03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 355, image: s0178

Binoctium, ii, n. zwo Nächte. Tacit. (Nox)

Binominis, e Adi. der zween Namen hat. Ouid. (Nomen)

Binomus, a, um idem quod Binominis.

Binus, a, um zweyfach, doppelt. Ouid.

Biocolyta, ae, m. Officier der Soldaten, welche die Strassenräuber wegjagen. ICt. von [gap: Greek word(s)] und [gap: Greek word(s)] .

Biolychnium, ii, n. die natürliche Lebenskraft. Medic.

Bion, onis, m. Nom. propr. eines Philosophen und Sophisten. Hist.

Biothanatus *, a, um, [1)] der eines gewaltsamen Todes stirbt. Lamprid. 2) zum Tode verurtheilt. Fresn. 3) ein Selbstmörder. Idem.

Bipalium, ii, n. Haue, Grabschauffel, Karst. Plin. (Pala)

Bipalmis, e Adiect. zwo Hände breit. Liu. (Palma)

Bipartio, iui, itum, ire, in zween Theile theilen. Colum. (Pars)

Bipartior, itus sum, iri, Depon. idem. Cic. Dicitur et Bipertior, bipertitus sum, iri [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print].

Bipartito, Aduerb. in zween Theile getheilt. Cic.

Bipartitus, a, um in zwey Stücke getheilet. Cic.

Biparus, a, um das zweymal gebohren hat. Gloss.

Bipatens, entis, o, n. an zween Orten offen. Virg. (Pateo)

Bipeda, ae, f. zweyschuhiger Backstein. Pallad.

Bipedalis, e Adi. [1)] zwey Schuhe breit oder lang. Iul. Caes. Homo moduli bipedalis, ein Mensch, der zween Schuhe hoch ist, klein. 2) Metaph. von schlechtem Stande. Hor.

Bipedaneus, a, um zwey Schuhe groß. Col. (Pes)

Bipedanus, a, um idem quod antecedens.

Bipennensis, is, m. der aus der Stadt Bipennium, oder Biel ist. Geogr.

Bipennifer, a, um [1)] der eine Helleparte träget. Ouid. 2) Subst. ein Hellepartirer. (Penna)

Bipennis [1], is, f. 1) eine breite Art. 2) Helleparte, auf beyden Seiten scharf, Partisane. Plin.

Bipennis [2], e Adi. das zween Flügel hat. Plin.

Bipennium, ii, n. die Stadt Biel in der Schweitz. Geogr.

Bipertio, iui, itum, ire, idem quod bipartio.

Bipes, bipedis, o. Adiect. zweyfüssig. Iuu.

Bipinella, ae, f. id. quod Bimpinella. Bimpinelle. Plin.

Biplex +, icis, o, idem quod Duplex. Gloss.

Bipontinus, a, um von Zweybrücken. Ducatus Bipontinus, das Herzogthum Zweybrücken. Geogr.

Bipontium, ii, n. Zweybrücken, eine Stadt in der Unterpfalz.

Biprora, ae, f. (nauis) doppeltes Vordertheil des Schiffs. Hyg.

Biremis, is, f. ein Schiff mit zwo Ruderbänken. Cic. (Remus)

Bireta +, ae, f. et Birretum, i, n. Hauptdecke, Baret, als ein Insigne, dessen man sich unter andern bey der Doctor- oder Magisterpromotion zu bedienen pfleget.

Birotum, i, n. ein Wagen mit zwey Rädern, ein Karn. Casel.

Birrum, i, n. et Birrus, i, m. ein Habit, der den Leib bedeckt, grober Regenmantel. Vopisc. Scrib. et Byrrhus, i, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print].

Bis *, Aduerb. zweymal. Cic. Bis de die, und bis die vel in die, zweymal des Tages. Cicero.

Bisaccium, ii, n. Satteltasche, Queersack. (Saccus)

Bisaltae, arum, m. plur. Einwohner des Landschaft Bisaltica. Virg.

Bisaltia, ae, f. Landschaft in Macedonien. Geogr.

