03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 2191, image: s1096

Pol, Adu. Iurandi per Pollucem, beym Pollux, fürwahr. Hor.

Polae, arum, f. plur. kleine Bälle, damit man in der Stube spielen kann. Alsted. 2) das Volantenspiel.

Polaris, e. Adiect. den Pol betreffend. Polaris circulus, der Polarzirkel. (polus)

Polemarchia, ae, f. das Generalat, Feldmarschallamt.

Polemarohus * , i, m. ein General. Bud.

Polemicus * , a, um, Adi. streitig, zum Streite gehörig. Scripta polemica, Streitschriften.

Polemonium * , ii, n. et Polemonia, ae. f. Taubenkropf, Erdrauch, weisser Diptam. Botan.

Polemon, onis m. Nom. propr. eines atheniensischen Weltweisen.

Polemoscopium * , ii, n. ein Kriegsfernglas. Matbem.

Polenta, ae, f. geröstetes Gerstenmehl, geschrotenes Malz. Varr. (a pollen)

Polentarius, a, um, [1)] zu solchem Mehle oder Malze gehörig. Plaut. 2) Subst. ein Malzer. Apul.

Polia, ae, f. [note of the transcriber: no gender determination in the print] [1)] ein gewisser Edelgestein. Plin. 2) Polia, eine Stutterey. Vlp.

Poliater * , tri, m, ein Stadtarzt.

Polichnium * , ii, n. die Stadt Ligny in Burgund.

Policlastrum * , i, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], siehe Polychastrum [correction of the transcriber; in the print polyclastrum].

Polimen, inis, n. [note of the transcriber: no gender determination in the print], et Polimentum, i, n. der Glanz vom Poliren. Apul.

Polimenta, orum, n. die Hoden, die den Schweinen ausgeschnitten werden. Arnob.

Polindrus, i, m. eine Art von Gewürze. Plaut.

Polintor, oris, m. siehe pollinctor.

Polio [1], poliui, politum, polire, [1)] glätten, poliren. 3) schmücken. Arma, die Waffen putzen. Stat. 3) Met. Orationem polire, eine Rede wohl ausarbeiten. Cic.

Polio [2], onis. m, [1)] ein Polirer. 2) ein Schwerdt- oder Harnischfeger. Firm, item ein Zeugwärter.

Polion, ii, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et Polium, ii, n. wilder Roßmarin.

Poliorcetes, ae, m. ein Ueberwinder der Städte. Senec.

Polite, Adu. zierlich, nett. Cic. polite scribere, sehr richtig schreiben. Mucius enucleate ille quidem et potite, nequaquam aurem ea vi et copia. Cic. Comparat. politius. Cic. Superl. politissime. Auct. ad Herenn.

Polites, ae, m. des Priamus Sohn, mit der Hecuba gezeuget, der von dem Pyrrhus nach der Eroberung von Troja umgebracht worden ist. Virg.

Politia, ae, f. das Policeywesen, der Staat. item das Regiment. Cic.

Politica + , ae, f. die Wissenschaft oder Kunst, eine Policey wohl einzurichten, und zu verwalten; die Staatsklugheit.

Politicus, a, um [1)] politisch, bürgerlich, zum Policeywesen gehörig. 2) Subst. einer der in Regiments- und Staatsachen wohl erfahren ist. 3) der den Mantel wohl weiß nach dem Winde zu hängen. Cic.

Politicismus, i, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et Politismus, i, m. die Regierungsart.

Politio, onis, f. [1)] die Polirung, Glättung. Vitruu. 2) die fleissige Bauung der Aecker. Nanius. 3) idem quod perfectio, Fest.

Politor, oris, m. [1)] ein Polirer, Glätter, Plattner. Firm. Politor gemmarum, ein Edelgesteinschleifer. Iul. Firm. 2) einer, der die Aecker bestellt und säubert. Cato. (polio)

Politulus, a, um, Dimin. etwas zierlich, ziemlich artig, galant. Limatulum et politulum iudicium, eine geübte und scharfe Urtheilskraft. Cic. (politus)

Politura, ae, f. die Auspolirung, Glättung, Schleifung. Plin.

