CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

URIUM Hispaniae urbs. Ptol. Oria Villanovano. Veas Baudrand. in Vandalitia, 12. mill. pass. supra ostia fluv. cognominis.

UMIUM Plin. l. 3. c. 1. fluv. Vandalitiae, nunc Odier quibusdam, qui simulcum Luxia fluv. Tinto, in Oceanum et in Sinum Gaditanum se exonerat prope Guelvam oppid. inter ostia Anae et Baetis.

URNA proprie vas vinarium, cadus Africano in Cesis, 4. congios continens Kircherio, vie Descr. Musaei eius, p. 22. Ad quam formam fictiles urnae aeneaeque factae postea, condendis defunctorum cinetibus. Homeri Interpres, Il. d *(oi *)arxai=oi ta\ sw/mata ou)k e)/qapton e)pi\ gh=n ei) mh\ pro/ teron e)/kausan, ei)q' ou(/tws2 th\n te/fran su\n toi=s2 o)ste/oist e)xw/nnuon e)n a)llei/w| tini a)poqe/menon. Ubi in genere a)ggei=o/n ti vocat: Moschus, Idyllio [orig: Idylliô] 4. krwsson appellat.

*kai/ ken e(/na xru/seion ei)s2 o)ste/a krwsso\n a(pa/ntwn
*le/cantes2 kate/qayan o(/ti prw=ton heno/mesqa.

*ou)d' u(sta/thn keu/qnotas2 e)n puro\s2 te/frhn
*krwssoi=si taruxqei=tan, w)s2 fqitw=n qe/mis2.
Rogi supremum non tegentes pulverem
Urnis latentem, ut iusta denicalia.

Nempe Vereres rogo imposita cadavera, in cineres convertebant, exceptis infantibus adhuc edentulis, de quibus Plin. l. 7. c. 16. Hominem, ait priusquam genito [orig: genitô] dente, cremari mos gentium non est: Unde, ut alios omittam, Iuvenalis, Sat. 15. v. 139.

Id est, qui nondum attigit septimum mensem, quo [orig: quô] demum infantium denres erumpunt. Quoties itaque loquebantur de defuncto, post crematum cadvaer, utebantur vocabulis Cinis vel cineres et ossa, vel reliquioe. Ita Tacitus, l. 3. Annal. c. 2. Centurionum bumeris cineres (Germanici) portabantur. Et Suetonius, de monumento Filii Domitiani loquens, l. 8. c. 8. ossa, inquit, et reliquias, quae inerant, mari mersit. Idemque in Aug. c. 100. Reliquias legerunt minores Equestris ordinis. Residuas enim ossium particulas colligehant, Urnae imponendas, unde haec Ossilegium appellata est. Sic enim Virg l. 6. Aen. v. 227.

Postquam collapsi cineres et flamma quievit,
Relliquias vino et bibulam lavere [orig: lavêre] favillam,
Ossaque lecta cado texit Chorineus aheno.

Eadem et feralis dicta, Tacito ubi supra, c. 1. Feralem urnam tenens egressa navi: sicut Poetae:

Eae vero, quae Ossuaria appellatae, Urne maiores erant, in quibus [orig: queîs] urnae plures atque adeo totius familiae reliquiae condebantur. Feralm autem Urnam condebant Romani, extra Urbem, celebrioribus viis, scil. Flaminia [orig: Flaminiâ] et Latina [orig: Latinâ], quas Iuvenalis indigitat, Satyr. 1. v. ult.

Quorum flaminia [orig: flaminiâ] tegitur cinis atque Latina [orig: Latinâ].

Tumque mortuis, quibus bene precabantur, optabant terram lebem. Hinc in antiqq. Inscr. S. T. T. L. id est, sit tibi terra levis, crebro occurrit, etc. Vide Ioh. Laurentium ICtum, Notis in Phoedrum, l. 3. fab. 9. Interim nec Romani nec Graeci semper defunctorum corpora cremabnt, condere ea soliti pue/lois2, ex lapide ut plurimum factis, cui natura est corpora cito absumere: cuiusmodi Assius erat, propterea sarkofa/gos2 dictus. Peregre vero inprimis mortuorum cineres Urnis impositi domum mittebantur. Ammian. l. 19. Post incensum corpus, ossaqu in argenteam urnam coniecta, quae ad gentem humo mandando portari staturer at Pater etc. Ovid. l. 3. Trist. Eleg. 3. v. 65.

