CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

TYNNICHUS egregius Dux, Patria [orig: Patriâ], ut videtur, Heracleensis, qui Theodosiam, a vicinis Tyrannis obsessam, miro [orig: mirô] ingenio [orig: ingeniô] liberavit: sicut videre est apud Polyaenum, l. 5. c. 23. s. 394. 395.

TYPHIS Magneticus in Musaeo Kircheriano, geniolus est, qui ad clavum cymbae crystallinae sedens, in ludicro mari, arcaua [orig: arcauâ] vi actus circumvagatur, iucundissimum visu spectaculum exhibens. Gratiosissimus pupus ad clavum in sua cymba sedet, vela per mare altero [orig: alterô] crystallino [orig: crystallinô] non rarae molis catino [orig: catinô] vitreo [orig: vitreô] facturus, nova [orig: novâ] navigationis arte, in pacato ac tranquillo mari: dum ne minimum quidem turbantibus undis motus ab occultis cavernis tacitus etum pit spiritus, qui imbecillem nautam sursum, deorsumve impellit, et dextrorsum ac sinistrorsum illum abripiens, toto [orig: totô] Oceano [orig: Oceanô] adusque horizontis fluidi confinia errabundum et vagum iactat. Nec diu tamen fluctuauti cymbae errores durant: Mox enim amoto [orig: amotô] extrinseco [orig: extrinsecô] magnere, quo [orig: quô] suscitatur in pusillo mari crystallina navis, ad quierem illa se recipit et ad Mundi polos, cen fidissimo in portu, se obfirmat. Nempe causa errorum sub undis latitans maguetica Siren est, quae in cymba alium magnetem occultatum et una cum illo cymbam cum nauclero abripit. Iunixa est machina haec cylindro seu potius patallelogrammo Astronomico, in cylindrum convoluto; in 24. aequas partes, secundum longitudinem et in Tropicus, eisque, parallelas, secundum latitudinem divisum, in quo singulari arte horae Astronomicae, Italicae, Babylonicae et antiquae dignoseuntur. Sed et eadem machina novam praxin inveniendi lineam Meridianam suggerit; Si nempe fragmentum boni maguetis crystallinae aut vitreae cymbae levissimae, aut cymbulae subereae inserueris, ac iuxta magnetis polos, indicem statueris prominentem, sicque vasculum libere innatare permiseris. Lapidis enim fragmentum, una cum indice, ad Mundi se plagas firmiter locabit, lineam horamque Meridianam ostensura. Georg. de Sepibus, in Collegii Romani Societat. Iesu Museo, p. 19. Imo eadem [orig: eâdem] efficies, ut spectatoribus intra circum ferentiam descripta nomina, aut mente concepta Geniolus indicet, dicto citius, uri Auctor pluribus docet de Arte Magnetica. Vide quoque supra Divinatrix machina.

TYPHLOCOMIUM Graece *tuflokomei=on, in quo caeci aluntur curanturque, memoratur in Vita S. Anastasii Persae, Mulier quaedam Photi nomine, ministra effecta sacri typhlocomii, sive caecorum domicilii, apud Dominicum Macrum, Hierolex.

TYPHOEUS Gigas Terrae et Titani fil. quem illa Iovi irata in perniciem caelestium fertur edidisse. Virg. l. 1. Georg. v. 279.

Huius manus robustae, pedes indefessi erant ac serpentini, ex humeris pendebant centum capita draconis, sub superciliis ignis micabat: Omnia capita varie loquebantur et omnium animalisum sonum exprimebant. His viribus fretus Iovem de toeli possessione detrudere est conatus. Sed ceteris Gigantibus in Phlegra [orig: Phlegrâ] monte intersectis, solus Typhoeus effugit, unde eum postea bellum illud instaurasse [orig: instaurâsse] quidam tradiderunt. Tandem fulmine ab eodem ictus est, et sub Inarimen insul. detrusus, ut placet Virgilio, l. 9. Aen. v. 716.

Tum sonitu Prochyta alta tremit, dirumque cubile
Inarime Iovis imperiis imposta Typhoeo.

---- Ceu Siculus flammis urgentibus Aetnam
Undat apex: Campana fremens ceu saxa vaporat
Conditus Inarimes aeterna [orig: aeternâ] mole Typhoeus.

Pindarus tamen in Sicilia sub Aetna monte sepultum refert, Pyth. 1. *)epw|d. a.. v. 5. his verbis:

*(ost' e)n ai)na=| *tarta/rw| kei=tai,
qew=n pole/mios2
*tufw\s2 e(katontaka/rhnos2.

*sikeli/a t' au)tou= pie/cei
*ste/rna laxna/enta. *ki/wn
*d' ou)rani/a sune/xei
*nifo/ess' *ai)/tna.

Alta iacet vasti super ora Typhoeos [orig: Typhoêos] Aetna,
Cuius anhelatis ignibus ardet humus.

Vasta giganteis iniecta est insula membris
Trinacris; et magnis subiectum molibus urget
Aethereas ausum sperare Typhoea sedes:
Nititur ille quidem, pugnatque resurgere saepe:
Dextra sed Ausonio manus est subiecta Peloro,
Laeva, Pachyne, tibi, Lilibaeo crura premuntur.

*au)ta\r e)pei\ *tithn=as2 a)p' ou)ranou= e)ce/lase *zeu\s2,
*(oplo/taton te/ke pai=da *tufwe/a *gai=a pelw/rh
*tarta/rou e)n filo/thti dia\ xrnshn= *)afrodithn.

De Typhoei cubili, memoratu digna, Solin. c. 51. Nic. Lloydius. Vossio idem est, qui Ogus Mosi, de cuius regno, statura et lecto ferreo, vide Numer. c. 3. plura vero hanc in rem apud modo dictum Auctorem, de Orig. et Progr. Idol. l. 1. c. 26. ubi inter alia *tufw=n, *tufw=s2, *tufa/wn ven *tufweu\s2 synonyma esse, a tu/fw, uro, et og. ab Hebr. [gap: Hebrew word(s)] ussit, ustulavit, similiter dictum, docet.

