01/2011 Reinhard Gruhl markup
text typed - structural tagging completed - no semantic tagging - no spell check - no orthographical standardization


image: s001

JP. LOTICHII, Medici et Poetae, BIBLIOTHECAE POETICAE PARS QVARTA ET VLTIMA. In qua DIVERSARVM NATIONVM: VIDEL. GALLIAE: ANGLIAE: VNGARIAE: DANIAE: POLONIAE: BOHEMIAE: etc. Poetae celebriores: Singulis Tetrastichis singuli recensentur: vna additis eorundem Vitis, Natalibus et Emortalibus: Accessit ad calcem: HORTVLVS SMIRTZICIANVS BIPARTITVS: In quo Florentissimi p. m. Herois: ALBERTI IOANNIS: L.B. SMIRTZICII: tum SPONSI: Virtutes Elegiaco Carmine per ARBORES: SPONSAE V. Generosae Lausdes repraesentantur per HERBAS. [gap: illustration] FRANCOFVRTI, Sumptibus LUCAE JENNISII Bibliopol. ANNO M. DC. XXVIII.



image: s002

[gap: blank space]

image: s003

Nobilibus, Amplissimis, atque spectatissimis viris: Inprimis Dn. DOMINICO PORSIO, IC. Illustriss. et Celsiss. Principis, GEORGH, Hassiae Landgrauii, etc. Consiliario praecipuo, nec non praefecturae Hohensteinianae Satrapae: Dein Dn. 10. IACOBO PORSIO: et Dn. IOANNI PORSIO: Biusdem Illustriss. Principis, Hassiae Landgrauii, etc. respectiue consiliariis: et Reipub. Francofurtens. ciuibus primariis: Tribus fratribus germanis: Amicis ac fautoribus suis obseruandis.

NIhil in tota fere Philosophia, aut Encyclopaedia obuersari, continerique, Viri Amplissimi, quod a Poetis non eleganter, atque erudite, diuina carminum praerogatiua ornatum, pertractatumquesit, in confesso est. Vnde


image: s004

non immerito Poetas a Philosophis ipsis, et quidem grauissimis, Philosophos ac sapientes non vno ore pronunciaros fuisse legimus. Inter caeteros, Plato Homerum omnis sapientiae ac Philosophiae parentem indigetat. Sic enim habet:: id est, Homerus dux et magister fuit omnium laudum, et virtutum tragicarum. Idem Plato l. 11. a. Republ. Poetas altiori titulo Deorum filios et in Lyside eosdem, sapientiae patres, ac duces nuncupat.

Alii eosdem diuinos, diuum genus, vt Democritus; alii Deo tactos, Dei vates, vates sacros, vt Ouidius, insigniunt. Petronius autor est, mentem neque concipere, neque edere partum poeticum posse, nisi ingenti flumine literarum sit inundata. Ideoque eos potius diuine, quam humane, loqui statuit.

Sed, vt verius id ipsum pateat, Poetas else Philosophos, id est, omnis cum diuinae, tum humanae sapientiae magistros, quid affirmare impedit, nullam ferme cum in Theologia, tum Philosophia, partem esse, quam Poetae non tam erudite, quam eleganter tradiderint? Annon Moyses, Dauid, Salomon, Isaias, Ieremias, et alii, (a quibus Polyd. Virgilius


image: s005

originem diuinae facultatis deducit) Reges et Prophetae, veram et sacrosanctam Theologiam, coelitus atque immediate reuelatam, cantibus (a cantu enim primitus Poesis nasci et figurari coepit) et carminibus inde concinnatis celebrarunt? Ex genti. libus numquid Orpheus, Homerus, Hesiodus, Pindarus, et alii: innumeri, ficticios Deos, atque profanam Theosophiam metrice et hymnis prosecuti sunt? Inter recentiores v. nostros, qui veram Philosophiam, id est, res sacro-sanctas, tractarunt carminibus, annon merito recensemus Prudentium, luuencum, Aratorem, Vidam, Sannazarium, Eobanum Hessum, Iust. Vulteium, Illustriss. Mauritium H. L. Buchananum, Siberum, Maiorem, Fabritium, Bersmanum, VVidebramum, et complures alios supremi subsellii vates? Qui partim Psalmos Dauidicos, pattim Natalitia D. N. Redemptoris, aliaque diuina mysteria, eleganti numerorum bonitate grauiter, feliciterque recensuerunt.

In specie vero in philosophiam, eiusque partes, commentati sunt Poetae omni aetare celeberrimi, e quorum multitudine paucos in praesentiarum referemus. Astrologiam itaque, coeli sylderumque scientiam, persecuti sunt versib. Linus, Aratus, Palingenius,


image: s006

et alii: Physicam illustrarunt, Hesiodus, Empedocles, Lucretius: Agriculturam tractarunt Hesiodus, Virgilius; Res pastorales, Theocritus, Virgilius, Calphurnius, Dantes; Res Venatorias, Gratius, Nemesianus, Natal. Comes. Heroica porro facinora, et res militares expediuerunt, Orpheus, Homerus, Pindarus, Virgilius, Lucanus, Sil. Italicus: Res vero amatorias Anacreon, Philetas, Menander, Catullus, Corn. Gallus, Horatius, Ouidius, Tibullus, Propertius, Martialis, Stella, Celtes, et bona pars recentiorum. Tragaedias attigerunt sophocles, Aeschylus, Euripides, Seneca: Comoedias Actius, Plautus, Aristophanes, Terentius, Menander.

Praeterea, de Piscibus scripsit Oppianus: de Theriaca Nicander: de Herbis Macer: de Hortorum culcura Palladius: de morborum curationibus Seren. Sam[?]onicus.

