December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: s0001

[gap: illustration]

image: s0732b

VERRATUS Ioh. Maria, vide ibi.

VERRAZANIUS Iohannes, vide Iohannes.

VERREGINIS Villa Fort. quae et Vorreginum Vineto Borechs, pagus Aquitan. apud Burdegalam.

VERREGINUM Diodor. Sic. Verrugo Liv. l. 4. c. 1. 55. 58. oppid. Volscorum, ad lacum cognominem exstinctum. Ferrugo Val. Max l. 6. c. 5. ex. 2.

VERRA ara fuit Romae, ad quam orabant, ne Agrippae nascerentur.

C. VERRES Quaestor Cn. Carbonis, deinde legatus ac Proquaestor Cn. Dolabellae, utrumque prodidit, Lucullo [orig: Lucullô] et Cotta [orig: Cottâ] Consulibus. Praetor urbanam iurisdictionem obivit, qua [orig: quâ] perfunctus Sacerdoti in Sicilia Quaestor successit, eamque, non succedente sibi Arrio [orig: Arriô], per triennium tenuit. Sed libidinose, avare, crudeliterque versatus in provincia, postulatus est repetundarum a Siculis. Cicerone vero, in gratiam Siculorum, accusationem magna [orig: magnâ] vi et arte peragente, quum parum subsidii sibi in Hortensio esse videret, desperato [orig: desperatô] patrocinio [orig: patrociniô], sponte in exilium abiit, ubi 26. annis per summam quietem traductis, a Trium viris tandem proscriptus et occisus est, Plin. l. 34. c. 2. propter Corinthia vasa proscriptum tradit, quod iis videl. Antonio se cedere negavisset. Seneca etiam fortiter decessisse scribit, ex auctoritate Pollionis. Liberos habuit, antequam in exilium abiret, filiam nuptam, et filium praetextatum parum pudium. Vide Cicer. in Verrinis, Ascon. Pedian. et Lactant. l. 2. c. 4. Iuvenalis, Sat. 2. v. 26.

Si fur displiceat Verri, si homicida Miloni.

Idem, Sat. 3. v. 53.

Carus erit Verri, qui Verrem tempore quo [orig: quô] vult
Accusare potest. --------

Nic. Lloydius. Legibus convivalibus, quam Legibus Populi Romani obsequentiorem eum fuisse, inter alia, in illo notavit Cicero: vide quae de Legibus his supra.

VERRES vide supra Porca, it. Suria.

VERRINUS [1] Hugolinus, vide Hugolinus.

VERRINUS [2] Michael, vide Michael.

VERRITUS Frisiorum Dux, sub Nerone. agros racuos et usui militum sepositos occupantium. Tacit. l. 13. Annal. c. 54.

VERRIUS [1] Flaccus ita enim melius, quam Verrus: Libertinus, docendi genere maxime inclaruit; namque ad exercitanda discentum ingenia, aequales inter se committere solebat, Sueton. l. de illustribus Gramm. c. 17. Ubi quod committere dicit Auctor, in Ludis Amphitheatralibus ac Circensibus, commissiones nominibus certantium in urnam coniectis, atque inde a Praetore eductis, fieri solitas, appellationem a Ludis literarirs mutuatas esse, notat Thomas Dempster. in Rosin. l. 5. c. 4.

VERRIUS [2] Flaccus, Grammaticus, nepotum Augusti educationi admotus, obiit sub Tiberio. Libertus erat, et scripsit varia saepius priscis laudata. Sueton. de clar. Gramm. c. 18. A. Gell. l. 4. c. 5. Plin. l. 7. 8. et seqq. Voss. de Hist. Lat. l. 1. c. 20. Vide et Verrius Flaccus.

VERRUCA a VERRO, tuberculum cutis est, quod extrudit bilis flavae copiam, Becmannus, Origg. L. L. Graece murmhki/a, unde myrmecias, apud Plinium, gemmae nomen, quod verrucis similes eminentias habeat, sic dictae, l. 37. c. 10. de qua vide Salmas. ad Solin. p. 769. qui margaritas quoque conchae verrucas appellari Tertulliano de Habitu mul. notat, p. 1114. Hinc Verrucosus, cognomen Fabii quod ex summo labio verruca parva ei extuberallet [orig: extuberâllet], apud Plut. in eo.

VERRUGO oppid. in finibus Volscorum, cum arce Carventana, captum a Roman. Liv. l. 4. dec. 1.

