CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

TYMBORYCHOS Graece *tumbw/ruxos2, cognomen Veneris apud Lacedaemonios olim cultae, teste Meursio [orig: Meursiô] de Antiqq. Lacon. l. 1. Alias *tumbw/ruxos2, est qui tumulus refossis cadavera spoliat, lwpodu/ths2 nekrw=n, ut exponit Hesychius. Unde tumbwruxi/a, vox in veter. Inscr. Thyatirae hodieque superstite memorata, qua [orig: quâ] Fabius quidam Zosisus empto [orig: emptô] sibi uxorique suae Aureliae Pontianae sepulchro [orig: sepulchrô], in loco Sambathaeo dicto, ante praefatam urbem, eum, qui illud sibi vindicare ausus fuerit, praeter mulctam Urbi solvendam, pronuntiat fore u(p eu/qunon tw=| th=s2 tumbwruxi/as2 no/mw|, legi violationis sepulchrorum obnoxium, apud Iac. Sponium, Itinerar. Graeciae, Parte 3. p. 120.

TYMBRIANI populi inter Pisidiam et Lycaoniam, Plin. l. 5. c. 27. quorum urbs Tymbria Episcopalis erat in Pisidia, Tymbrion Xenophonti dicta, ab Iconio 800. stad. in Corum. Erat et Tymbria, vicus Cariae apud Maeandrum fluvium et Myuntem urbem, inde 4. stad. ubi Avernus, teste Strab.

TYMPANIA Ptolem. Tympanaea, Polyb. Tympaneae, et Typaneae, Stephan. Typania Plin. l. 4. c. 6. urbs Elidis meditertanea in Arcadiae confinio, Leporio finitima. stroviso Nigro, Verdognae Castaldo, Leondart Moletio. Popnli Typaei.

TYMPANISTRIAE inter Romanorum veterum Symphoniaca conviviis adhibitos, tympana pulsabant. Sidonius, ubi de cena Theodorici: Sane intromittuntur, quamquam raro, inter cenandum, mimici sales, ita ut nullus conviva mordacis linguae felle feriatur, sic tamen, quod illic nec Organa hydraulica sonant, nec sub Phonasco vocalium concentus meditatum acroama simul intonat, nullus ibi Lyristes, Choraules, Mesochorus, Tympanistria, Psaltria canit. Sed et Regius Psaltes Iuvenculatum Tympanistriarum meminit Psalmo [orig: Psalmô] 68. v. 26. et B. Augustinus, Serm. 18. de Sanctis. Vide Laut. Pignorium, Comm. de Servis et hic [orig: hîc] infra.

TYMPANUM [1] a tu/ptw, i. e. percutio, quale fuerit, antiqua numismata indicant, in quorum aversa parte Cybele Mater Deum [orig: Deûm] Tympanum in sinu gerit, vel eidem innititur. Ex im ie descripsit Plinius de margaritis agens, l. 9. c. 35. Quibus una tantum est facies, et ab ea rotunditas, aversis planities, ob id Tympana nominantur. Quae imitatus Isidorus, Origin. l. 3. c. 21. Tympanum autem dictum, ait, quod medium est: Unde et margartarum medium Tympanum dicitur. Erant, ut idem notat ibid. pelle, vel corio [orig: coriô] superinducta. Unde Tiberii eruditus Libertus Phaedrus, Fab. l. 3. fab. 21. v. 4. ait,

Galli Cybeles circum quaestus ducere
Asinum solebant, baiulantem sarcinas:
Is cum labore et plagis esset mortuus
Detracta [orig: Detractâ] pelle. sibi fecerunt Tympana.
Rogati mox a quodam delitio suo,
Quidnam fecissent? Hoc [orig: Hôc] locuti sunt modo [orig: modô]:
Putabat, se post mortem securum fore,
Ecce aliae plagae congeruntur mortuo.

In quae verba schefferus annotat. Fuisse Tympana isla ex ligneo circulo, cui supcrinductum ex una solum parte esset corium: Fallique dicit Dempstecum, ad Rosin. l. 2. c. 4. quando aera fuisse scribit, et aera Corybantia, apud Virgilium, de illis accipit. Quod vel ex Scrvio ad eum locum discere potuisset, ubi ita scribit: Aerea autem Cymbala Corybantibus Iasonis filiis, quibus vagitum Iovis celaeverunt. Tamen et ex atgento tympana habet Plin. l. 33. c. 11. Percuriebantur aliquando virgula [orig: virgulâ], aliquando manu nuda [orig: nudâ] impellebantur. Ideo plagarum Phaedrus meminit, et Ovid. l. 4. Met. v. 29.

