CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

THYODAMAS vel Thiodamas, aut Theodamas, fil. Melampodis, divinandi peritus. Statius, l. 8. v. 278.

Insignem fama [orig: famâ] sanctoque [orig: sanctôque] Melampode cretum
Thyodamanta volunt, qui cum ipse arcana Deorum
Partiri, et visas uni sociare solebat
Amphiaraus aves, tantaeque haud invidus arti
Gaudebat dici similem, iuxtaque secundum.

THYON apud Plin. l. 13. c. 16. seu Thya, citri arbor, quam Graeci Theraei, qui coloniam in Africam deduxerunt, et Cyrenas condiderunt, videntur noto [orig: notô] sibi nomine qu/on nuncupasse [orig: nuncupâsse], quod [orig: quôd] haberet folia similia qu/w|, h. e. brathy, vel herbae Sabinae, quam quia ante tus inventum non ex alio magis frutice vetustissimi Graeci in sacris convolutum nidorem odoremque noverant, qu/on per excellentiam apellavere [orig: apellavêre]. Alias enim qu/on omne odoramentum Graeci dixere [orig: dixêre]: Lat. vero tus inde suum formavere. A thyo citrino, *qu/i+na ligna dicta sunt, memorat 1. Reg. c. 10 v. 11. e quibus simulacra Deorum, mensae, imo [orig: imô] et contignationes factae, vide supra in voce Thya. At a xu/w|, i. e. odoramento, qa/lamos2 quw/dhs2 dicitur Helenae, i. e. bonis odoribus repletus, apud Homer. Hymn. 2. v. 87. 4. v. 59. Templa, arae, loca sacra, quw/dh, et quo/enta, et quodo/ka, apud alios passim, ab odoribus scil. et aromatibus in sacris incendi solitis, etc. Salmas. ad Solin, p. 950. et seqq.

THYONEUS Bacchi cognomen a)po\ tou= qu/ein, ut vulgo volunt, propterea quod illi adhuc inter homines versanti sacrificaretur. Alii a Semele matre sic vocatum putant, quae alio [orig: aliô] nomine dicta est Thyone. Horat. l. 1. Carmin. Od. 17. v. 22.

At vos quo lubet, hinc abite lymphae,
Vini pernicies, et ad severos
Migrate, hic merus est Thyoneus.

Nic. Lloydius, Item Liberi fil. qui in Chio insul. regnavit, pater Thoantis Regis, cuius filia fuit Hypsipyle. Acron in Horatii locum supra adductum.

THYOSIMARES Rex Thebanorum in Aegypto XXIV, exponitur *krataio\s2, Fortis, i. e. Sol. dum Concharis in inferiore Aepto regnaret, mox a Pastoribus throno [orig: thronô] deturbandus, et Israelitae in Aegypto valde multiplicarentur. Eum excepit Thinillus, quem vide.

THYOTES sacerdos Cabirorum, in Samothrocia, qu/w|. i. e. sacrifico, Val. Flace l. 2. v. 438. Multumque fallitur, qui Deum Matrem Thyoten accipere mavult, quod in Samothracia illia sacra fiant. Lloyd.

THYRAEI populi Salentinorum inter Tarentum et Brundusium, quorum oppid. Turi in Apulaie Peucetiae finibus apud Nuces oppid. a Cupersano urbe 10. mill. pass.

THYRAEUS Graec. *qurai=os2, cognomen apud Graecos Apollinis, qui idem cum Romanorum Iano, cui ianuae dicabantur, imo [orig: imô] a quo ianuae nomen suum habebant, quod iis praeesse crederetur. Utroque [orig: Utrôque] autem nomine Sol cultus est, qui et Patulcius, et Clusius, et Claviger, Romanis est appellatus. Duae enim Caeli portae sunt: Orientali ingreditur Sol, et omnia partefacit; unde Iano Patulcii nomen: nec aliunde Pater matutinus dicitur Horatio, l. 2. Sat. 6. v. 20. Occidentalie xit, diemque claudit nobis, unde Clusii appellatio: ad utramque vero Clavigeri pertinet vocabulum. Nam, ut virgam sive sceptrum, tenebat manu una [orig: unâ], ad Imperium suum per orbem indicandum, ita manu altera [orig: alterâ] gestabat clavem, quia portas caeli aperit, et claudit: quomodo eadem [orig: eâdem] quoque clavi et fores aperimus, ea [orig: eâ] in seram immissa [orig: immissâ], reducentes ferreum illum pessulum, qui ianuam posti iungit: et easdem claudimus, adducendo eodem [orig: eôdem] per immissam clavem pessulo [orig: pessulô]. Vide Gerh. Ioh. Voss. de orig. et progr. Idolol. l. 2. c. 16.

Hinc ager Thyreates, de quo quum bellum esset inter Argivos et Lacedaemonios, res pugnae 300. militum utrinque commissa est: quibus omnibus interfectis, Othryades Spartanus, qui solus evaserat, se interemit, et aliis se comitem dedit. Vide infra.

THYREA insul. Peloponnesi apud Hermionem, Herodot. l. 4. ab Atheniensibus capta, A. M. 3538. unde Sinus Thyreaticus, qui et Hermionicus. Thyrae item Strab. Thucyd. et Herod. Thyraea Pausan. l. 8. oppid. Peloponnesi mediterran. in Argivorum et Spartanorum confinio Thyraeum Stephano, nunc Burdugna, teste Nigro [orig: Nigrô]. Eius causa ingens bellum inter utramque gentem conflatum est, Theopompo [orig: Theopompô] ex Proclidis Spartanorum Rege, qui quidem ipse non interfuit, senio [orig: seniô] et animi aegritudine, ex Archidami fil. morte concepta [orig: conceptâ], praepeditus, Olymp. 14. Compendium belli fuit pugna in trecenos ab utraque parte, de qua vide voce Othryades. Conditio, ut ubi superiores essent, eorum regio foret, Eventus, bis secundum Lacedaemonios ab Amphictyonibus au)to/ptais2 decisa. Ioh. Marshamus, Canone Chron. Sec. XVII. ubi de Bello Thyraelico. Vide quoque Solin. c. 7. qui anno [orig: annô] 17. regni Romuli, ingentibus id animis gestum ait, et Scaligerum ad Eusebium.

Addo id saltem, quod, in victoriae apud Thyream obtentae monumentum, Laceaemonios coronas e palmis, quae alias psilinae dictae, Thyreaticas appellasse, notat ex Athenaeo, l. 15. Car. Paschalius Coronarum l. 6. c. 21.

THYRIDES vertex Taenari montis, seu promontor. in ora Laconicae, ab ipso 30. stad. Pausan. l. 3. Item Insul. tres parvae maris Ionii: orae Messeniae adiacentes, in Sinu Asinaeo. Plin. l. 4. c. 12.

THYRSAGETAE populi Sarmatiae Gelonis ac Turcis finitimi, silvas incolentes, victumque sibi venatu comparantes, Tyrregetae Strabon. Thussagetae Plin. l. 4. c. 12. et alibi Thyrsagetae, in utraque Sarmatia apud Maeoticam paludem. Val. Flac. l. 6. v. 134.

Non ego sanguineis gestantem tympana bellis
Thyrsageten, cinctumque vagis post terga silebo
Pellibus. --------

THYRSUS [2] fluv. Sardiniae praecipuus, in ora occidentali vulgo Torso. Baudrando hodie Thirso, oritur in parte Boreali dein per mediam Insulam fluens, 5. mill. pass. ab Arborea in mare se Sardoum exonerat.

THYRSUS [3] hasta dicta est hedera [orig: hederâ] involuta, (unde Hedereus pausaniae Attic. ) quam Bacchi in India exercitus, ad decipiendos rudes Indorum animos belloque inidoneos gestavit; Unde eius in Bacchi sacrificiis frequens usus. Et quia Satyri, Libero Patri militantes, cum contis et Thyrsis, praelia iniisse credebantur, hinc qursai=a *dionusiaka\ Graecis dicta sunt, atque Thyrsus in Satyras etiam translatus est. Unde Scaliger, A characteribus species Satzrae duae: Altera sedatior, qualis Horatiana, ac sermoni propior; Altera concitatior, quae magis placuit Iuvenali ac Persio. Hi strictam habent cuspidem: illi velut fronde contectum gerunt Thyrsum, Satyrorum more, quo [orig: quô] feriant im prudentes. Hedera [orig: Hederâ] namque obductus contus incautos vulner abat: Hederam, quam contemnerent, non metuebant: cuspide, quam non viderent, transfigebantur, Iul. Caes. Scaliger, Poetices l. 1. c. 12. et 17 qui etiam saltationem Thesei, ge/ranon dictam, saltaricum Thyrsis fornicatis, non sine arte atque venustate, se vidisse, refert, cap. seq. Vide quae, de Alexandro M. ex India reduce, Curtius habet, l. 9. c. 10. Ceterum thyrsum circumloquitur, l. 3. Ovidius Met. his verbis, de Baccho loquens, v. 666.

Ipse racemiferis fronte circumdatus uvis
Pampineis agitat velatam frondibus hastam.

Ubi pampinis hastam circumplexam fuisse indigitat, quod et testatur Silius, Punicor. l. 7. Nempe et hedera [orig: hederâ], ut dictum, et pampinis illa circumvicta erat. et quidem corymbis summa, ima hastae et media hederis implecti solita, docet Nonnus, l. 9.

*(au/th d' e)/pleke qurso\n o(mo/zugon oi)/nopi kissw=|
*)akrota/tw| de\ si/dhron e)pesfh/kwse koru/mbw|.

Unde kata/kissoi, quod sic hedera [orig: hederâ] tecti essent, thyrsi Graecis. In gracilitatem coni eos fastigiatos, discimus ex Plinio, l. 13. c. 11. ubi de papyro, In gracilitatem, inquit, fastigatum, thyrsi modo [orig: modô] cacumen includens, nullo [orig: nullô] semine, ad quem locum vide Salmas. ad solin. p. 536. qui etiam omnibus thyrsis globum impositum, ex antiquis monumentis, ostendit. Unde Hesych. qu/rsous2 kw/nous2 exponit, et kwnofo/roi in sacris Bacchi, iidem qui qursofo/roi; thyrsio quoque prs caniculae salita, apud Romanos, et thymum capitatum qursi/wn Graecis, a similitudine baculi huiusmodi capitati, ut apud eundem videre est ibid. p. 1287. et 1317. etc. Denotabat autem thyrsus Bacchi de Indis triumphantis, h. e. vitibus seu racemis densis inducta hasta, vini vim virtuti Martiae iungendam, Barthio ad Papinianum illud Theb. l. 8. v. 237.

At quia in vitia gens prona sumus, in deterius passim vox accepta. Idem certe Poeta turpem hastam vocat Theb. l. 9. v. 796. id est, imbellem: vinum enim immodice sumptum inter tria illa, quae maxime vires enervant. Unde idem teretes thyrsos, convitio imbellitatis dixit, l. 9. v. 614. fragiles item l. 2. v. 664. Sed et leves Ovidius, Met. l. 6. qui rationem indigitat l. 11. ubi de Ciconum mulieribus Bacchantibus, v. 6.

E quibus una leves iactato crine per auram,
En, ait; en hic est nostri contemptor: et hastam
Vatis Apollinei vocalia misit in ora,
Quae, foliis praesuta, notam sine vulnere fecit.