VERSALIAE castrum Insul. Franciae, ubi palatium regium, coeptum a Ludov. XIII et a Ludov. XIV. magnificentissime absolutum. 4. leuc. a Lutetia in Ortum, uti 2. a Fano S. Clodoaldi, versus Monfortium Amalrici 6. circiter. Versailles.

VERSATILE Triclinium memoratur Lampridio in Heliogabalo, c. 21. Oppressit in triculiniis versatilibus parasitos suos violis et floribus, sic ut animam aliqui efflaverint, quum erepere ad summum non possent. Cuiusmodi triclinia qualia fuerint, exponit Seneca, Ep. 90. Qui versatilia cenationum laquearia ita coagmentat, ut subinde alia faecies atque alia succedat, et toties tecta, quoties fercula mutentur. Quibus iunge Suetonium, in Nerone, c. 31. et quae ad Athenaum, l. 4. c. 2. adnotavit Isaac. Casaubonus. De versatili Scena Scauri, vide ubi de Theatro: de versatilibus cavearum in Amphitheatro repagulis, quorum Vopiscus in Probo meminit, supra voce Repagula: uti de versatilibus aedium Tritonibus, flantem ventum in fastigio earum indicantibus, supra passim, inprimis vocibus Pinnacella, et Ventilogium etc. uti de Versandi verbo, si integrum est, Ian. Guilielmium, Quae stimbus Plautinis, in Persam, c. 4.

VERSCA fluv., VERSCHE vulgo, oritur in Lapponia Suecica e lacu Paierfui; dein per Lapponiam Moscoviticam fluens, in mare Album se exonerat.

VERSICOLOR Linea inter instrumenta Venationi inservientia, concludebat saltibus feras, vel terrebat apros, vulpes, lupos, ursos, et praecipue cervos: hinc Formido Latinis dicta est. Ovid. l. 5. Fastor. v. 173.

------ Pavidos formidine cervos.

In ea alternus plumarum, contextus, vulturis inprimis ac cycni laudatus, interdum et sandyce fucabatur. Etiam ustulabantur nonnumquam plumae, ut gravi odore amplius feram terrerent, et tunc pennae odoratae dicebantur, ut paulo post videbimus. Meminit eius M. Aur. Olympius Nemesianus, Cyneg. v. 303.



image: s0733a

Linea quin etiam, magnos circumdare saltus
Quae possit, volucresque metu concludere praedas,
Digerit annexas non una ex alite pinnas.

Unde formidatae pinnae Ovidio, l. 15. Met. fab. 43. infin. v. 475. Colorum diversitas itaque ex avium diversarum plumis fuit, Oppianus Cilix, Cyneg. l. 1. v. 156. ubi parto\n illam mh/rinqon vocat, e sparto tortam: quemadmodum lini septum Olympius vocat ubi supra. Multicolorem namque fuisse, ex eodem, l. 4. v. 387. probatur, ubi habet:

------ polu/xroa dei/mata sqhrw=n.
Versicolores formidines seu terriculamenta ferarum.

Vide etiam v. 403. eiusdem libri. Usum istiusmodi linearum indigitat Seneca, de Clementia, l. 1. c. 12. Sic feras lineis et pinnis conclusas contine, easdem a tergo eques telis incessat; tentabunt fugam, per ipsa, quae fugerant, proculcabuntque formidinem. Et l. 2. de ira, c. 12. Nec est mirum, cum maximos ferarum greges linea pennis distincta contineat, et insidias agat, ab ipso effectu dicta formido, vanis enim vana terrori sunt. Augustinus item, de Nupt. et Concup. l. 1. Et cum verentur infamiam falsam, veram incurrunt, instar ferarum, quae circumdantur pinnis, ut cogantur in retia. Ex recentiotibus Pierius, Hierogl. l. 1. Nempe comparatum id retis genus vel ut ferae in veros casses vano [orig: vanô] hoc [orig: hôc] terrore impellerentur, quos vicinis in locis occultabant, ut Lycophron. innuit: vel, dum latratu canum, attonitae insequentem hastatum a tergo equitem fugiebant et circum lineam vagabantur, ab occultis sagittariis certo [orig: certô] ictu sternerentur. Nec vero in venatu solum, sed etiam in piscatu, Formidinis istiusmodi seu versicoloris lineae usum, ostendit Oppianus praefatus, Halieut. l. 4. v. 576. ubi o)ro/wsai, videntes, inquit.

