CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

UNI qui et Unni, vel Hunni plerisque, popul. German. Qui thunni Eustathio dici videntur, quique ex Septentrione profecti, Italiam et Galliam oppressere [orig: oppressêre]. Hi Avares etiam apud eginarthum,. Onogari Agathiae, unde nunc Hungari. Unni vero apud Dionys. sunt populi Scythiae, Caspiis et Albanis finitimi, a quibus forte orti priores. Sic enim ille v. 730.

*ou)=nnoi d' e(cei/hs2, e)pi\ d( au)toi=s2 *ka/spioi a)/ndres2,
*)abanoi\ t( e)pi\ toi=sin a)rh/+ioi:

UNICORNU Graec. *mono/kerws2 dicitur. Cuiusinodi animalium septem species Viti eruditi observarunt [orig: observârunt], prae aliis Dalechampius in Plin Rhinoceros piscis plerumque in Rubro mari capitur, et vix aliud tributi genus ab incolis illius tractus Abyssinorum Regi penditur, referente Alvaro [orig: Alvarô] Bermudesio [orig: Bermudesiô]. Martinus Forbisserus: suscepta [orig: susceptâ] in Americam peregrinatione, sub A. C. 1576 cum Oceanum Septentrionalem mense Iulio [orig: Iuliô], glacie constrictum ac transitu perdifficilem invenisset, ibi consistere coactus, multos pisces frigore enectos reperit, et in his Rhinocerotem ingentem, inter ingentes glaciei montes fluctuantem, rotundum instar histricis, 12. pedes lougum, cornu 2. ulnis extenso [orig: extensô], minus 2. digitis, e naso exuberante, quod rectissimum iis, qui viderunt visum est, eodemque [orig: eôdemque] modo [orig: modô] ac pene forma [orig: formâ] pari cum iis, quae Venetiis ac Divi Dionysii in Gallia spectantur, pars summa resecta, aut fracta erat, cui araneae impositae mox exspiraverunt. Asservatum id inter pretiosissima cimelia, postquam in Angliam allatum esset, Vindsorae Regina collocavit, teste Casp. Emsio [orig: Emsiô] Lusitano [orig: Lusitanô]. Relatum similiter est a rerum Britannicarum Scriptoribus, sub A. C. 1588. inventum huiusmodi cornu in litore Sudovolgio a muliercula, vilique divenditum, postea magno usui fuisse. Quae in Terra Viridi NO. cornua sunt, longe ab illis figura [orig: figurâ] dissident, quae in Mari Rubro frequenter visuntur. Neque pridem Thom. Buttonus et Frobertus Bassinus, in Insul. Feminea Atlantica deprehenderunt, totam incolarum opulentiam in istiusmodi cornibus consistere, quibus maxima virtus adversus quaelibet venena. Cardanus Unicornem esse animal scribit rarum, magnitudine equi, pilo [orig: pilô] mustelae simillimo [orig: simillimô], capite cervino [orig: cervinô], in cuius fronte cornu crescat unicum, cubitorum 3. longitudine erectum, in imo autem amplum, tendens in aciem. Porro collum ei tribuit breve, iubam rarissimam et in alteram tantum partem tendentem, crura velut capreolo tenuia, posteriorumque tenuiorem partem multo [orig: multô] pilo [orig: pilô] villosam, ungulas bifidas esse tradit: Cuiusmodi duos, Sultano ex Aethiopia missos, Mechae ad Mahometis sepulchrum, cancellis septos minime feroces, forte quod longo [orig: longô] iam tempore domiti, se vidisse refert Ludov. Vartomannus. Nec Idaich Aga, Solimanni ad Maximilianum II. Imperatorem Orator veritus est, Viennae in frequenti Procerum corona, dicere, se in Arabia deserta vidisse greges istiusmodi animalium, uti boum vaccarumque in nostris regionibus. Diluvio universali illa periisse, nunc Terra [orig: Terrâ] erni ossa fabulantur plurimi, cum maiori ex parte terrae visceribus recondita exhumari cernant. Ad Dionysii Fanum prope Lutetiam, integrum exstat eximiae proceritatis cornu: sollennibusque Venetorum feriis, Sanmarcano delubro, quae publice spectanda proponuntur, et magnitudine et figura [orig: figurâ] sunt dissimillima. Kereczenio quoque Baroni ad Niclesburgum, brachii crassitie, ingentis molis fuit os, e Pannonum, ut credi voluti, Regis Matthiae thesauris, ad se delatum: quod balaenatum quoque fuisse alii iudicant. Nec difficilis fucus est, cum in littora eiecti pisces cetacei, salo [orig: salô] arenas propellente, saepe obruantur, postque multa demum saecula rursus ex imis terrae visceribus eruta, cornuum simulacra referant. Unde Ioh. Hugo Linschotius, qui integros 12. annos in urbe Goa commoratus est, atque illuc undique comportari, quidquid in illis terris est rari, vidit, Rhincoerotem Veteribus imposuisse iudicat, illumque esse pro Monocerote seu Unicornu ab iis sumptum. Piscium itaque haec cornua fuere [orig: fuêre], quae passim ostentantur, neque fere amplius hodie dubitant, quin ita se res habeat, navigationibus inprimis Hamburgensium aliorumque, meliora docti. Coeterum in Europa istiusmodi cornua 20. integra reperiuntur, totidemque non integra, sed confracta. Parisiense multis naturale est, quod quia concavum, deciduum esse non potest, ut cervinum. Longum est 7. pedes magnos, pendit 13 ¼ libras, si quis sublevet, plus 18. libras tribuit. Figura recta est instar cerei, inferiore parte crassa [orig: crassâ], deinde paulatim usque ad mucronem gracilescens: Crassitiem manus complecti nequit, cum 5 digitos in diametro habeat. Ubi capiti adhaesit, inaequale est non nihil, reliqua [orig: reliquâ] parte leve ac politum: levibus canaliculis cochleae in modum straitur, integroque [orig: integrôque] pede, ubi capiti fuit insertum, cavum est etc. Nec omittenda hic [orig: hîc] Sinensium velox vacca, in vertice capitis a fronte, oblongo [orig: oblongô] ac tereti armata cornu, tantae velocitatis, ut 300. stadia facile uno [orig: unô] die superet. Vide Auctorem Sinae et Europae, c. 40. inprimis autem apud Thom. Bartholin. de Unicornu. Adde unicum hunc locum Cl. Vossii, de orig. et progr. Idolol. l. 3. c. 60. Aiunt et rhinocerotem (quem Monocerotem alibi vocat) esse feminei sexus amatorem: nuda autem virgine sic affici, ut in eius sinu deponat caput, atque ita exuere seritatem omnem: in sinu autem eius soporatum capi. Referunt Albertus M. et alii iuniorum: nec memini me apud antiquiorem leger, quam Isidorum Hispal. Originum, l. 12. c. 2. Eodem [orig: Eôdem] vero hoc loco [orig: locô] habendum ac fabulae Aesopicae. Commento [orig: Commentô] enim hoc significare voluerunt, nullam esse vim tam efferam, quin amore dometur. Vide quoque eius iudicium de vi veneno resistendi, quae cornibus istis ascribitur vulgo, l. eod [orig: eôd]. c. 68. et plura hanc in rem, supra voce Monoceros.