Ossat tamen facito parva referantur in Urna,
Sic ego non etiam mortuus exul ero, etc.

Vide hanc in rem plura supra vatiis in locis, inprimis ubi de Cadavere, Cremandi ritu, Defunctis, Funere, Sepulchris etc. Addam saltem, coronari quoque defunctorum urnas consuevisse. Hinc Plutarchus Marcelli cadaver combustum ura argentea [orig: argenteâ], cui antea corona fuerit cirumadta, conditum fuisse memorat, in eo. Idem urnam auream, in qua Demetrii reliquiae repositae erant, fuisse coronis circumdatam, et cum classis Corinthum navigaret, e prora regio [orig: regiô] ornatu insuper ac diademate conspicuam, refert, in Demetrio. Vide Car. Paschal. Coronar. l. 4. c. 6. Neque vero cineres solum et ossa, Urnae sepulchrales servabant, verum etiam in tumulis repertae sunt, quae liquorem lampadibus alendis idoneum, lacrimas item Praeficarum collectas, complecterentur, ut Fortun. Licetus observavit in de Lucernis Antiqq. Praeter Urnas sepulchrales seu ferales, adhibitae sunt etiam antiquitus Urnae, suffragiis colligendis, vel sortibus extrahendis, sed de his vide supra, ubi de Sortibus ac Suffragiis. Quonam horum modorum vox Urna sumatur, in illo Martialis, l. 10. Epigr. 6. v. 1.

Felices, quibus Urna dedit spectare coruscum
Solibus Arctois, sideribusque ducem;

disceptant Eruditi. Raderus enim hic [orig: hîc] Urnam vitam exponit; sic ut dicat felices eos, qui nondum utna [orig: utnâ] clausi et mortui, videre poterunt venturum in Urbem Traianum. Alii Urnam pro sorte sumunt, Felices scil. quibus sorte bona [orig: bonâ] contingit Traianum videre posse: vel Urnam vitae diuturniotis seu moritis, prout

serius aut ocius sors exierit: vel Urnam electionis intelligunt, qua [orig: quâ] lecti ad Principem Legati mittebantur etc. Nec omittenda Urna Maunae, quae ad alterum Arcae Foederis, in Tabernaculo Mosaico, latus disposita, alterum virga [orig: virgâ] Aaronis occupante, alituram Christi spiritualem praefigurabut, de qua sic Exodi c. 16. v. 33. et 34. quare edixit Moses Aaroni, accipe urnam unam, et repone illic plenam mensuram Homer man: et colloca ipsam ante conspectum Iehove asservandam per aetates vestras. Quemadmodum praecepit Iehova Mosi, sic collocavit eam Aharon coram testnnonio ipso asser vandam etc. Quam in rem vide plura apud Andr. Rivertum, Exercitat. ad loc. prior. et Ftanc. burmannum, Meditat, ad utrumque neo non supra, voce Manna. De Urna vero in qua fulgur condebant Graeci diximus supra in voce Fulguritum.

URNULA capeduncula, securis, lituus, patella, scrisficantium instrumenta, visuntur in numismate antiquo, cuius inscript. praefert P. Clodius, apud Ioh. Rosin. Antiqq. l. 3. c. 32. vide quoque supra ubi de Sacrificiis.

