CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

TRECORENSES Armoricae Britanniae populi, vulgo Ceux de Lantriguet. quorum urbs Trecorium, in parte Boreali cum portu, in ora maris Britannici, 9. leuc. a Brioco in Occasum, Leonam versus 11. et 30. a Phedonibus in Circium, Ibi alias Osismii. Vulgo Treguier seu Lantriquet.

TRELCATIUS Lucas Erino-Atrebas, Duaci cura [orig: curâ] materterae Abbatissae educatus, Lutetiamque missus, purioris ibi religionis notitiam hausit, ac Mercator primum, inde Ludi moderator Londini, A. C. 1570. tandem Minister Eccles. Gallicanae et Theologiae Prof. Lugduni Batav. creatus, A. C. 1587. obiit A. C. 1602. aetat. 60. Auctor Synopsis Theologiae, et Pater filii cognominis, qui Heidelbergae primo, anno [orig: annô] aetat. 18. dein Genevae Contionator, Minister randem et Theologiae Professor itidem Lugduni Batav. fuit, defunctus A. C. 1607. aetat. 34. Edidit Institutiones, Locos Commun. Tractatum Gall. de Brevitate vitae, et Antidotum contra pestem. Vide Vitas Professor. Leidensium.

TRELLEBURGUM vulgo TRELLEBORG, oppid. Scaniae, in ora maris Baltici 3. milliar. German. ab Elleboga in Meridiem, 7. ab Hafnia in Eurum.

TREMELLIUS [1] Emanuel, Ferraria [orig: Ferrariâ] Italus, patre Iudaeo [orig: Iudaeô] natus, cum Petro Martyre in Germaniam venit, post Heidelber gam ad Hebraeam Professionem vocatus. Hic Syriacam editionem latinitate donavit, dein novam V. T. ad Hebraicae veritatis fontes examinatam translationem molitus est, socio [orig: sociô] tanti laboris ascito [orig: ascitô] Iunio [orig: Iuniô], qui post obitum Tremellii, A. C. 1580. fere septuagenarii, eandem editionem, in opere alieno plus iusto ingeniosus, recensuit, et additis multis auctiorem reddidit. Vide Thuan. Histor. l. 71. Edidit quoque in biblia Annotiones Marginales et Interpretationem in Hoseam, in ocatav. genevae, A. C. 1563. plura in Elogiis Teisserii.

TREMETUS vulgo TREMITI, insul. satis ampla, Diomedaearum praecipua. Vix 15. mill. pass. ab ora Apuliae. Cum castro permunito in colle, et monasterio insigni. Dicitur aliquando S. Nicola. Eidem adiacent duae aliae praecipuae nempe S. Domino et la Caprara.

TREMISSIS pro TRESSI, seu tertia parte assis, vox inferioris aevi, occurrit primum apud Capitolin. in Alexandro Sev. c. 39. Vectigalia publica in id contraxit, ut, qui decem aureos sub Heliogabalo praestiterant, tertiam partem aurei praestarent, hoc est, tricesimam partem, tuneque rimum tremisses aureorum formati sunt, quum ad tertiam partem aurei vectigal desedisset. Nempe Alexander, redactis praestationibus ad tertiam auri partem, ut facilitati ac commoditati solutionis consuleret, tremisses cudi iussit; nec enim aliter facile aut commode poterat haec solurio expediri: cum, aureo [orig: aureô] tunc viginti quinque minutis argenteis aestimato [orig: aestimatô], tertia pars auri in argenteis ad iustam et exactam rationem aegre posset inveniri. Solidum autem et assem, item solidum aureum et assem aureum, tum pro eodem dixere [orig: dixêre], quod assis et aurei idem plane pondus esset. Ab eo tempore vox Scriptoribus frequens ac praesertim in Concilio Carthag. IV. in Cod. utroque, in LL. Barbaricis, Ripuaria [orig: Ripuariâ] maxime, ubi tremissis constare dicitur quatuor denariis, quod solidus 12. denariorum esset: praeterea apud Gregorium M. Paul. Warnefridum, Leonem Ostiensem, Alios. Tremesium vocat Anastasius in Caelestino, Sylv estro, alibi, more Graecorum illius aevi, quibus, ut illustris *illou/steios2, perennis *pere/nnios2, sic tremissis tremi/ssios2, appellatus est. Coeterum ad imitationem Semissis, vox haec excogitata, magis Latine triens dicitur, in claudio treb. Pollionis, duobus tribusve locis etc. Vide Salmas. ad Lampridit locum, et Car. du Fresne, Dissertatione de inferioris aevi Numismatibus num. 86.