TYPHON Gigas, de quo sic scribit Homer. Hymm. in Apoll. v. 300. s. Iunonem aegre ferentem, quod Iuppiter sine se ex capite Minervam peperisset, Caelum ac Terram precatam fuisse, omnesque Deos superos et inferos, ut posset et ipsa sine maris congressu parere, quae cum manu hum um percussisset, sequenti postea tempore natus est ex Terra [orig: Terrâ] Typhon, qui dracaenae educandus traditus est, ut patet ex his versibus:

*)agxou= de\ krh/nh kali/r)roos, e)/nsqa dra/kainan
*ktei=nen a)/nac *dio\s ij(o\s2 u)po\ krateroi=o bioi=o,
*zatrefe/a, mega/lhn, te/ras2 a)/grion, h( kaka\ polla\
*)ansqrw/pous2 e(/rdeoken e)pi\ xsqoni, polla\ me\n au)tou\s2,
*polla\ de\ mh=la tanu/pod' e)pei\ pe/le ph=ma dafoino/n.
*kai/ pote decame/nh xrnsosqro/nou e)/trefen *(/hrhs2
*deino/n t' argale/on te *tufa/ona, ph/ma brotoi=sin,
*(/on tot' ar *(/hrh e)/tikte xolwsame/nh *dii\+ patri\,
*eu)/t' a)/ra dh\ *kroni/dhs2 e)rikude/a gei/net' *)aqh/nhn
*)en korufh=|. ------

Eundem faciunt Poetae eum Typhoeo. Plura qui de Typhone videre velit, consulat D. Dickinsonum in Delph. Phoenic. c. 2. et Boganum in episbola libro isti praefixa. ubi erudite, ut solet, de gigante disserit: Item Typhon, teste Diodoro, Osiridis, Aegyptiorum Regis frater, qui illo [orig: illô] interfecto [orig: interfectô] et in 25. paries discerpto [orig: discerptô], regnum occupare conatus est; tandem vero ab Iside victus, meritas impietatis suae luit poenas. Vide Illustr. Matshamum, Canone Chronico, passim. Item venti nomen, de quo Plin. l. 2. c. 48. et Gell. l. 19. c. 1. Hinc Typhonicus, unus e ventis subitis et repentinis, Actor. c. 27. v. 14. Nic. Lloydius. Addo, quod hoc [orig: hôc] nomine Solem, quatenus vim habet maleficam, ab Aegypttis cultum olim este, sicur et nomine Seth, ostendit Vossius, de Idol. l. 2. c. 24. Idem marinam aquam, quae Graecis Neptunus, Aegyptiis Typhone, dictam esse docet, eiusdem l. c. 75. Non vero, qui Neptuno a Pelasgis Libybusque, idem Typhoni habitus honor est; utpote quem hullis dignati sacrificiis, eum Ositidi putabant, vel Oro, Osiridis ex iside filio, inimicissimum. Hinc Sacerdoribus Aegyptiis, salem mensis inferre, quod Typhonis spuma crederetur, erat nefas: imo et de piscibus gustare, illis minime licebat, Herodotus, Euterp. Vide toram hanc fabulam erudite explicatam, apud praefatum Vossium, toc. cit. ut et voce Typhus infra.

TYPHONIS Insula e regione Troiae, quae et Calydna Qu. Smyrnaeo, et Typhonis, Scopuli apud Lycophronem.

TYPHRESTUS oppid. et mons Trachiniae, unde Sperchius fluv. ortum habet; idem Tymphresto apud Strab. Est et mons Milesiorum in Caria, teste Lycophrone.

TYPHUS Graece *tu/fos2, memoratus Philoni, l. de Temul. de vita Mosis, l. 3. libro de Spec. Legibus, et de Monarchia, l. 2. non mania est seu stultitia, ut apud Hippocratem, Plutarchum, Lucianum et Suidam; Arnobium item, l. 2. mentis elatio et typhus, ex Graec. tu/fos2, fumus, quam vis Turnebus, Stephanus alii sic sumant. Vide supra Tupha. Sed ille ipse, quem Plut. in Iside Typhonem vocat, magnum daemonem esse dicens, quique certis sacrificiis ab Aegyptiorum Sacerdotibus mulceatur ac deliniatur. Quam vis Philo magno [orig: magnô] errore Typho vel Typheni tribuat quae Osiridis erant propria, ut quem praecipuo in cultu apud Aegyptios fuisse, et pro symbolo taurum habuisse, ait: quorum utrumque de Osiride verum, non de Typho, qui non tam pro Deo quam pro cacodaemone, ab Aegyptiis habitus est. Unde ad illum referebant, quidquid adversi accidebat, seu ut Plut. ait, o(/son e)sti\n a)/metron kai\ a)takton u(perbolai=s2 kai\ endei/ais2, quidquid in excessu, aut defectu immodicum et inordinatum est, in libro de Iside, quae qui attente leget, reperiet in Aegyptiaca Typhonis historia multa haberi, quae ad Mosen pertinent, quam vis tot fabulis involuta, ut non facile

possint exsculpi. Vide egregia hanc in rem, apud Samuel. Bocharrum, Hieroz. Parte prior. l. 2. c. 34. ubi prolixum inter utrumque habes parallelismum: de Typhonis vero antro seu cubili in Iovis Fano, in specu Corycio, Salmasium ad Solin. p. 777. uti de Typhonem in Sacris Isidis eiurandi more Iul. Firmico indigitato, Iohann. Frider. Gronovium, Observat. in Script. Eccl. c. 9. et de Typhone vento, aliquid supra voce Orkanes.

