CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

UNCIA *ou)gkia\ Siculis, minutus nummus, Romanis duo decima pars Librae. Plurima enim, in re Monetali, vocabula Siculorum adoptavere [orig: adoptavêre] Romani, non ut eandem quidem omnibus partibus rem significarent, sed tamen, propter quandam analogiam. Ita sicuti Obolum, nummum argenteum, dixerunt li/tran; Romanis Libra staqmo\s2 cuiusvis rei ponderandae, sed prima in aere. *ou)ggi/a Siculis minutus ex aere nummus, ut dictum, Romanis pars minima Librae. Siculis decalitron secabatur, in decem partes argenti: Romanis Denarius appellabatur a decem libris aeris, dividebaturque in quatuor partes argenti etc. Unde optime monet Gronovius, licet huiusmodi Latinorum vocabulorum nonnulla Graecae originis sint, vim tamen eorum ac potestatem totam esse Latinam, de Pecun. Vet. l. 4. c. 17. Est autem Unciae signum Graecis, gamma appositum vel superpositum habens omicron. Vide Agricolam, l. 5. de Ponder. et Mens. in fin. Unde in Eusebii Pamphili *)eklogh=| peri\ staqmw=n MS. ab Isaaco Vossio sibi communicata, notavit Gronovius, *dhna/rion go d. id est, ou)gki/ai te/ssares2, Unciae quatuor. *nou/mmos2 go a, i. e. Uncia una. *stath\r go to\ ... i. e. ou)gki/as2 to\ h(/misu, Unciae dimidium: stater scilicet argenteus tetradrachmus. Vide eum, de Pecun. l. 3. c. 10. Fuit autem argenti Uncia, ut P. Gassendus aestimat, valore 64. solidorum Turonicorum, seu 50. Belgicorum, qui efficiunt Uncialem sive Thalerum. Gronovio exacte sunt 52. Hollandici, 65. Gallici, quod tamen discrimen tam leve esse, ut non attendi debeat, nisi a Mensariis, ait. In Unciario foenore, Uncia non fuit capitis seu sortis, sed centesimae: sicque in singulos menses foenus hoc promittebat eiusdem centesimae partis Unciam, ut toto [orig: totô] anno [orig: annô] exsisteret una pars centesima integra. Fuit vero centesima, denarius menstruus in denarios centum: uncia denarii sedecim assium, as cum triente; tantum igitur in mensem pariebat unciarium foenus: qui annui sunt duodecim asses, duodecim trientes, hoc est denarius unus sedecim assium, atque ita denarius unus ad centum annos accessit Unciis usuris, a parte duodecima centesimae, quae et ipsa menstrua fuit, appellatis. Vide iterum Gronovium, l. 3. c. 13. et supra Centesima. Constituit Unciarium hoc foenus, Lex XII. Tabb. Neque Unciario [orig: Unciariô] foenore amplius exerceto. Hinc Tacitus, Sanevetus, inquit, l. 6. Annal. c. 16. urbi foenebre malum et seditionum discordiarumque creberrima causa, eoque cohibebatur antiquis quoque et minus corruptis moribus. Nam primo duodecim Tabulis sanctum, nequis Unciario [orig: Unciariô] foenore amplius exerceret, cum antea ex libidine locupletium agitaretur: dein rogatione Tribunitia [orig: Tribunitiâ] ad semuncias redacta. Postremo vetita versura multisque Plebis scitis obviam itum fraudibus, quae, toties repressae, miras per artes rursum oriebantur. Repetiit Legem hanc XII. Tabb. Lex Duillia Moenia an. Urb. Cond. 396. lata, donec an. Urb. Cond. 406. C. Plautio [orig: Plautiô] Ypseo [orig: Ypseô], T. Manlio [orig: Manliô] Imperioso [orig: Imperiosô] Torquato [orig: Torquatô] Consulib. Lex Semunciarii foenoris, quam Tacitus quoque innuit, a Tribunis Pleb. lata est, vide Rosin. Antiqq. Rom. l. 8. c. 20.

UNCINATI Calcei memorati in veter. M. Catonis fragmento, l. 7. Orig. Qui Magistratum Curulem cepisset, calceos mulleos, alii uncinatos (uti emendat Scaliger, cum prius legeretur allucinatos) coeteri Romani perones etc. Quibusdam fuere [orig: fuêre] calcei uncinis ac clavis confixi. Alii pro lunatis accipiunt, per Lunulam Patriciam uncinum intelligentes, in fronte prima calcei infixum: Ita Cl. Salmasius, Notis ad dedic. Statuae Regillae et M. Zuerius Boxhornius. Balduino dicti sunt calcei, unci ad instar in altum reflexi et in acumen intortum desinentes: cuiusmodi calceum, aut certe ei non multum dissimilem, aliquoties se Hagae Comitis, in gazophylacio Iohannis Schelhameri vidisse, scribit Andr. Frisius, qui figuram illius Balduini de Calceo tractatui inseruit. Atque hi veterum Romanorum calcei fuere [orig: fuêre], qualibus et Iunonis Sospitae simulacrum semper ornatum fuisse, testatur Cicero de Nat. Deor. l. 1. c. 29. ubi, Nostram, ait, Sospitamnumquam, ne somnis quidem vides, nisi cum pelle caprina, cumhasta, cum scutulo, cumcalceolis repandis. Ubi, repandum idem, quod recurvum, et sursum versus reflexum. Similiter, aliae quoque pleraeque veteres cum statuae, tum imagines, uncinatis istiusmodi seu repandis calceis, insignes sunt. Quibusetiam, ex posteriorum temporum literis, fides amplior accedit. Ita enim Gerson, ubi de corruptis Ecclesiasticorum aevisui moribus conqueritur, A. C. 1400. Quid est, inquit, quod quarundam Ecelesiarum Canonici calceis rostrati, vestibus accurtati, abiecto [orig: abiectô] Clericali habitu, militarem assumunt. Unde militibus saltem rostratos illos calceos familiares fuisse, apparet. Cornutos ac Lunatos hos calceos vocat Decretum Provinc. Concilii Senonensis, celebrati A. C. 1528. sub Francisco I. Canon. 24. quo [orig: quô] eorum usu Clericis denuo interdictum. Hinc Uncipes, Tertulliano de Pallio, c. 5. paulo post initium, Calceos nihil dicimus, proprium Togae tormentum, immundissimam pedum tutelam, verum et falsam. Quam enim non expediat in algore et ardore. rigere nudipedem quam in calceo uncipedem! In quo loco Uncipedem vocat, cuius calcei uncinati. Vide Ben. Balduinum, de Calceo antiquo passim, inprimis, c. 8. Adde Nigronium, de Caliga, et Albertum Rubenium de Calceo Senatorio: insuper quae supra voce, Pigacia, it. Poulainia, ubi de calceis Repandis, voce Rostra, alibique passim. Sed et uncinatipanni mentio est, in Charta quadam vetere apud Car. du Fresne in Glossar. ubi, quod uncis seu eorum figura [orig: figurâ] distinctus esset, sic dictum ait.

UNCTI vide supra Loti. Coeterum in Sacris, qui singulari divinae providentiae beneficio [orig: beneficiô] ad eximiam dignitatem provectus erat, Unctus vocabatur, vide Psalm. 105. v. 15. ut Abraham, et Isaac; et Sacerdos summus, est Sacerdos unctus. Praecipue vero hoc [orig: hôc] nomine intelligebatur Libertatis vindex. Ita Saul in Regem unctus est, ut populum ab hostibus circumvicinis liberaret. Azael Rex Syriae unctus est ab Elia, 1. Reg. c. 19. v. 15. et Deus Cyrum unctum suum vocat, Esai. c. 45. v. 1. quia illius, opera [orig: operâ] ad libertatem populi sui uti decreverat. Similiter

Zerobabel et Iosua, qui de Babylonia populum reduxerunt, due filii olei a Zacharia appellantur, c. 4. v. 14. Ioh. Marsham. Can. Chron. Sec. XIII. ubi de Saule Rege.

UNCTIO Extrema inter ritus sacros Ecclesiae Romanae, de qua vide aliquid supra, ubi de Oleo, item voce Inunctio.

UNCTOR Graece *)alei/pths2, servi nomen, qui in balneis Dominum ungebat. Consuetudo enim erat Veter. singulis diebus, antequam cibum caperent, in balneo se lavandi et postmodum ungendi. Cicer. l. 7. ad Fam. Ep. 24. Ille autem, qui sciret, se nepotem bellum tibicinem habere, et sat honum unctorem, discessit a me, ut mihi videbatur, iratior. Postea re in voluptatem versa [orig: versâ], Unguentarius accessit; quem ab Unctore sic distinguunt, ut hic valetudini, ille voluptati inserviret. Goeddeus, ad l. 203. ff. de verb. sign. num. 4. In antiquo lapide, Romae, Unctorem, dextra [orig: dextrâ] manu guttum tenentem, nec longe strigilem incisam, spectari, docet Victorius, Variar. Lect. l. 37. c. 1. De Unctoribus Gymnasticis hic [orig: hîc] infra.

UNCTUARIUM Caecilio Plinio, l. 2. Ep. 17. quod Iulio Polluci *)aleipth/rion, aliis Elaeothesium, quarta fuit apud Veteres Gymnasii pars, in quo luctaturi vel alias exercitationes aut etiam balneas adituri, qui in Coryceo seu Apodyterio, parte tertia, vestes posuerant, ungebantur redungebanturque; Inprimis vero, qui ad luctam vel pancratium sese accingebant, (nam Pugilatoribus, Cursoribusque unctione non opus.) Hi itaque Alipterium ingressi ungebantur, atque ita uncti ad Conisterium seu partem quintam, transeuntes, pulvere conspergebantur sicque deinceps in exercitationes diversas diversi prodibant: donec, exercitationibus defuncti, ad Unctuarium revertebant, ibique a mediastinis et reunctoribus strigilibus ferreis detergebantur, qua de re vide supra, in voce Strigilis. Sed et detersi iterum diligentiores aliqui valetudinis aut delitiarum gratia [orig: gratiâ] ungebantur, et nonnumquam inuncti balnea ingrediebantur; postque egressi denuo ungebantur, modo simplicioleo [orig: simplicioleô], modo variis odoribus condito [orig: conditô], modo diapasmate, ad coercendos sudores, ut scribit Plinius, l. 12. c. 19. Adeo ut varia essent ungendi tempora: Interdum post balnea, quod Homeri temporibus iam observatum fuisse legimus, Odyss. g. v. 466.