TREMITHUS seu TREMETHUS, Ptol Cypri pagus, cui Nicosia successisse traditur, nunc totius insul. metropolis in ora Boreali. Vide Steph..

TREMOLLIA vel TREMOLIA, vulgo LA TREMOUILLE, nomen Principatus, in Gallia; olim Dominii. Fuere [orig: Fuêre] autem Henrici de Tremolia, A. C. 1647. hi tituli: Henricus Tremolliae Dominus, Toarcis Dux et Par, Turris Talemundi Princeps, Spineti Marchio; Vallis; Montis Fortis, Gisnarum, Benaonis, Taliaburgi et Ionvellae Comes; Redonum Vicecomes; Vitreii (Vitre en Bretagne) Mali Leonis, Turris Berugiae ac Didonnae Baro. Hadr. Vales. in voce Turris Talemundi. Inter illustres in Francia stirpes merito familia Tremollia iam diu memoratur, et ob iura, quae praetendit in successionem Friderici Aragonii Regis Neapolitani, singulari ante multas alias praerogativa [orig: praerogativâ] in patrio regno gaudet. Deductio eius continua ostenditur a Petro Domino de la Trimoville A. C. 1046. Saeculo [orig: Saeculô] decimo [orig: decimô] quarto [orig: quartô] Comitatus de Ioigny in illam illatus est, sed mox iterum inde emigravit. Circa idem tempus successio Suillia et Craonia, herede Maria [orig: Mariâ] a Guidone ducta [orig: ductâ], nec minus Vicecomitatus Toarcius, atque Principatus Talmontius, a Margareta Ambosia, Ludovico Tremolio nupta [orig: nuptâ]: Tandem quoque Lavallea hereditas, cum supra memorata praetensione Aragonica, ab Anna Francisci Tremollii uxore, genti obtigit. Ex his vero duobus tres filii orti sunt totidem linearum conditores. A minoribus enim Georgio et Claudio descendunt Marchiones de Royan et (qui nunc Ducalem titulum assecuti sunt) Noirmoustier. Primaria vero linea a maiori filio Ludovico, primo Duce Toarcio, derivatur: qui, mortuus A. C. 1576. ex Ioanna Montmorancia, reliquit filium Claudium, ex Carola Brabantina Nassovia Patrem Henrici, quo [orig: quô], et Maria [orig: Mariâ] Turria [orig: Turriâ], geniti sunt, Henricus Carolus Princeps Tarenti, maritus Aemiliae Hassiacae; Ludovicus Mauritius Comes Lavalleus, Abbas de Charroux et Maria, uxor Bernardi Saxoniae Ducis: e quibus, Henrico Carolo uxor peperit Carolum Belgicum Hollandum D. de Thovars (natum 1655.) -- Principem de Talmond. Carolam Aemiliam etc. Vide Phil. Iac. Spenerum,

Theatro [orig: Theatrô] Nobil. Eur. Part. I. P. 93. et in Ind. Part. II. p. 121. nec non Arte Heraldica [orig: Heraldicâ], Tom. II.

TREMONIA Scriptoribus German. quae et Dortmania, Dortmund, urbs Westphaliae non contemnenda, inter Rhodam et Wernam proxima oppida, a Monasterio 6. leuc. Moguntiam versus, a Padeborna 8. Ferrar. Baudrando urbs est Germaniae, in Westphalia et in Comitatu Marchiae, ad amnem Emser, alias sui iuris, sed hodie sub dominio Electoris Brandeburgici. 7. milliaribus Germanicis a Monasterio in meridiem distat, et paulo minus ab Arensberga in occasum, uti 14. a Paderborna. Parva est, sed satis munita; estque inter Hanzeaticas comprehensa. Hic [orig: Hîc] Synodo [orig: Synodô] habita [orig: habitâ] Henricus II. Imperator luxum Clericorum coercuit, A. C. 1005. sicut postea in Synodo Noviomagensi, in S. cena panem ad dextram, calicem ad sinistram collocari voluit, A. C. 1018. Ex Comitatensi civitate liberam factam esse, et civitatibus Imperii annumeratam, a Maximiliano I. Imperatore A. C. 1504. refert Georg. Hornius, Orb. Polit.