De hominum vitiis iuxta Lucilius, Horatius, Persius, Iuuenalis, Petronius, Martialis, et alii, Satyras nobis reliquerunt.

De Virtutum quoque praeceptis metrice commentati sunt Phocylides, et Pythagoras; de Reipubl. administratione Solon, et Tyrtaeus: ita, vt tu vix vllam Philosophiae, aut elegantioris literaturae partem producere satagas, quam non Poetae ingeniose illustrarint. Imoargumenti maxime loco est, insignem,


image: s007

ingentemque esse Poetarum de grauissimis hine inde controuersiis iudicandi, decidendique autoritatem, cum vix vllus autor, vix vllus commentator inter scriptores omnium aetatum reperiatur, qui Poetas, eorumque sapienter, eleganterque dicta non in testimonium aduocet, quibus plerumque, tanquam supremis clausulis, res atquo tractatio omnis solenni ac rata fit.

Hunc vero vsum tantum non in rebus arduis, ac seriis praestant Poetarum monumenta, imo vero, vix animus honesta relaxatione alleuari posse videtur, absque Poetarum lectione. Vin igitur heroica, seria, atque ardua? adi sis Poetas. Hi tibi Deum, Reges, Heroasque, et omnia magna exhibebunt. Vin amatoria, et lepida? Iidem tibi Veneres, Cupidines, Musas, Charitas, id est, gratiam, ingenium, venustarem, amorem, imo salem, quod aiunt, leporemque dabunt. Vsque eo, vt verissimum illud Flacci enunciatum sit:

Aut prodesse volunt, aut delectare Poetae,
Aut simul et iucunda, et idonea dicere vitae.

Interim huic diuinae facultati accidit, quod similiterartibus aliis, Medicinae scil. Iurisprudentiae, Theologiae, vsu venit, vt ob impostores, ineptos versificatores, et propane cantillantes


image: s008

errones, male audiat. Quae omnia tamen, tantum abest, vt ipsi arti, satis alioquin commendatae, quicquam damniaut contemptus inferant, vt magis in ipsos impostores redundent. Imo etiam non de nihilo est, eo dininorem artem, aut facultatem in recess[?] censendam esse, quo pluribus illa imposturis obnoxia fit.

Nositaque, autoritate atque exemplis grauissimorum ab omni pene seculorum memoria virorum, quibus ea ars semper in pretio ac deliciis extitit, nequicquam dubitamus, auitis praecipue vestigiis insistentes, tam commendatam facultatem magni facere, at que pro virili excolere. Ecquis enim, sicubi videat grauissimos Philosophos, Platonem, Aristotelem, Ciccronem, Plutarchum, et recentis memoriae communes praeceptores, Phil. Melanchtona scil. et hac adhuc nobis aetate superstitem, Rod. Goclenium, senem venerandum, octogenario maiorem, tantum non miris laudibus eam scientiam exornasse, sed ipsam ipsos ex professo, vt aiunt, tractasse, rem poeticam magni non faciat? Quis nescit, ex Archiatris, Fracastorium, Ioan. Langium, Smetium, Posthium, iuxta arduas alias occupationes, hac facultate scribendi carminis se se identidem oblectasse, imo


image: s009

toti pene ob id orbi innotuisse? Quis praeterea infi ciabitur, nominatissimos Iureconsultorum, poeticen, non obstantibus grauissimis negotiorum ventilationibus, tantum non obiter coluisse, imo vero eandem summo studio, ingeniosisque lucubrationibus commendatiorem nobis reliquisse? Ex recentiorum catalogo, si quispiam dubitet, paucos saltem, velut in compendio, superinducemus. Inter quos chorum ducunt, Alciatus, Budaeus, Turnebus, Hospitalius, Th. Morus, Mynsingerus, Cisnerus, Fichardus, Reusnerus, et nostro hoc seculo magnus ille Iureconsultorum Phosphorus, Hermannus noster Vulteius, vir, praeter grauissima sua in Iurisprudentiam merita, vel duntaxat ob eximium in Musas communes atque carmina amorem, sibi ex parente, Iusto illo Vulteio, Poeta disertissimo, etiam haercditarium, omni seculo admirandus.

Ne autem in Poetarum laudes vberius euagemur, quod argumenti genus fusiuscule attigimus in commentariis nostris Medicis ad Petron. Arbitrum, paucis saltem hisce digitum velut in commemoratae diuinae artis praestantiam intendere placuit.

Caeterum, cum dignissimi nobis videantur


image: s010

optimi carminis autores, quorum vitae atque res sapienter eruditeque gestae posteritati transscribantur, praesertim, cum praeter Poetas et Historicos ipsos, nullus autorum studiosius vitas ac res gestas hominum aeternitati consecrarit; rem Poetarum nomibus meritisque condignam facturos nos arbitrati sumus, si quando ea, qua nuper obiter initium duximus, tela, praecipuos huius tempestatis, hinc inde etiam exteros, Vates commemoremus, eorumque vitas ac studia, donec aliquando absolutum illud opus atque auctius euasurum sit, publica buccina tantisper celebremus.

Commodam autem occasionem mihi nactus esie videor, qua super hoc studii humanioris genere confidentius T. A. alloquar, DOMINICE Nobilissime: qui vt generi tuo, vt nomini, vt honori, singulari atque magno ornamento esse posses, (sicut esvere) a teneris, quod dicitur, crepundiis cum ipsis literarum elementis poeticum mulsum, papauere ac sesamo quouis delicatius, imbibisti. Quo in elegantioris literaturae genere ita libenter laudabiliterque versatus es, vt, cum ad grauiora studia accessisses, nihilo. minus


image: s011

animum, Musarum nectare semel imbutum, nequaquam a iucundissima carminis arte sequestrares. Cum igitur summo ingenio, scitissimoque arbitrio rectissime iudicares, sine literarum poeticarum cognitione neminem ad solidae ac verae eruditionis fastigium ascendere poste, tanto amore eam facultatem porro complexus es, vt assidue diurnâ nocturnaque manu selectissimos autores euoluendo, tum etiam tuopte ex ingenio, propriaque Mineruâ, eiusmodi aliquid depromendo, tanta hactenus, tamque eruditam Poetice nostra specimina, praesertim in Elegiaco carminis genere, edideris, vt cum summis huius temporis vatibus non immerito certare videaris.