*au)ta\r e)pei\ lou=si/n te kai\ e)/xrisen li/p' e)lai/w|,
Postquam lavit et pingui oleo [orig: oleô] unxit.

Vide quoque Odyss. d. et r. Interdum quoque ante, sicuti refert Galenus, de valet. conserv. l. 6. Unde de Archimede apud Stobaeum legimus, Eum abaco incumbentem, et figuras quasdam ducentem a [orig: â] famulis vi abstractum ungi consuevisse, atque ipsum in corpore ita uncto figuras Mathematicas non raro designasse [orig: designâsse]. Atque in hac Gymnasiorum parte forte mansere [orig: mansêre] illi Ministri, qui victus quaerendi gratia [orig: gratiâ] servandis vestibus inservientes, Olearii nuncupabantur: quosque etiam in Asiae balneis adhibitos fuisse, perhibet Epiphanius, Haer. 30. Ungebantur vero [orig: verô]. Aristotelis tempore, Athletae simplici oleo [orig: oleô] et aqua [orig: aquâ] mixto [orig: mixtô], Problem. 5. ita enim interius penetrans oleum exsiccata membra magis humectat. Hippocrates vero, de Diaeta, l. 2. istiusmodi actiones minime permittit, ut corpora plus iusto [orig: iustô] incalescant; auctorque est Plinius, l. 15. c. 4. Graecos vitiorum omnium genitores oleum primos in Gymnasia invexisse: de quo Anacharsis quoque dicebat, insaniae esse pharmacum, quoniam eo [orig: eô] peruncti Athletae insanirent. Butyrum, apud non nullas gentes Barbaras, quibus forte deerat oleum, in usu fuisse, idem testatur Plinius, l. 11. c. 41. extr. et post ipsum Galenus, de alim. fac. Etiam aliud misturae genus postea inventum est, ex oleo, pulvere et cera commixtum, quod Ceroma Plinio vocatur, qui eo [orig: eô] Iuventutem Romanam, corpora exercendo, vires animorum dicit amisisse. Martialis, l. 4. Epigr. 19. v. 5.

Vide quoque l. 5. Epigr. 67. v. 3. et l. 7. Epigr. 31. v. 9. Quamquam dubium non est, quin apud Plinium, Senecam, D. Heronymum, Alios, Ceroma etiam locus, ubi ungebantur, vocatus sit, quem Unctuarium alias appellatum esse. diximus. Scribit idem Plinius, oleum in Gymnasiis condiri odoribus, sed vilissimis, consuevisse; quae omnia de unctionibus ante exercitationes adhibitis, intelligenda sunt: Cum post illas balneaque in finita prope variorum odoribus conditorum unguentorum genera tradantur usurpata, quae solilasciviae atque libidini inserviebant, ut Plutarchus, Erotic. indicat. Et hunc morem oleis odoratis utendi apud exteros quoque viguisse, notat Athenaeus. Dipnosoph. 5. ubi scribit, Antiochum Epiphanem apud Daphnem consuevisse, certaminis die, exhibere certantibus olea odorata, crocinum, amaracinum, telinum, irinum, et alia, quibus ungerentur corpora. Quo [orig: Quô] fine autem haec gymnastarum unctio fieret, diversa ab Auctoribus memoriae prodita sunt. Hippocrates, de Diaeta, l. 3. terrarum pulverem oleo admisceri solitum, scribit, ut suo [orig: suô] frigore et siccitare olei aestum et humiditatem temperaret. Alexander, Problem. 119. l. 1. athletas ante exercitationem inungi ait consuevisse, ut membra emollita labores, sine rupturae periculo, sustinerent. Lucianus, ut corpora fortiora redderentur, luctatores pulvere sese conipergere solitos fuisse, opinatur. Plut. de primo frig. ad refrigeranda calefacta corpora et cohibendum sudorem, eum adhibitum iudicat. Mercurialis vero Lucianum secutus, usum potissimum pulveriseum fuisse iudicat, ne oleo [orig: oleô] manuslaberentur, sed facilius exercitatores sese comprehendere valerent, neque sudore diffluerent aut venticorpora aperta ingrederentur. Cui sententiae favet, quod ille a)fh( vocatus est, Maritial. l. 7. Epigr. 66. v. 5. flavoscit haphe. Unde et, si qui adv ersarios perunctos et sine pulvere certantes vincerent, maiori gloria [orig: gloriâ] digni habiti sunt, quemadmodum de Dioxippo legimus apud Plinium, l. 35. c. 11. et Dioreo, apud Pausaniam,

Eliac. qui proin *)akoniti\ nomen promeritus est, qua de re vide Horatium, l. 1. Ep. 1. Quae vero post balnea unctiones adhibebantur, fecerunt ne humiditas in balneis acquisita evanesceret, neve reseratis a balnei calore meatibus nativa caliditas exspiraret. Quamquam etiam aliqui delicatiores, voluptatis et lasciviae gratia [orig: gratiâ], odoriferis unguentis aut siccis diapasmatis, ad comprimendum immoderatum sudorem, ut scribit Plinius, l. 13. c. 7. post balineas ungebantur: de quibus Martialis, l. 1. Epigr. 88. ad Fescenniam, v. 5.

Coeterum, quomodo ungerentur, nihil certi definitum reperitur. Probabile tamen est, nonnullos, cum prius se ipsos fricassent [orig: fricâssent], manibus propriis hoc egisse, aut alterum ab altero vicisiim unctum, quod Lucianus in Gymnasiis scribit; licet etiam a servis Gymnastis atque Reunctoribus vocatis ungerentur: qui et ipsi prius fricantes, tandem universum corpus modo leniter, modo secus prementes, perungebant, et, prout temporis constitutio postulabat, alias tepidum, alias calidum, alias frigidum linimentum applicabant: Quae omnia plerumque fiebant in Unctuario. Qui nitro [orig: nitrô] et aphronitro [orig: aphronitrô] sese fricabant, ut meminit Cyprianus. l. 4. Ep. 7. Martialis, l. 14. id forte agebant, ut sordes corporis melius eluerent, atque exsiccarent. Vide Hier. Mercurialem, de Gymnasiis, l. 1. c. 8. Vossius similiter Unctionem hanc gymnasticam duplicem facit, unam ante exercitationem, quae ceromate fiebat; alteram, quae oleo [orig: oleô] fiebat magis pretioso [orig: pretiosô], variisque odoribus condito [orig: conditô], de Gymnastic. §. 12. Qui alias ungebant, Unctores servi erant, Plautus, Trinummo [orig: Trinummô], Actu 2. Sc. 1. v. 22.

Antiq. Inscr. Aurelius. Eros. Unctor. Iidem Aliptae vocati, qui dominum lavantem ungebant. Seneca, Ep. 56. Cum in Alipten inertem et hac [orig: hâc] plebeia [orig: plebeiâ] unctione contentum incidi, audio crepitum illisae manus humeris. Cuiusmodi ministros Commodus Imperatore medio sustulisse legitur, apud Victorem Edit. A. Schotti. Instrumenta erant strigilis, lintea, guttus: item ampulla, ac lenticula. Ridet vero Alpitae munus egregie Epictetus apud Arrianum, l. 3. c. 26. Interim et peculiaris minister unguentis praefuit, qui premeret ac asservaret. Servius, ad l. 1. Aen. v. 697.

------ Ubi mollis Amaracus illum
Floribus et dulci aspirans complectitur umbra [orig: umbrâ]:

narrat, Amaracum puerum regium Unguentarium fuisse, qui casu lapsus dum ferret unguenta, maiorem ex confusione odorem creaverit. Quae cuncta Isidorus, in Origines suas transtulit, l. 4. c. penult. l. 17. c. 9. Horatius huiusmodi puerum alloquitur, l. 3. Od. 14. v. 17.

Laur. Pignorius, Comm. de Servis. Sed de his plura infra, ubi de Ungendi ritu: de Uncturario vero aliquid etiam supra diximus, ubi de balnearum cellis seu Oecis.

UNCTUS in Bellum, quis dictus apud Hebraeos. Vide supra, ubi de Belli indicendi ritu, it. voce Mazuzae.

UNCUS et UNCINUS, quid proprie, vide supra, ubi de Uncis manibus, quarum meminit Papinius. Apud Martialem, l. 1. Epigr. 54. v. 4.

Sic interposito vilis contaminat unco
Urbica Lingonico, Tyrianthina Bardocucullus:

vox notat acutum apicem bardocucullorum, qui in iis retro inflexus erat, uti cuculli erant vetustissimorum Monachorum, hodieque sunt Carthusianorum et Capucinorum, cappae item, quas Galli vocant Benearnenses. Forte et paenularum olim ac lacernarum, quas pluvio [orig: pluviô] tempore Romani superinducebant, cuculli tales. Imo cucullus proprie tegmen capitis in acutum desinens, ex Graeca origine, qua [orig: quâ] ko/kkus2 significat lo/fon vel apicem, inde enim cuccus et cucullus. Uti vero in hisce pileis uncus retro inflexus erat, sic in ante in Persicis ac Phrygiis tiaris, vel etiam rectus: cuiusmodi apices fastigatos vocat Isidorus de Alanis loquens etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 556. et supra passim, ubi de variis Capitis humani tegminibus. In Ecclesia Romana uncus Pastoralis appellatur Thomae Archidiacono Spalatensi in Histor. Salonit. c. 16. virga seu baculus Episcopalis recurvus, de quo vide aliquid supra, voce Cambuta.