Ardua frons, auresque agiles, capitique decoro
Altus honos, oculique vago [orig: vagô] splendore micantes.
Fumant humentes calida de nare vapores,
Nec spes officium standi tenet, ungula terram
Crebra ferit, virtusque artus animosa fatigat.

Nec non terribiles spirabile lumen anheli
Provolvunt flatus, et lumina vivida torquent,
Hinnitusque cient tremuli, frenisque repugnant.

Vide Casp. Barthium ad Statium, Theb. l. 6. v. 396. Sed et in homine tremor non semper timiditatis argumentum est. Garsiam enim Sancii fil. Navarrae Regem, quoties rumores belli audiebat vel praelio [orig: praeliô] decernere necesse habebat, totum primo tremuisse, postmodum vero animosissime perstitisse, Tremulosi hinc cognomen nactum, discim us ex Roder. Toletano Rer. Hisp. l. 5. c. 23. quod idem de Ludov. Tremollio, fortissimo exercituum sub Ludovico XII. Duce, Gallica Historia suggerit. In Anglia vero, Fanatici quidam corporis tremorem, etiam inter religionis suae arcana, habent, inde Tremulantes nonnullis, ut apud Macros Fratres videre est in Hierol. aliis Trepidantes, vulgo Quackers vocitati, de quibus supra aliquid diximus. Alias Tremuli, oi( peri\ ta\ neu=ra peponqo/tes2, Plin. l. 27. c. 10. extr. de quibus vide Salmas. ad Solin. p. 397.

TRENCA Hibernis portio terrae est, 30. constans pagis, quorum unusquisque pascua 4. boum armentis sic dissitis, ut se mutuo non pertingant, abunde suppeditat, apud Gratianum Lucium in Cambrensi everso; ubi universam Hiberniam in Trencas divisam, et Ultoniam 35. Mediam 18. Connaciam 30. etc. complecti addit: Hibern. Trinchechead. Car. du Fresne Glossar.

TRENORCHIUM vulgo TOURNUS, oppid. amplum Galliae, in Burgundia et Matisconensi tractu, ad Ararim fluvium, medium inter Cabillonum ad Boream et Matisconem ad Meridiem, 16. leucis a Lugduno in Boream.

TRENTA vulgo TRENT, fluvius Angliae Borealis. Oritur in Comitatu Staffordiensi; ubi auctus aliquot fluviis minoribus, per Darbiae Comitatum labitur; ibique recipit Darvonem. Deinde per Notinghamiam, ubi urbem cognominem rigat, hinc per Lincolniam fluens, in eius limite, et 10. milliaribus Anglicis supra Hullum, in Abum aestuarium se exonerat.

TREPIDIARII Equi memorantur Vegetio, de Arte Veterin. l. 1. c. 56. Quod nihilominus inventum constat a Parthis, quibus consuetudo est equorum gressus ad delicias dominorum hac [orig: hâc] arte mollire: non enim circulis atque ponderibus praegravant, ut soluti ambulare condiscant, sed ipsos equos, quos vulgo Trepidiarios, militari verbo [orig: verbô] guttonarios, vocant, ita edomant ad lenitatem, et quaedam blandimenta vecturae, ut asturconibus similes videantur. Iidem cum Tripedariis, a tripedando, de qua voce vide infra; seu tripudiando, sic dictis. Veteres enim trepidare, pro tripedare, corrupte enuntiasse [orig: enuntiâsse] videntur. Servius, ad illud Virg. l. 4. Aen. v. 121.

trepidant, ait, hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] sensim accipiunt, non, ut alibi, festinant, ut, Heinc me dum trepidi: quia saltus non cursu, sed sensim cinguntur. Quidam trepidant ab equis, qui hodieque trepidare dicuntur, appellari putant. Cato: sedere non potest in equo trepidante. Ubi equus trepidans est tripodi/cwn kai\ kalpa/cwn: cuiusmodi equi succussores sunt, et vecturam non delicatam satis exhibent, Gallis tlotarii vel trotarii, quasi tolutarit, appellati. Atque haec vera origo verbi trepidare est: qui enim trepidat metu, o)rkei=tai fo/bw|, exilit praemetu, unde kardi/an fo/bw| o)rkoume/nhn dixit Aeschylus. Inde pro sestinare sumpta vox. Liv. l. 23. Moxque, dum in sua quisque ministeria discursu trepidat ad primasigna. virg. Aen. l. 9. v. 114.

