December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: s0001

[gap: illustration]

page 605, image: s0731b

VERNOTUM vide Verno.

VERNULA apud Capitolin. in Macrino, c. 13. In vernaculis vel aulicis ---- tam asper, ut servi illum sui non Macrinum, sed Macelllnum, dicerent, quod [orig: quôd] macelli specie domus eius cruentaretur sanguine vernularum: idem quod verna seu vernaculus, servus scil. primo domi natus, unde in vetustis LL. Ripuariorum, Burgundionum et similium, Vernaculi, i. e. Originarii, opponuntur inquilinis, inde praestigiator et ridicularius homo, quos vulgo Charlatans Galli, Graeci verteres go/htas2 dixere [orig: dixêre]. Unde apud Sueronium Vitellius, c. 14. vernaculos et Mathematicos Urbe prohibuit etc. Salmas. Not. ad loc. Vide supra, Verna.

VERONICAM Vendentes apud Torrigium, de Cryptis Vatican. edit. 2. p. 309. quinam dicti, innuere videtur Car. du Fresne, Glossar. cum ait: Veronica Romanis appellatur tabella, in qua Christi Domini, pergentis ad supplicium, divino [orig: divinô] miraculo [orig: miraculô] expressa effigies efformatur, quae asservatur et colitur Romae, in Eccles. S. Petriz hanc in rem variorum Pontificum, Scriptorumque Ecclesiae Romanae testimonia citans, de quibus alibi. Eidem Veronicam appellatum ciborium antiquae Basilicae Vaticanae videtur scribere Nic. Alemannus, in Dissertat: de Lateranensibus parietinis.

VERNUM villa olim Galliae Regia, iam inde a Chlotario III. Chlodovei Iunioris filio. Hic [orig: Hîc] Pipinus Rex Episcoporum concilium celebravit, A. C. 755. ut et pronepos eius Karolus Rex A. C. 844. Locus erat venationi conveniens, inter Lutetiam et Compendium, forte idem cum Vernolio Bellovacensi, de quo supra. Est et apud Frodoardum villa Verna, in pago Virtundensi. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

VERNUS Sol locus Galliae inter Lugdunum Convenarum, seu potius inter Aquas Siccas et Tolosam, illinc 54. istinc 12. hinc 15. mill. pass. distans. Forte Placentia hodie seu Plaisance. Idem.

VERO fluv. Celtiberiae. Is Huecar hodie, teste Ioh. Mariana [orig: Marianâ], nominatur, Concham urbem circumfluens, seque Sucroni committens: sed hic in Castella nova oritur, et per regnum Valentiae labitur cum Sucrone: prior vero Aragoniam permeat, Ferrar. Vide Verones. Martial l. 1. Epigr. 50. v. 5.

Sterilemque canum nivibus, effractis sacrum
Vada Veronem montibus.

VEROCASSES populi Galliae Belgicae iuxta Sequanam incolentes, Caletibus finitimi, hodie Vulxin. Vide B. Rhenanum, Rer. Germ. l. 1. cum Notis Ottonis ICti, p. 108. Velocasses.

VERODOCTIUS Helvetius, nobilissimus suae civitatis, Princeps eius legationis, quam Helvetii primam ad Caesarem miserunt: Caes. l. 1. Comm. c. 7.

VERODUNI populi fuere [orig: fuêre] Gallicae Belgicae juxta Mosam quorum tractus hodie le Verdunois, et caput Verodunum. Vide quoque Veruni.

VERODUNUM [1] vulgo VERDUN, urbs ampla Galliae Belgicae ad Mosam. Episcopalis Lotharingiae, in Campaniae confinio, sub Archiepiscopo Trevirensi: ubi Veroduni populi. Baudrando probe munita, cum arce recenti, intra fines Lotharingiae inserta, sed tamen Gallici iuris, cum toto tractu, 15. leuc. a Catalauno in Ortum, Metas versus 10. Vide quoque in voce Veruni.

VERODUNUM [2] oppid. Aquitaniae, in Gaurensi Comitatu et Veroduni tractu, ad Garumnam, 5. leuc. infra Tolosam in Boream. Vulgo Verdun.

VEROLAMIUM Antonin. Verulamium, Tacit. l. 14. Annal. c. 33. Urolanium, Ptol. hodie Verulam, urbs olim Albionis, nunc pagus Angliae apud Tamesim fluv. et oppid. S. Albani, inter Londinium ad Ortum 21. et Oxonium ad Occasum 30. mill. pass. Baudrando fuit urbs Cattieuchlanorum in Albione, antiqua sedes Cassibellani, ex Speedo. Alias urbs magni nominis, quam Tacitus municipium vocat, interque ditissima totius Insulae numerat. Nunc praeter naenium fragmina nil superest. Leaus fluv. Australe illi munimentum fuerat, ruderibusque dirutorum moenium ad Ortum et Occasum occurrit, quorum tractus et subiecta aggeri fosla etiamnum videntur, colliguntque in ambitu 1270. pass. Hic [orig: Hîc] S. Albanus, Britannorum Protomartyr, sub Diocletiano, martyrio [orig: martyriô] est coronatus, A. C. 293. in adversa ripa Leai; in cuius memoriam, Offa magnus Merciorum Rex ibi loci, quem Holmehurst dixerunt, amplissimum monasterium exstruxit, A. C. 793. ubi etiam e Verolamii runinis redivivo [orig: redivivô] opere speciosum S. Albani Fanum excitavit. Vide Fanum S. Albani.

