppid. Mauritaniae Tingitanae in ora Oceani Atlantici, inter Usadium promontor et Atlantem maiorem.

SURINA provinc. Americae Meridionalis inter confluentes Cayanae et Cusiguarae fluv. in Amazonum flumen. P. Texeira. Item fluv. Silvaniae infra silvam, in Helvetia, a quo Surichgoviae nomen.

SURISNAE vel SORISNAE, vulgo SURENES, vicus est Galliae, in pago Parisino, in Decanatu Castri Fortis, pertinens ad Abbatem S. Germani de Pratis, Hadr. Vales. Notit. Gall.

SURITA Hieronymus Caesat. Augusta [orig: Augustâ] Arago, scripsit in Itinerarium Antonini erudite: Notas it. in Caesarem et Claudianum, ut et Indices Rerum Aragoniae, sed paulo prolixior est; Inquisitioni a Secretis illum fuisse, dolet Thuano Hist. Obiit A. C. 1580. aetat. 67. Voss. de Scient. Mathem. c. 70. §. 24. et 29. Auctor Bibliothec. Hisp. Possevinus, Alii. Vide Hieronymus Surita.

SURIUM urbs Colchidis mediterranea Asso Moletio. Inter Saracen ad Occasum et Zadrim ad Ortum apud Albaniae confinia.

SURIUS [1] Laurentius Carthusianus Lubecensis, scripsit Vitam Caroli V. in qua Sleidanum falsitatis arguere conatur, sed ab ipsis Fratribus suis in proposito pergere prohibitus est. Varia it. alia, quae in Elogiis Ant. Teisserii habes Part. 1. Georg. Michaeli Lingelhemio Simius et dehonestamentum Historicorum, et Card. Perronio indocti cognomine aspersus. Obiit A. C. 1578. Thuanus Histor. Corn. Loos Callid Catal. Illustr. Germ. Scriptor. ubi eum ex milite Monachum factum memroat, Ioh. Metellus Epist. Belgar. Cent. 1. epist. 65. Perroniana, Gasp. Peucerus in Epist. Dedic. l. 5. Chron. Melanchthonis, ubi de continuatione Chronici Naucleri usque ad A. C. 1574. ab illo facta [orig: factâ], iudicium ferens, ardelionem illum potius, quam Historicum, agere ait etc. Vide et Laurentius Surius.

SURIUS [2] fluv. Colchidis, in Phasim fluens, et ligna in lapides convertens, Plin. l. 2. c. 103. Super quo Surium, a Phaside in Ortum.

SURRA melius SURRIA, Comitatus Angliae Meridionalis inter Middelsexiam ad Boream a qua separatur Tamesi, Cantium ad Ortum, Sussexiam ad Meridiem, et Hantoniam ad Occasum. Ibi alias Regni ex parte. Hic [orig: Hîc] nulla urbs alicuius notae, licet ad Londini suburbia extendatur; Surrey.

SURRECTUS apud Vopisc. in Aureliano, c. 37. Mnestheus postea surrectus ad stipitem bestiis obiectus est: aliis surreptus est, uti etiam Palatinum codicem habere, notat Salmas. et ad bestias surripi, legitur in vetere Martyrologio. Idem tamen eorum sententiae accedit, qui surrectus praeferunt. Namque Subrigenda hinc libb. de offic. proconsulis Ulpiani, u(po/rqwsis2 timwri/as2 exponitur in veter. Glossario, Ad subrigendam, ei)s2 u(po/rqwtin timwri/as2, ubi Subrigenda est, pro subrectione, quemadmodum praebenda, pro praebitione, paroxh\ in Gloss. etc. Verum Subrigendam Ulpiani fortasse melius ad eculeum referas, in quo surrigebantur et extendebantur homines, ac quasi sustollebantur, sicut in machina, quam Graeci ge/ranon appellabant. Salmas. ad Vopisc. d. l. Vide quoque supra ubi de Bestiariis et Cruce. Ceterum Surrigendo corpori Antoninus Pius tabulas adhibuit tiliaceas, quibus in pectore positis fasciabatur, quum aetatis progressu incurvesceret, apud Capitolin. c. 13. Hodie earum vice adhibere feminas ferulas e balanae costa aut ebeno, notum, vide infra voce Tabula.

