03/2007 Michael Hanstein; Reinhard Gruhl markup
text typed - structural and semantic tagging completed - spell check performed - no orthographical standardization
01/2008; 04/2008; 10/2008; 01/2009; 03/2009; 07/2009; 02/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: as0000

[gap: frontispiz]

image: as0001

ADAMI FRIDERICI KIRSCHII ABVNDANTISSIMVM CORNVCOPIAE LINGVAE LATINAE ET GERMANICAE SELECTVM, QVO CONTINENTVR Vocabula Latina omnis aeui, antiqui, medii ac noui, pariter ac Graeca, Latinitate donata, nec non formulae dicendi elegantiores et Constructiones Verborum; praeterea Deorum, Dearum, Gentium, Regnorum, Regionum, Vrbium, Marium, Fluuiorum, Insularum, Montium, Animalium, Arborum, Herbarum, Florum et Mineralium Nomina; nec non Theologorum, Iure Consultorum, Medicorum, Philosophorum, Philologorum, Poetarum, ac Mythicorum, Artibus liberalibus, aliisque disciplinis, Rei quoque Militari ac Monetariae verba propria, eorumque Significationes et Explicationes, Syllabarum longitudine uel breuitate signis expressa: CVI ADIVNGVNTVR IN FINE Calendarium Romanum, compendia scribendi olim in Latio vsitatissima, siue Notae et Sigla antiquorum; deinde adiecta est Tabula alphabetica Charact. Latin. in Codicibus MStis [abbr.: Manuscriptis] pro Seculorum ratione occurrentium, tum Specimen Scripturae ueteris, APPENDIX REGIONVM, VRBIVM, MONTIVM ET FLVVIORVM; ET AD POSTREMVM Consanguinitatis pariter atque Affinitatis Tabula, Nominaque Numeralia. EDITIO NOVISSIMA, A mendis non paucis studiose repurgata, Parte vtraque aucta, in ordinem redacta, ac denique tironum purioris Latinitatis studiosorum vsui accommodata. CVM PRIVILEGIIS. LIPSIAE SVMTV ENGELHARTI BENIAMINIS SVIKERTI CIC IC CCLXXIV.



image: as0002

[gap: prolegomena]

image: as0036

Explicatio signorum, quibus in hoc Lexico verba distinguuntur.

* Asteriscus verba mere graeca indicat.

+ Signo crucis peregrina, noua et barbara sunt notata.

Obs. vel Obsol. verba obsoleta sunt insignita.



page 2907, image: s1454

Vacinium, s. Vaccinium.

Vaciue, Adu. müssig, bey müssiger Zeit, bey guter Weile. Phaedr.

Vaciuitas, atis, f. [1)] die Oedigkeit, Ledigkeit. Cibi vaciuitate lassus, der wegen Ledigkeit des Magens, oder Ermangelung der Speise, ganz matt ist. Plaut. 2) die Erledigung eines Amtes. Quantam cupiditatem hominibus iniiciat vaciuitas. Cic. 3) die Befreyung, vaciuitas doloris. Idem.

Vaciuus, a, um, [1)] ledig, leer. Aedes vaciuae, ein leerstehendes Haus. 2) Aures vaciuae, müssige oder aufmerksame Ohren. Plaut. 3) Vaciuus virium, schwach. Idem. 4) Libellum, dum vaciuus, perlegam, das Büchelchen will ich bey müssigen Stunden durchlesen. Phaedr.

Vaco, aui, atum, are, [1)] einem Dinge obliegen. Armis, sich des Krieges befleissigen. Cic. In opus aliquod vacare, einem Geschäffte obliegen. Ouid. 2) leer, ledig seyn. Nihil est, quod vacet corpore, es ist nichts ohne ein körperliches Wesen. Cic. Vacare ab omni officio, kein Amt haben. Idem. 3) Agri vacant, die Aecker werden nicht gebauet. Iul. Caes. 4) müssig seyn. Si vacabis, wo du müssig seyn wirst. Idem. 5) vacare animo, ohne Sorge seyn. Idem. 6) nicht haben. Milite et pecunia vacare, weder Soldaten, noch Geld haben. Liu. 7) vacare culpa, unschuldig seyn. Idem. 8) vacare a metu, ohne Furcht seyn. Idem. 9) vacat. Impers. es ist Musse und Weile. Vacat audire, man hat Zeit zu hören. Virg. Amplitudo animi omninm rerum pulcherrima, eoque pulchrior, si vacet populo, wenn man recht thut, ohne das Volk zum Zeugen seiner Thaten zu haben, ohne dem Volke gefallen zu wollen. Cic.

Vacuatus, a, um, ausgeleeret. Colum.

Vacue, Aduerb. idem quod Vacuus. Arnob.