*sxoi\nous2 kinume/nas2, a)nemw/lia dei/mat' e)/xousas2,
Funes agitatos varios metus habentes.

At frequentior receptiorque in re Venatoria usus. Namque praeter citatos Lucanus, l. 3. v. 437.

-------- Sic dum pavidos formidine cervos
Claudat odoratae metuentes aera pennae.

Et ambitiosius multo Ausonius, Epist. 5. ad Theonem,

An cum fratre vagos dumeta per avia cervos
Circumdas maculis et multa [orig: multâ] indagine pinnae?
Aut suumantis apri cursum clamoribus urges,
Subsistisque fero? moneo tamen, usque recuset
Stringere fulmineo venabula cominus hosti etc.

Istiusmodi proin Versicolores lineae, ut et venabula, canesque venatici cum retibus Dianae, venationum Praesidis, statuae olim addita. Vide Thomam Dempster. Paralipom. in Rosin. l. 2. c. 8. ut et supra, vocibus Bersa Formido etc.

VERSICOLOR Vestis Meretricum apud Athenienses propria, ex Lege memorata Suidae, ta\s2 e(tai/ras2 a)/nqina forei=n, Meretrices floridas vestes indutae sunto. Artemidorus enim poiki/lan et a)nqhra\n, versicolorem et floridam vocat, l. 2. c. 3. *gunaiki\ de\ poiki/lh kai\ a)nqhra e)sqh\s2 sumfe/rei. ma/lista de\ e(tai/rais2 ai( me\n ga\r ktl. Mulieri versicolor et florida vestis conveniens est, maxime autem meretricibus: hae enim etc. Hinc Clemens Alexandrinus, Paedagog. l. 3. c. 2. w(s2 th\n drope/thn ta\ si/gmata, ou(/tws2 th\n moixali/da dei/knusi ta\ a)nqi/smata|. Eandem suis Locrensibus legem Zaleucus posuit, ut auctor est Diodor. Siculus, et usi sunt Syracusani, quod Philarchus apud Athenaeum scribit, l. 12. etc. Vide Sam. Petitum, Comm. in LL. Attic. l. 6. tit. 6. Apud eosdem in dedicationibus Ararum, Templorum, Statuarum, Versicolor quoque vestis adhibita legitur. Nam cum ditiores poluteleste/rois2 i(erei/ois2, sumptuosioribus victimis, eos ritus peragerent: illi tamen, qui manu tenuiorem dedicationem offerebant, xu/tras2 ollas adhibebant, more sollenni a mulieribus super capita circum ferendas, in quibus *pano/pria; seu leguminum omnigenum [orig: omnigenûm] elixorum mixtio, unde libatio fieret a)fidrmme/nois2, Diis dedicatis, Eucharistica et Propitiatoria. Erant autem mulieres tum Versicoloribus indutae. Unde in lepida illa Pluti, apud Aristophanem, in Deum [orig: Deûm] dedicatione destinata [orig: destinatâ], Anus, in adolescentuli, quem deperibat, gratiam, amictu versicolori ornata et circa dedicationem illam haud parum satagens Carionem Chremyli servum rogat, quid faceret ipsa, seu quomodo in sollennitate se gereret? Cui ille,

-------- *ta\s2 xu/tras2 ai(=s2 to\n sqeo\n
*(idruso/meqa, labou=s( e)pi\ th=s2 kefalh=s2 fe/re
*semnw=s2, e)/xousa d' h)=lqes2 au)th\ poiki/la.
---- Ollas, quibus Deum
Consecraverimus, accipias: et super caput deferas
Graviter. Advenisti vero ipsa versicolores habens vestes.

Quasi dixisset: iam ornasti [orig: ornâsti] te eam in rem decenter, i. e. coloribus variis. Ita enim Scholiastes vetus diserte, *)/eqos2 h)=n e)n tai=s2 i(dru/sesi tw=n a)galma/twn o)pri/wn e(yomenwn xu/tras2 peripompeu/esqai u(po\ geuaikw=n poiki/lws2 h)mfiew1me/nwn kai\ tou/twn a)ph/rxonto karisth/ria toi=s2 sqeoi=s2, Mos erat in dedicationibus statuarum (Diis consecratarum) Leguminum elixorum ollas circumgestari a Mulieribus Versicoloribus vestitis. atque ex hisce sacra in gratiarum actiones Diis libabant. Ita igitur vestes Versicolores ipsae sollennitatis pars erant, contra quam opinatur Frischli nus, Anum a Carione ob habitum eiusmodi, velut sacris illis haud satis decentem, nec gravitati aut venerationi in dedicatione adhibendae idoneum, reprehendi ac ludificari, existimans. Atque sic etiam intelligunt Poetam Car. Gerardus, Alex. ab Alexandro, Genial. Dier. l. 6. c. 14. Alii. Vide Io. seldenum, de Synedriis Veterum, Hebr. l. 3. c. 13. §. 3. Idem observatum in sacris Matris Phrygiae


