03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 2883, image: s1442

Trimembris, e Adi. drey Glieder habend. Vet. Gloss. (Membrum)

Trimestris, e dreymonatlich. Plin. Filius trimestris, ein Kind, das bald nach der Hochzeit gebohren wird. Suet.

Trimeter, a, um, was aus drey Metris oder Abmessungen bestehet, ein Metrum aber begreifft bey jambischen und trochäischen Versen zwey Versglieder (pedes) bey dactylischen und anapästischen eins. Hor.

Trimodium, ii, n. ein Gefäß, das drey Maaß in sich hält. Plin. (Modius)

Trimodius, a, um, zu einem Gefässe von drey Maassen gehörig. Colum.

Trimulus, a, um, Dimin. dreyjährig. Suet.

Trimus, a, um. Idem. Plaut.

Trinacria, ae, f. idem ac Sicilia. Virg.

Trinacrius, a, um, zur Jnsel Sicilien gehörig. Virg.

Trinepos, otis, m. des Abnepotis Sohn, ein Vierturenkel. ICt. (Nepos)

Trinitas, atis, f. [1)] die Dreyeinigkeit. Theol. 2) ein gewisses Kraut. Botan.

Trinoctialis, e drey Nächte während, dreynächtig. Mart. (Nox)

Trinoctium, ii, n. i. e. tres noctes, drey Nächte. Aul. Gell.

Trinodis, e dreyknotig, aus drey Knoten bestehend. Ouid. (Nodus)

Trinomium * , ii, n. eine dreyfache Grösse. Mathem.

Trinummus, i, m. eine Plautische Comödie, welche deswegen also betitelt ist, weil darinnen unter andern einer vorgestellet wird, der sich um drey Pfennige erkaufen ließ, ein falsches Zengniß zu geben. Plaut. (Nummus)

Trinundinum, i, n. [1)] eine Zeit von siebenzehn Tagen. (q. d. quod inter ternas nundinas intercedit, in quibus numerandis nundinae secundae bis numerantur, vt idem dies sit nonus a primis nundinis, et primus in altera enneade dierum, so lange mußte ein Gesetz promulgirt werden, ehe man konnte einen Schluß darüber machen.) 2) ein Gericht, das an einem Tage zweymal gehalten wird. Liu.

Trinus, a, um, drey, dreyeinig. Vall.

Triobolaris * , e dreyhellerswerth, geringschätzig.

Triobolus * , i, m. et Triobolum, i, n. [1)] drey Obolos geltend; Proprie, war es eine halbe Drachma, die etwa nach unserm Gelde fünf Kreuzer, oder achtzehn Pfennige, oder ein halbes Quintchen Silber austrug.Vulgo, Dreyheller. Plin. 2) Metaph. eine nichtswürdige Sache. Idem.

Triones, um, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print] [1)] q. d. teriones a terendo terram, Joch- oder Ziehochsen. Varr. 2) die sieben kenntlichen Sterne am kleinen Bären. Astrol.

Trionymus * , a, um, drey Namen habend.

Triophthalmus * , i, m. ein gewisser Edelgestein, der drey Augen vorstellet. Plin.

Triorches, is, m. [1)] Busahr, ein Raubvogel. 2) id. quod Homo, tres testiculos habens. Med.

Tripallus, i, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], siehe Triphallus.

Triparcus, a, um, sehr genau, sehr karg. Plaut.

Tripartito, Aduerb. in drey Theile getheilet. Cic.

Tripartitus, a, um. idem. Diuisio tripartita, eine dreyfache Eintheilung. Idem.

Tripatinum, i, n. idem ac Summa coenarum lautitia. Fenestella ap. Plin.

Tripectorus, a, um, ein dreyfaches Herz habend. Lucret. (Pectus)

Tripedalis, e Adi. dreyschuhig. Liu. (Pes)

Tripedaneus, a, um. idem. Cato.

Tripertite, Aduerb. idem quod tripartito.

Tripertitus, a, um, idem quod tripartitus.