UROTALT Deus Ethnicus, de quo Herodot. Mus. 3. ubi Arabum religionem et mores describit: *dio/nuson de\ qeo\n mou=non, kai\ th\n *ou)rani/hn h(ge/ontai ei)=nai. Subdit: *)onoma/zousi de\ to\n men *dio/nuson *)orota=li, th\n de\ *ou)rani/hn *)alilai/. Etymon quod attinet, Puto notare beneficium luminum, inquit Vossins; Habemus, Es. c. 26. v. 19. ubi est [gap: Hebrew word(s)] tal oroth, h. c. ros lucis, sive luminum. aliam originationem huius nominis ex Cl. Pocokio exhibet. d. Dickinsonus, Delph. Phoen. p. 107. Nic. Lloydius. Verba Herodoti Latine, Solos pro Diis habent Dionysum et Uraniam: Ac Dionysum quidem Urotalt, Uraniam vero Alilat appellant. De quibus duobus Diis similiter Origenes, contra Celsum, l. 5. *)ara/bioi de\ th\n *ou)rani/an kai\ *dio/nuso\n, tou/tous2 mo/nous2 se/bontes2, Arabes Uraniam tantum ac Liberum colunt. Aliter tameu de isto Arrianus, l. 7. ubi narrat, quomodo Alexander M. quia cognovisset, duos solum Deos ab Arabibus coli, Uranum sive Caelum, et Dionysum sive Liberum, petierit, ut duobus illis tertius adderetur: quippe qui non inferiora Libero [orig: Liberô] Patre gessisset ac praeterea Arabibus concessisset suis vivendi legibus potestataem. Sed de Arabibus antiquis potior est Herodoti auctoritas. Nec propterea diffitendum, ab iis Liberum quoque, ob res stremue gestas, divino [orig: divinô] esse honore adfectum. Sed enim honos ille primitus heroicus solum fuit; postea in divinum est conversus: neque tum Liber seosim cultus a Sole; sed cultu mixto [orig: mixtô] Liberum in Sole, Solem in Libero, venerabantur. Sed nec illud probatur, quod Libero Uranum addit Arrianus, Urania [orig: Uraniâ] praeterita [orig: praeteritâ], quam Asia et Africa omnis tantopere coluit: nec Uranus est a Sole, qui Caelestes moderatur ignes, divesus, voss. de Idolol. l. 2. c. 8. Ubi Solem, varus sub nominibus, olim cultum esse, pluribus ostendit.

URPANUS Plin. l. 3. c. 25. extr. vulgo Sarvvicze, fluv. Pannoniae, apud Vesprimium urbem oriens et per Albam Regalem fluens in Ortum Danubium petit inter Colotiam et Teutoburgium, Ferrar.

URSA [1] ab URSUS, et hoc ab orsus Isidoro, quod ore suo [orig: suô] formet fetus, iuxta pervulgatam apud Veteres opinionen, qui ursas patere massam rudem, membrisque indistinctis informem, quam postea lambendo figurent ac perficiant, tradidere [orig: tradidêre], ut videre est apud Aristot. Hist. Animal. l. 6. c. 30. Horum Apollinem, Hicroglyph. l. 2. c. 83. Plinium, l. 8. c. 36. et ex eo Solinum, c. 29. Aelianum, de Animal. l. 2. c. 19. Alios. Unde et Petronius.

Sed plane fabulosum id, indeque ortum, quod crassae admodum sint secundinae ursarum, quod nihi ad fetum contentum (hunc enim membra habere protsus distincta, gravidas cum ursas dissecuissent, comperere [orig: comperêre] Venatores) partim und, quod lambant fetus suos; quasi non aliae ho animantes faciant, ad sordes abluendas. In qua sententia sunt, Caesar Scaliger, Exercit. 6. sect. 15. ubi scribit: quid huius sabulae auctoi ibus sidei sit tribuendum, ex hac hisioria cognoices. In nostris Alpibus Venatores fetam Ursam cepere [orig: cepêre] dissecta [orig: dissectâ] ea [orig: eâ] fetus plane formatus intus inventus; Dalechampius ad Plin. l. c. ubi se in utero gravidae Ursae, a Vena oribus captae et exenteratae, omnibus suis membris distinctos catulos formatos vidisse, testatur: Cameratius, Centur. 2. Embl. 21. Andr. Laureutius, Rei Anatom. l. 8. c. 8. quoest. 13. Alii. Fallendi eam haec ratio adfertur a Conr. Hetelbachio in Thereutice, quam libris de Re Rustica adiunxit. Venator armatus aggreditur Ursum cultro [orig: cultrô] proeacuto [orig: proeacutô] accinctus. Ursus, ubi hominem cernit, mox complectitur prioribus pedibus, veluti brachiis, comprimendo necaturus. Interim Venator, tutus armatura [orig: armaturâ], culto [orig: cultô] cor ursi petit atque occidit. Orbatarum catulis ferocia, etiam in literis sacris, decantata est: Proverb. c. 17. v. 12. Satius est occurrere Ursae captis catulis, quam fatuo in stultitia. ceteris autem ferociores sunt Arctoae illae, atque albae, quod magno [orig: magnô] suo [orig: suô] malo [orig: malô] cognovere [orig: cognovêre] Argonautae Batavi, expeditione sua [orig: suâ] in Novam Zemblam, Vide Voss. de Idolol. l. 3. c. 72. Namque et maximi his in locis. Unde Calcedonius Ursus, pro maximo et saevissimo, Martialis, ubi de poena Laureoli, de Spectac. Epigr. 7. v. 3.