page 607, image: s0733b

seu Cybeles seu Rheae, in cuius Sacerdotibus ac famulis novem ista praecipue spectata olim fuisse, anotavit Vollius, evirationem, furorem, vestem versicolorem, capitis iactationem, capillorum inunctionem, mollitiem incessus, lacertorum sectionem, eiulationem, et aeruscationem. Et quidem vestis meminit Varro, Eumenidibus.

Nam quae venustas hic [orig: hîc] adest gallantibus?
Quae casta vestis?

Quam multicolorem fuisse docet Dionysius, Antiqq. l. 2. ubi eam vocat poiki/lhn stolh\n, variam stolam. Unde Fulgentius in Mytholog. Ideo et (Sacerdotes Cybeles) multiplici veste, quod omnis potentia ornata sit. Vide praefatum Vossium, de orig. et progressu Idolol. l. 2. c. 53. ubi de Phrygiae Deae Sacerdotibus pluribus agit; ut et supra, Telchines. etc. De Floralibus, vide Ovidium, Fast. de Rhapsodis supra, uti de institis versicoloribus vestium, supra voce Panni, item Radiatus. De voce sic Salmas. Not. ad Pallium Tertull. c. 3. Versicolor Latine dupliciter sumitur, aut enim id est, quod colorem semel mutavit, aut quod colorem subinde mutat. Iurisconsulti versicoloriorum nomine comprehendunt, quidquid naturalem colorem semel vertit, ut omnia, quae tincta sunt, quaeque nativum volorem alieno [orig: alienô] et ascititio [orig: ascititiô] mutaverunt. Versicolor alias --- est qui colorem alium atque alium subinde ostendit, prous mutatur ac movetur, ut colla columbarum, Graeci a)lla/sson vocant, unde allassontes calices, apud treb. Pollionem. Ibidem quomodo multicolor, discolor ac versicolor, Graece polu/xrous2, e(tero/xrous2, et poikilo/xrous2, conveniant differantque, persequitur. Idem, quid colorium a versicolori differat, prolixe docer, Not. ad Vopisc. in Aurelian. c. 46. Vide quoque supra, ubi de vestibus Coloriis, Floridis, Variis etc. it, voce Perfusum, Sarsorium opus.

VERSIFICATOR longe infra Poetae dignitatem. Hac [orig: Hâc] enim voce notantur Columellae, Quintiliano, Aliis, sermonis ac metri observatores quidem, sed citra spiritum et vim intrinsecam Poeticam, figmentis prope creationem pene terum evectam, quam unice in vero Vate desiderat Petromius, cum ait, Praecipitandus est liber spiritus, ut furentis animo [orig: animô] vaticinatio appareat. Nomen inde, quod versus faciant, qui sermo, plebeius alias, consecratus est Horatio l. 2. Ep. 2. v. 51.

-------- paupertas impulit audax
Ut versus facerem --------

Etl. 1. Serm. Sat. 10. v. 31.

Atque ego cum Graecos facerem, natus mare citra,
Versiculos --------

Papinio item Silvar. Praefat. sed contemptu servato [orig: servatô], utpote de se ipsis loquentibus. Vide Barthium ad hanc Praef.

VERSIO Septuaginta viralis vide supra Septuaginta.

VERSOJUM oppid. Gesiae tractus, in Bressia, ad Lemanum lacum, sub Gallis, vix 2. leuc. supra Genevam in Circium. Vulgo Versoy.

VERSORIA apud Plautum,

Hic ventus nunc secundus est, cave modo versoriam:

funis est, quo [orig: quô] velum in nave vertitur, pes alias, quam vocem vide.

