03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 1133, image: s0567

Expromitto, misi, missum, mittere, für einen zu bezahlen versprechen. (Mitto)

Expromo [1], promsi, promptum, promere, [1)] hervor ziehen, heraus langen, hervor thun, heraus nehmen. Aliquid. Varr. 2) Met. Supplicium in aliquem expromere, einen am Leben strafen. Cic. 3) heraus sagen, hervorbringen Pectore aliquid expromere, etwas sagen. Plaut. 4) anwenden, auslassen. Industriam in aliqua re expromere, seinen Fleiß an ein Ding wenden. Cic. Expromere crudelitatem in inimico suo, seinen Grimm an seinem Feinde auslassen. Idem. (Promo)

Expromo [2], are, idem . Apic.

Expromto, are, oft hervor geben. Fulg.

Expromtus, a, um, [1)] hervor gelegt, hervor gethan, heraus genommen. 2) geschwind, hurtig, fertig. Ter.

Expropero, are, idem quod celeriter consummo. Gruter.

Exproximus + , i, m. Qui proximi Scriniorum officio abiit. ICt.

Expudoratus, a, um, unverschämt, grob. Isidor.

Expugnabilis, e Adiect. was man erobern kann, bezwingbar; was zu bezwingen, oder zu überwältigen ist. (Expugno)

Expugnassere, Infinit. antiq. idem quod Expugnaturum esse, erobern werden. Plaut.

Expugnassero, Fut. Coniunct. antiq. pro Expugnauero, ich werde erobern. Idem.

Expugnatio, onis, f. Eroberung, Ueberwältigung. Cic.

Expugnator, oris, m. [1)] ein Eroberer, Ueberwinder, Sieger. 2) Pudicitiae expugnator, ein Ehrenschänder. Idem.

Expugnatorius, a, um, erobernd, einnehmend.

Expugnatus, a, um, [1)] überwunden, erobert, mit Gewalt eingenommen. 2) Met. Mens expugnata, ein Gemüth, das zum Beyfalle gebracht worden ist. Stat.

Expugno, aui, atum, are, [1)] bezwingen, erobern. Vrbem. Cic. 2) Metaph. Pudicitiam puellae expugnare, ein Mädchen nach langem Widerstande überreden, und zu Falle bringen. Cic. 3) Aurum alicui expugnare, einem Geld abdringen, auspressen. Plaut. 4) Aliquem auro, einen durch Gold gewinnen. bestechen. Cic. 5) Carcerem, aus dem Gefängnisse losbrechen. 6) zum Beyfalle bringen, bereden. Propert. 7) darthun. Expugnare aliquid certa ratione. Cic. (Pugno)

Expuitio, onis, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et Exspuitio, onis, f. Anspeyung. Sanguinis expuitio, Blutauswerfung. Plin.

Expullulo + , are, hervorsprossen, oder wachsen. (Pollulo)

Expulsatus, a, um, ausgetrieben, weggelassen. Ammian. (Expulso)

Expulsim, Adu. mit Schlagen. Pila expulsim ludere, den Ball schlagen. Varr.

Expulsio, onis, f. Ausjagung, Vertreibung.

Expulso, are, Frequent. austreiben, ausstossen. Mart.

Expulsor, oris, m. ein Vertreiber. Cic.

Expulsus, a, um, i. q. Expulsatus, ausgestossen, ausgetrieben, verjagt. Finibus expulsus patriis, aus dem Vaterlande verjagt. Virg. (Pello)

Expultrix, icis, f. eine Austreiberinn, Verjagerinn. Cic.

Expumo, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], et Exspumo, are, wie Schaum heraus fliessen. Cels.

Expunctio, onis, f. Austilgung. Tert.

Expunctor, oris, m. ein Austilger. Idem.

Expunctus, a, um, ausgekratzt, ausgetilgt. Miles, stipendiis expunctus, der keinen Sold mehr bekommet, ein abgedankter ausgemusterter Soldat. Paul. ICt. a sequenti.

Expungo, punxi, punctum, pungere, [1)] auskratzen, durchstreichen, auslöschen. Nomen debitoris, des Schuldners Namen durch streichen. Plaut. 2) Metaph. Partam gloriam expungere, die erlangte Ehre verlieren. Plaut. 3) Militem expungere stipendiis, dem Soldaten seinen Sold nicht mehr geben, ihn cassiren. ICt.

Expuo, pui, putum, puere [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Exspuo, pui, putum, puere, ausspeyen. Plin. 2) Metaph. Mare expuit illum, das Meer hat ihn aus Ufer geworfen.

Expurgatio, onis, f. [1)] Reinigung. 2) Entschuldigung. Plaut.

Expurgator, oris, m. Feger, Reiniger. Caes.

Expurgatorius, a, um, reinigend. Idem.

Expurgo, are, [1)] säubern, reinigen, ausputzen, aussäubern. 2) Metaph. vertheidigen, entschuldigen, rechtfertigen, verantworten. Suspicionem, den Argwohn ablehnen. Cic. Non facile est hoc expurgatu, dieses läßt sich nicht leicht entschuldigen. Terent. 3) von Fehlern befreyen, expurgare sermonem. Cic. (Purgo)

Expurpuratus, a, um, dem der Purpur ausgezogen ist. Scrib. (Purpura)

Exputabilis, e Adiect. ausdenklich.

Exputatus, a, um, ausgehauen, beschnitten.

Exputo, aui, atum, are, [1)] aushauen, beschneiden. Vitem totam, den ganzen Weinstock abschneiden. Colum. 2) erwägen, ergründen, aussinnen. Id exputare non possum, das kann ich nicht begreifen, daraus kann ich nicht klug werden. Cic. (Puto)

Exputresco, putrui, putrescere, Inchoat. ganz verfaulen. Plaut. (Putris)

Exquaestor, oris, m. der Zahlweister oder Quaestor gewesen ist.

Exquiliae, arum, f., arum, f. plur. der höchste Berg in Rom, wo jetzo die Kirche S. Maria Maggiore stehet, deswegen also benennet, weil daselbst das Schloß und die Excubiae, oder Wache des Königs Tillius Hostilius, gestanden hat. Ouid.