UNDALUS oppid. Galliae Narbonensis ad Rhodanum fluv. ubi Sulgas fluv. confluit. Ponte de la Sorgue Paradino. Vel St. Romy pagus, teste Iohan. Poldo [orig: Poldô]. Vel Port de Traille, teste Scaligero [orig: Scaligerô], non procul ab Avenione.

UNDECIM Dierum spatiô ab omni ornatu, luctus tempore, Lycurgi lege, abstinentia, vide ubi de lugendi ritu.

UNDECIMVIRI nomen Magistratus, apud Athenienses olim cuius officium tangit C. Nepos, Phocione c. 4. damnatus, traditus est Undecim viris, quibus ad supplicium ---- publice damnati tradi solent. Trium viris sic Romanorum capitalibus non absimiles: quorum erat officium, delinquentes facinorososque homines comprehendere, in carcerem conicere et capitis damnatos ad supplicium ducere. Vide supra, et plura apud Budaeum, poster. Annotat. ad ff. Electionem eorum quod attinet, Decemviri, ait Pollux, singuli a singulis tribubus cooptari solebant; quibus additus o( *grammateu\s2, i. e. Scriba. Sic Undecim efficiebat; qui hinc oi( *(/endeka Polluci alias *)/eparxoi quoque, an et *nomofu/lakes2,

dicti sunt. Ita quidem vult Magius ad loc. Nepotis: de *nomofu/laci vero Atheniensium diximus supra. De Undecimviris porro, exclusis ab a)mnhsti/as2 lege, cuius Thrasybulus auctor, habes aliquid supra voce Amnestia, plura apud Xenophontem *(ellhnik. l. 2. ubi dex XXX. Tyrannis, Undecimviris et X. viris qui in Piraeeo imperarant [orig: imperârant], antequam Thrasybulus patriam in libertatem vindicasset [orig: vindicâsset].

UNDERSEA Latine Interlacus, oppidul. Helvetiae, ad dextrum Arolam, in Argovia. Olim sub Nobilibus Riediis et Oberhoviis, postea in Habspurgiorum et Austriorum familiam transiit. Occupatum tandem, bello [orig: bellô] Sempacensi, A. C. 1387. a Bernatibus, illis etiamnum subest, regiturque a Sculteto, ex urbe Berna illuc misso, vide Stumpf de Argovia, l. 7. c. 22. Ios. Simlerum, descript. Helvet. etc.

UNDULATA Vestis memoratur Plinio, l. 8. c. 48. Undulata vestis prima e lautissimis fuit, inde Sororiculata defluxit. Togasrasas Phrygianasque D. Augusti novissimis temporibus coepisse, scribit Fenestella. Crebrae papaveratae antiquiorem habent originem, iam sub Lucilio Poetae in Torquate notatae. Idem paulo ante, Lanam, inquit, cum colo et fuso Tanaquilis, in Templo Sangi durasse [orig: durâsse], prodente se, auctor est M. Varro, factamque ab ea Togam Regiam Undulatam in aede Fortunae, qua [orig: quâ] Servius Tullus fuerat usus. Nonius quoque, Undulatum nove positum, purum. Item Varro de Vita Pop. Rom. Et a quibusdam dicitur esse Virginis Fortunae, ab eo, quod duabus Undulatis Togis est opertum, perinde ut olim nostri Reges undulatas et praetextas Togas soliti sint habere. Ubi Nonius videtur Undulatam opponere Praetextae. Sed maiorum Gentium Critici ineptiae Nonium accusant, ipsique existimant, Undulatas vestes dictas, quarum textura undas imitaretur, quae Plauto, Epidico [orig: Epidicô], Actu 2. sc. 2. v. 49. Cumatilis dicta; quod in lana texenda an fieri possit, ipsi viderint. Certe vestes Undulatae, quales hodie in usu sunt, qua [orig: quâ] ratione fiant, etiam rudes intelligunt. Cum praeterea Togae essent albae, quis undarum speciem colorum ac liciorum varietate expressam arbitretur? Et licet tali Toga [orig: Togâ] usus dicatur Rex Servius, ideoque picta fuisse undulatim dici possit, tamen communes huiusmodi vestes fuisse, verba Plinii indicant; cum ait, vestem undulatam primam fuisse e lautissimis, i. e. qua [orig: quâ] et alii, praeter Reges, lauti homines uterentur, quibus nullum ius pictarum fuit, nisi in triumpho. Vide Octav. Ferrarium, de Re Vestiar. Part. 1. l. 2. c. 11. qui proin circa hanc vocem haeret, cum Togam illam Undulatam albam fuisse constet, neque artificium, quo [orig: quô] nunc vestes aqua [orig: aquâ] respersae ac praelo subiectae undarum speciem exprimunt, Veteribus notum fuisse, certum sit. Interim et Ovidius Undulatas vestes describit, cum ait, l. 3. Artis, v. 177.

Hic undas imitatur, habet quoque nomen ab undis,
Crediderim Nymphas hac [orig: hâc] ego veste tegi.

Sed de huiusmodi veste diximus aliquid, in voce Vitrum. Vide iterum Ferrarium, Part. 1. l. 3. c. 20. ubi varia muliebrium Vestimentorum nomina, Plauto Epidico [orig: Epidicô], Act. 2. Sc. 2. memorata, exponit. Ab eadem origine undaizare vel undeiare, est infantem moribundum, non adhibitis omnibus Baptismi ceremoniis, lustrali aqua [orig: aquâ] perfundere, Gall. Ondoier. Vide Petrum Episcopum, Clarom. ad Mauritium Episcop. Paris. in Epistolis Stephani Episcopi Tornacens.

UNELLI populi sunt inter Celtas ex maritimis civitatibus Oceanum attingentibus. Vulgo La pays du Perche.

UNGARI Scythica gens, sedes sibi legit ac nomine suo [orig: suô] insignivit, A. C. 886. cum eodem [orig: eôdem] tempore Chrovatae et Servii, loca illa quae hodie Croatia et Servia dicuntur, occupassent [orig: occupâssent]. Mox evocati inde a Leone Philosopho Imperatore, Simeonem bulgarum magna [orig: magnâ] clade affecerunt, A. C. 889. Germaniam vastarunt [orig: vastârunt] immaniter, Ludovico [orig: Ludovicô] III. Imperatore infelicissime resistente, circa A. C. 902. sed ab illis Germaniam liberavit successor Conradus, A. C. 913. cum iisdem, quorum novem Duces capti, novennalem pacem percussit Henricus Auceps, A. C. 923. qui praelium cum illis initurus voverat, se nundinas sacrorum e Germania sublaturum. Maximo [orig: Maximô] praelio [orig: praeliô] ab Ottone M. victi, A. C. 955. sub Rege Geisa [orig: Geisâ], ope Pilgrini, ad fidem convensi sunt, A. C. 966. Adalbertus quoque Episcopus Pragensis, plurimos eorum, una cum Rege Stephano, ad Christianismum perduxit, A. C. 1000. quem, Bavariam sibi vindicantem, debellavit Conradus II. Imperator A. C. 1030, Subacti postea sunt ab Henrico III. qui Ungariam, Abano [orig: Abanô], qui pulso [orig: pulsô] Petro [orig: Petrô] Ungariae regnum arripuerat, ter victo [orig: victô], mox Andrea [orig: Andreâ], qui restitutum Petrum occiderat, superato [orig: superatô], feudum imperiifecit, parte regni Austria [orig: Austriâ], Alberto Bavaro donata [orig: donatâ], A. C. 1043. Ab Isaco quoque Comneno ad pacem compulsi, A. C. 1057. regioque ab Emanuele Imperatore Orientali vastata est, A. C. 1150. Stephanus dein III. post Geisam, egregie se adversus Ladislaum Belaesil. defendit; successit frater Bela, qui fures latronesque e regno eiecit, A. C. 1162. 1173. De regno certantes Fratres duo convenerunt, ut is Rex esset, qui fortius se in Palaestina gessisset, A. C. 1200. Andreas ergo, Hierosolymitanus dictus, thronum conscendit, A. C. 1201. Cuius successor Bela, ob Tartaros, regno [orig: regnô] profugus, A. C. 1235. in reditu Fridericum Austrium vicit et trucidavit, A. C. 1246. Eum filius Stephanus, hunc Ladislaus, qui fredus cum Rodolpho I. Imper. iniit, excepit: post quem Andreas praefuit. A. C. 1290. qui Austria [orig: Austriâ] vastata [orig: vastatâ], oppida ad Hungariam spectantia recuperavit, A. C. 1291. Hoc [orig: Hôc] defuncto [orig: defunctô], a quibusdam Vencessaus Bohemiae Rex electus est, cui alii Carolum Martellum opposuerunt, qui quidem coronam, sed non regnum obtinuit: huic tamen successit filius Carolus Robertus, A. C. 1310. qui regnum insigniter auxit, Dalmatia [orig: Dalmatiâ], Croatia [orig: Croatiâ], Servia [orig: Serviâ], Russia [orig: Russiâ], Bulgaria [orig: Bulgariâ], Bosnia [orig: Bosniâ], etc. adiectis. Eum in regno filius Ludovicus excepit, A. C. 1343. Poloniae quoque Rex electus, A C. 1370. Hic