VERSOSA Iohannes Caesar-Augustanus, Lutetiae Graecam cathedram vix quindecennis nactus, inde Lovanii docuit, ingenti discipulorum confluxu: Ratisbonae postea Didaco Hurt. Mendozae Legato Caesareo adhaesit, illius ad Concilium Tridentinum comes, ac cum illo Senas, quarum praefecturam Mendoza nactus est, profectus, animos civium praefecto infensorum non parum mitigavit. In Angliam traiecit tempore nuptiarum Philippi cum Maria Regina inde Romae Iuribus Regis sui in varia regna confirmandis occupatus, obiit A. C. 1574. aetat. 51. Scripsit Poema Heroicum anno [orig: annô] aetat. 16. Epistolas porro ad imitationem Horatii, de Prosodia Graecorum, Carmen Epinicium in victoriam ad Echinadas etc. Thuanus, Histor. Auctor Biblioth. Hispan. Anton. Teissier, Elog. Part. I.

VERSURA apud Tertullian. de Pallio, c. 2. Denique, si quid mare diluit, caelum texit --- gladius detotondit, alias Versura compensati redit: est to\ a)ntistre/fon vel h( a)ntistrofh\, ut Graeci Calculones vocant, sic appellantes id, quod summae alicui deest, et quod ad eam integrandam debet suppleri. Qua [orig: Quâ] ratione eleganter, si quid ex generis humani summa bellis deminutum ac delibatum est, id alias versura [orig: versurâ] compensati redire repen sarique, a)ntistre/fgen ac redintegrati dixit. Alias versura, usura ac foenus est, is videl. mutuae sumendae pecuniae modus, cum aes alienum prius contractum novo [orig: novô] aere alieno [orig: alienô] dissolvitur, in Glossar. Servii danei/ou da/neion, quod qui facerent, versura [orig: versurâ] solvere vel versuram facere dicebantur. Sic in Attico Corn. Nepos de Fulvia Antonii, c. 9. Quin etiam, ait, cum illa fundum secunda [orig: secundâ] fortuna [orig: fortunâ] emisset in diem neque post calamitatem versuram facere potuisset, ille se interposuit. Imo versura simpliciter Latinis da/neion, idemque plane cum mutuo, quod est a)moibh/ i. e. versura. Nam qui mutuam pecuniam accipit, eam accipit ut reddat, et sic versuram, h. e. a)moibh\n facit. Ipsum quin etiam verbum ex Graeco Siculo venit moi=ton, quod a)moibh\n notat etc. Vide Salmas. ad Tertulliani locum, cui adde Iac. Cuiacium, Observat. et Simeon. Bosium, in l. 5. ad Attic. Epist. 21. uti de versuris fluviorum supra passim, in vocibus Brachium, Crinis, Ramus, alibi.

VERSUS Latinis, ut sti/xos2 Graecis, linea dicta est quaecumque in pagina praeducta, sive sententiam impleret, sive impersectam relinqueret in sequenri linea, aut etiam tertia vel quarta, absolvendam. Quarum linearum rationem habebant Veteres, Graeci Latinique in computando versuum cuiusque libri numero: quem Librarii in fine adscribere solebant, ut sciretur, quot versuum esset opus, quod praecessisset, sive prosa [orig: prosâ] oratione compositum foret, sive versa [orig: versâ]. Sed et operis magnitudinem versuum multitudine