Talia scil. tela porro dabantur Baccho, ad indicandum, si quis per ebrietatem quid peccaret in alterum, puerili more castigandum venire, non effundendas iras et quaerendum sanguinem, uti idem Barthius ait ad locum Statii postremo laudatum. Thyrsi namque insuti erant foliis viteis, ut vidimus, nec vulnerabant, nisi solverentur etc. Istiusmodi autem thyrso [orig: thyrsô] a Libero Patre percussi, furore Bacchico [orig: Bacchicô] statim rapiebantur. Graecis hinc qursoplh=ges2, narqakiw=ntes2, et quia na/rqhc seu thyrsus hedera [orig: hederâ] circum volutus erat, kissi/plhktoi appellati. Unde vox pro afflatu divino, occurrit apud Lucretium, l. 1. v. 921. Neque vero manu solum thyrsum gestabat Liber, sed et minuti thyrsi, inter capitis eius ornamenta, memorantur Papinio, ubi supra, l. 9. v. 435. etc. Alias thyrsus in genere, quod in herbis

virgulae in modum consurgit. Nominis origo, a Graeco verbo qu/w, an ob sacrificia, an ob furorem ac impetum sollennem, quem in sacris suis Idololatricis Gentiles sibi, vel Magiae beneficio [orig: beneficiô], vel etiam halicaccabi usu, conciliavere [orig: conciliavêre], uti supra diximus passim: id scil. ad religiones confirmandas pertinere rati. Salmas. ad Solin. p. 1078.

THYSDRUS seu TISDRUS A. Hirtio, de Bell. Afric. c. 36. Tisarum Iul. Capitolin. Tusdrum, seu tusdrus Antonin. Tusdritanum oppid. Plin. l. 5. c. 4. colonia et urbs olim Africae mediterran. a Tevesta 185. mill. pass. ex Antonin. distans. Baudrando Cairoan, in regno Tunetano, ad Capulliam fluv. ampla et celebris etiamnum; Arabib. Cairavan, 40. mill. pass. ab ora maris Mediterran. et Syrtis minoris ad Occasum 45. ab Hadrumeto in Meridiem, uti 90. A Tuneto, paulo plus a Tacape in Boream.

THYSIAS Graece qusia\s2, vox olim Baccharum vociferantium. Hesychius, *qusia/des2, e)/nqeoi. th\n tw=n *bakxw=n fwnh\n qusia/da fhsi\n. Unde *qua\s2, i. e. furens, Baccharum nomen. Lutatius ad Papinium Theb. l. 5. v. 92. Thyas est Baccha, a)po\ qusia/dos, h)\ qu/ein Idem Hesych. qu/ei, mai/netai, e)nqousia=|. Vide Casp. Barthium Animadversion. ad dictum Papinii locum, ut et in voce Thyades.

THYSIUS Antonius Antverpianus, natus A. C. 1565. Bonav. Vulcanii in patria discipulus, eum ad Graecam Cathedram Lugduni-Batav. vocatum A. C. 1580. aetat. 15. subsecutus est. Genevae dein in Graecis Is. Casaubono [orig: Casaubonô], in Theologicis Beza [orig: Bezâ] et Fayo [orig: Fayô] praeceptoribus usus, in Angliam abiit A. C. 1589. et Cantabrigiae Witakerum, Oxonii Rainoldum, audiit. Lugdunum inde reversus, Minister Ecclesiae Harlemensis aliquandiu fuit, anno [orig: annô] seq. Pastor dein Amstelodami, A. C. 1594. Theologiae Professor Hardervici, Gymnasio [orig: Gymnasiô] tum primum instituto [orig: institutô], A. C. 1601. tandem in inclita Leidensi, creatus, A. C. 1619. ibi obiit. Auctor Corporis Doctrinae Ecclesiarum Belgic. et Paraeneseos, de Theol. Studio capessendo. Pater fil. cognominis, ICti et Philologi celebris. Ex eadem urbe Iacobus, Poeta et polu/glottos2, in aula Mauritii Cattorum Principis, Bibliothecarii, et LL. exoticarum Interpetis munere per 20. annos functus, Historiarum et Poeseos Professor successit Herm. Kirchnero, circa A. C. 1615. Paul. Freherus Theatro [orig: Theatrô] Viror. erudit. claror.

THYSTADIUM vulgo THYSTED, oppid. Iutiae Septentrional. cum arce, in Dioecesi Alburgensi, iuxta Sinum Limford, vix 2. leuc. Danic. ab ora Oceani German. in Ortum, 6. a Viburgo in Circium et 11. ab Alburgo in Occasum.

TI in nummis Constantini M. Treveris forte notat. Car. du Fresne de infer. aevi Numismatibus.

TIAR Iulia urbs Hispaniae Tarraconens. Ptol. Tervel, teste Meletio [orig: Meletiô]. Baudrando Tiar Iulia, seu Tiara Iulia, urbs Hispaniae Tarraconensis, in Celtiberis, Episcopalis sub Archiepiscopo Caesaraugustano, in Aragonia apud fines regni Valentini, inter Valentiam 25. et Caesaraugustam 35. leuc. quae Terulium, seu Turulium a fluv. Turuli dicitur. Hic [orig: Hîc] tumulus duorum amantium visitur, quorum alter, nempe mas, ob basium sibi ab amasia negatum, obiit: Altera, hoc est, amasia ob basium amatori mortuo datum ilico exspiravit. Brietio Indibilis est oppid. Ilercaonum, hodie Trayguera, in regno Valentino, iuxta amnem Servol, 3. leuc. Hispan. ab ora maris Mediterranei in Boream, 7. a Dertusa in Occidentem, 19. a Terulo in Ortum Baudrand.

TIARA capitis tegmen vel vinculum, pavoninis pennis insigne, Schol. aristoph. ad Acharn. act. 1. sc. 2. quod forsan de galea bellica, non de habitu pacifico intelligendum. Claudian. de 6. Consul. Honorii, v. 69. s.

Te linguis variae gentes, missique rogatum
Foedera Persarum proceres, cum patre sedentem,
Hac quondam videre [orig: vidêre] domo, positaque [orig: positâque] tiara [orig: tiarâ]
Submisere [orig: Submisêre] genu. --------

Hieron. in Danielem, c. 5. Tiara est genus pileoli, quo [orig: quô] Persarum Chaldaeorumque gens utitur. Vetus Scholiastes Iuvenalis ad Satyr. 6. v. 516. Tiara galea sacerdotis est, quae per malas veniens mento subligatur: Servius in l. 7. Aen. v. 247. Tiara est pileum Phrygium, quod dicunt. Quo allusit L. Seneca Tragoedus, Thyeste, Act. 4. sc. 1. v. 663.

Ipse tamen Papinius, uti Claudianus, Regibus Parthorum ascribit, l. 8. Theb. v. 286. s.

Sicut Achaemenius solium, gentesque paternas
Exepit si forte puer, cui vivere patrem
Tutius, incerta [orig: incertâ] formidine gaudia librat,
An fidi procere, an pugnet vulgus habenis,
Cui latus Europae, cui Caspia limina mandet,
Sumere tunc arcus, ipsumque onerare videtur
Patris equum, visusque sibi nec scripta capaci
Sustentare manu, nec adhuc implere tiaram.

Nec minus Suetonius in Nerone, c. 13. cum ait: Deinde precanti, tiara [orig: tiarâ] deducta [orig: deductâ], imposuit diadema. In buccas autem propendebat, Iustin. l. 1. c. 2. Brachia ac crura velamentis, caput tiara tegit (Semiramis) et ne novo habitu aliquid occultare videretur, eodem [orig: eôdem] ornatu et populum vestiri iubet. Iuvenal. Sat. 6. v. 516.

Ille quidem celare cupit, turpique pudore
Tempora purpureis tentat velare tiaris.

Gemmis et margaritis distinguebatur, ut regalem testaretur opulentiam, Val. Flaccus, Argonaut. l. 6. v. 700.

At viridem gemmis et Boae stamine silvae
Subligat, extrema [orig: extremâ] patriam cervice tiaram.

Assimilabat pooro dimidiatae lunae effigiem, hinc lunata tiara Sidonio Apollinari dicitur, Carm. 2. v. 51. et carm. 23. v. 251.

Ut fastu posito [orig: positô] tumentis aulae,
Qui supra Satrapas sedet tyrannus,
Ructans Semideum propinquitates,
Lunatam tibi flecteres tiaram.

Coeterum cum Regum Sacerdotumque tegmen esset, hoc tamen discirminis erat, quod sacerdotalis tiara acumine carebat, quo [orig: quô] regia erat insignis, Hieron. in Epist. Cumque et aliis quandoque illam gestare concederetur, differentiam tamen Philarchus docet Histor. l. 11. referente Suida [orig: Suidâ]: tiara ornatus cpaitis, quam soli Reges rectam ferebant, apud Persas, Duces autem inclinatam. Demaratus autem Latedaemonius, qui cum Xerxe Athenas venit, ob successum aliquem laetiorem Rege ei permittente, petere quod vellet, petiit, in recta tiara Sardes invehi. In quibus verbis historicum sfa/lma notat Th. Dempsterus Antiq. Rom. l. 5. c. 35. Non enim ob laetiorem succesum, qui nullus fuit, sed ob salubre consilium ei datum, ne vellet bellum in Graecos iam destinatum exsequi: ut narrat L. Seneca copiosissime de Benef. l. 6. c. 13. qui ubi totum belli apparatum ornatissime expressit, tandem concludit: Ita Xerxes pudore, quam damno [orig: damnô] miserior, Demarato gratias egit, quod solus sibi verum dixisset, et permisit petere quod vellet; petiit ille, ut Sardes maximam Asiae civitatem curru vectus intraret, rectam capite tiaram gerens: id solis datum Regibus; dignus fuerat praemio [orig: praemiô], antequam peteret: Sed quam miserabilis gens, in qua nemo fuit, qui verum diceret Regi, nisi qui non dicebat sibi? Quid discriminis sit inter tiaram et mitram, primus admonuit Brissonius, de Persar. principatu, l. 1. p. 24. Nam Max. Tyrius, Serm. 10. mitrophorum a tiarophoro distinguit, et Herodot. l. 7. tiaram Persas gestasse [orig: gestâsse] scribit, Cisseos vero pileos seu mitras. Nic. Lloyd. Apud hodiernos Persas Regii capitis tegmen Tag i. e. Corona dicitur, cuius primus auctor Ismael fuit Sophi. Hoc rubrum gestant etiam milites, Sophi seu sacerdotes et Regii satellites, nobilitatis insigne: quo [orig: quô] discrimine, vide apud petrum de Valle, Itinerarii tom. 2. Addo, quod Tiara Persarum inprimis tegebat capita, unde Cimonis astus, qui navibus aliquot Persicis interceptis, ut est apud Diodorum Siculum, l. 11. suos Tiaris instruxit, sicque Persas nihil a talibus sibi metnentes, oppressit. Quintuplicem vero eam fuisse, erudite ostendit Paschalius, de Coronis. l. 10. quorum unus erat omnibus comnunis; alter Procerum, Iudicum tertius, quatus sacrificantium, de quo Val. Flaccus, loc. cit.