Transalpinam subegit Valachiam, Venetos vicit, Dalmatiam recepit, sed Apuliam amisit. Post eum praefuit fil. Maria, cuius imperium pertaesi Ungari, Carolum Apuliae Regem accersiverunt, quem Mariae mater Elizabetha mox dolo [orig: dolô] occidit, A. C. 1385. Sigismundus dein Mariae maritus coronatus est, a Turcis victus, a suis in carcerem coniectus: qui cum Ladislaum Neapol. ei opponerent, ipse custodia [orig: custodiâ] elapsus regnum recuperavit, A. C. 1398. ingenti rursus ad Danubium clade a Turcis fusus, A. C. 1409. Ladislao [orig: Ladislaô] in fante post Vladissaum a Turcis ad Varnam victum, A. C. 1443. Iohannes Huniades, malleus Turcarum, regnum administravit, A. C. 1445. Rege postea repente mortuo [orig: mortuô] Matthias Iohannis filius regnum adeptus est: cui A. C. 1490. exstincto, Vladislaus Bohemus Ungaris quoque imperitavit. Huic successit Ludovicus filius decennis, A. C. 1516. quo [orig: quô] in praelio contra Turcas interempto [orig: interemptô], A. C. 1527. Iohannem Transylvaniae Vaivodam alii, alii Ferdinandum Caroli V. Imperatoris tratrem in regnum vocarunt [orig: vocârunt], quorum ille ab hoc ad Tocaium victus et pulsus, Solimannum vindicem habuit: A. C. 1529. tandem tamen illo [orig: illô] mortuo [orig: mortuô], Ferdinandus cum vidua eius et fratre Georgio transegit, regno [orig: regnô], cuius caput Buda magnaque pars iam sub Turcis, obtento [orig: obtentô], A. C. 1537. Georgium dein regni administratorem per sicarios occidit, A. C. 1551. ob cuius mortem orto [orig: ortô] dissidio [orig: dissidiô] Solimannus Hungaros fudit, Temesvaram occupavit, Zalnaco [orig: Zalnacô] capto [orig: captô], Agriam frustra obsedit, tandem ad tempus Ungaria [orig: Ungariâ] cessit, A. C. 1552. Ferdinandi successor Maximilianus II. Duce Lazaro [orig: Lazarô] Suendio [orig: Suendiô], contra Iohannem Transylvaniae Vaivodam et mox Solimannum eius defensorem rem gessit: Sigethum amisit, pacem cum Selimo sibi utilem fecit, A. C. 1566. Successit Rodolfus II. Imperator cui Mahometes III. Agriam eripuit, A. C. 1596. quo [orig: quô] bello [orig: bellô] vix finito [orig: finitô] Austriaci Praefecti, vi in Protestantes versa [orig: versâ], Stephanum Botskai in se concitarunt [orig: concitârunt], qui victis hostibus, superioris Hungariae Dynasta vocari voluit, aurea [orig: aureâ] Vladislai corona [orig: coronâ] a Turcis donatus, A. C. 1650. pacemque religionis obtinuit, A. C. 1606. Sub Ferdinando postmodum II. Betleemus Gabor Transylvaniae Princeps, coronam Hungariae in se transtulit, mox diademate Ferdinando reddito [orig: redditô], A. C. 1619. Sub Leopoldo I. Imperatore Neuheuselia, castrum fortissimum, a Turcis occupata est, A. C. 1663. etc. Haud pridem Euangelicis Hungaris omni Religionis exercitio [orig: exercitiô] dempto [orig: demptô], Pastores et Rectores Scholarum in vincula coniecti, hinc inde per arces Hungariae ad foedissima ministeria dispersi, pars ad triremes damnati, ubique pessime habiti, tandem intercessione Belgarum libertatem quidem impetrarunt [orig: impetrârunt], sic tamen ut ad Ecclesias suas, et in patriam redeundi spem exiguam habeant, etc. Vide quoque in voce Hungaria.

UNGARIA urbs Hungariae superioris, Caput Comitatus Unghensis, ad radices Carpathi montis, et prope Ungum fluv. in limite Russiae nigrae, 30. mill. pass. a Cassovia in Ortum, 25. a Tibisco in Boream, Unghwar incolis.

UNGENDI Ritus olim frequens admodum. Namque infantem utero [orig: uterô] egressum statim lavabant, partim sale, partim aqua [orig: aquâ], eaque [orig: eâque] vel tepida [orig: tepidâ], vel fervente, vel frigida [orig: frigidâ], qua [orig: quâ] Germani etiam legitimum fetum explorarunt [orig: explorârunt], Lacones vino [orig: vinô]: Additum apud Graecos oleum in xu/tlw|, de quo Nonnus, l. 25.

*tiktome/nw| de\ oi( h)=en e)/ris2 trofo\s2, e)/gxea d' au)tw=|
*mazo\s2 e)/hn kai\ xu/tla, fo/noi kai\ spa/rgana qw/rac.
Nato vero illi erat contentio Nutrix, gladii vero ipsi
Mamma erat et vasa olearia, caedes et fasciae thorax.

Eo [orig: Eô] vero ungebant vel totum corpus, vel oculos solum naresve, ad infantis robur et calorem non satis firmum augendum et conservandum. Schol. in Aristoph. Plut. i(/na oi( po/roi u(po\ qe/rmhs2 a)newxqe/ntes2 kleisqw=sin a)po\ tou= e)lai/ou e)piptwmatikou= o)/ntos2. Unctioque haec lotionem tam constanter sequebatur, ut posterior ritus pro priore saepe sumeretur, et per to\ kutlw/sai indigitaretur lotio, ut videre est apud Callimachum, Hymno [orig: Hymnô] in Iovim. Sed et Graeci recentioris aevi infantes a lamiis laesos oleo [orig: oleô], quod a(/gion e)/laion, vel corrupte e)/leos2 appellant, inungere consuevere [orig: consuevêre], cos hac [orig: hâc] ratione sanari putantes. Ex lampadum nempe, ante divos accensarum, oleo bombycem scu gossipium intinctum in cavum ea amum ingerunt, ut oleum conservetur, nec aliarum rerum contactu dispereat. Eo [orig: Eô], domum reversi, puerorum infirmorumque partes praecipuas illinunt, et Sancto, cuius ex lampade oleum est, commendant. Modum in tinctionis et dies quibus ea fiat, docet Auctor Typici, c. 22. dies, quibus solitum sit dari, exponit L. Allatius, de quorundam Graecor. opinat. p. 119. plura vero hanc in rem, vide apud Ioh. Casparum Suicerum, Thes. Eccl. voce *)/elaion. De ritu eosdem in Baptismate inungendi, attingemus infra aliquid. In Gymnasticis dein exercitationibus frequens unctio, ut vidimus supra, in voce Unctuarium, atque hinc in con vivia ritus translatus, ubi similiter ungebantur Veteres, tamquam cum Baccho luctaturi. Ita enim Aristophanes in Vespis,

Unguentis nimirum delibuti crinesque peruncti ac coronati sedebant epulantes: ac praesertim nardo [orig: nardô], rosa [orig: rosâ], unguento [orig: unguentô] se inungebant, ut infinitis Veterum Scriptorum testimoniis probat Athenaeus, Dipnosophist. l. 15. c. 14. et seqq. Vide quoque Clementem Alex. Paedagog. l. 2. c. 8. Plutarchum, Symposiac. l. 3. Alios. Unde ovid l. 5. Fast. v. 340.

Unguentum dabo, quod meae puellae
Donarunt [orig: Donârunt] Veneres Cupidinesque.

Addebatur et minium. Plin. l. 33. c. 7. Hac [orig: Hâc] religione etiam nunc addi inunguenta cenae triumphalis et a Censoribus inprimis Iovem miniandum locari. Imo adeo frequens usus in conviviis Unguentorum ac coronarum, ut nullum absque illis apud antiquos descriptum reperiamus, haecque duo fere semper coniungantur. Seneca, de Ira, l. 2. c. 33. Ad cenam invitavit eum illo [orig: illô] die, unguentum et coronas misit. Claudianus de bello Gildon. v. 444.

Idque apud Graecos, Hebraeos, ac Romanos: hosque non solum primis Rei publ. nascentis temporibus, sed ea [orig: eâ] florente, imo et iam pene senescente, ut discimus ex Pomponio ICto, l. 21. ff. de auro et arg. leg. Unguentis legatis, non tantum ea legata videntur, quibus ungimur, voluptatis causa [orig: causâ], sed et valetudinis, qualia sunt commagena, glaucina, crina, rosa, mura, colum, nardum purum, hoc quidemetiam, quo elegantiores sint et mundiores, utuntur feminae. Ubi pro crina, Crinina: pro rosa, Rhodina: pro mura, e myrrha, denique pro colum, Costum Eruditi reponunt. Et quidem hic [orig: hîc] distingui videmus Unguenta, quae ad necessitatem vel valetudinem adhibebantur, uti paulo supra de exercitationibus balneisque vidimus: ab iis, quae voluptati solum inserviebant, quaeque muliebri mundo [orig: mundô] contineri voluit Legislator, l. argum. ff. de auro et arg. leg. cum ea quae valetudini inserviebant, eo [orig: eô] non continerentur. Ulpianus, leg. 25. ff. eod. Inprimis autem in conviviis petalium laudatum est, unguentum e nardo praestantissima, Foliatum Latinis dictum, de quo vide Dioscoridem, l. 1. c. 81. Martial. l. 14. Epigr. 110.

Hac licet in gemma, quae servat nomina Cosmi,
Luxuriose bibas, si foliata sitis.