Nivers citata cepit manibus levi Tympanum,
Tympanum, Tubam, Cybele tua Mater intia:
Quattensque terga tauri teneri cava digitis
Canere haec suo. ----

Sueton. Aug. c. 68. Sed et Populus quondam universus Ludorum die, et accepit in contumeliam eius, et assensu maximo [orig: maximô] comprobavit versum in scena pronuntiatum de Gallo Matris Deum [orig: Deûm] iympanizante: Videtur, ut Cinaedus orbem digito [orig: digitô] temperet. Quo et Ausonius allusit in Pythagorica acroasi, de viro bono, Edyll. 16. v. 12.

Sit solidum, quodcumque subest, nec inania subtus
Indicet admotus digitis pellentibus ictus.

Et Augustinus: Plaudat nunc organis Maria, et inter veloces articulos Tympana puerperae concrepent. Sonitum Catullus elegauter expressit, loc. cit. v. 21.

Forma fuit, qualem Pignorius exhiber Comm. de Servis, prima [orig: primâ] facie cribrum refereus, ut non immerito legamus, in iudicio Coci et Pistoris,

Nempa Tympana omnino erant, inter instrumenta Musica, quibus in sacris Cybeles olim utebantur. Lucretius, l. 2. v. 618.

Tympana tenta tonant palmis, et Cymbala circum
Concava, raucisonoque [orig: raucisonôque] minantur cornua cantu,
Et Phrygio [orig: Phrygiô] stimulat numero [orig: numerô] cava tibia mentes. etc.

Quatiebant autem illa Galli, dum Deae operabantur: quam etiam vicatim circumserentes, more suo [orig: suô] circulatorio [orig: circulatoriô], pectora plangebant, ad cantum tibiarum Tympanorumque sonitum, Dionys. Halicarn. l. 2. Porro eorundem stepitu clamorem eorum, quos evitabant, ne exaudiretur, obrundere solebant, Rittershusius ad Phaedrum, loc. eit. Cum vero Cybele Tellurem notaverit, resectio illa virilium, segetem, quae demetitur: Tympanum, terrae rotunditatem: fragor. eius, tonitru denorabat, qua de re pluribus agit de orig. et progr. Idolol. Vossius, l. 2. c. 54. Quia itaque enervatissinis mollislimique habebantur hi Galli, hinc Tympanorum usus apud Romanos in bello reiectus, et Tympanotriba in convitio fuit, vide Plautum, Truculento [orig: Truculentô], sc. Ite: hodie vero Germani cum vigiles mutant; etiam cum praelium committunt, Tympanum pulsant, et tibia [orig: tibiâ] canunt. Porro ex Tympano etiam comedisse, ex cymbalo bibisse, qui Matri Deum [orig: Deûm] initiabantur, arguit Clemens Alex. Admon. ad Gentes: ubi commemorat, uti tales dicere soleant, e)n tumpa/nou e)/fagon, e)n kumba/lou e)/pion, enernofo/rhsa, u(po\ to\n pasto\n u(pe/duon, Ex Tampanc comedi, ex cymbalo bibi, craterem gustavi, ingressus sum thalamum. Alias Tympanis quoque poculis sermiviros illos Sacerdotes usos fuisse, dicemus infra. Neque vero in Cabeles solum sacris, sed et in Bacchi origiis, adhibita fuisse Cymbala Tympanaque, docet Sidonius Apollmatis, Carm. 5. v. 496.

------ Rotat enthea thyrsum
Bassaris et maculis Erythreae Nebridos horrens,
Excitat Odrysios ad mat cida Tympana mystas.