TYPICUM liber Ecclesiast. apud Graecos, in quo a primo die anni singulis diebus, quid inter Missarum sollennia, quid ad Vesperas, quid ad Horas, quid ad Matutinum, quid denique ad reliqua Officia, recitandum, psallendum legendumve sit; quibus porro diebus ieiunandum, quibus et qui ieiunium solvendum, clara [orig: clarâ] ac facili methodo [orig: methodô] praescribitur. Et quidem in edito, prae aliis, continentur Ordo recitandi officium per totum anmum, ex praescripto Sabae capitibus LIX. Sequuntur, Marci Hieromonachi de dubiis Typici capita C. Postea, Nicolai Patriarchae Constantinopolitani, ad Anastasium montis Sinae Abbatem, de Ieiuniis Graecorum Carmina politica. Inde minutiora quaedam, de Arziburio, de Feriis Monachorum, de Continentia et ingluvie, de IV. Euangelistis, de XXX. argenteis ex maximo Monacho de Fide etc. Finem occupant, Capita adhortantia ad virtutem. Aliter *dia/tacis2. item *diatu/ppsis2. Non unum autem omnium Ecclesiatum Typicum fuit, sed pro varietate earum varia, unde *kthtorikw=n *tupikw=n, municipalium Typicorum, mentio frequens: Donec Typicum, quod S. Sabae dicitur, apud universos invaluit. Vide Leon. Allatium de lib. Eccl. Graec. et Cl. Suicerum, Thes. Eccl. voce *tupiko\n.

TYPOGRAPHIA quae unicum est contra tineas et blattas, omnis eruditionis inimicas, remedium: quamque cum omnibus veterum inventis, certare facile posse censet Ioh. Bodinus, Meth. Histor. c. 7. non Saturnum, ut S. Cyprianus, de Idolis libr. sensisse videtur: non Themistancos novi Orbis populum, ut Genebr. Chronograph. l. 4. docer, non Cathaienses Indos, ut Zuinger. Theatr. refert, aliosque, sed Germanos inventores habuit. Unde Beroaldus:

O Germania muneris repertrix,
Quo [orig: Quô] nil utilius dedit vetustas:
Libros scribere quae doces premendo.

Verum utrius Germaniae civibus ea gloria debeatur, acris controversia est. Hadrianus Iunius pro Harlemensibus pugnat, apud quos Laurentius Iohannes, cognomento [orig: cognomentô] Aedituus Custosque, communiter Costerus, faginos cortices in literarum typos primo conformare intituerit A. C. 1428. iuxta Soriverium. Et certe Mariangelus ac Chronicon Coloniense ex Donatis Hollandicis primos Typographicae artis in Germania superiore auctores multum aiuros esse referunt. Plurimi pro Germanis stant: quas sententias quidam sic conciliare conantur, ut in Germania, et quidem Moguntiae, non sine Numine, quippe cuius Antistes Archicancellarii per Grmaniam munere et Nomophylacis dignitate eminet, artem hanc primitus elaboratam excultamque, eius nihilominus primum typum atque imaginem ex Donatis, qui ante id tempus, apud Hollandos rudi Minerva [orig: Minervâ], ut sunt plerumque rerum initia, typis expressi fuerant, desumptam esse dicant. Faciunt huc, illi ipsi primordiales et antiquissimi typi, quibus inventores huius attis usi, quique Moguntiae extare, vel saltem ante calamitosum, paulo post inventani Typographiam, urbis statum exstitisse dicuntur. Ibidem Iohanni Gutenbergio Ivo Witigis A. C. 1508. in Iurisperitorum domo monumentum cum inscriptione erexit. Sic in antiquissima omnium editione, quae Moguntiae A. C. 1459. lucem vidit, Rationalis divinorum Guilielmi Durandi, Iohanni Fust et Petro a Gernshenn inventi huius decus asseritur, ut alia omittam. E quibus modo memoratis quis primas merentur, iterum disceptari soler. Gutenbergio illas tribuit, Iohannes Arnoldus Bergellanus, elegia [orig: elegiâ] de Typographico invento, sic tamen ut ei reliquos duos Fustium et Petrum Schefferum, Latine Opilionem, patria [orig: patriâ] Gerushemium, socios adiungat, cum sic canit:

Imparibus numeris caelestia Numina gaudent,
Hoc opus exegit sic quoque sancta Trias.
Illo primus erat tunc Gutenbergus in albo,
Alter erat Faustus, tertius Opilio.

Secundum alios Faustus primariam de hoc certamine palmam auferre dignus videtur, utpote qui non rantum typos singulatios, praecipuum tanti artificii instrumentum, ex aere, dein stanno primus efformarit [orig: efformârit], literasque fusiles iungere docuerit, sed etiam princeps omnium typis descriptos libros orbi obtulerit et communicarit [orig: communicârit]: Quos primitus et ligno, dein ex orichalco factos vult Melch. Adami: seu etiam ex aere, ut Mariangelo Accursio placet, qui diserte aereorum inventionem Fansto ascribit. Ab hoc in consortium ascitus Gutenbergius est, qui sumptibus et impensis haerentem in luto Faustum, et im pendiorum gravitate rantum non submersum, liberalitate sua [orig: suâ] et opera [orig: operâ] sociata [orig: sociatâ] sublevavit, eoque [orig: eôque] ipso [orig: ipsô] de tantae rei consum matione praeclare meritus est. Accessit Petrus Schefferus, ex Fausti operis, qui matrices, quae fundendis typis inserviunt, stanneos typos (quod tamen etiam Fausto vindicat Accursius) et atramentum impressorium (quam laudem ei cum Gutenbergio alii communem faciunt) primus excogitavit, hocque pacto [orig: pactô] herilis filiae unicae Christinae matrimonium meruit. Rei tantae autem inirium A. C. 1450. imperante Friderico [orig: Fridericô] III. Praesule Moguntino [orig: Moguntinô] Dierhero [orig: Dierherô] de Isenburg, factum, eamque aliquot post annis ad umbilicum perductam esse volunt erudiri. Ars aliquandiu clam habita est, famulis de ea non propalanda iureiurando [orig: iureiurandô] obstrictis, qui literas in sacculis clausis secum in officinam ferre, ac abeuntes eodem [orig: eôdem] modo [orig: modô] auferre renebantur: post aliquot tamen annorum decursum, orto [orig: ortô] dissidio [orig: dissidiô] inter Faustum et Gutenbergium, qui A. C. 1455. iudiciali sententia [orig: sententiâ] Moguntiae condemnatus, inde Argentinam concessit, aliquot ex operis eo secum