Quae omnia fiebant partim ad impediendos vapores sursum ferri solitos, partim ad poros aperiendos, quo eo promptius evaporarent. Vide Franc. Rossaeum, Archaeol. Atticcael. 6. c. 3. et Thom. Dempster. Paralipom. ad Rosin. l. 5. c. 30. nec non supra aliquid, voce Myrrha. Nec vero capita solum convivantibus inuncta, sed vino etiam unguenta insufa sunt, ut diximus retor, ubi de potione Murrhata, seu Murina. etiam coronis convivialibus addebantur, quibus aut irrorabantur eae, aut etiam mergebantur, ut gratiae florum, quae pascit aspectum, accederet voluptas. Inferebantur autem cum coronis unguenta ante missus secundae mensae, Athen. l. 15. qua de re multa commentatus est Car. Paschalius, Coronar. l. 2. c. 4. Porro, in Triclinio aeque ac balneo, pedes quoque inungere, apud plurimos, moris fuit: unde et CHRISTO idem contigisse a pia quadam femina, legimus Marci c. 14. v. 8. ubi nardini unguenti mentio fit, quod magni tum fuisse pretii eo [orig: eô] est probabilius, quia illis temproibus unica fuit urbs Laodicea, quae unguentum huiusmodi cum laude conficeret, nec multo ante Galeni tempora in aliis etiam urbibus eadem [orig: eâdem] bonitate fiebat. Modum vero et hic [orig: hîc] excessit Nero, quem, cum foras prodibat, pedes M Ottone monstrante unguento [orig: unguentô] tinxisse, Plinius, l. 13. c. 3. memorat. Vide quoque Curtium, l. 8. c. 9. ubi de Indorum Rege, et eruditas ibi Raderi Notas. Interim et Graecos olim, adeo que eorum imitatione postea Romanos, antequam calcearentur, pedes inungere frequentissime fuisse solitos, ex Athenaeo consta,t qui morem hunc mollitiei postulat. Quamobrem et Lucretius Sicyonia unguentis iunxit, l. 4. v. 1118.

Qua de re vide Balduinum de Calceo, c. 21. sub fin. et supra ubi de Myrobathrariis. Etiam hospitum pedes lavari ungique consuevisse, diximus alibi. De reliquis membris aliquid infra dicemus. Neque vero corpus solum, membraque illius inungebant veteres, sed et, praeter coronas, de quibus aliquid dictum, vestibus unguenta affundebant, uti supra vidimus. Etiam Persarum Reges diadema seu fasciam suam Regalem unguento [orig: unguentô] e myrrha, et odore illo [orig: illô], quem Labyzon vocabant, perfundere soliti sunt, uti Athenaeus refert, l. 12. Similiter priscos Aegyptiorum Reges, quandoque ignem, quandoque arborem, quandoque redolentia super caput unguenta, gestasse [orig: gestâsse], maiestati conciliandae, testis est diodor. Sic. Antiqq. l. 2. ut nildicam, de inunctis militum clypeis et legionum aquilis, de postibus aedium Mariti, a Sponsa, adipe ungi ac obliniri solitis, unde Uxor quasi Unxor quibusdam dicta, aliisque, de quibus aliquid supra, uti de Oenanthino, quo [orig: quô] non vestes solum, sed et mensas et thalamos, imo integras domos, perfundi a luxuriosis consuevisse, vidimus. Atque hactenus ab Ungendi se ritu veteres Christiani abstinuerunt, utpote minime necessario, et ad libidines incitante, ut docte Clemens Alex. *paioag. l. 2. c. 8. Chrysostomus, Conc. 1. de Lazaro, Athanasius, de Virgin. Alii. Funeribus solum unguentorum usu reservato [orig: reservatô]. Tertullian. de Idol. Pigmenta nobis ad solatia sepultur ac usui sunt. Et Apolog. Sciunt Sabaei pluris et carius suas merces christianis sepeliendis profligari, quam Diis fumigandis. Pergo itaque ad pollincturam cadaverumque unctionem, quae magna [orig: magnâ] cura [orig: curâ] olim adhibita duplex fuit, una vulgaris, altera Magnatibus solum Prin cipibusque Viris adhibita, ut et cadaveri eorum, qua pote, aeternitas conciliaretur. Defuncti nempe corpus apud Graecos Romanosque, per intervalla primo conclamabatur, atque a proximis et affinibus calida [orig: calidâ] aqua [orig: aquâ] abluebatur, dein unguentis ungebatur. Virg. l. 6. Aen. v. 219.

Per calidos latices et ahena undantia flammis
Expediunt, corpusque lavant frigentis et ungunt.

Quo [orig: Quô] ritu qui defungebantur apud Romanos, Pollinctores dicebantur; apud Graecos vero, id a certis mulieribus, ad id destinatis, peragebatur: In utraque gente, sic lotum unctumque corpus candida [orig: candidâ] veste induebatur, amiculisque feralibus obstringebatur, ut Appuleius ait, l. 10. Metam. Quo facit, quod apud Marcum, loco [orig: locô] cit. Dominus noster, de femina illa, Quod habuit, inquit, ipsa fecit: antevertit unguento [orig: unguentô] linere corpus meum ad pollincturam. Quod alterum ungendi condiendique genus attinet, dictum de illo supra. Imo et in suppliciis unguenta. Quo enim occisorum corpora diutius integra manerent, semperque vultus agnoscerentur, capita saltem inungi consuevere [orig: consuevêre], id quod katamurou=n dixit Plut. ubi, postquam Celomenis au)toktoni/an commemoravit, Ptolemaeum iussisse to\ sw=ma xrema/sai katamurw/santas2, cruci affigi unguentatum eius corpus, docet: tarixeu/ein Herodotus aliique, quo de more vide Casaubon. ad Caesarem Suetonii, c. 74. Servorum vero funeribus unctura legibus negata. Cicero, de Legibus, l. 2. Haec praeterea sunt in legibus de unctura. Servilis unctura tollitur, omnisque circumpotatio. Quae et recte tolluntur, neque tollerentur, nisi fuissent, ne sumptuosa [orig: sumptuosâ] aspersione longae coronae nec acerrae praetereantur. E quibus verbis colligit Paschalius, funera, ab iss omnibus, qui prosequebantur, quique rogum circumstabant, unguentis olim fuisse solita aspergi, ubi supra, l. 4. c. 7. Plura apud Iac. Quzelium Animadversion. ad Minucium Fel. ubi de Aegyptiorum, a quo is mos videtur ortus, Hebraeorum, Romanorum, Christianorum unctura, p. 61. et seqq. erudite etc. Sed et in sacris, non exiguus Unctionis usus fuit, Consecratio namque Pontificis Max. apud Hebraeos, uti vestitu, et sacrificio [orig: sacrificiô], ita et Unctione constabat: quae per septem dies continuos administrabatur, quandiu oleum sacrum supererat. Istud enim semel a Mose confectum, Exodi c. 30. nongentos fere annos durasse [orig: durâsse] dicitur: quo [orig: quô] postea amisso [orig: amissô], Pontificis inauguratio solo [orig: solô] vestitu peracta est. Sed et Sacerdotes vulgares hunc ritum aliquoqusque cum Pontificatu communem habuere [orig: habuêre], Exod. c. 29 et Levit. c. 8. Discrimen fere in his duobus situm erat: I. Quod omnes et singuli Pontifices, in novi honoris exordio, ungebantur: Sacerdotes vero reliqui, in prima consecratione filiorum Aaronis, inuncti et consecrati censebantur. II. Quod Pontifices oleo [orig: oleô] in capite perfundebantur, Exodi c. 29. v. 7. coll. cum Levit. c. 8. v. 12. et c. 21. v. 10. unguentumque illud optimum descendehat super barbam eorum, usque ad oram vestium, Psalmo [orig: Psalmô] 133. v. 2. Sacerdotes autem oleo [orig: oleô], admixto [orig: admixtô] victimarum sanguine, in sacra veste leviter tantum adspergebantur, Exodi c. 29. v. cit. Vide quoque Levitic. loc. cit. Quae quid designarint [orig: designârint], erudite explicat Franc. Burmannus, Synops. Theol. Part. 1. l. 4. c. 8. §. 25. et seqq. Praeter Pontifices, etiam Reges Israelitarum oleo [orig: oleô] fuisse inaugurates legimus, quod quidam cum oleo sacro idem fuisse contendunt, aliis diversum id facientibus, auctoritate loci Exodi c 30. v. 32. 33. Carnem hominis n eo [orig: eô] ungito, aut secundum confecturam eius ne facitote similiei: res sancta est, etc. Cum vero omnes et singuli Pontifices, in initiatione, sacro [orig: sacrô] oleo [orig: oleô] linerentur, unde Sacerdotes uncti appellantur, Levit. c. 4. v. 5. et c. 6. v. 22. Reges tantum ii ungebantur, qui rebus turbidis et successione ob tumultum ac seditiones incerta [orig: incertâ], in Davidis solium evehebantur, ut in Salomone et Ioa factum, 1. Reg. c. 1. v. 39. et 2. Reg. c. 11. v. 12. Ubi et hoc observandum, quod Saul et Iehu dicantur inuncti [gap: Hebrew word(s)] Bepac, i. e. lenticula [orig: lenticulâ] olei, 1. Sam. c. 10. v. 1. David vero et Salomo [gap: Hebrew word(s)] Bekeren, h. e. cornu olei: quorum illo [orig: illô] brevem Regni durationem, isto [orig: istô] perpetuitatem indigitatam fuisse, aiunt Doctores, vide Thom. Gowyn. de Ritibus Hebr. l. 1. c. 4. et supra voce Oleum, infra Unguentum. Etiam Antiquis in more positum fuit, ut testandae reverentiae et cultui religioso, vel qui proxime ad religiosum accederet, oleum vel unguentum offunderent. Sic Iacob lapidi, quo [orig: quô] erat usus pro cervicali, oleum superfudit, Genes. c. 28. v. 18. idemque statuam eo [orig: eô] loci erectam, ubi Deus cum ipso erat locutus, simili veneratione prosequutus est. Similiter lapides unguine delibutos, ut loquitur Appuleius, pagani in biviis, triviis, quadriviis, coluerunt, quod multi Scriptores confirmant: Clem. Alexandrinus liparou\s2 li/qous2 istos vocat, l. 7. Strom. Fuere autem lapides illi vel Viales, de quorum unctura, vide praeter hunc Auctorem Appuleium, Floridor. l. 1. ubi et alia similis superstitionis recenset. Vel Terminales, de quibus Sicul. Flaccus eleganter. Imo et acervos ex lapide congesto, qui pro terminis eligebantur, inungi consuevisse, discas ex Theophrasto peri\ deisidaimon. et plura de his omnibus, ex Iac. Ouzelio, Animadvers. ad Minucium Fel. p. 11. et seqq. ut et iis, quae hic [orig: hîc] passim. Ad quem ritum alludens Plato, Homerum e Republ. sua unguentis delibutum emittit; non contumeliae causa [orig: causâ], sed quasi hoc [orig: hôc] facto [orig: factô] testatus, maiorem se illum agnoscere, quam ut locum civis in sua Republ. obtineret. Animalia quoque, quae Diis consecrabant Veteres et libera sinebant abire, unguentis eadem ob causam linebant, ut multis exemplis probat ad Sueton. l. 1. c. 80. Casaubonus. Et forte, Mulieres illae sanctissimae in Euangelio, quum in Domino, quem esse Deum adhuc ignorabant, aliquid tamen supra hominem admirarentur, devotionem suam hoc [orig: hôc] facto [orig: factô] testatae sunt. Vide eund. Casaubon. Exercitat. 14. ad Annales Baronii §. 12. et de lapides, Terminales inprimis, ligna, aliaque inungendi superstitione, apud Gentiles frequenti, plura apud Car. Paschalium, in Coronar. l. 4. c. 4. Ut verbum addam de unctionibus Christianorum, inter ritus Baptismales, unctionem quoque processu temporis adhibitum iam olim, docet pluribus Ioh. Casparus Suicerus, Thesauro [orig: Thesaurô] Eccl. voce Chrisma. Bulgari vero semel in Baptismo unctum, denuo chrismate inungebant, qui ritus a)namurismo\s2, quasi reunctio seu repetita unctio, dictus est. Photius, Epist. 2. p. 50. de Bulgaris, o( a)namurismo\s2 tw=n h)/dh bebaptisme/nwn kai\ memurisme/nwn, ou)de\ kano/nwn deh/sitai ei/s2 kata/gnwsin, Iam baptizatorum et oleo [orig: oleô]

