CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

*mhte/ra *dindumi/hn, polupotni/an e)gkale/ontes2,
*)ennae/tin *frugi/hs2, *titi/hn q' a(/ma, *kullhno/nte.
Matrem Dindymenen multum venerandam invocantes,
Habitatricem Phrygiae, Titiam que simul, et Cyllenum.

Milesiorum fuit Dea, cui, ut et Cylleno, eos, quando Rheae sacrificabant, prius rem divinam fecisse, docet Scholiastes ex Menandro. Tellus scil. qualis primo fuit, rudis nempe et inculta, aquis item obruta, eoque lutosa, iuxta veterem Gentium Theologiam, diocta est *tiqe/a, ab Hedr. [gap: Hebrew word(s)] tith, h. 3. lutum. Hinc itaque ea Titia, sed et filii eius Titanes ab eadem origine, quasi phlo/gonoi, lutigenae, vel terrigenae, uti Floro dicuntur l. 1. c. 17. etc. quam in rem vide Voss. de Idolol. l. 2. c. 2.

TITIA Curia et Titiensis tribus, dicta a Tito Tatio, sabinorum Rege, qui a Romulo praelio [orig: praeliô] victus, ab eodem in urbem Romam et Imperii societatem receptus est, Festus.

TITIA Lex de colligendo Vectigali: Lata est a Sext. Titio Tribuno Pl. C. Mario [orig: Mariô] VI. L. Valerio [orig: Valeriô] Flaccco [orig: Flacccô]. vel potius, M. Antonio [orig: Antoniô], A. Posthumio [orig: Posthumiô] Albino [orig: Albinô], Consulib. An. Urb. Cond. 654. Ut Vectigal agris publicis impositum Quaestor colligeret. Cicer. de Orator. l. 2. pro Muraena, c. 8. Alia de Lusu: Ne quis in pecuniam luderet, Sponsionemve in ludo, nisi quis virtutis causa [orig: causâ] susceptus esset, faceret, Martianus l. 3. ff. de alent. Alia de Triumviris Reip. constituendae: Auctorem haubuti P. Titium Tribunum Pl. an Urb. Cond. 710. C. Vibio [orig: Vibiô] Pansa [orig: Pansâ], A. Hircio [orig: Hirciô] Consulib. Ut Tresviri Consulari potestate constituendae Reip. in quinquennium crearentur, Cn. Octavius, M. Aemilius Lepidus et M. Antonius. Appian. de Bell. Civ. l. 6. et Florus, Epitom. 120. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 8. c. 5. 8. et 31.

TITIANUS [1] Othonis Caesar. frater, dux belli, victis ad bedriacum partibus, vallum ingressus, postero [orig: posterô] die se cum reliquiis exercitus dedidit. Vide et Iulius.

TITIANUS [2] collega Gallicani in Consulatu, anno [orig: annô] Traiani decimo [orig: decimô], memoratur spartiano in Hadriano, c. 15. Titianum, ut conscium tyrannidis, et argui passus est et proscribi. Cum Attiano, Imperatoris huius tutore, male Onuphrio idem habitus. Vide Salmas. ad Spartian. c. 1.

TITIANUS [3] Orator Graecus, praeceptor Maximini Principis, Titiani filius, qui scripsit libros provinciarum pulcherrimos: Appellatus simia sui temporis, quod omnia prope imitaretur. Iul. Capitolin. in Maximino iun. c. 1.

TITIANNUS Vecellius Pictor insignis, Venetus. Filius Gabrielis, sub Bellino graphicen addidicit, Venetiis. Mox, Magistro [orig: Magistrô] superato [orig: superatô], Giorgium quoque vicit, Apellem sui saeculi, et in praecipuis Italiae civitatibus, artis monumenta reliquit; ab Ariosto, Marino, aliisque impense laudatus. Carolus V. eius manu pingi voluit, Equitemque et Comitem Palatinum creavit: Henricus quoque tertius, Galliae Rex, venetiis ipsum invisere dignatus est, cum es Polonia rediret. Obiit peste, A. C. 1576. aetat. 99. Rodolfius, de Pict. Venetis. Vasar. de Pictor.

TITICACA vulgo Titicaca Lago, lacus Peruviae, inprovinc. Collao. Longus est 35. leuc. Hispan. latus 15. Circuitus 80. A mari Pacifico 60. leuc. in Ortum, et 24 a Pace in Circium. Ibi quamplurimae Insulae.

TITIENSIS Tribus una ex tribus primis tribubus, in quas Populum Roman. Romulus divisit. Fuere [orig: Fuêre] autem illae, Ramnensis, Titiensis et Luceres. Et quidem Titiensis nomen habuit a Tito Tatio Sabinorum Rege, qui, a Romulo praelio [orig: praeliô] victus, in urbem et Imperii societatem receptus est. Itaque in illa Sabini fuere [orig: fuêre], et quotquot ab ea regione vel cum T. Tatio vel postea venerunt, colueruntque Capitolium et Montem Quirinalem. Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 6. c. 15. Vide quoque supra in voce Tatienses.

TITII sacerdotes Apollin. a titiis avibus, quas in auguriis certis observare solebant, sic dicti. Varr. l. 4. de L. L.

TITII Sodales sic dicti a Tatio, rege Sabinorum, quos Romulus memoriae Tatii sacrandae instituit: ut soribit Tacit. l. 2. Histor. c. 96. Idem tamen l. 1. Annal. c. 54. a Tatio, retinendis Sabinorum sactis, institutos tradit. Vide Thom. Dempster. Antiquit. Rom. l. 3. c. 14. Ita autem habet locus Histor. l. 2. Faces Augustales subdidere [orig: subdidêre]; quod Sacerdotium, ut Romulus Tatio Regi, ita Caesar Tiberius Iuliae genti sacravit. Alter Annal. l. 1. Idem annus novas ceremonias accepit, addito [orig: additô] Sodalium Augustalium Sacerdotio [orig: Sacerdotiô], ut quondam T. Tatius retinendis Sabinorum sacris Sodales Titios instituerat. Hadr. Turnebus Adversar. l. 21. c. 1. ita de his: Titios, inquit, Varro dictos esse ait a Titus avibus: Sed illae aves cui hodie aucupi notae sunt? Equidem esse neminem puto, qui eas magis cognoscat, quam spinturnicem, hominibus ignotam, ut censet Plinius. Et paulo post: Vetus Interpres Persii illum locum, Ingentes trepidare Titos, a titis Titos vocatos ait. Servius dicit palumbes vulgo appellari Tetas: Isidorus, Palumbes, inquit, eo quod sunt fartae pabulo [orig: pabulô], quas vulgus Tetos vocat. An hae sint Titiae aves, intelligentioribus et doctioribus iudicandum relinquo. Meminit eorum Lucanus quoque Pharsal. l. 1. v. 601.

Et doctus volucres Augur servare sinistraes,
Septemvirque epulis festis, Titiique sodales,
Et Salius laeto [orig: laetô] portans ancilia collo [orig: collô].

Plerumque vero illos Adolescentes fuisse, discimus ex fragmento Lapidis antiqui: Q. Caecilio. Feroci. Kalatori. Sacerdotii. Titialium. Flavialium. Studioso. Eloquentiae. vixit, annis. 15. mense. 1. diebus. 24. filio. optimo. ac. reverendissimo. M. Gavius. Karinus.

TITILLATIONE pedum somnum conciliandi ratio delicatioribus in usu, memoratur Aphrodiseo, et Argenterio, quorum hic e cerebro sic advocari spiritus ad pedes partesque intermedias observat, annotante Gerh. Ioh. Vossio [orig: Vossiô], de orig. et progr. Idolol. l. 3. c. 34. ubi de Somno et Vigilia. At titillatione praecordiorum vel alarum

risum excitari, notum. Hoc [orig: Hôc] enim pacto [orig: pactô] calor inducitur; unde motus cordis et septi transversi musculorumque circa buccas. Ac eo magis id fit in homine, quod is cutis sit tenuissimae. Unde, etiam cum quis vulneratur in septo illo, risum oriri, testis est Philosophus de Part. Animal. l. 3. c. 10. Plinius quoque, l. 11. c. 37. cum dixisset, set, nusquam subtiliorem esse cutim ac sensum, quam membranis, quae cordi praetenduntur, subiungit, Ob hoc in praeliis, gladiatorumque spectaculis, mortem cum risu traiecta praecordia attulerunt: Cui risui similis morientium esu herbae Sardoae risus est, qui labra contrahunt ridentium instar, cum intus discrucientur quam maxime. Voss. ibid. c. 46.

TITINIA gens familias habuit Romae patricias et plebeias. Patriciae meminit Liv. l. 5. c. 12. Non tamen ulira processum est, quam ut unus ex plebe, usurpandi iuris causa [orig: causâ], P. Licinius Calvus Tribunus militum Consulari potestate crearetur: coeteri Patricii creati. P. Maenius, L. Titinius, P. Melius, Sp. Furius Medullinus, L. Publilius Volscus etc. Plebeiae idem mentionem, facit l. 3. c. 54. ubi M. Titinium nominat, Tribunum Pl. creatum an. Urb. Cond. 304. quo [orig: quô] tempore plebs in Aventinum, ob facinus Ap. Claudii Crassini XViri secesserat. Fuit et C. Titinius, in denario apud Ursinum notatus, denariorum conflandorum Caurator, an Urb. 536. quo [orig: quô], ut Plinius ait, l. 33. c. 3. Q. Fabio [orig: Fabiô] Max. Dictatore, Annibale urgente, asses unciales facti sunt placuitque denarium 16. assibus permutari, quinarium octonis, sestertium quaternis. Hinc, cum in aliis denatiis X. nota apponi solita sit, quod denos asses valerent, in hoc nota XVI. apposita visitur. Meminit quoque C. Titini Minturnensis Val. Max. l. 8. c. 2. ex. 3. quem uxori a C. Mario dotem reddere coactum esse ait, quo eam impudicam de industrie duxerat ut dote spoliaret, vide Plut. in Mario. Appianus, Bell. Civil. l. 4. et Plut. in Bruto mentionem faciunt Titinii eius, qui bello Philippensi a Cassio de Bruti victoria sciscitatum missus, quod tardius reversus Cassio mortis fuisset causa, se ipsum interfecit. Idem Appianus, Titinium in bello navali contra Sext. Pompeium, Caesarianae classi praefuisse, tradit. Sed longum esset Titinios omnes colligere, qui ab antiquis Scriptoribus nominantur, Fulv. Ursinus Volum. Familiarum Roman. Vide quoque Fortun. Licetum de reconditis Antiqq. Lucernis, l. 6. c. 82. ubi Lucernam servi phalerati cursoris, in cuius fundo scriptum TITINI. explicat.

TITIO aquae lustrali inmersus, inter sacrorum olim sepulchralium ritus, de quo vide aliquid supra ubi de veterum Parentalibus.

TITIUS [2] Illyrici fluv. Ptol. Gerha Favolio, Variecha incolis, teste Nigro. I. Lucio Kerka, vel Krka ; Scardoniam rigat, et Sibenicum; dein paulo infra et iuxta arcem St. Nicolai, in sinum Venetum se exonerat, 38. mill. pass. a Iadera in Ortum.

TITIUS [3] Proculus, illustris eques Romanus, Messalinae sive a Claudio appositus uxori custos; sive a Silio ut amicae, interfectus a Claudio, patefactis Messalinae cum Silio nuptiis. Tacit. l. 11. Annal. c. 35.

Sext. TITIUS [1] Tribunus Plebis, legem tulit, ab Auctore, Titiam dictam, ut vectigalagris publice assignatis impositum Quaestor colligeret, Cicer. de Orat. l. 2. Item pro Muraena, c. 8. Factum id An. 654. Urb. Cond. M. Antonio [orig: Antoniô] A. Posthumio [orig: Posthumiô] Conselib. Meminit etiam: Titiae legis de lusu: Ne quis in pecuniam luderet, sponsionemve inludo, nisi quis virtutis causa [orig: causâ] susceptus esset, faceret, Martianus l. 3. ff. de aleat.

Sext. TITIUS [2] Orator, homo solutus, et mollissimi gestus a quo Saltationis generi nomen: unde Proverb. Titium saltare, Cicer. In Bruto, c. 62.

TITONEUS mons apud Dionys. l. 1. Gigantiadis. Incola similiter Titoneus. Steph.

TITOPOLIS quae et Titiopolis, urbs fuit Isauriae, Episcopalis sub Archiepiscopo Seleuciensi, lib. Conc.

TITORMUS bubulcus monstrosae sortitudinis, cum Milone Crotoniata de robore certavit, vicitque, cum pedem tauri una [orig: unâ] manu, altera [orig: alterâ] vero alterius tauri pedem, ipsis per vim conantibus resilire, traheret. Aelian. poik. l. 12. c. 22.

TITUACIA Carpetanorum urbs in Hispania Tarraconensi Ptol. Xefate Moletio. Aliis Vayona, pagus apud Madritum. Inter Segoviam 48. et Complutum 30. mill. pass. ex Itinerar. Antonin. Vide infra.

TITULCIA locus Hispaniae inter Emeritam et Caesaraugustam. Antonin. Vayona. Morali.

TITULUS proprie lapis seu cippus sepulchralis inscriptus, vel ipsa lapidis inscriptio, quae alias elogium quoque. Virgil. Culice, v. 409.

Item pro inscriptione, quae supplicii, quod de reo sumebatur, causam indicabat, usurpatur a Suetonio, in Domitiano, c. 24. Hinc *ti/tlos2 apud Iohannem, ubi de cruce CHRISTI c. 19. v. 19. *)/eqhkan e)pi\ staurou= ti/tlon. Atque item Nonius:

Matthaeus c. 27. v. 37. *ai)ti/an bene et signanter dixit. Glossae Graecanicae veteres: *ai)ti/a, causa, materia, titulus. Eaedem Latinae, Titulus, e)le/gxion. Latini etiam passim pro causa. Ut Ovid. Ep. Heroid. 7. v. 76.

Vide quoque Val. Max. l. 9. c. 12. ex. 8. Atque hic Titulus praeferri aut apponi solebat damnatis. Sueton. Calig. c. 32. Praecedente

titulo [orig: titulô], qui causam poenae indicaret, per caelus epulantium circumducitur. Epistola Lugdun. de Attalo Martyre, *periaxqei\s2 ku/klw| tou= *)amfiqea/trou, pi/nakos2 au)to\n proa/gontos, e)n w(=| e)gegrapto *(rwmaisi\, *ou(=to/s2 e)s2in *)/attalos2 o( xristiano\s2, Circumactus per Amphitheatrum, tabella ipsum praeeunte, in qua Latine scriptum erat, Hic est Attalus Christianus, Sed et appendebatur aut apponebatur. Sueton. Domit. c. 10. Patremfamilias dertractum e spectaculis in arenam canibus obiecit, cum hoc titulo: Impie locutus Parmularius. Hinc Quintilianus, Declam. 302. Gladiatores sic quoque productos ostendit, Quidam ut Patrem sepeliret, auctoravit se. Die muneris productus sub Titulo causae, rudem populo [orig: populô] postulante accepit. Saepe tamen, neglecto [orig: neglectô] aut spreto [orig: spretô] Titulo [orig: Titulô], contenti superdictione fuerunt, id est, ut Praeconis praeeuntis voce Populo id nuntiaretur, vide Ius. Lipsium de Cruce l. 2. c. 11. Cui adde, quod Iohanni *ti/tlos2, Matthaeo ai)ti/a, id Marco, c. 15. v. 26. e)pigrafh\n th\n ai)ti/as2, Licae, c. 23. v. 38. simpliciter e)pigrafh\n, Tertulliano, Apol. c. 11. et Suetonio, Calig. Elogium quoque dici. Sed et Servis venalibus suus erat Titulus, qui vel eorum collo appendebatur. Propert. l. 4. El. 5. v. 51.

Aut quorum Titulus per barbara colla pependit,
Caelati medio cum saliere [orig: saliêre] Foro.

Ubi caelati idem, quod signati, nisi cretati legendum. Namque creta [orig: cretâ] quoque mancipia, quae venum exponebantur, notata fuisse, nemini ignotum. Vel in Venalitio (locus sic dicebatur in quo vendebantur servi) pingebantur. Petronius, Ego autem spiritu non destiti totum parietem persequi. Erat autem venalitium Titulis pictum. Scribebantur in iis virtutes et vitia morbique mancipiorum, ut et quidquid aliud temporis intererat non nescire. Idque ex edicto Aedilium Curulium, teste A. Gellio [orig: Gelliô], l. 4. c. 2. In edicto Aedilium Curulium, qua [orig: quâ] parte de venundandis mancipiis cautum est, scriptum sic fuit: Titulus, servorum. singulorum. utei. scriptus. sit. coerato. ita. utei. intellegi. recle. possit. quid. morbi. vitii. ve. quoi. q. sit. quis. fugitivus. errro. ve. sit. noxa. ve. salutus. non. sit. Propterea quaesiverunt etc. Quem locum, quod in verbis Aedilitii Edicti, quae exstant in Iure civ. l. 1. §. 1 eod. tit. nulla Tituli fiat mentio, a Triboniano detruncatum fuisse, iudicat Ant. Thysius IC. Notis in loc. Meminit quoque istiusmodi Tituli, Seneca, Ep. 47. Stare ante limen Calixti Dominum suum vidi, et eum, qui illi impegerat titulum, qui inter ridicula mancipia produxerat, aliis intrantibus excludi. Sueton. item de Illustr. Gramm. c. 4. Nam apud Maiores, cum familia alicuius venalis produceretur; non temere quem literatum in titulo, sed literatorem inscribi solitum esse; quasi non perfectum literis, sed imbutum. Nec non Petrus Chrysologus, Sermon. 141. Hoc implebat Paulus, qui servitutis suae titulos scribebat: Usque ad hanc horam esurimus et sitimus: et nudi sumus et colaphis caedimur. Vide Laur. Pignorium, Comm. de Servis. Ioh. Laurentium IC. Not. in Phaedr. l. 4. fab. ult. v. 41. etc. Meretricum etiam cellas Titulis cum stupri pretio et nomine meretricis fuisse insignitas probat illud de Messalina Poetae, Iuvenal. Sat. 6. v. 122.

Amphorasitem vini, cum eius patria et natali tempore, ubi videl. et quando esset natum, a quibus porro conditum. Iuvenal. Sat. 5. v. 34.

---- Cuius patriam, Titulumque senectus
Delevit multa veteris fuligine testae.

Petroniusque Arbiter Satyr. Statim allatae sunt amphorae vitreae, diligenter gypsatae, quarum in cervicibus pittacia erant affixa, cum hoc Titulo: Falernum. Opimianum, annorum. centum. Opimio [orig: Opimiô] scilicet Consule natum, de quo vide Cicer. de Orat. clar. et Iohan. Laurentium supra laudatum in Phaedrum, l. 3. fab. 1. v. I, 2.

Anus iacere vidit epotam amphoram,
Adhuc Falerna faece et Testa [orig: Testâ] nobili etc.

Porro Tituli statuarum et imaginum in Atriis, indigitantur Suetonio in Tito, c. 4. Tribunus militum et in Germania et in Britannia meruit, summa [orig: summâ] industria [orig: industriâ], nec minore modestiae fama: sicut apparet statuarum et imaginum eius multitudine ac titulis, per utramque provinciam. De quibus vide et Val. Max. l. 8. c. 5. ex. 6. Cicer. Philipp. 9. et Verr. 4. etc. Pagina honorum dicitur Iuvenali Sat. 10. v. 57. 58. ubi Gloslae Tabulam patronatus appellant. Vide supra in hac voce. Imo et tituli singulis summis in rationibus veterum Romanorum Graecorumque praeponi consuevere [orig: consuevêre], uti vidimus supra in voce Elogium. Recentiori aevo [orig: aevô] titulorum appositione, h. e. tabularum inscriptarum cum velis purpureis, privatorum res aut reorum etiam Fisco addici consuevisse, discimus ex anastasio, in Nicolao I. Senatore, l. 4. Ep. 14. Aliis. Sed et simile quid iam apud Tibullum occurrit, l. 2. El. 4. v. 54.