UNIO [1] veterib. Latinis sko/rodon monoke/falon, caepe simplex et unico [orig: unicô] capite constans. Columella, l. 12. c. 10. Pompeianam vel Ascaloniam caepam, vel etiam Marsicam simplicem, quam vocant unionem rustici,

eligito. Hodieque oignon Gallis, sed caeparum omne genus, appellari notum. Hinc grandioribus margaritis, quarum notitia circa Sullana demum tempora ad Romanos pervenit inditum nomen, quod unionum, i.e. caeparum figuram teferrent: quemadmodum iisdem longiores, elenchi, quod elenchi seu pittacia ea [orig: eâ] forma [orig: formâ] amphoris, ad indicandam vini aetatem, adfigerentur; et quae dim idiatae rotunditatis formam haberent, tympana vocitata sunt. Vide Salmas. ad Solin. p. 1169. alibique passim, ubi de aliis quoque vocis notionibus varia. Et quidem Unio, cum de pretiosa hac maris grandine sumitur, Vossio proprie margarita est, ex concha quae apud Rubrum Mare crescit ac coalescit, ex leg. 19. §. penult. ff. de auro et arg. leg. atque ita Plinius, Unio in maris Rubri profundo, Smaragdus in ima tellure quaeritur. Quod apertius idem Auctor, l. 9. c. 35. Hinc Propert. l. 1. Eleg. 14. v. 12.

Et clariorem utiqu Unionem in Rubro Mari reperiri: Indicum vero, licet magnitudine praecellentem, specularium lapidum squamas assimilare, tradit Plinius. Nomen eidem inde, non quod numquam duo simul reperiantur, ut Solino, c. 20. proditum, et Isidoro, origin. l. 16. c. 10. verum, quia nulli duo reperiuntur indiscreti, Plin. l. 9. c. 35. Sed prior originatio placet magis. Sicut Margaritae vocabulum, si Eustathium audimus ad Il. a. fuerit a marmai/rein; sin alios, a Persico vel Indico berberi, quo [orig: quô] nomine conchas, in quibus margarita, vocant. Interim a conchis, in quibus nascitur, clare etiam distinxit Tertullianus, de Habitu mul. c. 6. Ferunt autem margaritum pinnae, pectines, myaces: Item margaro/mhtra, sive ut vocant, perularum mater: quae pectinem magis refert, quam pinna, ac facie exteriori scabritiem habet et rugas. Has conchas aperire se ac claudere constat, unde et mu/es2 a)po\ tou= mu/ein, dictae. Aiunt vero noctu pandi, ut ex lunari aspergine, i. e. rore concipiant, atque puro [orig: purô] illo [orig: illô] et pellucido [orig: pellucidô] humore inclarescente, parere candidum illum lapillum, quem Unionem dicimus, quae sententia Plinii est et exinde Solini, atque ex hoc Amm. Marcellini. Sed ut id de terrestribus conchis verum sit, falsum tamen fuerit de marinis, quarum cum aliae e)mbu/qioi sint, aliae e)pipola/zousai kai\ a)nwferei=s2, teste Athenaeo [orig: Athenaeô], l. 3. c. 14. minores sunt hae, ut quae in mari superficie fluitant. Respondent quidem ad hoc, tantum conchis esse prudentiae, ut fundum petant, simul ac conceperint. Sed obstat, quod conchae maximas habentes margaritas, creentur in profundo: talesque non vagentur, sed fundo adhaerescant ita ut saepe opus sit, urinatores mergi ad 20. orgyarum altitudinem, sicut idem ait isidorus. Quate credibilius, ex eadem materia et animal gigni et lapidem, sed hunc creari ex puriori humore ac magis perspicuo: crescente dein animali, crescit quoque lapillus, sive os malis; nam utroque [orig: utrôque] modo [orig: modô] Veteres loquuntur. Si fulguret, fieri minores, docet Plinius, l. 9. c. 35. idque fieri ait pro ieiunii modo. Sed tonitru [orig: tonitrû] maiores potius reddi, censet idem: uti et Characenus Isidorus, apud Athen. ubi supra. Nempe imbris benficio [orig: benficiô], tonitru consequentis: propter quam causam tubera quoque tum grandiora fiunt; neque ineleganter idcirco vocare possis Maris tubera: sicut non dissimili tralatione Maris poma appellavit Tertullianus, loco [orig: locô] cit. Vide Gerh. Io. Voss. de or. et progr. Idol. l. 4. c. 47. Proprium iis esse, ut quo magis a Sole occultautur et radiis ardentibus, eo pulchiores evadant, scribit laudatus Athenaeus, l. cit. c. 8. Inter saxa, timentem piscantium insidias, sese occultare concham, etne capiatur, celitescere, certumque esse natantium ducem, qua [orig: quâ] capta [orig: captâ], quae evaserint, redire ut capiantur, legimus apud Solin. c. 56. Rorem matutinum candidas facere, h. e. meliores: vespertinum aerem obscuras deterioresque, annotatum Isidoro, l. 16. c. 10. quae de quibus sint intelligenda conchis, ex praecedentibus videre est. Usus varius: ornabantur eo [orig: eô] templa statuaeque Deorum, Cicer. I. Verr. Vide quoque Lamprid. in Alex. Sev. c. 51. Porticus publicae, unde P. Victor in 8. reg. ponit Porticum margaritariam, h. e. margaritis affixis splendidam, decoratamque. Mulierum colla, brachia, aures: Notus enim Unio Cleopatrae, de quo infra prolixius; Metellae, apud Horatium, l. 2. Sat. 3. v. 239. ubi is sic de Clodio Aesopi Tragoedi filio,