Politus, a, um, [1)] schön ausgeputzt, geschliffen. 2) polit, galant, manierlich. 3) Seruitia politiora, stattliche Dienste. Suet. 4) politus artibus gelehrt. Cic. 5) Oratio polita, eine sehr richtige Schreibart. Cic. (polio)

Poliuchi, orum, m. die Schutzgötter, welche an den Orten sich hülfreich beweisen, wo sie verehrt wurden.

Poliuchos, i, f. Zuname der Göttinn Minerva bey den Lacedämoniern, weil sie dieselbe für ihre Schutzgöttinn hielten. Herod.

Polium * , ii. n. das Kraut Polium, wilder Roßmarin, Lavendel. Botan.

Pollen, inis, n. et Pollis, inis, m. [1)] das reinste Mehl, Semmelmehl. 2) Staubmehl in der Mühle, Beutelmehl.

Pollens, entis, o. mächtig, gültig. cum Ablat, et Genit. pollens opibus, reich. Lucret. pollens vini. Plaut. Pollentes herbae, wirksame Kräuter, Kräuter, die viel Kraft haben. Ouid. Compar. pollentior, ius [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print]. ICt. Superlat. pollentissimus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print]. Solin.

Pollenter, Aduerb. mächtig.

Pollentia, ae, f. [1)] die Macht. 2) die Gültigkeit. Plaut. 3) Romanis Dea potentiae, die Göttinn der Macht. 4) die Stadt Pollenz in der Lombardie. Hinc pollentinus, a, um, ein Pollentiner. pollentina lana, köstliche Wolle.

Polleo, ui, ere, [1)] vermögen. 2) gelten. 3) pollere quaestu, viel Nutzen bringenPlin. 4) pollere auctoritate, ein Ansehen haben. Eius auctoritas plus pollet, dieser hat ein grösseres Ansehen. Sallust. 5) Contra, aduersus aliquid pollere, wider etwas gut seyn. Plin. Ad aliquid pollere, zu einer Sache viel dienen. Plin. 6.) Pedum celeritate multum pollere, überaus hurtig laufen können. Curt. Scribitur et ap. Fest. Poleo, ui, ere.

Pollex, pollicis, m. [1)] der Daumen, die grosse Zee. Cic. 2) Metaph. Pollicem premere alicui, eines Sachen loben. Prou. Plin.


page 2193, image: s1097

pollicem vertere, nicht loben. Iuu. Prou. 3) Genus mensurae, ein Zoll. (a polleo)

Pollicaris, e, Adiect. eines Daumens dick. pollicaris latitudo, einen Daumen breit. Plin. (pollex)

Polliceor, pollicitus sum, polliceri, Depon. et polliceo, ere. Varro apud Non. versprechen, zusagen. Alicui operam suam polliceri, seine Dienste anbiethen. Cic. Sibi aliquid de aliquo polliceri, sich etwas Gutes zu einem versehen. Idem. Nihil habeo tibi polliceri, ich kann dir nichts verheissen. Idem. (Liceor)

Pollicitatio, onis, f. freywillige Anerbiethung. Plin.

Pollicitator, oris, m. ein Versprecher. Tertull.

Pollicitatrix, icis, f. eine Versprecherinn.

Pollicitor, ari, Depon. Frequent. oft verheissen. Operam suam alicui pollicitari, einem seine Dienste anbiethen. Plaut.

Pollicitum, i, n. die Verheissung, Zusage. Pollicitis diues, einer, der viel verspricht. Ouid.

Pollicitus, a, um, 1) der etwas verheissen hat. 2) zugesagt, versprochen. Fides pollicita, zugesagte Treue. Ouid.

Pollinaceus, a, um, aus Mehle. Gloss.

Poltinaris, e, et pollinarius, a, um, zum Mehle gehörig. Cribrum pollinarium, ein Mehlsieb, Beutelsieb. Plin. (pollen)

Pollincio, linxi, linctum, lincire, [1)] einen Todtencörper waschen und balsamiren. Plaut. 2) Mehl sieben. Perott.

Pollinctio, onis, f. die Mehlsiebung. Cato.

Pollinctor, oris, m. [1)] ein Todtensalber, Leichenwärter. Plaut. 2) ein Todtengräber. ICt.