Quintus ac postremus Maiestati Regiae peculiaris. Et quidem primum pileoli genus intelligit Hieronymus in Daniel. c. 3. quando Tiaram Persis Chaldaeisque communem facit. Regius vero Tiara, longe a reliquis diversus, erat rectus, tantisper a fronte remotior, et qua frons media est, exacutus ac in mucronem fastigiatus, ut ex Aristophanis Avibus colligitur. Nummi a Goltzio exhibiti, eum repraesentant figura erecta [orig: erectâ] et summa [orig: summâ] sui parte turrita [orig: turritâ], cum infulis a posteriori parte pendentibus et bucculis ad labra usque ex anteriore parte demissis: cuiusmodi bucculas in Magorum quoque Tiaris describit Strabo, l. 15. Vide Paschalium, loc. cit. c. 2. In Basilio Imperatore Tupham, ob typhum, quem ingeneraret, vocatum esse rectum istiusmodi Tiaram, ait Zonaras. Persarum enim exemplo [orig: exemplô] et alii Reges Orientales Tiara utebantur: forte, ut, qui viribus impares erant, Maiestate viderentur pares. Quin, quod plerumque fieri solet, ut cum regione mutemus mores, ipsi etiam Antonio, ex quo Romanae gravitati Barbaricum superinduerat fastum, non displicuisse supremae hoc potestatis insigne, nummus ostendit, in cuius antica parte, caput eius, cum Tiara, et Inscript. AntonI Armenia devicta: in postica Tiara cum arcu, sagittis et lemmate de Parthis. Porro Tiaram hunc nonnumquam cumulabat Diadema, uti liquet ex Xenophonte Cyripaed. l. 8. ubi Cyrum describit, in publicum prodeuntem, Regio [orig: Regiô] apparatu conspicuum; habentem, inquit, Diadema circa Tiaram: quod ipsum tradit Dio Prusaeus, Orat. 14. Et hoc, quia lunatum erat, hinc factum, ut ipse Tiara dictus fuerit lunatus, Sidonio passim: Non enim ipsum met fuisse lunatum, docet Bulengerus de Vestim. Pontific. c. 5. Quamvis alii lunatum hic [orig: hîc] intelligant, in quo efficta acu aut appicta esset imago Lunae; quam Persarum fuisse symbolum, dixit Curtius, l. 4. c. 10. et omen habitum augendi semper Imperii censet Paschalius, de Coron. l. 9. c. 18. Graeci tiaras communes a)pagei=s2 dixere [orig: dixêre], uti videre est apud Herodotum, ubi de vestitu Persico agens, pi/lous2 a)page/as2 illos vocat, h. e. inflexos et incurvos, quod scil. recti non starent: at solus rex pi=lon gerebat pephgo/ta, uti de Scythicis Sacis loquitur, idem, ubi de cyrbasiis illorum: Hesychius o)rqh\n tia/ran vocat. Cuiusmodi pilco [orig: pilcô] vulgari, acuminato [orig: acuminatô] quidem illo [orig: illô] (nam tiarae omnes tales) sed in frontem prominente seu flexo [orig: flexô] et quodammodo plicato [orig: plicatô], tectus Attis conspicitur in veterib. saxis ac gemmis, quae Phrygia tiara est. Quod vero mitra dicatur quum pileum fuerit, forte inde factuim, quod mitris et redimiculis illae Phrygum tiarae subnecterentur. Poeta,

Nomen ab acumine Hesychio, qui tia/ran lo/fon seu apicem esse dicit. Qualia, praeter tiaram, reliqua fere omnia barbarica pilea, uti de apicibus fastigatis Alanorum, apud Isidorum, de pileis Scitharum, apud Herodotum, d. l. de cucullis Bardaeorum, apud Martialem etc. legimus. In quibus tamen ultimis apex inflexuserat, non in ante, ut in Persicis et Phrygiis tiaris, vel etiam rectus, sed retro reflexus, uti sunt hodie cucullae Monachorum et Benearnensium cappae, quas vocant, Salmas. ad Solin. p. 556. Hinc improprie de apice phoenicis tia/ra apud Epiphanium. Becmanno tamen potius arridet originatio vocis ab Hebr. [gap: Hebrew word(s)] circumdedit, cinxit, uti videre est in eius Origin. Lat. Ling. Nec omittendum, Artaxerxem Mnemona Ducibus, si quid deliquissent, ignominiae loco [orig: locô] detractas vestes flagellari, et pro capite depilando, tiaram depilari iussisse, ut adnotavit Alex. ab Alexandro etc. Plura de celebri hoc tegmine capitis vide apud Casp. Barthium ad Claudian. Anselm. Solerium de Pileo, c. 9. alibique passim, inprimis sect. 13. ubi de viridi Turcarum Tiara, Alios. Hodie kat' e)coxh\n de triregno Pontificis, Richeliet.

TIARANTUS vulgo Sereth teste Peucero [orig: Peucerô], fluv. Scythiae Europaeae per Daciae fines, seu per Moldaviam, ubi oppid. cognomine alluit, in Istrum influens

TIASUM vulgo Diod, teste Lazio [orig: Laziô], oppid. Daciae in Valachiae ac Transylvaniae confinio.

TIBARENI populi Cappadociae apud Chalybes, inter eos ad Ortum et Cotyorum ad Occasum incolentes. Dionys. v. 766.

*ma/krwnes2, *fi/lure/s2 te kai\ oi( mo/ssunas2 e)/xousi
*dourate/ous2 tw=n d' a)\gxi polu/r)r(hnes2 *tiba|rhnoi/.

Hos inter Pharnaciam ac Trapezuntem locat Strabo, Plinius vero situ aliquanto magis Occidentali eos et chalybas ponit, l. 6. c. 4. De his Mela, l. 1. c. 20. Tibareni Chalybas attingunt, quorum in risu lusuque summum bonum est. Tibarni Strab. His moserat, ut a parturienbus iamque etiam partu liberatis uxoribus, viri in lecto mitrati collocarentur et ipsi vice puerperarum foverentur curarenturque.

TIBAS Graece *tiba\s2, servi nomen in Comoediis, de quo vide Salmas. ad Solin. p. 796. *tibios2 habet Metrodorus,

TIBERIACUM a Tiberio Aug. uti Iuliacum, a Iulio Aug. oppid. amplum in territorio Ravennate, a Ravenna [orig: Ravennâ] 13. mill. pass. Ferrariam versus, Bagnacavallo, teste Hieronymo [orig: Hieronymô] Rubeo [orig: Rubeô], in Ducatu Ferrariensi, sed Romandiolae fere insertum. Baudrando 15. milliar. a Ravenna in Occasum, ad Senum fluv. 9. a Faventia in Boream. Item oppidulum German. inferioris olim Ubiorum, nunc in ducatu Iuliacensi, ad Erstum fluv. inter Coloniam Agrippinam ad Ortum. et Iuliacum ad Occesum, 3. leuc. Bercheim, teste Ortelio; Aliis est Berrick oppid. ad Rhenum eiusdem tractus.

TIBERIADIS Lacus vulgo la Mer de Tabarie seu de Galilee in Terra S. in confinio Galilaeae, per quem Iordanes labitur, a Septentrione in Meridiem, per 15. mill. pass. extenditur, inter Tribus Zabulon et Isaschar ad Occidentem, et dimidiam tribum Manasse ad Ortum. Vide mare Galilaeae.

TIBERIANUS [1] Syriae Praeses, non esse se parem Christianis occidendis, Traiano Imperatori scribens, cum et Plinius eorum innocentiam epistola [orig: epistolâ] ad Imperatorem data tueretur, auctor fuit, ut persecutioni poneretur modus, A. C. 116. Vide Plin. l. 10. Epist. P. Orosium, l. 7. c. 8. Euseb. l. 3. c. 30. etc.

TIBERIANUS [2] alias Titianus, Praefectus Praetorio, sub Constantino M. Poeta fuit Latinus. Hieron. in Chron. Eus. Olymp. 278. an. 4. Lil. Giraldus, in Hist. Poet. Voss. de Hist. Lat. l. 2. Vide et Iunius.

TIBERIAS vulgo Tabarie nunc, teste Nigro [orig: Nigrô], urbs insignis Palaestinae cum lacu cognomine in Galilaea a Nazareth supra 10. mill. pass. in Ortum inter Scythopolin ad Meridiem et Capharnaum ad Boream. Erat in tribu Zabulon, in agro opimo, et ora Occidentali maris Galileae seu Tiberiadis ab ea dicti, hodie mer de Tabarie, 30. mill. pass. a Nazareth in Ortum, 5. a Iotapata. Baudrand. Dicta est et Genesareth. Idem. Sub monte erat Metropolis et terminus Decapoleos Galilaearum que urbium maxima. Ab Herode in honorem Tiberii Caesaris condita, teste Steph. Capta [orig: Captâ] a Godofr. Bullionaeo Hierosolyma [orig: Hierosolymâ], Hugo de S. Audomaro, Prineps Galilaeae et Tabariae, a Balduino I. creatus est. Huius dein filia Eschina, nupsit Guillemino de Bures, Connestabili Hierosolymitano. Lacus autem Genesareth, et mare tiberiadis, et Galilaeae nominatur. Coeterum, hic [orig: hîc] celebris olim Hebraeorum Schola. Post Hierosolymas enim a Vespasiano deletas, reliquiae Iudaeorum partim in Babyloniam reiectae sunt; partim manserunt in Palaestina, ubi in locis et urbibus commodioribus Scholas et Synagogas paulatim restaurarunt [orig: restaurârunt]. Inter quas, quae Sapientum aliquot nominibus celebriores redditae, referuntur in Hebraeorum scriptis, Iafne, Zephoria, Caesatea et Tiberias. Et quidem hanc ultimam celebrem inprimis reddidit Rabbi iehuda cognomine Sanctus, sub Antonino Pio Imperatore Talmud Hierosolymitani Auctor; cum quo Tiberiade Imperatorem aliquandiu conversatum fuisse, inque eius gratiam urbem libertate donare omnique servitute ac tributi iugo [orig: iugô] eximere voluisse, tradunt Hebraei. Post Iehudam autem Fato [orig: Fatô] functum, sub finem saeculi a Christo nato tertii, duobus eius primariis discipulis Raf et Samuele in Babyloniam migrantibus, eo quoque studia translata sunt, atque Scholae Tiberiacae ab illo tempore vix nomen superfuit: nisi quod postea Rabbi Ammi et Rabbi Assi, in terra Israelis floruisse dicntur: atque A. C. 340. celebre inter Iudaeos omnes obtinuit nomen Hillel Hannasi, princeps sive Dux exulum Hillel, qui cum simul essot Philosophus atque

Astronomus insignis, novum confecit Computum, quem a Magistris Tiberiadis institutum esse, refert Ios. Scaliger de Emend. Tem. Sed et D. Hieronymus in transferendis ex Hebraeo in Latinum Bibliis occupatus, Tiberiade doctum Iudaeum, cuius opera [orig: operâ] in libri Paralipomenon interpretatione fuerit usus, se ascivisse, scribit Praefat. in l. illum. Atque sic Tiberiensis Schola animam traxerat, usque ad A. C. 400. Sequenti veroaevo [orig: veroaevô], altum de illa silentium: Unde Eliam Leviram circa A. C. 500. vel 600. Masorethas, Punctatoriae Artis ingeniosos Artifices, inde arcessentem, solide refellit Ioh. Buxtorffius, Comm. Masorethic. c. 5. et seqq. Coeterum de calidis urbis aquis Plinium vide, l. 5. c. 14. et ad h. l. Exercitationem Salmasii ad Solin. p. 578.

TIBERINA [1] insull. ut Vitruvius eam vocat, quam Tiberis fluv. in urbe Roma ambit. Nunc Isola de S. Bartolomeo, a templo D. Bartholomaei: Lycaoniam quodam dictam scribit Blondus. Aesculapio sacram scribit Halicarnass. cuius templum erat, ubi nunc coenobium Monialium: Et Iuppiter ibi cultus Lycaonius.

TIBERINA Castra pagus Vindeliciae in Bavaria apud Dingelfingum oppid: Peringon, teste Lazio [orig: Laziô].

TIBERINA Ostia duo, quibus Tiberis fluv. in mare Tyrrhenum apud Ostiam et Portum Augusti, urbes excisas, ab urbe roma 16. mill. pass. exoneratur. Baudrando melius Ostia Tiberina, vulgo Ostia urbs excisa Latii, ad ostia Tiberis, 12. mill. pass. Roma [orig: Româ] in Meridiem contra ostium Oriental. Tiberis, vulgo Bocca del Tevere, cum Occidental. ostium, quod et maxime frequentatum, Fiumicino dicitur, sit prope Portum, et vix mill. pass. inter se distent, sed 220. circiter ab ostio macrae fluv. in Eurum via [orig: viâ] recta [orig: rectâ], et 260. iuxta oram iittoralem maris Tyrrheni. Vide Ostia Tiberina.

TIBERINUS Campus antea Tarquinius, dein Martius vel potius prius Martius, et nunc Campo Marzo, Romae. Liv. A Caia Tarratia, virgine Vestali, secundum A. Gellium l. 6. c. 7. vel ab Acca Laurentia, scorto nobili, ut alii volunt, Populo Romano donatus, a Romulo vero Marti dicatus est. Vide Campus Martius.