Filius Aesopi detractam ex aure Metellae,
Scilicet ut decies solidum absorberet, aceto [orig: acetô]
Diluit insignem baccam. --- --- -

Vitellii, qui, cum exituro viaticum defuisset, detractum ex aure matris, eum solum pignoravit ad omnes itineris impensas, Suetonius in eo, c. 7. Imo coniungebant alii, quasi in quodam luxus certamine, duos, tres quatuorve atque ita utraque aure gerebant. Plinius, l. 9. c. 35. Hos (uniones) digitis suspendere et binos ac ternos auribus feminarum gloria est. Vide hanc in rem querelam Senecae, de Benefic. l. 7. c. 9. et Claudian. de VI. Consul. Honorii v. 561. ubi digitos quoque iis fulsisse docet, ut et supra ubi de Inauribus. Lolliam Paulinam, quae fuit Caii Principis matrona, smaragdis margaritisque opertam, alterno [orig: alternô] textu fulgentibus toto [orig: totô] capite, crinibus, spiris, auribus, collo [orig: collô], manibus digitisque, quae summam quadringenties sestertium colligebant, se vidisse testatur Plinius ubi supra. ornamenta mamillarum ex tympanis margaritis, Paulus ICtus habet, l. 32. §. ult. ff. de aur. et arg. legat. Hinc vestibus inserti, unde nomine muliebris mundi comprehendebantur, Artemid. Oneiroc. l. 2. c. 5. Imo ad perones luxus descendit, imitatione Parthorum et Medorum, quos cum vidisset Romae Tertullianus, de Habitu mul. c. 7. In peronibus, inquit, uniones emergere de luto cupiunt.

Sed et Principum ephippia et phalerae margaritis radiabant. Varro apud Non. et Heliogabalus luxuriae monstrum, habuit in calceamentis margaritas et quidem sculptas, quod omnibus risum movit, quasi possent nobilium Artificum opera in pedibus cerni, Ael. Lampridius in eo, c. 23. Caligula absorpsit quoque exemplo [orig: exemplô] Cleopatrae, Sueton. c. 37. etc. Quem luxum hisce Tertullianus, l. c. castigat: Sed si quid de mari Britannico au Indico, ambitio pascatur: Cochae genus est, non dico conchylio aut ostreo, sed nec peloride gratius de sapore. Ad hoc enim conchas noveris Maris poma. Quod si concha illa aliquid intrinsecus pustulat, vitium eisu magis debet esse, quam gloria: et licet Margaritum vocetur, non aliud tamen intelligendum, quam conchae illisu aliqua dura et rotunda verruca. Nec appensi solum vel affixi Uniones, sed et perforati sunt, ut pertusis in linea uterentur: Unde linea margaritorum triginta quinque, l. 26. ff. ad Leg. Falcid. Vide quoque Ulpianum, l. 27. §. si cum maritus, ff. ad leg. Aquil. etc. Ante Sullam vero usus eorum Romae ignotus, mox vero, ab eo invectus in urbem, tantum omnium Ordinum studium sensit, ut Caesar Dictator ritum margaritas gestandi tollere et lata [orig: latâ] lege coercere fuerit coactus, Sueton. c. 43. Vide Thomam Dempsterum ad Rosin. l. 1. c. 13. Paralipom. ad Region. 9. Addam praedictis: Non in aethiopia modo, India, Rubroque mari, sed etiam in Britannico nasci aestuario. Ausonius in Mosella, v. 68.

Nota Caledoniis talis pictura Britannis,
Cum virides algas et rubra corallia nudat,
Aestus, et albentes concharum germina baccas.

Hodie Perlae, ita enim vulgo vocantur, quasi pilulae, laudatissimae veniunt e Mari Persico, item a Promontor. Comorino ad Insulam Zeilan, ubi conchas 100. granorum reperir est. Generantur et in Insula Borneo, quae, tametsi sint grandes, formae tamen elegantia [orig: elegantiâ] a superioribus vincuntur. SIc et nonnullas ad Chinam et Iapanam piscantur, sed viles. etiam in Novo Orbe reperiuntur, verum cum Orientalibus minime conferendae, nam aut obscuri sunt, et nubili coloris, aut nullo [orig: nullô] orbe laevoreque commendantur, Garc ab Hort. l. 1. c. 57. Quibus tamen Uniones maxime commendari, indigitat Plinius, l. 9. c. 35. Conchas, inquiens, etiam captas, multo [orig: multô] obrutas sale in vasis fictilibus, erosa [orig: erosâ] carne omni, nucleosque quosdam corporum, h. e. uniones decidere in ima. Dos omnis in candore, magnitudine, orbe, laevore, pondere. Nec omittendum, quod apud eund. Aelius Stylo Iugurthino [orig: Iugurthinô] bello [orig: bellô], Unionum nomen impositum maxime grandibus margaritis prodit. Cum vero Margaritas rudes, dixit Ulpianus, l. 25. §. Margarita ff. de aur. et arg. leg. intelligit vel in nulla adhuc, ut Arnobius loquitur, opera coniectas: vel indigitat, sanos concharum partus, ut Plinius ait, multiplici constare cute: non improprie callum corporis ut existimari possit:itaque et purgari a peritis, consuevisse. Nomina eorum, ut vidimus Uniones, Tympana, Elenchi, Baccae etc. Graecis vetustioribus mono/kokka quasi uncia grana, recentioribus monaxoi\, imitatioen Latinorum. Vide Io. Laurentium, ICtum, Not. in Phaedrum, l. 3. fab. 12. et supra passim, vocibus inprimis Bedolach, Extractio, Margaritae, Margaritarit, Peninim, Perla etc. Inde formosi pueri uniones. Martiali, l. 12. Epigr. 49. v. extr. et teretes, apposito [orig: appositô] epitheto [orig: epithetô], Horatio, epod. 11. v. extr. et Petronio, qua de re vide Casp. BARthium, Animadvers. Papiman. ad l. 3. Theb. v. 263. De Unione in talorum tesserarumque lusu, vide supra, voce As, item ubi de his lusibus.