Isthaec nunc, et consimilia, siquidem non absque exemplo prae euntium clarissimorum huius et superioris aeui Ictorum, Alciati, Mynsingeri, Reusneri, Lauterbachii, vulteii, Sed et patrui tui, Henr. inquam, Parsii. IC. Consiliarii Caesarei, et Poetae elegantissmi, abs Teita pertractarentur, (quibus, et pluribus aliis optimi commatis Ictis aeque tam Lyra, quam Iurisprudentia, cordi fuit) eam exinde percepisti oppido voluptatem, vtilitatemque, vt, praeter alias ingenii magni tui in IureVtroque singulariter exculti


image: s012

virtutes, mox Principibus viris, ac summis alioquin Dynastis, non tam notissimus fieres, quam carissimus. Inter alios pulcro exem plo fuit Generosissimus ille tuus Smirtzicius, Bohemiae nuper Dynasta potentissimus, qui cultissimo ingenio et virtutibus tuis mirifice illectus, Te tantum non ditionibus ac bonis suis amplissimis Archipraefectum constituere, verum etiam ingenio suo, alloquin felicissimo, studiis, atque animi bonis elegantioribus ducem ac moderatorem eligere, ac sequi vnice decreuerat. In quacerte nobili speciosaque prouincia tatum Te virum, virtute, sapientia, eruditione multiplici, rerum itemque variarum experientia, atque autoritate, pollentem, ita gessisti, vt omnium in Te oculos conuerteris.

Sub his negotiis quantum Musis, mellitissimis illis puellis ac Deabus, quibus a teneris sacramentum feceras, tribueris, vel illud declarat, quod saltem non ipse per ocium Epigramma aliquod, aut Elegiam etiam integram, facili et diuite vena deproperare, verum etiam Generosissimum florentissimumque Smirtzicium ad idem studii genus manu ceu magistra ducere, eiusque ingenium, alioquin fertilissimum, scribendi carminis


image: s013

arte formare, excolere, atque exercere studiose contenderis. Neque vero in cassum cecidit cultura isthaec. Tantum enim, Te duce, in literis poeticis profecit florentissimus Dynasta, vt, et inter manum, vt aiunt, super quacunque facile incidente materia expeditum, ac fere muneris omnibus absolutum, carmen exararet, vt melius etiam vix ipse quidem Naso, aut tibullus (absit dicto vanitas) elaborare potuisse videri queat. Neque vero imprudens, aut inscius haec effutio. Sed specimina, inquam, ac reliquiae carminum SMIR. TZICIANORVM, quales ex liberali communicatione tua consecutus sum nuper id ipsum clare loquuntur, e quibus, velut ex vnguibus leo, apparet veritas.

Quanta vero cum animi voluptate me censes, Amplissime PORSI,

Te commemorante, non semel his auribus accepisse, Generosissimo illi Tuo SMIRTZICIO, poetae mehercles cultissimo, post sacra Biblia, nullius autoris pene, aut Poetae, lectionem gratiorem commendatioremque extitisse, quam vnius illius atque vnici P. Lotichij Secundi, p. m. patrui mei magni? Quo nomine vel solum, vtpote qui Lotichianam poesin (cuius tu quidem es


image: s014

am antissimus (magno illi SMIRTZICIO, prae aliis autorib. eo in studii genere praecipue commendasti, nisi Te integerrime amarem, ingratissimus forem. Atque, vt nihil dissimulem, libenter profiteor, meamicitiae illius tuae, dum hic nuper nobis operam dares, fructum oppido eum insuper percepisse, vt tantum non doct[?] a tuo congressu abiuerim toties, sed et per 1. mam in poeticic censuramque tuam (quae sane accurata est) toties emendatior cuaserim. Insuper etiam ea singulari bencuolentia me porro affieiebas, inter alia, vt etiam operum P. Lotichii Secundi, absolutam ac nouam editionem, tantum non desiderares, vrgeresque, vtpote cuius honori summestudes, imo vero elogia, editionem illam instantem, apprime commendatura, non pauca studiose mecum communicares.

Iam vero licet in grauissimis occasionibus, quibus multiplicem virtutem atque sapientiam tuam vt liter et summa cum laude praestas Illustrissimo et Celsiss. Principi Ge. orgio, Hassiae Landgrauio, quotidie distinearis, vt remissiora illa studia, qualia ab hu. manitate sibi nomen assciucrunt, lentius tractare tenearis, noui tamen, imo pernoui,


image: s015

Te, vbi quid datur oci, vt cum Flacco loquar, nihilominus tantopere hactenus amatis poeticis chartis saepenumero illudere, imo etiam ex ingenio eiusmodi aliquid depromere, quod cum antiquitate contendere satagat.

Eleganter noster ille:

Difficile est tacitos naturae abscondere motus
Ponere nec facile est, quae placuere diu.

Interea, nolim Temihi in hoc succensere, quod nomen Tuum huic pagellae publice praefixerim. Aliter, me hercle facere non potui. Forsan quoque non debui.

