December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: s0001

[gap: illustration]

page 717, image: s0843b

WALIS vide Vahalis.

WALLENSES aliis Wallones et Romani. Cum Germaniae populi provincias Imperii Romani in Occidentis partibus, nimirum Galliam, Hispaniam, Britanniam, Africam, atque Italiam, armis occupavissent, provinciales quidem priscum nomen suum retinuere [orig: retinuęre], ac modo suae quisque nationis proprio [orig: propriô] vocabulo [orig: vocabulô], modo [orig: modô], idque saepius, in commune Romani sunt appellati: novi autem possessores et domim Germani, honoris causa [orig: causâ], dicti sunt Barbari. Unde in priscis Legibus et Historiis item apud Gregorium Turonens. et Fortunatum Barbaros ac Romanos iunctim onminari et alteros alteris opponi constat. Hinc et Galliae partem, quae Odoni, Francorum Regi parebat, Franciam Romanam, i. e. Neustriam vel Franciam, Gallica [orig: Gallicâ] lingua [orig: linguâ] utentem luitprandus, l. 1. vocat, ut eam a Francia Germanica, sive ab Austrasia Lothariive regno et Germania distinguat. Et Nithardus, l. 3. Romanam linguam Teudiscae opponit. Brabantia itidem Romana Divo dicta est, Gallorum lingua [orig: linguâ] utens, le Wallon Brabant, et promiscue le Roman pays, Divaeus, Rerum Brabant. l. 7. Equestres ad lacum Lemanum, Cabllenses vulgo dicti et confines iis Vallenses, i. e. Sedunensis et Lausannensis Dioecesium partes, quae Gallica [orig: Gallicâ] lingua [orig: linguâ] utuntur, vulgo Pays Roman nuncupantur. Rhaeti etiam Curienses. portio quoudam Imperii Romni, se Romanos dicunt, et fabulosa Roemata Romans Gallis vocantur, quod sunt lingua [orig: linguâ] Romana [orig: Romanâ], i. e. Gallica [orig: Gallicâ] composita: Hos Romanos Germani, qui in illorum agris finibusque consedare [orig: consedâre], lingua [orig: linguâ] sua [orig: suâ] Wallenses, vel Wallanos nuncupavere [orig: nuncupavęre]: unde Giraldus Cambrensis scribit, in descript. Cambriae, l. 1. et 7. hanc Britanniae partem, post occupatum Britannicum regnum, dictam esse Walliam, a Saxonibus, lingua [orig: linguâ] sua [orig: suâ] extraneum quemlibet Wallum appellare solitis: et Guillimannus, l. 2. rer. Helvet. in Comitatu Sisgoviae, agri Basiliensis, oppidum Valenburgum, interpretatur Burgum Romanorum. Hodieque Germanis Sclavisque communiter Itali Walchen appellantur. Hinc et Walachia dicta, quod Romanos seu Italos incolas habuerit: Ita ergo Belgae, qui lingua [orig: linguâ] Gallica [orig: Gallicâ] utuntur, Germanis finitimi, Walen his, Gallis morem Germanorum sequentibus Wallons, vel Ouallons appellantur. Horum in Gallia Belgica tres sunt provinciae, Atrebates, Flandria Wallensis, et Hainoum, qui in commune pagus Wallensis, pays Walon vocantur: non sic tamen vocantur Sapaudia, Sedunensis, et Lausannensis dioeceseon portio, Burgundia Iurensis vel Sequanorum, Lotharingia, Luciloburgensis Ducatus et Leodicensis dioecesis ac pars Brabantiae supradicta, licet et ipsae lingua [orig: linguâ] Romana [orig: Romanâ] vel Gallica [orig: Gallicâ] simliter etiamnum utuntur, quamvis corrupta [orig: corruptâ]. Duo tandem in Lotharingia fluvii Nidae sunt, quorum alter alterum in Sarvum defert: Horum alter Nida Teutonicus, die Teutsche Nide; alter Romanicus vel Wallonicus, die Welsche dicitur, ab accolis German. et Romaua [orig: Romauâ] seu Gallica [orig: Gallicâ] lingua [orig: linguâ] utentibus. Hadr. Vales. Notit. Gall.