UNIO [2] nomen legis apud Aragonios, qua [orig: quâ] olim libertati suae cavebant. Postquam enim Petrus cognomine ab Acinace, quod Legem de electione Regis stricto [orig: strictô] acinace discidisset, regnum fecisset hereditarium, ut nihilominus libertas sua manert salva, condiderunt Aragonii legem titulo [orig: titulô] Unionis in haec verba, Si Rex patrais leges violet, Aragomis liberum esto, citra crimen laesae Maiestatis, foedera inter se et cum vicinis, pro conservanda libertate intre aliumque Regem eligere, uti legimus apud Georg. Hornium, Orbe Imper. cum Notis l. Ioach. Felleri, p. 279. Vide supra ubi de Aragoniae Regno, voce Iustitia, item Nuca. Sed et sic dictum est Foedus, quos sub initum huius saeculi, in Imperio, Principes Statusque Euangelici aliique nonnulli, contra Pontificos quosdam Principes, qui foedus Ligam dictum inter se inierant, pepigerunt, occasione an Iuliacae successionis, an Donawerdensis causae? Dederunt autem Unioni nomen Reges Angliae, Galliae, Daniae, Sueciae, ordines Belgii, et praeter Venetos, varii in Italia Principes; Protestautes item per Germaniam et Princeps Transsylvaniae. Ligae vero Rex Hispaniae, Pontifex Rom. Domus Austriaca, Dux Bavariae, aliique non pauci. Quae utrinque, et quo [orig: quô] successu eventuque gesta, vide apud Belli Germanici Scriptores, et quaedam apud Fellerum, ad Georg. Hornium, ubi supra, p. 104. et 105. nec non hic [orig: hîc] voce Liga.

UNIO [3] Cleopatrae dedicatus est, tamquam donarium, Veneri. postquam Antonius ab Augusto fusus et ille Romam traductus est. C. Plinius, l. 9. c. 33. Duo fuere [orig: fuêre] maximi uniones per omne aevum, utrumque possedit Cleopatra, Aegypti Reginarum novissima, per manum Orientis Regum, sibi traditos. Vide quae celebratissima [orig: celebratissimâ] historia [orig: historiâ] comprehensa sequuntur, et ex eo Aur. Macrobium, l. 2. c. 13. qui tamen nonnihil a Plinio varians, cum hic Veneri tantum donatum unionem prodat is, Templo eius, quod Pantheon dictum, consecratum: et quem hic C. Plancum, ille Munatium Plancum, appellat. Nec de pretio horum Unionum ubique consensus. Quidam HS. centres, i.e. ducenta quinquaginta milia aureorum, pretium statuunt: Alii longe supra, nempe HS. sexcenties,. e. quindecies centena milia aureorum. Catullus, Epigr. 30. v.15.

Nota enim Cleopatrae ingluvies, alterum Unionum, aceto [orig: acetô] liquefactum, sorbentis. Et hic ille ornatus, quem tam magnificie, extulit Lucanus, l. 10. v. 138.

Nec sceptris contenta suis, nec fratre marito [orig: maritô],
Plena Maris Rubri spoliis, colloque comisque
Divitias Cleopatra gerit, cultuque laborat.

Exemplo [orig: Exemplô] Cleopatrae C. Caligula, apud Suetonium, c. 37. pretiosissimas margaritas aceto liquefactas absorpsit: qui ritus ab eo nepotibus frequens, ut de filio Aesopi, ex Horatio supra vidimus. Fuit autem Templum Veneris, cum Unione Celopatrae, in Regione 9. seu Circo Flaminio, Thom. dempsterus, ad Rosin. l. 1. c. 13. Quinam vero illi uniones Cleopatrani, quos Calphurnia titi tyranni uxor habuisse perhibetur, apud Treb. Pollionem, in XXX. Tyrannis, c. 32. in Tito? Vide Salmas. ad loc. Addam ex Historiis pauca quaedam praeter ea, quae supra diximus de Unionibus quibusdam celebrioribus. Serviliae, Catonis Uticensis sorori, Iul. Caesar margaritam emit sexagies sestertio [orig: sestertiô], teste Suetonio [orig: Suetoniô], c. 50. quam summam, ex calculo Budaei, centum quinquaginta millium coronatorum, facit Lipsius. Metellae, cuius retro facta mentio, ex altera aure detracta bacca, valuit decies centum milia festertium. Uxori Alexandri Seu. quum quidam Legatus uniones duos per ipsum obtulisset magni ponderis et inusitatae mensurae, vendi eos iussit: qui quum pretium non invenirent --- in auribus Veneris eos dicavit Imperator, apud Lampridium, c. 51. De candidissimo Unione, quem Iustinianus centum auri liris licitatus est, miram narrationem apud Cedrenum vide. Sed et apud Pancirollum meminit Zonaras, egem Persarum Perosam, in expeditione adversus albos Hunnos, a dextra aure detractum Umonem abiecisse, quem postea repertum Iustinianus centum auri libris redimere a Barbaris voluerit, etc. Vide Casp. Bartholin. de Inauribus Veter. Pulchre hanc in rem Zeno Martyr, Serm. de Iustit. O quantarum neces animarum in phaleris pendent ornatae Matronae! ornamentum, cuius unum si solvas in pretium, distribuasque necessitatibus singulorum, ex eorum respiratione cognosces,m quantorum malo [orig: malô] ille constet ornatus.