Cum enim in hisce poeticis rudimentis iure meritissimo, Clarissimi illius IC. et Poetae, agnati tui, Henrici Pursii, cuius etiam Musam Turcia, quan tumuis barbara, admirata fuit, facienda estet mentio, tum etiam florentissimi illius Herois, Poetae suauissimi, Smirtzicii tui, inquam, vitae ac studiorum curriculum paucis a me aspergeretur, cer te ist haec ad neminem verius spectare, pertinereque arbitratus sum, quam quidem ad Te ipsum, vtpote ad quem redeunt ea, tanquam ad fontem a quo primitus emanarunt.



image: s016

Caeteroquin, vos quoque mihi demulcendi estis,

Viri Amplissimi, Spectatissimique!

IOAN. IACOBE et IOANNES PORSII.

Dum enim de agnato illo vestro, Henrieo, in quam, Porsio, Consiliario olim Caesario, IC. ac Poeta nobili, isthic ago, adeoque vna etiam fratrem vestrum, amicum et fautorem meum summum, virum Magnificum, DO. MINICVM PORSIVM, gentis vestrae decus, alloquor, nefas me commissurum velut putaui, sicubi vos hac praefatiuncula segregarem ac praeterirem. Et quidem dignissimi videmini mihi, qui sub publica eruditiorum hedera laudes vestras dispergatis. Dum siquidem tantum non apud inclytos huius Reipubl. proceres amicitia ac familiaritate valetis, imo vero passim penes potentissimos Principes, ac Comites, gratia atque autoritate floretis, quin etiam Rempubl. tum forensem. tum scholasticam, sumptibus vestris ac relibraria, quantum eius penes vos quidem est, sedulo adiuuatis, ecquis illis vestris Veneribus ac Gratiis, non applaudat, ecquis non dicat, vt de Psittacis in adagio est, vobis atque aue?



image: s017

Ego itaque amore vi ac moliminum vestrorum adductus, non quod, vulgi more, amicitiam vestram vtilitate probare constitutum habeam, (ollae amicitiam prouerbialiter dicunt) sed, integri atque infucati affectus mei testandi igitur, isthoc literarium monumentum, qualecunque id sit, vobis edere, vnaque fauorem atque amicitiam vestram (qua in re jam pridem propensos vos experior) ambire praecogitaui.

Accipite ergo, quod superest,
Nobilissimi, Amplissimique viri,
Trigagentis PORSIAE!

accipite, inquam, qualecunque isthoc, Lotichiani ergavos amoris pignus, ac monumentum, atque emolumento Reipubl. Christianae, cui nati estis, tum gentivestrae ornamento.

Incolumes longum florere, diuquevalere. Francofurti, M DC. XXVIII. postrid. Kal. Februar.

Amplitud. VVV.

omni studio addictus

IP. Lotichius. D.



image: s018

CLARISSIMO, EXCELLENTISSIMOQVE VIRO, Dn. IOH. PETRO LOTICHIO, Med. Doctori, et Poetae eximio, vt et amico Francofurtum.

Valiter censor puellos flumine immissos suo
Rhenus explorabat; isque cui pudica erat parens
Gurgiti supernatabat; non pudicae filius
Deuorabatur profundo: Sic et index Teutonum
Triste Bellum est, indolemque gnesiam a notha indole
Segregat vere ambidextrum liberale cui cor est,
Artem eam exercet vocatus sorte ab ipsa ad quam fuit,
Fertque recto cuncta Fati vertice infortunia.
Degener sed mente, spartam deserit statim suam,
Et noui ad vultum laboris turpiter percellitur,
Perdius pernoxque, seruus lacrymarum ac questuum.
Talis haud es, Lotichi! instar sed quieti alcedonis
Laberis ponti per vndas turbidi immersabilis,


image: s019

Et, Catonis Socratisue fronte, quod debes, agis:
Eque Musarum viretis, Gratiarumque ocribus,
Publici infers mella cellis dulcia aluearii.
Nec sat istud: masculo ausu te Monetae infers tholis,
Omniumque seculorum peruolutas nomina,
Clara Apollinis corona, clara oliua Pallados.
Hinc amas sacrare chartis interire nesciis,
Tot poetarum choreas, totquevatum circulos,
Quorum ope immortalitatem consecuti principes
Vniuersi sunt, recentis orbis a cunabulis
Saeculum ad nostrum vsque, quauis vanitate vanius.
Macte, Lotichi, altioris mentis hoc conamine:
Macte, macte Obliuionis qui tote voragine
Suscitas viros, eisque sufficis nouas colos,
Atropus in quas habere non queantius forfices,
Tutus Orcies a tenebris et situ Proserpinae.
Quippe Famae Gloriaeque subleuatus brachiis
Transferere vltra alta coeli fulgidi palatia,
Et locum primum occupabis inter Hebem, et Herculem,
Heic vbi Anna agit Peranna, Temporisque aeternitas.
Brettae. F. Anno M. DC. XXVII. Mens. Martio.

Ian. Gruterus.



image: s020

Ad Eundem Clariss. Vm. IP. LOTICHIVM: Super Bibliotheca poetica sua:

TEutoniae vates ac secula docta Poetas
Colligis, ô Clarii lux, columenque iugi!
Ipsorum et vitas non tantum carmine verso,
Sed sermone etiam prorso animare cupis.
Laus olim palmaris erat, celebrare perenni
Laude viros, quorum Pallas in aere fuit:
Sopitos tu morte viros jam lucis in aethram,
Corporaque ad superos jam cinefacta vocas.
Carmine et haec rediuiua iterum sub luminis auram!
Emittis: quae nam gloria maior erit?
Sic tu Lotichius multorum in nomine Vatum
Diceris nunquam posse perire senex.

