CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

URCENSIS Pagus Galliae, in Capitulis Caroli Calvi memoratus, medius fuit inter pagos Suessionicum et Vadensem, nunc vel incolis ignotus est. Forte ab Urco fluv. Orcy, dictus est, qui Faram Tardanensem et Nantogilum ad Urcum cognominatum, Nantueil sur Ourc ac Firmitatem Milonis attmgit, non procul a pago Suessonico et Vadensi, ac in Matronam decurrit, fere ex adverso confluentium Mucrae et Matronae. Nantogilo ad urcum proximum est municipiolum Nully Saint Front, quod Novilliacum Frodoardi Hist. Eccl. Rem. in pago Urcensi videri potest. Est etiam Urca fluv. in Burgundiae Campaniaeque confiniis Ource, qui Crolam Creuse et Arsam Arcce vel Larse amnes accipit, ac apud Barrum Sequanicum in Sequanam labitur. Hadr. Vales. Notit. Gall.

URCESA Celtiberorum urbs in Hispania Tarraconens. Ptol. Velez quibusdam castrum satis cultum, ad amnem Bedija, 16. leuc. a Toleto in Ortum, 12. a Concha in Occasum, ubi Prioratus dives, Ordiu. milit. S. Iacobi.

URCEUS a Graeco u(rxh\, vas modicae capacitatis Casaubono: ansam habens lateri applumbatam, ex aere, Varrom, aliaque materia. Namque Urceus Fictilis, lemma Epigr. 106. l. 14. Martialis,

Hic tibi donatur parva [orig: parvâ] ruber Urceus ansa,
Steicus hoc gelidam Fronto petebat aquam etc.

Angusto [orig: Angustô] et gracili collo [orig: collô], in patulum desinente ore, pingit Laz. Bayfius: quem Forcatulus arguit, cum urceos picatos ponat Columella, in quibus sorba condiantur, l. 12. c. 4. Idem autem paulo ante vasis conditivis hanc formam dederat, ut usque ad imum aequalia essent, ne ventrem facerent, utque, exemptis ad usum salgamis, quod reliquum erat, aequali pondere, atque ad fundum posset deprimi. Sed et urceis aqua in ahenuin infundebatur, l. 18. cum de lan. §. 2. asin. ff. de fund. instr. cui rei aequabilitas necessaria est, cum angusto [orig: angustô] et gracilescente collo [orig: collô] mora hauriendo fiat. Adde, quod et fructus urceis componebantur, l. 12. quaesit. §. 1. conserv. ff. de fund. instr. quodque in urceis cineres quoque mortuorum condi consueverunt, qua de re supra diximus etc. Uti autem certam formam, sic certam mensuram non habuit Urceus. Cato in torculario urceum ponit, quinque amphorarum capacem. Pet. Lentulus Spinther, ex onyche marmore, cadi magnitudine habuit. etc. Forcatulus in Penu Iuris Civ. c. 25. Vide quoque supra Cucurbita, Hinc diminutiv. Urceolus. Sic apud Martialem iterum, Urceoli ministratorii, Epigr. prac.

Frigida non desit, non deerit calda petenti,
Sed tu morosa [orig: morosâ] ludere parce siti.

Et Ioh. Laurentius ICtus, Notis in Phaedr. l. 5. fab. 5. nomine Lavationis argenteae intelligit supellectilem omnem balnearem, ut strigiles, guttos, Urceolos et id genus, etc. Apud Scriptores Ecclesiae Roman. inter ministeria seu vasa sacra itidem Urceoli occurrunt, lavandis manibus vel infundendae in sacrum calicem aquae, ut videre est apud Car. du Fresne, Glossar. At Urcei seu Urceoli auro inclusi, quos inter munera Claudio II. adhuc Tribuno, a Gallieno Imperatore missa, recenset Treb. Pollio, in Claud. c. 17. pocula sunt deaurata, xruso/kleista, eo [orig: eô] videl. deaurandi genere, quo [orig: quô] tessellae aureae in argentum imprimebantur et quasi inligabantur, per Artem xrusskollhtikh\n, uti Salmas. docet, Not. ad l. et supra diximus suo [orig: suô] loco [orig: locô].