TIBERINUS Sylvius, Capeti fil. Albanorum Rex, qui in vicino fluv. submersus effecit, ut pro Albula, Tiberis diceretur. Item Tiberis fluv. praeses; ponitur etiam pro ipso Tibere. Virg. l. 1. Aen. v. 17.

TIBERIPOLIS urbs Phrygiae magnae, Episcopalis sub Hierapolitano, apud ortum Caystri fluv. a Philadelphia ad 60. mill. pass. in Caeciam. Altera Triballorum in Thracia in Mysiae inferioris confinio. Strumitza Curopalat. Episcopalis olim sub Archiepiscopo Heracliensi, postea Metropolis effecta, in monte praerupto et saxoso, vide Niceph. Gregoram, l. 2.

TIBERIS [1] idolum fluvii cognominis praeses, cuius imago visitur in nummis, qualis apud Statium, Theb. l. 6. v. 274.

Laevus arundineae, recubans super aggere ripae
Cornitur, emissaeque indulgens Inachus urnae.

Ad quem loc. Barthium vide. Alias Tiberinus, de qua voce suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Heliogabalus vero, uti tractitius et impurus, sic Tiberinus, post mortem dictus est, quod tractum cadaver eius per publicum, tandem, annexo [orig: annexô] pondere ne fluitaret, in Tiberim abiectum est, ne unquam sepulturae tradi posset, uti legimus apud Lamprid. in eo, c. 17. de quo poenae genere, vide aliquid supra, voce Poena.

TIBERIS [2] vulgo il Tevere celeberrimus Italiae fluv. e media fere longitudine Apennini, Aretiniorum finibus defluens, qui multis deinde fluv. auctus, ab Hetruria Latium Ianiculumque ipsum ab urbe Roma [orig: Româ] dirimit, tandemque decimo [orig: decimô] sexto [orig: sextô] ab urbe lapide 2. ostiis modico [orig: modicô] intervallo [orig: intervallô] diremptis in mare evolvitur, ea [orig: eâ] in parte, qua [orig: quâ] Ancus Ostiam exstruxit, Dionys. Halic. l. 1. *(o *ti/beris2 potamo\s2 ta\s2 me\n a)rxa\s2 lamba/nei th=s2 r(u/sews2 e)k th=s2 u(powrei/as2 tw=n *)apenni/nwn o)rw=n, ei)s2 de\ to\ *tur)r(hniko\n e)cereu/getai pe/lagos, *)wsti/as2 po/lews2 plhsi/on e)kdidou/s2. Strabo, l. 5. *(rei= d' e)k tw=n *)apenni/nwn o)rw=n o( *ti/beris2 plhrou=tai d' e)k pollw=n potamw=n me/ros2 me/ntoi di' au)th=s2 fero/menos2 th=s2 *tur)r(hni/as2 to\ de\ e)fech=s2 diori/zwn a)p' au)th=s2 prw=ton me\n th\n *)ombrikho\, ei)=ta tou\s2 *sabi/nous2 kai\ *lati/nous2. Vide Plin. sen. l. 3. c. 5. et Plin. iun. l. 8. ep. 17. Dionys. l. 9. de latitudine altitudineque eius, inter urbem et ostium ita tradit: *tou= de\ *tibe/rews2 potamou= to\ me\n e)=uro/s2 e)s2i teta/rtwn ple/qrwn ma/lista, to\ de\ ba/qos, oi)=o/n te nausi\ plei=sqai mega/lais2 to\ de\ r(eu=ma, w(/sper ti a)/llo, o)cu\ kai\ di/nas2 e)rgazo/menos2 mega/las2, o(\n ou)k e)/nesti pezoi=s2 dielqei=n, ei) mh\ tata\ ge/furan. Baudrando oritur ex Apennino, ex monte Falterona, ad vicum monte Corvaio, in agro Florentino, in limite Romandiolae. Becmanno in Apenninis finibus Aretinorum, eadem [orig: eâdem] fere parte, ubi fons Arni supra Aretium. Hinc in Meridiem tendens, Burgum S. sepulchri rigat. Dein per ditionem Pontificiam fluens, iuxta Tifernum Tiberinum labitur, uti prope Perusiam; postea recipit Tiniam, et tudertum rigat. Hinc auctus fluv. Pallia [orig: Palliâ] Paglia, cuius ostium scaphas tolerat, Nare 8. pass. supra Civitat. Castellanam, Aniene, aliisque minoribus amni bus usque ad 42. Romam interluit, et 12. mill. pass. infra in mare Tyrrhenum duobus ostiis, a quibus Ostiae nomen, se exonerat. Eius ostia 100. mill. pass. ab ostio Aterni in Occasum distant, inter ostia Vari flu. vix 400. et Leucopetram promontor. 370. circiter. Ex eius ostiis hodie sinistrum subiri non potest, sed dextrum tantum, quod Fiumicino vulgo, ideoque portum immenso [orig: immensô] sumptu et opere ad hoc ostium prisci Caesares exstruxere [orig: exstruxêre]; et nunc in eiusdem ostii conservatione multum laborant Pontifices. Huius fluminis inundationes magnae calamitates belli famisque sequi solent. Gignit

id lupum, ut Ravenna rhombum, elopem Rhodus, Sicilina mutaenam Plin. loc. cit. sed Tartessia muraena laudatissima, Quintil. Hoc [orig: Hôc] Maxentius, hostis a Senatu iudicatus, mersus est, A. C. 312. A Dracone terribili, comitata immani serpentum caterva ita infectus est, ut pestis hinc ingens sequeretur, paulo ante quam Bonifacius II. Universalis titulum a Phoca impetrasset [orig: impetrâsset], A. C. 606. Supra modum intumuit A. C. 717. sub Papa Gregorio II. qui conventu Lateranensi imaginum venerationem sanciverat, A. C. 715. Formosi dein Pontificis cadaver a Stephano VI. in eundem fluv. proiectum est, A. C. 896. cuius undis multa milia hausta sunt, Henrico [orig: Henricô] V. Imperatore cum paschali de Investitura litigante, A. C. 1111. Itidem sub Friderico Barbarossa, ob insolentiam verborum, A. C. 1155. mersi ad mille coercitique Romani sunt. Iterum alveo [orig: alveô] egressus; longe lateque stragem dedit eadem [orig: eâdem] nocte, qua [orig: quâ] cum Albano Romam obsidente transactum est, A. C. 1557. Pauli IV. statua, ob Inquisitionis rigorem in Tiberim praecipitata est, A. C. 1559. in eundem sparsi sunt cineres Marci Antonii de Dominis, cuius cadaver exustum fuerat, A. C. 1625. In huius ponte olim Imperatores Germani, coronationis causa [orig: causâ] Romam profecti, Equites creare in more habuerunt, edicto [orig: edictô] prius per praeconem promulgato [orig: promulgatô], an praesentes adsint unus vel plures e familia Monachorum Basiliensium, Beierorum Argentinensium, Camerariorum Wormatiensium, Boppartensiumque Bavarorum: prius enim nullus eques creari poterat. Ioh. Heroldus in Solone. Ob turbam in Tiberis ponte periclitantem, a Nicolao V. Iubilaeum, non sine clade celebratum est, A. C. 1450. etc. De ratione nominis diversi diversa prodidere [orig: prodidêre]. Liv. l. 1. c. 3. a Tiberino Albanorum rege dictum existimat, in traiectu eius submerso, quum ante Albula diceretur. In qua sententia Ovidius quoque fuisse videtur, l. 2. Fast. v. 389.

Albula, quem Tiberim mersus Tiberinus in undis
Reddidit, hibernis forte tumebat aquis.

Servius autem tiberis nomen ipsa [orig: ipsâ] etiam Alba [orig: Albâ] vetustius esse contendit, ideoque nominis eius originem ad Tybrin: potius Hetruscorum regem referendam putat, qui Latium etiam crebris latrociniis infestans, tandem circa hunc fluv. est occisus. Cui sententiae Virgilius quoque non obscure subscribit, apud quem sic loquitur Euander, l. 8. Aen. v. 86.

Tum reges, asperque immani corpore Tybris,
A quo post Itali fluvium cognomine Tybrim
Diximus, amisit verum vetus Albula nomen.

Dicitur et *qu/mbris2. Steph. *qu/mbris2, potamo\s2 *(rw/mhs2 o(\s2 kai\ *ti/beris2. Vocabatur etiam *qu/bris2, et sine aspiratione *tu/bris2. Unde Servius in loc. Aen. 8. cit. In sacris Tiberinus, in kainoleci/a| *ti/beris2, in poemate Tybris vocatur. Dionys. ubi de terra Latinorum:

---- ---- *(=hs2 dia\ me/sshs2
*qu/mbris2 e(lisso/menos2 kaqaro\n r(o/on ei)s2 a(/la ba/llei,
*qu/mbris2 eu)r)r(ei/ths2, potamw=n basileu/tatos2 a)/llwn,
*qu/mbris2, o(\s2 i(merth\n a)pote/menetai a)/ndixa *(rw/mhn.

---- Ego sum pleno quem flumine cernis
Stringentem ripas, et pinguia culta secantem
Caeruleus Tybris, caelo gratissimus amnis.

TIBERIUS [1] I. Claudius Nero, Roman. Imperator inter Caesares notissimus, non usque adeo laudabilis, cuius tamen fuit vox honestissima: Boni pastoris est tondere pecus, non degtlubere. Filius Tiberii Neronis, ex Livia Drusilla, quam Augustus sibi iunxit; matris artibus Imperio admotus, A. C. 14. principio [orig: principiô] satis clementem se praebuit, postmodum, ne proximis quidem pepercit. Germanicum fratrem, cum Agrippina, uxore eius sustulit: in filios illorum Drusum et Neronem aeque saevus. Seianum, quem praeter meritum evexerat, rursus peslundedit, omnibus, quos suspectos habebat, calamitati eius involutis. Senatorum florem extinxit: Dissimulator, crudelis, libidinosus. Primo Vipsaniae, quae Agrippae filia erat, maritus, hanc repudiare coactus est, ut Iuliam Augusti duceret: quam similiter paulo post dimisit. Patet ex priore coniuge Drusi, cuius filium Caligula sustulit. Conscientiae stimulis agitatus, gravissima passus est: Successorem nominavit Cahgulam, filium Germanici: qui quo maturius imperio [orig: imperiô] potitetur, Tiberium aegrotantem strangulavit propriis manibus. Alii tamen eum veneno [orig: venenô] ab hoc sublatum scribunt. Obiit A. C. 37. aetat. 78. Latine Graeceque doctissimus, Iulii Caesaris mortemlyrico [orig: mortemlyricô] carmine prosequutus est. Graecos quoque versus condidit, imitator Euphorionis, Phiani et Pattheni, quorum imagines in Bibliothecis publicis statui curavit: unde tot in Tiberium eruditorum encomia. Plura vide apud Sueton. in eius vita. Tacit. l. 6. Annal. extremo. Dion. Victor. etc. De hoc Tiberio sic Plin. l. 11. c. 37. Ferunt Tiberio Caesari nec alii genitorum mortalium, fuisse naturam, un expergefactus noctu

paulisper, haud alio [orig: aliô] modo [orig: modô], quam luce clara [orig: clarâ] contueretur omnia, paulatim tenebris sese obducentibus. De nomine Probus in Epitome: Tibe rii coeperunt vocitari, qui ad flumen Tiberim nascebantur. Hinc adiect. Tibereius. Stat. l. 3. Sylv. 3. v. 66.