Coeterum et Ursas Aegyptiis olim sacras fuisse Herodotus, Euterpe Inemorat, ubi de earum, ut et luporum sepultura, *ta\s2 de\ a)/rktous2 e)ou/sas2 i(ca\s2, kai\ tou\s2 lu/kous2, ou) pollw=| men\ e)o/ntas2 a)lwpe/kwn me/zonas2, au)tou= qa/pi=ousi th=| a)/n eu)reqe/wsi kei/menoi. De Ursa Dianae apud Atlienienses infra vide, voce Ursus. Hodie Peruanos, uti praeter Solein. Lunam, Erraticasuqe quinque alias quoque stellas venerantur, ita stellam Chuquitchinchai, i. e. Tigrem, vocatam, quam tigribus, Ursis ac leonibus praesectam tradunt, colere, memoriae prodidit

Acost, l. 5. c. 2. Ut qui nullum uspiam avimal seu quadrupes seu volatile, in terra esse credant, cuius simulacrum in caelo non splendeat. Vide iterum Vossium, de Idolol. l. 2. c. 36. Olim porro apud Romanos Ursi et Leones placidi domi alebantur, Senec. l. 2. de Lia, c. 8. unde inter ministeria Venatoria Ursarios habuere [orig: habuêre], uti discimus ex Edinero, in vita D. Anselmi, l. 1. In Lucerna veteri Ursi iconem exhibet ex Gutherio fortun. Licetus opinaturque ex earum numero illam fuisse, quae diutissime sine noviformitis adiectus foverent igniculum: eo quod animal id totam hiemem, absque nutrimentorum adsumptione, conservet, in corpore suo cum vita coloris nativi ignem vividum, teste Aristotele, Hisior. Ammal. l. 8. c. 11. Vide Licetum de Lucernis, l. 6. c. 91. et plura infra.

URSA [3] fluvius Helvetiorum (Quem transpositis duabus prioribus literis vulgo rusam German. Rus, vocant) in summis Alpibus, quibus hodie S. Gothardi nomen est, seu potius ex palude, inter duo saprema S. Gothardi iuga, oritur, ac recta ad Sedptentrionem labitur; cum contra Ticinus ex eodem iugo per lepontios in Meridiem abeat. Ursulam sive Ursellam primum, vallent Rhaeticam; deine Uriam Tauriscorum, gentis Gallicae reliquias, venit, ubi lacui der Lucerner see, vel der uter Waldstatten see, miscetur, qui Uros, Suntios, silvanos ac Lucerinos, quatuor Silvae civitates (nam ita appellant liodie) alluit: Porro deinde Tuginis amnibus susceptus Bremgartum ac Mellingam (oppida sunt ditionis Helveticae) alluens, infra Brugas Arolae commiscertur. Baudrando ex Adula monte ortus, dein in Boream tendens, prope Altorfium et per Lucerinum lac. fluens, Luceriam rigat: ac tandem auctus aliquot amnibus, prope Vindonissae rudera, in Atolam cadit. Simlero dictus videtur, ab Ursariis populis (vib Urseren, ad radices fere S. Gothardi) quibus ursus pro insignibus est. Idem testatur: Ursam aurum ferre, unde Lucernates multi studiose auri ramenta colligunt, maxime quando imbribus aut nivibus solutis vicina prata inundat. De illo sic Glareanus.

--- --- Ursa celer, ninc verso nomine Rusa,
Gottica stagna trahens, Tauriscos proruit undas
Alpibus a summis, hoc est, a monte Gothardi,
Usque ad Luceriam, Tugintsque amnibus auctus,
Labitur in patrios, quos numquam ontigit, ortus.