Unde domus titulata, apud Gregorium M. l. 1. Ep. 63. cui fiscalis titulus appositus est: et titulatio, confiscatio in Histor. Misc. In libris Titulum A. Gellius, l. 11. c. 6. quoque Indicem vocat: Alioqui aliud Index, aliud Titulus. Hic enim proprie e)pigrafh\ est rotius operis, qui uno [orig: unô] plerumque vocabulo [orig: vocabulô] absolvitur et in fronte scribitur: Ille series est materiarum ordine digesta. Vide Salmas. Prolegom. ad Solin. Sic Legum, fabularumque capita, vel rubricae seu inscriptiones, tituli dicti sunt: Titulis Edicti, l. 195. ff. de Verb. signif. l. 1. §. in princip. et §. uti initio, ff. de postul. l. 1. ff. de reb. cred. Idem Laurentius in v. 4. Phaedri, l. 4. sub. fin.

Pingebantur autem hi Tituli minio [orig: miniô]. Unde ad Persium, Sat. 5. v. 90.

Glossae veteres: Rubricas vocat minium, quo [orig: quô] tituli legum annotabantur. Quod qui faciebant, Miniculatores fuere [orig: fuêre] appellati, uti discimus es Laur. Pignorio, l. cit. etc. Vide quoque supra Liber, Pittacium etc. Nec omittendus mos Magistratuum apud Romanos, qui munus edituri libellum edicti vicem proponebant, h. e. Titulum figebant, quo [orig: quô] notatu, cui Deo, cui Deae, cui rei ludi futuri essent, uti docet Godesc. Stewechius, Commentario [orig: Commentariô] ad Vegetium, l. 2. c. 14. Vide quoque Tertullian. de Spectaculis, Lipsium, Saturnalib. Alios. De Titulis honorariis, habes egregium Tractatum Ioh. Seldeni, ut et hic [orig: hîc] passim. Addam locum Cl. Suiceri, de hac voce: *ti/tlos2, titulus --- erat tabella lignea dealbata gypso [orig: gypsô] vel cerussa [orig: cerussâ], in qua literae ex encauslo, velatra mento scribebantur. Graeci leukw/mata appellant --- Album huiusmodi tabula Latinis dicitur. Unde album Praetoris -- Citharoedorum etc. Sic Tituli e servorum venalium collo suspensi -- Tabulae auctionariae -- Titulus Dominicae crucis, leukw/mata fuere [orig: fuêre] -- Apud Suidam vero -- Tituli nihil aliud sunt quam sectiones, in quas divisi sunt sacri libri; atque ita vocantur, quod singulae perikopai\ suos haberent titulos, suas -- inscriptiones. Vide eum Thes. Eccl. voce *ti/tlos2: adde quae habet de Euangeliis in Titulos seu sectiones maiores, et kefa/laia, capitula, seu sectiobnes minores, divisis, voce *kefa/laion, ubi inter alia, primum Ammonium Euangelia in pericopas et capita divisisse, docet. De Titulis Ecclesiarum, aliisque huc pertinentibus, supra voce Presbyter, it. Presbyterium.

TITURIUS [1] cliens Iuniae Silanae, ab eo subornatus, Agrippinam deferre rerum novarum; sed falisi compertus relegatus. Tacit. l. 13. Annal. c. 19. 22.

TITURIUS [2] Sabinus, legatus Caesaris in Gallia, falsa [orig: falsâ] Cativulci persuasione, de relinquendis hibernis, inductus, in insidias cum sua legione incidit et petito [orig: petitô] ab Ambiorige colloquio [orig: colloquiô] circumventus et trucidatus est. Caesar l. 5. c. 29. 30. 36. 37.

TITUS [1] clarissimus Romae Imperator Vespasiani ex Flavia Domitilla filius, Domitiani frater. A patre commissum sibi bellum Iudaicum, ad umbilicum perduxit, captaque [orig: captâque] Hierosolyma [orig: Hierosolymâ], triumphum meruit. Successit Patri A. C. 79. Maecenas literatorum, literatus ipse. Dictus est amor, ac deliciae humani generis Tranquillo in eius vita [orig: vitâ], c. 1. Ubi vox deliciae una ex illis est, quas observat Casaubonus negotium facessere Graecis interpretibus. Itaque ex iis alii omiserunt isto [orig: istô] loco [orig: locô], ut Paeanius, qui ita vertit: *to\ plh=qos2 gou=n au)to\n koino\n e)/rwta proshgo/reue. Alii pro ea posuerunt trufh\ cuius tamen dictionis similem usum non reperies apud eos, qui vere *(ellhni/zousi. Suidas: *(ws2 pro\s2 a(pa/ntwn e)/rws2 te kai\ trufh\ tou= qnhtou= prosagoreuqhn=ai gen/ous2. Memorabilis est vox illius apud Suet. in eius vita, c. 8. Amici, hodie diem perdidi. Quod plenius explicat Themistius, Orat. 6. *ti/tou tou= gennai/ou to\ lampro\n kai\ me/ga e)kei=no r(h=ma, o(/ti, *th/meron ou)k e)basi/leusa, ou)de\n ga\r eu)= e)poi/hsa. Interfectum a Domitiano fratre A. C. 81. aetat. 41. Dio, ex eoque Zonaras, item alii, ut Suidas, notant, Sueton. tamen febri exstinctum adstruit, ut et Eutrop. Aurel. Victor, aliique minorum gentium historici. Ludi eius natalitii celebrari soliti sunt ad diem 9. Kal. Ian. Vide Theod. Marcilium ad Sueton.

TITUS [2] nomen viri, ad quem Epistolam 3. Capitum scripsit B. Paulus, cum in Creta eum reliquisset, ut oppidatim presbyteros constitueret. Praedicavit Euangelium, in Dalmatia, obiit in Creta, An. aetat. 84. eruditione, zelo [orig: zelô], et laboribus, pro dafensione veraefidei, examlatis, inclitus. In sacram hanc Epist. exstant: Agricolae, item Alesii Commentar. in octav. Calixtus. Cocceius. Crameri *(upomnh/seis2. Crellii Socin. Praelectiones. Crocii Ioh. Comment. in 12. Cassell. A. C. 1638. Crocii Ludov. similiter, in octav. Bremae, A. C. 1620. Dalaei 2. Volum. Contion. Gall. in octav. genevae. Espensaei Commentar. Paris. A. C. 1567. Godeau. Heilbrunneri Loci Communes in octav. Lavingae A. C. 1588. Hieronymus. Hofmanni Commentar. in octav. Francofurt. ad Moenum, A. C. 1582. Magaliani Op. Hierarchicum, Lugd. A. C. 1609. Megandri Annotationes, Basileae, A. C. 1536. Quistorpius. Rhodomanni Comment. Ienae, in octav. 1597. Schenkii Enarratio, Lipsiae, A. C. 1542. Sculteti Observationes Gramm. Histor. Log. et Theologicae, in quart. Francof. 1624. Witebergae, 1630. Soto Maioris Commentar. in fol. Olysipponae, A. C., 1610. Wallis Expositio, in octav. Oxonii, A. C. 1656. Mens item sobratserio commendata in c. 2. v. 6. Oxonii, in octav. A. C. 1657.

TITUS [3] Tribunus, primo Maurorum, sub Maximino Imperatore, hic a militibus imperare coactus, post 6. mensium Impeium, ab iisdem occisus est. Vir de primis erga Rem pub. domi forisque laudabilis, Trebellius in eo. De uxore illius Calphurnia, diximus suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Plenum nomen videtur fuisse Titus Quartinus, ex Herodiano, qui eundem Quartinum vocat, quem Titum Scriptores Latini. Salmas. ad loc.

TITUS [4] Episcop. Bostrensis, in Ara bia Petraea, interfuit Concilio Antiocheno, A. C. 364. Obiit sub Valente, A. C. 378. Scripsit contra Manichaeos, libros 3. a Canisio editos. Alius auctor Commentariorum in Matthaeum et Lucam; Non enim poslunt esse prioris Titi, cum is passim citer Chrysostomum, Cyrillum et Pelusiotam, qui pueri erant, cum Titus moreretur, Bellarm. Sozom. l. 5. Histor. c. 14. Hieron. in Catal. etc.

TITUS [11] Aurelius Fulvius Boionius Antoninus Pius, decimus sextus Imperator Roman. erat post Adrianum A. M. 4101. a Christo nato 139. Barbarorum plurimae nationes depositis armis, ad eum controversias suas litesque deferentes, sententiae eius paruerunt. Nullum sub eo bellum fuit, amor ac timor gentium in eo certarunt [orig: certârunt]:

bellum movere timebant adversus Principem, quem ut Numen aliquod venerarentur: nec ille gloriae ita cupidus, ut per aliorum damna caedesque eam appeteret. Nam et a coniuratis vim omnem abstinuit, et in conscios quaeri vetuit, ne plures inventi odium augerent. Hic ante Imperium ditissimus opes suas stipendiis militum, et liberalitate in amicos minuit: nihilominus tamen aerarium opulentum reliquit. Sub eo statutum, ut resurrectio Dominico [orig: Dominicô] die celebraretur, quod postea a Romanis Pontificibus est confirmatum. Febre obiit vitae anno [orig: annô] 78. Imperii 22. mens. 3. A. Sal. 140. Eutrop. l. 7. Vide Antoninus Pius.

TITUS [15] Coruncanus cons. an. Urb. Cond. 473. Item primus ex plebe Pontifex Max. post quem promiscue ex utroque ordine Pontifices M. creari coeperunt, ad Iulium Caesarem usque.

TITUS [24] Livius Patavinus, Historicus. Ut Romam pervenit, Augusto Imperatori innotuit, cuius ope ad Historiam suam condendam insigniter adiutus est: illi partim Romae, partim Neapoli, quo [orig: quô] secedere amabat, ut minus ibi impeditus esset, intentus. Imperatore mortuo [orig: mortuô], Patavium reversus, Obiit Kalend. Ian. an. 4. Imperatoris Tiberii, qui Ovidio quoque fatalis fuit. Historia eius, ab Urb. Cond. initio [orig: initiô] ducto [orig: ductô], finierat, in morte Drusi, in Germania defuncti, tum nondum in Decades divisa, sed in libros 142. e quibus vix 35. neque illos continuos habemus. Primam nempe, tertiam et quartam Decadem, cum parte quintae dimidia, quam Wormatiae invenit Celeberr. Simon Grynaeus. Dein, inter manuscripta Bibliothecae Bambergensis, repertum est initium lib. 43. quod tamen Vossius de Hist. Lat. l. 1. c. 19. genuinum esse negat. Prius etiam scripserat Livius dialogos Philosophicos, ad Augustum, Seneca ep. 100. et praecepta Rhetoricae insignia, ad filium, Quintil. l. 10. Inst. c. 1. Claudii educationi admotus, iuxta alios viros eruditissimos, Sueton. in Claudio, c. 41. Ingenium habuit par Imperio, famae tantae, ut Gaditanus quidam in Italiam profectus sit, cum illo collocuturus. Nihilominus Patavinitatem ei exprobravit Asinius Pollio, et Caligula statuas eius scriptave abolitum ivit, Sueton. in Caligul. c. 34. Vide Plin. l. 2. ep. 3. Iac. Phil. Thomasinum, in vita Virg. etc. Nic. Lloydius.

TITUS [31] Quintius, Dictator, Praeneste victum praetulit, Liv. 1. dec. l. 6. De eodem Fest. Pomponius, l. 18. Trientem tertium pondo coronam auream dedisse Iovi donum scripsit T. Quintius Dictator, cum per novem dies totidem urbes, et decimam Praeneste cepisset. Quid filii velit id donum, explicat ibidem loci Cincius Mystagogic. libro [orig: librô] secundo [orig: secundô]. Lloyd.

TITUS [35] Quintius Cincinnatus Poenus, cons. an. Urb. Cond. 328. Item Trib. plebis, an. Urb. Cond. 310.

TITYRUS Hic nomen peperit fistulae cantus, cui vacabat. Aristophan. enim kalami/nhn su/rigga dixit, quam Dorienses *titu/rinon vocant. Athen. l. 4. o( de\ kala/minos2 au)lo\s2 titu/rinos2 kalei=tai para\ toi=s2 e)n *)itali/a *dwrieu=si. Grammatici veteres notant hircum appellari Tityrum Afrorum lingua [orig: linguâ], eandemque e)pwnumi/an sortitum eorum custodem. At Servius asserit arietem maiorem Tityrum dici lingua [orig: linguâ] Laconum. Fungerus. Lloyd. Item mons Cretae, Strab.

TITYUS Iovis filius ex Elara Orchomeni filia, quam cum Iuppiter compressisset, gravidamque reddidisset, veritus Iunonis indignationem, inter terrae viscera eam occoltavit; instante vero legitimo [orig: legitimô] partus tempore, Elara mirae magnitudinis puerum enixa est, qui quod dehiscente terra [orig: terrâ] luci redditus esset, Terrae filius creditus est. Hic cum postea adultus, Iunonis instinctu Latonam de stupro interpeliasset [orig: interpeliâsset], vimque illi inferre conatus esset, Iovis fulmine ictus, aut (ut alii malunt) Apollinis telis confixus est, et ad inferos detrusus, ubi humi exporrectus 9. terrae iugera dicitur occupare, iecutque perpetuo cum Luna renascens vulturi, aut, ut Hygino placet, serpenti exedendum praebere. Hom. Odyss. *a. v. 575.

*kai\ *tituo\n ei)=don gai/hs2 e)rikode/os2 ui(o\n
*kei/menon e)n dape/dw|, o(d' e)p' e)/nnea kei=to pe/leqra.
*gu=pe de\ min e(ka/terqe parhme/nw h)=par e)/keiron, etc.

Nec non Tityon terrae omnipotentis alumnum
Cernere erat; per tota novem cui iugera corpus
Porrigitur; rostroque immanis vultur adunco [orig: aduncô]
Immortale iecur tondens, fecundaque poenus
Viscera, rimaturque epulis, habitatque sub alto
Pectore: nec fibris requies datur ulla renatis.

Viscera praebebat Tityus lanianda, novemque
Iugeribus distractus erat. --- --- --

Sic inconsumptum Tityi semperque revascens
Non perit, ut possit saepe perire iecur.

Iugeribusque novem qui summus distat ab imo,
Visceraque assidue debita praebet avi.

Aut poena Tityi semper accrescens iecur
Visceribus atras pascit effossis aves.

Porrectusque novem Tityus per iugera terrae
Assiduas atro [orig: atrô] pectore pascit aves.

Quid dicam Tityum, cuius sub vulnere saevo
Viscera nascuntur gravibus certantia poenis.

---- Qui ter amplum
Geryonem Tityonque tristi
Compescit unda [orig: undâ]. ----

*oi(=os2 u(perfi/alos2 *tituo\s2 pe/sen o(ppo/te *lhtw\
*)erxome/nhn *puqw= de bia/zeto kai\ e(xolwqei\s2
*)aka/mato/n per e)o/nta qow=s2 u(peda/mnat' *)apo/llwn
*aaiyhroi=s2 bele/essin, o( d' a)rgale/w| e)ni\ lu/qrw|
*poulupe/leqros2 e)/keito kata\ xqono\s2 eu)rupe/doio,
*mhtro\s2 e(h=s2, h(d' ui(=a peristona/xhse peso/nta
*)axqo/menon maka/ressi, ge/lasse de\ po/tnia *lhtw/.

*)en kai\ *)apo/llwn *foi=bos2 oi)s2eu/wn e)te/tukto
*bou/pais2, ou)/pw pollo\s2 e)/hn e)ru/onta kalu/ptrhs2
*mhte/ra qarsale/wn *tituo\n me/gan, o(\n r( e)/teke/n ge
*di=) *)ela/rh, qre/yen de\ kai\ a)/y e)loxeu/sato *gai=a.

Callimachus vero in in lavacrum Dianae, non ab Apolline sed a Diana confossum Tityum fuisse ostendit, cum ait:

At Pausanias in Laconicis scriptum reliquit, in quodam templo positas fuisse Apollinis et Dianae imagines, a Quibus utrisque Tityus sagittis conficeretur. Eius quoque meminit Apollon. l. 1.

Strabo, l. 9. hanc fabulam ad historiam transtulit, dicitque quo [orig: quô] tempore Apollo dictus est e caelo in terras adventasse [orig: adventâsse], ac homines mansivefecisse, qui prius arborum silvestrium fructibus tantum vescebantur, Tityum tyrannum Panopeae crudelissimum, hominem fuisse violentum, atque prorsus flagitiosum, quem Apollo sagittis confecit. Lucretius vero, l. 3. v. 998. ad rei Venereae cupiditatem, animique sollicitudines hanc fabulam retorsit; cum dicit fieri non posse omnino multa, quae traduntur de inferis, neque Tityum, si par iecur universo terrarum orbi habuisset, perpetuum dolorem ita pati potuisse; sed per haec animi curas antiquos significare voluisse, ut ab iis retrahamur. Verba eius apponam:

Nec Tityon volucres ineunt Acherunte iacentem:
Nec quoi sub magno scrutentur pectore quidquam,
Perpetuam aetatem possent reperire profecto,
Quamlibet immani proiectu corporis exstet.

Vide Natal. Com. l. 6. c. 19. Item Tityus Orator homo loquax sane et satis acutus; de quo Cicer in Bruto, c. 62. extr. Nic. Lloyd.

TIUM seu TION, Ptol., Teium Strab. Tio etiam hodie, teste Moletio [orig: Moletiô], urbs maritima Paphlagoniae, a Milesiis condita, teste Mela [orig: Melâ], l. 1. c. 19. a Tio, Milesio Sacerdote Steph. Episcopalis olim sub Archiepiscopo Heracleensi, inde 38. mill. pass. in Ortum, Cytorum versus 65. inter Psyllium et Amastrida. Quidam confundunt hanc urbem cum Teo urbe Ioniae, Anacreontis patria. Baudrando urbs fuit Bithyniae; in limite Paphlagoniae, ad ostia Bilis fluv. ex P. a Vico aliisque.

TLAS Manethoni Thinitarum in Aegypto Rex XII. post Binothrem, ante Sethenem: praefuit ann. 17. regnante Ranose in Thebaide, Suphide II. apud Memphitas, Amesise in Aegypto inferiore circa illud tempus, quo [orig: quô] Abrahamus Patriarcha cum Sara in aegyptum venit. Ioh. Marshamus ex Manethone.

TLASCALA vulgo TLASCALA [sic], provinc. novae Hispaniae aliter Angelorum provinc. inter Sinum Mexicanum et Guaxacam provinc. ad Ortum et Mexicanum proprium ad Occidentem sub Hispan. in praefectura Mexicana. Eius caput est Angelopolis. Hinc 5. Leuc. est oppid. cognomine Tlascala, 27. a Mexico in Ortum, Veram Crucem versus 32. circiter; Urbs antiqua et alias Resp. potens: Nunc deficit indies.

TLEPOLEMUS [1] Herculis et Astyoches fil. quam ex Ephyra urbe Peloponnesi rapuerat. Homer. in Catalogo. Hic cum adoleviset, clarus rebus bellicis, corporisque proceritate insignis, Lycimnium avunculum suum Marte progenitum, et patri suo carissimum iam senem interfecit. Propter quod fabricatis navibus, contractaque [orig: contractâque] iuvenum manu patriam reliquit, Rhodumque venit, inqua 3. urbium regnum obtinuit. Belli vero Troiani tempore 9. navium classe Graecis suppetias tulit, quo in bello a Sarpedone, Iovis filio, interfectus fuit. Ovid. Ep. 1. Herod. v. 19.

Sanguine Tlepolemus Lyciam tepefecerat hastam,
Tlepolemi leto cura novata mea est.

Nic. Lloyd. In Cariae opposita Insul. Rhodo, divinis honoribus cultus est, uti docet Scholiastes Pindari Olymp. Od. 7. Quemadmodum apud eosdem Alex. M. in veneratione fuisse, tradit Clemens Romanus, Recognitionum l. 10. Vide Gerh. Ioh. Voss. de orig. et progressu. Idolol. l. 1. c. 21.

TLEPOLEMUS [2] inter Duces Alexandri M. cui, post eius excessum, in divisione Provinciarum, Carmania obitigit. Diodor. Sic. l. 18.

TLEPOLEMUS [3] Lycius, equo [orig: equô] fingulari vicit 131. Olympiadem: *mureu\s2, i. e. Myrensis, Philoxeno dictus, in vetere Epigramm. ubi Hermularum in Ludis Olympiacis eum inventorem facit, de quibus vide supra. Myra autem urbs Lyciae, ut notum. Vide Salmas. ad Solin. p. 924.