inunctorum reunctio ne Canonibus quidem indiget ad sui condemnationem Haereticorum tandem nonnulli, postquam conversi essent, licet non baptizarentur, ungebantur tamen, uti de Novatianis docet can. 7. Concilii Laod. ut et Photinianis ac Quartodecimanis: de iisdem, atque insuper de Arianis, Macedonianis, Sabbathianis, Apollinaristis, aliis, can. 7. Concilii Constantinopolitani, ubi sacro [orig: sacrô] unguento [orig: unguentô] frontem et oculos et nares et os et aures, illini consuevisse, innuitur. Vide eundem Suicerum, voce *(ai/resis2: uti de ritu inungendi Infirmos, Moribundos, Mortuos, supra voce Inunctio, item ubi de Oleo; de nataturis, itidem supra ubi de Nandi peritia, et de alia exercitia subituris, voce Unctuarium: adde quae diximus, voce Chrisma, ut et quae hic [orig: hîc] mox subiungemus.

UNGEPAUR Erasmus, Numburgo Misniae urbe oriundus, fil. Matthaei Ianii, Iuris Professor Altorfii A. C. 1614. et biennio [orig: bienniô] post in Consiliariorum Noricorum ordinem adscitus: exin ad Academiam Ienensem vocatus, Ius ibi magna [orig: magnâ] nominis sui fama [orig: famâ] docere coepit, A. C. 1635. defunctus A. C. 1659. aetat. 78. Edidit Exercitia Iustinianea, seu Disputationes XVI. ad libb. Institutionum. Vide Paul. Freherum, theatro Viror. eruditione clarorum.

UNGHENSIS Comitatus vulgo Comte d'Unghwar, provinc. Hungariae superioris, ad radices Carpathi et Russiae nigrae, inter Abanvivariensem Comitatum ad Occasum, et Yemblzniensem et peregiensem ad Meridiem. Sub Austriacis. Caput eius Ungaria.

UNGUENTUM pro vario usu multiplex est. Auctor est Athenaeus, priscos Graecos adeo eorum fuisse studioso, ut exploratum habuerint, ecquod Unguentum cuique membro esset accommodatum, Dipnosophist. l. 15. *(/oti di\a spoudh=s2 h)=n toi=s2 palaiote/rois2 h( tw=n mu/rwn xrh=sis2, dh=lon e)k tou= kai\ e)pi/stasqai poi=o/n ti e(ka/stw| tw=n melw=n h)mw=n e)stin e)pith/deion. Et hospitem esse in Scriptoribus Graecis ac Latinis oportet eum, qui ignoret, luxum pretiosissimorum Unguentorum priscis nepotibus in frequenti usu fuise, maxime autem, cum intricliniaribus lectisaccumberent, Casaub. ubi supra. Metopio [orig: Metopiô], de quo multa Hieron. Mercurialis Variar. Lection. l. 2. c. 19. quodque unguentum Aegyptium fuit, sicut et mendesium, crura et pedes inungebantur: Phoenicino [orig: Phoenicinô], malae et mammae: Serpyllino [orig: Serpyllinô], genua et collum: Sisymbrino [orig: Sisymbrinô], utrumque brachium: Amaracino [orig: Amaracinô], supercilia et coma: Amomo [orig: Amomô], capilli, ut patet ex Seneca aliisque. Ovid. Ep. 21. Heroid. v. 166.

Unde, non liquidum, id, ut Bernardinus autumat, sed valde spissum fuisse patet, quod etiam Persius satis clare indigitat, cum ait, Sat. 3. v. 10.

Fuit autem maximo in pretio, non Aegyptium illud, de quo Daniel Galetanus ad Senecam. qui inscite [orig: inscitê] amomum cum metopio confundit: sed Assyrium, de quo Virg. Eclog. 4. v. 25.

Vide Delrium, Notis ad Iustin. l. 9. c. 4. §. 1. Totum hominem unguento [orig: unguentô] perfudit Antiochus Epiphanes, quem cum unguentis delibutum beatum quidam praedicasset [orig: praedicâsset], laetatus, Ego. inquit. huius satietatem tibi inducam, ac vas plus quam duas choas cpaiens crassi unguenti in caput illius effundi iussit: lubricoque [orig: lubricôque] facto [orig: factô] loco [orig: locô] ipse cecidit ridens, et eorum compulures, qui una lavabantur, uti habet Interpes Polybii, Histor. l. 26. Non mior luxuria Othonis, qui, Neronem excipiens, fistulas aureas argenteasque diversis proposuit locis, quae aquae instar unguentum funderent,m apud Plut. in Galba etc. Sed ab his laetitiae signis atque irritamentis logentes abstinuere [orig: abstinuêre], 2. Sam. c. 12. v. 20. specialiter in ieiunio, ut colligitur ex 2. Sam. c. 14. v. 2. coll. cum v. 16. qua de re vide Ioh. Casp. Suicerum, Thes. Eccl. voce *)aleifw. Flamini quoque Diali, sub dio saltem, fas inungi non fuisse, testatur Plut. in Quaest. Rom. etc. Coeterum de origine et progressu unguentaria Rei, sic Plin. l. 13. c. 1. princip. Quis primus invenerit, non traditur. Iliacis temporibus non erant ---- Persarumesse debet gentis unguentum. Illi madent eo [orig: eô], et accersita [orig: accersitâ] commendatione, ingluvie natum virus exstinguunt. Primum quod equidem inveniam, castris Darii Regis expugnatis, in reliquo eius apparatis Alexander cepit scrinium ungentorum. Postea voluptas eius a nostris quoque inter laudatissima atque etiam honestissima vitae bona admissa est, et quae seqq. ubi ordine enarrat, quo [orig: quô] tempore, apud quas gentes, quodque unguentum in usum venerit, cesseritque recentius invento [orig: inventô]. Sed unguenti Homerum iam meminisse, discimus ex Il. c. v. 171. ubi de Iunone,

-------- a)leiyato dh\ lip' e)lai/w|
*)ambrosi/w|, e(danw=|, to\ ra) oi( tequwme/non h(=en,
*tou= kai\ kinume/noio *dio\s2 poti\ xalkobate\s2 dw=
*)/emphs2 e)s2 gai=a/n te kai\ ou)rano\n i(/ket' au)tmh/.

Vetusque Comoedia passim mu/ron nominat, et muri/zesqai et muraloiqei=n, ut et Lyrici Poetae, Alcaeus, Sappho, Anacreon, Alii. Sic Sophocles inducit in quadam Fabula Venerem mu/rw| a)leifome/nhn; Minervam autem e)lai/w| xriome/nhn. Legeque sua [orig: suâ] sanxit Solon, ne viro liceret muropwlei=n. Notant etiam Grammatici, mu/rou quidem nomine primum fuisse usum Archilochum hoc [orig: hôc] versu,

rem tamen ipsam longe antiquiorem, et Homerico [orig: Homericô] iam, ut vidimus, aevo [orig: aevô], usitatam: neque ex oleo tantum, sed et ex