------ Tibereia primum
Aula tibi, vix dum ora nova mutante iuventa [orig: iuventâ]
Panditur. -- ------

TIBERIUS [2] II. Flavus Anicius Constantinus, Thrax, a Iustino Iuniore Caesar creatus, spem de se conceptam egregie implevit. Post Iustinum solus regnans, Persas, qui sub Chosroe se formidabiles reddiderant, vicit. Obiit prope Constantinopolim, A. C. 582. Imperii 4. gloriae satur. Ei successit gener Mauritius, quem post reditum e Persia Caesarem creatum insigni oratione officii admonuit, vide Niceph. l. 18. c. 6. Euagr. l. 6. Agathiam, etc. ut et infra.

TIBERIUS [4] Africae Proconsul memoratur Tertulliano in Apologet. ubi usque ad proconsulatum Tiberii penes Africam infantes immolari solitos, refert, de quo vide ad Spartian. in Hadriano Salmas. c. 3.

TIBERIUS [5] Praetorio Praefectus a Iustino minore adoptatus, Imperium accepit A. C. 578. Hic Cosroem Persarum Regem devicit, castra, territorium, thesauros, ac Ignem Persarum Deum cepit. In pauperes fuit largus, persuadens sibi, non defuturam fisco pecumiam, quoad ipse Christi secutus praecepta in caelo thesauros colligeret. Niceph Cedren. Hinc locupletissimos thesauros tum Narsetis a sene indicatos, tum in palatio reperit. Mauritium generum et successorem sibi legit. Fuit et eius nominis Grammaticus, qui de Ideis orationis scripsit libros 3. aliaque complura, Suidas. Item Artis Veterinariae scriptor Graecus.

TIBERIUS [6] Alexander illustris Eques Romanus, minister bel lo in Armenia Corbuloni datus, post Procurator Iudaeae: cum idem antea Alexandriae Halabarches exstitisset, Ioseph. l. 20. Tacit. Hist. l. 1. c. 11. l. 2. c. 74. 79. Pater eius item Tiberius Alexander, qui halabarches Alexandriae et frater Philonis Iudaei, cuius nunc scripta habemus.

TIBERIUS [7] Drusus Drusi filius, Tiberii Caesaris nepos, quem Livia Germanici soror, statim post eius mortem, Druso peperit gemellum: Unde et Gemellus dictus est. A Caio Caligula postea sublatus.

TIBIA [1] Phrygia, in universum sic dicta, Suidas: *tibi/a. *frugi/a o(/lh. Vide Palmer. p. 575.

TIBIA [2] instrumentum maxime o)rgiastiko\n kai\ paqhtiko\n, Aristoteli in Politicis, et Appuleio Miles. l. 5. qui proin, uti loqui de cithara, canere de choro, sic agere de tibia, dixit: antiquissimis iam temporibus, in usu fuit, ac statim post fistulam, inter Pastores; quippe Apollinis inventum. Alii tamen Palladis malunt, a qua ille sit edoctus. Maiores hi natu, quam Mercurius, qui citharam primus commentus est ex testudine. Quin alii putant Hyaguidem ante Apollinem Tibia [orig: Tibiâ] cecinisse: deinde eius filium Marsyam, tertium Olympum. Olympi et famulus et discipulus Hierax, qui etiam ab sese leges et dederit et nominarit [orig: nominârit]. Post hos Terpander, a quo Clonas, hunc Tegeatem Arcades Thebani suum praedicabant. Post illum Archilochus: alii praeponunt Ardalum Lacedaemonium Clonae. Quas qui temperent discordias, dixerint, Olympum in tibiis primum leges instituisse, idque in Apollinis honorem; quam legem a numerorum frequentia nominavit polukefalon: Alii Crateti eius discipulo adscribunt hoc. Olympi autem eam exstitisse legem, quam dixit a(rma/tion; unde et alia katada/ktulos2 nominata. Alii primum aiunt Pronomum Thebanum Tibia [orig: Tibiâ] ad harmoniam cecinisse. Omnino vero in Phrygia primas Tibias agnoscunt: adducentes pro se Mysorum gentem, quae fuerit huius artis peritissima et Alemana Poetam, qui Tibicines barbaro [orig: barbarô], nec alio [orig: aliô] nomine, designarit [orig: designârit], Sarbas, Adon, Telus; item Hipponactem, apud quem eiusdem notae nomina Cion, Codalus, Babus: unde Proverb. *ki/wn h)\ *ba/bus2 au)lei=. Ipsis vero Tibiis ab inventoribus nomina nulla, nisi quod Sirites quidam, qui primus in Libya tibicen fuit, Lyben cognomen tibiae fecit: et ea quam *(aqhna=n vocabant, Palladis videtur fuisse, qua [orig: quâ] usum scribunt Nicophelan. A regionibus historia locupletior est. Syriacas audaciam atque impetum spirare prodidere [orig: prodidêre]: quare si usum spectes, ad leges Entheas seu Orthias referantur. Syris similes Bombyces et orthiis modis aptae. Lacones, sicut et saltationes, e)mbathri/as2 appellabant suas, avibus ad pugnas utebantur. Sonum autem illum Castorium, a Castore, Ledae filio. Gingras sive Gingris aut Gingros Phoenicum inventum;o Phrygiae similis, qua [orig: quâ] et Cares usi, apta inprimis funeribus: Phoenices enim Adomin Gmgram dixexe [orig: dixêxe], in vius luctu illam ad cantum accommodabant: sicut affini voce apud affines Aegyptios Ginglarus habita est pusilla tibiola sono [orig: sonô] acuto [orig: acutô], ad monodias. Tyrrheni, non uno [orig: unô] genere contenti, singulari quidem canebant in sacris eaque aenea [orig: aeneâ]: tanto apud eos in honore, ut non solum ad eius sonum pugiles certarent; verum etiam, cum in nexos flagris anim adverteretur, illam adhiberent: Quin etiam, quod mirere [orig: mirêre] magis, Coqui ipsi ea [orig: eâ] praecinente epulas appararent. Altera composita fuit ex duobus tubulis, quasi inversa Syrinx: Namque inferne tubus minor inflabatur bucca [orig: buccâ], unde spiritus in maiorem subibat, movebatque, quae intus erat, aquam, atque ex ea harmoniam edebat multisonam. Id quod de Ctesibii quoque Hydraula conicere poslumus: Cornu tamen pro Tibia Tyrrhenos usos et Cretas legintus: etiam Romani olim ad praelia, etiam Helvetii. Nunc Germani e buxo cornua multis foraminibus inflant magno [orig: magnô] spiritu non sine gratia ac decote; nocturnis praesertim festivitatibus: Ad praelia vero Tibias cum tympanis. Scythae Anthropophagi et

Melanchlaeni, item Arimaspi, ex aquilarum ac vulturum ossibus, Eburneas memorat Trypho et Cicero atque Virgilius: ex asininis ossibus Theatrales atque argento. Arundineas, ex theophrasto et Plinio habemus. Intemodium radici proximum excidebant ad laevam Tibiam, quod subesset cacumini, ad dextram; unhde laevarum sonum gravem agnosfcas, dextrarum acutum, ut Veteres tradidere [orig: tradidêre]. At Latini aiunt, sinistras acutiores aptasque rebus ludicris; item Sarranas, quibus aiunt foramina fuisse aequalia, velut Spondiacis: Hinc sibi non constant. Spondiacae enim rerum gravium affines fuere: qua de causa Phrygiis foramina inaequalia, sicut dactylicis, quae ludicris adhibebantur. Dextras autem apud Romanos funeribus dicatas, quia essent graves; cum in funeribus Barbari acutissimis uterentur: Appellarunt [orig: Appellârunt] vero dextras sinistrasque ab lateribus, unde inflarentur. Antiquissima porro fuit e sambuco emedullata: mox e crurum ossibus hinnuleorum et capreolorum, unde et Tibiae apud Latinos nomen; quod inventum Thebanis assiguant quidam: quam qhri/wn au)lon dixerint, a ferarum ossibus atque aere texerint. E buxo primi Phryges, excavarunt [orig: excavârunt] eam, quae Berecynthia cognominata est, quum antea Elymos diceretur. Alexandrini lotum exenterarunt [orig: exenterârunt], teste Euripide, in Bacchis: haneque tibiam patria [orig: patriâ] voce fw/tigga dixerunt. Afri Scenitae e lauro fecerunt, soni acutissimi, eamque in pascuis equarum adhibuerunt. Ositis nonnullis excogitavit Tibiam ex hederaceis intemodiis multiforem; quum ante eum quaterna tantum haberent foramina. Coetera a Diodoro thebano addita. At Pollux Osiridis inventum polu/fqoggon au)lo\n e)k kala/mhs2 kriqi/nhs2, multisonam tibiam, ex slipula hordeacea, facit. Unde erat et pastorum tibicinium; tenuis avena Poetae dicitur, et calamus agrestis et stipula, cui opponitur h( su/rigc, i. e. sistula disparibus cannis iuncta. Hae autem omnes ab summo inflabantur, directo [orig: directô] flatu: Afri primi invenerunt eam, cui Plagion et Plagiaulon indidere [orig: indidêre] nomen; non quod esset curva, sed quia ab latere, quemadmodum et Germanica, inflabatur. Alii tamen in Phrygia a Mida id primum excogitatum aiunt. Numerum quod attinet, singularem Tibiam seu Monaulon, Mercurius invenit; aliis ad Aegyptios hanc laudem trahentibus. Marsyas geminas primus instituit: quibus par magnitudo, in Tyrrhenis altera maior: Praeterea, utre addito [orig: additô] Ascaulos prodiit, longe diversa [orig: diversâ] figura [orig: figurâ]. Apud Mysos ac Pannonas tanta [orig: tantâ] acritate, ut pene tubam superet. Apud Gallos plenior, raucior, gravior, mollior, adeo ut in cubiculis quoque, sine aurium offensione, audiatur. Cum autem in choris praecipue, Tibiae adhiberentur, primus Sacerdos Argivus docuit Choros canere tribus modis, Dorio [orig: Doriô], Phrygio [orig: Phrygiô], Lydio, ita ut ne miscerentur: quae proin lex trimerh\s2 seu trimelhs2 dicta. Dicebant vero Leges, quia aliter facere non licebat. Horum tonorum quilibet habebat, communes tonos vetetes dia/tonon et xrwmatik/n: quibus Olympus addidit e)narmoniko/n. Modos qui faceret, Choraules dictus est; cui etiam sabularum artifices succinuisse legimus. Et quidem apud Lacedaemonios primum sub Terpandro facti in Choris modi, in quibus saltara fuit *gumnopaidi/a. Sub Thaleta postea Gortynio duo floruere [orig: floruêre], Polymnestus Colophonius et Sacadas praedictus, qui, ad Terpandri aemulationem, contraria canentes, induti fuere [orig: fuêre], non nudi. Canebant autem sub Thaleta Paeanas, sub Polymnesto Orthia, sub Saccada Elegias. Primus in tibiis convivalibus certos constituisse modos Philoxenus dicitur; quos Legem Locricam nominavit, a novo Harmoniae genere, quod receptum Pindari ac Simonidae tempore, inter Leges Lyricorum, Iul. Caesar Scaliger, Poetices [orig: Poëtices] l. 1. c. 2. e quo varia quoque Tibiarum genera ac modos hic [orig: hîc] infra subiungemus. Post Tibiam, cum Lyra ab Apolline inventa estet, quae suaviorem longe harmoniam edebat, pluresque omnino symphoniae habebat, quam cithara, et haec quam Tibia: hinc Marsyas, qui prius summo in pretio apud omnes erat, multasque opes cotraserat, contemptui esse coepit, et divitiis exutus, atque sic iuxta fabulam excoriatus est, qua de re vide supra in ea voce. Mansit tamen, etiam post Lyram inventam, ad sacrificia Tibiae cantus. Unde Pausan. Phocic. Aiunt Marsyae inventum fuisse eum Tibiae sonum, quem Matroum vocant: credo ob eam causam, quod in Magnae Matris sacris usurparetur. Duas autem Tibias in sacrificiis uno [orig: unô] solum ore canentes, antiquitus adhiberi consuevisse, prodit Martialis, in Apophoretis, l. 14. Epigr. 64.

