03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 689, image: s0345

Constipatio + , onis. f. [1)] Verstopfung. 2) dichte Zusammensetzung. (Constipo)

Constipatus, a, um . versammlet, dicht an einander gedrängt. Prudent.

Constipo, are . zusammen drängen, dicht zusammen stellen. Cic.

Constituo, ui, tutum, ere. [1)] setzen, stellen, ordnen. Idem. 2) beschliessen. Terent. 3) einen Ort benennen, oder ausetzen. Idem. 4) nach Art der Baukunst etwas anlegen. Vitruu. 5) Constituere se, sich ins Lager stellen. Aul. Gell. 6) Constituere litem, eine Sache vor Gerichte anhängig machen. Cic. 7) Poenam in aliquem constituere, einen zur Strase ziehen. Idem. 8) bestimmen, verordnen. Aera militantibus, den Kriegsleuten die Bezahlung, den Sold bestimmen. 9) constituere accusationem, das anschaffen, was zur Anklage nöthig ist. 10) fidem constituere, es dahin bringen, daß man für glaubwürdig gehalten werde. Cic. 11) constituere remp. durch gute Gesetze, oder durch andre Mittel, den Unordnungen der Republic abhelfen. Liu. (Statuo)

Constitutio, onis, f. [1)] Ordnung, Satzung, Verordnung, Anstalt, Beschluß, Recht. Constitutio Prouincialis, Landesordnung. Constitutiones imperii, Reichsabschiede, Reichssatzungen, Reichsgesetze. ICt. Constitutiones Electorales Saxonicae, Churfürstlich-Sächsische Verordnungen. Idem. Constitutio Ecclesiastica, Geistliche Verordnung. 2) Zustand des Leibes, Gesundheit. Medic. 3) constitutio in oratione est prima conflictio caussarum ex depulsione intentionis profecta, hoc modo: fecisti, non feci, aut iure feci.

Constitutor, oris, m. [1)] ein Stifter. Quint. der eine Einrichtung macht. 2) legis, Gesetzgeber. Idem.

Constitutorius, a, um . der Abrede gemäß.

Constitutum, i, n. [1)] die Abrede, der Schluß. Suet. 2) Verordnung. Cic. 3) ein angesetzter Tag. Idem.

Constitutus [1], us, m. [1)] die Beschaffenheit. Fest. 2) idem quod Constitutio. 3) Menge von da stehenden Leuten.

Constitutus [2], a, um . 1) bestellt. Cic. Constitutus mandatarius, ein bestellter Gevollmächtigter. ICt. Constitutus Procurator, bestellter Anwald. Idem. 2) Constituta pecunia, Geld, das man zu zahlen versprochen hat. Idem. 3) beschaffen, ita animo constitutus. Cic. i. e. comparatus. 4) so weit gebracht, als es nöthig war; res constituta et definita. 5) erdichtet. constitutum crimen ex periculi rui tempore. Cic. 6) in guten Zustand gesetzt. Cic. bene de rebus domesticis constituti. 7) alles, worüber man mit jemanden einig geworden ist. Si quid constitutum habes cum podagra, fac in alium diem differas. Cic.

Consto, stiti, stitum et statum, stare, 1) beysammen stehen. 2) Agmen constitit, die Armee stand still. Curt. 3) bestehen. 4) kosten, gelten. Dimidio minoris constat, es kostet um die Hälfte weniger. 5) Ratio constat, die Rechnung ist richtig. 6) mit einem einig seyn. Constat hoc mihi tecum, wir sind darinnen einig. 7) beständig in etwas sich gleich seyn, sibi constare. Hor. 8) Constat de ea re, diese Sache ist ausgemacht. Cic.

Constrator, oris, m. Bedecker. Auson. (Consterno)

Constratum, i, n. Decke.

Constratus, a, um , [1)] bedeckt. 2) bestreuet. 3) gepflastert. Silice, mit Kieselsteinen. Colum.

Constrepo, pui, pitum, pere, knistern, knarren. Aul. Gell. item rauschen, ein Geräusch machen. (Strepo)

Constricte, Adu. fest. August. (Constrictus)

Constictio, onis, f. das Binden. Macrob.

Constrictiuus, a, um , zusammenziehend. Macrob.

Constricto, are , Frequent. zusammen binden. Tertull. (Constringo)

Constrictus, a, um , zusammen gebunden. Quint.

Constringo, strinxi, strictum, stringere, [1)] zusammen binden. Terent. Aliquid. 2) Metaph. Constringere mentem, sich mässigen, die Begierden zähmen. Lucan. 3) Constringere se sponsione, sich durch Bürgschaft verbindlich machen. ICt. 4) Constringi necessitate, gezwungen werden. Cic.

Constructio, onis, f. 1) die Aufbauung, der Bau. 2) Zusammensetzung. Cic. Zusammensetzung der Rede. Gramm.

Constructor, oris, m. 1) ein Aufbauer. 2) der eine Rede zusammen setzt. (Constrno)

Constructus, a, um , [1)] aufgebauet. 2) zusammen gesetzt. 3) besetzt. Horat. Mensa, constructa dape multiplici. Catull. Compar. Constructior. Idem.

Construo, struxi, structum, struere, [1)] zusammen häuffen. 2) bauen. Idem. 3) ordnen, richten, zusammen setzen. Construere vocabula, die Wörter nach der richtigen Ordnung der Regeln setzen. Gramm.

Constuprator, oris, m. ein Hurer, Weiberschänder. Liu. (Constupro)

Constupratus, a, um , [1)] geschändet. Cic. 2) Metaph. Constupratum iudicium, ein mit Geld bestochenes Gericht.

Constupro, prare, schänden, nothzüchtigen. Liu.

Consuadeo, suasi, suasum, suadere, rathen, einem mit Rathe beystehen. Plaut. (Suadeo)

Consualia, orum, n. plur. Spiele und Feste dem Consus zu Ehren. Liu.

Consuanetes, um, m. plur. ein Volk, das vor Zeiten auf den Alpengebirgen gewohnet hat. Plin.

Consuasor, oris, m. ein Rathgeber. Cic.

Consuauior, ari , Deponens. küssen. Apul.