03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 1137, image: s0569

Exsecutus, a, um, vollbracht, vollstreckt.

Exsensus, a, um, sinnlos, unempfindlich, ohne Verstand. Aul. Gell. (Sentio)

Exsequens, entis, o. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] et Exequens, entis, o. der etwas ausrichtet. Comparat. Exsequentior, ius [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print]. Superl. Exsequentissimus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print]. Aul. Gell.

Exsequiae, arum, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et Exequiae, arum, f. plur. Leichenbestattung. Ter. Ouid.

Exsequialis, e [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], et Exequialis, e Adiect. zur Leichenbestattung gehörig. Ouid.

Exsequio, are, Obsol. et Exsequior, ari, Depon. zur Erde bestatten.

Exsequor, et Exequor, secutus, et sequutus sum, sequi, Depon. [1)] folgen. Antiquum modum sationis, der Alten Art zu säen folgen. Cic. 2) vollenden, ausrichten, vollbringen, vollstrecken. Aliquid. Cic. 3) leiden. Egestatem exequi, Mangel leiden. Plaut. 4) strafen. Delicta exequi, die Verbrechen strafen. Suet. 5) Verbis aliquid exsequi, etwas erklären. Cic. 6) ausführen, verfolgen. Ius suum armis, sein Recht mit den Waffen ausführen. Caes. 7) sermonem cum aliquo, mit einem eine Unterredung halten. Plaut. 8) für prosequi; laude aliquem exsequi, einen loben. Cic. 9) fortsetzen. Aliquid exsequi vsque ad extremum. Cic. (Sequor)

Exsero, serui, sertum, serere, id. quod Exero, [1)] heraus strecken, heraus thun. Plin. 2) entdecken. Mentis secreta exerere. Suet. 3) sich losmachen. Exerere vincula. Colum. 4) etwas an den Tag bringen. Claudian. 5) Exerunt se cochleae, die Schnecken kriechen aus ihren Häusern hervor. Plin.

Exserto, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] idem quod Exerto.

Exsibilatio, onis, f. die Auszischung. Senec.

Exsibilo, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Exibilo, are, [1)] auszischen, verlachen. 2) dadurch vertreiben. Liu. (Sibilus)

Exsiccatio, onis, f. die Austrocknung. Cels.

Exsiccatus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], et Exiccatus, a, um, [1)] ausgetrocknet, ausgedörret. 2) Metaph. Exsiccatum genus orationis, eine Rede, die weder Kraft, noch Saft hat. Cic. 3) von einer Feuchtigkeit ausgeleert, lagenae furtim exsiccatae. Cic. (Exsicco)

Exsiccesco, ere [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], et Exiccesco, ere, Inchoat. trocken werden. Vitruu.

Exsicco, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], et Exicco, are, [1)] austrocknen. 2) Pocula exsiccare, die Becher ausleeren. Horat.

Exsigno, are, auszeichnen. Plaut.

Exsilio, et Exilio, silui, siliui, et silii, sultum, silire, [1)] aufspringen. 2) entspringen, einen Sprung hinaus thun. De, ex loco aliquo exsilire, aus einem Orte entspringen. Ouid. 3) Ad aliquem exsilire, zu einem hinaus springen. Ter. 4) Gaudio exsilire, vor Freuden aufspringen. Cic. 5) Exsilire in arma, die Waffen schleunig ergreifen. Stat. 6) fortgehen. Exsiluerunt principes neque in ista [correction of the transcriber; in the print sta] concione adfuerunt. Cic. (Salio)

Exsilium, ii, n. idem quod Exilium, das Elend, die Verstossung ins Elend. Cic.

Exsimulate, Aduerb. scheinbarlich.

Exsimulo, are, scheinbarlich werden. Non.

Exsinceratus, a, um, unsauber, besundelt, befleckt. Plaut. (Sincerus)

Exsinuatus, a, um, ausgespannt, ausgedehnt.

Exsinuo are, [1)] idem quod E sinu emitto, hervor gehen. 2) ausbreiten. Auson. (Sinus)

Exsolesco, ere, Obsol. entwöhnen. Tertull.

Exsoluo, solui, solutum, soluere [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Exoluo, ui, solutum, soluere, [1)] auflösen, aufbinden. 2) Aliquem poena exsoluere, einen von der Strafe lossprechen. Plaut. Tac. 3) Religione iurisiurandi exsoluere, des Eyds entlassen. Liu. 4) Suspicione se exsoluere, sich des Verdachts entledigen. Ter. 5) bezahlen. Nomina exsoluere, die Schulden bezahlen. Cic. Vota exsoluere, die Gelübde bezahlen. Liu. 6) befreyen, aliquem sollicitudine. Sec. 7) Poenas morte. Tacit. am Leben gestraft werden. 8) Exsoluere venas. Tac. die Adern öffnen. (Solno)

Exsolute, Adu. frey.

Exsolutio, onis, f. Bezahlung, Auszahlung. Vectigalis exsolutio, Abstattung des Zolls.

Exsolutus, a, um, [1)] aufgelöst. 2) entlediget. 3) bezahlt.

Exsomnio + , are, [1)] erwachen. Gloss. 2) erwecken.

Exsomnis, e. Exomnis, e Adiect. ohne Schlaf, wachsam, der nicht schläft. Vellei. Pat.

Exsono, ui, itum, are, erschallen. Petron.

Exsorbeo, bui, sorptum, sorbere, [1)] aussuppen, aussaugen. Ouum exsorbere, ein Ey austrinken. Plin. 2) Metaph. Difficultatem exsorbere, die Schwierigkeit überstehen. Cic. 3) Exsorbere sanguinem alicuius iniquo iudicio, eines Blut durch ein ungerechtes Urtheil vergissen. Cic.

Exsordesco, dui, descere, [1)] unfläthig werden. 2) verächtlich werden. Gell. (Sordes)

Exsors, ortis, o. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] et Exors, ortis, o. [1)] frey, ausgeschlossen, eines Dinges nicht theilhaftig. cum Genitiuo. Amicitiae exsors, mit dem niemand Freundschaft hält. Liu. 2) ausserordeutlich, honorem exortem ducere. Virg. (Sors)

Exsortium, ii, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et Exortium, ii, n. die Ausschliessung. Apul.

Exspatior, ari, Depon. [1)] ausspatzieren. 2) ausschweifen. 3) überlaufen Flumina exspatiata, Flüsse, die überlaufen. Ouid.

Exspecto, are, s. Expecto.

Exspergo, spersi, spersum, spergere, besprengen, ausstreuen, ausspritzen. Sanie exspersus, mit Eyter besprenget. Virg.

Exspernor, ari, verachten. Plaut.