Biscaia, ae, f. Landschaft in Spanien.

Biscens, entis, m. der doppelte Schatzung giebt. Fest.

Biscensus, i, m. idem quod Biscens.

Bisellium, ii, n. [1)] ein Stuhl, darauf ihrer zween sitzen können. 2) mit zwo Lehnen. (Sella)

Biseta, ae, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] porca, ein Schwein, an dessen Halse Borsten in die Höhe steigen. Fest.

Bisextilis e [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], idem quod Bissextilis.

Bismalua +, ae, f. Eibischwurz. Fresn.

Bismuthum +, i, n. Bißmuth, Marcasith. vulgo Marcasita.

Bison, ontis, m. [note of the transcriber: no gender determination in the print] et, onis, m. Auerochse, Büffel, Bisemstier. Solin. Illi cessit atrox Bubalus atque Bison. Mart.

Bispellio +, onis, m. Betrüger. ICt. al. dicunt idem esse quod vespillo.

Bissextilis e [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], annus, Schaltjahr. Ita dictus, quia bis dicebatur: Sexto Kalendas Martias. Ouid. Lib. Fastorum. v. 163. (Sex)

Bissextus, i, m. Schalttag.

Bistarda, ae, f. Trappgans. Plin.

Biston, onis, m. [1)] Nom. pr. Filii Martis et Callirhoes. Hist. 2) ein Thracier. Sil.

Bistonia, ae, f. [1)] Stadt in Thracien, vom Biston erbauet. 2) Thracien. Senec.

Bistonius, a, um der aus Bistonia ist. Ouid.

Bistorta, ae, f. Schlangenwurz. Botan.

Bisulcilingua, ae, o. [1)] der eine gespaltene Zunge hat. 2) ein Zweyzüngler, der ins Gesicht Gutes, und hinter dem Rücken Böses von einem spricht. Plaut. (ex Sulcus et Lingua.)

Bisulcus, a, um entzwey gespalten. Plin. Puluereumque solum pede pulsauere bisulco. Virg. pes bisulcus, ein Fuß mit gespaltenen Klauen.

Bisultor, oris, m. [1)] der ein Ding zweymal


page 357, image: s0179

rächet. 2) Zuname des heydnischen Gottes Mars. Ouid. (Vltor)

Bisurgis, is, m. der Weserfluß. Dicitur et Visurgis, is, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] Geogr.

Bisyllabum +, i, n. ein Wort von zwo Sylben. Varr.

Bithus, i, m. Nom. pr. eines berühmten Fechters, der in einem Streite mit dem Baccho geblieben seyn soll.

Bithymum, i, n. Honig von zweyerley welschen Quendelblüthen gemacht. Plin. (Thymus)

Bithynia, ae, f. die Landschaft Bithynien, in Kleinasien, wo Prusia liegt. Cic.

Bithynicus [1], i, m. [1)] ein Einwohner dieser Landschaft. 2) Cognomen familiae Romanae.

Bithynicus [2], a, um was zu Bithynien gehört.

Bithynos, i, m. ein Pflaster wider die Wassersucht. Cal. Med.

Bithynus, a, um idem quod Bithynicus. Quamquam et Cappadoces faciant equitesque Bithyni. Iuu.

Bitienses, ium m. die stets herum reisen.

Bito, ere, Obsol. gehen. Plaut.

Biton, onis, m. Nom. propr. eines Griechen, welcher nebst seinem Bruder Cleobis seine Mutter fünf Meilen weit auf einem Wagen zum Tempel der Juno geführet hat. Ouid.

Bitumen, inis, n. Judenpech, Judenleim, Harz, Bergwachs. Curt. (q. d. Pix tumens) Virg.

Bituminatus, a, um [1)] aus Bergharze gemacht, oder damit vermischt. 2) geschwefelt. Plin.

Bitumineus, a, um von Bergharze, it. schwefelicht. Siue bitumineae rapiunt incendia vires. Ouid.

Bitumino +, are, mit Judenpeche oder Kütte beschmieren.