Etiam in Sacris. Sic Hoseae c. 11. v. 11. Trepidabunt ut avicula ex Aegypto, et ut columba e terra Assyriae: i. e. summa [orig: summâ] festinatione sugient; columbae namque volatus pernicissimus, ut supra vidimus. Hinc trepidae nubes Statio, Theb. l. 12. v. 3. i. e. Festinando fugientes, vet. Scholiasti. Sed et trepidare, apud Persium, Sat. 1. v. 20. de hist etiam, qui laetitia [orig: laetitiâ] elati gestiunt, subsiliuntque,

Tum videas neque more probo [orig: probô], neque voce serena [orig: serenâ]
Ingentes trepidare Titos. -- --

uti de iis, qui in Hastiludiis decertant, in Concil. Albiensi, c. 15. Unde trepidium quoque pro tripudio etc. Sic igitur Trepidarii Equi Vegetio, qui trepidant seu tripedant, oi( tripodi/contes2 vel tripodistikoi\, cum videl. cursu feruntur, inter citatissimum cursum et commenem simplicemque inceslum medio [orig: mediô]; in quo cursus genere, quod altius pedes tollendo et volubiliter glomerando gressus quodammodo saltare videntur vel subsultim ambulare, hinc kalpa/cein kai\ tripodi/cein Graecis ( tri/podon hoc cursu genus appellantibus, uti ex Leone in Tacticis patet) saltare et trepidare seu tripedare Latinis, dicti sunt. Quia vero nullum vecturae genus tam torquet, ac succutit, quam equi trepidantes; hinc sumebant illos Parthi, quos condocefacerent asturconum more blande molliterque vehere, gesluque spisso [orig: spissô] et minuto [orig: minutô] sedentem erigere, et grata [orig: gratâ] succussione commovere: quam delicate vehendi artem postquam erant edocti, mediam quandam ambulaturam nanciscebantur, inter asturcones et trepidiarios, ac tum tricenarii vel tricinarii nominabantur, de qua voce vide infra: Plura vero hanc in rem, apud Salmas. Not. ad Capitolin. in Maximinis, c. 3. et hic [orig: hîc] passim, inprimis ubi de vocibus, Calpare, Guttonarii, Tolutares etc. Hinc intripedare equum Symmacho, h. e. eqaum ad cursum tripedantium, Graece tri/podon seu ka/lpan, incitare; Gall. mettre son cheval au trot, Ibid. Alii longe equi illi sunt, qui ad cuiuscumque hominis, aut animalis, aut rei occursum subito exterrentur, et suam ipsi umbram timent, Gallis hinc umbragiosi vulgo, Graecis pturtikoi\, qui et ipsi trepidantes, sed alio [orig: aliô] omnino sensu, dici possint; trepidare nemque ptu/resqai est. Gloslae, trepido, a)gwniw=, deiliw=, ptu/romai, ptoou=mai. His quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] Veteres metum excutere soliti sint, diximus supra ubi de Tintinnabulis.

TREPTOVIA vulgo TREPTOW, oppidum Germaniae, in Pomeraniae Ducatu, ad Tollensaeam fluvium, in finibus Marchiae Brandeburgicae, cum arce. Alias amplum fuit, nunc sensim deficit: subestque dominio Regis Sueciae, 10. milliar. Germanicis distans a Sundi in meridiem.

TRERUS [1] regiuncula Thraciae, populi Treres, quos Callimachus *trh/reas2 dixit, Theopompus Trares.

TRERUS [2] Latii fluv. in Lirim ad Fregellas influens. Strab. Trere aliis Omme.