Tripes, pedis, o. Adiect. dreyfüssig. Horat.

Tripetia + , ae, f. ein dreybeinichter Schemmel, oder Stuhl, ein Baurenstuhl mit drey Beinen.

Triphallus, i, m. idem quod Priapus.

Tripictus, a, um, dreymal abgemalt.

Triplaris + , e [1)] dreymalig. 2) zu der dritten Zahl gehörig. Macrob.

Triplasius, a, um. idem. Mart. Cap.

Triplex, plicis, o. dreymal. Illi robur et aes triplex circa pectus est, der muß ein steinernes (ein ganz unempfindliches) Herz haben. Horat.

Triplicabilis + , e dreyfältig. Sedul.

Tripliciter, Aduerb. dreyfältig. Auct. ad Her.

Triplicatio, onis, f. dreymalige Wiederverantwortung. Firm.

Triplicatus, a, um, dreymal so groß. Plin.

Triplico, are, dreyfach machen. Idem.

Triplinthius, a, um. vt: Paries triplinthius, eine Mauer, welche drey Mauersteine dick ist. Vitruu.

Triplus, a, um, dreymal so viel. Cic.

Tripolis, is, f. eine Stadt in Africa.

Tripolium, ii, n. Poley.

Tripondium + , ii, n. drey Pfund.

Triptes, ae, m. ein Aufwärter. Mart. Cap.

Triptotus * , a, um, drey Casus habend.

Tripudiatio, onis, f. die Frohlockung, der Freudentanz. Gloss.

Tripudio, are, tanzen, hüpfen, vor Freuden springen, frohlocken. Cic.

Tripudium, ii, n. [1)] ein Tanz, Sprung, Freudensprung, in welchem man die Erde dreymal schlägt. Catull. 2) eine Art von Weissagung. s. terripauium. (q. d. terrae pauium)

Tripus, podis, o. [1)] ein Dreyfuß. 2) ein güldener Tisch mit drey Füssen, der in des


page 2885, image: s1443

Apollo Tempel zu Delphi stand. 3) ein Orakel. tripodas sentire. Virg.

Triquetra, ae, f. ein Dreyeck. Aul. Gell

Triquetrum, i, n. idem.

Triquetrus, a, um, dreyeckicht.

Triremis, is, f. eine Galeere mit drey Reihen von Ruderbänken. Nep.

Tris, pro Tres, Veteres dixerunt. Fest.

Trisagium, ii, n. ein gewisses Lieb in der griechischen Kirche, darinnen das dreymal Heilig war.

Triseclisenex, m. der Zuname des Nestors bey dem Homer, von welchem er gedichtet, daß er drey Jahrhunderte durchlebet habe.

Trisemus, a, um, aus drey bestehend.

Triscurria, orum, n. plur. Erzflegeleyen, erzphantastische Possen. Iuu. (a tris, seu ter et Scurra)

Trisomum * , i, n. ein Grab für drey Cörper.

Trispastus, a, um, in drey Kraisse gezogen.

Trispithamus, a, um, dreyspannicht.

Trissago, inis, f. Gammanderchen, Bathengel. Botan.

Triste, Aduerb. traurig. Comparat. tristius; adolescentes grauius aegrotant, tristius curantur, mit harten und beschwerlichen Mitteln. Cic. Superlat. tristissime.

Tristegum, i, n. ein Gebäude, drey Geschosse hoch. Eccles.

Tristiculus, a, um. Dimin. etwas traurig. Cic.

Tristificus, a, um, traurig machend, Traurigkeit bringend. Cic.

Tristimonia, ae, f. et Tristimonium, ii, n. id. quod tristitia. Naeu. ap. Fest.

Tristis, e Adi. [1)] tranrig, betrübt, melancholisch. Hoc nobis futurum triste, dieses bedeutet uns nichts Gutes. Curt. 2) ernsthaft. 3) scharf. 4) streng. 5) zornig, böse. Plaut. 6) mürrisch, sauertöpfisch. Virg. 7) bitter, unangenehm. Idem. 8) unglücklich, unglückbringend. Lignum triste, unseliges Holz. Horat. 9) ungern, unwillig. Inuitat tristis. Terent. 10) streng, gerecht. tristis iudex. Cic. Comparat. tristior. Curt. Superl. tristissimus. Liu.