adductis: clade dein urbis A. C. 1462. superveniente, cum omnes huc illuc diffugerent, toti orbi innotescere coepit. Post Argentinam enim, quam, extra Moguntiam peregrinari ausa, domicilio [orig: domiciliô] suo [orig: suô] primum dignata est, Ulricus Zellius Hanoviensis Coloniae Agrippinae officinam erexit. Nicolaus dein Genson, seu Ienson Gallus Germanus an Danus, (quem tamen ab Hansone Hamman dicto Hertzog, et Octaviano Scoro praeventum scribit melch. Adamus, nisi forte hic [orig: hîc] Adami Hanso aliorum Ienso est) Venetiis typos exercuit: cui urbi post Moguntiam, prae omnibus aliis, Ars ista et bonae literae plurimum debent, ob typos elegantiores, quibus hodie fere utimur, quique differentiae ergo Veneti dicuntur, ibi primitus et quidem mature repertos. Hinc Romam festinavit Ars, quo praeter Ulricum Han, Campani versibus celebratum, Conradus Suenheim et Arnoldus Pannartz eam intulerunt. Imo ibi et Iohannis Phlippi de Lignamine, equitis Siculi, Typographi, circa A. C. 1480. meminit Simlerus in Biblioth. cum Neapolim typorum artificium iam detulisset Sixtus Russingerus Argentinensis, A. C. 1471. Ante omnes tamen reliquas Italiae urbes Taurinuni Pedemontii metropolis, studio [orig: studiô] Academico [orig: Academicô] inclitum Typographicam officinam exercuit, ut hinc Galliae potius, quam Germaniae Italiam primitivam typorum propaginem debere quidam evincant. Circa A. C. 1485. Florentiae viguit Nicolaus Lautentius Alemannus. in Galliam Impressoria Ars a retro memorato Gensone primitus transplantata fuit. Belgii Prototypographus in obscuro est. Ceterum per Germaniam statim ab initio magnis passibus Ars progressa est. Argentinae enim, post Gutenbergium, celebrem instituit officinam Iohannes Mentel, cui successere [orig: successêre] Adolphus Ruschius vel Rischius, Martinus Flaccus, Matthias Schurerius, alii. In vicina mox Basilea, quae circa A. C. 1490. Nicol. Keslerum Typographum habuit, Iohannes Amerbachius, qui S. Augustini opera primus excudit, et post eum Iohannes Frobenius, Patrum impressione et magni Erasmi contubernio [orig: contuberniô] nobilis, huiusque filius Hieronymus, et nepotes Ambrosius ac Aurelius: gener quoque Nicolaus Episcopius, Adamus et Henricus Petri, Petrus Perna, Hervagius, Antonius Winte, Ioh. Oporinus, aliique Typographicum forum calefecerunt: quorum omnium tot exstant typis descripta opera, ut el sola illorum enumeratio in librum iustae magnitudinis excrescere possit. Supra Basileam Tigurum est, primaria in Helvetiis urbs, quam Froschoverus hac [orig: hâc] arte clariorem reddidit, Conrado [orig: Conradô] Gensnero [orig: Gensnerô] viro [orig: virô] undecumque doctissimo [orig: doctissimô] uberem praelo materiam subministrante. Francosurti quoque, occasione nundinatum, non tantum mature Typographia excoli coepit, sed etiam usque adeo is locus librariae rei mercatu inclaruit, ut nullibi simile quid vel hoc [orig: hôc] nostro [orig: nostrô] aevo [orig: aevô], vel in omni antiquitate reperiatur. Primus qui artem ibi exercuerit, adhuc quaeritur: Wechelii postea, quibus Aubrir et Sleichii successerunt, caput supra reliquos extulerunt. Norimbergam Typographicae rei laude primus illustravit Antonius Koburger, qui aevo [orig: aevô] suo [orig: suô], non illius modo urbis, sed totius Germaniae Typographorum ac Bibliopolarum praecipuus fuit. Eius contemporaneus, Stephanus Arnoldi Lubecae officinam aperuit, Bibliaque Germanica in Saxonicam dialectum versa, A. C. 1484. excudit. Augusta Vindelicorum Ioh. Bemierum [orig: Bemîerum] circa A. C. 1466. Eslinga Conradum Finerum circa A. C. 1475. Ulma, circa idem tempus, Ioh. Zainerum et Conradum Denckmuth primos habuere [orig: habuêre] Typographos, Spirae A. C. 1480. Excudit Perrus Drach, quaestiones Petri Aquilani Minoritae in 4. libr. Sent. Daventria circa A. C. 1481. Richardium Pasradium habuit: Monasterii A. C. 1486. impressit Iohannes Limburgus, Rudolphi Langii, Nobilis Westphali, primi inter Germanos, post expulsam Batbariem, Poetae carmina: Lovanii primus Typographus fuit Theodoricus Martinus Alostanus, cui Erasmus A. C. 1533. mortuo epicedion condidit. In Hispaniam, Angliam, Poloniam, quinam primi hoc Dei munus intulerint, adhuc in abdito: illud certum est, nec hodie illarum regionum praela cum Italicis, Gallicis et Germanicis conferri posse, nisi Angliam excipias, quae etiam supra reliquarum laudes ab aliquo tempore enititur. Memorabilis nihilomnius est Bibliorum Complutensium editio, in Hispania, ab Arnoldo Guilielmo Brocario eius loci Typographo, Leone X. Romae sedente, auspiciis Francisci Ximenti Cardinal. perfecta. Inter Gallica Typographea, Lutetiana et Lugdunensia semper excelluerunt. Et Lutetiae quidem Iohan. Parcus, et Iodocus Badius Ascensius iprimi ad aliquod in hac arte nomen pervenere [orig: pervenêre], licet illos praecurrerit Georgius Mittelhus Germanus, qui A. C. 1484. tractatum de Corpore Christi ibi publici iuris fecit. Lugdunum vero Franciscus imprimis Fradinus et Hugo a Porta, ut et Griphinus Tornaesius, Cardo, hac [orig: hâc] arte illustrarunt [orig: illustrârunt], etc. Quis porro liber primus praelium subierit, non minus anxie queritur. Mariangelus Accursius Donati Grammaticam et Confessionalia, primogeniturae huius honore beat: quem Coloniensis Chronici auctor, Bibliorum sacr: codici impartit: (Nisi quod stare potest Mariangeli sententia, de Hollandicis rudimentis loquentis,) cum ait: Hoc [orig: Hôc] anno [orig: annô], qui vere erat aureus, 1450. excusum primo Moguntiae Bibliorum opus, idque characteribus maiusculis, et quibus exinde plerumque Missalia solent. Interim Mallinckrotus, sibi saltem non visum esse librum ante A. C. 1459. excusum, refert; qui est Officiale Durandi, cuius exemplar in Academ. Basiliensi asservatum, hanc inscriptionem habet, Iohannes Fustius civis Moguntinus excudit Officiale Duandi in fol. per Petrum de Gernsheim, Ann. Chr. 1459. Quae porro huc faciunt, paucis sic habent: Primus, qui Graece excudit, Aldus fuit Manutius, qui circa A. C. 1500. Officinam Venetus instituit: Idem typos Hebraicos primus in hac arte adhibuit, cum antiquissimi Typographi, si quae Graeca vel Hebraea vox occurrisset, vacua ilic spatia relinquere solerent. Typi dein primi rudiores fuere [orig: fuêre], et continuis compendiis seu abbreviaturis, ut vocant, impediti: quam deformitatem, prae reliquis Aldi pater et filius ac Plantinus sustulere [orig: sustulêre], quorum postremus etiam argenteis fusilibus literis, ut et Stephanus, usus fuisse traditur. In principio quoque,