UNIONITAE Haeretici, a Prudentio in Apotheosi, carmine cui titul. contra Unionitas, refutati: quo [orig: quô] nomine Sabellianos, quod in Divinitate, non unam solum substantiam, sed et unam solum personam esse, contenderent, appellatos, ait Ivo Mag. Vide suo [orig: suô] loco [orig: locô], item ubi de naetianis.

de UNIVERSALIS titulo infelix certamen vide Marianus: it. Catholica, et us, nec non voce Oecumenicus.

UNIVERSITAS vel Academia, (quarum vocum subtilius discrimen hic [orig: hîc] non moramur) est a summo Principe privilegiatum docentium et discentium Collegium, ad hoc ut certo in loco Artes liberales publice tradere et addiscere, atque eruditis et bene meritis Honroum certos quosdam titulos et gradus conferre liceat, ad Dei gloriam et Rei publ. Ecclesiaeque utilitatem. Olim quidem, ut de Romanis taceam, apud quos in templo Pacis omntum artium Professores ad disputandum convenisse legimus, doctorum hominum celebritas Academiam fecit: et deinceps quocumque [orig: quôcumque] loco [orig: locô] celebriores Episcopatus sunt fundati, ibidem aut Scholae aut Academiae nobiles institutae sunt. Unde in Concil. Lateranensi sub Alexandro III. iniunctum legimus Episcopis, ut in singulis Ecclesiis, suis sumptibus Professorem alerent, qui Iuventutem in bonis artibus erudiret. Sic in Germania, alibique, studia Academica in Canonicorum collegiis, quae cathedris Episcopalibus annexa erant, solebant tractari, ac tales Scholas illustres Carolus M. Osnabrugae, Hildesiae, et alibi, monente Ansegiso [orig: Ansegisô] instituit. Praeter has, Scholas nempe Canonicas, Monasticae etiam erant, inter quas maximi nominis olim Corbeiensis et Fuldensis, vide Crantz, in Metropol. Verum postquam Canonicorum, aulicis aliisque negotiis occupatorum, negligentia, Monachorumque, ventri potius quam Palladi litantium, ignavia [orig: ignaviâ], utraeque pessum irent, accessit saeculo [orig: saeculô] 9. tertium Scholarum in magnis Civitatibus genus, quibus Academiae nomen datum est: Talis Parisiensis tum in Gallia fuit, sed nondum alii tum Professores, quam Literarum et Artium, docebant: quo [orig: quô] factum, ut hodieque, in Academia modo memorata, ex solis Philosopis, in prisci instituti memoriam, Academiae Rector eligatur. Imo ipsa haec Philosophiae professio intra angustos dmodum terminos constitit, fuitque trivio [orig: triviô] hoc [orig: hôc] absoluta, Grammatica [orig: Grammaticâ], Rhetorica [orig: Rhetoricâ] et Dialectica [orig: Dialecticâ], unde Trivialiim nomen. Alibi tamen Academica eruditio quatuor disciplinis absoluta fuit, Arithmetica [orig: Arithmeticâ], Geometria [orig: Geometriâ], Musica [orig: Musicâ] et Astrologia [orig: Astrologiâ]. Nec ulla quoque tum tamporis Academiarum in Studiosos iurisdictio fuit, nulla adhuc graduum sollennis collatio, nulla Studiosorum privilegia. Donec saeculo [orig: saeculô] 13. affulgente primo Parisiis 4. Facultates floruerunt, teste Richardo [orig: Richardô] in Chron. Paris. sicque Academia illa Universitatis nomen emeruit et Magisterii honores sollenniter ibi conferri coeperunt. Postea tamen A. C. 1220. Honorii Papae interdicto [orig: interdictô] Iuris Civil. Professio in eadem sublata est. In Italia antiquissimae Academiae feruntur Bononiensis, MATER STUDIORUM dicta, et Salernitana: in quarum illa, auspice Irnerio [orig: Irneriô], studium iuris Civil. primum effloruit. Verum nondum ibi saeculo [orig: saeculô] 12. Medicinae ulla Professio; imo et Theologica in ea demum A. C. 1362. coepit. Germaniam saeculo [orig: saeculô] demum 14. Academiae primum illustrarunt [orig: illustrârunt], quarum princeps Pragensis A. C. 1360. a Carolo IV. fundata est: a quo tempore tam grata Musis sedes Germania esse coepit, ut iam Lipsii tempore, sola illa universas Europae regiones Academiarum numro [orig: numrô] vicerit; quem admodum is habet in Lovanio, l. 3. c. 8. Habent autem Academiae suos Cancellarios, qui ut plurimum Episcopi sunt illius loci, in quo Academiae instituuntur, vel qui proxime Academias accolunt. Sic Heidelbergensis Praepositum Wormatiensem, Basiliensis Episcopum cognominem, Gryphiswaldensis Caminensem, Lipsiensis Martisburgensem, Rostochiensis Suermensem, Tubingensis Constantiensem etc. Cancellarios habent, quorum est, collationes Dignitatum Decanis vel Promotoribus publico [orig: publicô] concedere elogio [orig: elogiô], etc. Interdum tamen Principes Cancellariatus ius sibi

integrum reservant, ne ob Religionis diversitatem incommodum oriatur.. Praeterea habent Academiae Conservatores Privilegiorum, Rectores, Professores, et Studiosos: quibus accedunt Bedellii, Bibliopolae, Typographi, alii. De quibus omnibus vide prolixe disserentem Limnaeum, in de Iure Publ. et Herm. Conringium dissertat. de Antiquitatibus Academicis.