Tristitas, atis, f. idem quod tristitia. Pacuu. apud Non.

Tristitia, ae, f. [1)] die Traurigkeit, Betrübniß. tristitiae se tradere, sich in ein trauriges Leben begeben. Cic. 2) die Ernsthaftigkeit, ein mürrisches Wesen. Cic. 3) ein trauriger Zustand. tristitia temporum. Cic. 4) das Ünangenehme. tristitia sermonis. Cic.

Tristities, ei, f. idem. Apul.

Tristitudo, inis, f. idem quod tristitia.

Tristo + , are, [1)] traurig machen, betrüben. 2) traurig seyn. Vet. Gloss.

Tristor, ari. Depon. pro quo Cic. Contristor.

Trisulcus, a, um, dreyzackicht, dreyspalticht. Fest. (Sulcus)

Trisyllabus, a, um, dreysylbicht. (Syllaba)

Tritauia, ae, f. Dritturaltmutter, Mutter im sechsten Gliede. (q. d. tertia auia)

Tritauus, i, m. ein Dritturaltvater. Plaut.

Tritemoria * , ae, f. ein Drittel. Marc. Cap.

Trithales, is, f. Hauswurz, ein gewisses Kraut. Plin.

Tritianus, a, um, dreymal grösser. Plin.

Triticeus, a, um, zum Waitzen gehörig. item aus Waitzen gemacht. Plaut. (triticum)

Triticeius, a, um. idem.

Triticiarius, a, um. i. q. triticeus. ICt.

Triticum, i, n. Waitzen. Plin.

Tritilis, e Adi. was gerieben werden kann.

Trito, onis, m. ein Aufsatz auf Fontainen.

Triton, onis, m. ein Meergott, Meermännchen, Schifffähnchen. Cic.

Tritonia, ae, f. [note of the transcriber: no gender determination in the print], et Tritonis, idis, f. ein Zuname der Minerva.

Tritoniacus, a, um, der Minerva gehörig.

Tritor, oris, m. [note of the transcriber: no inflection and gender determination in the print], et Triturator, oris, m. ein Treter, Zertreter, Reiber, Drescher. Plaut.

Tritura, ae, f. das Dreschen. Colum.

Trituratio, onis, f. idem.

Trituro, are, dreschen, ausdreschen. Sidon. (tero)

Tritum, i, n. [1)] Bohnenmehl. Plin. 2) ein gemeines Sprichwort. Cic.

Tritus [1], a, um, [1)] gerieben, zermalmet. 2) Iter tritum, ein gebahnter Weg, eine gangbere Strasse. Cic. 3) bekannt. tritum sermone prouerbium, ein bekanntes Sprichwort. Compar. tritior. Cic. Superl. tritissimus. Senec.

Tritus [2], us, m. die Reibung. Cic.

Triuenefica, ae, f. eine Erzhexe. Plaut.

Triuerbero, onis, m. ein Erzbube. Gloss.

Triuia, ae, f. ein Zuname der Göttinn Diana, weil sie den Triuiis oder Creutzwegen vorgesetzet war, wo auch ihr Bildniß aufgerichtet stand. Varr.

Triuialis, e Adi. [1)] was in den Creutzwegen ist, oder da geschieht. 2) schlecht, gering, gemein, auf allen Gassen. Verba triuialia, gemeine Redensarten und Worte. Suet. Schola triuialis, eine gemeine Schule. Quint. triuialis scientiae magister, ein Lehrmeister in einer geringen Schule. Idem.

Triuialiter, Aduerb. schlechthin. Achates, facie cerea abundantes, triuialiter negliguntur, die gelben Agatsteine, welche sehr gemein sind, achtet man nicht groß. Solin.