Ebria nos madidis rumpi Tibicina buccis:
Saepe duas paritcr, saepe monaulon habes.

Idem probat gemmula Galviana, duas tibia rectas inflantem hominem ad aram belle repraesentans: Tabula item marmorea vetustissima, in qua Silvanus, et sacrificium porcae exprimitut, apud Fortun. Licetum, Gemmarum Annul. Schem. 32. c. 119. Namque et in hac posteriore, praeter ceteros Cantores plures, qui tum lyras pulsarent, tum simplices tubas longiores inflarent, puer agrestis, pone quadratam aram, distentis buccis geminam ne quid infaustum exaudiretur, aut hostiae grunnientis, aut alius incondite vociferantis, tibiam inflans cernitur. Et hoc quidem proprie Marsyae fuit inventum. Athen. l. 4. c. 24. Tibiamque illam geminam, praeter praedicta, in diversis licet reperire monumentis, quibus Veterum sacrificia exhibentur; sed in nullis habenam seu capistrum, quam in laboriosis doctisque, ad Plin. Exercit. Salmasii. Cui similem in signo aereo, apud Iac. Gaffarellum, vidit Ioh. Rhodius, unde clarissime patet, Marsyam, ut ore simul uno [orig: unô] duas posser animare Tibias, manumque digitis omnibus expeditis eatum foramina percurrere pulsareque facilius, quandam velut habenam, e summo capite Tibias ad os detinentem, gestasse [orig: gestâsse]: cuius rei iconem exhibet idem Licetus, loco [orig: locô] cit. pulchreque explicat Tzetzes, Chiliade 1. Hist. 15. ubi de Marsya,

Auro splendido adaptavit circa villosa
Tempora et os vehemens retro quibusdam loris, etc.

De Tibiae in bello usu, vie A. Gellium, l. 1. c. 11. in Conviviis, in Ludis, in Funeribus, supra passim. Artem inflandi his verbis expressit Cyprian. l. de Spectac. Alter cum choris et cum hominis canora voce contendens spiritu suo [orig: suô], quem de visceribus suis superioribus nitens hauserat, tibiarum foramina modulatur, nunc effuso [orig: effusô], nunc intus recluso [orig: reclusô], nunc certis foraminibus emisso [orig: emissô], atque in aerem profuso [orig: profusô]; item in articulos sonum frangens, loqui digitis elaborat, ingratus Artifici, qui linguam dedit, etc. Tibiae, ut et Sistri, Crotali, Fistulae ac utriculi, figuram exhibet Laur. Pignorius. Comment. de Servis. Vide quqove infra. De harundine vero Tibialis calami, quam inter varii generis harundineta, Orchomenius lacus gignebat, eiusque duobus generibus Bombycia et Zeugite, Salmas. ad Solin. p. 117. et seqq. nec non hic [orig: hîc] suis locis: ut etiam de Cornu Ligulisque tibiarum. Adde, quae dicta voce Calamaules, it. Codon, Plasma. Nec omittendum, Christianos olim, cum omnia luxuriae et voluptatum instrumenta animose aspernarentur, maxime si quae species idololatriae permista videbatur, hoc [orig: hôc] nomine Tibiarum quoque usum, quod in Sacris Gentilium canerent, damnasse [orig: damnâsse]. Clemens Alex. âPaedagog. l. 2. c. 4. *su/rigc me\n ou)=n poime/sin a)ponenemh/sqw au)lo\s2 de\ a)nqrw/pois2 deisidai/mosin ei)s2 ei)dwlolatrei/as2 speu/dousin. Unde Arnob. adv. Gentes l. 2. Idcirco Animas misit -- ut inflandis bucculas distenderent tibiis, et quae seqq. ubi Desid. Heraldi Animadversiones vide. Plura apud Calp. Bartholinum Thomaefil. libb. 3. De tibiis Veter. et earum antiquo usu.

a. Ascaulos, dicta est Tibia, utre addito [orig: additô], Mysis, paunonibus et Gallis in usu: b. *)aqhna= Palladis videtur fuisse: certe nomen convenit. Illa [orig: Illâ] usum scribunt Nicophelan. g. Berecynthia, e buxo fuit, quam Phryges primum invenerunt: Elymos ante dicta. d. Choricae, in Choris adhibitae sunt. Vide supra. e. Citharisteriae sunt appellatae, quas ad citharam nonnulli excogitarunt [orig: excogitârunt]. z. Conviviales, pares eranti ac aequales, eaeque pusillae, ad significandam aequalitatem conviviorum. Quam ob causam et rotunda olim mensa; et dai=s2 e)i/+sh apud Homer. et Ceres qesmofo/ros2 dicta. Easdem paroini/ous2 vocavere, primusque Philoxenus in illis certos modos constituit. h. Curva, seu plagi/aulos2, Libyae inventum, codonem e cornu habebat, uti et Phrygia, nisi quod Libyca incurva esset, Phrygia recta. Unde adunco [orig: aduncô] cornu tibia Ovidio, l. 3. Met. v. 533. Salmas. ad Solin. p. 123. q. Dactylicae, ad u(porxh/mata, usurpatae sunt. i. Dextrae, quae dictae, vide supra. Aliis tamen dextra, quae recta; Sinistra, quae obliqua et Phrygia. Vide et hic [orig: hîc] infra. k. Elymus dicta est prius, quae Berecynthia postea. l. Funerales, Phrygiae inprimis erant: quibus et Phryges et Cares hunc in finem usi. Minoris vero aetatis funera Tibiae prosequebantur, idque non ultra Io. ex praescripto XII. Tab. m. Ginglarus Aegyptiis nuncupata est Tibiola, sono [orig: sonô] acuro [orig: acurô], qua ad monodias utebantur. Vide Gingras, Phoenicum inventum, Phrygiae similis, in Adonidis luctu, usur. pata. c. Hydraula, Ctesibii fuit, vide supra in hac voce. o. Libyca, eadem cum plagiulo seu curva, ex loto. Salmas. ubi supra. p. Ludicrae, Plinio, l. 16. c. 36. dicuntur agonales, quibus et in agonibus auletarum, et in theatris Veter. utebantur, de quibus idem, p. 122. r. Lydia, Tyrrhenorum fuit, qui Lydii. Eas Thurarias vocat Solinus, c. 11. quia his caneretur, cum tus in aram libabant; spondeiakoi\ ad verbum Graecis: sacrificae Plinio, ibid. dicuntur. Erant autem illae dextrae gravissimae atque e buxo, aut ebore fiebant, Salmas. p. 124. s. Milvinae, Solino appellantur, c. 11. quae in accentus exibant acutissimos, a milvorum voce, quae acutissima. Vide Salmas. ad loc. t. Monaulos, tibia singularis, vide supra: ut et Multiforatilis u. Nuptiales, vide supra. f. Palaeomagadis, eodem [orig: eôdem] foramine tum gravem, tum acutum sonum edebat: quales etiam nostrates sunt. x. *para/trhtoi, a Graecis ad Monodia adhibitae, acutum et infractum spirabant. y. *paroi/nioi, Epulonum Tibiae: quod vinumi esset anima conviviorum. w. Phrygia, ex osle, vel buxo ad orificium cornu habebat repandum, similis tubae Tyrthen cae, quantum ad formam: a plagiaulo diversa, licet curva et obliqua, e)/lumos2 Graecis: cuius modi tibiarum multus apud Alexandrinos olim usus. Salmasius d. l. aa. Plagia seu obliqua dicta est, quia a latere inflabatur, Scaliger: Aliis, quia cornu habebat, in extremitate inflexum. Vide quoque supra, Plagiaulos. bb. Puellatoria seu puellaria Solino ubi supra, Graec. parqe/nios2 au)lo\s2, dicebatur, quae sonum edebat acutissimum, de qua vide Aristotelem, l. 7. c. 1. et Salmas. l. cit. gg. Pueriles appellatae sunt, quibus pueri utebantur, an a voce eorum. dd. Sinistra, quae et obliqua et Phrygia Scaligero, a latere, quo [orig: quô] inflabatur; Aliis inde appellata est, quod in extremitate cornu haberet inflexum, reliquum vero buxeum vel osseum esset, teste Polluce. Hanc qui inflabat, *)egkerau/lhs2 propterea dictus est, quia e)/xei o( a)risteros2 ke/ras2, uti inquit Hesychius. Hinc itaque legimus de Comoediis Veter. Acta est Fabula ubiis dextris et sinistris. ee. Scytalia, pusilla fuit tibia et exiguo surculo similis, sono [orig: sonô] praetenui ac rei ipsi respondenti. zz. Spondaicae, ad Hymnos Deorum fuere [orig: fuêre] adhibitae. hh. Virginales, quibus Virgines. qq. *(uperte/leioi, quibus perfectae aetatis Viri canerent, vocatae sunt etc.

a. *)apo/qetos2, lex vel modus dictus est, qui remitteret. b. *(arma/tion, lex ab Olympo excogitata. g. *boukoliasmo\s2, Pastorum modus fuit. d. Castorius, a Castore, apud Lacedaemonios dictus est, quo [orig: quô] ad praelia utebantur. e. *dei=ros2, modus vetustus convivialis z. Dorius, gravis. h. Elegos; Exercuere [orig: Exercuêre] autem sub Sacada Elegias Tibicines. q. *)embath/rios2, Laconibus dictus est modus, qui alias Castorius, ut vidimus. i. *)epi/fallos2, Bacchanahbus aptus. k. Ionicus, fractus et mollis recentiori aevo [orig: aevô]: antiquiori asper. Posteriores enim Iones mollissime viventes, suis moribus similem harmoniam fecere [orig: fecêre] mollem fluxamque numerorum creberrimis

concisiunculis. l. *kalli/nikos2, Paeanibus idoneus. m. *katada/ktulos2, frequens Stesichoro. n. *kh/pios. c. *krousi/quros2, concitatior, cum amatores desperati amicarum fores invadebant. o. *kwma/rxios2, ex convivialibus modis. p. Locricus modus, novum fuit harmoniae genus, a Philoxeno inventum, et Pindari Simonidaeque tempore, inter Lyricorum leges receptum: Idque dicebatur agi *lokrisi/. r. Lydius a Cario Lydo inentus, haud multum a Phrygio distabat, minusenim incitatus. His modis Epicedia primum ferunt cecinisse Olympum: Contra nuptiis Niobes accommodavit Pindarus: Negantque ab eo id primum institutum s. Mixolydius, Tragoediae aptus: affectus plurimum movebat. t. Phrygius acutus et sacris aptus: utpote quo [orig: quô] ad furorem usque excitabatur impetus. Eo [orig: Eô] incensos Dorica lex demulcebat et ad quietem revocabat. u. *polemiko\s2, in Orthiis adhibebatur. f. *sikunotu/bhs2, ridiculis idoneus. x. *qhra/kios2, ab Argolicis aestivo [orig: aestivô] tempore, in Authesmophoriis usurpari consuevit. y. *qurokopiko\s2, Amatoribus in usu, cum ante ostium moram deprecarentur. w. *(upermicolu/dios. aa. *(uperfru/gios. bb. *xo/reios2, in Choris etc. Fuere [orig: Fuêre] et Aeolicus; Aeoles enim harmoniam Doricam tumidam fecerunt atque audacem, veteri tamen simplicitate retenta: qualis hodie Germanorum, bello apta, nec inepta conviviis, neque ab amoribus aliena: *(amabaru/bromos2 Laso Poetae: *(hdu/kwmos2 dicacitati ac lusibus familiaris: *(upodw/rios2 Doricae Aeoliaeque legi affinis, et quasi media efficta ab ambitiosis; ut alia omittam.