Complutensis A. C. 1517. Alcala de Henares. Compostellana, Compostella. Conimbtica, a Ioanne III. Rege, Coimbra. Eborensis, instaurata ab Henrico Cardinale, Evora. Gandiana, a Gandiano Duce, Gandia. Granatensis, a Ferdinando Rege et Cancellario, Granada. Hispalensis, ante Silvium II. Papam, Sevilla. Ilerdensis ante Callistum III. Papam, Illerda. Onnensis sive Onnatensis, ab Episcopo Abulensi. Oscensis antiquissima, Huesca. Palentina antiqutor Salmanticensi, Palenza. Salmanticensis maxima, A. C. 1404. Salamanca. Secontina, Siguenza. Toletana, ante S. Ildephonsum, Toledo. Valentina A. C. 1470. Valencia. Vallisoletana, Valladolid. Ursonensis A. C. 1549. Ossuna.

Bangoriensis in Wallia, antiquissima, Bangor. Cantabrigiensis A. C. 630. Cambridge. Oxoniensis A. C. 872. Oxford.

Aberdonensis A. C. 1480. Aberdeen. Andreapolitana A. C. 1431. S. Andrew. Glascoviensis, ab Episcopo Iurubullo, Glascow. Edimburgensis, Edimbourg.

Andegavensis, quando Heidelberg. Angers. Aquensis, ab Henrico IV. Aix. Avenionensis, sub Rom. Pontificibus, Avignon. Aurelianensis A. C. 1302. Orleans. Bituricensis antiqua, Bourges. Burdigalensis antiqua, bourdeaux. Cadomensis A. C. 1418. Caen. Dolana A. C. 1484. Dole. Duacensis nova A. C. 1562. Dovay. Flexiensis, ab Henrico IV. Rege, la Fleche. lugdunesis A. C. 830. Lyon. Monpessulana A. C. 1196. Montepellier. Mussipontana, Pont a Mousson. Nannetensis antiqua, Nantes. Nemausensis in Gallia Narbonensi recens, Nismes. Parisiensis amplissima A. C. 791. a Carolo magno, Paris. Pictaviensis post Parisiensem maxima, Poictiers. Remensis, a Carolo Cardinale Guisio, Reims. Tolosana post Parisiensem, non multo post, Toulouse. Turnonensis nova, a Francisco Cardinale Turnonio, Tournon. Valentina antiqua, Valence. Cadurcensis, a Rebuffis, Cahors. Massiliensis, ubi trium linguarum Professores, Marseille.

Altorfensis nova A. C. 1579. Altorf. Basiliensis A. C. 1459. Basel. Chilonia novissima A. C. 1669. Kiel. Coloniensis antiquissima, Coln. Dillingensis, ab Othone Cardinali A. C. 1549. Dilinghen. Etphordiensis A. C. 1391. aucta, erecta sub Dagoberto Rege, Erfurt. Francfordiae ad Oderam A. C. 1506. Francfurt an der Oder. Franekerensis A. C. 1586. Franeker. Friburgensis in Brisgoia A. C. 1450. Friburg. Giessena nova A. C. 1607. Giessen. Grypswaldensis, ab Vratissao Duce A. C. 1456. Griphswaldt. Hafniensis A. C. 1478. in Dania, aliis 1539. Copenhagen. heidelbergensis A. C. 1346. aliis Budorina, heidelberg. Herbipolea A. C. 1403. Wurtzburg. Ienensis in Turingia a.C. 1548. a Iohanne frederico Electore Saxoniae, Iena. Ingolstadiensis A. C. 1479. Aliis 1410. Ingelstat. Iuliana, a Iulio Duce Brunsvicensi, quae et Helmestadiensis, A. C. 1598. prius Gannae erat. Aliis 1576. Helmstat. Lavingensis, a Wolfgango Comite Palatino, Lawingen. Lipsica A. C. 1408. Leipzig. Lovaniensis A. C. 1426. Louvain. Lugduni Batavorum praecipua, ubi 12. Typographiae, A. C. 1575. ab Hollandiae Ordinibus, Leyden. Marpurgensis A. C. 1526. Marpurg. Mechliniensis et Leodiensis ante A. C. 1129. Malines et Liege. Moguntina A. C. 1482. Maintz. Pragensis A. C. 1360. a Carolo IV. Imperatore, Prag. Rostochiensis A. C. 1461. aliis 1415. Rostock. Segina, quae et Herborna, Nassoviorum Principum, Sigen. Sorana, in Dania, Sora, de qua:

Doctorum famuli sunt omni tempore tardi;
Sudant quando vorant, frigescunt quando laborant.

Tekelburgensis in Westphalia, Teckelburg. Trevirensis A. C. 333. Trier. Tubingensis A. C. 1479. Tubingen. Vesuntina, a Perenoto Cardinale, Besancon. Viennensis A. C. 1232. Vienne. Ultraiectina A. C. 1636. Utrecht. Upsaliensis, in Suecia, vetusta est, Upsal. Vratissavia A. C. 1503. Breslaw. Witembergensis A. C. 1502. Vittemberg. Minores, Cliviae, Cleves, Suollae, Zuvol, Monasterii, Muster, Susati, Soest, Padebornae, Poderborn, Tremoniae, Dortmund, Dusseldorpii, Dusseldorp, Namurci, Namur.

Cracoviensis A. C. 1361. Cracow. Elbingensis erecta A. C. 1542. Elbingh. Posnaniensis etiam antiqua, Posen. Regiomontana A. C. 1544. Konigsberg.

Bononiensis, a Theodosio Imperatore Iuniore, Bologna. Ferrariensis A. C. 1316. a Friderico Imperatore, Ferrara. Neapolitana, a Friderico II. Napoli. Papiensis, a Carolo Magno, Pavia. Patavina ab eodem, A. C. 1222. a Friderico II. instaurata, Padona. Pisana A C. 1339. Pisa. Romana antiquissima, Roma. Salernitana ante Victorem IV, Papam. Salerno. Senensis instaurata A. C. 1387. Stena. Taurinensis ante Gratianum, Torino. Maceratensis recentior, Macerata. Parmensis nostra [orig: nostrâ] aetate, Parma. Mantuana novissima, Mantova.