SURREGIUM castellum Galliae, Ararim attingens, hodie Bellegarde, a Rogerio de Bellegarda, cuius in gratiam Ludovicus XIII. in Ducatuni et Pariatum Surregium evexit. Vulgo Seure. Est et vicus eiusdem nominis ad Ararim, inter Cabillonum Aeduorum et Tinurtium positus, sed priori propior. Hadr. Vales. Notit. Gall.

SURRENTUM Campaniae oppid. perantiquum; quod etiam nunc vulgo incolis dicitur Sorrento. Memoratur Ennio, Diodoro, Straboni, Melae, Silio, Plinio, Statio, Tacito, Suetonio, Frontino, Ptolemaeo, Dioni, Tabulae Itinerariae. Plin. l. 3. c. 5. Herculanium, Pompeii: haud procul spectante monte Vesuvio [orig: Vesuviô], adluente vero Sarno [orig: Sarnô]

amne: ager Nucerinus; et 9. mill. pass. a mari ipsa Nuceria: Surrentum, cum promuntorio Minervae, Sirenum quondam sede. Mela l. 2. c. 4. adverso [orig: adversô] litoris ordine: Minervae promuntorium, sinus Puteolanus, Surrentum, Herculeanum. Ptol. *nea/polis2. *pikenti/nwn o(moi/ws2 para) to\ *tur)r(hniko\n pe/lagos, *sa/rnou potamou= enbolai\, *sou/renton. Hoc quidem falso, atque imperite sic tradidit Ptolemaeus; nisi auctoritas eius plus valeat, quam reliquorum scriptorum omnium, qui Picentini agri initium statuunt post Minervae promuntorium. Strabo l. 5. *sunexh\s2 de/ e)sti th=| *pompai/a| to *su/renton tou= *kampanw=n o(/qen pro/keitai to\ *)aqhnai=on a)krwth/rion. Ubi malim *su/r)r(enton, ut est apud eundfem Strab. l. 1. Diodor. Sic. l. 5. ac Dionem, fine l. 52. Unde Latini suum Surrentum formaverunt. Quin a Sirenum nomine (vide Sivenes ) oppidi vocabulum deductum esse, maxime credibile est; quando illae circa haec loca sedem habuisse feruntur. Quod ipsum aperte adfirmat Statius Sylv. l. 2. carm. 2. v. 1. s. quo Pollii celebrat Surrentinum his versibus:

Est inter notos Sirenum nomine muros,
Saxaque Tyrrhenae templis onerata Minervae,
Celsa Dicarchaei speculatrix villa profundi:
Qua [orig: Quâ] Bromio dilectus ager; collesque per altos
Uritur, et praelis non invidet uva Falernis.

Ceterum Surrentini colles, qui oppido imminent, circumiacentque, vini praestantia [orig: praestantiâ] maxime celebrantur. Ovid. Met. l. 15. v. 709.

Inde legit Capreas, promunteriumque Minervae,
Et Surientino [orig: Surientinô] generosos palmite colles.

Surrentina bibis? nec Myrrhina picta, nec aurum
Sume; dabunt calices haec tibi vina suos.

Columella, R. R. l. 3. c. 2. de vite Aminea loquens; Campaniae celeberrimos Vesuvii colles, Surrentinosque vestit. Strabo, l. 5. ubi nobilissima Campaniae vina enumerat: *)h de\ kai\ o( *sourenti=nos2 ena/millos2 kaqi/statai tou/tois2 newsti\ peiraqei\s2, o(/ti palai/wsin de/xetai. Plin. l. 14. c. 6. Adtertiam palmam varie venere [orig: venêre] Albana vina, Urbi vicina, praedulcia, ac rara in austero. Item Surrentina; in vineis tantum nascentia, convalescentibus maxime probata propter tenuitatem, salubritantemque. Tiberius Caesar dicebat, consensisse medicos, ut nobilitatem Surrentino darent: alioquin esse generosum acetum: Caius Caesar, qui successit illi, nobilem vappam.