TRES et TRIA, vide supra, ubi de numero Ternario, et passim, ubi de rebus ipsis, hoc [orig: hôc] numero [orig: numerô] occurrentibus. Addo hic [orig: hîc] saltem, quod apud Peruanos, nobilem Americae, qua ad Meridiem protenditur, populum, effigiem se vidisse, ab Indis cultam, cui nomen Tantatanga, h. e. in Tribus unus et in Uno trinus, testatur Hugo Linschottanus, Histor. Ind. Occid. Qua dere, ut et de Magorum apud Chaldaeos tribus principiis, Oromasde, Mitri et Arimini, id est, uti explicant, Deo, Mente, et Anima: de tribus illis Orphei, Consilio, Luce, Vita, apud Clement. l. 5. Strom. de primo ipso uno, secundo Uno Multis, et tertio Uno atque Multis Platonis: de Fine, Medio ac Principio Pythagorae: de Bono, Mente et Anima Plotino: de Opifice Primo, Verbi Dei atque Intellectu Aegyptiorum: de Deo, Verbo et Aura Serapidis: de Sole, Vulcano atque Luna veterum Germanorum, aliisque huc pertinentibus; e quibus colligere liceat, Gentilibus quoque de venerando SS. Trinitatis mysterio aliquid ex traditione, et commercio cum Populo Dei, innotuisse. Vide L. Cael. Rhodig. Lect. Antiqq. Praefat. l. 1. Marsilium Ficinum, ad Plat. et Plotin. Ioann. Seldenum, de Diis Syris, Tob. Pfannerum, System. Gentilis Theolog. purirois c. 3. de Deo Trino §. 2. et seqq. Alios, ut et infra ubi de Trinitate.

TRES Casae pagus ingens Novariensis, 5. mill. pass. a Novaria, Viglebanum versus. Vulgo Treca. Trecatum seu Tercatum quoque.

TRES Tabernae [1] munimentum Romanorum, ad prohibendas Alemannorum in Galliam incursiones, apud eum locum, quem Zabern hodie vocant, Argentoratensis Praesulis domicilium: de quo vide B. Rhenanum, Rerum germ. Nov-Antiq. l. 3. cum Notis Eurditis Cl. Ottonis ICti, ut et supra, voce Tabernae.

TRES Tabernae [2] pagus in via Appia occurrens, inter urbem Romam 26. et Forum Appii 22. mill. pass. ultra Velitras. Baudrando 5. milliar. ab Aricia, 21. Roma [orig: Româ] in Ortum. Hic [orig: Hîc] Severum Imperatorem a Maximino occisum tradunt auctores miscellaneae histor. zosimus. Item locus Macedon. inter Scampas et Lychnidum.

TRESA vulgo TRESEN, urbs Sudermanniae, cum portu, in ora maris Baltici, 7. leuc. Suecic. ab Holmia, in Africum, 8. a Torlia vin Eurum.

TRESSIS tertia pars assis. Varro de L. L. l. 8. singulare hoc tressis: ab eo sic deinceps ad centussis. Sed neutrum non est tressis, ut ei visum, nec hoc tressis tamen orationis Latinae regulis repugnat. Erat integrum: hoc pondus vel aes tressis, uti hoc pondus vel aes quadrussis, et sic deinceps. Nempe in his omnibus articulus vel pronomen intelligi vult substantivum neutrius generis, cui alterum, quod comparer, gignendi adhaeret casu. Ut in illis Plauti, Paenulo, Actu 1. sc. 2. v. 168. homo trioboli, Lucilii apud Festum in Solla, nun Solla dupondi [orig: dupondî]: P. Vatinii ad Ciceronem, l. 5. Famil. Ep. 10. Simus non semissis; Persii, Sat. 5. v. 76. non tressis agaso. Itaque fallitur Rob. Titius in Assertionibus, cum hominem semissem ab exiguo nummo dici vult, sicut Persius tressem agasonem: quasi aliter diceretur, quam esse quantivis pretii. Sic emere centussis, scil. aere vel pondere, valere quinquessis. scil. aes vel pondus etc. Ioh. Frid. Gronov. de Pec. vet. l. 1. c. 8. Media [orig: Mediâ] aetate, pro tressis, parum Latine dici tremissis coepit, ut vidimus.

TRETHYMIROVIA vel TECHTIMIROVIA, vulgo TRETHYMIROW, oppid. manitum Volhiniae inferioris ad Borysthenem, 14. milliar. German. infra Kioviam in meridiem, Cosacis donatum a Rege Stephano. Sed A. C. 1648. ipsis a Polonis ereptum, unde cruentae clades utrosque afflixerunt, donec Cosacis rursus cessit.