URCI seu E urbs, multis Virgi, Vera; urbs alias Bastetanorum, nunc regni Granatens. in ipso limite Murciae, et in ora maris Mediterranei, sinusque Virgitani. deficit indies, olim Episcopalis recepta est A. C. 1265. Vide Virgi.

URCINIUM Corsicae insul. oppid. Ptol. Giperca Nigro, Ataz Pineto. Adiazzo Baudrand. cum portu et sinu parvo, in ora Occidental. Insulae; alias caput fuit eius, 42. mill. pass. a Bonifacio in Circium, 40. a Calvio in Meridiem, uti 70. a Bastia, Episcopale sub Archiepiscopo Pisano.

URGELLA Vasaeo dicitur Arragoniae urbs in Hispania Tarraconensi, quae hodie Urgel vel Xea de Urgel, vocatur: Ilergerum urbem eam dicit Florianus: Ferrarius Catalauniae. Episcopal. sub Archiepiscopo Tarraconensi. Vide Orgella.

URGELLENSIS Planities tractus Cataloniae, inter Sicorim fluv. Pyrenaeos montes, Ilerdam, Cervariam et Cardonam extensus. Dictus ab Urgella urbe adiacente Comitatus Cerretaniae: Incolis plano de urgel, Gallis la plaine d'Urgel.

URGENUM Strab. Enargium Antonin. Ernagium Ptol. oppid. Gall. Narbonens. in Provincia. Orgon Dalechampio. Nunc oppidul. est ad Druentiam, cum arce destructa in colle, 1. leuc supra Cabellionem in Ortum, Aquas sextias versus, uti 6. ab Arelate. Sed ab Enargino, oppid. ad Rhodanum differt, Baudrand.

URGIA cognominatum Castrum Iulium, oppid. Gaditani conventus [orig: conventûs]. Plin. l. 3. c. 1. Oriam Strabonis esse putat Hermolaus. Villanovanus vero Veiam Ptolemaei.

URGO Plin. l. 3. c. 6. Orgon, Steph. Gorgon Rutilio, Itinerar. l. 1. v. 515. la Gorgona Italis, la Gorgone Gallis, insul parva maris Tyrrheni in Ligustici confinio sub Genuensibus, inter Portum Liburnum et Corsicam Ferrar. Sub Magno Duce Hetruriae, Baudrand.

ut pars agri Pisani, cum arce. Tota montuosa est, et media inter Liburnum ad Ortum, et Sacrum promontor. Corsicae ad Occasum, 20. mill. pass. Margarita Insul. dicta tempore Desiderii, Longobardorum Regis.

URGULANIA Liviae Aug. amicitia [orig: amicitiâ], sub Tiberio, potens, quam tamen Lucius Piso in ius vocavit, quamvis non obtempoetantem, et multum Augusta [orig: Augustâ] querente, se violari et imminui: nec ille abstuit, donec deferri Augusta pecuniam, quae petebatur, iuberet. Tacit. l. 2. Annal. c. 34.

URI [1] gens circa Pontum Euxinum et Indum fluv. Orpheus et Plin. l. 6. c. 20.

URI [2] fil. Hur. 1. Paral. c. 2. v. 20. Pater Gaber. 1 Reg. c. 4. v. 19. Latin. lux, vel ignis.

URIA [1] sacerdos quidam, 2 Reg. c. 16. v. 11. Propheta, filius Semei, de Cirath iarim. Ierem. c. 26. v. 20. Matitus Beth sabee. 2 Sam. c. 11. v. 3. Latin. ignis, aut lux Domini.

URIA [2] Strab. urbs Iapygiae inter Brundusium et Tarcutum: Episcopalis sub Archiepiscopo Tarentino: sede nunc Brundusinae iuncta [orig: iunctâ]. Oria hodie Baudrand. urbs alias Messapiae, in Salentinis, nunc Terrae Hydruntinae, in colle, ad radices Apennini, alias ampla, nunc parva admodum, cum arce, 16. mill. pass. a Brundusio in Occasum, Tarentum versus 18. et 23. ab Aletio in Circium. Item M. Graeciae oppid. apud oram Calabriae ulterioris in territorio Locrensi, Varro. Condoiani vulgo.

URIEL pater Maacha, 2. Paralip. c. 13. v. 2. qui 1. Reg. c. 15. v. 2. dicitur Abessalom. Filius Thahath. 1. Paral. c. 6. v. 24. Idem significat quod Uria.