TLEPOLEMUS [4] actor Tragicus Sophoclis Tragoediarum, de quo agunt Scholia in Aristoph. Nubes. TLESIAS 2. Archon, seu princeps annuus Atheniensium, anno [orig: annô] 4. Olympiad. 23. quo [orig: quô] bellum Messeniacum II. coepit, anno [orig: annô] 39. post Ithomes excidium. Pausan. l. 4. Archonta tertium facit, quem Marmor Arundel. Lysiam vocat; Vide Ioh. Marshamum, Canone Chron. Sec. XVII. ubi de Archontibus annuis.

TLETES populi Iberici iuxta Tartessios, Steph. TLOS urbs Lyciae, a Tlo Mileti et Praxidices Nymphae filio, ad Tloum fluv. Episcopalis sub Archiepiscopo Myrensi, inter Xanthum ad Meridiem, et Araxam ad Arctos. Una ex maximis regionis: reliquae sunt Xanthus, Olympus, Pinara, Myra, patara. Gentile idem, vel Tloeus, Tloites, sive Tloius. Item urbs Pisidiae, possessivum Tloicus, Steph.

TMARUS [1] mons Peloponnesi, apud Coryphasium promontor. Item nomen proprium viri. Virg. l. 9. Aen. v. 685.

TMARUS [2] Thesprotiae in Epiro mons, in quo 100. foutes. Tomarus Plinio, l. 4. in principio, et Solino. Unde Tmarius. Hesych. *tma/rios2 *zeu\s2 e)n *dwdw/nh|, Callimachus Hym. in Cererem:

Lloydius. Graece *to/maros2, et per syncopen *tma/ros2. Ubi templum Dodonaei Iovis, Solin. c. 7. ad quem vide Exercitat. Salmasii.

TMOLUS [1] Lydorum Rex, ex Atyadarum Dynastia, maritus Omphales, huic moriens regnum reliquit, Apollodorum, Biblioth. l. 2. Ex Omphale dein Hercules Lamonem genuit, a quo Mermnadae orindi, tertiam Lydorum Regum Dynastiam orsi sunt. Vide Lamon, alibique passim

TMOLUS [2] qui et Timolus, seu Tymolus Strab. Plin. l. 5. c. 29. Solin. et aliis, nunc Tomalitze, Leunco. mons Phrygiae magnae, ex quo Pactolus fluit, in confinio Lydiae (ad fluv. cognominem in Maeandrum per Sardes, quas alluit, influentem, cuius meminere [orig: meminêre] Herodot. et Plin. loc. cit. ) in agro Trallensi et Sardensi, vitibus consitus, qui et Tempsis dictus est, teste Plinio [orig: Pliniô]; quem vide loc. cit. Virg. l. 2. Georg. v. 98. de variis vitium generibus:

Theophrast. l. 4. Histor. c. 6. *tmw=los2 e)/xei a)/mpelon. Auctor Tragoediae Thebaidos:

Strabo, l. 13. in genere. *tmw=los2 eu)/daimon o)/ros2. Et l. 14. inter loca quae afferunt oi)/nous2 a)ri/s2ous2, numerat Tmolum. Et iterum de eodem Tmolo, et locis aliis ita ait: diafo/rois2 xrhstoinou=sin, h)\ pro\s2 a)po/lausin, h)\ pro\s2 diai/tas2 i)atrika/s2. Huc pertinet hymnus Orphei ad Sabazium, ubi ait Bacchum insutum a Iove femori, et eductum.

Nam ibi per odores croceos, vulgaris Servius crocum intelligit, cuius interpretatio com moda est. Nam solinus, Columella, et Martianus aiunt hunc montem esse florentissimum croco: primus c. 53. Secundus, l. 3. c. 8. Postremus, l. 6. c. de Phrygia; in quo ubi legitur Tmolus loco florens, legendum croco, ex doctorum censura. Alii tamen per croceos odores vinum redolens et fragrans intelligunt. Sil. Italicus, l. 7. v. 210.

Dicitur quoque Timolus, vel Tymolus, teste Steph. Ovid. l. 6. Met. v. 15.

---- Freta prospiciens late riget arduus alto
Tmolus in ascensu: ctivoque [orig: ctivôque] extensus utroque [orig: utrôque]
Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypaepis.

Nic. Lloyd. Hinc Tmolitae, montis huius incolae, quorum mentio in nummo Sabinae Iunioris in cuius postica parte Diana conspicitur cum arcu suo, et nomen *t*m*w*l*i*t*w*n. apud Iac. Sponium, Itiner. Graeciae Part. 3. p. 193.

TMOLUS [3] Lydiae amnis, in quo coticula seu lapis, quo [orig: quô] aurum et argentum probatur, Lydius inde dictus, primum repertus est, Plin. l. 33. c. 8. Vide Salmas. ad Solin. p. 1103. Idem cum fluvio memorato, in voce Tmolus.

TNEPHACHTOS unus ex partiariis Aegypti Regulis, post collapsam Thebanorum Regum potentiam, dum Necepses inter Saitas, Osorthon inter Bubastitas, et Asychis in alia parte regnaent; in Arabes movit, cum vero morarentur impedimenta, cibo [orig: cibô] obvio [orig: obviô] suaviter usus, cepit super toro profundum somnum: Inde Menem exsecratus est, quod is Aegyptios a tenui et opum pecuniaeque non indigente victus ratione deduxisset; exsecrationemque, approbantibus Sacerdotibus, in Stela incisam posuit in templo Iovis, Plut. de Iside. Pater fuit Bocchoridis tou= *sofou=, Sapientis, cuius, ut et patris, abstinentiam, sub alio quoque nomine praedicat Alexis apud Athenaeum, Dipnos l. 10. *)/efh metri/a| trofh=| kexrh=sqai to\n *bo/xxorin kai\ to\n pate/ra au)tou= *neo/xabin, Dicit modico [orig: modicô] victu usos fuisse bocchorim et patrem eius Neochabim. Namque et Neochabis, et Gnephachtho, et Technatis, Rex hic dictus occurrit. Vide Ioh. Marshamum, Canone Chron. Saecul. XVI.

TOANI populi Arabiae Felicis ad fretum Sinus Arabic. seu apud fauces eiusdem, Plin. l. 6. c. 28.

TOARCIS vel TUARCIUS, castrum Galliae veterrimum, in Aquitania, ante annos 900. nobilissimum et munitissimum, sub proprio olim Comite: expugnatum est a Pipino, tertio in aquitaniam movente, una cum civitate Biturigum, A. C. 762. Hodie Toars, vel Tovars. Non longe Lausduno [orig: Lausdunô] et Moncontorio [orig: Moncontoriô] abest, in finibus Pictonum, Vicecomitatus [orig: Vicecomitatûs] quondam, hinc Rigordus in gestis Philippi Aug. Gundonis Vicecomitis Toarcii, omnes fere Pictones potentia [orig: potentiâ] praecellentis, meminit: nunc Ducatus titulo [orig: titulô] illustre, a Tremolliae dominis pridem possidetur. Caput est Vicariae Toarcensis Viguierae, quo [orig: quô] nomine ager loci aut castri, cui suus erat Vicecomes, saepe pro Vicecomitatu, apud Auctores venire solet. In hac villae Glandis, et fluvii Argentarii, vulgo Argenton, qui in Toedum defluit, meminit Lil. Giraldus l. de Turtiniaco, apud Hadr. Vales. Notit. Gall.

TOBBAUS i. e. Impr ator seu Rex, titulus antiquorum Turcicae gentis Ducum, de quibus Cl. Pocockius erudite scripsit. Vide supra Muslimi.

TOBIUS vulgo TOWY, seu TOVY Camdeno, fluv. Albionis per Walliam in Oceanum ad Maridunum decurrens.

TOBOLIUM et TOBOLSCA, vulgo TOBOLSCK, urbs Moscoviae Tartaricae caput Siberiae: Haud pridem a Moseis exstructa. Is. Massa. Ad Flumen Yrtim, quod ab Austro exortum, rapidissimo [orig: rapidissimô] cursu, in Obium, aquas suas evolvit. Ab altera parte est fluv. Tobol, unde urbi nomen, et in hunc influit fluv. Talsa.

TOBRUS urbs Africae propriae, Ptolem. Eandem cum Tuburbe Antonini esse credit Simlerus. Obros, in rabulis recentiorib. media fere inter Tabrachiam ad Arctum, et Tuburbem in Meridiem, ad 80. Mill. pass. Vide Tuburbis. Ferrar.

TOCAIMA vulgo TOCAYMA, urbs novi regni Granatensis parva, iuxta fluv. Patum. Vix 18. leuc. Hispanic. ab Urbe S. Fidei

de Bogota in Occasum, et 13. a Tutela in Meridiem. In America meridiali sub Hispanis.

TOCAJUM oppid. Hungariae, vino [orig: vinô] suo [orig: suô] nobile. Hic [orig: Hîc] Iohannes Vaivoda Transylvan. a Ferdinando victus est, A. C. 1527. Vide Thuan. l. 1. et 5. 8. 9. et Tokaeum infra.

TOCHATA urbs Cappadociae ad Lycum fluv. Tocato. Sedes Satrapae, inter Neocaesaream et Gomana.

TOCOESIA vulgo TOKOESI, insula Oceani Eoi, et pars ampla Iaponiae. Dicitur aliter Xicoca; estque inter nIphoniam insulam praecipuam ad Ortum ac Boream et Ximum ad Occasum. Continet 4. regna seu provincias. Vide Xicoca.

TOCOLOSIDA oppid. Mauritaniae Tingitanae, Ptol. a Volubili colonia 4. mill. pass. a Tingi 148. Itiner. Antonin. Mergo, seu Amargo Marmolio.

TOEDUS vulgo Toûe, vel le Toûe, fluvius est Galliae, in Andibus, qui infra Salmurium in Ligerim effivit. Meminit eius vetus descriptio Turoniae: cuius Auctor, Maioris Monasterii Monachus, Comitatum Turonium ab Occidente ait terminari fiuvio [orig: fiuviô] Toedo nomine, qui inter Salmurium castrum et Abbatiam S. Florentii fluit, et sic in Ligerim effluit. Scriptoribus quibusdam recentioribus Tueda Latine nuncupatur: Olim vero Tuadus, vel Doadus ac Toadus dictus videtur esse, unde Teotuado vel Theodoado Doadove, uni e 4. clarissimis ac nobilissimis Aquitaniae Regum veter. Palatiis seu Fiscalibus villis ac hibernis, nomen: quod ad fluvium hunc situm. Recipit autem is amnes Toerium [orig: Toërium] Toêret, Argentonem Argenton ac Devam Dive. Vide Hadr. Vales. Notit. Galliae, in voce Theotuadum.

TOEGAR Amachus Momchiri Eratostheni antiquorum in Aegypto Thebanorum Regum VI. Memphites; exponitur a)/nhr perissomelh\s2, vir membris redundans. Successit Pempho, regnavitque annos 79. circa tempora Nachoris et Tharae; pater Stoechi, qui ipsum in regno excepit. Vide Ioh. Marshamum, Canone Chron..

TOENA fluv. Galliae Belgicae in Quantiam defluens, aliis Tena recentioribus Terna vulgo le Ternois. unde pagus Toenensis Tenensisve posterioribus Ternensis nuncupatur, in Morinis. Ubi Blangiacum Blangin Ternois, et castrum S. Pauli Paul en Ternois, caput Comitatus cognominis ad Toenam amnem posita. Ibidem est et Balliolum Baillevil en Ternois, et vicus Hosium Heux en Terncis. Iperius Abbas in Chron. Bertiniano Adalolfum Balduini Calvi fil. veluti iure hereditario [orig: hereditariô] Comitatus Boloniensem et Ternensem, circa A. C. 927. unaque Sithiensem Abbatiam militem et laicum tora [orig: torâ] vita [orig: vitâ] tenuisse dicit. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

TOESOBIS seu Tisocus fluv. seu potius fretum, mill. pass. latum, 20. mill. pass. longum, inter Monam Insul. et Walliam Septentrionalem, prope Arvoniam: Vulgo Meyna.

TOGA Graecis *th/bennos2, Romanum tegmen, ipsis Quiritibus longe vetustior. Circummeasse [orig: Circummeâsse] enim a Pelasgis ad Lydos, a Lydis ad Romanos, auctor est Tertull. de Pallio: et cum Suida Artemidorus eius originem ab Temeno arcade deducunt; qui ad Ionii maris accolas navigans, primus eo [orig: eô] modo [orig: modô] chlamydem induit, a quo indigneae edocti eadem [orig: eâdem] ratione habitum suum composuere [orig: composuêre], vestemve Tebennam corrupta [orig: corruptâ] voce a Temeno appellarunt [orig: appellârunt]. Etymologo *th/bennos2 Regium gestamen dicitur. Sed, si Romani excipiantur Reges, nullus exterorum Tyrannorum toga [orig: togâ] usus reperietur, nisi ex dono Populi Romani, aut eius imitatione. fuit autem Toga vestimentum clausum et rotundum, quod uno [orig: unô] iniectu corpus involveret, et utrumque brachium operitet, ut ex statuis antiquis veteribusque nummis patet. Hac [orig: Hâc] sola [orig: solâ] primitus amicti incedebant Romani, cum nullis adhuc tunicis uterentur: petitores quoque ea [orig: eâ] sola [orig: solâ] indutos in campum descendisse tradit. Plutarch. sive ut cicatrices adverso [orig: adversô] pectore ostenderent, sive ne pecuniam ad suffragia mercanda tunica [orig: tunicâ] occultarent, sive ut supplicarent humilius. Communis eius gestandae modus fuit, ut dextrum brachium, qua [orig: quâ] parte ad cervices patuit, exsereretur: et ita quidem, ut autiquissimis temporibus manus atantum usque ad cubitum porrigeretur, postea totum brachium, humerusque extaret: quod primum Romanorum C. Gracchum fecisse, memorat Plutarch. Sinistrum autem brachium sub ipsa toga extensum, extremam ipsius oram, quae et lacinia dicebatur, in rugas, plicasque contractam, cui sinus togae nomen, subducebat ad pectus laeva [orig: laevâ] manu exstante. Togae ora subiecto brachio subducta speciem normae referebat, sive regulae, fabrilis nempe instrumenti ad quod omnia exigunt, super quod brachium, ut Quintilianus ait, l. 11. c. ult. ora ex toga duplex aequaliter sedeat, i. e. lacinia togae veluti brachio [orig: brachiô] divisa, aequis partibus contineatur, nec altera longior aut brevior deformiter cadat. More veterum, brachium toga [orig: togâ] iuvenes Romani anno [orig: annô] virilitatis 1. aetat. 14. cohibere tenehantur, Cicer. pro Caelio: Idem in petitione honorum factum, docet Horaratius, l. 1. ep. 6. v. 50.

Mercemur servum, qui diclet nomina: laevum
Qui fodiat latus: et cogat tr ans pondera dextram
Porrigere.

Porro licet e toga brachium exsereretur, et summa togae ora a dextero humero deflueret: facile tamen fuit, cum res poscerat, eaudem detectae togae partem revocare caputque etiam operire ac involvere. Unde de Caesare scribit Tranquillus, c. 82. cum se strictis pugionibus a coniur atis peti videret, toga [orig: togâ] caput obvalvisse, simul sinistra [orig: sinistrâ] manu sinum ad ima crura deduxisse: quo honestius caderet.

Non cingebatur toga: nec quicquam aliud cinctus Gabinus fuit, quam cum togae lacinia laeo brachio subducta in tergum reiciebatur, ac retrahebatur ad pectus, sicque in nodum colligebatur, ut togam contraheret et breviorem ac strictiorem redderet. Neque fibula [orig: fibulâ] nectebatur, utpote vestimentum clausum et humero sinistro sic inhaerens, ut laevo [orig: laevô] brachio [orig: brachiô] sustineretur, quo [orig: quô] fiebat, ut nullo [orig: nullô] modo [orig: modô] cadere aut defluere posset. ea priscis ex lana, sero tandem et nonnisi sub Imperatoribus serica vestis Romanis cognita est. Communis color albus fuit, lanae nativus, cui cum creta accedebat, candida appellata est. primis urbis temporibus uterque sexus togatus incessit: Urrro apud Nonium de vita Pop. Rom. et tum quidem honestiores matronae togam praetextam adhibuerunt: quam cum postea deposuere [orig: deposuêre], ea sola viris remansit, donec temporum mutatione feminis quoque probrofis cederet. Habebat autem ius togae omnis Populus Quiritum, diuque etiam plebs ipsa togata incessit. Imo sublata [orig: sublatâ] libertate ipsos Imperatores toga [orig: togâ] usos legimus. Namque et Caesar in toga confossus, et Caligula, cum se e spectaculo proripere vellet, calcata [orig: calcatâ] lacinia [orig: laciniâ] togae praeceps per gradus iit, et Domitianus Mars togatus martiali appellatur, l. 6. Epigr. 76. etc. Sed non semper pura ac com munis illa, verum aliquando purpurea et triumphalis fuit. In luctu, deposita [orig: depositâ] toga [orig: togâ], ad saga itum est: in deprecatione quoque togam depositam docet Cicero, l. 4. ad Attic. vel saltem humeris deiectam, Sueton. Aug. c. 52. Nec forense solum vestimentum antiquissimo [orig: antiquissimô] tempore toga fuit, sed et domesticum: nocturnum non minus ac diurnum: mox alia vestis domestica, alia forensis, quae toga fuit: neque publice sine toga civis Romanus visus est: Interim conviviis quoque maxime publicis ac sollennibus illam adhibitam ex historicis patet. Neque Romae modo, sed quacumque Romanum patuit imperium, in pace Quirites togati fuere [orig: fuêre]; quo [orig: quô] habitu et ii usi sunt,quicumque Romanis legibus gaudebant. Coloniae item et Municipia, Tacitus, Hist. l. 2. Imo [orig: Imô] non socios solum Populi Romani, sed Italos pene omnes toga [orig: togâ] usos, illud argumento est, quod ab iis Romani togas acceperint. Sed et Arcades sive argivos, Lydos quoque toga [orig: togâ] usos docent, Tertullianus et Artemidorus. Gentes etiam devictae simul cum servitute togam accipiebant, ut Tacit. in Agricola, c. 21. de Britannis: Dio l. 46. de Gallia togata: Strabo, l. 3. de Hispanis docent. In bello quoque togarum militarium meminit Liv. l. 29. et alibi, quod vel de honestioribus tantum, vel de anriquissimis temporibus intelligendum: vel fortasse, dum stativis in Urbibus ac Municipiis attinebantur, toga [orig: togâ] usi milites sunt, nequaquam in castris. Hinc et milites Praetoriani, quia in urbe, remoto [orig: remotô] terrore chlam ydum, forsan togati erant; saltem cohors, quae more militiae excubabat, ut vult Lipsius ex Tacito, l. 1. Hist. c. 38. Nec una cohors togata defendit nunc Galbam, sed deficiet. In reliquis nullus togae usus, pacem que toga [orig: togâ] bellum sago [orig: sagô] notari quis nescit? Exutam simul a Romanis cum libertate togam, indicat Sueton. Aug. c. 40. Sub quo pene usus eius desierat, si officia clientum excipias, et in illius locum lacerna successit. Mansit tamen aliquandiu com munis et continuus togae usus apud paucos, eosque honestiores, donec Advocatis solis haesit. Quintilianus tamen, loc cit Oratori quoque suo togam dat, eamque morose usque ad rugas diponit. Proin veterem habitum reducere tentarunt [orig: tentârunt] Augustus, Domitianus et Hadrianus Imperatores, quorum ultimus Senatores et Equites Romanos semper in publico togatos esse iussit: nec minus Antoninus, qui etiam milites togatos esse voluit; sed tentarunt [orig: tentârunt], nam id haud quaquam observatum, sensimque ex togato Populus lacernatus ac paenulatus factus est. Coeterum togam in templo Capitolini Iovis Consules eo [orig: eô] die, quo [orig: quô] Magistratum inibant, sumere soliti sunt; quod quidam etiam ad ones trahunt, cum toga virilis sumebatur: vel saltem post eam domi sumptam, starim in Capitolium ad Iovis aedem itum esse. Vide Val. Max. l. 5. c. 4. ex 4. plura autem de nobili hac veste, apud Thom. Dempster. Antiquit. Rom. l. 5. c. 32. et Octavium Ferrarium, de re Vestiaria, l. 1. Nomen a tego, quod Veteribus togo: qui proin quidquid tegere aptum est, primitus togam dixere [orig: dixêre]. Sic togam, pro tecto, Poeta quidam apud Nonium dixit. Sane vestem omnem, quae tegendo corpori, togam dictam, legimus apud Varronem, de Vita Pop. Rom. l. 1. Nisi sit potius a Graeco s2e/gw stogh/. Nam et te/gw dicebatur pro eodem. Salmas. ad Tertullian. de Pallio; ubi etiam de togae rugis, sinu, umbone: item de Togae apud veteres Romanos gerendae modo; porro de Toga Graecanica, uti de Toga Praesidiaria, Picta, Pura, Serica, Submissa, passim Notis ad Historiam Augustam.

