CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

WALACHRIA insul. olim Frisiae Citerioris nunc inter 5. Zelandiae Occidentalis insulas, maxima et potentissima, vulgo Walcheren. In hanc venientes Normanni A. C. 837. Eggihardum eius Comitem occiderunt, vastatoque [orig: vastatôque] Dorestado [orig: Dorestadô], et accepto [orig: acceptô] a Frisonibus tributo [orig: tributô], reversi sunt. Eam dein Lotharius Herioldo Dano ob merita, in beneficium contulit, A. C. 841. Henricus vero Imperator Balduino Flandrensi Comiti A. C. 1007. concessit; Sigeb. qui eam Regni Lotharingiae Insul. vocat. Urbem habet claram Middelburgum, totius Zeelandiae caput, ubi sedes Episcopatus A. C. 1559. sub Traiecto metropolit. constitura, sed ad breve tempus, ut ex Belgica historia notum. Hadr. Vales. Notit. Gall. Ibi Ulissinga, Middelburgum et Veera.

S. WALARICUS in Planis vicus maritimus et portus Nortmanniae, in regione Caletorum dioecesique Rotomagensi, a S. Walarico Abbate dictus, S. Valeri les Plains: quod in planitie situs esset, et ut distingueretur a portu S. Walarici in Ambianis ad Suminam fluv. qui olim Leuconaus vel Luganau vocabatur, et aggeribus arenarum, vel dunis proximus erat. Certe hodieque proximum habet vicum Maineville le Plains. Nec longe abest a. S. Walarico in Planis, Plana Silva Plaine Seve, vicus: sed nunc ple. rumque S. Valeri en Caux dicitur. Ordericus, l. 10. S. Remigium de Planis vocat locum in Cenomanis, vulgo S. Remy du Plain. Hadr. Vales. Notit. Gall.

WALCHER nomen Mercurii, in Insul. Walcharia, olim culti. Iac. Eindius, Chron. Zeland. l. 2. Testes quoque sunt Ecclesiae, quas per singula loca exstruxit. Et sicuti Wallacriae idolum Mercurii, Walcher nomine, reiecit, Ecclesiam Dei consecravit; ut illic Wesicapellis, ubi idolum adhuc ostenditur, patet. Ubi de S. Willibrordo sive Clemente ei sermo est, qui Mercurii simulachum hoc, quod Westcapellae, Walachriae vico, erat, destruxit, ut est apud Bekam, in vita eius. Fuisse autem Mercurio id nominis, ex eo iudicat Eindius, quia tutela illi Insulae, seu littorum esset commissa. Nam quid Walcher aliud ac Wal-heer, h. e. litorum potens sive dominus litoralis? quippe Wall est agger aquis oppositus: item litus, ripa, crepido aquae, Gerh. Ioh. Vossius, de orig. ac progr. Idol. l. 2. c. 32.