URIENSIS Pagus Canton d'Uri, unus est XIII. Helvetic. a Septentrione in Merid. extenditur, ad radices montium, iuxta Ursam fluv. ab Alpibus, ad lacum Lucerinum, inter pagum Glaronensem, ad Ortum et Silvaniensem ad Occasum. Ibi Vetus Vicus seu Altorsium, vicus primarius. Orti dicuntur ab Hunnis, qui ibi consederunt, cum Gothi, Hunni, Wandali in Italiam irrumperent. Vide Uranii.

URIM et Thummim, Oraculum seu modus erat, in Vet. Test. divina responsa accipiendi, solis Pontificibus peculiaris: de quo legitur exodi c. 28. v. 30. Levitici c. 8. v. 8. Numer. c. 27. v. 19. Deuterovomii c. 33. v. 8. Iusserat namque DEUS amiculo Sacerdotali, Ephod dicto, medio in pectore illigari pannum pretiossimum, palmi magnitudine, quod Pectorale seu [gap: Hebrew] dicebatur, cui duodecim uniones stupendo [orig: stupendô] opere inserti erant, XII. Tribuum nomina praeferentes. Qui quaterni gemmarum ordines (quadruplici enim serie erant dispositi) vel ipsa Urim et Thummim erant; quae voces Luces et Perfectiones denotant, conf. Exodi c. 39. v. 8. 10. et Levit. c. 8. v. 8. vel certe fuere [orig: fuêre] secretius ac sanctius aliquid, a Deo artifice Mosi traditum et mystico isti panno inscriptum, Scripturis vero tacitum adeo que ignotum. Modus Oraculum consulendi hic: Pontifex, extra Adytum, facie ad Arcam obversa [orig: obversâ], stabat, et qui petebat responsum, a tergo eius se componebat. Quo [orig: Quô] habitu ille ad id, quod animo [orig: animô] conceperat, certissima responsa accipiebat et consulentibus reddebat. Quae ex novo ac insolito lapillorum fulgore, vel litorarum ex Pectorali prominentium ac ordine protuberantium serie, ab ipso deprehensa, Iudaei autumant: Quod tamen incertum est; cum in longis variisque adeo Oraculis locum id habere non potuerit, vide Iudic. c. 1. v. 1. 2. 2. Sam. c. 5. v. 19. 23. 24. 1. Sam. c. 23. v. 11. 12. 13. Unde cum Urim et Thum. mim certus Prophetiae gradus in Pontifice fuerit verosimilius est, vel externa [orig: externâ] voce ex Adyto, vel saltem per internum instinctum, in mente Pontificis, respondisse, Consultum autem illud Oraculum maxime sub Tabernaculo legimus; sub Templo autem, cum Deus per Prophetas crebrius responderet, paulatim desiisse: sicut et sub secundo Templo una cum aliis rebus sacris illud prorsus desideratum est; quod frustra Iudaei sub Messia restituendum putant, male intellecto [orig: intellectô] loco [orig: locô] Esrae c. 2. v. 63. et Nehemiae, c.7. v. 65. Usus ac causae Oraculi hae erant: Ut Deus sese populo suo praesentem testarentur, atque illum a Gentium superstitione torque Oraculorum ac sortium ludibriis abstraheret; inprimis, ut CHRISTI imagini figurandae atque adornandae hi Pectoralis lapides et hae luces ac perfectiones inservirent. Ille enim solus Sacerdos iste est, qui in pectoris sui Adyto luces ac perfectiones insculptas habet, quique Dei ac hominum Interpres unicus, certissima mortalibus responsa reddit. Ut non alio [orig: aliô] oraculo [orig: oraculô] amplius opus sit, ne quidem in Ecclesia; cum lucis huius fulgor et radii universum Dei Templum collustraverint, omnemque eius doctrinam perfectissime absolverint: ut alias sortes movere, mendacemve Spiritum vel in specu aliquo mugientem, vel in templo, aut ex Capitolio proloquentem, audire nefas sit. Vide Franc. Burmannum, Synopsi Theolog. Tom. 1. l. 4. c. 29. §. 1. 6. et supra Pectorale it. Revelatio, ac Sanctuarium, ubi de Arca Dei, in qua cum Pectorali Urim et Thummim conservari mos erat.