F. Giessae. Anno M. DC. XXVI. M. Martio, etc.

Conrad. Bachmannus.



page 1, image: s023

JP. LOTICHII, Medici et Poetae BIBLIOTHECAE POETICAE PARS QVARTA: In qua Diuersarum Nationum Poetae celebriores recensentur:

T. PETRONIVS ARBITER Massiliensis Poeta Satyricus.

Polluit obscoenos PETRONIVS inter amores
Doctiloquum venae prosperioris opus.
Nomine sic cit harae vaetes fuit arbiter, et re:
Turpes tolle iocos: caetera purus erit.

TITVS. PETRONIVS. ARBITER.
BITHYNIAE. PROCONSVL.
AVLAE. CAESAREAE. PRINCEPS.
DOMESTICVS. ET. ARCANORVM. SECRITARIVS.


page 2, image: s024

VIR. INGENIO. VERE. AV.
LICO. SVMMA. DOCTRINA.
ET. ACRI. IVDICIO. PRAEDITVS.
NERONE. CLAVDIO. IM PERATORE. VOLENTE.
AD. MORTEM. ACTVS.

A. C. N.

LXIIIX. C. SVETONIO. PAVLINO. L. PONTIO. TELESINO. COSS. BIENNIO, ANTEQVAM. PETRVS. ET. PAVLVS. APOSTOLORVM. PRINCIPES. PATERENTVR.

QVantum jam vero ad vitam PETRONII, Poetae Satyrici vetusti, attinet: de ea, inter complures autores, sic habet C. Cornel. Tacitus Annal lib. XVI. C. SVETONIO (inquit) L. TELESINO COSS. paucos intra dies, eodem agmine Annaeus Mella, Cerialis Anicius, Rufus Crispinus, ac C. Petronius cecidere: Et paulo post: De C. Petronio supra paucarepetenda sunt. Nam illi dies per somnum, nox officiis, et oblectamentis vitaetransigebatur. Vtque alios industria, ita hunc ignauia ad famamprotulerat: habebaturque, non ganeo, et profligator, vt plerique sua haurientium, sed erudito luxu. Ac dicta factaque eius quanto solutiora, et quandam sui negligentiaem praeferentia, tanto gratius in speciem simplicitatis accipiebantur. Proconsul tamen Bithyniae, et mox consul, vigentem seac parem negotiis ostendit: dein reuolutus ad vitia, seu vitiorum imit ationem, inter paucos familiarium NERONI


page 3, image: s025

assumptus est, elegantiae ARBITER, dum nihil amaenum, ac molle affluentia putat, nisi quod ei PETRONIVS approbauisset. Vnde inuidia Tigellini, quasi aduersus amulum, et scientia voluptatum potiorem. Ergo crudelitatem Principis, cui caeterae libidines cedebant, aggreditur, amicitiam Sceuini PETRONIO obiectans: corrupto ad indicium seruo, ademptaque defensione, et maiore parte familiae in vincla rapta. Forte illis diebus Companiam petiuer at Caesar, et Cumas vsque progressus, PETRONIVS illic attinebatur. Nec tulit vltr atimoris aut spei moras. Neque tamen praeceps vitam expulit, sed incisas venas, vt libitum, obligatas aperire rursum, et alloqui amicos, non per Seria, aut quibus constantiaegloriam peteret. Audiebatque referentes, nihil deimmor talitate animae, et sapientium placitis, sed leuia carmina et faciles versus. Seruorum alios largitione, quosdam verberibus affecit. Injit et vias, sommo indulsit. vt. quanquam coacta mors, fortuitae similis esset. Necodicillis quidem (quod plerique parentium) Neronem, aut Tigellinum, aut quem alium potentium adulatus est: sed flagitiae Principis sub nominibus exoletorum feminarumque, et nouitate cuiusque stupri perscripsie atque obsignata misit Neroni, fregitque annulum, ne moxvsui esset ad facienda pericula. Ambigenti Neroni, quonam modo noctium suarum ingenia notescerent, offertur Siliae matrimonii senatoris haud ignara, et ipsi ad omnem libidinem assueta, ac PETRONIO perquam familiaris, agitur in exsilium, tanquaem non siluisset, quae viderat, pertuleratque proprio actu.

Haec ibidem C. Tacitus.

Caeterum, apud Lil. Gyraldum Ferrariensem, sequentia habentur de vita PETRONII ARBITRI: Ab Eudaemone (inquit) et Libanio non longe aberat PETRONIVS


page 4, image: s026

ARBITER dictus, et Massiliensis a plerisque existimatus. Hic Satyricum opus varium, et (vt sic dicam) miscellum composuit. Cuius licet fragmenta ad nos tantum peruenerint, eademque parum castigata, multae tamen eruditionis hominem fuisse facile cognoscimus. Nam in taxandis moribus cum acrem, tum festiuum maxime, et iocis seriae miscentem videmus. Quo tempore vixerit, quodue institutum vitae sectatus fuerit, haud sane compertum: in declamationibus tamen versatum, ex iis, quaeextant, elicimus. In Quintiliani quidem enarrationibus literatores quidam eum ante Quintilianum floruisse suspicantur. Sed Placidus Lactantius illum vult Statio posteriorem, vt a quo versus sumpserit, et suis in seruerit, vt illum: Primus in orbe Deos fecit Timor:? PETRONII certe versus in testimonium a Grammaticis veteribus afferuntur, Terentiano, Seruio, Fulgentio, aliis. Nonparum, meaquidem sententia, hi a veritate absunt, qui hunc ipsum PETRONIVM eum esse non modo putarunt, sed literarum etiam monumentis mandarunt, qui Bononiensium sanctissimus fuerit Antistes, cuius praeclara pietatis monumenta in re Christiana nostris in Annalibus traduntur. Talis sunt ignorantiae, vt sic dicam, si pario recentes nostri scriptores obtecti, vt pro sanctissimo et integerrimo impium et nesarium Deorum cultorem aliquando nominent. Nonalium, quam PETRONIVM ARBITRVM, significari putarim illis Apollinaris Hendecasyllabis:

Ette?Massiliensium per hortos,
Sacri stipitis ARBITER colonum,
Hellespontiaco parem Priapo.