SURSEJUM vulgo SURSEE, oppid. Helvetiae, 1. a Sempaco milliar. in Lucernatum clientela, ad egressum fluvii Sur e lacu Sempacensi, qui ab oppido Surseio quoque nomen trahens, a Meridie Septentrionem versus porrigitur. Habet proprium consilium quod causas tam civiles quam criminales indicat: cuius princeps der Schultheyss Surseii Lucernatibus iureiurando se obstringit: Olim sub Nobilibus cognominibus dein ad Habspurgicos pervenit, quibus praelio [orig: praeliô] Sempacensi fidam navavit operam. Arx prope oppid. ab Helvetiis capta A. C. 1388. ipsum dein a Lucernatibus occupatum, A. C. 1415. iisque ab Imperatore concessum est: oppignoratum postea a Sigismundo Imperatore Tigurinis cum Bada, Mellinga et Bremogarto, mansit nihilominus Lucernatibus ab illo tempore, Stumpf. de Argovia l. 7. c. 35.

SURSUM [1] pro susvorsum, Graece a)/nw, Salmas. ad Solin. p. 786. Apud Veteres Laconicae claves, quibus conclavium et interiorum comus membrorum fores, praeter pessulos obicibus ferreis munitae, aperiebantur, non circumagebantur intra claustrum, uti nostrae solent, sed sursum impulsae pessulum posti impactum ferrataque claustra succutiebant, donec ex uncinis, quibus iniecta erant, exirent, ac removebant sicque, a)nako/ptousai kai\ a)nakrou/ousai tou\s2 sidhrou=s2 o)xei=s2, fores pandi faciebant, a)nakroustikai\ hinc appellatae. Habebant nempe claves huiusmodi scapum rectum, et supra transversariam virgulam aliquot dentibus divisam, tridentis instar, qualibus hodieque Carthusianorum familiae in sui Monasterii conclavibus utuntur. Vide huiusmodi antiquae clavis iconem, apud eundem p. 932. At balana\grai, alterum antiquarum clavium genus, unico [orig: unicô] dente constantes et longiores, in ba/lanon seu glandem ferream, immissae, eam ex sera sursum trahebant, quod a)naspa=|n Graeci vocavere [orig: vocavêre]. Vide supra in his vocibus. Sed et sursum versus texendi modus omnibus gentibus, praeterquam Aegyptiis, usitatus, memoratur Herodoto l. 2. *u(fai/nousi/ oi( me\n a)/lloi a)/nw th\n kro/khn w)qe/ontes2, *ai)gu/ptioi de ka/tw. Nempe apud coteras gentes, cum trama vel fila infra essent, in superioribus exebant vestimentum: et sic trama semper pectine sursum ducebatur et trudebatur, atque id a)/nw u)fai/nein sursum versus, vel in altitudinem texere, vocabant. Contrario [orig: Contrariô] modo [orig: modô] Aegyptii, ex superioribus, ubi erant fila vellicia, ad inferiora, ubi vestimentum vel tela inerat, procedebant, quam in rem insignis est locus Theophylacti in Euang. adductus Casaubono exerc. XVI. num. 84. de quo infra videbimus. Hinc a)nakrousta\ hoc [orig: hôc] genere texta, namque et a)nakrou/ein dicebant de hoc genere texturae, quod sursum fiebat: Latine recta. Unde fasciae pectorales, seu potius capitales, sic texi solitae, recta reticula Festo, et tunicae vectae etc. Fiebat autem textura huiusmodi a stantibus, cum contra Aegyptii sederent: quam consuetudinem postea Graeci sequuti sunt, veteri more apud solos linteones retento [orig: retentô]. Porro non pectine, sed spatha [orig: spathâ] telam percutiebant, qui stantes texere soliti sunt etc. Qua de re vide plura apud Salmas. ad Vopisc. in Aureliano, c. 46. et hic [orig: hîc] passim, inprimis ubi de Texendi ratione seu Textoria Arte: uti de more holocausta sursum tollendi, apud Israelitas supra, voce Aeneus serpens.