TIBIAE Pares et Impares, quarum frequens apud Auctores priscos mentio, quibusdam a magnitudinis aequalitate, aut inaequalitate, nomen accepere [orig: accepêre]. Alii singulares tibias seu monau/lous2 impares, geminas autem pares dictas, existimavere [orig: existimavêre], ut vidimus. Nonnullis pares fuere [orig: fuêre] appellatae, quae uno [orig: unô] spiritu animarentur, impares, quae secus. Melius Pares Salmasio sunt dextrae duae, vel sinistrae duae; Impares dexrra et sinistra: Quae omnes uno [orig: unô] eodemque [orig: eôdemque] flatu inspirabantur. Hinc aenigma,

*(=es2 a)/nemos, du/o nh=es2, e)re/ttousi de/ka nau=tai,
*ei(=s2 de\ kubernh/ths2 a)mfote/ras2 e)la/ei.

Ubi e(=is2 a)/nemos2, flatus est tibicinis: du/o nh=es2, duae tibiae: de/ka nau=tai decem digiti, qui foramina tibiarum percurrendo quasi remigant: e(=is2 kubernh/ths2, tibicen, qui utramque tibiam modulabatur. Et quidem inventionem geminarum Hyagnidi ab Apuleio, Marsyae a Plinio, ascriptam, vidimus. Ut ut sit, constat a Phrygibus geminarum tibiarum usum manasse [orig: manâsse], dextrae x sinistrae, quarum illa gravem bombum, ista acutum tinnitum emittebat, ideoque illa incentiva, ista succentiva etat. Hae parem inter se foraminum numerum non habebant, adeo que impares dicebantur, plura autem foramina sinistrae erant, cum acutius tinniant tibiae clariusque, quae pluribus foraminibus apertae sunt. Solinus praecentorias vocat dextras, c. 11. quae propter gravitatem soni ad pulvinaria Deorum et aras inflari solebant quales et spondaicae tibiae, quibus spondei=a seu e)pibw/mea me/lh canebantur. Vascae vero tibiae quae numeris foraminum praecentorias antecedebant, eaedem fuere [orig: fuêre] cum sinistris, et a vasco, i. e. levi acutoque sono, id nominis accepere [orig: accepêre], Graecis melhtikoi\ quoque au)loi\, quod in his levioris et vasti soni tibiis flandi artem experiri meditarique consuessent [orig: consuêssent] tibicines. Easdem Symphoniacorum fuisse, ex Servio discimus. Pares igitur tibiae, quae parem foraminum numerum habebant; Impares, quae contra. Erant autem impares semper dextra et sinistra, ut vidimus; at duae dextrae pares, duae item sinistrae pares: unde facile intelligere est, cum fabulam imparibus tibiis esse actam legimus, de dextra et sinistra id accipiendum; cum paribus, aut de duabus dextris, aut de duabus sinistris. Cum vero Andria Terentii dicitur acta tibiis paribus dextris et sinistris, non intelligitur, acta dextra [orig: dextrâ], simul et sinistra [orig: sinistrâ], sed 2. primum dextris, dein 2. sinistris: saepe enim modulationes in eadem Comoedia mutari solitas, etiam ex Adelphis patet. Haec enim acta simul tibiis Lydiis, i. e. dextris, quae gravitatem ostendebant, qua [orig: quâ] fere in omnibus Comoediis utitur Terentius: et Serranis, hoc est, sinistris, quae acuminis levitate iocum significarent. Item ex Heautontimorumeno, quae acta primum tibiis im paribus, mox paribus dextris, inscribitur. Porro dextra et sinistra, lict impares essent, diversa [orig: diversâ] tamen ac dispari modulatione non erant compositae, sed eiusdem carminis modos, dextra quidem incinebat, sinistra vero succinebat, et gravius illa, acutius ista, sonabat. Atquehae omnes, tum pares, tum impates, tum dextrae, tum sinistrae, in illis solis canticis, quae monw|da\ tantum erant, habuere [orig: habuêre] locum; unus enim solum canebat, supplebantque haec cantica vicem Chori, quo [orig: quô] antiquae Latinae fabulae carebant prorsus: Aliud erat synodium i. e. Chori concentus, de quo suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Plura hanc in rem vide apud Salmas. ad Vopisc. in Vita Carini, c. 19. ut et hic [orig: hîc] passim, inprimis ubi de Veterum Musica.

TIBIALIA Veteribus in usn non erant. Unde vetustissimae picturae Apostolos accurate exhibent cruribus nudis. Imo neque V. T. Sacerdotes in Ministerio Sacro ea adhibuisse, observavit Corn. a Lapide, ad c. 28. Exodi num. 42. Quod vel inde firmissime probatur, quod cum adeo [orig: adeô] in Sacris numetus materiaque accurate vestium Sacerdotalium praescripta sit, nulla tamen Tibialium, quibus crura tegantur, fiat mentio. Sed nec apud cultissimam Romanorum gentem illa in usu fuere [orig: fuêre], quippe qui stante florenteque Rep. nudis omnino incedebant cruribus; neque ea, nisi togis demissis, tegebant. Quod in statuis videre est, et columna Traiana, in qua non modo gregarii milites, sed et ipse Imperator ac principes viri sine Tibialibus visuntur. Ciceronem quoque ad calceos usque togam demittere consuevisse, ut varices velaret, Quintilianus memorat ex Plinio instit. Orat. l. 11. c. 3. qua [orig: quâ] cautione non fuisset opus, si Tibialia gessisset. Saltem aestate atque aliis mitioribus anni tempestatibus: Augustum vero hieme

feminalibus et Tibialibus fuisse munitum, narrat Sueton. c. 82. mutatis videl. iam in delitias moribus severioribus. De Graecis aliisque idem legas. Vide Iul. Nigronium de Caliga, c. 2. num. 9. et seqq. et supra ubi egimus de Nuditate. Interim fasciis Antiqui pedes, tibias, crura et femora involvebant, idque in valetudine primum, dein et extra illam, quod apud Romanos Ciceronis aetate coepisse videtur, uti supra diximus, ubi de Cruralibus Feminalibusque fasciis. Has autem fascias omnes, quae uno [orig: unô] tenore crura simul pedesque, quaeque femora involverent, bracas communi appellatione vocaverunt, teste vetere Interprete Iuvenalis, ad v. 111. Sat. 1.

Unde tubruci Isidoro, quod tibias bracasque tegant, i. e. crurum tegumenta vel pedum: quasi tuborum ruci, h. e. tuborum vel tubulorum, ut recentiores Latini tibialia vocabant, operimenta. Vide infra ubi de Tubrucis. Proprie tamen Latinis braccae de feminalibus, facsiae vero de cruralibus pedulibusque, quas proin distinguit Lampridius in Alex. Sev. c. 40. Fasciis semper usus est. Braccas albas habuit. Atque hae braccae, quos qula/kous2 et sa/kkous2 dixere [orig: dixêre] Graeci, ut ex Euripideo apparet illo,

---- h( tou\s2 qula/kous2 tou\s2 poiki/lous2
*peri\ toi=n skeloi=n i)dou=sa ----

Postea communiter Romanis usurpari coeperunt: intra urbem saltem usu illarum vetito [orig: vetitô], lege Honorii et Arcadii Augg. 2. et l. 3. Cod. Theod. A quo tempore coepete nova [orig: novâ] notione accipi femor aralia et tibialia; quamvis et de Augusto, ut visum, nonnulli eodem [orig: eôdem] modo [orig: modô] voces accipiant apud Suetonium d. l. aliis verba illa de fasciis solum accipientibus. Quod vero Casaubonus tibialia, quae nos appellamus, Graecis recentioribus kourtzoubra/kia dicta contendit, non assentitur Salmasius, curtas bracas ea [orig: eâ] voce Codino aliisque indigitari, docens, Not. ad Alexandrum Lampridii, d. l. ubi plura hanc in rem, ut et apud modo laudatum Casaubon. ad locum Suetonii. Coeterum Tibialia fasciis hodie cruralibus, quas Graece periskeli/das2 dixeris, ab elegantioribus constringi solent: aliud tamen proprie periskeli/das2 Veterum fuisse, vincula nempe aurea, quae in cruribus ad ornamentum mulieres gestabant, idem Salmas. docet, loc. cit. Vide quoque supra, ubi de Serico. Sed et Tibialia, arma dicta, quibus crura muniebantur. Paulus in l. qui comm. ff. de re milit. Si tibiale vel humerale miles alienavit, castigari verberibus debet etc.

TIBIANA Insula Persidis, apud Marcellin. Cadiana in codd. Msc. Tabiana dicitur Ptolemaeo, quod vide.

TIBICINES Festo quoque Flatores, ad varia olim adhibiti. Ovid. Fastor. l. 6. v. 657.

Temporibus veterum Tibicinis usus Avorum
Magnus, et in magno semper honore fuit.
Cantabat sanis, cantabat Tibia Ludis,
Cantabat maestis Tibia funeribus.

Unde inter Sacrorum ministros, quorum proin Romae frequens apud Antiquos usus. Non enim apud Graecos tantum, verum etiam apud Romanos Tibicines sacris praeerant, hinc Spondaulae appellati. Victorinus de Spondeo: Dictus a tractu cantus, qui per longas tibias a supplicantibus editur: Unde Spondaulae. Sicut, qui religionis causa [orig: causâ] suneribus adhibebantr, *tumbau/lai dicti sunt, ut liquet ex Dione Chrysostomo, Orat. 49. quos Appuleius, Florid. l. 1. Monumentarios vocavit Ceraulas. In tutela autem erant Minervae Musices primae repertricis, et minusculis quinquatribus ad eius aedem conveniebant, plenam iis feriis nacti per urbem vagandi, popinasque, etiam Censore contempto [orig: contemptô], subintrandi licentiam. Varro de L. L. l. 4. Quinquatrus minusculae dicuntur Iuniae Idus, ob similitudinem maiorum, quod tibicines tum feriati per urbem vagantur et convenivut ad aedem Minervae. Cuius ritus initia his verbis exponit Liv. l. 9. c. 30. Eiusdem anni rem dictu parvam praeterirem, nisi ad Religionem visa esset pertinere. Tibicines prohibiti a proximis Censoribus erant, in aede Iovis vesci, quod traditum antiquitus erat. Aegre passi Tibur uno [orig: unô] agmine abierunt, adeo ut nemo in urbe esset, qui sacrificits praecineret. Eius rei religo tenuit Senatum, legatosque Tibur miserunt, ut darent operam, ut hi homines Romanis restituerentur. Tiburtini benigne polliciti, primum accitos eos in Curiam hortati sunt, ut reverterentur Romam: Postquam pelli nequibant, consilio [orig: consiliô] haud abhorrente ab ingeniis hominum, eos aggrediuntur. Die festo [orig: festô] alii alios per speciem celebrandarum cantu epularum causa [orig: causâ] invitant, et vino [orig: vinô], cuius avidum genus est, oneratos sopiunt, atque ita in plaustra vinctos coniciunt atque Romam deportant; nec prius sensere [orig: sensêre], quam plaustris in Foro relictis, plenos crapula [orig: crapulâ] eos lux oppressit: tunc concursus Populi factus, impetratoque [orig: impetratôque], ut manerent, datum ut tr iduum quotannis ornati (vestibus scil. floridis muliebribusque et capite personis tecto [orig: tectô], ut Valerius aliique tradunt) cum cantu, atque hac [orig: hâc], quae nunc sollennis, licentia [orig: licentiâ], per Urbem vagarentur restitutumque in aede vescendi ius iis, qui in sacris praecinerent. Vide quoque Plut. in Quaest. Rom. Quaest. 55. Val. Maximum, l. 2. c. 5. ex. 4. Ovid. Fastor. l. 6. Alios. Ideo vero sacris adhibebantur, ne quid inter sacrificandum infausti audiretur; atque ad eum usum tibias e buxo adhibuerunt; quibus solis apud Graecos Latinosque in Templis fuisse locum, discimus ex Athenaeo, l. 4. c. 24. et Lilio Giraldo, Syntagm. Deorum Gentil. 17. Collegium Tibicines in Urbe habuisse, docet Livius, et antiquae Inscriptiones: Inter quas veteris marmoris fragmentum sic habet; Imp. Caesari. M. Aurelio. Antonino. Pio. Felici. Augusto. Tibicines. Romani. qui. sacris. publicis. praest. sunt. Aliud, Dianae. Lucinae. invictae. Cn. Pompeius. Cn. Lib. Barbus. Procurat. Tibicen. Rom. voto. suscepto. l. m. apud Thom. Dempsterum, Paralipom. in Rosin. l. 3. c. 31. qui de eorum in funeribus usu, l. 5.