quae scriptis libris mangonizandis adhiberi miniatura solebat, etiam ad impressos translata est, mox tamen utpote operosior desiit. Hinc supersunt codices primaevo [orig: primaevô] illo [orig: illô] tempore excusi, quibus capitales, ut vocantur, literae, penitus absunt, eo quod e minio adiciendae erant, ni emptorum festinatio praevertisler. Frontiscpicia item antiquissimorum librorum admodum ieiuna fuere [orig: fuêre], postea copiosa rubrica librorum contenta proscribere. et addita hoc [orig: hôc] saeculo [orig: saeculô] Chalcographicarum iconum emblemata ea illustrare coepere [orig: coepêre]. Praeterea primordiales illae impressiones, nomen Typographi, locum et tempus plerumque omisere [orig: omisêre], dein cum usurpari coepissent, in calcem libri reiecere [orig: reiecêre], quo [orig: quô] tempore simul invaluit, ut signum suum, seu scuta, ut vocant, quisque appingi curaret: in quorum locum hodie successere [orig: successêre] certa emblemata et imagines, ut Circinus Plantinianorum: Frobenii Caduceus Gymnici Monoceros: Wechelianorum Pegasus: Grus Episcopii: Iuntatum Lilium, Parisiensis Societatis Navis velifera: Hierati Gryphus, etc. Nec Epistolis et Praefationibus olim in operum capitibus locus fuit: nec tanta [orig: tantâ] copia [orig: copiâ] libri impressi sunt, unde tam rara vetustissimorum, qui huius artis beneficio [orig: beneficiô] prodierunt, librorum est seges: nec typorum tanta, quanta hodie, fuit varieras. Primusque Adolphus Ruschius supra dictus, Biblia cum glosla ordinaria triplici Charactere, in publicum Argentinae dedit: et literas Italicas, quas Cursivas vocant, Aldus demum invenisse dicitur: libraria quoque negotiatio seu Bibliopolia tandem, qualia hodie sunt, ante A. C. 1500. nec Francofurti, nec alibi fuere [orig: fuêre]: quod commercium non parum iuvant Catalogi illi librorum, qui singulis nundinis Francofurti excudi et per omnem Europam inde disseminari solent, cuius instituti primus auctor Georgius Willerus, Bibliopola Francofurtensis, circa A. C. 1570. Ad Correctores descendo Typographicos, quo [orig: quô] munere vel ipsi Typographi defuncti sunt, vel succidaneam illis operam praestiterunt viri doctissimi: Sic Fridericus Sylburgius apud Wechelianos, Kilianus apud Plantinianos, Sigismundus Gelenius apud Frobenios, Nicolaus Gerbelius, noti inter eruditos nominis, apud Schurerium Argentinensem, ipse Erasmus apud Theodoricum Martinum Lovaniensem Typographum, hoc officium obierunt: Imprimis autem, apud Sabellicum, Petri Tresii in hoc vitae et professionis genere, memorabile fuit nomen. Typographiae nostrae Affmia sunt 1. Rudimenta Harlemensia: in qua urbe non ex discretis et singularibus typis, inter se iunctis, ut hodie fit, sed in pagellis ligneis, quibus literae erant incisae, coeptum est imprimi, circa A. C. 1420. secundum alios triginta, iuxta nonnullos A. C. 1440. facto [orig: factô] ab editione Donati, secundum alios a Speculo Salutis, initio [orig: initiô]. Cui simile quiddam forsan illud Saturni aliorumque, de quibus supra inventum. Avia quoque Iulii Caesaris Scaligeri Veronica Lodronia, Horologium Beat. Mariae habuisse dicitur, pagellis ligneis incisis impressum in membranis, literis inter se colligatis et connexis. 2. Typographia Sinica, multi iam aevi: cuius beneficio [orig: beneficiô], incredibili tum facilitate, tum celeritate folia imprimunt, inque tabulis sculpendis tam prompti sunt, ut nihilo [orig: nihilô] plus temporis in sculpenda, quam nostri in componenda una emendandaque consumere videantur. Quae excudendi ratio ad Sinicos characteres grandiusculos admodum accommodata est, cum tenuia nostra elementa tabulae ligneae commode insculpi non possint. Unde tanta in vasta illa Monarchia librorum multitudo, ut exprimi nequeat. Modum imprimendi infra exhibebo. 3. Ars aeris incisoria, Typographiae aemula et exornatrix: Quam primus reperisse [orig: reperîsle] traditur Franciscus a Bocholt, Montensis Ducatus opilio, cui successit Israel a Meckenich ex Eifflia oriundus, et Martinus Stockius, praeceptor Alberti Dureri, ut ex Chronico Sebast. Franckii et Matthiae Quadi Germania, scribit in suo Itinerar. Teutonic. Martinus Zeilerus Carinthius. 4. Ars. aereas tabulas et laminas arrosivis liquoribus inscribendi et loco [orig: locô] sculpturae excavandi, priori recentior: quod commentum defertur, eodem [orig: eôdem] Quado [orig: Quadô] referente, ad inventores Iohannem et Lucam, fratres Germanos, cognomento [orig: cognomentô] a Dotekum, oppido [orig: oppidô] natali. 5. Ars Chalcographicas tabulas cum ipsis typis artificiose et venuste sociandi: in qua Satlerus in Bavaria [orig: Bavariâ]: amsterodami Hondius et Iansonius: Herbipoli Laevinus Hulsius: Francofurti, post Bryaeos fratres, Matthaeus Merianus aliique floruere [orig: floruêre]. Huius generis sunt Ortelii Orbis terrae: Mercatoris Atlas: Spigelii libri Anatomici: Goltzii et Iacobi Biaei antiquitates ac numismata, etc. inprimis caelestes ac terrestres illi globi, quos Belgarum ingenia et manus orbi communicant; quorumque primus inventor Gerhardus Mercator Rupelmondanus censetur. Plura vide apud Bernh. Mallinkrot, Dissertat. de ortu ac progressu Typograph. Artis, e quo ista deprompsimus. Argentoratensibus tamen suis, nobilissimae huius Artis investigationem deberi ait Matth. Berneggerus, Laudat. sun. Petri Storckii Consulis et Scholarchae Argentorat. aliique non pauci. Quibus favet Chronicon Argentor. MS. Germ. quod hac de re ita habet A. C. 1440. praeclara et humano generi utilissima Ars Typographica primum in lucem, idque Argentorati prodiit, Auctore Iohanne Mentelio [orig: Menteliô]. Cui cum famulus esset, Iohannes Gansfleisch, Moguntia [orig: Moguntiâ] oriundus, eius conscientiae ac fidei negotium hoc credidit: sed hic in herum perfidus, Iohanni Gutembergio, homini nobili ac opulento, cuique iam aliquid de Mentelii invento suboluerat, totam rem palam fecit; atque pacto [orig: pactô] cum eo inito [orig: initô], quod Argentorati scopum se assecuturos desperarent, Moguntiam inde se recepere [orig: recepêre], multum lucrte compendiosa hac Arte sibi polliciti. Et paulo post: Sed Deus, qui perfidiam inultam non abire sinit, Gansfleischium tandem oculorum usu penitus privavit. Et testatur Dan. Speclinus, in Chron. suo itidem MS. adhuc sua [orig: suâ] aetate, Ioannis Mentelii instrumenta, quibus ad imprimendum usus fuerat, superfuisse: literarum nempe typos ex ligno, ut et integrarum syllabarum ac vocum, cum foraminibus ad latera, per quae filo [orig: filô] traiecto [orig: traiectô] arcte coniungerentur; Praelum itidem e ligno, ei simile, quo [orig: quô] uvae exprimuntur etc. Manuscriptis hisce testimoniis adduntur impressa varia. Hieronymus certe Gebwylerus, Panegyri Carolina [orig: Carolinâ], p. 19. edit. Argent. A. C. 1521. iohannes Mentelius ob chalcographandi seu stanneis calamis excudendi libros Artem celebris, eam primus ante 74. annos in hac urbe (Argentorati) mortalibus adinvenit. Etsi Moguntiaci cuidam Iohanni Fust civi suo id acceptum ferant. Ipsi quidem vidimus syngrapham Iohannis Mentelii et Henrici Eckstein