page 608, image: s0734a

metiebantur. Unde polu/stixon bibli/on, pro magno passim apud Photium. Nec per capita vel sectiones ut Hebraei Arabesque, sed per versus mensuram alicuius scripti colligebant. Quintilian. l. 7. c. 2. Multis milibus versuum scio apud quosdam esse quaesitum, quomodo inveniremus. Unde distinctiones capitum raro tum in libris usurpatas liquet. Et quidem sti/xon et stoi=xon Graeci, uti versum Latini appellabant, proprie seriem in longum porrectam et quascumque res una [orig: unâ] facie directas ac digestas. dein lineam in scriptura sic vocarunt [orig: vocârunt], eamque dextrorsum versus scriptam praecipue, cum katabato\n, appellarent eam, quae deorsum versus duceretur. Tandem versum in Poesi, quia lineam suam singuli versus occuparent, etsi interdum non explerent. In carmine postmodum obtinuit, ut versus proprie dicerentur ta\ e)/ph. Unde versa oratio, quae prosae opponitur. Versus tamen dictus Latinis tam solutae orationis linea, quam metricae, ut visum. Quin et sulcum in aratro vocarunt [orig: vocârunt] versum, quo [orig: quô] peracto [orig: peractô] convertitur aratrum ad alterum sulcum inchoandum, Plin. l. 18. c. 19. Quod imitati in Graecia priscis temporibus in scribendo, versu absoluto [orig: absolutô] a dextra ad sinistram, ab eodem fine sequentem auspicabantur, a sinistra ad dextram, boustrofhdo\n id appellantes, ut notatum Pausaniae, Eliac. 1. Unde Isidorus notionem vocis inde derivans, Versus, inquit, vulgo vocati, quiasic scribebant antiqui, sicut aratur terra, Origin. l. 6. c. 13. etc. Quam in rem vide Vossium, de Arte Gramm. l. 1. c. 34. Praeter Indices itaque, qui in fronte prima libri collectam exhibebant materiarum ac praecipuorum capitum summam, inibant et numerum versuum cuiusque operis et summam inde confectam ad finem codicis adnotate solebant, ut dictum. Sic Callimachus pi/naka conscripserat, quo [orig: quô] recensebat omnium Auctorum scripta, qui vel pedestri sermone, vel metro [orig: metrô] inclaruerunt: quot dein versuum essent singula opera, diligenter admonuerat, subscripto [orig: subscriptô] ad finem cuiusque numero [orig: numerô], ut ex multis Athenaei locis observare est. Idem eundem de Legibus se cisse, discas ex eodem, l. 13. Etiam Diogenem, in Philosophorum scriptis recensendis, et versuum numerum apposuisse, legimus in eius Speusippo, Xenocrate, alibi. E quibus colligit Salmasius, Antiquarios, qui per ea tempora libros describebant, semper eundem servasse [orig: servâsse] numerum versuum, quem in antiquioribus codicibus reperiebant: habuisseque proin certa [orig: certâ] forma [orig: formâ] varias paratas chartas et membranas, quarum huic generi scriptorum excipiendorum dicataealiae essent, huic aliae. Quod posterius diserte Martialis tradit, memorando in Apopophoretis, l. 14. epigr. 10. Chartas maiores, in quibus Poetae sua carmina scribebant: Epigr. 11. Chartas Epistolares, in quibus ad amicos; et Epigr. 8. Vitellianos pugillares seu codicillos, in quibus ad amicas scribebatur. Plura Chartarum genera enarravimus, ex Plinio aliisque, supra. Duravisse vero hunc morem numerandorum in libris versuum ac notandorum, usque ad extrema tempora Graeciae, patetex Praefation. Iustiniani in Pandectas. Sic in Pauli Silentiarii *)ekfra/sge Templi Soph. in fine poematis adnotatum, in Cod. antiquo, sti/xoi o(mou= h(rwikoi\ as. i)ambikoi rn. Diversissimus ab his Versuum modus in hebraicis et Arabicis scriptis, quos eorum critici computant, et ex quibus veluti portiunculas capitum faciunt. Qui periodi potius, quam versus vocandi; sententiam enim ut plurimum perfectam continent, et aliquot versibus seu lineis constant, pluribus paucioribus, ac inaequali semper filo [orig: filô] sunt: notis et accentibus quibusdam distincti. Cum in Graecis Latinisque monumentis, aequales perpetuo versus ac pari facie, nulla [orig: nullâ] alia [orig: aliâ] distinctione invicem dissiti sint, praeterquam linearum; singuli quippe versus totidem lineae. Interim utrique pariter sti/xous2 et versus quoque appellarunt [orig: appellârunt] particulas illas, in quas capitum S. Scripturae sectiones sunt divisae: unde antiquissimus codex laterculum habet Graece, quo [orig: quô] exposita est mensura versuum universorum operum V. ac N. Test. uti vidimus supra in voce *stixometri/a. plura hanc in rem vide apud Scaliger. Poetic. l. 2. c. 5. praefatum Salmasium, Prolegom. in Solin. et Not. ad Vopisc. in Firmo, c. 3. Croium Observat. in N. Test. Suicerum, Thes. Eccl. voce *sti/xos2, ubi inprimis de Versibus Librorum Sacr. Alios: nec non supra voce Linea. De Versibus vero in Poesi [orig: Poësi], hic [orig: hîc] passim, ubi de unoquoque Metri genere, nec non in vocibus, Carmen, Poesis etc. VERSUS in Ecclesia Romana cantionis Ecclesiasticae nomen, quae canitur in officio; ita appellata, quia tunc revocatur et vertitur mens ad divinarum laudum altentionem, ut iam animus in psalmodia fessus lassusque hoc interim refocilletur; sive --- ex eo quia tunc Cantores versus Orientem se vertebant, Dominic. Maero in Hierolex. Et quidem ad Matutinum solent Versum recitare, post Psalmorum seriem, quando nempe incipiendae sunt lectiones, ut mens psallendo lassa ad lectionum attentionem excitetur: secus in horis diurnis aliis, quae cum sint breves post lectionem versus habent. Ex his Versus apertionis memoratur in Reg. Magistri, c. 44. principium scil. Matutini, incipiens, Domine labia mea aperies etc. Versus clusor, qui dici solet in clausula officii Eccles. qualis hodie Benedicamus Domino, ibid. c. 37. tempore Paschali autem omitti Versum, et pro eo cursus aliquot diutnales cantari, habet Amalarius, de Ord. Antiphonar. c. 52. Hinc Versum perdere Monachi dicti, qui ad Refectorium tardius venerant primo [orig: primô], secundo [orig: secundô], aut tertio [orig: tertiô] orationis versu iam prolato [orig: prolatô], in Instit. Rainardi Abbatis Cistere. quo [orig: quô] casu paenitentiae seu veniae tales obnoxii. Versarius vero liber eccles. Versus in Ecclesia cani solitos complectens, appellatur, in Necrologio Ecclesiae Patis. apud Car. du Fresne, Glossar. etc. Vide quoque Prosa, Troparium etc.