TOGATAE Comoediae proprie Latinae, sicut Palliatae Graecae; a vestitu utriusque Gentis. Vetus Interpres Iuvenalis ad Illud, Sat. 1. v. 3.

Togatae, inquit, sunt Comoediae Latinae, Palliatae Graecae, quales Afranius fecit. Ubi, cum Afranium Togatas dedisse notum sit, verba illa, quales Afranius fecit, retrahi et Togatis subiiei, iubet Ferrarius. Erant autem Togatarum aliae nobiliores, quae Praetextatae, in quibus scil. Magistratus introducti, qui in praetextis: aliae minus nobiles, in quibus censet Scaliger, Poetices l. 1. c. 7. Senatores privatos cum togis introductos. Sed cur soli Senatores Togati, cum Gens universa hoc [orig: hôc] habitu uteretur? Subicit idem ultimum genus fuisse, quod capiebat humilem Fortunam negotiorum popularium cum tunicis tantum, eas autem non tunicatas dictas, sed ab habitaculis Tabernarias appellatas, quod cum tabernis scenae disponerentur. Sed si nullus in illis Togae usus, cur inter Togatas recensitae? Auctor Prolegomenon Terentii Tabernarias fuisse Palliatas tradit, quod falsum: Sed paulo ante, si tamen unus Auctor est, Tabernarias, ab humilitate argumenti et styli dictas, putat. Melius dicemus, Togatas genericum fuisse nomen, ad Praetextatas et Tabernarias: nihilominus Togatas pro Tabernariis non communi tantum

errore, sed Poetarum quoque auctoritate, usurpari, atque adeo nomen generis ad hanc posteriorem speciem restringi consuevisse. Ita enim Horat. in Arte, v. 288.

Ubi per praetextas, intelligit praetextatas, Comoedias videl. Magistratuum ac nobiliorum personarum: per Togatas, eas in quibus viliores personae introductae; qui quod in cenaculis ac tabernis degere soliti essent, ut Opifices inprimis, Institores ac Sellularii, Tabernarias easdem vocitatas fuisse, vidimus supra in hac voce, Coeterum Togatarum Auctores ab Acrone hi recensentur: Aelius Lamia, Antonius Rufus, Melissus, aFranius, Pompeius; qui omnes magno [orig: magnô] literarum damno [orig: damnô], praeter Afranii fragmenta, interciderunt. Primum autem Stephanionem Togatas saltare instituisse, auctor est Plinius, l. 7. c. 48. Minus miror Stephanionem, qui primus togatus saltare instituit. Lege Togatas, ut et Sabellicus monuit, et de Pantomimo intelligit. Vide Octavium Ferrarium, de Re Vestiaria, Part. 2. 1. 4. c. 2.

TOGATI apud Spartian. Hadriano, c. 3. Hodieque Imperatores sine paenulis togatis videntur: sunt, qui ave matutinum Imperatori portabant, seu saltatores, quos in alia veste hoc [orig: hôc] officio defungi nefas erat, ut notum ex Martiali. Nec soli salutantes togati, verum et Imperatores. Treb. Pollio in Gallienis, c. 16. Cum chlamyde purpurea gemmatisque fibulis et aureis Romae visus est: ubi semper togati Principes videbantur. Usurpant autem hi Auctores veidere, pro salutare, ut ex iis passim discimus. et quidem, cum Hadriani, Traiani et anteriorum Principum aevo [orig: aevô] cum paenulis numquam esset Caesar, postmodum, dum salutabatur quidem, togatus erat, ac post offieium hoc paenulam sumebat. Salmas. ad Spartian. d. l. Porro, cum [orig: cûm] Romani alias togas cenatoriis mutarent accubituri, Imperatorum tamen mensae non nisi togatis interesse licebat, qui milites non essent, quibus cinctus pro toga fuit, Spartian. in Hadr. c. 22. Imonec alia [orig: aliâ] ratione ad Imperatorem unquam accedere, uti docet Salmas. ad Treb. Pollionem, ubi supra. Etiam in Spectaculis idem habitus necessarius. Unde Commodus, contra consuetudinem paenulatos spectatores, non togatos, ad munus convenire, quod suneribus solebat, iussisse legitur apud Lamprid. in eo, c. 16. ubi iterum Salmas. Vide etc. apud Sueton. Iulio, c. 48. Convivatum assidue per provincias duobus tricliniis: uno [orig: unô], quo [orig: quô] sagati palliative, altero [orig: alterô], quo [orig: quô] togati cum illustrioribus provinciarum discumberent? Casaubono togati sunt honestiores e comitatu, puta Consulares, Praetorii, Senatores, Legati et Quaestores. Idem vero et togam, ignominiae causa [orig: causâ] interdum sumi iussam, sed abscissis laciniis deformem, docet ex Val. Maximo, l. 1. c. 7. ex 9. ad Augustum eiusdem Auctoris, c. 24. Vide quoque hic [orig: hîc] passim, inprimis voce Causidici.

TOGGENBURGIUS Comitatus Helvetiae in Turgovia, German. das Toggenburg, habebat olim e Nobilitate dominos, qui postea Comitiva [orig: Comitivâ] dignitate aucti sunt. Horum ultimus maioribus suis longe potentior, Fridericus, in ius civitatis a Tigurinis receptus, obiit, A. C. 1436. Post eius mortem crevit hereditatem huius Comitatus Petermannus Baro Raronius ex Valesia, sed incolae, a Suitensibus et Glaronensibus, in amicitiam et ius civitatis recepti sunt, sic ut in criminalibus summa potestas penes Raronium esset, ipsi vero [orig: verô] in proprio consilio, sub Landammanno capite, causas civiles iudicarent. Postea Raronius A. C. 1469. Abbati sangallensi ius suum vendidit,qui ab eo tempore regioni praefectum constituit, summum rerum capitalium iudicem: Interea mansere [orig: mansêre] Toggenburgii, cives Suitiorum et Glaronensium, suaque privilegia et im munitates habent, quarum beneficio [orig: beneficiô] inter alia libertate Religionis hodieque fruuntur. Solum iis asper um et montanum, sed pascuis aptum: ipsi storosi et laboris patientes, candidi insuper et cordati sunt. Vide Stumpfium de Turgovia, l. 5. ubi seriem Comitum et res gestas succincte exponit: de eorum vero origine, Philipp. Iac. Spenerum, in familia Austriaca.

TOGISONUS Plin. l. 3. c. 16. Sciocco Leandro, fluv. Venetiae per agrum Patavinum, in Medoacum fluv, post Plebem Sacci oppid. influens, a Patavio 8. mill. pass. Clodiam versus. Sed Plinius eum cum Athesi confluere, et Brundulum portum efficere scribit. Alii Vigisonus legunt, et lacus est Vigazolo 6. mill. pass. ab Ateste, ex quo fluv. in Athesim influens effluit. Ferrar.

TOGONIUS Gallus ignobili origine Senator, qui Tiberium orabat diligere Senatores, ex. quibus viginti sorte ducti et ferro accincti, quoties curiam inisset. salutem eius defenderent. Tacit. l. 6. Annal. c. 2. cuius tamen adulatio a Caesare elusa est.

TOGRUL Bekus fil. Michaelis, primus Turcarum in Persia Rex. Huius enim patrem, Selgkuko Tartatorum Duce genitum, cum Mahmudus Rex Persiae et Indiae captivum abduxisset, ex Mavaranalharia omues Turcae eum insequuti, in planitie Chorasan consederunt. Quod cum Mahmudus aegre ferret, filius eius Masud turcas bello [orig: bellô] lacessere coepit, qui irritati Togrul-bekum Regem crearunt [orig: creârunt] A. C. 1038. et tota [orig: totâ] mox Persia [orig: Persiâ] potiti sunt, a Boiitarum sic familia hactenus regnatrice ad Turcas translata [orig: translatâ]. Post Togrul-Bekum Persiae imperitaverunt Muhammed aliique, usque ad Mahmudum Abukalsem. Sud quo partim intestinis dissidiis, partim vicinorum conspiratione, regnum Turcarum in Persia destructum est, haecque a Togrul-Beki familia ad Chorasmios devenit, circa A. C. 1224. Qua de re vide Georg. Hornium, Orb. Imper. p. 403. et 420. ut et supra ubi de Persia, Turciaque.

TOI sive Thou, tempore Adad-ezeri, Syriae, Sophenae et Damascenae Regis, a Davide victi, alius Syriae Rex, regnabat in Hamarh, missoque [orig: missôque] filio [orig: filiô] suo [orig: suô] cum muneribus ad Regem David, congratulabatur ei, quod Adad-ezerem debellasset; quippe illi hostis erat, 2. Sam. c. 8. v. 9. Vide Ioh. Marshamum, Canone Chron. Sec. XIII. ubi

de Regibus Syriae, ex Fragmento de iisdem praeclaro Nic. Damasceni Historiarum, apud Iosephum, Ant. Iud. l. 7. c. et de terra Hamach supra.

TOJA vulgo Toy, Insul. Iaponiae, in ora Orientali Niphoniae Insul. et regionis Ochiae, inter Matcuxinam Insul. ad Boream et Ynoximam Insul. ad Meridiem Brietius.

TOKAEUM vulgo Tokay, urbs munita Hungariae superioris cum arce ad confluentes Bodrach, fluv. in Tibiscum. Capta a Turcis sed recepta ab Austriacis. Vino [orig: Vinô] suo [orig: suô] nobilis, 30. mill. pass. a Cascovia in Meridiem. totidem ab Agria in Ortum.

TOLA vulgo [orig: vulgô] Tolen, seu ter Tolen, insul. parva Zeelandiae, in parte Orientali cum oppido munito cognomine prope brachia Scaldis, inter Bevelandiam Australem ad Meridiem et Transflaquaeanam ad Boream in ipso limite Brabantiae, vix 1. leuc. a Bergis ad Zomam. Eiadiacet agger S. Martini.

TOLBIACUM Galliae Belgicae oppid. Tacit. l. 4. Hist. C. 79. Ubiorum in Germania inferiore; Zulpick Divaeo. Zulch, Baudrand. oppid. Iuliacensis Ducatus celebre victoria Clodovei I. de Alemannorum gente ac Rege, et Theodorici eius abnepotis de Theodeberto, fratre sue, caede item Herminafridi Toringorum Regis. Sedet ad Nafelam amnem, 18. mill. pall. a Bonna in Occasum totidem a Iuliaco in Meridiem, uti a Colonia in Africum. Valesio castrum est in Ducatus Iuliacensis regiuncula Eflia vel Eiflia die Eifel, non procul a Flumine Rura et Marcoduro, quod Gallis Souche dicitur: Notit Gall. Vide Cl. Ottonem, Notis ad B. Rhenanum, l. 2. p. 261.

TOLCA vel Toucha, fluv. Galliae, in Comitatu Lexovino, Melfam la Meaufle, Fervidas Aquas Fervaques, Montem Gomerici Mongomery, oppid. Comitatus titulo [orig: titulô] insigne alluit: dein auctus Orbecco [orig: Orbeccô], Orbeccum et Villare alluente, Noviomagum Lexoviorum caput attingit, Pometum la Pomeraie, Brolium le Brevil, Pontem Episcopi, caseis suis nobilem vicum, Tolcam denique Touque, locum a flumine dictum, infra quem in Oceanum effunditur. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

TOLEN oppid. olim Aethiopiae, sub Aegypto, a Meroe 5. dier. itinere, in Boream, Plinio, l. 6. c. 30.

TOLENTINUM colonia et urbs alias Piceni, Episcopalis sub Archiepiscopo Firmano, nunc Marchiae Anconitanae, sub Pontifice parva, sed culta; ad Chientum fluv. inter Maceratam 10. et Camerinum 13. mill. pass. a Septempeda 6. in Ortum. Vulgo Tolentino. Hic [orig: Hîc] requiescere dicunt corpus S. Nicolai Tolentini: Sedes autem eius Episcopalis unita nunc est Maceratensi, Populi Tolentinates, Plin. l. 3. c. 13. extr.

TOLENUS fluv. Marsorum, in Lirim labens, ubi Rutilius cum 8000. Rom. a Mascis caesus. Oros. Dicitur et Tesonus et Thelonus.

TOLERIUM urbs Latii antiqui. Steph. Locus hodie ignoratur. Populi Tolerienses. Plin. l. 3. c. 5.

TOLETANA Hispan. Toledo, nomen Familiae in Hispania illustrissimae, quam nonnulli e Graecia deducentes progeniem Palaeologorum faciunt, qui Oriente olim potiti. Auctori eius Petro Alfonsus VI Rex Toleto [orig: Toletô] devicto [orig: devictô] multa praedia donasse [orig: donâsse] dicitur: quae nominis Toletani origo. ex ea Garsias Alvarez de Toledo, Alfonso Sapienti Regi Castellae fideliter inserviit: Cuius filius Garsias Alvarus, aliis Alvarus Garsias dictus et nepotes Garsias Alvarus M. Magister S. Iacobi, (pro quo Magisterio a Rege Henrico Oropesam et Valdecorneiam accepit) et Ferdin. Alvarus, a fratre Valdecorneiam successione nactus. Inde duo capitales rami: Oropesa penes Garsiae fil. Ferdinandum Alvarum remansit; qui Garsiam Alvarum genuit et Garsiam Fernandum Alvarum, Comitis de Oropesa dignitate ornatum ac reliquorum Comitum satorem: Quorum successio, ob masculorum defectum, a Beatrice March. de Xarandilla, marito Btagantino Marchion. de Frechilla allata est. Praefati vero Fernandi patruus, Didacus Lopezius de Ayala Dominos de Cebolla et Castillo de Villalva sevit. In altero ramo primario Ferdin. Alvarus Dn. de Valdicorneia, praeter Gutierium Alvarum Archiepiscopum Toletanum, genuit Fernandum Alvarum successorem in Valdicorneia, patrem Ferdinandi, qui primus Comes Albae sive de Alva de Tormes nominatus est. Huius filium Garsiam Alvarum Comitem de Salvatiena, Marchionem de Coria et Ducem de Alba Rex creavit: Inter cuius liberos fernandus Dominos de Villora, ex quibus dein Comites de Ayala; Garsias Dominos de Horcaiada; Petrus Dominos de Mancera dedit; sed primogenitus Fridericus Alvarus Ducale Axioma propagavit. In huius itaque liberis nova divisio orta est: cum a Garsia Alvaro primogenito reliqui Duces de Alba et Huesea descendant; ab altero, Pertro, Prorege Neapolitano et uxore Maria Osoria Pimentellia, March. de Villafranca, Marchiones reliqui, cum agnomine de Toledo Osorio deriventur: quibus titulus etiam Ducum de Fernandina et Principum de Montalvam accessit. Sed et praeter enumeratas alia linea est Dominorum de Tocenaque, in quibus obtigit Comitis de Cedillo titulus uni Antonio, sed posteri eius cum cognominibus de Luna et Ponce de Leon Dominorum appellatione fuere [orig: fuêre] contenti. Phil. Iac. Spenerus Theatr. Nobilit. Europ. par. II. Indic. qui Parte I. Ducum de Toledo-Oropeza: Part. II. Marchionum de Toledo-Osorio et Part. III. Ducum de Alba quoque, Progenitores exhibet. Vide eundem, Arte Heraldica [orig: Heraldicâ], Tom. Il.

TOLETANUM Regnum Reyno de Toledo sub Mauris dictum, nunc postquam ab Hispanis receptum, dicitur Castella Nova, inter Castellam veterem ad Boream et regnum Granatense ad Meridiem.

TOLETUM vulgo Toledo colonia, et urbs Hispaniae Tarraconensis. Carpetanorum olim caput, in umbilico Hispaniae ad Tagum fluv. Gothorum dein regia et Maurorum, hodie caput Castellae novae, et antea Regum sedes, a tempore Alfonsi, qui illam

Saracenis eripuit, A. C. 1085. Ampla est et elegans, Archiepiscopalis cum arce antiqua in colle: sed deficit in dies, a paucis habitata. vix 6000. incolas continens, 42. leuc. Hisp. a Corduba in oream, 50. a Valentia. Eius meminit Venantius Fortunatus, l. 6.

Fuere [orig: Fuêre] sub Toleto, velut Metropoli, urbes Episcopales Cretum, Biatia, Mentesa, Acci, Absti, Urci, Illici, Bigastrum, Setabis, Dianium, Valentia, Valeria, Segobrica, Arcabrica, Complutum, Segontia, Uxama, Segobia et Palentia: quae cum Metropoli, tempore Constantis M. Archiepiscopo Carthaginensi, una cum Caracca et Castulone, subiectae fuerunt. Hodieque prima in regno Hispaniae dignitas Archiepiscopi Toletani est, qui, more omnibus Regnis recepto [orig: receptô], Primas est Regni et simul Cancellarius Natus Castellae; cuius ratio ex mediis saeculis fluxit, quibus, cum nulla eruditio extra sacrum Ordinem quaeri poterat, ita nec officia, quae Eruditum requirebant, aliis quam qui e sacro Ordine essent, committi potuerunt, Becmannus, Franc. de Pisa, descr. Toleti, Garsias, de Eccl. Tol. Hic [orig: Hîc] Concil. celebratum, A. C. 400. contra Priscillianistas. A. C. 531. sub Rege Almerico seu Theude, Isidoro Hispalens. teste: quo [orig: quô] disciplina Ecclesiastica iterum stabilita, quae sub Arianis Regibus multum remiserat. A. C. 589. quo [orig: quô] Gothi; paulo ante fidem amplexi, confirmati sunt: lub Recaredo, qui ieiunium triduanum concilii celebrationem voluit praecedere. A. C. 507. sub eodem, contra impudicitiam Sacerdotum. A. C. 638. quo [orig: quô] legitimum coniugium, damnato [orig: damnatô] ancillarum consortio [orig: consortiô], concessum est Sacerdotibus. Elipaudus Urbis Episcopus Nestorianismi damnatus est, a Carolo M. Synodo [orig: Synodô] illa [orig: illâ] celebri Francofurtana [orig: Francofurtanâ], A. C. 794. habita [orig: habitâ], In eadem urbe memorabile olim fuit palatium, clausum et validis vectibus, ferroque [orig: ferrôque] munitum, quod reseratum excidio Hispaniae futurum fama ferebat. Huius seras cum Rodericus, thesauros ibi occuli ratus, perfringi tandem curasset [orig: curâsset], arcam solum reperit in eaque linteum, in quo insolentes hominum facies vestesque depictae erant, cum hac inscriptione, a tali gente extium Hispaniae imminere, brevique post a [orig: â] Saracenis et Mauris, Rodericus Victus est, omnisque nobilitas Gorthorum cum illo caesa. Lipsius Monit. l. 1. c. 5. Vide Morerium Dict. Hist.