Scripsit etenim PETRONIVS lasciue admodum et impudice, vt ex ipsis fragment is facile cognoscimus. Sed et


page 5, image: s027

de Massiliensibus eum scripsisse testis est Seruius Maurus. Quin et eum Macrobius ait, fictis casibus amatorum argumenta factulasque scriptitasse. Hucusque Gyraldus.

Praeterea, in tanta temporum obscuritate vitam PETRONII scribere difficile est, partim, quod quidam eundem Romanum fuisse asserunt, eo quod Petronia gens Romae illustris extiterit: ex qua PETRONIVS Volusianus Consul fuit, Imperante Gallieno, Anno Chr. CCLXII. quo eodem tempore, aut paulo ante, floruisse hic PETRONIVS putatur: partim, quod alii eundem Massiliensem fuisse scri. bunt; e quorum catalogo videtur esse Apollinaris, Gesnerus, et alii complures. Plures autem, quoad nomen, fuerunt PETRONII: 1. PETRONIVS hic ARBITER. 2. PETRONIVS Rhetor. 3. PETRONIVS Bononiensis Episcopus, alias Grammaticus. 4. PETRONIVS Ascanius. 5. PETRONIVS Indicius. 6. PETRONIVS Venustianus. 7. PETRONIVS Antigenes Pisaeurensis. 8. PETRONIVS Hilarius Pisaurensis. 9. PETRONIVS Appollodorus, Pont. Rom. etc. Plinius historiar. natural. lib. 37. cap. 2. PETRONIVM (ait) virum Consularem Neronisinuidia moriturum, vt mensam eius exhaeredaret, trullam murrhinam, CCC. Sestertiis emptam, confreg sse. Taciti vero beneficio restitutum est PETRONIO Caij pronomen: Turpiliani cognomen: Arbitri agnomen. Quidam contra putant, eundem PETRONIVM NERONIS Arbitrum, ab officio sic appellatum, et dignitatis nomen in aula Principis fuisse, quod tamen autores vix credibile putant. PETRONIVS vero Turpilianus Neronis temporibus cum C. Iunio Caesonio Paeto


page 6, image: s028

Consulatum gessit: vnde, Lex Iunia Petronia delibertate: item Senatus-consultus Turpilianus. Vide notas Pierii Aureliani, vel P. Danielis Aurelij, in editione Goldastiana. Epicureae sectae discipulus fuisse PETRONIVS existimatur potius, quam Stoicae, cum ita in Stoicos inuehatur:

Ipsi qui Cynica traducunt tempora scaena,
Nonnunquam nummis vendere verba solent.

Contra, sic Epicurum, patrem veri, pronunciat:

Ipsepater veridoctus Epicurus in arte
Iussio, et hanc vitam dixit habere Deos.

Tres vero Epicuri istius cardinales memorantur errores: Quorum primus ille: DEOS res humanas non curare, sed otiosos in Coelis stertere, valde occupatos in nihil agendo. Hinc apud Epicureos ridentur superstitiosi, qui quidem Deum timoreita terreantur, tanquam pueri nocturnis terriculamentis, aut spectris. Cuius sententiae ipse PETRONIVS fuit, vt ex hocliquet:

Primus in orbe Deos fecit timor: ardua coelo
Fulmina cum caderent:?

Alter erat: In voluptate summum bonum versari: quo facit istud:

Ergo viuamus, dum licet, est que bene.

Tertius accedit: Animas cum corporibus simul perire; Qui error etiam in moribundo PETRONIO conspicuus fuit, dum, referente Tacito; Audiebat ille referentes, nihil de immortalitate animae, et sapientum placitis, sed leuia carmina, et faciles versus: verba sunt C. Taciti: quasi dicat: eundem PETRONIVM immo talitatem animae ludibrio potius habuisse, quam credidisse.

Et haec obiter satis de PETRONII huius vita non nisi multa obscuritate inuoluta. Qui plura desiderat,


page 7, image: s029

ipsum PETRONIVM adeat, inprimis notas Herman. Buschij: Ioan. Alexandr. Brassiani: Gyraldi: Hadr. Lunij: Henr. Stephani: Ioan. Sambuci: Franc. Danielis: Mureti: Ioan. Passeratij: Ian. Dusae: Conr. Rittershusij: inprimis Nobil. viri Melch. Goldasti: amici nostri: qui absolutâ editione PETRONIVM dedit cum variis praedictorum autorum notis.

Ex C. Tacito: 2. Gyrald. d. Poetis Latin 3. notis D. Goldasti IC.

APOLLINARIS SIDONIVS, GALLVS, Poeta Hendecasyllabicus.

Caius Apollineo Vates cognomine dictus,
Verus Apollinea Praesulin arte fuit.
Testantur sacris dictata poemata Musis
Isthoc ingenij non opus esserudis.

