03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 881, image: s0441

Dexter, dextera, et tra, dexterum, et trum, [1)] recht, rechts, der auf der rechten Seite stehet. Cornu dextrum, der rechte Flügel. Liu. 2) idem quod Prosper, ersprießlich, glücklich. 3) geschickt, tüchtig. Terent. Instrumento vti dextro, sich eines tüchtigen Werkzeugs bedienen. Rerum dexter modus, geschickte Manier. 4) günstig. Dexter Apollo, der günstige Apollo. Stat. Comparat. Dexterior, ius [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print]. Equus dexterior, ein Handpferd. Suet. Superlat. Dexterrimus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print].

Dextera, erae, et Dextra, trae, f. [1)] die rechte Hand. Tac. Locus honoris. Ablat. Dextra, zur Rechten. Liu. A dextra venire, von der rechten Hand herkommen. Terent. 2) Renouare dextras, Tucit. das Bündniß erneuern. Dextra Dei, est Potentia diuina, göttliche Allmacht. per Hebr.

Dextere, Adu. [note of the transcriber: no word class determination in the print], et Dextre, Adu. geschicklich, recht und wohl. Liu.

Dexteritas, atis, f. Geschicklichkeit, Fleiß, Treue, Aufrichtigkeit. Ingenii dexteritas, Geschicklichkeit, Fertigkeit. Liu.

Dextimus, a, um, zur rechten Hand. Via dextima, der Weg zur rechten Hand. Varr. Cum equitatu apud dextimos curare, auf dem rechten Flügel mit der Cavallerie commandiren. Fest.

Dextrale, is, n. [1)] ein Armband an der rechten Hand. Hieron. 2) Dextralia, ium, n. plur. Manschetten, Handkrausen.

Dextrariolum + , i, n. [1)] Armgeschmeide. 2) Dextrariola, orum, n. plur. Handkrausen, Manschetten.

Dextrarius + , a, um, proprie, zur rechten Hand gehörig. Equus dextrarius, ein Handpferd. Pexenf.

Dextratio, onis, f. Lenkung zur rechten Seite. Solin.

Dextratus, a, um, zur rechten Hand liegend. ICt.

Dextre, Aduerb. [note of the transcriber: no word class determination in the print], et Dextere, Aduerb. glücklich, fein, bequem, geschickt, fleissig, treu, redlich, aufrichtig. ICt. Compar. Dexterius, Aduerb. [note of the transcriber: no word class determination in the print]. Horat. Superl. Dexterrime, Aduerb. [note of the transcriber: no word class determination in the print].

Dextro, are, [1)] an der rechten Hand führen. Aliquem. Hist. 2) zwey Pferde neben einander führen. Solin.

Dextrocherium + , ii, n. ein Armband am rechten Arme, Armzierde, Armspange. Iul. Capitol.

Dextrorsum, Adv. [note of the transcriber: no word class determination in the print] et Dextrorsus, Adu. nach der rechten Seite zu, rechter Hand wärts. Horat.

Dextrouersum, Adv. [note of the transcriber: no word class determination in the print] et Dextrouorsum, Adv. [note of the transcriber: no word class determination in the print] per Antistaechon. Aduerb. rechter Handwärts. Plaut.

Di, Praepositio inseparabilis. v. g. Diduco, Dimitto, sie bedeutet 1) hin und her; 2) von einander; 3) nicht. Diffidere, nicht trauen, ein Mißtrauen haben. 4) anders. Dissentio, ich bin anderer Meynung.

Dia [1], ae, f. Die, eine Stadt im Delphinate. Geogr.

Dia [2], ae, f. [1)] Nomen propr. einer Göttinn der Jugend, welche von den Sicyoniern und Philiasiern verehret wurde. Strab. 2) Dia ist in den Apotheken und officinalibus medicamentis so viel als Basis oder Ingrediens primarium. Med. 3) Nom. propr. einer Jnsel. Ouid. 4) Nom. Adiect. Femin. a Dius, göttlich.

Diabathra * , ae, f. et Diabathrum, i, n. [1)] graec. eine Gattung Pantoffeln bey den Griechen, 2) Schlittschuhe.

Diabathrarius, ii, m. der griechische Sohlen oder Pantoffeln macht, ein Pantoffelmacher, Schuster.

Diabaticus * , a, um, idem quod Transitorius. Vectigal diabaticum, Zoll für den Durchgang der Kaufmannsgüter.

Diabetes, ae, m. [1)] Harnruhr, Harnfluß, steter Harngang. Diabetes calculosus, heftige Steinharnung. Medic. 2) idem quod Sipho, Springröhre, dünne Röhre. Cels. 3) ein Heber. 4) eine Sprütze. Medic.

Diabole * , es, f. [note of the transcriber: no gender determination in the print] Nom. pr. einer Göttinn der Verläumdung, welche die Athenienser verehrten, damit sie keine Verläumdung, oder keinen Haß unter ihnen anblasen möchte. Hist.

Diabolicus * , a, um, teuflisch, a sequenti.

Diabolus, i, m. [1)] der Teufel, böse Feind. 2) ein Verläumder. 3) idem quod Dilapidator, ein Verschwender, Verprasser, Verthuer. Plaut.

Diabotanum * , i, n. Pflaster aus Kräutern. Med.

Diabrectica * , orum, n. plur. anfeuchtende, benetzende Arzneyen. Med.

Diabrosis * , is, f. Durchfressung, Zerbeissung. Cels.

Diabrotica, orum, n. plur. scharfe, beissende Arzneyen. Med.

Diacarthamum * , i, n. gewisse Latwerge für das Haarausfallen. Idem.

Diacassia * , ae, f. gelind purgirende Arzney.

Diacatoche * , es, f. et Diacatochia, ae, f. Besitz der Güter. ICt.

Diacatochus * , i, m. Besitzer seiner Güter.

Diacheton * , i, n. Weißdom. Plin.

Diachorema * , atis, n. Unflath.

Diachoresis * , is, f. id. quod Diachorema.

Diachylon * , i, n. Saftpflaster. Medic.

Diachyton * , i, n. [1)] süsser Wein. Plin. 2) idem quod Diachylon.

Diacinema, atis, n. Abweichung, Verrenkung der Gebeine. Med.

Diacitrinus + , a, um, hohe Citronenfarbe. Leo Ost.

Diaclysma, atis, n. [1)] Mundwasser, den üblen Geruch zu benehmen, oder die Zähne und das Zahnfleisch zu befestigen. Med. 2) Auspühlung des Mundes. Idem. 3) dicker Saft. Idem.

Diaco, onis, m. ein Diener im Predigtamte. Ambros.

Diacodion, ii, n. [1)] ein Saft aus Mohnsaamen. Plin. 2) Brustsyrup.