Vacuefacio, feci, factum, facere, erledigen, ausleeren. Cic. (vacuus et facio)

Vacuefactus, a, um, leer gemacht. Nep.

Vacuitas, atis, f. die Ledigkeit, Leere, Ruhe, Musse, Weile. Vacuitas ab angoribus, wenn einer keinen Kummer hat. Vacuitas omnis molestiae, Ruhe von allen Beschwerden. Idem.

Vacuna, ae, f. die Göttinn der Ruhe oder des Müssigganges. Vacunae litare, faullenzen. Prou.

Vacunalia, n. plur. [1)] ein Fest, an dem die Bauern nach Einsammlung der Früchte der Vacunae opferten. Antiq. Rom.

Vacunalis, e. müssig. Ouid.

Vacuo, aui, atum, are, ausleeren, leer machen. Colum. Sanguine vacuatus, verblutet. Aur. Vict. Vacuare nemus, einen Wald wüste machen. Mart.

Vacuus, a, um, [1)] leer, öde. cum Genit. et Ablat. 2) Vacuus virium, ausgemergelt, ohne Kraft. Plaut. 3) Animus vacuus, ein ruhiges Gemüth. Cic. 4) Equus vacuus, ein Pferd ohne Reuter. Liu. 5) Numi vacui, Geld, das keine Zinse trägt, ein todtes Capital. ICt. 6) vacuus negotiis, aller Geschäffte entladen, allerdings frey. Cic. 7) vacuae rerum litterae, Briefe, die keine Sachen in sich begreiffen. Tac. 8) Mulier vacua, scil. viro, eine Wittwe. Idem. 9) Aures alicui dare vacuas, einem zuhören. Plaut. 10) müssig. Quoniam vacui sumus. Cic. Comparat. Vacuior. Superlat. Vacuissimus. Ouid. (vaco)

Vada, orum, n. Plur. a Sing. Vadum, die Sandbänke. Cic.

Vadabilis, e. idem quod Vadosus. Sarisb.

Vadatio, onis, f. die Verbürgung. ICt.

Vadatus, a, um, verhaftet, verbürgt. Vadatus amore vinctusque, mit Liebe verhaftet. Plaut. (Vas, vadis)

Vadimonium, ii, n. die Angelobung, sich an dem gesetzten Tage vor Gerichte zu stellen, rechtliche Tagleistung. Vadimonium constituere, einen Rechtstag anstellen. Cic. Vadimonium promittere, angeloben, sich gewiß vor Gericht zu stellen. Idem. Obire vadimonium, vadimonium sistere, sich an dem bestimmten Tage stellen. Idem. Vadimonium deserere, sich auf die bestimmte Zeit nicht stellen. Nemo fuit in tanta multitudine, qui vadimonium concipere posset, es war niemand, der das Formular aufsetzen konnte, in welchem man verlangte und angelobte, daß jeder am bestimmten Tage vor Gerichte erscheinen sollte. Cic.

Vadis, is, Obsol. pro Vas. Fest.

Vado [1], vasi, vasum, dere, [1)] gehen. Vadare in praelium, zum Treffen gehen. Liu. 2) idem quod Fluo, fliessen. Plin.

Vado [2], aui, atum, are, durchwaden, durch einen Furt oder seichten Ort im Wasser gehen. Flumen, quod facile vadari potest, ein Fluß, durch den man leicht waden kann. Solin.

Vador, atus sum, ari, [1)] Depon. [1)] idem quod Vadimonio obstringere, Bürgschaft oder Gewähr fordern, daß einer vor Gericht erscheine. Aliquem, einem einen Tag bestimmen, vor Gerichte zu erscheinen. Plaut. 2) Bürge werden, gut für einen sagen. Attinet me vadatum. Plaut. (vas, vadis)

Vadosus, a, um, seicht, dadurch man waden, gehen, oder reuten kann. Liu. Compar. vadosior. Superl. vadosissimus.

Vadra + , ae, m. Mons praeruptus Pannoniae, vulgo der Altvater.

Vadum, i, n. [1)] ein Wasserfurt, wo man durchwaden, gehen oder reuten kann. 2) Tentare vadum, sehen, wie tief ein Wasser sey, untersuchen, ob man durchkommen könne. Ouid. 3) Fluuius, qui vado transitur, ein Fluß, durch den man waden kann. Caes. 4) Metaph. Emergere vadis, aus der Gefahr kommen. Cic. 5) Res est in vado, die Sache ist auf gutem Wege. Terent. (vado)

Vadus, a, um, idem quod Vadosus. Pompon. Mela.

Vae, Interi. Weh! o Weh! Vae misero mihi, weh mir elenden Menschen. Terent.