03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 1453, image: s0727

Incitus [2], us, m. Bewegung. Plin.

Inciuilis + , e Adiect. [1)] unhöflich. Inciuile est, das ist keine Manier. Vlp. Aul. Gell. 2) ungebräuchlich, unbillig. item tyrannisch, grob, unsittsam. Idem. (Ciuis)

Inciuilitas, atis, f. Unhöflichkeit, Grobheit.

Inciuiliter, Adu. unbescheiden. Compar. Inciuilius agere, unbescheiden handeln. Tac. Inciuilius sese et altius efferre, sich über seinen Stand halten. Flor.

Inclamatio, onis, f. Anschreyung. Tertull.

Inclamatus, a, um, gerufen, angeschryen. Inclamatus a puero. Plin.

Inclamito, are, Frequent. [1)] oft anschreyen. 2) oft anklagen. Plaut.

Inclamo, aui, atum, are, [1)] anschreyen, laut rufen. Inclamare aliquem nomine, einen mit Namen rufen. Liu. 2) schelten, anschnarren. Inclamare aliquem, et alicui, einen anfahren, schelten. Plaut. Ouid.

Inclaresco, ui, escere, Inchoat. [1)] berühmt, bekannt werden. Inclarescere aliqua re, et in aliqua re, durch ein Ding berühmt werden. Plin. Suet. 2) hell werden. Arat. (Clarus)

Inclarus, a, um, zweifelhaftig, unbekannt. Symmach. der wenig Ruhm hat.

Inclemens, entis, o. Adi. unbarmherzig, ungütig, ungnädig. Liu. Compar. Inclementior, ius [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print]. Idem. Superl. Inclementissimus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], sehr unbarmherzig. Macrob.

Inclementer, Adu. ungütig, hart. Inclementer in aliquem dicere, scharf wider einen reden. Liu. Comparat. Inclementius. Terent.

Inclementia, ae, f. Unfreundlichkeit, Unbarmherzigkeit, Ungnade. Virg.

Inclinabilis, e Adi. [1)] der sich leicht biegen läßt. 2) Met. geneigt, beweglich. In prauum inclinabilis, zum Bösen geneigt. Senec. (Clino)

Inclinamentum, i, n. Endigung, oder Veränderung der Sylben. Aul. Gell.

Inclinans, antis, o. sinkend, sich neigend.

Inclinatio, onis, f. [1)] Neigung, Biegung, Zuneigung. Cic. 2) Veränderung. Inclinatio ad spem meliorem, bessere Hoffnung. Idem. Inclinationes rerum et temporum, Abwechslung der Sachen und Zeiten. Idem. 3) Inclinatio heist in der Astronomie der Winkel, unter welchem die Entfernung des Planeten von der Ecliptie aus der Sonne gesehen wird. 4) Inclinatio acus magneticae, die Neigung, Senkung der Magnetnadel. 5) Inclinatio incidentis radii, die Neigung des einfallenden Strahls. Inclinatio radii reflexi, die Neigung des zurückprallenden Strahls. Optic. 6) Inclinatio plani ad planum, die Neigung einer ebenen Fläche, gegen eine andere ebene Fläche. Geometr.

Inclinatus [1], a, um, [1)] gebogen. 2) abhängig, gesenkt. 3) baufällig, hinfällig. Inclinata res est, die Sache ist baufällig geworden. Inclinatae vires, geschwächte Kräfte. Liu. Inclinata et prope iacens fortuna, geändertes Glück. Cic. 4) Metaph. geneigt. Inclinatus ad pacem animus, zum Frieden geneigt. Liu. Compar. Inclinatior.

Inclinatus [2], us, m. idem quod Inclinatio. Aul. Gell.

Inclinis, e Adi. idem quod Inclinatus. Val. Flacc.

Inclino, aui, atum, are, [1)] biegen. 2) neigen. Inclinat se sol, die Sonne neigt sich. Liu. 3) senken, sich auf die Seiten hängen. 4) lenken. 5) geneigt seyn. Inclinate in fugam, auf die Flucht bedacht seyn. Idem. Inclinare ad aliquam rem, zu einem Dinge geneigt seyn. Idem. 6) Inclinare in aliquem culpam, einem die Schuld geben. Idem. 7) Opes ad illos inclinantur, die Reichthümer wenden sich zu ihnen. Idem, Inclinare animum ad aliquid, sein Gemüth auf etwas wenden. Idem. 8) zu wanken anfangen. Inclinat acies. Idem. 9) Inclinare eloquentiam, die Beredtsamkeit schwächen. Quint. 10) Inclinata res est, die Sache ist dem Untergange nahe. Cic.

