03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 2313, image: s1157

Proterritus, a, um, erschreckt, weggescheucht, fortgejagt. Terent.

Proterue, Adu. muthwillig, widerspenstig, unverschämt. Ouid. Comparat. proteruius. Ouid. Superlat. proteruissime. August.

Proteruia, ae, f. der Muthwille, die Widerspenstigkeit, Vermessenheit. Lucret.

Proteruio, ire, muthwillig, frech seyn. Terent.

Proteruitas, atis, f. id. quod Proteruia. Ter.

Proteruiter, Aduerb. muthwillig. Enn.

Proteruus, a, um, muthwillig, frech, unverschämt. petulanter proteruus, sehr muthwillig. Cic. Verba proterua, unverschämte Worte. Ouid.

Protestans + , antis, o. widersprechend. ICt.

Protestantes, ium, m. plur. die Protestirenden, Evangelischen und Reformirten. (Testis)

Protestatio + , onis, f. die Widersprechung eines Dings, Vorbehaltung des Rechtes, Behauptung.

Protestor + , ari. Depon. [1)] öffentlich bezeugen. 2) mit einer Sache nicht zufrieden seyn, widersprechen. 3) Wechselbriefe verwerfen. (Testor)

Proteus, ei, m. [1)] des Oceans Sohn, ein Meergott. Vates optimus, qui et in quamlibet formam transmutari poterat. 2) Name eines egyptischen Königs, welcher sich unterschiedlicher Wappen in Versiegelung der Schreiben soll bedienet haben. Hinc Proteus forensis, ein Betrüger im Gerichte. Proteo mutabilior, ein wankelmüthiger, listiger Kopf.

Protexo, ere, vorher setzen. Quint.

Prothesis * , is, f. id. quod Propositio. ein Vorsatz.

Prothyma * , atis, n. das Räuchern vor den Opfern.

Prothyme * , Adu. muthig, fröhlich. diem prothyme sumere, den Tag mit Fröhlichkeit zubringen. Plaut.

Prothymia * , ae, f. [1)] die Lust, fröhlicher Muth, Gunst, Willfährigkeit. 2) Gewohnheit. Plaut.

Prothyris * , f. der Sims vor der Thüre. Vitruu.

Prothyrum * , i, n. ein Vorhof. Idem.

Protimisis, eos, f. idem quod Praelatio.

Protin, Adu. [note of the transcriber: no word class determination in the print] pro Protinus. Ter.

Protinam, Adu. alsbald. Coniicere se protinam in pedes, sich eilends davon machen. Ter.

Protinus, Adu. [note of the transcriber: no word class determination in the print] et Protenus, Adu. [1)] alsbald. 2) eilends. Protinus pergere, sich behend davon machen. Cic. 3) gleich hernach. Protinus exsequar, ich wills gleich verrichten. Virg. 4) immer. Lacu protinus stagnante, wenn der See immer überläufet. Plin.

Protoapostolarius * , ii, m. wurde in der orientalischen Kirche der Lehrer genennet, der dem Volke der Apostel Schriften erklärete.

Protoasecretis * , Subst. [note of the transcriber: no word class determination in the print] Vox hybrida, i. e. Primus a Secretis.

Protocancellarius, ii, m. ein Canzler, der Vornehmste unter den Regierungsräthen.

Protocollum + , i, n. ein Verzeichniß, ein Entwurf, ein Buch darinnen die Gerichtssachen verzeichnet werden. ICt.

Protocomium, ii, n. der erste Haarwachs, der forderste Schopf. Veget.

Protocursor, oris, m. idem ac Pradrectus cursorum, der Vorläufer.

Protogenes * , is, m. proprie, [1)] einer von den Ersten und Vornehmsten. Iuu. 2) ein berühmter Kunstmaler.

Protogenia * , ae, f. eine Tochter des Deucalion und der Pyrrha. Aristot.

Protogennemata, um, n. plur. die Erstlinge von den herabhangenden Früchten.

Protogonon * , i, n. Hauswurz.

Protogonos * , i, m. [1)] ein Erstgebohrner. 2) ein Zuname des grossen Gottes, den ihm Orpheus deswegen gab, weil vor ihm nichts gebohren, noch erschaffen gewesen ist. For. Rom.

Protollo, sustuli, sublatum, tollere, [1)] hervorstrecken, verlängern. Manum. Plaut. 2) verzögern, aufschieben. In crastinum, auf den morgenden Tag etwas verschieben. Plaut. (Tollo)

Protologia * , ae, f. id. quod Anteloquium.

Protomartyr * , tyris, m. der erste Blutzeuge.

Protomysta * , ae, m. idem ac Mystarum princeps, ein Bischoff. Sidon. Apoll.

Protono, tonui, are, zum ersten anstimmen, donnern. Val. Argon. (Tonus)

Protonotarius + , ii, m. der oberste Schreiber.

Protopapa * , ae, f. idem quod primus Papa, vel qui primas a Patriarcha tenet partes.

Protopathia * , ae, f. Morbus primarius.

Protopirus * , i, m. der erste, der etwas versuchet. Erasm.

Protoplastes [1] * , ae, m. der zuerst etwas erfindet und bildet.

Protoplastes [2] * , ae, m. [note of the transcriber: no gender determination in the print], et Protoplastus, i, m. idem quod Primo formatus, der zuerst erschaffene Mensch Adam. Tertull.

Protopraxia, ae, f. das Vorrecht in der Schuldforderung, der Vorzug vor andern Gläubigern. Plin.

Protopsaltes * , m. idem quod Primus Cantor.

Protoscriniarius, ii, m. i. e. Primiscrinius.

Protosebastes, ae, m. idem ac Primus Augustus, vel Venerabilis.