TOLETUS Franciscus Cordubensis, Philosophiam Salmanticae iuvenis adhuc docuit, dein Iesuitarum institutum sequutus, romae Pio V. a Sacris contionibus fuit, Orator excellens, et docendo inprimis valens, sicut Lupus movendo, et Panigarola delectando. Comes dein Commendono Cardinali itineris ad Maximilianum II. et Sigifmundum Poloniae Reges exin sub Gregorio XIII. maximis negotiis, et Sixto V. revidendis Bibliis, quorum editionem moliebatur, adhibitus tandem sub Clemente VIII. purpuram meruit, primus ordinis sui, ac in reconciliando Ecclesiae rom. Henrico IV. Galliae Rege multum operae posuit. Obiit A. C. 1596. aetat. 74. plurium scriptorum auctor, inter quae eminent Commentarii eius in Organum Aristotelis, et Euangelium Iohannis, reliqua habes in Elogiis Teislerii Part. 2. coeterum non minus humilitate et temperantia [orig: temperantiâ], quam eruditione, inclitus. Vide Thuanum, Histor. Laur. Craslum, Elog. Nic. Erythraei Pinacothecam III. Perroniana, Scaligerana etc. Addo elogia quaedam doctorum. Virdoctissimus et cum aliis, tum vero Philosophicis ac Theologicis literis ornatissimus, teste Alegambe Bruxellensi Bibl. Script. Societatis Iesu. Dominicum Sotum habuit inter coeteros Doctorem, qui propter ingenii excellentiam, Prodiginum illum appellare solitus est, Id. Eius exstant in Psal. 17. Commentarius: ut et in Lucae capp. 12. priora, in Iohannem, in ad Romanos, etc. Guil. Crowaeus, in Elencho Scriptorum S. Script. Eumdem Martin. Navarrus appellat, Exellentem Ecclesiae Doctorem et acerrimum Gymnastam; Stanislaus Rescius, virum Virtutis et sapientiae laude celeberrimum; Andreas Eudaemon Ioan. illius eruditionem, ingenium, sollertiam, ait. Orbem terrarum semper miraturum, And. Victorellus, Admiror, inquit, aureum sacrumque, quale Vet. s. Patrum, in contionibus eloquentiae flumen; Ferdin. Ughellus, Virum ipsum fuisse, ait, ad Christianae Reip. beneficium natum. Saepius auditus est dicere, Malle se pauperem in Colllegio, quam in appar atissimo, quod Pontifex attribuerat, Palatio degere, Iterum Alegamb. Vide quoque Isaac. Casaubonum ad Fronto-Ducaeum et Thuanum praefatum, Histor. ubi de hoc Toleto plura.

TOLIAPIS vulgo Shepey Camdeno, insul. Albionis in mari Germanico contra Trinobantes, et Thamesis ostia: ubi etiam Counos Goeyinge haud procul ab ostio Tamesis.

TOLISTOBII qui Tolistobogi Strab. et Ptol. qui et Tectosages, populi Galatiae in Asia; quorum urbes Germa colonia, et Peslinus, *tolstobwgi/oi Stephano.

TOLLENDI Infantes ritus vide supra ubi de Infantibus, et Levana Dea, nec non in voce Sublatio.

TOLLENO apud Plinium, l. 19. c. 4. Hortos villae iungendos non est dubium riguosque maxime habendos, si contingat praefiuo [orig: praefiuô] amne, si minus e puteo rota [orig: rotâ] organisque pneumattcis, vel tollenonum haustu rigatos: Machina est a)nan eu/ousa kai\ kataneu/ousa, sursum tolli ac deorsum mitti solita, cui alligatus aquae hauriendae cadus. Graece khlw/nion, quod exponitur in Gloss. a)ntlhth/rion: unde apposite tollenonum haustum dixit Plinius. Et quidem ex kh/lwn, kh/lwnos2, celonus, celono, et transpositis literis ac c. in t. mutato [orig: mutatô], fit Toleno. His, ubi rigua desunt, aqua infertur; quod khlwni/ois2 a)/rdein Graeci dixere [orig: dixêre], uti patet ex Herodoto, l. 1. et 6. Sed et ad exhauriendam in navi sentinam kh/lwn adhibitus, Hesych. In re militari insignem eorum usum ostendit, Marcello [orig: Marcellô] Syracusas obsidente, Archimedes, apud Liv. l. 24. c. 34. Quae propius subibant naves, quo interiores ictibus tormentorum essent: in eas tollenone super murum eminente serrea manus firmae catenae alligata, quum iniecta pror ac osset; gravi libramento [orig: libramentô] plumbi recellente ad solum, suspens a [orig: â] prora [orig: prorâ] navim in puppim statuebat: dein remissa subito, velut ex muro [orig: murô] cadentem --- ita undae affligebat, ut, etiamsi recta reciderat, aliquantum

aquae acciperet, etc. ubi Gronovium vide, et plura hanc in rem supra, voce Celones, item ubi de Haustoriis machinis.

TOLMIDAS Dux Atheniensium, de quo, quomodo dilectum habuerit, vide Polyaen. l. 3. c. 3.

TOLNENSIS Comitatus le Comte de Tolne provinc. est Hungariae inferioris prope Danubium, quo [orig: quô] separatur ad Ortum a Brachiensi Comitatu, ad Occasum terminatur Comitatu Simigiensi, a Meridie Waraniensi. Sub Turcis. Urbs eius praecipua est Tolna Tolne, ad Danubium, paulo infra Colociam,

TOLOSA [1] vulgo Tholouse, colonia et urbs Galliae Narbonensis in Aquitaniae confinio ad Garumnam fluv. Dicitur et Tholosa Tectosagum, Tolosatium, etc. Metropolis Aquitaniae, Archiepiscopa lis cum academia, et Parlamento; pulchritudine, amplitudine, et vetustate inter civitates Galliae primas. Tectosagum olim, opulentia [orig: opulentiâ] sed perniciosa [orig: perniciosâ] inclitorum, caput. Colonia dem Romanorum, ut prisca magnificentiae monumenta testantur. Postea sub Gothis, quibus eam Clodovaeus eripuit: sequentibus temporibus Comites habuit, Corsone a Carolo M. hac [orig: hâc] dignitate ornato [orig: ornatô], A. C 778. cui Gulielmus Simus sucessit. Raimundus postmodum VII. Iohannem heredem Alphonso, Comiti Pictaviensi, fratri Ludovic IX. elocavit, quibus absque prole defunctis, Philippus Audax, urbem oc. cupavit, A. C. 1271. quam Iohannes Rex coronae uniit, A. C. 1361. Patria fuit haec urbs virorum insignium, unde Palladia, Au sonio dicta, Epigr. 3. Parental. v. 6. qui de Aemilio Magno Arborio patruo suo, Sedato et Exsupero, Professoribus Tholosanis loquitut. Baudrando Tolosa, vulgo Toulouse Gallis, urbs est perampla Galliae, Occitaniae provinciae seu Languedocii caput, et Parlamenti sedes, in ipso limite Aquitaniae: ita eius pars minor trans Garumnam fluv. censeatur in Aquitania. Crescit in dies, estque empoporium celebre, 7. leuc. a Montalbano distans in meridiem, et 11. ab Ausciis in ortum. Sed longe a Tolosa victus fuit Attila a Merovaeo Rege Franciae, Theodorico Gothorum Rege, et Aetio Romanorum Duce. nempe in Catalaunicis campis, et prope Catalaunum urbem Campaniae ad Matronam fluvium, quidquid dicat Pau lus Diaconus in contrarium. Ad Tolosam autem nuper a Rege Ludovico XIV. inceptum fuit incile peramplum sumptu vere regio [orig: regiô], ut mediante Atace fluvio [orig: fluviô], Fresquelo [orig: Fresquelô], Sora [orig: Sorâ], Lerso [orig: Lersô], aliisque minoribus ex monte Nigro profluentibus, lintres ab ipsa urbe Stagnum Magalonense et Setium montem usque in ora maris Med terranei pervenire possint, et vice ersa [orig: ersâ] a Setio monte ad tolosam, hincque per Garumnam, Burdegalam et Oceanum usque, maximo totius Occiraniae commodo [orig: commodô]: sicque Tolosa erit utriusque maris emporium, Oceani nempe et Mediterranei. Tolosanum Episcopum Notitia Episcopatuum Galliae quinto [orig: quintô] loco [orig: locô] ponit, inter novem Episcopos Narbonensi, Bitterensi, Agathensi Lutevensique, quod mirere [orig: mirêre], ei praelatis. Iohannes demum XII. Tolosam ad Metropolitanum sive Archiepiscopale extulit fastigiumk, et septem novas sedes ei attribuit, Apamiensem, Mirapicensem; S. Papuli, Montis Albani, Rivensem Lumberiensem et Vaurensem: veteremque provinciae Metropolitanum Narbonensem Carcassone, Elena [orig: Elenâ], Biterris, Agatha [orig: Agathâ], Leuteva [orig: Leutevâ], Magalona [orig: Magalonâ], Nemauso [orig: Nemausô], Ucecia [orig: Uceciâ], antiquis sedibus ac Tomeriis S. Pontii et Electa [orig: Electâ] novis Episcopatibus suffragantibus contentum esse iussit. Vide Caes. l. 3. c. 20. Strab. l. 4. Plin. l. 3. c. 4. extr. Melam, l. 2. c. 5. Iustin. l. 32. c. 3. Ptol. l. 2. c. 10. Ammian Marcell. l. 15. Gregor. Turonens. Sidonium Apollin. Nic. Bertrandum, Gesta Tolosanorum. Anton. Noguerium, Histor. Tolos. Guil. Catel. Hist. Com. Tolos. Moret. Dection. Hist. Concilium hic [orig: hîc] celebratum, A. C. 829. a Ludovico Pio Imperatore A. C. 863. conrra Iudaeos 1056. contra Simoniam etc. Purior Religio Urbi affulsit, saeculo [orig: saeculô] 12. quo [orig: quô] sub patrocinio inprimis Hildefonsi V. Aegidii Comitis et Tolosanorum, Petrus Bruisius, Henricus Monachus aliique salutaris doctrinae praecones docebant: Circa A. C. 1140. Unde crux in fideles sumpta, et Raimundus Comes, dux illorum ab hostibus graviter pressus est, Simone Montfortio [orig: Montfortiô] Pontificiatum copiarum Antesignano [orig: Antesignanô], in obsidione Tolosae, lapide occiso [orig: occisô]: saeculo [orig: saeculô] 13. etc. Contra hos igitur Synodus ibidem celebrata, A. C. 1228. Cardin. Romano [orig: Romanô] praeside. Vide Moret. Diction. Hist. et Phil. a Limborch, qui Inquisitionem Tolosae primo introductam, a Dominico primo Inquisitore, circa A. C. 1208. 1212. 1215. Historia [orig: Historiâ] Inquisit. l. 1. c. 10. docet. ac de bellis contra Raymundum, patrem et filium, Comites Tholosanos, c. 11. sequ. prolixe agit: idemque primus luci dedit Librum Sententiarum Inquisitionis Tolosanae ab A. C. 1307. usque ad ann. 1323. Hinc Aurum Tholosanum, adagium est, in eum qui fatalibus malis afficitur: sive in eum, qui poenas dat sacrilegii, ut Caepioni Consuli Romano contigit, cum sacram pecuniam Tolosae abstulisset, quemadmodum Strabo, loc. cit. testatur. Summa auri erat 110000. pondo, (quorum quodlibet, non minus est 100. aureis num mis,) argenti vero quinquies decies cnntena milia, vide Cicer. l. 3. de Nat. Deor. c. 30. Gellium, l. 3. c. 9. et Iustin. loc. cit. Urbis huius clarissimae meminit Ausonius, in Claris Urbib. Epigr. 12.

Non unquam altricem nostri reticebo Tolosam,
Coctilibus muris quam circuit ambitus ingens;
Perque latus pulchro [orig: pulchrô] praelabitur amne Garumna.

Plura, vide apud Hadr. Vales. in voce volcae Tectosages, ubi de Capitolio, Amphitheatro, Palatio, aliisque antiquitatibus Tolosanis

egregie disserit, item voce Apamiae, ubi de sedibus Metropoli huic suffragantibus; nec non supra in Tholosa.

Alta Ripa. Aureolus mons Montoriol. Clarus Mons. Iudicatura Lauriacensis la Iugegerie de Lauraguez, vel Lauragois. Mons Acutus Montagut. Mons Goliardus Montgailhard. Mons Laureus. Pauliacum. Placentia. Sancta Fidis Sainte Foy. Vetus Tolosa Vieille Tolosa. Villa Franca. Villa Longa Ville Longue. Villa Nova. Vivaria.

TOLOSA [2] vulgo TOLOSA, urbs Hispaniae, in Guipuscoa provincia [orig: provinciâ], prope Otium fluvium, satis culta, ad radices Pytenaeorum montium, et vix 4. leucis distans ab Oceano Cantabrico in Meridiem, uti a Fano S. Sebastiani, versus Montem S. Adriani totidem. A Gallis autem Tolosette dicitur, ad alterius Tolosae Occitanicae differentiam.

TOLSBURGUM Antonin. Tolezburg, oppidum munitum Sueciae, in Livonia et in provincia Viria, in ora sinus Finnici, ubi recipit Sempsckebeck fluvium, 70. mill. pass. distans a Revalia in ortum, Narvam versus 80. circiter.

TOLTA apud Recentiores, exactio est quae per vim fit, quod contra ius tollitur, quod vis tributum etc. Eriam Tolta mala, vel Malatolta, in Charta Philippi Aug. A. C. 1214. in Duchesnii Normannicis, De Malatolta, quam Ioannes Rex Angliae et sui imposuerunt, sic erit. Aliter pravum Usaticum, in vetere tabula marmorea, characteribus aureis exarata [orig: exaratâ], quam, in publica Montiliensis oppidi domo, 4. bullis plumbeis appensis exstantem, ut insigne Ademariorum Familiae antiquitatis monumentum, ex schedis Peirescianis, Glossario suo inseruit Car. du Fresne, ubi plurima hanc in rem. Vide quoque hic [orig: hîc], ubi de Tributis.

TOLVERA fluv. Galliae, in agro Encolismensi, vulgo Tovure, in Carantonum labitur, prope Encolismam. Huic adsita Magnacum et Iuvenacum, inter villas ad coenobium suum pertinentes, numerat monachus Ecolismensis S. Eparchii in vita Caroli Magni, apud Hadr. Vales. Notit Gall.

TOLUMNIUS augur, qui pro Turno bellavit in Aeneam. Virg. l. 11. Aen. v. 258.

TOLUS nomen viri, a quo monti Capitolino seu Capitolio nomen; in eo enim cum fundainenta ponerentur aedis Iovis, caput Toli repertum, augurio fuit, Romam imperatricem fore. Structum est Capitolium quadrato [orig: quadratô] saxo [orig: saxô]; Inchoavit illud Tarquinius Priscus, absolvit Superbus, dedicavit Horatius Pulvillus. Motis inter Syllam et Marium armis civilibus incensum est, Scipione et Norbano [orig: Norbanô] Consulib. an. a dedicatione 424. postea a Q. Catulo reparatum rursusque dedicatum, Plin. l. 3. c. 5. l. 7. c. 28. l. 10. c. 22. l. 33. c. 1. et 3. et 12. l. 34. c. 7. Sueton. Caesare, c. 12. Sed interiectis annis 136. a Vitellianis denuo inceusum, Dio, l. 65. iterumque a Vespasiano reparatum est, Sueton. in eo, c. 8. Ausonius in Urbibus de Narbona, Epigr. 13. v. 15.

Tantae molis erat, quantam non sperner et olim
Tarquinius Catulusque iterum postremus, et ille
Antea qui statuit Capitoli [orig: Capitolî] culmina Caesar.

Hic [orig: Hîc] sollenne iuramentum concipiebatur, Plin. l. 2. c. 7. praesertim, cum in acta Principum cives adigerentur Kal. Ian. Sollennia item hic [orig: hîc] vota fiebant, Tertullian. l. de cor. Tactum fulmine Capitolium inter prodigia recensebatur, Cicer. de Divin. l. 1. Triumphantes curru illud conscendentes, peracto [orig: peractô] triumpho [orig: triumphô], convivium in Iovis templo instaurarunt [orig: instaurârunt]: quod tamen alii in Capitolii porticibus factum esse contendunt. Coli hic [orig: hîc] solita sunt omnium Deorum Dearum que simulacra, Liv. Dec. 1. l. 6. etc. Ad eius imitationem, in aliis quoque urbibus: Corinthi, Antiochiae, Tolosae, Narbone, etc. Capitolia a Romanis coloniis exstrui coeperunt, vide in voce Colonia, et plura de Capitolio, apud Thomam Dempsterum, Antiq. Rom.

TOLUTARES seu Tolutarii Equi a tolutim incedendo dicti, quod Asturconum proprium est. Plin. l. 8. c. 42. Gallaica gens et Asturica, equini generis, quos thieldones vocamus, minori forma [orig: formâ] appellatos asturcones gignunt: quibus non vulgaris in cursu gradus, sed mollis alterno curvum explicatu glomeratio: unde equis tolutim carpere incursus traditur arte. Nempe quod cruta altius tollant in currendo et subsultim incedant huiusmodi equi, tolutim ire dicti sunt. Graecis ka/lpazein quoque ac sakka/zein, elegantissime, uti videre est supra, voce Calpare; item o)cupodei=n, quod crebris densisque gressibus terram feriant, vide supra Acupedes. Iidem et colatorii vocati, apud Senecam, Ep. 87. sakkis2 ai nempe vel sakkistikoi\, a colo vel sacco, qui minutim vacueferi consuevit: a quibus diversi guttonarii, qui iidem cum trepidiariis vel trepidantibus, de qquibus infra. Quamvis et hi tolutim incedere dicebantur, imo et a tolo, (pro tollo) toluto, tloto, hinc troter suum de iis Galli formarunt [orig: formârunt]. Sed Asturconum seu tolutariorum blanda vectura, et ad delitias usque mollis ac grata est:

nullum vero vecturae, quod magistorqueat ac succutlat, quam equi trepidiarii. Pomponius apud Nonium, Ubi insilui incalceatum equuleum, ibi tolutim tortor. Quod de trepidante omnino dictum, qui et ipse tolutim incedit altiusque pedes tollit, ac volubiliter gressus glomerat, sed cum tortura et succussione. Interim solebant trepidiarii condocefieri asturconum modo [orig: modô] blande molliterque vehere, gressuque spisso [orig: spissô] et minuto [orig: minutô] sedentem erigere et mollicula [orig: molliculâ] grataque [orig: gratâque] succussione commovere, Parthorum invento [orig: inventô], ut Vegetius, l. 4. c. 6. ait: qua [orig: quâ] arte molliter ac delicate vehendi postquam edocti erantm, mediam quandam ambulaturam habebant inter asturcones et trepidantes, atque tricenarii Latinis appellabantur, uti infra dicemus. Plura hanc in rem vide apud Salmas. ad Capitolin. in Maximinis, c. 3. et hic [orig: hîc] passim.

TOMAEA apud Strabonem, lazio Tomiswar vel Temeswar, oppid. seu pagus Mysiae inferioris in ora maris Euxini, apud Tomos, inde 250. stad. Strab. Aliis Tomi ip si.

TOMAEUM seu US, mons Peloponnesi, iuxta Coryphasium promuntor. Thucyd. Steph.

TOMARIUM vulgo Tomar, oppid. Extremadurae, in Portugallia, ad amnem Couros, 7. leuc. Lusitanic. a Leiria in Ortum, 3. a Tago.

TOMARUS (vide Tmarus) Strab. et Steph. mons Thesprotiorum, Dodoneo oraculo imminens. Orpheus in Argonauticis, ubi de Argo:

TOMASINUS Paulus Patavinus, fil. Marci, Theologus Patavinus, Canonicus. et Ecclesiae S. Laurentii Rector, obiit A. C. 1576. aetat. 66. in usum Virginum D. Stephani scripsit vernaculo [orig: vernaculô] idiomate, De recta ipsarum vivendi ratione. Alius eiusd. nominis, fil. Iacobi, indidem oriundus, ICtus et Philologus decessit A. C. 1643. aetat. 59. Auctor Consiliorum et Allegationum, Observationum circa Statuta Patavina, Miscellaneorum et Adversariorum, etc. Alius ex eadem familia vetustior, Thomae praenomine, Monachus Dominicanus, Philosophiam et Theologiam passim docuit: Gabrieli Condulmetio, suscepto [orig: susceptô] nomine Eugenii IV. in Concilio Basiliensi aliisque negotiis cum fide et successu inserviit. Episcopus tandem Feltrensis et Bellunensis creatus, obiit A. C. 1445. de quibus omnibus vide Iac. Phil. Tomasium Paravinum iridem, Episcopum Acmoniensem et Comitem S. Laurentii in Dayla, Elogiis Virorum illustr. iconibus exornatis, A. C. 1629. Patavii editis: qui idem plurima alia scripsit, Prodromum Athenarum Patavinar. Petrarcham redivivum; de Donariis, seu Tabellis votivis; Bihliothecam Patavinam, Bibliothecam Venetam, Vitas clariss. Virorum, de Tesseris Hospitalitatis, Urbis Patavinae Inscriptiones, Athenas Patavinas, Parnassum Euganeum, Chronotaxin Gymnasii Patavini, Elenchum Episcoporum Patavinor. De Claris Mulieribus, Causidicis et Pictoribus Patavinis, Inscriptiones et Elogia diversa, historia dell'Isdtria, etc. Tomasinorum autem Familia, cum 31. familiis e Tuscia Venetias concessit A. C. 1309. sericique commercio [orig: commerciô] floruit, inde Vicentiae et Patavii se diffudit. Vide ibid.