URSACIUS Episcopus Singidonis, in Mysia, saecul. 4. Arianus et orthodoxorum persequutor. Iunctus amicitia [orig: amicitiâ] Valenti Meursia Pannoni, in Arii schola eruditus est, qui ambo cum Eusebio Nicomediensi. Concilio Tyrio, contra Athanasium, et dein Sardicensi, ubi depositi sunt, intetfuere [orig: intetfuêre]. Postea in Concil. Mediolanensi haeresin eiutasse [orig: eiutâsse] simulantes, brevi iterum errorem tuiti lunt, et Syrmii A. C. 351. expunxerunt ex Euangelio: Deus est Spriritus, quod Merito illis exprobrat Ambrosius, l. 3. de Spir. S. c. 11. Itetum depositi Concilio [orig: Conciliô] Ariminensi, tantum effecerunt, ut restituerentur, Arianismo [orig: Arianismô] interim in Illytico longe lateque sparso [orig: sparsô], donec Romae a Damaso eccommunicati sunt. Theodoret. l. 2. Socr. l. 2. Sozom. l. 3. Baronius in Annal.

URSELLA vicus et aliis Helvetiae, ad radices montis S. Gothardi, 90. fere stadiis a fontibus Rhodani. Hic [orig: Hîc] enim Sedunorum fluvius, ex Alptbus oritur, eo [orig: eô] loco [orig: locô], quo [orig: quô] ex Ursellana valle, per Furcam Montem, in Sedunos iter est. Assugit mons, in cuius radicibus Rhodani fontes, perpetua [orig: perpetuâ] glacie in altitudinem 16. fere stadiorum, suo [orig: suô] candore iners, cum utrinque fere montes abietibus aliisque arboribus vireaut. Glareanus.

Tum monteis Ursella tuos, ubis spumifer exit
Caeruleo [orig: Caeruleô] Rhodanus Curru. --- -

URSENTINI populi Lucaniae, Plin. l. 3. c. 11. quorum oppid. Ursimarso, in Brutiorum confinio, 6. mill. pass. a Lao.

URSIDUNGUM postea Cella S. Gisleni, vulgo S. Gislaain, oppid. seu pagus Hannoniae ad Hamam fluv. Montibus urbis proximus, inde 2. leuc. in Occasum. Baudrand. Valesio vulgo locus cum Monasterio S. Guilin aut Guilhain appellatur, estque in Dicoecesi Cameracensi: Idem addit: Gissenus in pago Hainoo prope Castriucim seu Montes in Ursidungo monasterium statuit ac Cellam Apostolorum appellavit, quae Abbatia S. Gisleni nunc a Patrono et Conditore dicitur, ac totius Hainoi primaria habertur, Notit. Gall.

URSILLIANUS ex Ducibus, qui ex Probi Imperatoris disciplina prodiere [orig: prodiêre], memorantur Vopisco in Probo, c. 22.

URSINORUM familia in Italia, Romae inprimis, illustris, ante 600. citciter annos Historicis memorata, Atibertum III. conditorem habuisse fertur: filium Radbodi Ascaniae, Ballenstedae et Harcimiae domini, exstincti A. C. 693. Horum ramus in Galliam translatus. Vide Phil. Iac. Spenerum, Syll. Geneal. Hist. in Fam. Ascania.

URSINUS [1] Fulvius, ex eadem familia, sed extra coniugium genitus, atque proni ab agnatis suis neglectus, favore cuiusdam Canontci Rom. emersit, brevique in doctissimorum vi etvi numero habitus est. Antiquitatis indagator acerrimus, veterum Auctorum varia opera primus in lucem pretulit, quaeque iam lucem aspexerant emendavit, expoliitque. Scripsit exacta [orig: exactâ] diligentia [orig: diligentiâ] et cura [orig: curâ] adhibita [orig: adhibitâ], non pauca, Teisserio enarrata in Eloggis Part. 2. inter quae Tractat. eius de Familiis Romanis. Ios. Scaliger divinum opus vocat, in Scaligeran. Interim in Notis suis in Historic. Lat. ciaconium non semel exscripsisse, argnitur Thomas. de plagis Litterat. §. 553. quae proin andr. Schottus, postquam compos Notaruni Ciaconii MSSc. factus est, ab Ursinianis secrevit. Obiit A. C. 1600. aetat. 70. Thuanus, Histor. Nic. Frythraeus Pinacoth. I. Alii.