WALDECCUM German. Waldeck, regio Germaniae, cum titulo Comitatus, de cuius situ vide voce Valdecum. Sub proprio Comite, ex Familia illustri, quae saeculo [orig: saeculô] XII. a Witekindo hereditario advocato Episcopatus Paterbornensis originem nacta dicitur: sed ita, ut ab eius Vulquino Sualenbergia atque Waldeccia, Wernero Pyrmontana, et Henrico Sternbergia linea descenderint. Hac [orig: Hâc] exstincta [orig: exstinctâ] A. C. 1399. inter Schavvenburgicos ac Lippienses de successione certatum est. Istam clausit sub finem saeculi XV. Ursula Ioanni Comiti Spiegelbergio nupta: unde ad huius posteritatem, sed brevi iterum ex ea ad Gleichenses, atque tandem Waldeccios, hereditas devoluta est. Illam (Vulquini) progeniem quod concernit, Gotfridus fil. Sualenburgios sevit, ex quibus Henricus Ottonem Waldeccium agnatum heredem habuit A. C. 1376. Godefridi frater adolphus Waldecciorum auctor est. Et quidem, qui ab hoc ortum trahit. Henricus cognom. Ferreus, ex Henrico et Adolpho filiis, duplicum progeniem habuit, quarum haec terminata est A. C. 1495. Henrici duo filii, Wolrathus et henricus, iterum duas lineas constituerunt: quarum hanc finiit Wilhelmus Ernestus, qui tubingae decessit A. C. 1598. illa hodieque superstes est; in qua qui nunc vivunt, communem patrem habent Iosiam, exstinctum A. C. 1588. Eius enim maior natu filius, ex Myria Comite Barbiensi, Christianus, qui obiit A. C. 1638. ex Elisabetha Comite Nassovia in Sigen, genuit Mariam Magdalenam (natam 1606. uxore Simonis Comitis Lippiae) Sophiam Iulianam (natam 1607. denatam 1637. uxorem Hermanni Landgrav. Hassiae) Annam Augustam (natam 1608. denatam 1658. uxorem Ioan. Comitis Saynae et Witgensteinae) Elisabetham (natam 1610. denatam uxorem Wilhelmi Wirichit Comitis de Falckenstein ) Mauritium natum 1611. denatum 1617. Catharinam (natam 1612. uxorem Simonis Ludovici Comitis Lippiae. 2. Philippi Ludovici Ducis holsatiae, denatam 1649.) Philippum (natum 1613. denatum 1645. cui uxor obtigit Anna Catharina Saynensis) Christinam (natam 1614. uxotem Ernesti Comitis Saynae et Witgenst.) Dorotheam (natam 1617. uxorem Emiconis Comitis Leiningensis) Agnetem (natam 1618. uxorem Io. Philippi Comitis Leinimgensis denatam 1651.) sibyllam (natam 1619. uxorem Frid. Emiconis Comitis Leining.) Gabrielem (natum 1621. denatum 1624.) Ioannem (natum 1622. maritum Alexandrinae de Vehlen 2. Henricae Dorotheae Hassiacae) Ioannam Agatham (natam 1623. denatam 1636.) et Luisam (uxorem. Bar. de Effern ) E quibus Philippo, ex Anna Catharina praefata, geniti sunt Christianus Ludovicus (natus 1635. maritus Annae Elisabethae Rappolsteiniae) Iosias, (qui natus 1636. sibi iunxit Wilhelminam Nassoviam) praeter filias, omnes Comites Waldecciae etc. Minor filius Iosiae, ex eadem uxore, Volrathus lineam in Arolsen et Culenburg condidit: Pater ex Anna Marchione Badensi (cuius mater fuit Elisabetha Comes Culenburgica) inter alios, Philippi Theodorici (nati 1614. denati 1645. mariti Mariae Magdalenae Nassoviae) Ioannis Ludovici (nati 1616. denati 1638.) Georgii Friderici (qui natus 1620. duxit Elisabetham Carolam Nassoviam) etc. E quibus Philippo [orig: Philippô] Theodorico [orig: Theodoricô] et Maria [orig: Mariâ] Magdalena [orig: Magdalenâ] nati sunt, Amelia Catharina (nata 1640. uxor. Geogii Lucovici Comitis Erpach) Henricus Wolrath (natus 1642. denatus 1664. uxor... fil. Philippi Comit. Waldeccii ) et Florus Wilhelmus (natus et denatus 1643.) Comites de Waldeck etc. lineae Culenburgicae. Georgio [orig: Georgiô] vero Friderico [orig: Fridericô] et Elisabertha [orig: Elisaberthâ] Carola [orig: Carolâ], Volrath Christianus (natus 1646.) Fridericus Wilhelmus (1657.) aliique Comites Waldeccii et c. in Arolsen et Culenburg. At Christiano [orig: Christianô] Ludovicio [orig: Ludoviciô] ex Anna Elisabetha Rappolst. inter alios geniti sunt Fridericus (natus 1663.) Henricus Vollrath) natus 1665). et Fridericus

Ludovicus (natus 1672.) Vide Spenerum, Theatro [orig: Theatrô] Nobil. Europ. Part. I. p. 116. 129. 146. 166. in Indice Part. II. p. 86. et de Arte Herald. Tom. II.

WALDENBURGUM [1] seu VVALLENBURGUM, oppidulum agti Basiliensis, ad montis Iurae iugum, quod ab excisa rupe der Hauvenstein dicitur, et quidem ubi superior scissa rupes, der obere Hauvenstein. Occupat totam, inter altissimos montes, convallis latitudinem, castro [orig: castrô] in praealta rupe imminente, Nomen idem, quod Castrum silvae sonat, quamquam Rhenanus a vallo deriert, quod montis transitum eo loci muniat. Paruit olim Comitibus Uroburgensibus, quorum ultimus decessit, a. C. 1370. Postea in ditionem transiit Episcopi, qui una cum ditione Homburgica, omne hoc dominium, in Senatum Basil. qui Praefectum eo mittit, transtulit. A. C. 1400. Vide Chist. Urstisium, Epit. Hist. Basil,

WALDENBURGUM [2] castrum Germaniae in Franconia, sub proprio Comite, ex Familia Hohenloica. In hac enim cum praecipua hodie divisio sit, in ramum Langenburgicum et Waldenburgicum, huius auctor fuit Eberhardus, filius minor natu Georgii, exstincti A. C. 1551. Iunxit is sibi Agatham Comitem Tubingensem, et suscepit ex ea Georgium Fridericum, qui obiit A. C. 1600. pater ex Dorothea Ruthena Philippi Henrici, defuncti A. C. 1644. Hoc [orig: Hôc] et Dorothea [orig: Dorotheâ] Walpurge agnata, inter alios complures, nati sunt, Wolphgangus Frider, (A. C. 1617. cui uxot obtigit Eva Christina agnata, den...) Philippus Gothofridus (A. C. 1618. maritus Aunae Christinae Limpurgiae) etc. E quibus uterque numerosam prolem suscepit, qui omnes, Comites sunt de Hohenloe etc. in Waldenburg. Phil. Iac. Spenerus, ibid. Part. I. p. 160. et II. p. 121. et 123. Vide quoque supra, ubi de Familia Hohenloica.

