03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 1985, image: s0993

Orditus, a, um, angefangen. Sidon.

Ordium, ii, n. der Eingang, Ursprung, Anfang. Nuptiarum ordium, der Anfang zu der Hochzeit. Plaut. (Ordior)

Ordiundus, a, um, was man anfangen soll. Liu. (ab Ordior)

Ordo, inis, m. [1)] die Ordnung. Extra ordinem, ausser der Ordnung. 2) eine Reihe. Ordines arborum, Baumalleen. Cic. 3) geistliche Orden. Ordo Dominicanorum, der Dominicanerorden. Ordo niger, der Benedictinerorden. Ordo albus, die Canonici Regulares. 4) der Stand. Homo inferioris ordinis, ein schlechter, gemeiner Mann. Cic. Omnes ordines, alle Stände. Idem. Ordo senatorius, der Rathsherrenstand. Idem. Ordo ecclesiasticus, der geistliche Stand. Ordinis Sacramentum alicui conferre, einen zum Priester weyhen. Ordines maiores sacri, sind: Subdiaconatus, Diaconatus, Presbyteratus, Episcopatus. Minores aber, s. non sacri: Cantoratus, Psalmistatus, Ostiariatus, Lectoratus, Exorcistatus, Acoluthatus. Eccles. Ordo politicus, der weltliche Stand. 5) Ordo sapientissimus, die philosophische Facultät. 6) eine Zunft. 7) Ordines ducere, ein Officier seyn. 8) eine Staffel an den Richterbänken. 9) Ordines, um, m. plur. ein Troupp, eine Compagnie, ein Regiment, der dreyssigste Theil der Legion. In ordines ire, sich stellen, sich zur Compagnie, zum Regimente verfügen. Curt. 10) die Landstände. Ordines regni, die Reichsstände. 11) Ordines militum, die Glieder in einer Schlachtordnung. 12) Ordo Teutonicus, der deutsche Ritterorden. Ordo equester, male equestris, die Ritterschaft. Cic. 13) Ordo, eine Ordnung in der Baukunst, die Stellung der Säulen nach Verschiedenheit ihrer Postamente und Hauptgesimse, deren 4 sind, die toscanische, dorische, jonische und corinthische. Vitruu. 14) die Regel, nach der die Mönche leben müssen. Eccles. 15) die Sitze im Theater. 16) Sedisti in quatuordecim ordinibus, ein Zeichen, daß einer ein Eques war. 17) Recte atque ordine facere, heißt nach den Gesetzen, und wie es sich gebühret, verfahren. Cic. 18) Extra ordinem, wider die Gesetze. Cic.

Orea, ae, f. [1)] das Gebiß am Zaume. 2) der Zaum. Cato. Equo oreas detrahere, ein Pferd abzäumen. Fest. (ab ore)

Oreades, um, f. plur. Bergnymphen, oder Berggöttinnen, die in dem Gefolge der Diana sich befanden. Virg.

Oreon *, i, n. ein Kraut, dem Saffrane gleich, Bärentritt. Plin.

Oreos, id. quod Oreus.

Oreoselinum *, i, n. Bergpeterlein, wilde Petersilie, Bergeppich, Liebstöckel. Plin.

Oresitrophus *, i, m. der Name eines Hundes. q. d. Berghund. Ouid.

Orestes, is, m. [1)] Nomen propr. des Agamemnons und der Clytemnestra Sohn, welcher seine Mutter soll umgebracht haben, hernach aber darüber ganz rasend geworden ist. Hist. 2) Synecdoch. ein treuer Freund; denn nach des Cicero Vorgeben soll Orestes mit dem Pylades in unzertrennlicher Freundschaft gelebet haben.

Oresteus, a, um, vom Orestes herstammend.

Orestion, i, n. Alantwurz. Diosc.

Oretenus, Adu. [1)] bis zum Munde. Tac. 2) id. quod Memoriter, vel ad verbum, auswendig. 3) von Worte zu Wort. 4) mündlich, von Mund aus in die Feder.

Oreus, i, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], vel Oreos, i, m. Zuname des Abgotts Bacchus. Fest.

Orexis *, is, f, Luft, oder Appetit zum Essen, Hunger. Iuu. Hinc orecticus, a, um. Adiect. was Appetit macht. Orectica medicamenta, Arzneyen, welche Lust oder Appetit zum Essen machen. Medic.

Organarius +, ii, m. ein Orgelmacher, Organist. Firm. (Organum)

Organice, Aduerb. durch Rüstzeug, mit Jnstrumenten. Vitruu. Organice moueri, durch Jnstrumente bewegt werden.

Organicus, a, um, zur Orgel gehörig, nach der Orgel. Saltus organicus Heliconis, ertönend von der Music, dem Saitenspiele oder der Orgel. Lucret.

Organistrum +, i, n. der Ort, wo die Orgel stehet. Eccles.

Organizo +, are, die Orgel schlagen. Eccles.

Organum *, i, n. [1)] allerhand Jnstrumente, Werkzeuge, eine Maschine. Cic. 2) ein musicalisches Jnstrument. Organum pneumaticum, eine Orgel. Organorum soni, vel organi, Töne von allerhand Saitenspielen. Quint.

Orgasmus *, i, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], idem quod Turgescentia, die Aufwallung. Med.

Orgia, orum, n. plur. [1)] proprie, allerley Festtage, oder heilige Verrichtungen. 2) ein Schwärmfest, das alle drey Jahre dem Bacchus zu Ehren gehalten wurde. Iuu. Hinc Germanis, Fastnachtfest. Legitur et Origia, orum, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print].

Orgyora, ae, f. Sonnenkraut. Apul.

Oria, ae, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et Horia, ae, f. [1)] ein Fischerschiff oder Kahn. Plaut. 2) ein Pferdesaum. Fest.

Oribasus, i, m. ein Name eines Windspiels oder Jagdhunds. Ouid.

Oribates, ae, m. ein Bergsteiger. Firm.

Orichalcum, i, n. Messing, welches aus Kupfer und Gallmey zubereitet wird. Veteres Aurichalcum, i, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], scribebant, quasi ex Auro et Aere compositum esse crederent.

Orichalceus, a, um. Adiect. von Messing.

Oricilla, ae, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et Orcilla, ae, f. Dimin. pro Auricilla, Ohrläppchen. Catull.

Oricula, ae, f. Obsol. idem quod Auricula.

Oricularius, a, um, pro Auricularius, [1)] zu den Ohren gehörig. Cels. Specillum oricularium, Ohrlöffel. Idem. 2) Subst. Ohrenspange.