Argentinenium Civium super certis pactis, quibus alter alte risese eo [orig: eô] tempore obligaverat, causa [orig: causâ] occultius hanc impressoriam Artem inter se primum exercendi, quae nimirum quottidiano [orig: quottidianô] usu, novis adinventionibus clarior reddrta est. Conspeximus et illic libellum eiusdem Iohannis manuscriptum, ac multis figuris instrumentorum ei Arti necessariorum depictum: item de atramento conficiendo elegantissima praecepta, quae monumenta Iohannes Scottus Argentinensis, et doctrina [orig: doctrinâ] et hac [orig: hâc] Arte celebris, praedicti Memelin ex filia nepos hodie penes se illaesa retinet: cuius tam praeclaris simi ingenii ac coeterorum de re literaria bene meritorum Alsatorum nomine, tum Italia, tum Gallia, ullius harbarici notam Tribocibus inurere erubescat. Sic Iac. Spiegelius Selestadiensis, Maximiliano a scretis Comment. super Austriados libros 12. Bartholtni l. 9. Fato [orig: Fatô] quodam [orig: quôdam] Germanica ingenia coeteris praestant in aere tractando, ut absoluta, quae quottidie edunt, opera docent. Insigniter autem divina illa Impressoria Ars Argentorati primum per Iohannem Mentel. A. C. 1444. inventa testatur etc. Eandem laudem Argentoratensibus, quamvis alio [orig: aliô] argumento [orig: argumentô], adstruunt Scriptores illi, qui inventae Typographiae gloriam Iohanni Gutenbergio, itidem Argentoratensi, tribuunt: ut Bapt. Fulgosus, dict. et fact. memor. l. 8. c. 11. Wimphelingus, Epit. Rer. German. c. 65. M. Antonius Coccius Sabellicus, Ennead. 10. l. 6. Chronicon Coloniense, sol. 312. Alii, quae omnia velut fasciculo [orig: fasciculô] colligens Mich. Meyerus Comes Imperialis Consist. in veris Germanorum inventis, p. 125. Nil ad me, inquit, Moguntini, ut nec harlemenses, sed veritas, quae defendenda est: Argentinenses non soli haec sibi deberia affirmant, sed tot docti in Germania et communis omnium sententia: Auctoris nomen exprimitur, nempe Iohannis Gutembergii; Annus inventionis additur, nempe 1440. Locus quoque non praeteritur, nempe Argentinae; ubi invenit; et Moguntiae, ubi perfecit: Monstrantur libri primis eius typis excusi, veluti adhuc Basileae in Bibliotheca Academica, eiusmodi reservatur, qui non est eius perfectionis et elegantiae, quales nunc habentur typis impressi. Nec multum abit Iesuira Nicol. Serarius, Rerum Mogunt. l. 1. c. 36. et seqq. cum ait, An Argentoratensis fuerit artificii huius Auctor itemque an inibi de hoc altquid aut cogitarit [orig: cogitârit] aut etiam tentarit [orig: tentârit], mihi haud liquet. Interim potuit esse aliquis domo [orig: domô] Argentinensis et civitate tamen Moguntius, aliquid Argentinae cogitare, atque conari, hocque idem ipsum Moguntiae iam in lucem afferre ac perficere. Denique quia citra causam idoneosque Auctores, non est quisquam facile mendacii accersendus; credat qui volet, illi affirmanti. Sive itaque Iohan Mentelin, sive Ioh. Gutenbergius Typographiae fuerit Auctor, maner utrobique inventionis gloria Argentorato urbi; nec diffitendum, Gutenbergio mox de Mentelii invento aliquid suboluisse: sed exactius ab huius famulo Gansfleischio ea de re fuisse edoctum, adeo que pro Mentelii discipulo habendum esse, idoneo [orig: idoneô] testimonio [orig: testimoniô] supra probatum est. Ita autem res habuit. Cum Mentelio tanti sumptus non suppeterent, ut Officinam Typographicam statim initio [orig: initiô] erigeret: Gutenbergius autem cum Mentelii famulo, occasione supra memorata [orig: memoratâ], Moguntiam iam essent delati, prius ibi, quam Argentorati Ars publice exercita excultaque est. Unde opinio orta, de Arte ibi a Gutenbergio inventa. Meminit certe pro fectionis huins Argentorato [orig: Argentoratô] Moguntiam Wimphelingus, catal. Epise. Argent. Valentinus Muntzerus Fuldens. Chronogr. Bernae impressa, A. C. 1550 Iohannes Hertzog, praes. Chron. Alsat. subpr. et Chron. Alsat. p. 127. Casp. Hedio Chron. Alii, qui omnes Typographiam Argentorati inventam et ercogitatam, Moguntiae vero exculram et consummatam esse, testantur. Ex eodem forte et alter error ortus, quo [orig: quô] Iohannes Gensfleisch Artis Impressortae inventor creditus est, ut ex Epitaphio Moguntiae ei erecto, in templo D. Francisci, discimus. Ut autem Gutenbergius Moguntiam venit, praesto ipsi fuere [orig: fuêre] Iohannes Fust et Iohannes Medinbachius, qui insigni ipsi opera [orig: operâ] navata [orig: navatâ] suam quoque hic [orig: hîc] laudem merentur, pluribus enim ad insigue hoc inventum omnibus numeris consummandum, et hominibus et annis opus erat: unde licer A. C. 1440. Typographiae esset natalis, illa tamen ante A. C. 1450. non fuit absoluta, quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] Auctorum circa Annum distrepantias facile conciliabis. Facit huc, quod praefatus Gebwilerus Ioh. Mentelium Inventorem primum, postquam aliquandiu ligneis arsus esset typis, demum A. C. 1447. stanneos adhibuisse memorat. Librum quod attinet, qui primus Typis expressus in lucem prodierit, narrat Christophor. Lehmannus, Chron. Spirensi, p. 937. Dietherum Electorem et Archiepiscopum Moguntinum scripsisse (die Martis, post Dominicam Laetare A. C. 1462.) ad Senatum Spirensem, in causa sua contra Adolphum Comitem Naslovium; simulque transmisisse scriptum publicum, a primo Typographo Moguntino, impressum, in quo, Se ideo a Papa diris devotumesse, quod Imperii germanici Iura Pontificiae Aulae subicere noluerit, simulque, quantum damni omnibus temporibus Pontificum excommunicandi, vasallos subditosque iuramento [orig: iuramentô], quo [orig: quô] Imperatoribus obstricti erant, solvendi licentia, in Imperio dederit, plutibus fuerit exsequutus. Sed et in variis Bibliothecis antiquis, Argentorati imprimis, libelli reperiuntur, rudi admodum Minerva [orig: Minervâ] impressi, paginarum num eris, titulis, loco [orig: locô] impresionis, aliisque notis, quibus paulo post haec tentpora insigniti coeperunt, carentes: Quae sine dubio prima Artis rudimenta fuerunt, Typographis tum Artem, quantum pote, adhuc celantibus, adeo que occasionem omnem in eos, qui illam exercerent; accuratius inquirendi demere desiderantibus. Vide Auctorem Anonym. Tract. Germ. Argentinae impressi A. C. 1440. cuitit. Bericht von Erfindung der Buchtruckerey in Strasburg: ubi praeterea, ex Wimphelingi Epitome rer. German. celebriores huius urbis Typographi hoc [orig: hôc] ordine recensentur: Iohannes Mentel, Adolphus Ruschius, Martinus Flachus. Quibus aiunguntur Iohannes Grieninger, Henricus de Ingwilere, Matthias Schurerius, Artium Doctor; Iohannes Schort, Iohannes Knoblauch, Georgius Ulricherus, Andelanus, Wolphgangus Kopphel, Bernhardus Iobin, Wendelinus Rihelius, Lazarus Zetznerus, Iohannes Carolus paulus Ledertz, Wilhelmus Christianus Glaserus, Alii. Adde Martin. Crusium, Annal. Suev. p. 412. edit. Francof. 1596. Melch. Adami Silesium, Literat. in German. volum. 1. sec. p. 2. f. etc. Ratio autem Typographiae Europaeae haec est: Characteres plumbei pro literarum atque notarum numero ingeniose fusi, in cellulas sui cuiusque generis aptissime