VERTACOMACORA oppid. agri Mediolanensis, 20. mill. poss. a Mediolano; Vertema. Plinio, l. 3. c. 17. Vertacomacori Vocontiorum.

VERTAGUS nomen canis leporarii, qui et Gallicus et Laconicus dicitur. In L. Sal. argutarius canis vel acutarius, quasi o)cu/pous2. Alias Vertragus, Vertraus, Vertrus et Veltrus: qua [orig: quâ] postrema [orig: postremâ] voce infima aetas appellavit, qui superiori Vertagi; atque ita in Vita


image: s0734b

Caroli M. nuncupantur, Salmas. Not. ad Aurelian. Vopisci, c. 7. Hebraeis renibus succinctus, uti quidem Rabbi Levi phrasin hanc explicat Proverb. c. 30. v. 31. dicens, Canis est lumbis tenuibus, quo [orig: quô] ad venationem utuntur Venatores. Certe de eodem cane Gratius, Cynegetic. v. 271.

---- adstricti succingant ilia ventris.

Et Ovidius, ubi de Actaeonis canibus, l. 3. Met. Fab. 2. v. 216.

Et substricta gerens Sicyonius ilia Ladon.

Namque, ut Aristoteles in Physiognom. c. 6. oi( eu)/cwnoi, inquit, filo/qhroi, Qui (ilibus) succincti sunt, venationis sunt studiosi etc. Vide Fullerum, Miscellan. l. 5. c. 12. Sam. Bochartum, Hieroz. Parte prior. l. 2. c. 56. Alios, nec non supra ubi de Cane Venatico, item voce Acupedes. Vocem quod attinet, Salmasius idem, tragum, ait, pro traho dixerunt, id est, everriculo ---- sic vertrahum et vertragum, de genere canis venatici: pro fertrahum, a fera trahenda, sein v. mutato [orig: mutatô] etc.

VERTAVUM locus Galliae, ad Separim fluv. 2. leuc. a Namnetis, Vertou. Olim Abbatia, nunc Cella Monasterio Pictavensi S. Iovini de Marnis subiecta.

VERTENDI crateras uno [orig: unô] ductu exhaustos, mos Veterum memoratur Papinio Statio, l. 6. Theb. v. 534. ubi de Herculis cratere,

------ illum Tirynthius olim
Ferre manu sola, spumantemque ore supino [orig: supinô]
Vertere, seu monslri victor, seu Marte, solebat:

ut videl. penitus exhaustum. nempe prius vertebant pocula, quam de novo replerentur. E quo more prisco mansit in idiotismo Gallis vox verser, pro infundere. Casp. Barthius, Animadvers. ad l. Coeterum de verbo vertere, sic Scaliger, Poetices l. 2. c. 5. Vertere est idem quod sulcare aut scalpere; tollere aliquid e superficie, ita ut depressio relinquatur. In ceris igitur stylo [orig: stylô] cum ducerent notas, frequentativo [orig: frequentativô] usi sunt, sicut et agricolae. Vertunt enim terram, quia quod subtus erat, supra ut sit faciunt. Sic Cicero dixit, Literas exarare. Ad eum modum Versus dictae sunt lineae, seu sulci, quibus verba scribebantur --- Itaque in omni scriptura tractus singuli orationis versus sunt appellati. Postea quum redegissent cantum ad numerum castigatiorem, antiquum Versus nomen sibi fecere [orig: fecêre] peculiare. Vide quoque supra, voce Versus. De ritu precantium, se ad hanc illamque Mundi plagam; sacrificantium, aurigantium in Circo, aliorum, se in dextrum, in laevum latus, in orbem vertendi, diximus hic [orig: hîc] passim suis locis.