Vide Dempsterum, loc. cit. Imo tympanum, Bacchicorum Sacrorum vel primarium instrumentum fuisse, docet Casp. Barthius, Animadversionibus Papinian. passim, in primis ad l. 9. Thebaid. v. 800. et l. 10. v. 643. Ubi muliebria furisse haec instrumenta quoque probat, ex eodem Poeta, l. 2. Achilleidos v. 176. At inter insignia eadem Indiae Regum, quos tintinnabula et tympanum praecedere consuevisse, docet Alex. ab Alexandro, Genialium Dierum l. 4. c. 1. i. e. tympanum cum tintinuabulis, seu, ut sic dicam, tintinnabulatum, cuiusmodi tympana mirifica Indorum, ex vetere Scriptore, pulchre describit Suidas, ubi inter alia Bacchum sua inde desumpsisse refert. Haec dum pulsabantur, mirum edebant sonum, graviore Tympani boatu, acuto [orig: acutô] tintinnabulorum tinnitui ac concentui permisto. Vide Tiraquellum ad Alexandri Dies Genial. l. et. c. d. I. Lipsium, Militia [orig: Militiâ] Rom. l. 4. c. 10. Ukirum Cl. ad Curt. l. 8. c. 11. Alios. Cui non absimile organum se aliquando Venetiis conspexisse, refert Ios. Zarlinus, aetatis suae Musicorum facile princeps, apud H. Magium, de Tintinnab. c. 13. qui crotala quoque Antiquis fuisse, quae multa tintinnabula affixa haberent, docet ibid. Sed et Tympana, praeter tibias tubasque, ut et omnia ea, quibus lugentium animi excitati dolorem minus sentirent, in funeribus Vererum adhiberi consuevisse, legas apud Alex. Aphoridsaeum in Probl. Prolydorum, de Invent, rerum, l. 6. c. 10. Alios etc. Hodie tympana et Turcis in usu, sed quae Tamburla Galli vocant, de quibus supra aliquid, plura vero apud Car. du Fresne, Not. ad Ioinvillam, uti de tympanis ovillis, tacentibus aut crepantibus, cum lupinum percutitur, apud Gerh. Io. Vossium, de Idol. Part. 3. c. 77. et Sam. Bochart. Hieroz. Parte prior. l. 2. c. 47. Hinc Tymbres piceae, in Epist. 1. l. 5. Senatoris, eide Glossarii Auctori tympana sunt aerea picei coloris, unde vox Gallorum tymbres, pro tympanis, inde pro galeis, quae armorum insignibus imponuntur. De aliis vocis Tympani significationibus, hic [orig: hîc] infra: nisi quod de margaritae genere, Tympano dicto, iam supra actum: addam saltem, Ornamenta mamillarum ex Tympanis margaritis, fieri olim consuevisse, Paulus l. 32. § ult. ff. de auro et argent. legat. Vide de iis plura apud Salmas. ad Solin. p. 1143. ut et supra de Tympani quibusdam speciebus, voce Nacara, it. Tabala; et Tabur.

TYMPANUM [2] poculi genus, parvum et cavum, sine fundo ac auribus; proin molle parumque viris conveniens: Unde locus datus Demostheni convicium faciendi Midiae, quod eis parum castrensibus biberet, Dorotheo [orig: Dorotheô] referente apud Arhenaeum, l. 11. Soli nempe iis Cybeles utebantur Sacerdotes. Meminit istiusmodi poculorum Plinius, l. 33 c. 11. Mox additum argentum in angulis, lineasque per commissuras; Tympana vero se iuvene appellata stateras et lances, quas antiqui Magidas appellaverunt. Plautus item,

Graeci Clemmateres quoque vocarunt [orig: vocârunt], utpote qui formam operimenti testudinis kle/mmuda appellant. Vide Thom. Dempster. ad Rosin. l. 5. Antiquit. c. 30. item Maridas, vide in hac voce. Apud Virgilium. l. 4. Georg. v. 444. Tympana plaustrorum, inepte explica vir Servius, sive alius quisquam Servii nomine: Egregie Iuu. Philargyrus, rotas ex solidis tabulis factas interpretatur, cuiusmodi Romae visuntur in antiquis monumentis, quae tum alii, tum Laur. Pignorius delineari curavit, et transtulit in eruditum suum Comm. de Servis. Ad harum imitationem factae haustoriae mothinae, quae versabantur hominibus caleantibus, tympanorum quoque accepere [orig: accepêre] nomen: Iis aqua ex puteis extrabebatur, aut salinis affundenda, aut rigandis hortis, aut ad alios quoscumque usus. Vide Salmas. ad Solin. p. 589: nec non supra ubi de Haustoriis Machinis, it. voce Rota.