TOMBUTUM Gallis Royaume de Tombut, Reguum Nigritarum, Gualatae regno praeferendum, magnitudine, populositate, fertilitate, frumenti, pecorum, lactis, butyri, at salis inops: inter regna Agadum ad Ortum, Mandingam ad Meridiem, Genehoam ac Gualatam ad Occasum, et desertum Zanhagam ad Boream. Metropolis regni quoque Tombutum dicta ad Senegam fluv. tuguriolis cretaceis, cramineisque tectis constat, exceptis templo [orig: templô] quodam [orig: quôdam], regioque [orig: regiôque] palatio [orig: palatiô], lapideis muris, calceque viva [orig: vivâ] exstructis. Natal. Metell. Est haec urbs in limite regni Gambeae, 130. mill. pass. supra Genehoam Baudr.

TOMENTUM Circense quod scil. in Circo vendebatur, memoratur Martiali, l. 14. Epigr. 160.

Tomentum concisa palus Circense vocatur:
Haec pro Leuconico stramina pauper emit.

Ubi palus, sumitur pro arundine, iunco, ulva palustri, e qua tomentum fiebat; idem quibusdam cum stramento Orchomenio, de quo Plin. l. 19. c. 1. Hoc nempe pauperes in suum usum vertere consueverunt: cum divites Lingonico [orig: Lingonicô] seu Leuconico [orig: Leuconicô] culcitras farcirent. De quo idem supra, Epigr. 159.

Oppressae nimium vicina est fascia plumae,
Vellera Leuconicis accipe rasa sagis.

In quae verba Salmasius, Tomentum, inquit, lana est, quae pannis vestibusque detondetur atque abraditur. Flockes Belg. Mittebant autem Lingones cadurca, bardocucullos et saga crassae ac pinguis lanae. Unde legunt hic [orig: hîc] alii, Lingonicis sagis. Per rasa vellera vero Lingonicis sagis, intelliget lanas novissimo [orig: novissimô] sui purgamento [orig: purgamentô] detractas Lingonicis sagis pectine sive erinaceb fullonis. Non igitur tunc tondebatur eminens lanugo pannorum, sed pectine tantum deradebatur. Libri tamen Martialis omnibus locis scriptum habent Leuconicis, non Lingonicis. A Leucones dixit pro Lingonibus? Sed et calceos Tomento [orig: Tomentô] stipatos legimus, si forte pedum modulo [orig: modulô] laxiores essent: Quo [orig: Quô] seusu Tertullian. Ep. ad Eustochium, inter coetera, quibus operosam puellarum in sui orantur curam exagitat, dixit: Calceum stipant multiformem. Sic enim ad eum locum Rhenanus ait, Stipant, ne follicet calceus. Antiquis enim quoque aevi hominibus decorummaxime visum esse, fi strictim calcearentur, neque pedes in laxa calceorum pelle natarent, diximus supra, ubi de Tensis cothurnis. Nominis origo a tondendo, hinc enim tondinem, tomen

extrito [orig: extritô] n. eu)fwni/as2 xa/rin, tomentum; ut moveo, movimen, momen, momentum. Tonderi autem dicuntut, quae caeduntur vel acciduntur. Unde lana tonsa, i. e. rasa novissimo [orig: novissimô] sui purgamento [orig: purgamentô]: ut ait Plinius, l. 8. c. 48. ( kna/falon inde Graecis) tomemum Lingonicum, tonsae arundines, tomentum Circense: adeo que in genere Tomentum fartum illud, quod ex certa materia caesa, rasa, tonsa conficitur; qualis nec foeni nec plumae, ut quidam volutn. Certe tomentum foeno diversum facit Seneca de Vita B. aceri Varro, de L. L. l. 4. plumae Martialis, d. l. sed et stramento, Plinius, l. 8. c. 48. ubi ante cognitum tomentum Italos stipulis ad substernendum usos esse, ihodque stratum stramentum vocitasse [orig: vocitâsse], docet. Ab inculcando autem acere, tomento, pluma, culcita nomen accepit. Vide supra, uti et in Pheor. et Phleos: it. Plumeum tomentum. Plura vero hanc in rem apud Salmas. supra laudatum ad Solinum, p. 391. 398. et 1003. inprimis vero Ioh. Frid. Gronov. Observat. l. 4. c. 21.

TOMERIAE seu Pontiopolis, urbec, parum culta Occitaniae, 8. leuc. a Narbone in Boream, totidem a Bliterris in Circium. Vulgo S. Pons seu Pons de Tomieres. Episcopalis est sub Metropoli Narbonensi, in id fastigium evecta, a Iohanne XXIII. A. C. 1318. cum antea Abbatia Benedictinorum esset, fundata a Raimundo III. Comite Tolosano cognomine Pontio, A. C. 936. cuius prima uxor Garsinda, altera Bertha fuit, neptis Hugonis Italiae Regis et Arelati Comitis, vidua Bosonis Marchionis Tusciae: Ex qua genuit Pontium II. patrem Gulielmi IV. avum Pontii III. qui obiit A. C. 1061. ex Almodia pater Gulielmi V. et Raimundi Aegidii, Catel. Hist. Tolos. Monachi religiosis soluti sunt legibus A. C, 1625. oppidumque Episcopum Dominum agnoscit, Duchesn. antiq. de villes.

TOMERUS fluv. Indiae, circa quem Pasira urbs, in ora Ichthyophagorum, memoratur Plinio, l. 6. c. 23. ubi vulgo Tuberus legitur. Sed *to/mhron vocat Arrianus in Indicis, de Nearchi navigatione (quam Plinius eo [orig: eô] loco [orig: locô] describit) satis tamen longe ab illo fluvio Pasiras ponens. Vide Salmas. ad Solin. p. 1176.

TOMISSA regiuncula, distinguens Cappadociam a Tauro. Steph. *to/misa Straboni.

TOMOS Aelian, et Strab. Tomi Ptol. Tomis Marcellino, Tomiswar Caelio Calcagnino, Kiow Ciofano; sic ab incisione Absyrti fratris Medeae ibi fecti dicta, urbs Mysiae inferioris in ora maris Euxini, ubi Ovidius exulavit. Ovid. Trist. l. 3. eleg. 9. cui Titulus, Undo Tomos dicta? v. ult.

Inde Tomos dictus locus hic, quia fertur in illo
Membra soror fratris consecuisse sui.

Cicer. in orat, pro lege Manilia: Primum ex suo regno sic Mithridates profugit, ut ex eodem Ponto Medea illa quondam profugisse dicitur, quam praedicant in fuga fratris sui membra in iis locis qua se parens persequeretur, dissipavisse, ut eorum collectio dispersa maeroque patrius celeritatem persequendi retardaret. Statius, l. 1. Sylv. 2. v. 255.

Nunc Babba Turcis; etiamnum munita, cum portu percapaci in Bulgaria regione. Hic [orig: Hîc] lacus hodieque Ouvidouve Iezeoro. Populi Tomitae. Ovid. Pont. l. 1. Ep. 2. v. 77.

TOMUS apud medii aevi Scriptores, volumen, librum, codicem notat, uti videre est apud Hieronymum ad Pammachium et Ocean. nec ingentem solum, sed medioctem, libellum, epistolamque, unde Eutychianos ridentes Leonem Pontificem, quod Epistolam dogmaticam suam ad Flavianum Patriarcham Constantinopolitanum et universum Concilium Chalcedonense missam tomum appellatet (und eilla Tomus Papae Leonis in Oriente dicta est) increpat Ephtem Patriarcha Antiochenus, apud Photium. Etiam mappam mundi, in membrana exaratam, sic vocati apud Isidorum, Episcopum Pacensem, Chron. aera 749. adnotat C. du Fresne. Ex Graeco to/mos2, quod ex origine vocis segmentum, et frustum notat a te/mnw, seco, scindo. Unde to/mos2 *qouriano\s2, quem inter piscium genera perperam recenset Plinius et aliis Xiphian vocari ait, l. 32. c. 11. Turdus inter saxatiles nobilis. Tumus Thurianus, quem alii xiphian vocant. Xiphias enim canicula est piscis, to/mos2 autem frustum eius conci sae et salitae; qui *qouriano\s2 appellatus est a Thuriis populis et qursi/wn, thursio, a similitudine capitis thyrsi, cum scil. hac forma concidebatur. Salmas. ad Solin. p. 1317. Proprie vero idem to/mos2 ac kormo\s2 est, truncus seu codex; et ko/ntac seu konta/kion, scapus, ramus videl. arboris ex utraque parrte praecisus, vel simpliciter ab arbore recisus, quem kla/don quoque Graeci appellavere [orig: appellavêre]: quibus nominibus, a similitudine, postmodum vocavere [orig: vocavêre] Veteres chartas in unum volumen convolutas atque complicatas, quomodo chartae non scriptae iungi solebant, uti ex Cassiodoro discimus; atque hinc ad quodvis volumen denotandum et codicis et to/mou seu tomi vox est extensa. Idem Salmas. ad Vopisc. in Firmo, c. 3. Vide quoque supra in voce Codex, item Scapus.

TONANS Iovis epitheton, a tonando. Hunc Octavius Augustus consecravit, aedemque ei in Capitolio exstruxit, liberatus periculo [orig: periculô],

cum in expeditione Cantabrica, per nocturnum iter, lecticam eius fulgur perstrinxisset, servumque praelucentem exanimasset [orig: exanimâsset]. Quae in dedicatione eius memotabilia contigerint, refert Dionys. Ab Auguribus quoque iam ante Iuppiter Tonans et Fulgens appellatus est, quia tonitrua et fulgura ei tributa. Hinc in veterib. nummis simulacrum eius fulmen trisulcum manibus tenet. Vide Thom. Dempster. Antiquit. Rom. l. 2. c. 5.

TONANTE Coelô pro mutua salute vota fundendi mos Veterum, indigitatur Philostrato, de Vita Apollonii, l. 6. ubi de Antiochensibus Syris et terraemotu, qui, dum ipsi in contione sunt, factus est, *seismou= de\, ait gennai/ou prospeso/ntos2 e)/pthcan, kai\ w(/sper e)n dioshmei/ais2 ei)/wqen, u(pe\r a)llh/lwn eu)/canto, Terraemotu autem vehementi orto conterriti, et sicut tonante ac fulgente caelo assolet, pro se mutuo precati sunt. Ubi tonitrua et fulgetra *dioshmei/as2 vocat, quia a Iove fieri credita, qui inde Tonans cognominatus est, uti vidimus in hac voce, statuamque ex aere in Capitolio Romae habuit, ante cuncta laudabilem, Plin. l. 34. c. 8. Quamvis et Ditem quoque interdum tonare putabant. Claudianus de Iove Inferno,

quem proin Infernum Tonantem vocat Papinius Statius, Theb. l. 11. v. 290. ad quem vide Casp. Barthium, Animadversion. l. 3. p. 1326. Inprimis vero cum tonaret caelo [orig: caelô] sereno [orig: serenô], quia id rarenter fieri solet, prodigii loco [orig: locô] habebatur nonnullis: aliis prospera talia tonitrua arbitrantibus, qua de re vide Theod. Marcilium ad Suetonii Titum, c, 10. Uti autem consuetudo praefata laudabilis: sic contra ingens vecordia fuit Caligulae, quem tai=s2 brontai=s2 e)k mhxanh=s2 tinos2 a)ntibronth=sai, auctor est Dio. Sed et Alladium, Romulum, Salmoneum, Sylvium, tonitrua imitatos, digno [orig: dignô] impietate sua [orig: suâ] exitu, passim legimus etc. Vide quoque infra, in voce Tonitru.

TONARION Graece tona/rion, fistulae genus, quo [orig: quô] vocis modos regebant ac temperabant Musici. Quintilian. l. 1. c. 17. Ut uno [orig: unô] interim contenti simus, exemplo [orig: exemplô] C. Gracchi -- cui contionanti post eum consistens, Musicus, fistula [orig: fistulâ], quam tonarion dicunt, modos, quibus deberet intendi, ministrabat. Sic dictum, quod dia\ to/nwn vocem modo remitteret, modo intenderet, uti docet Plut. peri\ a)orghs2. ubi plura hanc in rem, ut et apud Salmas. ad Vopisc. Carino [orig: Carinô], c. 19. Vide quoque supra, voce Syntona.

TONDENDI Ritus Antiquis in usu non fuit, qualis hodie ad ornatum viget. Namque et Romani comam alebant, unde incomptis Curius capillis, apud Horatium, l. 1. Od. 12. v. 41. Intonsus Cato, apud Eund. l. 2. Od. 15. v. 11. barbatus Rex, apud Iuvenalem, Sat. 4. v. 103. capillatus Consul, apud Eund. Sat. 5. v. 30. intonsus Numa, Ovid. Fastor. l. 6. v. 264. ac paulo clarius de Catone, Lucan. l. 2. v. 375.

Intonsos rigidam in frontem descendere canos
Fassus erat, maestamque genis increscere barbam.

Et Graeci capillos demittebant, hinc karhkomo/wntes2 Homero dicti; ac Lex illa celebris apud Aristotelem, Rhetor. l. 1. Crinitus servile officium subire non potest. Interque Scriptores convenit, utriusque gentis huius ritu ingenuos fuisse capillatos. Petronius, Satyr. Vidimus senem inter pueros capillatos ludentem pila [orig: pilâ], Martialis passim, l. inprimis 10. Epigr. 62. v. 1.

Ludi magister, parce simplici turbae,
Sic te frequentes audient capillati, etc.

Idem legimus de Gallis, quos Claudianus cum Sicambris confundit: Unde Regalis capillitii ius, apud priscos Francos. Fr. Hottomannus, in Francogall. c. 9. Certe omnes Galiae Reges usque ad pipinum Caroli M. Patrem, longis capillis semel in anno conspiciebantur, Comitibus Regnum administrantibus, P. Faber Saniorianus, Semestr. l. 2. c. 20. Cuius rei originem tradens Ado Viennensis, Chron. aet. 6. Post Pharamundum, inquit Franci Chlodionem filum eius sibi Regem statuunt: abhinc Franci, in Thoringorum finibus, habitantes, crinitos Reges habere coeperunt. Gothos non minus capillos promisisse, Procopius docet, l. 4. Vide quoque Cassiodorum, l. 4. Ep. 49. et Sidonium, l. 1. Ep. 2. Unde edictum Theodorici Regis, c. 195. Quemlibet ut capillatorum tertio fuisse conventum, etc. Iidem proin Crinigeri Patres, Claudiano de bello Getrico, v. 481. De Hunnis item Incertus Poeta, sed antiquus, Anthologiae l. 4. c. 4. Epigr. 16.

*)/allon a)keireko/mas2 *)aba/rwn strato\s2 e)/kpoqen *)/istrou,
*kei/ras2 e)k kefalh=s2 bo/s2ruxon a)nstale/hs2.

De Britannis, ante henricum Regem Theodosius Clainus, Hist. Brit. l. 3. Hernricus coman in hac Insul. Princeps barbamque totondit, eiusque excmplo [orig: excmplô] dicti Angli, quia sua [orig: suâ] memoria [orig: memoriâ] capillo [orig: capillô] promisso [orig: promissô] fuerant, omnes confestim tondebantur. Ut alios omittam. Vide quoque supra Capillati, it. Criniti. Contra Setvi tonsi incessere [orig: incessêre]; Unde detonsa iuventus, apud A. Persium, Sat. 3. v. 54. et interogatio Comici, in Avibus,

Proin, triumphati Duces, in servitutis sinum, tonderi quoque soliti: Quo [orig: Quô] pacto [orig: pactô] Eruditi interpretantur Africam tonsam, apud Propertium, l. 4. Eleg. 12. v. 38. captivos Germaniae crines, apud Ovidium, Amor. l. 1. Eleg. 14. v. 45. detonsam Sicambriam, apud Claudianum, l. 1. in Europ. v. 383. etc. Itaque homines ingenui, liberi ac nobiles, capillum olim non exuebant, nisi urgente maximo [orig: maximô] periculo [orig: periculô]: uti de Lacedaemoniis docet Plut. in Lysandro, Quoties adire vitae periculum volunt, comam detondent. Petronius Satyr. Notavit sibi ad Lundam Tonsorem intempestivo inhaerentem ministerio, exsecratusque omen, quod imitaretur naufragorum ultimum votum, in cugile reiectus est. Unde colligimus, eos qui salvi e naufragio emersissent, caput totondisse. Vide Iuvenalem, Sat. 12. v. 81. ex voto. Quemadmodum et, qui in peregrinationem longinquam aut expeditionem proficiscebantur, capillum alicui Deo devoverant, cui reduces

detonsum consecrabant; Quem usum primus observavit Hadr. Turnebus, Adversarior. l. 22. c. 28. Hinc Val. Flaccus, Argonautic. l. 1. v. 378.

Tectus et Eurytion servato colla capillo,
Quem Pater Aonias reducem tondebit ad aras.

Vide quoque Papinium Statium, Theb. l. 6. v. 608. et seqq. Imo [orig: Imô] non Adolescentes tnarum, sed et Virgines id factitare solitae sunt, potamoi=s2 h)\ qeoi=s2, fluminibus aut Diis, capillos suos consecrantes, Lucian. in Syria Dea, Iul. Pollux, l. 2. c. 35. num. 5. Homerus, Il. y. Eustath. Alii. Quod votum concipiebatur interdum statim ab ipsa nativitate, deposito [orig: depositô] pro more in terram nato [orig: natô]. Tertull. de Anima, c. 40. sed hac de re supra actum passim. Porro in luctu Graeci plo/kamon seu bo/s2ruxon tondebant, eumque vel tumulo eius, quem lugebant, imponebant, vel coniciebant in ignem: quod Caracallam quoque in funere Festi fecisse, docet Herodian. l. 4. c. 8. Et hoc appellabant pe/nqimon koura\n, et stenokwku/tous2 tri/xas2, et tomai=on bo/s2ruxon et kara/tomon xlidh\n, et a)parxa\s2 th=s2 ko/mhs2. Neque, id a viris solum, sed et a feminis factum: Unde, in funere Clytemnestrae, Electra ad helenam cincinnis suis parcentem, *)/edei, inquit, tou\s2 kat' a)lh/qeian qrhnou=ntas2 pa/nta to\n plo/kamon te/mnein, Oportebat vere lugentes totum radere capillum. Macedones quoque tonsi lugebant, Arrian. de Reb. Alex. l. 7. Unde Alexandrum defunctum Sisygambis, Darii mater, hoc [orig: hôc] ritu prosequuta est, apud Curtium, l. 10. c. 5. Ut Patroclum Achilles, apud Homer. Il. y. Polydorum et Pallantem sui, apud Virgilium, Aen. l. 3. v. 65. et l. 11. Imo, in funere Hephaestionis, cum dolorem ferre non posset Alexander, equos quoque et mulos omnes tonderi urbiumque circumiacentium propugnacula deici evertique iussit, teste Plut. in eo. etc. Stoici porro toto [orig: totô] capite atque etiam vertice deradebantur, hinc e)n xrw=| kouri/ai. Cum elegantiores Graeci et palaestrici, in orbem tonde rentur, hinc peritro/xala kei/resqai dicti. Quomodo et pueri delicati soliti circumtonderi, Sueton. Aug. c. 45. et meretrices, Hesych. Coronam Latini vocabant huiusmodi capillaruram seu extremum hunc crinium ambitum circumtonsum, Graeci s2efa/nhn kai\ peri/dromon. Circumtonsi enim, in orbem tantum tonsi, verticem intonsum gerebant: coeterum qua [orig: quâ] parte tondebantur, iuxta cutem rasi: quos hinc skafiokou/rous2 quoque Eustathius appellat. Idem namque skafi/on et peritro/xalon, uti docet pluribus Not. ad Tertullian. de Pallio, c. 4. Salmasius etc. Vide quae supra dicta, ubi de Capillis, Capite, Circumtonsis, Coma, Palaestricis Iuvenib. Radendi ritu, alibique passim, nec non quae infra addemus, voce Tonsor, item Tonsura.