aromatis condita, quae Veteribus quw/mata dicebantur, unde vestes apud eundem Homerum tequwme/nai, h. e. unguentis perfusae, ibid. v. 172. etc. Quod vero de Persis idem Pliniusait, sic habet. Sobrietatem in hac gente ac victus frugalitatem commendant Veterum haud pauci. Exercitiis quin etiam ac sudoribus ita assuefacti sunt, ut homo Persa temere cibum non sumeret, priusquam ab exercitio sudasset [orig: sudâsset]. Cum autem post sudorem lavarent reliquae gentes. Graeci et Romani, et hi quidem frequentius, Persae in sudata veste durabant. E qua illuvie atque imbalnitie, ut loquitur Lucilius, sordes et immunditia et totius corporis foetor, quod virus unguentorum usu, quibus toti madebant, expellere consueverunt. Ad Romanos quando exotica unguenta pervenerint, idem indigitat, l. eod [orig: eôd]. c. 3. Quando id primum ad Romanos penetraverit, haud facile dixerim. Certum est, Antiocho [orig: Antiochô] Rege Asiaque devictis, urbis anno [orig: annô] quingentesimo [orig: quingentesimô] sexagesimo [orig: sexagesimô] quinto [orig: quintô], P. Licinium Crassum, L. Iulium Caesarem Censores edixisse, ne quis venderet unguenta exotica. Itaque non statim post Alexandri M. aetatem, quod Solinus vult, sed demum post domitam Asiam, ungentorum illecebra cum coeteris Asiae deliciis, in Romanum solum fluxit, uti pluribus docet ad illum Salmasius, p. 947. Compositionem Unguentorum quod spectat, de illa sic iterum Plinius, c. 1. l. cit. Ratio faciendi duplex, sucus et corpus. Ille olei generibus fere constat, hoc odorum. Haec slymmata vocant, illa bedysmata. Tertius inter haec est color, multis neglectus. Huius causa adduntur cinnabari et anchusa etc. ad quem locum vide Dalechampium, et prae illo salmas. ad Solin. ubi hanc in rem, et in specie, de unguentis ex amomo, cinnamomo, costo, croco, palma; de Unguento Mendesio, Muscellino, Nardino, aliis: de Unguentorum speciebus, quorum alia xri/smata, alia a)lei/mmata, aliisque huc pertinentibus, egregia habes complura. De quibus tamen omnibus graviter idem Plinius, ubi supra c. 3. princip. Haec est materia luxus e cunctis maxime supervacui. Margaritae enim gemmaeque ad heredem tamen transeunt: vestes prorogant tempus: unguenta ilico exspirant, ac suis mortuntur horis. Summa commendatio eorum, ut transeunte femina [orig: feminâ] odor invitet etiam aliud agentes, Exceduntque quadringentos denarios librae. Tanti emitur voluptas aliena. Etenim odorem qui gerit, ipse non sentit. Alia longe ratio fuit Unguenti illius sacri, quod ipse Deus Mosi conficiendum praescripsit, quoque, praeter res sacras universas, Pontificem Max. quemque in vetere Ecclesia inungi oportebat: ut hoc [orig: hôc] signo [orig: signô] adumbraretur Divinitatis in Isu Christo, Pontific nostro uncio, inhabitatio et Spiritus S. dona largissime in eius carnem effusa, Pfalme 45. v. 8. et Iohannis c. 3. v. 34. De eo sic legimus Exodi c. 30. v. 23. et seqq. Accipe tibi aromatum praestantissimum, myrrhae ingenuae quingenta (pondo) et cinnamomi odorati dimidium eius, ducenta quinquaginta: et caelamt odorati ducenta quinquaginta: Et casiae quingenta, prout est pondus sacrum et olei olivae hinem: Et parabis ex illo oleum unctionis sacrae, unguentum unguentariae opere unguentarii: oleum unctionis sacrae esto. Eoque [orig: Eôque] unges Tentorium conventus, et Arcam ipsam Testimonii, Mensamque illam cum omnibus instrumentis ipsius et Lychnunchum ac instrumenta eius et Altare ipsum suffitus. Altare quoque holocausti et omnia instrumenta eius, labrumque ac scapum eius: ut sanctifices illa; sintque res sancta sanctarum: quidquid tetigerit illa, sanctum esto. Abaronem quoque et filios eius ungito, etc. Et paulo post, v. 32. et seqq. Carnem hominis ne eo [orig: eô] ungito, aut secundum confecturam eius ne facitote simile ei: res sancta est, res sancta esto vobis. Quisquis conficiet simile ei, aut quisquis imponet ex eo rei exterae, propterea exscindetur e Populis suis. Unde colligi potest, ne ipsos quidem Reges eodem [orig: eôdem] oleo [orig: oleô] inungi consuevisse, quod quidam asserunt. Durasse [orig: Durâsse] Unguentum hoc sacrum annos fere nongentos, eoque [orig: eôque] tadem amisso [orig: amissô], Pontificis inaugurationem solo [orig: solô] vestitu sacro [orig: sacrô] fuisse peractam, iam diximus. Vide hic [orig: hîc] supra in voce Unctuarium, item ubi de Ungendi ritu: de vasis vero, in quibus optime conservantur unguenta, voce Alabastrum: uti de vino ab Unguentis nomen adepto, Murina.

UNGUIS [1] an ex Graeco o)/noc, an quasi unctus: pellucidus enim est? quem animae teneat gradum, disputat Augustinus ex Varrone, de Civ. Dei, l. 7. c. 23. Tres, inquiens, affirmat esse Animae gradus, in omni universaque natura. Unum, qui omnes partes corporis, quae vivunt, transit, et non habet sensum, sed tantum ad vivendum valetudinem: Hanc vim in nostro corpore permanare dicit in ossa, Ungues, capillos: sicut in Mundo arbores sine sensu aluntur, et crescunt, et modo [orig: modô] quodam [orig: quôdam] suo [orig: suô] vivunt etc. Usus eorum multiplex, non enim ornant modo, verum etiam muniunt digitos, uti Aristoteles ait, de Usu part. l. 1. Et quidem antiquissima haec arma mortalibus, soemineo inprimis sexui. Legimusque Dionysii filias, post innumeras contumelias, ungium tandem compunctione necatas, a Lorensibus, apud Athenaeum, l. 12. c. 19. Hinc praescindendi nulla eius aevi hominibus cura, hodieque apud certam Indiae gentem nobilitatis non aliud certius indicium. Postmodum vero, politiori vitae illos praesecare coeperunt, quod e)conuxi/zein Graecis appellatum. Erat autem id officium apud Romanos Tonsorum, ut de Bruti Porcia refert Val. Max. l. 3. c. 2. ex. 15. et l. 4. c. 6. ex. 5. de Vulteio item, Horatius, l. 1. Ep. 7. Unde Martialis, l. 14. Epigr. 36. cuius lemma est, Ferramenta Tonsorta:

Tondendis haec arma tibi sunt apta capillis:
Unguibus haec longis utilis, illa genis.

Tonstricumque, uti diximus supra. Cuiusmodi munere apud Cleopatram functa Charmione est, una ex illustribus, illius ancillis, cuus Meminit Galenus, de Theriac. ad Pisonem, l. 1. c. 8. h( a)pote/mnousa ta\s2 u(peroxa\s2 tw=n o)nu/xwn eu)fuw=s2, extremos ungues dextre praecidebat. Vide quoque Tzetzen, Chil. 6. Histor. 44. et supra voce

Charmione, it. Symphonia. Non resecabant autem nundinis. Plin. l. 28. c. 2. Ungues resecari nundinis Romanis tacenti atque a digito indice, multorum pecuniae religiosum est. Vide apud eundem plura de superstitione circa haec veter. Romanorum alibi. Resegmina vero Flamen Dialis, utpote inter immunda censita, subter arborem felicem, ut et capilli segmina, terra [orig: terrâ] operiebat, A. Gellius, l. 10. c. 15. Alii ad fi/ltra adservabant, una cum pilis urenda. Unde in Erotopaegnio Laelii apud Apuleium, in Apolog. ubi pleraque Veterum philtra enumerantur, etiam illa recensentur,

Vide Salmas. ad Solin. p. 942. At Sinenses hodierni etiam idolis suis illa offerre non dubitant etc. Sed et scindebantur medio [orig: mediô] aevo [orig: aevô] ungues, quae eorum scissura, inter poenae levioris species, occurrit apud Auctorem Fletae, l. 1. c. 26. §. 4. ubi de poenis in Anglia usitatis. Porro rodunt eos invidi. Ita enim Martialis, l. 4. Epigr. 27. v. 5.

Meditabundi item, unde quae scripta admorsum unguem sapiunt, praeclara habentur. Inaurant insuper Turcicae virgines, sponsae inprimis, de quo more iam apud Veteres (etiam in ferarum exuviis, quas prisci Heroes cum unguibus gestabant) usitato, vide supra, ubi de artificio Deaurandi. ut ad usus eorum redeam, Unguibus ac digitorum summitate citharae nervos temperari, diximus supra voce Plectrum. Praeterea marmorarii iuncturas unguibus probant, unde ab ungue phrases ortae, quae pertinent ad summam a)kri/beian. Ut ne latum quidem unguem discedere, Tenere ad unguem. Et in Horatio, l. 1. Sat. 5. v. 31.

Vide Sam. Bochartum, Hieroz. Parte prior l. 2. c. 44. Sed et in Sacris unguium aliquis olim usus fuit. Avibus enim, quod operosius sacrum fuisse tradunt Iudaei, Sacerdos pollicis ungue discindebat caput, tum sanguinem ad Altaris angulum exprimebat, dein ingluviem auferebat, tandemque discissis sub alarum recessu carnibus concremabat, Lev. c. 1. v. 14. 17. de quo usu vide Bochart. Hieroz. parte poster. l. 1. c. 5. Contra abusi graviter iis sunt Veteres qui in sacris Inferorum veocatoriis terram illis scalpebant, vide supra Scalpere, et qui ex illis divinare satagebant inter *katoptromantei/as2 species hanc quoque referentes: memoratam Kimchio ad Ezech. c. 21. v. 21. ubi de *belomantei/a| Regis Babyloniae: Acuebant et expoliebant aciem ferri telorum, ita ut valde splenderet et coniectores in ea viderent, quid futurum esset, quomodo vident in ungue pollicis manus, quia splendet, ita et in gladio vident et in speculo. Quo pertinet, quod ex maculis unguium hodieque mendaces arguuntur, quodque omnium, quae sibi eventura essent, vestigia in unguibus apparuisse, scribit Cardanus, de Var. Rev. l. 8. c. 43. Gravius, qui sub illis venenum occultabat Monachus, quo [orig: quô] tandem is Henricum VII. Imperatorem interemit, vide in eo. Item qui adactis intra digitorum ungues acubus miseros excarnificarunt [orig: excarnificârunt] Tyranni, vide Aelian. Hist. l. 9. etc. uti de Animalium unguibus, Plinium, l. 11. c. 45. plura vero hanc in rem hic [orig: hîc] passim.