UNIVERSUM Graece to\ *pa=n, statua Dei, Platonicis, imo pro Numine fuit. Vide Cael. Rhodig. laudatum Cl. Pfannero, System. Theol. Gentil. pur. c. 2. §. 5. et supra voce Dii.- Nec Universum solum, sed et Universa culta. Ita enim de Romanis Caecilius apud Minucium Fel. Videmus singulos sacrorum ritus gentiles habere, et Deos colere municipes, ut Eleusinios Cererem, Phrygas Matrem, Epidaurios Aesculapium, Chaldaeos Belum, Astarten Syros, Dianam Taurios, Gallos Mercurium, universa romanos. Et mox, Universarum gentium saera suscipiunt. Item, Initiarunt [orig: Initiârunt] ritus omniu religionum. Unde Arnobio roma civitas maxima, cultrix omnium religionum. Notaque Romanorum sententia, Omnes Deos colendos esse sapienti. Causam idem Caecilius subicit: Vel ut remuneraretur divina indulgentia, vel ut. averteretur imminens ira, aut ut iam tumens et saptens placaretur. Verum dum Universa Romani veneratione prosecuti sunt, ab Uno deerrarunt [orig: deerrârunt], solo [orig: solô] Hebraeorum Numine non admisso [orig: admissô]. Tertullianus de Idolol. c. 4. Omnia colit humanus error, praeter ipsum omnium Conditorem. Prudentius, l. 1. adv. Symmachum, iterumque Tertullian. Apol. Apud nos quodvis colere ius est, praeter verum Deum. Noverant enim, solum illum coli velle sine socio et aemulo Maiestatis, Augustin. de CIv. Dei l. 9. Adeo que verebantur, si unum verum colerent,m ne multos falsos offenderent; magis arbitrantes, sibi obfuturam mulorum iracundiam, quam unius benevolentiam profuturam. Idem de Consensu Euangelist. l. 1. c. 17. Sed et consulentes sacra repererant, omnes Christianos futuros (si Christum inter Deos recepissent) et templa reliqua deserenda, uti responsum Alexandro Sev. cum post Hadrianum, Christo templum facere voluisset, apud Lampurid. c. 43. Vide Nic. Rigaltium, coeterosque ad Minucium d. l.

UNIVIRIA apud Treb. Pollionem in Tito, c. 32. Huius uxor Calphurnia --- quam Maiores nostri univiriam Sacerdotem inter sacratissimas feminas adorarunt [orig: adorârunt], cuius statuam in templo Veneris adhuc videmus etc. in Glossis Isidori, Unicuba dicitur, unius viri uxor, h( mono/gamos2. Tertullianus, Exhortat. ad castit. Monogamia apud Ethnicos in summo honore est, ut et virginibus legitime nubentibus univira pronuba adhibeatur, et si auspici initium est. item in quibusdam sollennibus et auspiciis, ut prior sit univirae locus, certe et Flaminica non nisi univira est. Unde id inter feminarum elogia. In veter. lapide, RENATUS. VOLUSIAE. IUSTAE. MATRI. CARRISSIMAE. OMNIUM. FEMINARUM. SANCTIORI. UNIVIRAE. ubi Univira dicitur, quae in alia Inscr. et apud Trebellium. Univiria est. Nec aliae Sacerdotiis habitae aptiores. Seneca, Contr. l. 1. c. 2. Eam sacerdotem facite, quae honeste maneat, quod fuit. Iunonis inprimis, Vestae et Tellutis, quae omnes univirae, Dionysius Halic. l. 8. Liv. l. 10. Hieron. adv. Iovinian. l. 1. c. 6. et 30. Alii. Sed et Fortunam muliebrem non coronabant bis nuptae, Servius in l. 4. Aen. Hinc apud Minucium Octavius, Alia sacra coronat Univira, alia multrvira, et magna [orig: magnâ] religione conquiritur, quae plura possit adulteria numerare, ubi Commentatores vide. Etiam in Cod. Theodos. de revocandis donationibus exstat privilegium, solis concessum unius tantum matrimonii mulieribus. i.e. tai=s2 monoga/mois2 et univiris quae videl. unius viri matrimonio [orig: matrimoniô] contentae vixissent. Qualis monogamia in Ecclesia quoque magni aestimata est. Unde in Diaconissam viduam eligi, non minorem sexaginta annorum, gegonij=an e(no\s2 a)ndro\s2 gunai=ka, quae fuerit unius viri uxor, iubet Apostolus 1. Timoth. c. 5. v. 9. Postmodum quoque plurimae fuere [orig: fuêre], quae a secundis nuptiis abstinebant, ut commodius precationi et ieiuniis vacarent, inter quas celebres Marcella, apud Hieronym. in Epitaph, eius; Iunia cum socru sua, apud Auctorem libri, de bono Viduit. c. 19. Publia, apud Theodoretum, Hist. Eccl. l. 3. c. 14. mater Augustini, apud hunc,m Confess. l. 9. c. 9. Aliae. Vide quoque Io. Casp. Suicerum, Thes. Eccl. in vocibus *di/gamos, *diako/nissa, et *monogamos2. Uti vero Univiram Diaconissam, sic mia=s2 gunaiko\s2 a)/ndra, unius uxoris

virum, Episcopum vult idem Apostolus 1. timoth. c. 3. v. 2. ad quem locum Commentatores sacros vide.