Bituminosus, a, um idem quod Bitumineus [correction of the transcriber; in the print bitumineus].

Bituminosi lapides, Steinkohlen. item Torf.

Bituriges, um, m. ein et Volk in Frankreich, in dem itzigen Berry. Geogr.

Biturix, igis, f. et Bituricum, i, n. Stadt Bourges in Frankreich. Lucan.

Biualuis +, e Adiect. das zween Thorflügel hat. (Valua)

Bivertex, icis, o. Adi. mit zween Wirbeln. Sidon. (Vertex)

Biuira, ae, f. eine Wittwe, die zween Männer gehabt hat. Varr. (Vir)

Biuium, ii, n. Wegscheide, Scheideweg. Virg.

Biuius, a, um das zween Wege hat. Virg. (Via)

Bizatium, ii, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], siehe Byzantium.

Blabia, ae, f. die Stadt Blavet in Bretagne. Geogr.

Blacennomium *, ii, n. Narrenzoll, welchen die Nativitärsteller in Alerandria von ihrem Gewinnste zahlen mußten. Suid. von [gap: Greek word(s)] fatuus et [gap: Greek word(s)] vectigal legitimum.

Blactero, aui, atum, are, blöcken wie ein Widder. Ouid. siehe Blatero.

Blactio, iui, itum, ire, schreyen wie ein Camel. Philom.

Blada +, orum, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], Geträyde. ICt.

Blaesitas +, atis, f. das Stammeln, Lispeln in der Rede. Med.

Blaesus, a, um [1)] lispelnd, übel redend, der mit der Zunge anstößt. Mart. 2) ein jedweder Mangel an äusserlichen Gliedmassen. Medic. Scribitur et in hoc significatu, Blaessus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print].

Blamma *, atis, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] Schade, Nachtheil, Cic.

Blande, Aduerb. freundlich, schmeichelhaft. Compar. blandius. Cic. Superl. blandissime. Idem.

Blandenius, ii, m. Nom. propr. Viri. Cic.

Blandenona, ae, f. eine Stadt in Jtalien. Cic.

Blandicella, orum, n. plur. Schmeichelworte. Fest.

Blandicellus, a, um freundlich, schmeichlerisch. Fest. (Blandus)

Blandicule, Adu. freundlich. Apul.

Blandiculus, a, um liebkosend. Plaut. (ex blandus et dico)

Blandificus, a, um lieblich machend, ergötzend. Mart. Cap. (ex blandus et facio)

Blandiflous, a, um lieblich fliessend.

Blandiloquens, entis, o. lieblich redend, liebkosend. Macrob. (et blandus et loquor)

Blandiloquentia, ae, f. das Liebkosen. Cic.

Blandiloquentulus, a, um. ein wenig liebkosend. Plaut.

Blandiloquium, ii, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], id. quod blandiloquentia. August.

Blandiloquus, a, um schmeichelnd. Senec.

Blandimentum, i, n. [1)] was wohl thut, annehmlich ist, das Liebkosen. Cic. Blandimenta alicui dare, einem schmeicheln. Liu. 2) Metaph. Blandimentis impetrare radices, mit grosser Mühe zuwege bringen, daß die Pflanzen wurzeln. Plin.

Blandior, itus sum, iri. [1)] schmeicheln, streicheln, sich freundlich stellen, liebkosen. cum Datiuo. Cicero. Sic fortuna mihi blanditur, das Glück will mir so wohl. Idem. 2) vergnügen, blandiri sensibus. Cic. 3) vmbra blanditur populus, Ouid. der Pappelbaum lockt uns durch seinen Schatten zu sich.

Blandissime, Adu. sehrlieblich.

Blanditer, Adu. lieblich. Plaut.

Blanditia, ae, f. Schmeicheley, Betrug. Cic.

Blanditiae, arum, f. plur. Schmeichelworte, Schmeichelen, süsse, glatte Worte. Inconditae blanditiae, närrische und plumpe Liebkosungen. Blanditias. vendere, schmeicheln, damit man etwas erlange. Tibull.