WALLERSTENIUM castrum Germaniae, in Suevia, sub proprio Comite, ex Familia Oetingensi, in qua Fridericus minor natu filius Ludovici, defuncti A. C. 1557. Wallerstenium ramum ex se produxit. Iuncta [orig: Iunctâ] enim sibi Euphrosuna [orig: Euphrosunâ] Comite Oetingensi, decessit is A. C. 1579. relicto [orig: relictô] fil. Wilhelmo [orig: Wilhelmô], qui obiit A. C. 1582. Pater, ex Ioanna Zollerensi, Martini Francilci (denati 1653. post matrimonium cum Isabella Eleonora Helfenstenia contractum) Mariae Magdalenae (uxoris Wilhelmi Marchionis Badensis) Ulrici (denati 1644.) Friderici Wilhelmi (cui uxor obtigit Rosina Susanna de Trubeneck ) et Margaretae (ex.. de Thun matris Guidobaldi Archiepiscopi Salisburgensis) Comitum Oetingensium etc. lineae Wallersteniae. E quibus Martino Francisco ex uxore praefata geniti sunt Maximil. Ferdin. (A. C. 1639.) Maria Francisca (uxor Cratonis Adolfi Ottonis Comitis de Cronenburg et Hohengeroldseck ) etc. Comites Oetingae etc. in Balderen. Philippus Iacobus Spenerus ubi supra, Parte 2. p. 26. et 122.

WALLIA [1] Visigothorum in Hispania Rex V. successit Sigerico, A. C. 416. reliquias Vandalorum Baetica [orig: Baeticâ] eiecit; Romanis amicus, a quibus etiam aquitaniam accepit, Isidor. Era [orig: Erâ] 454. exstinctus est A. C. 419. regni 3. successore Theoredo [orig: Theoredô] vel theodoride, quem vide.

WALLIA [2] principatus Angliae olim cum titulo Regni. Cum enino Britanni a Saxonibus (quos Vortigernus Rex contra Scotos et Pictos evocaverat) pulsi, versus Occidentem in altissimos montes se recepissent, ibi peculiare Regnum Cambriae, seu, uti Saxones vocabant, voce German. Walliae, nomine, condiderunt, quod post varias vices, quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] ad Angliae Reges pervenerit, diximus supra, voce Cambria. Vide et Vallia.

WALONES populi Belgicae, Latinis iuniorib. Wallons ipsis, German. Walen. Inter Scaldim et Legiam fluv. occupantque partem Flandriae, quae Gallicana, ab ipsis la Flandre Wallone, seu Gallicane dicitur, ubi tractus Tornacensis, Duacensis, atque Castellania Insulana, sub Gallis, ab A. C. 1667. Baudrand. Vide quoque Wallenses.

WALONIAE castrum Normanniae, in parte pagi Constantini, quam nonnulli Hagam, quidam Historici Angli Insulam Constantini pagi pro peninsula vocant, 2. circiter a mari leucis, hodie Valongnes. Nomen a Walone accepit, quod viri nomen lingua [orig: linguâ] Francica [orig: Francicâ] olim bonum significasse [orig: significâsse] refert Hadr. Vales. Notit. Gall.

WALPURGA sive WALPURGIS, S. Winibaldi et Willibaldi soror, ob eruditionem, inque aliis convertendis zelum ob sanctitatem in pretio fuit, A. C. 780. Condidit Hodoeporicon fratris Willibaldi. Vitam eius scripsit Philippus Aichstadianus, quae exstat Tom. IV. Antiqq. Lect. Henrici Canisii.

WALRAVIUS [1] ortum a Theodosio Laverbergii Toparcha ducens, (ex Helena, Ioannis Arduennae D. filia [orig: filiâ] ) Dieterici successoris, pater fuisse fertur, utmulatus Baccaraci ad Rhenum. ex eius abnepote Ioanne ortus Walravius, ex Barbara Munzenbergica, inter alios, filium habuit cognominem in ditionem successorem, maritum Agnetis Comitis Deckengergensis: ut alios vetustioris illius aevi, et certis historiae monumentis destituti, omittam.