VERTERIS Antonin. oppid. Westmariae, in Angl. Burg under Stanemore, Camden. medium inter Caturactonium 31. et Luguvallum 42. mill. pass. ex Antonin.

VERTEX a VERTO, proprie quod in se versum ac contortum est. Ita vortex in fluvio, ubi aqua gyratur et in se vertitur, e cuiusmodi aquarum gyris quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] Veteres divinare sint soliti, diximus supra ubi de Aqua, Fluviis, Fontibus. In capite Vertex similiter, propter flexum capillorum, quod in gyrum inibi quodammodo vertantu. Hinc in monte Vertex h( a)krw/reia; in caelo, idem quod po/los2, quae vox similis plane notionis est. Vide Christ. Becmannum, Origin. L. L. p. 1126. Et quidem Vertex capitis, non minus ac coetera eius pars, Stoicis olim, rasus fuit: at elegantiores Graeci et Palaestrici, qui peritro/xala tontdebantur, verticem intonsum ac cultri immunem habebant, sub eo vero omnia circumtonsa strictim et iuxta curem. Quod tonsurae genus Carthaginiensibus suis exprobrat Tertullianus, de Pallio, c. 4. Unde apud aliquos Numidas, etiam equis caesariatos, iuxta cutem tonsor, et cultri vertex solus immunis? vide quae supra hanc in rem passim, inprimis voce Circumtonsi. Matronae vero Romanorum etiam multis gradibus et spiris convoluta et in altitudinem exstructa [orig: exstructâ], coma [orig: comâ], verticem cumulabant. Appuleius, Milesiar l. 2. Quid cum frequenti subole spirosus cumulat verticem, capillus scil. Et Tertullianus, de cultu Faem. Affigitis praeterea nescio quas enormitates sutilium atque textilium capillamentorum, nunc in galeri medum, quasi vaginam capitis et operculum verticis, nunc in verticemretro suggestum: quo de capitis ornatu diximus supra passim, inprimis ubi de Comam struendi modo. Ut porro Aethiopes frontem infantum, ipso [orig: ipsô] natali die, Etrusci occiput, sic libyae populi verticis temporumque venas olim urebant apud Herodotum, l. 4. de qua ustione vide Casp. Bartholinum, Exercitat. Miscell. ut et aliquid supra, voce Vena. Hodie in Eccles. Romana eandem capitis partem a Sacerdote, postquam protulit haec verba, Ego te baptizo etc. chrismate solere ungi in Baptismo, in modum crucis, et verba adhiberi, Deus omnipotens, Pater Domini nostri I. C. qui te regeneravit ex aqua etc. legas apud Macrum, Hierolex. Adde Verticem rasum gerenubus, Macas popul. circa maritima Africae, Occasum versus, quos summum capitis verticem radere consuevisse, in medio capillos crescere sinentes, quos hinc atque hinc in orbem totonderint, habes apud Herodotum, ibid. Ad quem fere modum, Sacerdotes Christianorum radi solitos, docet Beda in Histor. Eccl. Angl. Vide quoque supra voce Caput.

VERTHAEMUM vulgo WERTHEIM, oppid. Franconiae, ad Moenum, ubi Tubarum recipit. Caput regiunculae adiacentis, inter ditiones Herbipolitanam ad Ortum, et Moguntinam ad Occidentem, sub proprio Comite.

VERTIA seu DONAVERTIA vide Verda.

VERTICO Nervius, honesto [orig: honestô] loco [orig: locô] natus, qui e prima hibernorum obsidione ad Q. Ciceronem profugit, suamque ei fidem praestitir: cuius servus literas ad Caesarem iaculo [orig: iaculô] alligatas, spe libertatis, magnisque persuasus praemiis detulit. Caesar, l. 5. comm. c. 44.