VEROMAEI seu Vallis Romaea, tractus Bressiae, Val Romey, inter Beugesiam ad Occasum et Rhodanum ad Ortum. Ubi Sesselium, oppid. praecipuum.

VEROMANDUI Galliae Belgicae populi, in Picardia, quae Vera dicitur, cum titulo Ducatus. De his loquitur Plin. l. 4. c. 17. et Caesar, l. 2. Belli Gallici, c. 4. cum scribit, Veromanduos cum reliquis Belgis, Velocassibus, Caletis et Ambianis, contra ipsum, conspirasse [orig: conspirâsse], constituisleque Romanos e Gallia eicere; Comitatus praeclari titulo [orig: titulô] ornata erat haec provincia, aetate Regis Caroli fimplicis, primusque Comes fuit Hugo, Henrici primi Francorum Regis filius, Philippi Regis frater, cui successerunt duo Rudolphi, filius et nepos, quorum hoc [orig: hôc], sine liberis defuncto [orig: defunctô], Comitatus ad regnum est devolutus. Vandali, facta [orig: factâ] in Gallias cum Burgundionibus irruptione, provinciam hanc mirum in modum afflixerunt. Comprehendere sub se Comitatum hunc signant Franciae Geographie Suessonum, Leudunensium et Tartenorum ditiones, urbes item Noviomagum et Fanum S. Quintini, hodie vulgo Vermandois. Merulae et Metel. Baudrando fuit horum tractus inter Tirasciam ad Ortum, Sanguitersam ad Occasum, Camecensem tractum ad Boream, et Insulam Franciae ad Meridiem. Caput Augusta Peromanduorum fuit, Vermand, a Fano S. Quintini 2. leuc. in Occasum, Veronam versus, hodie Abbatia Vermand appellata: iuxta amnem Oumignon. Nunc vero caput est, non vicus hodie et Coenobium Vermand, ab


page 606, image: s0732a

oppid. S. Quintini 5. mill. pass. distans, cum Abbatiae titulo ad Dalmanionem fluv. ut vult Cluverius, quem Monetus et Sanson sequuntur, sed Fanum S. Quintini, vulgo S. Quentin, vel S. Quintin en Vermandois, a corpore S. Quintini Martyris et Levitae dictum, ad Somonam, olim Augusta Veromanduorum, in Notit. provinc. ac civit. Galliae, inter duodecim provinc. Belgicae secundae civitates quarto [orig: quartô] loco [orig: locô] numerata, sedes quondam Episcopi sub Archiep. Remensi, quae postea, Augusta [orig: Augustâ] eversa [orig: eversâ], vel aliam ob causam, Noviomagum translata est. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. et Cl. Ottonem, Notis ad B. Rhenanum, p. 108.

VEROMETUM vulgo BURROW teste Camdeno [orig: Camdenô], oppid. olim Albionis, nunc pagus Angliae in Leicestria [orig: Leicestriâ] Comitatu, eo [orig: ] loco [orig: locô], qui hodie Burrow hill dicitur, inter Margidunum et Ratas 12. mill. pass. a Lindo, 40. in Austrum Londinium versus.

VERONA colonia et urbs Cenomanorum Venetiae, ab his cum Brixia aliisque urbibus condita, dictaque Verona, quasi Brennona, a conditore: ad Athesim fluv. inerluentem, urbs clarissima, et maxima totius Venetiae, si Venetias excipias, Episcopalis sub Patriarcha Aquileiensi, inter Ferrariam ad Euronotum, et Tridentum in Circium 50. mill. pass. Huius vocabulum, ut reliqua Italiae Latino [orig: Latinô] more Ptolemaeo quoque refertur *ou)hrw=na. Apud Strab. vero l. 4. legitur *ou)h/rwn, l. autem 5. *bh/rwn. Apud Procopium varie legitur in Gothicis: l. 2. et 4. *bero/nh, l. autem 3. e)pi\ *berw=na, quum l. 4. sit a\moi\ *berw=nan. Vulgo quoque Vernona: in verter. inscript. Colonia Augusta Verona. Catulli patria fuit. Ovid. l. 3. Am. El. 15. v. 7.

Mantua Virgilio gaudet, Verona Catullo.

Martial. l. 10. Epigr. 103. v. 5.

Nec sua plus debet tenui Verona Catullo.