Inclitus, a, um, idem ac Inclytus.

Includo, clusi, clusum, cludere, [1)] einschliessen, einsperren. Includere aliquem in carcere, et in carcerem, einen in das Gefängniß legen. Cic. 2) Includere se domi, sich daheim verschliessen. 3) Angustiis temporis includi, wenig Zeit haben. Liu. 4) Includi angustiis commeatus, den Paß verrennet, abgeschnitten sehen. Plin. 5) Includere verba versu, Wörter in einen Vers bringen. Cic. 6) Vocem includit dolor, der Schmerz hemmet die Rede. Idem. 7) Includere sigilla in scyphis aureis, kleine Bilder in die güldnen Becher setzen. Cic. 9) Includere aliquem in dialogos, einen in dem Gespräche mit redend einführen. Cic. 10) zusammen fassen. Cic. 11) Quicquid adsumsit, potioni frigidae aquae includit, auf alles, was er gegessen hat, trinkt er frisch Wasser. Cels. 12) beschliessen. Huius actionem vespera inclusit. Cic. (Claudo)

Inclunio, are [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], al. Inclunito, are, idem quod Clunes eleuo, vel Incuruo.

Inclusia, ae, f. Camisol, Weste, Unterrock. Alex.

Inclusio, onis, f. das Einschliessen. Cic.

Inclusiue + , Adu. mitgerechnet, mit eingeschlossen, mitgezehlet.

Inclusor, oris, m. ein Einschliesser.

Inclusus, a, um, [1)] eingeschlossen. Inclusus angustiis temporis, der wenig Zeit hat. Liu. 2) verborgen. Inclusum odium. Cic.

Inclutus, a, um, idem ac Inclytus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], berühmt, vortrefflich, herrlich, lobenswürdig. Inclytus armis, berühmt in Waffen. Virg. Superlat. Inclytissimus, sehr berühmt. Aul. Gell.

Incoactus, a, um, [1)] ungezwungen. Incoacta voluntas, freyer Wille. Val. Max. 2) dick gemacht, geronnen. Lac in caseum


page 1455, image: s0728

coactum, die zu Käse gemachte Milch. Apul. (Cogo)

Incoctile, is, n. ein verzinntes Geschirr. Plin.

Incoctilis, e Adiect. überzogen. Idem.

Incoctio, onis, f. das Einkochen. Cael. Aurel.

Incoctus, a, um, [1)] eingekocht. Cruor incoctus herbis, in Kräuter gekochtes Blut. Horat. 2) Metaph. Incoctum pectus honesto, ein Herz, von Jugend auf in der Tugend geübet. Pers. 3) ungekocht. 4) gefärbt. Vellera incocta Tyrios rubores. Virg.

Incoenatus, a, um, der zu Abend nicht gegessen hat. Plaut. (Coena)

Incoenis, e Adi. ungegessen. Aliquem incoenem extrudere ex aedibus, einen ohne Nachtessen zum Hause hinaus stossen. Plaut.

Incoeno, are, an einem Orte zu Nacht essen. Incoenante eo, saxa delapsa sunt, da er darinnen aß, fielen Steine herab. Suet.

Incoeptio, onis, f. Anfang. Cic. (Coepi)

Incoepto, aui, atum, are, anfangen. Terent.

Incoeptor, oris, m. Anfänger. Idem.

Incoeptum, i, n. das Vornehmen. Virg.

Incoeptus [1], a, um, angefangen. Celerare iter incoeptum, die angefangene Reise eilends vollenden. Virg.

Incoeptus [2], us, m. das Vorhaben. Nep.

Incogitabilis + , e Adiect. [1)] unbedachtsam, unbesonnen. Plaut. 2) unbegreiflich, unausdenklich. Incogitabilis clementia, unerdenkliche Mildigkeit. Ammian. (Cogito)

Incogitandus, a, um, unausdenklich. Plaut.