CAIVS SOLLIVS SIDONIVS APOLLINARIS, genere Gallus fuit. Quidam eum Burdigalensem faciunt, ipse vero de se scribens pluribus locis atque epistolis Auernum se dicit. Sunt autem Auerni populi finitimi Heduis, inter Celtas constituti Honestis parentibus, et illustri familia oriundus. Latinis literis a prima statim aetate magna cum diligentia imbutus et institutus fuit. Nam sub Flauio illo Nicetio (qui per ea tempora excellens habebatur Grammaticus) eruditionem accepit. Cumque ingenio atque industria in prosequendis disciplinis magnopere praestaret, breui effecit, vt eos omnes antecederet, qui parib. studiis tenebantur. Permulta scripsit, cum soluta oratione, tum variogenere carminum Reliquit libros XI. Epistolorum, secutus Plinium Secundum,


page 8, image: s030

vt ipse refert, et si tali opere magis ingenium probatur SIDONII, quam iudicium, vt qui peregrinum et Gailicum redoleat, et simul inepta verborum affectione supra modum laboret, cuiusmodi accusantur a nosttis Grammaticis Cassiodorus, Enodius, Fulgentius Claudianus, et Mamercus, qui violata passim ac disiecta Romani Imperii dignitate minime seruarunt Laetini sermonis puritatem. Itaque multo maiorem laudem adeptus est ex Poematis Hendecaesyllabis, quod in his multum ingenii sit, atque elegantiae minime vulgaris. In his quoque Panegyrici commendantur, quos Antonio atque Maioriano dicauit, viris consularibus atque clarissimis. Idem SIDONIVS magnopere dilexit eruditorum ingenia, summisque officiis ac singulari humanitate fouit; vt Lampridium, Tonantium, Tetraedium, et alios plures: quam rem ipsius Epistolae, atque Epigrammata satis ostendunt. De sacerdotio illius, caeterisque dignitatibus nihil dicendum videtur, quod in plerisque aliis omisimus, qui collocati sunt ab antiquis scriptorib. inter Chrtstianos Poetas. Hactenus P. Crinitus.

De eodem SIDONIO Trittenhem ius quoque, inter alios, ita habet: SIDONIVS Episcopus Auernorum in diuinis scripturis doctus, et in disciplinis secularium literarum suo tempore omnium opinione eruditissimus, carmine excellens et psosa, ingenio subt lis, et disertus eloquio. Scripsit tam metro, quam soluta oratione, multa praeclara opuscula, de quibus ego tantum reperire potui ea, quae subieci, videlicet: Epistolarum ad diuersos lib. IX. 2. Panegyricum Anthemio Augusto: lib. 1. 3. Panegyricum Iul. Valerio: lib. 1. 4. Panegyricum socero suo: lib. 1. 5.


page 9, image: s031

Ad Felicem. lib. 1. 6. Epithalamion Ruritio et Hiberiae: lib. 1. Epithalamion, Polemio: lib. 1. 8. Eucharisticon ad Faustum: lib. 1. 9. Epigrammatum lib. 1. 10. Ad Pontium Leontium Burgi: lib. 1. 11. Laudem Narbonensit Vrbis: lib. 1. 12. Propempticon ad libellum: lib. 1. 13. Caesarum XII. Vita: lib. 1. Scripsit et alia multa, breuia quidem, sed satis erudita Syntagmata, quorum titulos, compendii amore, transiui. Claruit temporibus Zenonis Augusti, Anno Domini: CCCC. LXXX. Haec Trittenhemius.

Ioan. insu per Baptistae Pius, Bononiensis, in epistola liminari, quae praefixa est operibus SIDONII, poetae, haec ad finem aspergit: De APOLLINARI SIDONIO superant strictim et summatim haec anno anda, Episcopum scilic. (eum) Auernorum fuisse: floruisse sub Theodorico Rege, Leoneque Pontifice. Romae literis operam impendit; synchronos Cassiodori fuit, quem Hieronymus Christophorum, hoc est, Christianorum consectaneum laudanter appellat, si tamen tempora consentiant, quod non arbitror. SIDONIVM, subdubito tamen, an hunc Firmicus Maternus extollit Camaenalibus purpurissis, et vorsis pigmentis antiscia describentem. Eius extant Epistolae, et nonnulli versus, reuerendae antiquitatis opus obseruantissimum, et retinentissimum, Apuleiani fulminis aemulum, literatoribus triuialibus nautiquam placiturum, qui vnico libello contenti, senes elementarii, cupressum figere norunt, ad omnem oculariam aegritudinem vno, vt ait Hieronymus, vtentes collyrio. Haec Pius.

Prodierunt SIDONII opera tam solutae, quam ligatae orationis, Basileae Anno M. D. XLII. cum commentariis


page 10, image: s032

10. Bapt. Pij, quae obscurioribus locis lucem afferunt. Obiit circa Annum CHRISTI: CCCC. LXXXIV. prid. Id Septembr. aetatis LVI. Sub Zenone Imperatore.

Ex P. Crinito. 2. Trithemio. 3. Praefatione 10. Bapt. Pij. 4. Millenar. 3. Viror. Illustr. Cl. V. C. Cunraed.

P. BEMBVS, VENETVS, Orator, Historicus, et Poeta.

Romanos decorat BEMBVS, Venetosque Quirites,
Cardinei nuper gloria summa Chori.
Illius immensas tellus vix Ausona laudes,
Plena quibus dudum Teutona terra, capit.

PETRVS BEMBVS, Rom. Eccles. Cardinalis, Orator, Historicus, et Poeta Clarissimus, patriam nactus est, celeberrimam VENETORVM VRBEM, gloriosam Maris Adriatici Reginam, Anno CHRISTI Seruatoris. 1470. V. Kal. Iunias. Illustrem igitur generis nobilitatem, quam a parentibus, patritiis ac nobilibus Venetis, haereditario acceperat, multiplici Virtute, ac incomparabili doctrina longe reddidit se ipsa illustriorem, adeo vt ipse nobilitatem a suis non tam accepisse, quam in illos pleno modio contulisse merito putandus sit. Eminuit autem in summo isthoc viro, praeter alias Animi Ingenique praeclaras dotes, Eruditio recondita et singularis, Eloquium et facundia admiranda, et denique Integritas vitae summa atque veneranda.