Idem, l. 14. Epigr. 195.

Tantum magna suo debet Verona Catullo,
Quantum parvae suo Mantua Virgilio.

Catullus ipse, Carm. 68. v. 31.

Atqui non solum hunc se dicit cognitum habere
Brixia, Chtneae supposita speculae;
Flavus quam molli percurrit flumina Mela;
Brixia Veronae mater amata meae.

*be/rounos2 Stephano dicitur, Dieterichs Bern. German. Nic. Lloydius. Baudrando urbs ampla et pulcherrima Longobardiae; Venetis a Maximiliano Imperatore erepta A. C. 1509. sed reddita A. C. 1516. Athesim quatuor pontibus nectit. Caput est agri cognominis cum arce permunita. 35. mill. pass. a Tridento in Meridiem, Mantuam versus 22. 40. a Brixia in Ortum, uti 15. a Piscaria, Venetias versus 70. circiter 60. a Ferraria in Circium. Ibi Circus et ingens amphitheatrum. Patria fuit etiam Aemilii Macri Poetae. Hic [orig: Hîc] Odoacro [orig: Odoacrô] victo [orig: victô] Theodoricus Veronensis nomen accepit, A. C. 490. Occupata postmodum corruptis custodibus urbs a Berengatio, A. C. 901. Mastinum Scaligerum sibi praefecit, A. C. 1286. imperante Rodolfo [orig: Rodolfô] I. Imperatore ad exemplum praecipuarum Italiae civitatum. Sed Scaligeris a Ioh. Galeatio Duce Mediol. eiectis, post varias vices, ad Venetos pervenit. Vide Leand. Alberti, descr. Ital. Torellum Saraynam, de orig. et amplit. Veron. Iulium de Puy, Elog. Colleg. Veron. Franciscum Fintum, la Nobil. de Veron. Hieronymum dalle Corte, Hist. di Verona. Verona altera, urbs Helvetiorum, Bern, ut aliquibus videtur. Populi Bernenses Plinio, l. 3. c. 19. qui tamen tam Veronam quam Bernenses in Rhaetis commemorat. Ferrarius.

VERONENSIS Petrus, vide Petrus.

VERONENSIS Ager IL VERONESE, tractus Longobardiae, inter ditionem Tridentinam, agros Vicentinum et Patavinum ad Ortum, Ducatum Mantuanum ad Meridiem, et agrum Brixianum, lacumque Benacum ad Occasum, ad 65. mill. pass. extensus a Circio in Eurum, sub Venetis.

VERONES populi Hispaniae Tarraconens. quos Vero fluv. alluit. Silius, l. 3. v. 378.

At Veronum alas Balarus probat aequore aperto [orig: apertô].

An Berones? vide ibi.

VEROVIACUM vulgo WERWYCK, pagus Belgii in Flandria ad Legiam fluv. inter insulam et Corteriacum 3. leuc. Vide Viroviacum.

VEROVICUM vulgo WARWICK, oppid. Angliae Conventriae finitimum, ab ea 9. mill. pass. in Austrum recedens. Etiam Varvicum, caput Comitatus cognominis ad Avonem fluv. alias Praesidium dicta, in Dobunis. 28. mill. pass. a Vigornia in Ortum.

VERPUS apud Martialem, l. 11. Epigr. 95. cui titul. in Verpum aemulum, Iudaeus est, recutius, Graece lgepo/dermos2. Cuiusmodi homines ut circumcisionem inter Romanos tegerent, theca [orig: thecâ] seu subligaculo [orig: subligaculô] ac vagina [orig: vaginâ] ex aluta confecta [orig: confectâ] partem illam vestiebant quae, quod gravis admodum esset, Iudaeorum pondus dicitur eidem alibi. Removebatur autem illa facile, imo et sponte cadebat, uti de Menophilo idem habet, l. 7. Epigr. 81. v. extr.

Dum ludit media, populo [orig: populô] spectante, palaestra [orig: palaestrâ],
Delapsa est misero fistula, verpus erat.

Hinc diversum ab illo alterum fibulae genus, quod, vel ex aere, vel ex argento, in Comoeids, Citharoedis ac adolescentulis aliis, vocis valetudinisque conservandae causa [orig: causâ], adhiberi solitum, a fabro igne glutinabatur, et ab eodem, quum opus esset, refibulabatur, folvebaturque, fuisse liquet, Ferrarius ad l. Coeterum de voce sic Salmasius, *dri/llh, verpa, vel pars illa, qua [orig: quâ] viri sunt, unde *dri/llos2, verpus, --- in Gloss. Verpus, dri/los, kai\ o( me/sos2 da/ktulos2 th=s2 xeiro\s2, le/getai de\ kai\ o( leipo/dermos2, Not. ad Capitolin. in Pertinace, c. 8. Vide et Iul. Caes. Scaligerum, de Causis L. L. i. 1. c. 28.