TONDOXIMA parva Insul. in ora Boreali Niphoniae, Brietio; contra Devam provinc.

TONICE Ptol. Zazella nunc, teste Stuchio [orig: Stuchiô], urbs emporium Aethiopiae sub Aegypto ad sinum Barbaricum, inter Serapionis portum et promuntor. ad Boream et Raptam metropol. ad meridiem. Aliis est Mombaza, urbs regia et ampla in eadem regione.

TONINIUM vulgo TONNEINS, oppid. provinc. Aginnensis, ad Garumnam, 5. leuc infra Aginnum in Circium, 8. a Vasate in Ortum, 1. leuc. infra confluentes Oldis fluv. in Garumnam.

TONITRU [1] Peruvianis pro Deo. Ab Iosepho enim Acosta proditum est, Ingas, dominos Peruviae, post Viracocham supremum Numen, tum Solem colere, tum Tonitru: ac Tonitru quidem triplici nomine appellare, Chuquiilla. Catuilla et Intiillapa. Ait quoque effingi hoc illis figura [orig: figurâ] hominis, cum funda aut clava: manu praeterea continere pluvias, grandinem, tonitru et alia huiusmodi: esseque Guaca sive cultum hunc omnibus Peruanis communem, varieque illi Deo sacrificari: imo in Cusco, Regia gentis, etiam ei, quem ad modum Soli, pueros immolari. Verum hoc Numen secundarium duntaxat ac min strum, ut cui Viracocha commiserit potestatem aeris, adeo que non ipsum Tonitru, quam Tonantem, sive is Iuppiter, h. e. sidus Ioviale, vel aer, sive Genius aliquis, naturae aeris praefectus, a pervanis hoc [orig: hôc] nomine cultum, ex hac ipsa Acostae descriptione colligit Vossius. Sane et Sclavi. etsi Nymphas, aliaque colerent daemonia, inprimis tamen venerati leguntur, non tonitru quidem, sed ronitrus auctorem ac fabricatorem, quem sum mo pro Numine, imo unico habebant. Vide Procopium, Hist. Goth. l. 3. et Dubravum, Hist. Bohem. l. 1. uti et hic [orig: hîc] vocibus Taran, it. Tor. Neque vero [orig: verô] gentes solum barbarae, sed et Christiani quoque ingenti fulgure ac tonitru vehermenter percelluntur saepe, praesertim sexus imbecillis, et ex Veter. loquendi forma, non religens modo, sed et religiosus. Quo facit factum S. Hedvigis Poloniae Ducis, et S. Elisabethae, quae Landgravio Thuringiae nupserat, materterae: de qua legas, Coruscationes et Tonitrua multum formidabat, quod his elementorum commotionibus extremi iudicii diem et divinae ultionis gladium ad memoriam revocaret, eaque commemorans tota contremisceret, et cum B. Iob, quasi tumentes supra se fulctus, semper Dominum timeret, in Vita eius ab Engelberto Cisterciens. Monacho exarata; qui ibidem addit, quomodo illa Sacerdotem advocater, et sub manuum eius umbraculo genu flexo [orig: flexô] in precibus ad Deum, durante persisteret tempestate, apud Ioh. Gerh. Vossium, de Idol. l. 3. c. 8. ubi plura hanc in rem. De Veterum more tonante calo pro se mutuo precandi, diximus supra; ubi et de impietate ac vecordia quorundam Principum machinis quibusdam tai=s2 brontai=s2 a)ntibrontw/ntwn. Sed et apud Veteres quarundam domorum talem fuisse situm, ut adaperientibus fores tonitruum intus terribile exsisteret, refert Plinius, l. 36. c. 13. de Labyrinthis: ut de machina Scenica *brontei=on dicta, in qua urtres calculorum pleni cum aeneis valsis, unde fulgura exibant, et tonitrua exaudiebantur, ut in Aiace Oileo, nil dicam. Vide de illa Scaligerum, Poetic. l. 1. c. 21. Non tamen omitrendum Tonitru Mechanicum, in Musaeo Kircheriano, ex quo

instrumento Magnatibus advenis audiendum id cum horrore exhibetur. Pila est vitrea, ad instar pisi, quoad magnitudinem, quae ad medietatem certo [orig: certô] liquore repleta, carbonibusque accensis imposita, osculo [orig: osculô] hermetice clauso [orig: clausô], fractura [orig: fracturâ] tantum fragorem edit, ut praesentes vehementia [orig: vehementiâ] sonitus plane attonitos reddat, fulgur praeterea efficiat, non secus ac explosa bombarda solet. Georg. de Sepibus in Collegit Romani Sociatis Iesu Musaeo, p. 46. Vide quoque supra Crystallinae Sphaerae, item ubi de Lucernis; at plura hanc in rem in voce Brontaeus, item ubi de Fulgetris, quae Veteres nonnumquam cum tonitribus confundunt, cum saepe coruscatio cum tonitru iungatur; nec non ubi de Margaritis, ac Tuberibus, quorum geniturae tonitrua crebra cum im bribus proficere, Naturalium rerum Indagatores adnotant. De tonitru ab Apelle picto, adi Plinium, l. 35. c. 10. de malo eius augurio, apud Romanos Liv. l. 23. c. 31. uti de Flaminiaca feriante, quoties tonitru audisset, voce Feriae supra, it, Privatae feriae: de Veneficarum graminibus potentissimis tonitru nutritis infra, ubi de Veneficio.

TONITRU [2] nomen unius filiorum Clearchi, Heracleensium tyrauni, apud Plut. de Fortuna Alexandri, l. 2. c. 13. Ceraunon vocat Iustin. l. 16. c. 5. Locus Plutarchi sic habet: Clearchus Heracleae tyrannus gestavit fulmen unumque filiorum Tonitru appellavit. Fulmen, scil. ut ipse Iovem referret, cuius personam ridicule sumebat. Atque ita locum interpretatur Budaeus, cum in Graecis vulgo impressis pro skhpto\n, fulmen, mendose legatur exponaturque skh=ptron, sceptrum.

TONNA nomen Dynastiae, in Thuringia, quam Gleichenses Comites nostro [orig: nostrô] adhuc saeculo [orig: saeculô] tenuere [orig: tenuêre], a.. postremi, ut volunt Tonnensium Dominorum filia, Sigismundo Gleichensi dotis loco [orig: locô] allatam, A. C. 1408. aliis antiquiorem illis possessionem hanc facientibus. Istud certum, Tulstettum cum Ufhovia (iam Nobilium Goldackerorum) a Landgraviis Thuringiae, Gleichensibus Tonnae iam potitis, adiectam esse, exstincto [orig: exstinctô], isto [orig: istô] circiter tempore, Hermanno [orig: Hermannô] Barone Salzensi ultimo [orig: ultimô], cuius Maiores arcem Tulstetti condidernat. Ultimus autem Gleichensium Io. Ludovicus, qui sterile cum Erdmuthi Iuliana Hohenstenia matrimonium expertus est, annuente Io. Casimiro [orig: Casimirô] Saxoniae Duce, ita domui suae disposuit, ut post obitum Hohenloicis atque Schwartzburgicis Gleichensis Comitatus, Tonna Christiano Pincernae Tautenburgio, et huius quoque Familia [orig: Familiâ] deficiente, Christiano atque Woltado Waldecciis, eorumque posteris Comitibus, obveniret. A quibus posterioribus (Io. Ludovico [orig: Ludovicô] A. C. 1631. et Christiano [orig: Christianô] A. 1640. mortuis) habitam em ptionis iure non ita pridem patrimonio titulisque Fridericus Dux Saxon. Lineae Gothanae, Ernesti Patris successor, adiecit, sibi soli posterisque comparatam; cum Gotham, Altenburgum, Coburgum et hennebergias ditiones, suo [orig: suô] Fratrumque nomine, supremo [orig: supremô] Patris iussu, regundas susceperit. Tob. Ffannerus, de praecip. Gern Principum Gemibus, c. 1. Vide quoque supra, ubi de Familia Gleichensi.

TONNINGA vulgo TONNINGEN, urbs Ducatus Slesvicensis, ad Eyderam fluv. in tractu Eydera, in limite Ditmarsiae, vix 2. milliar. Germanic. infra Fridericostadium in Occasum, uti 6. a Slesvico. 3. ob ora maris Germanici. Huius arx munitissima, Daniae Regis iussu, disiecta et diruta est, A. C. 1675.

Remi, inquit. dicti a decutiendis fluctibus, sicut tonsores, a decutiendis et tondendis capillis. Melius Festus, a detonsis ramis. Nam primos homines verisimile est integris arbusculis rem gessisse. Potius tamen a tundendo deducit Barthius, ut tunsae primum scriptae fuerint. Cyrillus Glossar. *kw/ph. Remus, Tonsa. Philoxenus, *kw= pai, Tonsae. Ita et Farnabius ad Sen. Agamennone, Actu 3. Delrio proprie palmulae sic dictae, imae remorum partes, quibus aqua tunditur; quem remigantium nisum expressit Ennius

TONSILIS Corona plectili vel nexili contradistinguitur; Quas enim ex integris frondibus atque adeo intonsis Veteres nectebant, plectiles vel nexiles dicebantur: Unde apud Plautum, Bacchid. Act. 1. Sc. 1. v. 37. Corona plectilis, et A. Gellium, l. 18. c. 2. coronam e lauro plexam, id est, ex integra fronde lauri plexam. Tonsiles vero et Tonsae appellabantur, quae ex foliis detonsis texerentur: ut observat Salmas. ad Solin. ex Servio ad Virgilii l. 3. v. 21. Georg.

Quem recte de Tonsili corona Servius interpretatur, Tonsae, inquiens, olivae minutis foliis compositae. Habiturum se autem Coronam tonsilem dixit. Vide Car. Paschal. de Coronis Antiqq. Meminit quoque Tonsilium sertorum Martialis, l. 6. Epigr. 80. v. 7.

Sic quacumque vagus, gressumque oculosque ferebat,
Tonsilibus sertis omne rubebat iter.

In quae verba Salmasius praefatus: Coronas, inquit, interdum ex integris frondibus nectebant Veteres, ut ex lauro, oliva et aliis; Inter dum ex mero folio funiculis eas suebant. Hae Tonsiles vocatae vel Tonsae,

ideo, quod ex foliis detonsis textae essent; vel quod folia in bis parum emptnerent, tamquam si tonsa essent, Hinc consiles tapetas, brevibus ac tonsis villis. Vide quoque supra ubi de Tomento.

TONSIO Ovium antiqua admodum, vulsione tamen posterior. Prius enim vulsam, quam tonsam esse lanam, discimus ex Varrone de L. L. l. 4. de R. R. l. 2. c. 11. et ipso velleris nomine inde lanae tributo. Imo nedeum Varronis aevo [orig: aevô] in desuetudinem abiisse penirus, patet ex seqq. ut et Plinio, l. 8. c. 46. Unde sunt, qui Hebraeum 112 gazaz, quod occurrit Genes. c. 31. v. 19. ubi de Labane, et c. 38. v. 12. ubi de Iuda, oves suas tondentibus, non tondere ferro; uti Veteres reddunt, sed manu vellere et extrahere interpretantur. Verum utut vellendi mos Romae et in vicinis locis, non tamen in Iudaea, Graeciaque, olim in usu fuit. Certe apud Hesiodum, qui de re pecuaria scripsit primus ominum, o)/i+as2 pei/kein occurrit, quod non oves vellere, sed tondere significat, ut in Theocriti Bucoliastis.

ubi pei/kein idem esse, quod kei/rein tondere, docet Salmas. Et Hebraeum gazaz idem notare, pluribus docet Bochartus. Sic inter alia, vaticinium Esaiae, de Christo, Actorum c. 8. v. 32. Graece redditur, e)nanti/on tou= kei/rantos2 au)to\n, coram tondente se. Nec obstat, quod nakotiltw=n vel nakoti/lths2 apud Cratippum, Craterum et Philemonem proprie vellerum vulsorem sonat, Veteres enim tonsorem explicant. Hesych. *nakoti\ltai, oi( kei/rontes2 ta\ pro/bata. Suidas, *nakoti/ltai, oi( tw=n proba/twn kourei=s2, etc. quia in vocum expositione non tametymon, quam usus, respicitur. Quia vero viris illis veteris aevi polumh/lois2 tonsio erat altera messis, solebant tonsionis dies sollennes esse et convivales. Proinde Iudas, absoluto [orig: absolutô] luctus tempore, propter uxoris obitum, ut animum recrearet, ivit ad tonsores suos d. l. Et Davidis servi, ad Nabalem, tonsionis tempore missi, dicunt se die bono [orig: bonô] (i. e. hilari et festo [orig: festô],) venisse, 1. Sam. c. 25. v. 8. etc. Vide Bochart. Hieroz. Parte prior. l. 2. c. 45. et supra, ubi de Lana.

Sed solitus longos ferro [orig: ferrô] resecare capillos
Viderat hoc famulus.

Quo [orig: Quô] proin ministerio [orig: ministeriô] domestico [orig: domesticô] functus est Pantagathus ille, cuius Epitaphium cecinit Martialis, l. 6. Et quidem apud Romanos diu Tonsorum non modo officium, sed et nomen ignotum fuit. Antiquioribus enim temporibus intonsi degebant, ut dictum. Graeci quoque quamvis necessitate, vel voto [orig: votô], vel luctu urgente, capillos ponerent, barbam tamen retinebant, primusque Alexander M. Persico [orig: Persicô] luxu fractus, enervatusque asperitatem patriam et frugalitatem exuens, barbam radere instituit, Athen. Dipnos. l. 3. 13. c. 6. quod Imperatores Romani postea imitati sunt, uti videbimus. Et quamvis Assyrii contra, in luctu barbam tonderent, capitis crinibus demissis, Strab. l. 16. tamen et praeter praefatos Graecos, alii barbam etiam in luctu servabant, Sueron. Aug. c. 23. Calig. c. 5. Plut. in Problem. Rom. c. 13. Seneca, de Benefic. l. 5. c. 6. Liv. Dec. 3. l. 7. Alii: quo [orig: quô] proin habitu fugisse a Cannis et in Urbem rediisse, Varro legitur, apud Iul. Frontinum, Strategem. l. 4. c. 5. Itaque illo [orig: illô] rudi aevo [orig: aevô] concinnabant Ciniflones, et ferro [orig: ferrô] calido [orig: calidô] contorque bant crines, qui solus decor tum habebatur. Vide Ael. Donatum in Eunuch. Actu 5. Sc. 2. Ioh. Meursium, Exercit. Crit. part. 1. c. 2. Ian. Guilielmum, Verisimil. l. 3. c. 16. Isidorum, l. 9. c. 31. ubi, Antiae, ait, sunt cincinni dependentes prope auriculas: Item in Glosl. Antiae, capilli demissi. Quod obtinuit usque ad annum ab Urb. Cond. 454. quo [orig: quô] primum e Sicilia Tonsores in urbem admissi sunt, teste Varrone, de R. R. l. 2. c. ult, cuius verba in suum Opus transtulit Plin. Hist. Nat. l. 7. c. 59. iterumque usurpat, utroque [orig: utrôque] posterior A. Gellius, l. 3. c. 4. Ita autem Varro, Omnino Tonsores in Italiam ex Sicilia primum venisse dicuntur, post Romam conditam, anno [orig: annô] 454. ut scriptum in publico Ardeae in literis exstat; eosque adduxisse P. Ticinium Menam. Ponebant autem barbam, ut plurimum sub annum aetatis 21. Hinc Macrobius, in Somn. Scipionis, l. 1. c. 6. ter septenarium numerum ad barbam requiri, affirmat: Caesar tamen Octavianus vigesimo [orig: vigesimô] quinto [orig: quintô], apud Dionem: Caligula vigesimo [orig: vigesimô], apud Sueton. c. 10. barbam posuere [orig: posuêre]. Dies autem is sollemnis habebatur, primitiaeque barbae, alicui e Penatibus Deo, solebant consecrari. Hinc Nero Iuvenalia instituit, quod barbae suae rasae tri/xas2 e)s2 sfai/rion xrusou=n e)mbalw\n a)ne/qhke tw=| *dii/+kapitwli/nw|, Pilos in sphaeram auream coniectos Iovi Capitolino consecravit, Dio l. 61. sub fin. Eundem Sueton. c. 12. inter buthysiae apparatum barbam primum posuisse, conditam in auream pyxidem et pretiosissimis margaritis adornatam, consecrasse [orig: consecrâsse] Capitolio, refert. Itaque viri erant imberbes, sicut ex numismatibus aliisque monumentis liquet. Primus Hadrianus hunc morem mutavit uti ex Xiphilinio, Spartiano, in eius vita et Nummis, discimus: A quo omnes fere reliqui Imperatores barbati fuere [orig: fuêre]. Quam ob causam Iulianus Antiochensibus ludibrio erat, sicut eius testatur *misopw/gwn. Iuvenes vero barbatulos fuisse, dicit Cicero: Proin miratus Gellius, l. c. barbam Scipioni iam quadragenario rasam fuisse. Ceteri, qui barbam ponebant, vel radebant per Tonsores, vel psilothro [orig: psilothrô] alioque [orig: aliôque] medicamento [orig: medicamentô] exstirpabant pilos. Instrumentum Tonsorum notar Lucianus c. Indoct. curo\n kai\ maxairi/das2 kai\ ka/toptron. Vide et supra Sindon. Habuit vero et Palatium Tonsores suos. Ammian. l. 22. Evenerat iisdem diebus, ut ad demendum Imperatoris capillum Tonsor, Venire praeceptus, introiret quidam ambitiose vestitus: quo [orig: quô] viso [orig: visô] Iulianus obstupuit. Ego, inqit, non Rationalem iussi, sed Tonsorem acciri. Imo nec mulieribus obsepta fuit haec ad quaestum et

dominicam gratiam via. Hinc vetus elogium, Sextiae. L. Tertiae Tonstrici. Et in hoc munere apud Cleopatram Aegypti Reginam, gratia [orig: gratiâ] insignis fuit mulier ancilla Eras, teste Plutarcho [orig: Plutarchô], in M. Antonino, vide supra Charmiane: nec aliud sibi voluit Cicero, Tusculan. l. 5. Dionysii Senioris miseram custodiam perstringens, qui, ne Tonsori collum committeret, tondere filias suas docuit. Subdit enim, Ita sordido [orig: sordidô] ancillarique artificio [orig: artificiô] regiae Virgines, ut Tonstriculae, tonderent barbam et capillum patris. Sed et in civium familia Tonstrices fuisse, quae resecarent crines et ungues, docet Val. Max. l. 3. c. 2. ex. 15. Egresso [orig: Egressô] cubiculum Pruto [orig: Prutô] cultellum Tonsorium, quasi unguium resecandorum causa [orig: causâ], poposcit; eoque [orig: eôque] velut forte elapso [orig: elapsô] se vulneravit: clamore deinde ancillarum in cubiculum revocatus Brutus, obiurgare eam coepit, quod tonsoris praeripuisset officium. Hinc Plautus, Trucul. Actu 4. sc. 4. v. 3.