VNKAM seu Iohannes Unad Cham, Rex magnae Tartariae Nestorianus, cum videret Mogolum [orig: Mogolûm], qui Tartarica tribus erant, potentiam succrescere, distribuere eos per provincias passim statuit, ut distractis viribus nocere minus possent, circa A. C. 187. Quod consilium cum innotuisset Mogolibus, ex provinc. Karokoram, versus Septentrionem in Campestria Bargu migrarunt [orig: migrârunt], atque Unkamo tributum negarunt [orig: negârunt], Duce Suko Badur, cuius fil. Temukin, velut obses in aula Unkam, m educatus hactenus fuerat. Qui mox inde profugus ad populares pervenit, divinaque [orig: divinâque] ad Imperium vocatione simulata [orig: simulatâ], ab iis Rex creatus est, mutatoque [orig: mutatôque] nomine Schinguis Khan appellatus, Unkamum in cmapis Tenducanis superatum, maiori ditionum parte spoliavit, atque Tartarico [orig: Tartaricô] Imperio [orig: Imperiô] condito [orig: conditô], barbaros Scythas hactenus inopem in re pecuaria vitam agentes ad summum potentiae culmen evexit. Georg. Hornius, Orbe Imp. cum Notis L. Ioach. Felleri, p. 430. Vide et supra non uno [orig: unô] loco [orig: locô].

UNNA vulgo UNNA, urbs Hanzeatica Westphaliae, in Comitatu Marchiae, alias probe culta, nunc parva: et bello [orig: bellô] nupero [orig: nuperô] mire deformata. Sub Electore Brandeburgiuco.

UNUM Assyriis in veneratione, Adadi nomine, cultum. Eius enim nominis interpretatio est UNUM. Macrob. Saturn. l. 1. c. 23. Certe Unus Deus summus, etiam Gentilibus non ignoratus. Vide supra voce Pachacamali, et passim alibi.

UNXIA Iunonis epitheton: vocabatur in nuptiis, ut et Interdica, Domiduca et Cinxia. Eius meminit Arnob. adv. Gentes, l. 3. Unctionibus,m inquitis, superest Unxia: Cingulorum Cinxia replicationi. Nempe nova Nupta domum Mariti ingressura, postes inungebat apud Romanos axungia [orig: axungiâ], oleo [orig: oleô] aut adipe lupino [orig: lupinô], ut Plinio, Servio et Capellae traditum. Unde Iunoni, Nuptiarum Praesidi, id nomen. Vide quoque Gerh. Ioh. Voss. de Idol. l. 2. c. 26.

VOBERCA sive VOBERTA, oppid. Hispaniae Tarraconensis in finib. Celtiberorum, Bobierca, vel Bubierca Varrerio. Baudrando oppid. Celtiberorum, nunc pagus est Bubierca, in Aragonia, ad Salonem fluv. 3. leuc. supra Bilbilim in Occasum, Seguntiam versus. Eius meminit Martial. l. 1. Epigr. 50. v. 14.

VOBRIX Mauritaniae Tingitanae oppid. Ptol. Babae et Volubili finitimum. Lamta Marmolio.

VOCALES apud Lamprid. in Alex. Sever. c. 34. Nanos et mimas et moriones, et Vocales et exoletos et omnta acroamata --- populo donavit: Casaubono sunt, qui phonasco dabant operam et vocem ad mollitiem erudiebant. Quam in rem Sidonius de Theodorico Gothorum Rege. Illic non organa hydraulica sonant, nec sub phonasco Vocalium concentus, meditatum acroama simid intonat. Vide eum l. 1. Ep. 2 et l. 8. Ep. 9. Salmasio pueri puellaeque sic dicti, qui voce canerent, ex A. Gellio, l. 19. c. 9. Desideravit exhiberi, quos habere eum adolescentem sciebat, scitissimos utriusque sexus, qui canerent voce, et qui psallerent. Cuiusmodi pueros fibulas in naturis habere; ne coeant, legas apud vet. Scholiastem Iuvenalis, Sat. 6. Vide quoque supra, ubi de Fibula, alibique passim. *bokali/ous2, Graeci recentiores, voce Latina [orig: Latinâ] leviter immutata [orig: immutatâ], appellarunt [orig: appellârunt], ut videre est in Chronico Alexandrino. Sed et Vocalis ipse Phonascus, item Vocipararius dicebautr. Glossae, fwnasko\s2, Vocalis. Et, fwnaskhth\s2, Vocipararius, Magister videl. formandae vocis, quem pla/ttein th\n fwnh\n dicebant Graeci, unde plasma apud Persium, Sat. 1. v. 17. i. e. liquida et eu)plastos2 vox etc. Vide Salmas. Not. ad Ferutllian. de Pallio, c. 5. et supra, ubi de primo vocis Edomatore, item voce Plasma, nec non infra ubi de Voce. Apud Plinium vero vocales aves sunt canorae, seu quae humanum sermonem imitari didicissent. Sic enim is de patina Aesopi, in ea posuit aves cantu aliquo [orig: aliquô] aut humano [orig: humanô] sermone vocales, --- ut in his imitationem hominis manderet, ne questus quidem suos reveritus illos opimos et voce meritos, l. 10. c. 51. Tertullianus loquaces vocat d. l. Cuiusmodi sunt psittaci, picae, corvi, et similes. De vocalibus, secta [orig: sectâ] Philosophorum modernotum, vide supra voce Nominales.

Proprie orare est Deos, ut suscipiant, quae illis vovemus, nosque votorum compotes faciant. Virg. l. 7. Aen. v. 471.

Scil. vocare Deos. Gronov. ad Sen. Sed et Romanis in usu verbum, cum invitationes conviviorum designarent: ut et revocare, sicut videre est apud Palmerium in Spicilegiis, et Ian. Gulielmium in libris Verisimilium, ac Quaestionibus Plautinis ad Amphitruon. c. 8. it. invocatus, apud hunc Captivis, Actu 1. sc. 1. v. 2. 6. et C. Nepotem, Cimone, c. ult. ubi de devocare eodem [orig: eôdem] sensu. Vide paulo supra.

VOCATES populi Aquitan. quos Marlianus perperam cum Vasatibus confundit, quorum oppid. hodie Vique dicitur; Licet Vigenereus velit horum tractum esse Bigorre. Brietio sunt iidem, qui et Boates quorum tractus vulgo le Captalat de Buch, in ora Oceani Aquitanici.