Pollinctorius, a, um, dem Todtensalber gehörig. Plaut.

Pollintrix + , icis, f. eine Todtenbeschickerinn, Seelenfrau.

Pollinctura, ae, f. das Balsamiren der Todten, die Beschickung der Leiche. Plaut. Legitur et polluctura.

Pollinctus, a, um, gesalbet, balsamiret. Senec.

Pollingo, ere, salben, balsamiren. Plaut.

Pollintio, onis, f. idem quod pollinctio.

Pollintor, oris, m. siehe pollinctor.

Pollio, ire, mit dem Balle spielen. Fest.

Pollis, inis, m. Semmelmehl. Cato.

Pollubrum, i, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] et Polubrum, i, n. ein Fußbecken, Waschbecken. Liu. (a polluo)

Polluceo, luxi, luctum, ere, [1)] eine herrliche Mahlzeit geben. Plaut. 2) sehr scheinen, glänzen. 3) beschmieren. Colum. 4) preis geben. pollucta pago. Plaut. 5) Fleisch und Wein zum Opfer geben. Plaut.

Pollucibilis, e. Adiect. stattlich, prächtig. Pollucibilis coena, ein herrliche Gastmahl. Macrob. Comparat. pollucibilior. Tertull.

Pollucibilitas, atis, f. die Köstlichkeit. Flug.

Pollucibiliter, Adu. köstlich, prächtig. Plaut.

Pollucte, Adu. köstlich, herrlich.

Polluctum, i, n. Plin. et Polluctura, ae, f. eine herrliche und delicate Mahlzeit, ein Opfermahl. Plaut.

Polluctus, a, um, [1)] besalbet, beschmieret. 2) Metaph. Polluctus virgis, mit Ruthen wohl gestrichen. Plaut. 3) preis gegeben. Pollucta pago meretrix, eine Dorfhure, allgemeine Canaille. Plaut. (pollucco)

Polluo, lui, lutum, luere, beflecken, verunreinigen. Polluere sacra nesario scelere die Religion durch eine abscheuliche That entheiligen. Cic. Omni scelere se polluere, in allerhand Lastern sich wälzen. Cic. (Luo)

Pollutio, onis, f. die Besudelung, Befleckung. Pollutio nocturna, est inuoluntaria seminis in somno cum titillationis libidinosae sensu emissio. Medie.

Pollutus, a, um, befleckt, besudelt. Pollutus sanguine, mit Blute befleckt. Lucan. Superlat. pollutissimus. Apul.

Polluuium, ii, n. ein Handbecken. Fest.

Pollux, ucis, m. [note of the transcriber: no gender determination in the print], [1)] des Jupiters mit der Leda erzeugter Sohn, dessen Zwillingsbruder der Castor soll gewesen seyn. Varr. 2) Iulius Pollux, ein griechischer Lexicographus Secul. II. 3) der Stern im Kopfe des andern Zwillings. Astrol.

Polonia, ae, f. Pohlen. Polonus, i, m. ein Polack, Pohle. Polonicus, a, um, pohlnisch. Geogr.

Polose + , Adu. hoch, erhaben. Mart. Cap.

Polulus, a, um, idem quod Paruulus. Cato.

Polus, i, m. [1)] id. quod Terminus seu Punctum extremum axis. Alias Vertex, der Angel oder die Spitze des Himmels, der auch Cardo genennet wird. Plin. Polus Arcticus, vel Septentrionalis, der Nordpol. Polus Antarcticus, vel Australis, der Südpol. 2) idem quod Coelum. Varr.

Polyacanthos * , i, m. eine Wegdistel. Plin.

Polyandtia * , ae, f. die Vielmännerey, wenn eine Frau mehr als einen Mann hat. Cic.

Polyandrium, ii, n. ein Kirchhof, Gottesacker. Eccles.

Polyanthemum, i, n. ein Kraut, Hahnenfuß. Plin.

Polyarchia, ae, f. ein Regiment, wo viele zugleich regieren.

Polyarna, ae, c.der viel Schaafe hat. Varr. Dicitur et Polyarnes.

Polybutes * , c.einer der viel Ochsen hat. Idem.