URINA a Graeco ou)=ron, unde Palinuri proprium apud Maronem viri nomen. Eam in locis sacris reddere non licuisse, supra diximus. Unde sub Antonino Caracallo dammati sunt, qui urinam in eo loco fecerunt, in quo statuae aut imagines erant Principis: exemplo [orig: exemplô] nempe Tiberiano [orig: Tiberianô], de quo Sueton. vide c. 58. Nec reddendae causa [orig: causâ], adversus Solem, aut Lunam, denudarr. Polin. l. 28. c. 6. extr. Ea [orig: Eâ] tamen Deam Syriam foedavit Nero, teste Sabellico [orig: Sabellicô], l. 2. Enn. 7. hanc ob causam Numinum contemptor habitus. At vectigal urinae Vespasianus instituit, inde quoque lucrum non aspernatus, cuius odorem qualibet ex re bonum esse, filio consilium improbanti respondit, vide supra ubi de Fullonibus, item voce Gastra. Quem sequutus Ferdinandus Neapol. Rex, cum Capuae simile vectigal instituisset, publica [orig: publicâ] Campanorum non caruit nota [orig: notâ],

uti refert Pontanus, c. de Liberal. Celtiberi vero etiam dentes et corpus urina [orig: urinâ] fricare consuevere [orig: consuevêre], hanc optimam corporis curam existimantes, apud Diodorum, l. 5. c. 9. Vide supra Dens. Imo a militibus urgente siti bibita, occurrit apud Auctores Palaestinos: qua de re Barthium vide, Ammadversion. Papinian. ad l. 4. Theb. v. 756. ut et ubi de Siti supra. Nec hominum solum, sed et iumenrorum, hausta Cretensibus a Metello obsessis, qua [orig: quâ] sitim torserunt potius, quam sustentaverunt: quia dum vinci timent, id passi sunt, quod eos ne victor quidem pati coegisset, Val. Max. l. 7. c. 6. ex ext. 1. Plura hanc in rem vide supra, ubi de Lotio, uri de urina animalium, apud Plinium, l. 8. c. 38. cynocephali inprimis, duodecies de die reddita [orig: redditâ], supra: de lyncurio gemma, e lyncis urina conorlcere credita [orig: creditâ], itidem retro in hac voce: de vesica urina [orig: urinâ] plena [orig: plenâ] et lana in collo vincta [orig: vinctâ] in Verer. puromantei/a| adhibita, voce Pyromantia etc.

URINATOR Graece kolumbhth\s2, du/ths2, vel potius duo/ menos2 seu u(poduo/menos2, quibusdam ab urna, Varroni contra, Becmanno ab ou)ros2 nomen habet: eo quo pulmones id hominum generi cavisint ac sic dispositi, ut diutius to\ ou)/rion, i. e, aerem, ad respirationem cohibere queant, in Origg. L. L. Eorum mentio l. 4. §. 1. ff. de l. Rhod. ministerium his verbis describitur, a Manilio Astronomic. l. 5.

Illis in Ponto iucundum est quorere Pontum,
Corpora qui mergunt undis, ipsumque sub antris
Nerea, et aequoreas conantur visere Nymphas,
Exportantque manris prodas et rapta profundo
Naufragia, atque imas avidi scrutantur arenas.

