03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 1231, image: s0616

Formidabilis, e Adiect. erschrecklich, fürchterlich, entsetzlich, was zu fürchten ist. Ouid. Mors omnibus est formidabilis, vor dem Tode fürchtet sich jedermann. Cic. (Formido)

Formidamen, inis. n. ein Gespenst, (Ungethüm.)Apul.

Formidatio, onis, f. Furcht. Cic. Dub.

Formidatus, a, um, gefürchtet. Horat.

Formido [1], inis, f. [1)] Furcht, Schrecken, Furchtsamkeit. Cic. Formidine poenae, aus Furcht der Strafe. Formido fert interdum rationem, pauor puerilis est; metus futura perspicit; timor quasi tumor, est subita consternatio: et Formido est metus permanens. Hieraus ist nun zu urtheilen, was für ein Wort man brauchen soll, wenn im Deutschen das Wort Furcht zu übersetzen vorkömmt. 2) Federlappen, und alles, was gebraucht wird, um die Vögel zu verscheuchen: sic dicuntur, quod formidinem feris afferunt. Virg. 3) alles, was einen erschreckt. Quosdam post mortem formidines extimescunt.

Formido [2], are, [1)] fürchten, Furcht oder Scheu haben. Formido mihi, ich fürchte mich. Plaut. Formidat auro, ne surripiatur, er fürchtet, das Gold möchte ihm gestohlen werden. Idem. Iracundiam alicuius formidare, eines Zorn fürchten. Cic. 2) Bedenken tragen. Formidare credere alicui, Bedenken tragen, einem zu glauben. Plaut. Formido wird gebraucht, wenn man sich äusserlich; Paueo aber, wenn man sich innerlich fürchtet. e. g. Paueo intus, et tormido foris, inwendig habe ich Schrecken, auswendig Furcht. Plaut.

Formidolose, Aduerb. erschrecklich. Cic.

Formidolosus, a, um, [1)] erschrecklich. 2) furchtsam. Actiue et Passiue sumitur sowohl von dem, der sich fürchtet, als von dem, der gefürchtet wird. Aul. Gell. 1) Dubia et formidolosa tempora, gefährliche und erschreckliche Zeiten. Cic. Formidolosissimum bellum, ein sehr erschrecklicher Krieg. Idem. 3 [correction of the transcriber; in the print 2] ) Ad ingredienda flumina formidolosus, der sich fürchtet, ins Wasser zu gehen. Colum. Compar. Formidolosior. Veget. Superlat. Formidolosissimus. Suet.

Formidus, a, um, Obsol. Warm. Fest.

Formio, onis, m. [1)] eine Flechte, Binsendecke, Feigenkorb, Rosinenkorb. 2) lederner Wassereymer. Vlp. 3) Istriae fluuius, hodie Cesanus, vulgo Cesana. Geogr.

Formiter + , Aduerb. Idem. ac Formaliter, förmlich, mit ausgedrückten Worten. ICt.

Formo, are, [1)] gestalten, bilden, machen, zurichten, eine Form oder Gestalt geben, in ein Geschicke bringen. Formare imaginem, ein Bildniß machen. Cic. in muliebrem siguram et habitum formare aliquem, einen zum Weibe machen. Idem. 2) Met. Stilo orationem, durch Uebung sich im Reden bilden. suet. 3) Classem formare, eine Flotte ausrüsten. Virg. 4) unterweisen, unterrichten. Formare iuuentutem, die Jugend unterweisen. Quint. 5) Formare hominem in mores suos, einen nach seinen Sitten ziehen. Liu. 6) Gaudia mente formare, sich die Freude in Gedanken vorstellen. Ouid. 7) Orator format animos, er lenkt die Herzen der Zuhörer, wohin er will. (Wie der, der im Wachse arbeitet, in das Wachs drückt, was er will.)Cic. (Forma)

Formosa, ae, f. die Jnsul Formosa, auf dem indischen Meere. Geogr.

Formose, Aduerb. fein, hübsch, schön, zierlich. Apul. Comparat. Formosius. Superlat. Formosissime. August. (Formosus)

Formositas, atis, f. Schönheit. Cic.

Formosulus, a, um, Dimin. etwas schön. Varr.

Formosus, a, um, schön, hübsch, wohlgestaltet. Formosa puella, ein schönes Mädchen. Tibull. Comparat. Formosior. Superl. Formosissimus. Virg.

Formucapes, um, f. [note of the transcriber: no gender determination in the print] Zangen. Fest.

Formula, ae, f. Dimin. [1)] kleine Schönheit, Gestalt. Plaut. 2) Form, Vorschrift, Muster, Weise, Manier und Gestalt, darnach man ein Ding machen soll. 3) eine Receptformul. 4) Formula Testamenti, eine Testamentsformul. Cic. 5) Formula loquendi, die Art zu reden. idem. 6) ein Proceß. Formulam iniuriarum alicui intendere, einem einen Jnjurienproceß an den Hals hängen. Suet. 7) ein allgemeiner Satz, nach welchem man die besondern Sätze beurtheilen kann. 8) die gewöhnlichen Formulare, welche vor Gerichte gebraucht werden. Cic.

Formularius, ii, m. [1)] ein Schreiber, der allerhand Formulare hat. 2) ein Advocat. Quint.

Formus, a, um, idem quod Calidus, WarmFest.

Fornacalia, ium, n. plur. Kuchenfest. Plin. Alias Fornicalia, ium, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print]. (Fornax)

Fornacalis, e Adiect. zum Ofen gehörig. Ouid.

Fornacarius, ii, m. ein Stubenheitzer, Einheitzer, ein Knecht, der die Badstuben heitzen muß. Vlp.

Fornacator, oris, m. ein Badknecht, der die Oefen heitzet. ICt.

Fornaceus, a, um, wie ein Ofen gemacht. Plin.

Fornacula, ae, f. Dimin. ein Oefchen. Iuu.

Fornax, acis, f. ein Ofen. Aeraria, excoctoria fornax, ein Schmelzofen. Plin. Calcaria fornax, ein Kalkofen.

Fornicaria, ae, f. eine Hure. Vet. Gloss.

Fornicarius, ii, m. [1)] ein Krämer, der unter einem Schwibbogen feil hat. Scaeu. 2) ein Hurenwirth, Hurer. Gloss. (Fornix)

Fornicatio, onis, f. [1)] ein Schwibbogen, gewölbter Bau. Senec. 2) id. quod Fornicis structura, Wölbung. Idem. 3) Hurerey. ICt.

Fornicator + , oris, m ein Hurer: Idem.