WALDENSES eodem [orig: eôdem] circiter tempore, cum Albigensigus, de quibus supra, Lugduni exorti hincque Pauperes dicti de Lugduno, sicut a Waldo (vide supra voce Valdo) Waldenses seu Valdenses: quaedam cum Albigensibus habuerunt dogmata communia, ut vidimus. Peculiaria illorum fuere [orig: fuêre]. 1. Omne iudicium, inprimis ad mortem, esse prohilitum: iuxta illud, Nolite iudicare et non iudicabimini. 2. Indulgentias, quae fiunt per Praelatos Ecclesiae Romanae non valere; purgatorium post hanc vitam nullum esse, adeo que suffragia et orationes defunctis nil prodesse. 3. In Ecclesia tantum tres Ordines esse, Episcopalem, Sacerdotalem et Diaconalem. Multa vero alia infanda, quae passim apud Baronium, Bzovium aliosque tum Albigensibus, tum Valdensibus credita leguntur, ex mero odio, ut plebi redderentur invisi ac abominabiles, consicata esse, apodictice probatur hinc, quod in sententiis eorum, qui coram tribunali Inquisitorum accusati et condemnati fuere [orig: fuêre], nihil tale comparet aut illis exprobratur, uti ad oculum id docet Phil. a Limborch ex Libro Sententiarum Inquisitionis Tholosanae, iam primum in lucem ab prolato. Ritus eorum quod attinet, Ante et post prandium dicuntur orare flexis genibus, et inclinati super bancam: quod in omnibus fere Valdensium sententiis occurrit. Quin et usitatum ipsis videtur fuisse mensae benedicere, quia Perrino Fabri crimini datur, quod comederit et biberit cum Valdensibus in eadem mensa benedicta per eos. Dicuntur se ipsos vitae et perfectionis Apostolicae comparantes et meritis coaequantes, iactare se tenere et servare Euangelicam et Apostolicam paupertatem. Tum et mores alios a communi vivendi genere diversos habuisse dicuntur; Tandem in sententia Iohannis Philiberti Presbyteri legitur, quod Valdenses praedicant credentibus suis aliquando post cenam nocte de Euangeliis, et de Epistolis in vulgari, d. l. Vide de illis plura, apud Iac. Usserium, archiepiscopum Armachanum, Tractatu de Successione Ecclesiarum in Occidente, c. 8. praefatum a Limborch, Historia [orig: Historiâ] Inquisitionis l. 1. c. 8. ac seqq. Et hic [orig: hîc] voce Maiores, ita enim quidam inter illos dicti; item, ubi de Valdensibus. Addam id saltem, rudiores illos Albigensibus (fortasse et puriores in doctrina [orig: doctrinâ] ) praefato Limborchio, cumque Mennonitis hodiernis non parum convenientiae habuisse, et forte progressu temporis in eandem cum Albigensibus sectam coaluisse videri, d. l.

S. WALDOMERIS oppidum vulgo S. Germier, vel S. Galmier, in Segusianis, patria Clementis Puteani, avi Petri et Iacobi, virorum clarissimorum: in agro est ac dioecesi Lugdunensi inter Casellas Chazelles et oppid. S. Stephani S. Estienne de Furen, parum a Ligeri remotum.

WALDSHUTUM oppid. in extremis Rauracorum finibus, ultra Rhenum, sub Hercynia silva situm, sub Habspurgiis olim, a quibus et conditum dicitur. Nomen a custodia duxisse videtur, cuius illic contra silvam constituendae magna est opportunitas. Unum ex quatuor oppidis, quae vulgo Waldstadt dicuntur, quae aequalis fere intervallo [orig: intervallô] ab invicem dissita, singulis pontibus Rhenum insternunt. Sunt autem illa Rinfeldia, Sacconium, Lauffenbergum et Waldshutum, sub Austriacis. Vide Christ. Urstis. Hist. Basil.

WALENSTADIUM quasi Italorum statio, hos enim Germani Walen vocant, oppid. est Helvetiae, in praefectura Sarunegaunensi, ad lacum Rivarium, qui hinc Walensee, vel Walenstatter see Germ. dicitur. Hic [orig: Hîc] videtur, adversus Rhaetorum irruptiones, custodias collocasse [orig: collocâsse] Tiberius. Ibidem Rhaetorum causae disceptari solent. sicut septem antiquorum Pagorum, in coenobio Eremitano: Bernens. et trium Pagorum, in loco das Kienholtz: Tigurin. et Bernatium Zofingae: Glaronensium et Uraniorum Merchae: eorundem et Suitiorum Bergerae. eorundem et Under Waldiorum Brunnae: Friburgensium et Soloduriorum, si cum 8. Pagis lites habent, Zofingae et Wilisovii: Basiliensium, scaphusianorum et Abbatiscellanorum, Badae, etc. Simler. descript. Helv.

WALHOFIA vulgo Walhoff, vicus Semigalliae, cis Duinam fluv. prope Ascheradam arcem, ubi Poloni ingenti clade affecti, A. C. 1626. mense Ianuar. a Gustavo Adolpho Rege.