Nempe per Urinatores, naufragio [orig: naufragiô] mersae res et in mare, navis levandae causa [orig: causâ], iactae, solitae sunt extrahi. Cui simile, quo opes periculi tempore, in aquas abiectas, ibique reconditas, eo [orig: eô] discusso [orig: discussô], inde repetunt, uti de Perseo Macedoniae Rege legimus apud Livium, l. 44. c. 10. Iidem manu conchas capiunt et pettis adhaerescentes avellunt, uti supra dictum non uno [orig: unô] loco [orig: locô], inprimis voce Extractio, item ubi de Margaritarum Piscatione. Porro bello [orig: bellô] navali admodum utilem praestant operam, ut qui hostilem classem suffodiendo vel navium funes praescindendo vires hostium multum imminuere possunt. Quorum illud factum, bello [orig: bellô] Henrici III. Imperatoris contra Hungaros, quo [orig: quô] vir inter hosce nandi peritissimus, cum intempesta [orig: intempestâ] nocte, Praefecti iussu hostium naves clam subiisset, sensim eas terebro [orig: terebrô] tenui perfodit, ut secunda [orig: secundâ] et tertia [orig: tertiâ] hora [orig: horâ] diei imo [orig: imô] desidere coeperint, quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] rebus Germanorum debilitatis, Posonium, quod tum Imperator obsidebat, liberatum est, teste Bonifinio [orig: Bonifiniô], l. 2. Dec. 2. Istud in pugna apud Salaminem nobili, quo [orig: quô] urinatorem, qui funes hostilium navium praescindendo utilem Patriae navaverat operam, non solum spelendida [orig: spelendidâ] remuneratione donatum, sed et dignum habitum legimus, cuius, in hoc opere versantis celeberrimus illius aevi Pictor imaginem coloribus ad vivum exprimeret, apud Plin. l. 35. c. 10. Etiam ad literas ad obsessos perferendas, omni alio [orig: aliô] aditu intercluso [orig: interclusô]; tales adhibiti occurrunt, cuius rei illustre exemplum Gallica historia suppeditat, in qua bello [orig: bellô] inter Gallos Anglosque fervente, cum hi Insulam Ratiacensem arcte premerent, illos per insignem istiusmodi natatorem, uti kai) e)coxh\n Varro id hominum genus appellat, seu urinandi artificem, uti Symmachus, l. 1. Ep. 25. nomine La Pierre, obsessis adventum suum significasse [orig: significâsse], reperimus. Sed et quotannis esse, qui dum Veneti Duces prisco [orig: priscô] more sibi maria despondent, annulum in undas coniectum extrabant docet ad Curtium l. 4. c. 3. Cl. Freinshemius. etc. Ut autem durare sub aquis queant Urinatores, per fistulas et vitra aerem attrahunt: nonnulli etiam tam capaces habent pulmones, ut magnam copiam aeris initio [orig: initiô] attractam, diu pro cordis refrigeratione, praecipue sub aqua, quae et ipsa frigida, fovere possint, unde et nominis etymon nonnullis arcessi diximus. Itdem spiritum comprimendo se ipsos propellunt, uti delphini primo comprimunt spititum, ac deinde corpus, velut sagittam nervo [orig: nervô] expulsam, iaculantur, qua de re Vossium vide de Orig. et progr. Idolol. l. 4. c. 19. Interim in elemento non suo versantibus periculum non unum. Unde non raro

Quastus nausfragio [orig: nausfragiô] petitur, corpusque profundo
Immissum, pariter quam praedam praeda exquiritur ipsa,

ut iterum Manilius canit, ubi supra. Memorabili exemplo [orig: exemplô] est Siculus Urinator famosissimus, Pisce-Cola, quasi Piscis Nicolaus, hoc enim ipsi nomen, ab incolis dictus, qui, cum singulati an fato [orig: fatô], an sidere, gevitus diu plus in aquis, inter belluas marinas, quam in terra inter homines versatus, semel etiam ipsam Charybdim ingressus esset, tandem festo [orig: festô] annuo [orig: annuô] sollennique die, artis specimen coram immeusa spectantium multitudine a Rege edere iussus, et pateram auream munus natantibus in mare deiectum, ab imo erepturus se mari immersit, dumque praedae studio [orig: studiô] summa exquirit vada, diu exspectatus, non iterum emersit, neque postea amplius comparuit, an profundis vorticibus haustus, an a marinis belluis, quarum cavernas irruperat, misere laniatus, uti legere est apud Alexandr. Neapolitanum, Genial. Dier. l. 2. c. 21. Volaterranum, Alios, et supra diximus, voce Charybdis, alibique, Quod vero Firmico, in Paraphr. Sphaerae Barbar. Orciscopularios vult urinatores dictos, quo maris latentes scopulos tentare soleant, refellitur a Salmosio, Orchestopoles ibi legente, et intelligente istiusmodi *qaumatopoiou\s2, qui concitatissimo [orig: concitatissimô] motu in orbem se volventes atque saltantes, spectantibus potius, quam sibi, vertiginem faciunt, Exercit. Plin. ad Solin. p. 986. Interim Saltatorum genus, qui, in caput convoluti, manibus pedibusque contiactis, saltare soliti, kwbisth=res2 quoque hinc dicti sunt, ut ex Homero et Nonno notum etc. Vide quoque supra ubi de Orchestica.