distinguuntur: inde ad eandem, qua [orig: quâ] scribimus, rationem, expedite seliguntur, componuntur invicem, et quasi colligantur, ut paginae totae aequalibus inter se versibus compleantur. Has marginibus serreis arcte, ne dilabi possint, concludunt typothetae et diligenter emendant. Post atramento [orig: atramentô], quo haereat, parato [orig: paratô], duabus semipilis mollibus ad convenientem respersionem utentes Impressores, praelo subiciunt ac fortiter comprimunt: sicque iusto [orig: iustô] paginarum numero [orig: numerô] impresso [orig: impressô], iidem typi dissolvuntur; ac in suis cellulis reponuntur, ut reliquis instituti operis partibus effingendis, rursus atque iterum, pro verborum serie, coagmentari possint, ex Christoph. Milaeo, l. 2. de Univ., rerum Historia. Sinenses vero, Characteres tabulae e pyro fere malove insculpunt, hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] folium exscriptum levater conglutinant, inde magno [orig: magnô] artificio [orig: artificiô] iam siccam papyrum ita eradunt, ut non nisi tenuissima [orig: tenuissimâ] facie transparentes characteres videantur: dein stylis ferreis, ita tabulam illam exsculpunt, ut sola characterum vel picturae lineamenta emineant, tum facllime et celerrime, folia, quantum volunt, imprimunt, sic ut saepe Typographus unus, die uno, quingenta supra mille expediat. Spizelius, de re liter. Sinensiim Sect. 3. etc. Laurentius Valla de nobilissimo hoc Germanorum invento:

