03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 1135, image: s0568

Exquilius, a, um, zu dem Berge Exquilio gehörig. Mons exquilius. Ouid.

Exquilinus, a, um,, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] zu diesem Berge gehörig. Exquilina porta, das exquilische oder Lasterthor, weil nämlich die bösen Weiber, Hexenmeister und Zauberinnen, ihre Beschwörungen daselbst anzustellen pflegten, indem nicht weit davon der Verurtheilten Gräber waren. Porphyr.

Exquiro, quisiui, quisitum, quirere, [1)] nachfragen, ausforschen, aussuchen. Aliquid ex, vel ab aliquo exquirere, etwas von einem erforschen. Cic. 2) Alicuius consilium, einen um Rath fragen. Idem. Alicuius mores exquirere, nach jemands Aufführung fragen. Idem. 3) Aliquid ad rationem alicuius rei exquirere, ein Ding gegen ein anders halten. Idem. (Quaero)

Exquisite, Aduerb. [1)] ausgesucht. 2) eigentlich, mit Fleiß, genau. Compar. Exquisitius. Suet. Superlat. Exquisitissime, mit größtem Fleisse. Aul. Gell.

Exquisitim, Aduerb. Varr. idem quod Exquisite.

Exquisitio, onis, f. Auslesung, Erforschung. ICt.

Exquisitus, a, um, [1)] ausgesucht, auserlesen. Cic. 2) genau. Vir exquisito iudicio, ein Mann von scharfem Verstande. Id. 3) Supplicium exquisitum, eine sehr scharfe Strafe. Idem. 4) Epulae exquisitae, auserlesene köstliche Speisen. Plin. Comparat. Exquisitior. Quint. Superlat. Exquisitissimus. Plin.

Exradico, are, mit den Wurzeln heraus ziehen. Melius dicitur Eradico, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print]. (Radix)

Exrex, regis, m. der nicht mehr König ist. Histor.

Exrogo, are, aus dem alten Gesetze etwas durch ein neues abschaffen. Fest.

Exsacrifico, are, Obsol. opfern, aufopfern, Opfer schlachten. Enn. ap. Cic.

Exsaeuio, saeuiui, saeuitum, saeuire, auswüthen, verwüthen. Liu.

Exsalsesco, escere, den salzigen Geschmack verlieren. Liu.

Exsanguinatus, a, um, blutlos gemacht, verblutet, ohne Blut. Vitr. (Sanguis)

Exsanguis, e Adiect. [1)] ohne Blut. 2) erblasset. Metu exsanguis, vor Schrecken blaß. Ouid. 3) kraftlos. 4) blaßmachend (bey den Poeten,) exsangue cuminum. Hor.

Exsanio, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Exanio, are, den Eyter ausdrücken. Cels. (Sanies)

Exsatiatus, a, um, ersättiget, gestillet.

Exsatio, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], et Exatio, are, [1)] erfüllen, ersättigen. 2) Enses exsatiare cruore, die Schwerdter mit Blute besudeln. Sil. 3) befriedigen, exsatiare aliquem morte alicuius. Liu. (Satis)

Exsaturatus, a, um, ersättiget.

Exsaturo, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], et Exaturo, are, [1)] ersättigen. 2) befriedigen. Exsaturare libidinem, die böse Begierde ersättigen. Cic. (Satur)

Exscalpo, scalpsi, scalptum, scalpere [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Excalpo, scalpsi, scalptum, scalpere, ausgraben, aushauen, aushöhlen. Cato. (Scalpo)

Exscendo, scendi, scensum, scendere, [1)] aussteigen. Ex naui in terram exscendere, aus dem Schiffe steigen. 2) übersteigen. (Scando)

Exscensio, onis, f. [1)] das Aussteigen. Liu. 2) Exscensionem facere, eine Landung thun. Curt.

Exscensus, us, m. das Aussteigen. Tacit.

Exscindo, scidi, scissum, scindere [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Excindo, scidi, scissum, scindere, [1)] ausschneiden, aushauen. Cic. 2) zerstören, vertilgen. Virg. (Scindo)

Exscreabilis, e [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], et Excreabilis, e Adiect. leicht auszuspeyen. Plin. (Escreo)

Exscreatio, onis, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et Excreatio, onis, f. das Ausspeyen.

Exscreatus, us, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] et Excreatus, us, m. idem quod Excreatio. Cael. Aurel.

Exscreo, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Excreo, are, ausspeyen. Aliquid. Cels. sich räuspern. (Screo)

Exscribo, scripsi, scriptum, scribere, [1)] ausschreiben. 2) abcopiren. 3) Metaph. abbilden, vorstellen. Exscribere patrem similitudine, dem Vater gleich seyn. Plin. (Scribo)

Exscriptor, oris, m. ein Ausschreiber.

Exscriptus, a, um, ausgeschrieben, abgeschrieben. Cic.

Exsculpo, sculpsi, sculptum, sculpere [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Exculpo, sculpsi, sculptum, sculpere, [1)] ausstechen, abstechen, bilden, schnitzen. Cic. 2) ausschlagen. Alicui oculos exsculpere, einem die Augen ausschlagen. Ter. 3) Ex aliquo aliquid, aus einem etwas erzwingen. Idem. 4) Versus exsculpere, Verse auskratzen. Corn. Nep. (Sculpo)

Exseco, secui, sectum, secare [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Execo, secui, sectum, secare, [1)] aushauen. Alicui aliquid. Cic. 2) Metaph. ausrotten. Pestem reipublicae exsecare, was dem gemeinen Wesen schädlich ist, aus dem Wege räumen. Cic. 2) benehmen. Exsecare neruos vrbis, einer Stadt alle Mittel, sich aufzuhelfen, benehmen. Idem. (Seco)

Exsecror, ari, Depon. siehe Execror.

Exsectio, onis, f. [1)] Ausschneidung. 2) Ausrottung. Cic. (Seco)

Exsector, oris, m. ein Ausschneider, Aushauer. Exsector virilitatis, der einen castrirt. Apul.

Exsectus, a, um, [1)] ausgeschnitten. Cic. 2) Metaph. beraubet. Plin. iun.

Exsecutio, onis, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] Executio, onis, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] vel Exequutio, onis, f. [1)] Vollziehung, Vollführung, Vollstreckung, Vollbringung. 2) Strafe. Militaris exsecutio, Kriegszwang. (Exsequor)

Exsecutor, oris, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] et Executor, oris, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] vel Exequutor, oris, m. [1)] der die Hülfe thut. 2) ein Rächer, Vollstrecker, Vollführer, Vollbringer, Verrichter. 3) Executores testamenti, die, welche des Verstorbenen letzten Willen vollziehen. ICt. 4) Scharfrichter, Nachrichter.

Exsecutorialis, e [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] Executorialis, e [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] vel Exsequutorialis, e Adiect. Litterae exsecutoriales, Briefe, dadurch der Richter sein Urtheil vollstrecken läßt. ICt.