Incogitans, antis, o. unbesonnen, jäh, sinnlos, hitzig, unbedachtsam, unachtsam. Ter. Compar. Incogitantior, ius [note of the transcriber: no word class determination in the print]. Superlat. Incogitantissimus, a, um [note of the transcriber: no word class determination in the print]. (Cogito)

Incogitantia, ae, f. Unbesonnenheit, Unbedachtsamkeit, Nachlässigkeit in seinen Dingen. Plaut.

Incogitatus, a, um, unbedacht, unvermuthet, unbesonnen. Idem.

Incogito, are, idem quod Cogito. scil. valde cogito.

Incognitus, a, um, unbekannt. Suet. (Nosco)

Incognosco, scere, sehr wohl erkennen. Apul.

Incohibesco, scere, [1)] nicht einhalten. Lucret. 2) idem quod Cohibeo.

Incohibilis, e [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print] et Incoibilis, e. Adi. [1)] ungereimt. 2) was man nicht aufhalten kann, unaufhaltsam. Aul. Gell.

Incoinquinatus + , a, um, unbesudelt, unbefleckt. (q. d. Non inquinatus)

Incola, ae, c. Einwohner, ein Fremder, der sich in einer Stadt oder in einem Lande gesetzet hat, Schutzverwandter. Incola mundi. Cic. Arbores incolae, Bäume, die an einem Orte wachsen. Plin. (Colo)

Incolatus + , us, m. das Einwohnen, Beywohnen, Verwandtschaft. Vlp.

Incolo [1], are, i. q. sequens

Incolo [2], colui, cultum, colere, wohnen. Incolere locum aliquem, einen Ort bewohnen. Cic. Incolere vitam, leben. Ter.

Incolor, oris, o. Adi. bleich, ohne Farbe. Vet. Gloss.

Incolorate, Adu. ungefärbt, ohne Vorwand. ICt.

Incolume, Adu. [note of the transcriber: no word class determination in the print] gesund. Plaut. [sic]

Incolumis, e Adi. [1)] gesund, frisch, unverletzt, unversehrt. Hor. 2) Metaph. Aedes incolumes, ein wohlerbautes Haus. Vlp. Vrbe tradita pactus est, vt incolumi abire liceret, er bedung sich in der Capitulation einen sichern und freyen Abzug. Curt. Compar. Incolumior. Claud.

Incolumitas, atis, f. vollkommene Gesundheit, Wohlfahrt, Wohlstand.

Incomatus, a, um, ohne Haar, unbehaart, noch jung. Mart. (Coma)

Incombustibilis, e Adi. unverbrennlich. (Vro)

Incomes, itis, o. antiq. sine Comite, ohne Geleitsmann. Fest. (Comes)

Incomis, e Adi. unfreundlich, grob, unhöflich. Incomis et tenebrosa vita, eine verdrüßliche und rauhe Lebensart. Macrob. (Comis)

Incomitatus, a, um, unbegleitet, ohne Gefolge. Cic. Incomitatus pecunia, der kein Geld mitbringt. Idem. (Comes)

Incomitio, are, [1)] zusammen rufen. 2) etwas begehen, weswegen man in den Comitiis zur Rechenschaft gefordert werden kann. Quod insigne habeo, quaeso, ne me incomities. Plaut.

Incomma, atis, n. ein Pfahl im Felde, nach welchem die Soldaten ihrer Länge nach gemessen wurden. Legitur et Incomma, ae, f.

Incommeabilis, e Adi. unwegsam. (Meo)

Incommendatus, a, um, einer, dessen sich niemand annimmt. Ouid. (Mando)

Incommensurabilis + , e Adi. unmeßlich. (Mesura)

Incomminatus, a, um, angedrohet. Apul.

Incommiscibilis, e Adiect. unvermischlich, was sich nicht vermischen läßt. Tertull.

Incommobilitas, atis, f. Unbeweglichkeit zum Zorne. Apul. (Moueo)

Incommodatio, onis, f. Ungelegenheit.

Incommode, Aduerb. unfüglich, unbequem, ungeschicklich, schädlich, beschwerlich, ungelegen. Venire non incommode ad aliquem, zu bequemer Zeit zu einem kommen. Cic. Compar. Incommodius. Mecum incommodius actum est, ich bin darinnen unglücklich. Cic. Superlat. Incommodissime. Idem. Incommodissime nauigare, gar unglücklich schiffen. Idem.