Abstulerat Latio multos Germania libros,
Nunc multo plures reddidit ingenio:
Et quod vix toto quisquam perscriberet anno [orig: annô],
Munere Germano [orig: Germanô] conficit una dies.

TYPOTIUS Iacobus, Diestemio [orig: Diestemiô] Brabantus, celebrioribus Europae Academiis perluftratis, ius docuit in Italia, inde Herbipoli Franconiae sedem fixit. At invitatus a Iohanne III. Sueciae Rege ut venit et gratia [orig: gratiâ] eius mire floret, ab invidis innoceus accusatus, Regis nimium creduli iussu in carcerem coniectus est: calamitatem hanc vartis scriptis solatus, dum interea accusatores eius caelestem vindictam sensere [orig: sensêre]. A Sigismundo Rege postmodum liberatus, ac maximis negotiis adhibitus, eo [orig: eô] in Poloniae Regem electo [orig: electô], Rudolphi II. Imperatoris Historiographus evasit. Val. Andreas, Biblioth. Belg. et A. Teissier, ubi scripta eius enarrantur, Elog. Part. 2. Obbit A. C. 1604.

TYPUS [1] a Constante Heraclii nepote Imperator ex consilio Pauli Episcopi Constantinopolitani Monothelirae promulgarus, et acerrimis tum de contro versia Monothelitarum disputationibus vigentibus, utraque pars silere iusia est. Sed Theodorus Papa, convocato [orig: convocatô] concilio [orig: conciliô] Typum damnavit, Paulo [orig: Paulô] excommunicato [orig: excommunicatô], quod cum et successor Martimus fecisset, Constantinopolim abreptus et inde in Pontum deportatus est. Maximus quoque Abbas crudeliter ob eandem causam est habitus. Circa A. C. 642. 649. 651. etc. Laetus, Calvisius, Platina.

TYPUS [2] Graece *tu/pos2, imago; unde typarium apud Recentiores sigillum, cui Principis tu/pos2 insenlptus. Vide Petrum de Vineis, l. 2. Ep. 41. Item Constitutio, Decretum Imperatoris, apud Anastasium Leone II. unde sqei=oi tu/poi. Praesertim Edictum de Fide apud eundem in Martino, Cedrenum, ann. 2. Zenonis, Theophanem, ann. 17. Constantint Pgonati, Alios. Vide quoque supra voce Forma, ut et in eadem voce suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Sed et Typi, iudicium fuit apud Smyruenses, quo [orig: quô] iis interdicebatur Foro [orig: Forô], qui creditoribus paria non facerent. Hinc elegans, de Poelmone Sophista historiaqui typos perferre maluit, quam Vari, divitis admodum adolescentis, qui, sapientiae ac eloquentia captans opinionem, pecuniae foenori erogarae usuras auditione redimebat, declamationes insulsas ac id genus ineptias, diutius pati, vide Cael. Rhodig. Antiqq. Lection. l. 20. c. 20.

TYRA vel TYRAS, Sarmatiae Europaeae fluv. inter Isrum et Borysthenem in mare Euxinum labens, Ptolem. Eius meminit Ovid. l. 4. Pont. El. 10. v. 49.

Partheniusque rapax, et volvens saxa Cynapes,
Labitur, et nullo tardior amne Tyras.

TYRACINAE urbs Siciliae, parva sed felix: Populi Tyracinaei, Steph. Vide Trinacia.

TYRANBE seu TYRAMBIS, Sarmatiae Astaricae urbs, Ptolem. Hodie Trapano, Molcuo. Urbs fuit Maeotarum, Baudrando ad paludem Maeotidem, hodie Temruk, seu Tomaruchi; Circassiorum popul. 16. mill. pass. a Bosphoro Cimmerio in Ortum, 10. a lacu Corocondami in Boream. Ex Sansone.

TYRANELLUS Gallus, Decianum, Antecessoris sui filium, primo adoptavit, postea eum suspectans per insidias occidit. Zosim. l. 1.

TYRANGITAE populi Sarmatiae Europaeae, quibusdam Tyritae, ubi hodie Podolia inferior versus Tyram fluv.

TYRANIUM melius TIRANUM, oppid. Volturenae, secundae praefecturae caput. Hic [orig: Hîc] Protestantes ab Hispanis, sub sacrorum tempus oppressi, et nullo [orig: nullô] sexus aut aetatis discrimine habito [orig: habitô] omni crudelitatis genere interempti sunt. A. C. 1620.

TYRANNION Amisenus, discipulus Estiaei Amisaei, nobilis Grammaticus, tempore Pompeii M. Romae docuit. Ductus est a Lucullo captivus in bello Mithridatico: prius dicebatur Theophrastus; mutavit autem nomen, quod inter aequales superbis versaretur moribus. Clarus et dives ob doctrinam factus adeo est, ut supra 3. milia librorum possideret. Decessit senex morbo [orig: morbô] podagrae. Alius e Phoenicia prioris nepos, a quo nomen sibi usurpavit, quum prius Dioeles vocaretur. Captivus et ipse Romam ductus, a quodam Dymante Caesaris liberto emprus: deinde dono [orig: donô] datus Terentiae Ciceronis, ab eaque liber factus; ludum Romae aperuit, scripsit libros 67. Suidas.