03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 2519, image: s1260

Sambucetum + , i, n. ein Ort, woviel Holunder wächst. Cathol.

Sambuceus, a, um, von Holunder. Sambuceus sclopus, eine Holunderbüchse. Sambucea arbor, eine Holunderstaude. Plin. (Sambucus)

Sambucina, ae, f. eine Saitenspielerinn. Plaut.

Sambucistria, ae, f. [1)] eine Harfenschlägerinn. 2) eine Sängerinn. Liu.

Sambucum + , i, n. idem quod Sambucetum.

Sambucus, ci, f. eine Holunderstaude, ein HolunderbannPlin. Sambucus montan, syluestris, der Berg- oder Waldholunder. Botan. Sambucus aquatica, Schwelke. Idem. Sambucus rosea, die Schneeballen, Wolken. Idem.

Same, es, f. [1)] eine Jnsel im jonischen Meere. 2) eine Stadt daselbst. Virg.

Samera, ae, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], Samara, ae, f. der Saamen des Ulmenbaums. Colum. Dicitur et Samira, ae, f..

Samia, ae, f. ein Kuchen. Tertull.

Samiarius, ii, m. idem quod Samiator. Turneb.

Samiator, oris. m. einer, der die Waffen poliret, ein Schleiffer, Schwerdtfeger. Gloss.

Samiatus, a, um, geschärft, geschliffen. Ferramenta samiata, geschärftes Eisenwerk. Vopisc.

Samio, are, schärfen, schleiffen. Non.

Samiolum, i, n. Samiolus, a, um, irden, aus Thone gemacht. Samiolum poterium, ein irrdenes Trinkgeschirr. Plaut.

Samium, ii, n. [1)] ein irrdenes Geschirr aus der Jnsel Samos 2) per Synecdoch. ein jedwedes irdenes Geschirr. Non.

Samius, a, um, [1)] samisch, aus der Jnsel Samos gebürtig. Philosophus Samius, der Weltweise Pythagoras. 2) irden, thönern. Samia vasa, irdene Geschirre, wie heute zu Tage das Porcellan. Cic. 3) scharfschneidig. Samia testa, scharfe Scherbe. Mart. Samius lapis, ein guter Schleifstein. 4) Samia Iuno, i. e. Sibylla samia, cui tribuuntur vaticinia de Christo. Vide Interpr. ad Virg. (Samos)

Samnites, ium, m. plur. [1)] die Samniter, Einwohner der Landschaft Samnium, heute zu Tage Abruzzo. Strab. 2) eine Gattung von Fechtern, nach Art der Samniter bewaffnet. Cic.

Samnisticus, a, um, aus Samnio gebürtig.

Samnium, i, n. Regio Italiae inter Campaniam et Apuliam, hodie Aprutium. Suet

Samogitia, ae, f. die grosse Provinz Samogitien in Litthauen. Geogr.

Samogita, ae, m. ein Samogiter. Samogiticus, a, um, samogitisch. Idem.

Samoieda, ae, f. [1)] die Provinz Samojeden in der russischen Tartarey, an dem Oceano Septentrionali hin, um den Fluß Ohy. 2) in genere Mascul. ein Samojede, ein Einwohner dieser Landschaft. Geogr.

Samos, i, f. [1)] eine fruchtbare Jnsel, nebst einer Stadt gleiches Namens auf dem Archipelago, gegen die Küsten von Natolien in Asien. Olim. Parthenia dicta. 2) eine Jnsel auf den Küsten von Thracien, jetzo Samandrachi. Dicitur et Samothracia. Geogr.

Samosata, ae, f. die Stadt Samosata, in Asien, des Lucianus Vaterstadt. Arnob.

Samothracia, ae, f. [1)] die Jnsel Samos, in dem thracischen Meere. Geogr. 2) ein Zuname eines Edelgesteins. Boet.

Samothracius, ii, m. [note of the transcriber: no gender determination in the print] Samothrax, acis, m. ein Samothracier, ein Einwohner der Jnsel Samothracien, oder Samandrachi. Geogr.

Sampsa, ae, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], samsa, ae, f. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] et sansa, ae, f. [1)] ein Olivenkern. 2) eingemachte OlivenColum.

Sampsuchinus [correction of the transcriber; in the print Sampsuchinns], a, um, aus Majoran. Oleum sampsuchinum, Majoranol. Plin. Scribitur et sambsuchinus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], samsuchinus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print], et samsychinus, a, um [note of the transcriber: no inflectional type definition in the print].

Sampsuchum, i, n. sampsuchus, i, m. vel sambsuchum, i, n. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et samsychus, i, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], Majoran. Plin.

Sana, ae, f. der Fluß Sonna in der Schweitz.

Sanabilis, e heilbar. Ouid.

Sana casa, f. sanagannum, die Grafschaft und das Städtchen Sargaus in der Schweitz. Idem.

Sanates, um, m. plur. [1)] Zurechtgebrachte, Ausgesöhnte. 2) Sanates hiessen diejenigen Völker, die um Rom herum wohneten, und von den Römern abfielen, nach dem sie aber von denselben wieder waren gedemüthiget worden, bekamen sie den Namen Sanates. quasi sanata iam essent mente. Fest. (Sanus)

Sanatio, onis, f. die Heilung. Cic.

Sanatiuus, a, um, der gesund werden soll. Sarisb.

Sanator, oris, m. ein Heiler, ein Arzt.

Sanatus, a, um, geheilet. Cic.

Sancio, iui, sanxi, citum, sanctum ire, [1)] bey Leibes- und Lebensstrafe verbiethen. Capite sancire, bey Lebensstrafe verbiethen. Cic. 2) ernstlich ordnen. Leges, Gesetze machen. Cic. 3) Fidem dextra, mit einem Handschlage angeloben. Liu. 4) Iureiurando sancire, eydlich bestätigen. Idem. 5) heilig machen. Virg.

Sancitus [1], a, um, geordnet, gesetzt. Legibus sancitum est, es ist in den Gesetzen also verordnet. Cic.

Sancitus [2], us, m. die Ordnung, die Satzung. Tertull.

Sancte, Aduerb. [1)] heilig. Cic. 2) Sancte adiutat, er betheuret es hoch. Terent. 3) Sancte istas habuit, er ist ihnen mit grossem Respecte begegnet. Curt. 4) untadelhaft. Sancte se gerere. Cic. Compar. Sanctius. Mart. Superl. Sanctissime. Sanctissime obseruare, heilig heobachten. Idem. (Sanctus)

Sanctesco, escere, Inchoat. heilig werden. Accius ap. Non.