UNGUIS [2] Odoratus vide supra Bdellium et Onyx, uti de Ungue pisce, Vossium, de Idol. l. 4. c. 36.

UNGULA [1] ab UNGUIS, cornea pars pedis est in equis, bobus et similibus. Et quidem in equis h( xelidw\n cavum eius Graecis dicitur, quod bifurcatam hirundinis caudam aliqu`o mod`o referat, profundius in euqis generosis, quorum proin pedes tam facile non laeduntur. Unde pede sol`o allis`o gravius strepunt. Poeta, l. 3. Georg. v. 88. ubi de nobilis equi notis,

Indidem xalko/podes2, kanaxh/podes2, u(yhxi/es2 Graecis dicti, inter quos Homerus e)rigdou/pous2 po/das2 i(/ppwn vocat, de bellicis equis verba faciens. *(/wsper ga\r i)ku/mbalon yofei= pro\s2 tw=| dape/dw| *ih( koi/lh o(/plh, solo enim allisa cava ungula resonat, ut cymbalum, Xenophon: quam in rem vide Sam. bochart. Hieroz. Parte prior. l. 2. c. 8. uti de vi onagri, in ungulis pedumque ictu sita [orig: sitâ], supra ubi de eo; de coeterorum vero animalium ungulis, Plinium, l. 11. c. 46. Dico saltem, ex ungula quoque munditiei indicium capi voluisse Deum, Levitici c. 11. v. 2. et in quadrupedibus mundis, praeter ruminationem, requisvisse, ungulam scissam et divisam simul, uti quoque videre est Deuter. c. 14. v. 8. Quorum locorum occasione Bochartus, Animal, ait, aliud est mw/nuxon, solidipes, ut equus, mulus, asinus; aliud di/xhlon, bifidum, ut bos, cervus, capra, ovis; aliud poluxide\s2, multifidum, ut canis, leo, lupus, felis. Multifidum dicit Moses ambulare super plantas aut manus suas, Lev. c. 11. v. 27. cum quia caret ungula [orig: ungulâ], tum quia pedes habet manuum instar digitatos. Hoc subtilius, quod distinguit meses inter fissionem et divisionem ungulae. Ita ut quaedam scribat ungulam simul dividere et findere, ex quorum numero est porcus, alia ungulam dividere quidem, sed nonfindere, Lev. c. 11. v. 7. 26. quia cohaeret adhuc vel a parte superiore, vel ab inferiori ---- Exmplo [orig: Exmplô] sit camelus, cuius ungula superne divisa est et inferne chohaeret tec. Quare vero animalis scissam simul et divinam ungulam habentia pro mundis fuerint habita, et quid utroque [orig: utrôque] signo [orig: signô] fuerit indigitatum, Burmannus docet, fissione o(rqotomi/an

rerum sacrarum, et divisione in duas solum partes, firmitatem et constantiam in fide ac iustitia, praefiguratum innuens, Medit. ad l. Ut hoc unum addam, intra ungulam bovis cibum recondere solitum Epimenidem, tradit ex Demetrio Laertius. Contra ex ungula equi mortem hausit Alexander M. Veneni enim, quo [orig: quô] is peremptus, tanta vis fuit, ut non aere, non ferro [orig: ferrô], non testa [orig: testâ] contineretur, nec aliter ferri nisi in ungula equi potuerit, Iustinus, l. 12. c. 14. Vide quoque Pausaniam, in Arcadicis. Plut. tamen in Alex. c. 129. et Aelianus, Hist. anim. l. 10. c. 40. ungulam asininam fuisse scribunt: ut Arrianus, l. 7. Plinius, fine libri 30. et Vitruvius, l. 8. c. 3. mulinam: Curtius iumenti ungulam simpliciter vocans l. 10. c. 10. rem in medio relinquit etc. Vide Berneggerum, ad l. et plura hanc in rem hic [orig: hîc] passim, ubi de Animalium quolibet in specie, ut et infra voce Ungulus.

UNGULA [2] inter instrumenta hominibus excruciandis excogitata, memoratur Cypriano, ad Donatum, Hasta illis et gladius et carnifex praesto est, Ungula effodiens latera et deradens, Eculeus extendens etc. Prudentio Hymno [orig: Hymnô] 2. D. Vincentii, v. 117.

Ridebat haec miles Dei,
Manus cruentas increpans,
Quod fixa non profundius
Intraret artus Ungula.

Amor coronae pene praevenit crucem
Lictoris artem, sponte nudas offerens
Costas bisulcis exsecandas Ungulis.

Idem alibi ictus earum hiulcos vulnera lacunas vocat etc. Erat avem ferrum mucronatum, quo [orig: quô] sulcatim corpora laniabantur et fodiebantur. Et quidem eorum, qui in Equuleo torquebantur, cutem Ungulis ferreis laniari solitam esse discimus ex Iustiniano de Mathem. in C. ubi ait. Sic Equuleo deditus et ungulis latera sulcantibus scelere dignas perferat poenas: et Sigonio de Iudic. l. 3. c. 18. ubi, de Equuleo loquens, inter alia, ait, Catasta fuit lignea etc. in altum erecta, ut ex ea quasi ex cruce quadam miser penderet; tum primum compagem ipsam ossium illius divellebant, deinde candentibus eiusdem corpori laminis admotis, atque bisulcis ungulis ferreis lateribus laniatis doloris acerbitatem augebant. Has Ficiulas esse, ex isidoro videtur colligi, Etymol. l. 5. cap. ult. Ungulae dictae, quod effodiant; hae et Fidiculae, quia iis rei in equuleo torquentur, ut fides inveniatur. Gallonius, ex findendo seu fodiendo sic appellatas esse statuit. Vide supra ubi de Fidiculis. Idem fuisse genus quoddam forcipis ferreae docens, eas hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] explicat: Coniungebantur primum duo simul ferri frusta oblonga aliquantulum, eo [orig: eô] prorsus modo [orig: modô], quo [orig: quô] illa forcipis ferreae fabrorum connecti copularique solent; quorum extremae partes rotundae erant et prope earundem finem paululum excavatae, quod idcirco fiebat, ut hastulae aliquae in ipsis includi atque affigi possent, ad maiorem commoditatem carnificum, reos in Equuleo positos vel stipitibus affixos vel sublime appensos discerpentium. In partibus vero superioribus a coniunctione nimirum frustorum amborum ferri incipiendo, unius palmi erant longitudinis, duorum digitorum latitudinis exiguaeque crassitiei, subtiles siquidem ac exiles construebantur. Porro affigebantur his mucrones sex ferrei, terni in singulis, hoc [orig: hôc] ordine, ut in alterius illarum medietate duo mucrones eius ferme superficiei fixi essent, in medietate vero alterius unus tantummodo adversus duos: qui, si contingebat forcipes constringi quia in fursti medio affixus erat, duobus prioribus aculeis obviam fiebat atque occursabat, per eos quasi se ipsum traiciendo. Amplius in issdem partibus alii totidem mucrones in earum capitibus inerant, aculeorum ordine duntaxat immutato [orig: immutatô]. Unde eveniebat, ut carnes illorum quibus admoverentur, et fodicarentur et sulcarentur. Quocirca non mirandum, quod bisulcae dictae. Variis autem modis excarnificabantur his ungulis homines, quandoque Equuleo, vel palis aut columnis alligati, quandoque sublime appensi, capite etiam nonnumquam ad terram verto [orig: vertô]. etc. Vide Gallonium de Martyr. Cruc. c. 3. Hinc ungulare, seu exungulare, ungularum tormentum inferre, in Vita Potiti Martyr. c. 6. Ferantur ferreae ungulae et unguletur. Et in Act. Eulaliae Barcinon. num. 6. Iussit --- suspendi eam, quamdiu exungularetur, apud Car. du Fresne, Glossar. lacerare simpliciter vocat Seneca, de Ira, l. 3. c. 3. Unde equuleis et laceratioibus subiacere, in l. 4. Cod. Theodos. de Numerar. vide supra in hac voce.

UNGULUS singulare Armillae genus brachio [orig: brachiô] suspendi solitum. Ita enim Pacuvius apud Festum. Suspensum in laevo brachio ostendo Ungulum. Et Nonius Repugnanti ego porro hunc vi detraxi ungulum. Oscorum lingua [orig: linguâ] Annulum hac [orig: hâc] voce denotari, scribit Festus et Isidorus, Origin. l. 19. c. 32. Sic Plinius de Annulis, l. 33. c. 1. Graeci a digitis appellavere [orig: appellavêre], apud nos prisci Ungulum vocabant, postea et Graeci et nostri Symbolum. Cur non et Armillae, qua annuli sunt brachiorum? quaerit Barhtolinus. Nam Ungulus videtur annulus dictus, quod cornu in circulo imitetur, licet aliter Isidorus senserit, vel quod rudi saeculo [orig: saeculô] Ungulae, seu cornua annulorum armillarumque vices sustinerent, quemadmodum ebur aliis e cornu brachiale in arcubus adhuc, inter Turcas, Arabesque usitatum, si credimus Bellonio, Observat. l. 2. c. 89. Pro cornu enim ungulam accepissse antiquos, ex signatis plurimorum Auctorum locis, in Observ. de Unicornu, c. 31. evicit Th. Bartholinus: qui ipse anceps haeret, num huc corniculos referre debeat, armillis saepe saepius, velut cognati generis, sociatos: Ita Livius, l. 10. c. 44. Corniculis, armillisque argenteis donat. Nihilque a veritate alienum putat, si Armillam, a tortuosi flexus similitudine cum cornibus, Ungulum vocaverit antiquitas. Caestus namque, Armillis fere similes, in brachiis manibusque ad cornua arietina componit Plinius, l. 11. c. 37. etc. Vide quoque praefatum Thomam Bartholinum, Schedio [orig: Schediô] de Armillis Veterum, §. 4.