c. 39. in conviviis, eod. lib. prolixe agit, et Ludis quoque sollennioribus seu commissionibus adhibitos docet, ex Varrone apud Nonium. Idem a Palmerio solo observatum addit, amantes ante dominatum suarum fores noctu Tibicines adhibere consuevisse: uti ex Scaligero krousiqu/rou et qurokopikou= modi meminimus. Si modulis lenibus tibicen incinat, Ischiadicos iuvari, scribit A. Gellius, l. 4. c. 13. Ubi Ant. Thysius ex theophrasto id fieri potius harmonia [orig: harmoniâ] Phrygia [orig: Phrygiâ] docet, quae omnium vehementissima est, et aptissima ad antmos audientium divino [orig: divinô] quodam [orig: quôdam] furore incitandos. Unde veretur, ut Gellius ista satis fideliter retulerit. Certe phalangiorum in Apulia, quae hodie vulgo Tarantulae, letalis morsus est, neque aliud eius exploratius remedium, quam in Citharoedis et Tibicinibus: quibus auditis, velut e gravi somno excitatus, qui morsus est, attonitus, et extra se positus, saltare ac tripudiare incipit, sicque motu venenum excutere conatur, Muretus, l. 14. c. 6. etc. Sed et inter Familiares Tibicines atque Tibicinae fruere [orig: fruêre]. Licet enim Minerva tibias abiecerit, quod vultum inflantis deformarent, non defuere [orig: defuêre] tamen ex eius sexu quae abiectas tollerent. Unde Plautus, Sticho [orig: Stichô], Actu 2. Sc. 2. v. 56.

Post, ut occoepi narrare Fidicinas, Tibicinas,
Sambucinas advexit secum forma [orig: formâ] eximia.

Tibicen autem et Fidicen, qui Duillio, cuius primum Triumphum legimus navalem, praeibant a cena revertenti, an servi fuerint, nec ne, alii viderint. Laurent. Pignorius de Servis. Ut de ornatu verbum addam, Tibicines coronatos conviviis inductos habes apud Car. Paschalium, Coronar. l. 1. c. 4. de Capistro illorum supra in hac voce: de Tibicinum vero, apud Hebraeos, usu, ubi de rebus eorum.

TIBILITANAE Aquae locus Africae mediterraneae ubi Tibili oppidum, seu Tibilis urbs, 45. mill. pass. in Meridiem, ab Hippone Regio. Antonin. Augustin.

TIBISCA Moesiae inferioris oppid. Ptolem. Sophia Nigro. In Bulgaria, non illa Sophia in Mysia superiore quae hodie Satrapae totius Graeciae sedes, a Nicopoli ad Haemum 60. mill. pass. a Thessalonica supra 100. a Iustiniano Imperatore conditum, Procop.

TIBISCUM Daciae oppid. in Iazygum confinio ad Tibiscum, fluv. in Hungaria Transdanubiana. Titul Lazio, 4. leuc. ab Acuminco in Boream, Segedinum versus, a Tauruno urbe 61. Locus nunc cum prae positura.

TIBISCUS fluv. Hungariae, Tyssa, seu Teissa vulgo. Oritur ex Carpatho monte, in ipso limite russiae nigrae, et Transylvan. in Comitatu Moramarusiensi; dein in Occidentem tendens, auctus Zamo [orig: Zamô], thura [orig: thurâ], rivisque plurimis, Tochaeum rigat, recipitque Bodrocum et Tarczacum fluvium. Dein in Meridiem fluens, Zagivam recipit ad Zolnochium, Chrysium, Kerez, ad zongradium et Marisum ad Segedinum; tandemque quctus fluv. Temes, paulo infra Tibiscum oppid. id Danubium se exonerat, 4. leuc. supra Taurunum, et vix 2. infra Petrovaradinum oppidulum. Cis et trans hunc fluv. Maximilianus II. ad 40. milliaria fines dilatavit, A. C. 1565.

TIBISENA Ostia habet Val. Flacc. Argonaut. l. 6. v. 51. fortasse Scythiae fluvins. Abrahamo Ortelio vox ignota haec accidit dubitatque utrum Borystena pro ea substitui debeat. Affirmat tamen fabulam, quam eo [orig: eô] loco [orig: locô] refert Flacc. describi ab Herodoti Melpomene, in Hylea [orig: Hyleâ] regione vicina [orig: vicinâ] Borystheni.

TIBIUM Graece *ti/bion, Phrygiae mons, a Tibio quodam nomen nactus, unde venientes servi Tibii dicti, Steph. quorum ut emptiriorum meminit, Galen. Methoai l. 1. Unde apud veteres Comicos, uti *da/os, *su/ros, *ge/ta, sic et *ti/bios2 servi nomeu, uti diximus in voce Tibius. Vide Salmas. ad Solin. p. 47.

TIBIUS [1] nomen servi, in Comoediis, sicut Sosias, Xanthias. Vide Scholia in Aristoph. Acharn.

TIBIUS [2] et TYBIUS vulgo TEIFI, vel TIVY, fluv. Albionis, per Walliam, in Occanum Hibernicum, apud Cardengam oppid. fl ens; forsan idem fluv. cum Tuerobi. Vide ibi.

TIBOON mons Phrygiae, a Tibeo quodam, hinc et servos Tiboos vocant, Steph.

TIBULA hodie Castel Aragonese, Briet. urbs munita Sardiniae, in eius parte Boreali et in ora Occidentali contra Herculis Insul. 12. mill. pass. a turri Libissonis in Boream, Iuliolam versus paulo minus, 30. ab ora proxima Corsicae in Africum, 110. a Calari in Boream, 70. ab Olbia in Occasum, uti paulo plus a portu Liguidonis.

TIBULLUS cognom. Albius, Poeta elegiographus, et Eques Romanus, sub Augusto: natus Hirtio [orig: Hirtiô] et Pansa Consulib. eodem [orig: eôdem] anno [orig: annô], quo [orig: quô] Ovidius Sulmone in lucem editus est. Horatio, Ovidio, Macro, et Messalae Corvino, quem contra Phaeacas comitatus est, familiaris: in insula hac, aeger sequens Epitaphium sibi confecit:

Hic [orig: Hîc] iacet immiti consumptus morte Tibullus,
Messalam terra, dum sequiturque mari.

Poeta iuxta Quintiliani sententiam, l. 10. c. 1. inprimis elegans, tersus, ad amores et delicias aliquanto proclivior. Ovid. l. 1. Amor. El. 15. v. 27.

Donec erunt ignes, arcusque Cupidinis arma,
Discentur numeri, culte Tibulle, tui.

Ubi Theod. Marcilius: Ut Satyra [orig: Satyrâ] 2. maecenati suo, ita nunc Albie tibullo verres hic dentis sui obliquum ictum infligit. Ibi Maecenatis mollitiem, hic [orig: hîc] tibulli miseram vitam, sive paupertatem adrodit. Haec ille. Atqui l. 1. Ep. 4. v. 6. de eodem Tibullo:

Non tu corpus eras sine pectore. Dii tibi formam,
Dii tibi divitias dederant, artemque fruendi.

Ubi alludere videtur ad nomen Albti. Huius obitum insigni elegia [orig: elegiâ] Ovidius prosequutus est. Vide Bernard. Cillenium Veronensem, Matt. Antonium Muretum, Ios. Scaligerum, Achillem Scatium, Lusitanum, notis in eum: Item Lil. Girald. in Hist. Poet. Nic. Lloyd.

TIBUR civitas in Sabinis 16. ab Urbe lapide, crebris fontibus irrigua, et singulari aeris temperie commendata. Ovid. l. 4. Fastor. v. 71.

Et iam Telegoni, iam moenia Tiburis udi
Stabant; Argolicae quae posuere [orig: posuêre] manus.

Ne semper udum Tibur et Aesulae
Declive contempleris arvum, et.
Telegoni iuga parricidae,

Hodie Tivoli, civitas Campaniae Romanae ini ditione Pontificis in colle, ubi cataractae Anienis, et palatum superbissimum Card. Hippolyti Estensis, 12. mill. pass. a Frascata in Boream. Baudrand. Est autem hoc oppid. origine Graecum, a Tiburto, Catillo, et Cora Amphiarai liberis, post prodigiosum patris ad Thebas interitum, communiter conditum, et a Tiburti nomine natu maximi Tibur appellatum. Virg. l. 7. Aen. v. 670.

Tam gemini fratres Tiburtia moenia condunt,
Fratris Tiburti dictam cognomine gentem,
Catillusque acerque Corus, Argiva iuventus.

Credo, quod ibi templum Herculis, Strab. l. 5. *ti/bouros2 h)\ to\ *(hraklei=on. Fuit illud Fatidicum, in quo per Sortes, non minus ac apud Antium et Praeneste, Oracula reddebantur, ut ex Statio liquet Silvar. l. 1. Carm. 3. ubi de Villa Tiburtina, v. 79.

Quod ni [orig: nî] templa darent alias Tirynthia Sortes,
Et Praenestinae poterant migrare Sorores.

Et quidem structura [orig: structurâ] ac magnificentia [orig: magnificentiâ] eximium, ut non obscure docent haec Iuvenalis verba, Sat. 14. v. 90.

Vide Plinium, l. 17. c. 16. Tiburtinae Bibliothecae meminit A. Gellius, l. 9. c. 14. Meminimus et in Tiburti Bibliotheca invenire nos in eodem Claudii libro scriptum. Et l. 19. c. 5. Sed quum bibendae nivis pausa fieret nulla, promit e Bibliotheca Tiburti, quae tunc in Herculis Templo satis commode instructa libris erat, Aristotelis librum etc. Ubi eam in Herculis Templo asservatam fuisse, docet. Videtur autem publica fuisse, forsan Hadriani, qui eo [orig: eô] seceslu magnopere laetabatur. Vide Lipsium, de Biblioth. c. 8. Idem Gellius Tiburte rus memorat loco [orig: locô] proxime cit. quo [orig: quô] nomine praedium circa Tibur intelligit, ubi ditiores aeque ac prope Tusculum praedia sua habere solebant, quo aestate secederent. Unde Tusculana et Tiburtina praedia dicta, quae iuxta alterutrum locum erant sita. Seneca de Benefic. l. 4. c. 12. Nemo Tusculanum aut Tiburtinum emere paratus, salubritatis causa [orig: causâ] et aestivi secessus, quoto [orig: quotô] anno [orig: annô] emptus sit, disputat: Cum emerit, tuendum est. Vide Iac. Oiselium in Gellium Notis. Adde de hodierno loci statu, variaque ad notitiam antiquitatum, quas suppeditat, Sponium, Itin. part. 1. p. 48.

TIBURNIA melius Teurnia, urbs Norici, hodie Villach, urbs Carinthiae superioris ad Dravum. Vide Teurnia.

TIBURTINA Villa hodie Villa d'Adriano, in agro Tiburtino. Altera in eodem territorio, cuius meminit Vitruv. nunc Taurina dicitur, Caes. Caesarianus.

TIBURTIUS praenomine Lucius, Centurio Caesari, a Pompeianis, in colloquio ad Apsum fluv. vulneratus. Cass. l. 3. de bello Civ. c. 19.

TICARIA Insula Illyrici, inter Phariam ad Occidentem, et Corcyram nigram in Ortum, vulgo Trucula, vide Trucones.