Tonstricis, faucibus Suburrae quae sedebat primis, meminit Martialis, l. 2. Epigr. 17. v. 1. ubi tamen Tonsoris uxorem potius intelligere videtur. Tondebantur autem Romani, cum e balneo egressi etc. Tonstrinae negotium hisce describit Seneca, de Brevit. vitae, c. 12. Quid? illos otiosos vocas, quibus apud Tonsorem multae horae trahuntur, dum decerpitur, si quid proxima [orig: proximâ] nocte succrevit, dum de singulis capillis in consilium itur; dum aut disiecta coma restituitur, aut deficiens, hinc atque illinc in fraontem compellitur. Pergit: Quomodo excandescunt, si quid ex iuba sua decisum est, si quid extra ordinem iacuit, nisi omnia in annulos suos reciderunt. Infra, Hos tu otiosos vocad, inter pectinem speculumque occupatos. Vide Pignorium, Com. de Serv. Popmam, de operis serv. Thom. Dempster. in Rosin. l. 10. c. 29. etc. Addam saltem, Tonsorem quendam, nomine Maru Ragu, interfecto [orig: interfectô] Rege praecipuo [orig: praecipuô] Insulae Zeilon, coeterisque eius Regulis pulsis, totius Insulae Monarcham sese constituisse, sede Regia [orig: Regiâ] in urbe Candi posita [orig: positâ], circa A. C. 1580. Vide infra, ubi de hac Insula. Sed et Pori, incliti illius Indorum Regis, patrem ex Tonsore Regem habes, apud Curtium, l. 9. c. 2. Nec eam rem raram videri vult Aen. Sylvius, Histor. de Europa, c. 6. extremo. Officina Tonsorum, tonstrina est, quam propter considentium ibi loquacitatem a)/oinon sumpo/sion, i. e. siccum convivium Theophrastus appellare solitus est, teste Plutarcho [orig: Plutarchô], Convival. Quaest. l. 5. c. 5. In tonstrinis enim omnis generis rumores iam olim narrari consuevisse, indicat Aristophanes, Pluto [orig: Plutô].

*kai/ toi lo/gos2 g' hn)+ nh\ to\n *(hrakle/a, polu\s2
*)epi\ toi=si kourei/oisi tw=n kaqhme/nwn,
*(ws2 e)capi/nhs2 a)nh\r gege/nhtai plou/sios.

---- gaudent ubi vertice raso [orig: rasô]
Garrula securi narrare pericula nautae etc.

TONSURA Petri in Vita 3. S. Euthberti l. 2. c. 2. apud Car. du Fresne, id ronsurae genus est; quod alias Coronam Clericalem in Eccles. Rom. vocant; cuius origo quo referenda, non adeo liquet. Bellarminus enim inter Veteres, Sacerdotes et Monachos radi non consuevisse, ut hodie fieri solet, indigitat, de Monach. l. 2. c. 40. citans ad eam rem Optatum contra Donatistas: Docete, ubi vobis mandatum sit radere capita Sacerdotibus, cum e contrario tot sint exempla proposita fieri non debere, contra Parm. l. 2. Vide quoque Hieronym. in Ezech. c. 44. In V. T. quoque Sacerdotibus radi non licebat: contra caput ac barbam rasam habuisse, qui apud Babylonios sacris operabantur, discimus ex Baruch. c. 6. v. 30. Ipsi Nazaraei, tum solum tondebantur, quando desinebant esse Nazaraei, insigneque eorum erat longa caesaries, Bellarminus iterum, ubi supra, c. 40. Hinc Tonsurae Ecclesiasticorum originem prorsus fuisse moralem, utpote qui maiorem, quam alii, modestiam, prae se ferre debeant, accessisse dein coronae formam, aliaque ostendit A. Rivetus, Summ. Controv. Tract. 2. Quaest. 26. Et quidem,cum hodie tonsura in signum honoris et dignitatis evaserit, factum, ut Episcopi ac Cardinales prae coeteris ampliores tonsuram deferatn et Pontifex habeat totum caput rasum, praeter brevem capillorum circulum, ad formulam Benedictinorum Monachorum, verba sunt Dominici Macri. Aliter olim tondebantur in Scotia Monachi: quippe ab aure ad autem per frontem in coronae modum incisus erat capillus, ad aure ad autem per occipitium capillus intonsus dependebat, auctore in Hibernia subulco [orig: subulcô] Regis Loigeri filii Nell, ut est in libro Canonum Cottoniano, quem ad Synodum S. Patricii Waraeus laudat. Cuiusmodi tonsurae occasione, multas in Anglia exortas turbas, testatur Beda, Hist. Eccl. l. 3. c. 3. 4. et l. 5. c. 16. Monachi S. Pauli in Oriente, Maronitae itidem aliique ad instar Monachorum Occidentis caput radunt, relinquentes quoque capillorum in vertice circulum, sed subtiliorem Occidentalibus. Sed et in eodem Oriente Sacerdotes Christianos in modum crucis sua capita radere fuisse solitos, docet Osorius, Rerum Em. l. 3. quod etiam in India Orientali ab Episcopo Cranganoriae observari, scribit Auctor Novi Orbis, c. 133. At in Foris Oscae A. C. 1347. sub Iacobo I. Aragoniae Rege Testes convicti ad mondum crucis capite tonsurentur, et cum batallo campanae candenti ad modum crucis in frontibus figurentur, et ita tur pissime de illa villa --- expellantur, legimus apud Car. du Fresen Glossar. Vide quoque supra voce Ordinatio. Ut quaedam strictim attingam, de Tonsurae Veteris genribus variis, Tiberius apud Dionem, *(/oti kei/resqai/ mou ta\ pro/bata, a)ll' ou)k a)pocu/resqai bou/lomai, Tonderi oviculas meas non strictim, sed per pectinem volo; ad duplex tonsurae genus alludit, unum strictim, alterum per pectinem, quorum illud novacula [orig: novaculâ], hoc forfice fieri solebat. Vide quoque Plautum, Captivis; Actu 2. Sc. 2. v. 18. Alia tonsurae genera recenset Interpres, Aristophanis in Aves, skafi/on kai\ kh=pon, vide

supra, ubi de Tondendi Ritu, item in voce Theseis. Simon Magus et sectatores eius sulcum seu lineam, per capitis verticem inter ambarum aurium summitates ducebant, in symbolum Zodiaci, caput suum globum caelestem denotare asserentes. De Christianis Georgianis in l. de Successibus Terrae S. MS. Roraldi Episcopi, qui floruit circa A. C. 1300. Clericos eorum rotundas habere tonsuras, Laicos vero quadratas, legimus apud Domin. Macrum Hierol. Dimidio [orig: Dimidiô] capite tonderi, poena servorum Iatronum est, in Capitulari I. ann. 809. cap. 11. etc. De hodiernis gentibus vide hic [orig: hîc] passim. Orationis ad capillaturam, quae pueris olim recitabatur, cum caput primum tonderent: item alterius, ad barbas tondendas, qua [orig: quâ] Iuvenes defungebantur, cum lanuginem primam deponerent, meminere [orig: meminêre] ex Sacramentario Gregorii M. Macri fratres, ubi supra. Vide quoque Cl. Suicerum, voce *trixokouri/a, ubi et infantes septimo [orig: septimô] post Baptismum die a Sacerdote olim tonsos, non sine pre catione, cuius formulam ibidem habes, docet.

TONZUS Graece *to/nzos2, urbs Thraciae mediterranea, Ptol. de qua vide Salmas. ad Solin. p. 214.

TOPARCHIA apud Plinium, l. 5. c. 14. Reliqua Iudaea (cis Iordanem scil.) dividitur in Toparchias decem --- Hierichuntem palmetis consitam, fontibus irriguam Emmarum, Lyddam, Ioppicam, Acerabatenam, Gophniticam, Thamniticam, Betholenem, Tephenen, Orinen, in qua fuere [orig: fuêre] Hierosolyma --- Herodium cum oppido illustri eiusdem nominis: ex Graeco *toparxi/a, imperium est parvi circuitus et unius, ut de Abgaro Edessae Toparcha videre est apud Procopium, Persic. l. 2. vel paucarum tanitum urbium Sic Azoton, Iamniam et Phasaelida, assignatas Salomae sorori, Herodis M. testamento [orig: testamentô], toparxi/an Iosephus vocat. Qui idem alio [orig: aliô] nomine huiusmodi Regni portiones sune/dria, item klhrouxi/as2 appellat, atque initio [orig: initiô] quinque tantum in Iudaea fuisse scribit, Hierosolymitanam, Gaddarensem, Amathuntinam, Hierichuntanam et Samphoriticam, postmodum autem complures factas, Iud. Ant. l. 14. c. 1. et Bell. Iudaic. l. 3. c. 4. Conventus et Fora dixere [orig: dixêre] Romani, uti docet Sigonius, de Antiq. Iur. Harum unicuique qui praeerat *topa/rxhs2 vocabatur, Latine quoque Toparcha. Spartian. in Hadriano, c. 13. Toparchas et Reges ad amicitiam invitavit. Ubi cum Tetrarchas praeferat Regius liber, non multum interesle, utro [orig: utrô] legamus modo [orig: modô], censet Casaubon. ad loc. Vide supra in hac voce.

TOPAZION amplissima gemmarum, in harum apud Veteres ordine sextum, post margaritas scil. adamantes, smaragdos, opalos et carbunculos, in Pectorali Pontificis Hebraeorum secundum in primo ordine locum, iuxta Hebraeos obinuit, qui vocem Hebr. [gap: Hebrew word(s)] pitdah communiter de hac gemma interpretantur, et nomen Simeonis insculptum habuisse, contendunt. Vide quoque Epiphanium de XII. Gemmis. Et quidem to/pazon, quasi to/padon, in versis literis Hebraeis, dictum putant nonnulli. Glossa Interlinearis topazium, quasi topadion, id est, omnium colorum, quae etymologia unde sit desumpta, divinare facile non est. Topazin Troglodytarum lingua [orig: linguâ], quaerendi significationem habere scribunt alii, ideoque sic vocitatam gemmam, quod a Iuba Mauritaniae Rege in maris Rubri Insula quadam Arabiae Felicis vicina inventa fuerit, A. Rivetus, Comment. in Exod. c. 28. v. 17. ubi et Chrysolampum et Chrysopterim pro eadem quibusdam sumi, addit. An potius a leco sic appellata, Insul. Arabiae videl. Topazo, quae et *pa/zion dicebatur, unde ipsam hanc gemmam *pa/zion nominat Hesychius, et Auctor Sacri Cantici Kethem Paz, i. e. lapidem Pazium, utpote in regione Paz, vel Opaz (quam Graeci et Alexandrini Mercatores hellenistae, locorum vocabula ad suae linguae modulum inflectentes videntur *topa/zon dixisse, quasi a)po\ tou= topa/zein, i. e. quaerere ) repertum primitus, a praedonibus Troglodytis, cum fame et tempestate pressi, herbas radicesque effoderent, qua de re vide supra in voce Paz. Inter gemmas XII. Novae Hierosolymae, iterum occurrit, sed ibi nonus ei locus tribuitur, Apocalyps. c. 21. v. 20. ubi Commentatores vide. Coeterum amplissimam gemmarum esse, docet topazion, quae eruta in Insula modo dicta primum oblata est Berenicae matri Ptolemaei II. unde factam statuam Arsinoae Philadelphi uxori cubitorum quatuor, tradit Plin. l. 34. c. 14. l. 36. c. 9. l. 37. c. 8. Quare mirum non est, xruso/petron appellatum alterum ex duobus eius generibus, (unde Chrysopteron factum per metathesin) cautes enim revera et petra potius, quam gemma, quam apud Alabastrum Thebaidis etiam nasci, ex recentiorum Auctorum traditione narrat idem. Dictum autem hoc genus xruso/petron porro, ab aureo colore cum viridi mixto, id est, pallide virenti. Strabo xrusoeide\s2 a)pola/mpein fe/ggos2 scribit, l. 17. ex viridi, h. e. hyalino colore et aureo refulgere. Chrysopraso hund similem facit Plinius. Alterum vero trasoeide\s2 appellatum, a porri colore. Plinius iterum, topazion suo [orig: suô] virentem genere dicit, h. e. i)diotro/pws2 xloa/tousan: Alex. Polyhistor colorem olei recentis habere, apud Stephanum. Est nempe recens oleum ita viride, ut tamen ex aureo colore aliquid trahat etc. Quae cum ita sint, mitum est, quod Epiphanius lapidem e virentium genere rubrum faciat, et quidem e)ruqro\n u(pe\r to\n a)/nqraka, supra carbunculos rubentem d. l. Vide Salmas. ad Solin. p. 239. et 240. Addit Plinius, Eadem sola nobilium limam sentit: ceterae Naxiis cotibus poliuntur. Haec et usu atteritur. Comitatur eam similitudine propior, quam auctoritate, callais, e viridi pallens, l. 37. c. 8. ubi de generibus Topazii. Vide quoque Orpheum, plures versus laudibus huius gemmae impendentem. Usum quod attinet, praeter ante dicta, topaziis, ut et aliis virentibus gemmis, aurea olim pocula exornabantur. Idem lapis signando adhibitus. Epist. Mag. Berardi de Neapoli MS. ad Regem Navarr. per literas topazio suae Serenitatis impressas; ubi tamen pro typario vocem positam, vult C. du Fresne etc. Auctores de hac gemma aliisque prolixius tractantes, laudavimus supra, voce Gemma. Hodie terti_ inter gemmas loco [orig: locô] est, et quidem Topaziorum tria genera faciunt, Orientale, mire pellucidum aureique coloris; Indicum, ei proxime accedens; et Germanicum, utroque [orig: utrôque] deterius ac crystallo propius, nisi quod

TOPAZUS insul. in mari Rubro Plin. l. 6. c. 29. in qua reperitur lapis Topazius mire pellucidus, splendoreque aureo [orig: aureô] refulgens, ut interdiu non videri possit. Gentile Topazius. Steph.

TOPHICII Lapides apud Capitolin. Maximinis, c. 6. Iam illa prope in vulgi ore sunt posita quod -- lapides tophicios friaret: a topho nomen habent: Est autem tophus, lapis spongiosus et friabilis, minimum in structuris ponderis habens, de quo Vitruv. l. 2. c. 6. et 7. Ex illo porticum mirae magnitudinis memorat Anastasius in Hadriano I. sarcophagm, Auctor Gestorum Guilielmi Mai. Episcopi Andegavensis, c. 5. agrorum terminos, Rei Mensoriae Scriptores etc. Graecis pw=ros2. Vide Car. du Fresne in voce Tufus.

TOPIARIUM Opus cum arbuscularum virgulae ductiles facili flexu in varias formas hominum, turrium, aedium, cubicolorum, modo humi, modo per hortorum et viridariorum spatia, finguntur, pulchre describitur Iul. Firmico, Mathes. l. 8. c. 10. Vide quoque Plinium Iunior. l. 3. Ep. 19. ad Calvis. A toptis dictum, quomodo Graeci funiculos appellant, quod in huiusmodi opere frutices, et arbusculae tonsiles, ut torqueri ac flecti queant in animalium aliatumque rerum similitudines, topiis sive funiculis soleant religari. Unde et topia appellata haec opera. Spartian. in Hadriano, c. 10. triclinii de castris et porticus et crytas et topia diruit. Et per topium pingere seu varietatibus topiorum ornare dicuntur Vitruvio, l. 7. c. 5. qui topiariam faciunt, artifices videl. Topiarii, quorum inter servos mentio est l. 60. §. ult. de legat. l. 3. l. 12. §. id respondit, et l. 16. in fin. ff. de instr. vel instrum. Pertinent itaque huc arbores maxime sequaces ac flexibiles, et tonderi aptae, ut sunt myrtus, buxum, acanthus, hedera, laurus, chamaedaphne, adianthus, et similia. Hinc yalistoi\ mur)r(inw=nes2 apud Hieroclem, tonsilia myrteta. Apud Martialem tonsile buxetum; l. 3. Epigr. 58. v. 3. et Firmicum, d. l. qui buxeas arbores tondens in belluas fingat. De acantho reliquisque vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Peculiariter vero topiariae herbae nomine venit vinca pervinca, semper virens, in modum lineae foliis geniculatim circumdata, apud Plinium l. 21. c. 11. Porro qui talia fingebant, pingebantque, ac belluas, arbores, homines, antra, portus et alia id genus, variaque et minuta opere topiario [orig: topiariô] exprimebant, *(rwpogra/foi Graecis vulgo dicebantur, de qua vocesupra actum. Vide plura hanc in rem apud Forcat. in suo Cupid. Iurisperit. c. 5. n. 8. Turnebum, Advers. l. 14. c. 11. et l. 16. c. 23. Corrasium, Miscellan. l. 5. c. 21. Alexandr. ab Alex. Genialium Dier. l. 3. c. 25. Casaubon. et Salmas. Not. ad Spartianum loc. cit. Alios. Addam saltem de cupresso locum Plinii Senior. l. 16. c. 33. Trahiturque etiam in picturas opere historiali, venatus classesve et imagines rerum, tenui folio [orig: foliô], brevique et virente supervestiens. De buxo etc. Plinii Iun. l. 5. Ep. 6. Alibi ipsa buxus intervenit, in formas mille descripta, literis interdum, quae modo nomen Domini dicunt, modo Artificis. Et Post has Acanthus, hinc inde lubricus et flexuosus, deinde plures figurae pler aque nomina. Inde olim Neapoli legebatur, Lucrio. Aug. Topiario. ex. hortis. etc. Vide Laur. Pignorium, Comm. de Serves, et supra aliquid voce Rhopographi, infra it. in Tvichila.

TOPIRIS seu TOPRUS, Ptol. Topirium Anton. Doperus Thucyd. Toprus seu Toparum Procop. Rusio nunc, teste Io. Lydo [orig: Lydô], urbs Thraciae a Philippis 38. mill. pass. in ortum. ab Hadrianopoli 132. Hodie Pusio, Sophiano. In limite Macedoniae, vix 10. mill. pass. ab ora maris Aegaei in Boream, Philippopolim versus 55. et 30. a Maximianopoli in Occasum, fere autem 70. ab Hidrianopoli. Baudrand.

TOR seu THOR, Germanorum olim Deus, idem cum Romanorum Iove. Tonitrui enim ac fulmini praesedisse, docet Ericus Olaus, Hist. Suec. l. 1. c. 1. ubi singulis hebdomadibus quinta [orig: quintâ] feria [orig: feriâ], hinc Thorsdag dicta [orig: dictâ], a Suecis ei sacra facta, refert. Ex Taran per aphaeresin vox orta videtur. Vide supra in hac voce.

TORALIA apud Lamprid. Heliogabalo [orig: Heliogabalô], c. 19. Primus omnium privatorum toros aureis toralibus texit; a toris appellationem trahunt. Et quidem cum in apparatu tororum lectorumque u(poblh/mata essent, et e)piblh/mata, ac periblh/mata, torale tw=n periblhma/twn est, recteque in Glossario vertitur peri/klinon. Male enim accipiunt etiam doctissimi Viri versum Horatii, l. 2. Sat. 4. v. 83.

Utraque autem, tum stragula, quibus tori sternebantur, tum toralia, quae circum iciebantur, pretiosissima in usu fuere [orig: fuêre] Veteribus: at non aurea tamen, saltem privatis, usque ad Heliogabalum, qui, antequam Imperator esset, iam sibi id usurpavit. Sic stromata et peristromata privatorum non aurea, sed auro [orig: aurô] ornata fuere [orig: fuêre]. Casaubon. vel Babylonica, aut simili artificio [orig: artificiô] ornata fuere [orig: fuêre]. Casaubon. ad locum Lampridii. Vide quoque Iac. Cuiacium, Observat. l. 10. c. 18. et supra, ubi de Lectis Veterum voce Sisura, nec non infra voce Torus.

TORANIUS mango quidem, de quo Plin. l. 7. c. 12. Eius quoque meminit Macrob. Saturnal. l. 2. c. 4. Delectatus inter cenam erat symphoniacis Toranii Flacci mangonis, atque eos frumento [orig: frumentô] donaverat. Sed et D. Augusti tutor C. Toranius erat etc. Vide de hoc nomine Salmas. ad Solin. c. 1.

TORANTOLIENSIS Comitatus vulgo Comte de Thurthur provinc. Hungariae, inter Transylvaniam ad Ortum, Tibiscum fluv. et Zolnocensem Comitatum ad Occasum, Zabolciensem ad Boream, et Orodiensem ad Meridiem, sub Turcis.

TORCELLUM vulgo TORCELLO, urbs Episcopalis Ducatus Veneti, in Insul. littorea, sub Patriarcha Veneto. Parva admodum, et colonis infrequens, ob aeris gravitatem, intra Gallicas paludes, 5. milliar. a Venetus in Boream veteri Altino finitima, unde A. C. 635. sedes Episcopalis Torceltum translata est.