Quas ob antesignanas virtutes cum sua illa tempestate toti Italiae commendatus, atque in oculis esset, accidit, vt eius fama ad Aulam quoque Romanam honorifi centissime euolaret.



page 11, image: s033

Qua summo tum Pontifici haud vice simplici cognita ac depraedicata, BEMBVS dignissimus iudicatus est, cui augustior honor, ob rarissima VIRTVTVM merita, vnaque summa in Ecclesia Romana, Cardinal tia et purpurata dignitas, amplissimis reditib. comitata, solemnissime conferretur. Eo igitur in augusto praeeminentiae solio constitutus BEMBVS, Vir vndiquaque summus, coepit velut seipso augustior, ad humilitatem humanitatemque nihil minus comparatus, fieri. Quandoquidem tantum abfuit, vt ex augusto tam suggestu Musas, quas a teneris arctissime amplexus fuerat, neglectui habuisse visus sit, vt potius communes literas iis, quibus potuit, copiis, neque tam votis et suffragiis liberalibus, quam viua voce, scriptis nimir. emaculatissimis, adiuuare nunquam destiterit. Ad Ciceronianam vero eloquentiam sese totum comparauit, quam vsque eo feliciter aemulatus fuit: Orator, Historicus, et Poeta suo tempore primus inter primos, imo cum antiquis illis optime conferendus. Is vir, Pylia senecta alioquin dignissimus, vna cum Iacob. Sadoleto, Casp. Contareno, et Campegio, Cardd. properata morte Romae, non sine toxici suspicione, decessit. Causa ea a nonnullis allegatur, quod forte, prout vitae erat integerrimae, cum iis, quia Romana Ecclesia dissidebant, inreriorem amicitiam coluisset.

Quod igitur vitae feralis Parca optimi atque amplissimi viri negauit, hoc in medio relicta scriptorum monumenta duratura nominis perennitate cum foenore compensarunt.

Scripsit autem, inter alia, 1. Historiae Venetae lib. XII. 2. de Imitatione sermonis: lib. 1. 3. Epistolarum lib. 1. 4. Benacum,


page 12, image: s034

poema venustissimum. 5. Aetnam, et Culicem. etc. Habuit Hortum apud Patauinos celebrem, per petua Lauro, Hyaco, et Platano felicem, cuius meminit 10. Hagius, et P. Lotichius Secundus noster, sequentib. versiculis:

At mepraecipue felix delectat Hyacus,
Et Platanus manibus consita, BEMBE, tuis.
Nam Platanum BEMBVS, patriae non immemor, olim
Transtulit e campis, Si celis Enna, tuis.

Caeterum e Germanis Poetis, qui ipsi innotuerant, nobili Viro, Georg. Sabino, Sibi prius ab Illu. strissimis Principibus Brandeburgensibus honorifice commendato, ob eruditam et elegantem carminis facultatem, multum detulit, eidemque autor suit, co vt in studii genere constanter perseueraret: ad quem ex Italia saepiuscule perscripsit, eiusque amore Academiae Regiomontanae, quae in Borussis est, priuilegia a summo Pontifice obtinuit; optimorum in eo ingeniorum fautor, imo promotor, et censor, si quis alius, accuratissimus.

Obiit, summo omnium bonorum desiderio, Romae, Anno Salut is human. M. D. XLVII. XV. Kal. Februar. aetatis, LXXVII.

Eius Epitaphium, inter caetera, tale legere est:

O Thuscae, et Latiae Musae decus, optime Vates,
Et VENETAE scriptor nobilis HISTORIAE!
Flens tibi purpureosflores, spargit que recentem
Adriacum pelagus. Tybris, et Arnus aquam.
Et Nymphae inscribunt tumulo hoc miser abile carmen:
MORS RAPVIT BEMBVM, DELICIAS HOMINVM.

Ex Icon. Illustr. Viror. 1. Iac. Boissard. 2. Poematib. P. Lotichij Sec. 3. Poemat. G. Sabini.



page 13, image: s035

TH. MORVS, ANGLVS, Philosophus, et Poeta.

Quid valeat Virtus, Regum quid possit et Ira:
Arguit exemplo MORVS vtrumque suo.
In sublime tulit caput hoc Doctrina: Sedatrox
Fortuna indignam iussit obire necem.

THOMAS MORVS, Philosophus ac Poeta praestantissimus, supremus Angliae Cancellarius, exemplo suo, quam lubricum et procline sit in rebus humanis ex summa felicitate in extremam calamitatem, et ipsum supplicium deuolui, vna cum sapientissimo Solone illo, aperte, ob oculos mundi ponit: cui quidem nullus hominum ante obitum habebatur beatus, eo, quod in supremo fere etiam vitae articulo, inter calicem (vt habet Poeta) supremaque labra variis Fortunae ludibriis mortales mille modis affici possint. Ideoque Triumphus quoque in his terris non facile ante talem victoriam i. mortem, canendus venit. Natus autem est MORVS, Londini Anglorum, familia non quidem celebri, sed honesta. Qui cum ab ineunte adolescentia ad virtutem literariam non ignauis equis contendisset, admiranda deinceps doctrina, ingenioque diuino non tantum coaetaneis suis non cessit, sed illos omnes longo interuallo postse reliquit. Vndefactum, vt, posteaquam cum in foro, tum Vrbe iuuenis causas aliquot cum laude egisset, a Sereniss. Angliae Rege, Henrico VIII. in Aulam vocaretur, eiusdemque incredibili Regis induigentia Equestribus honoribus, ac Lancastria, postmodum


page 14, image: s036

etiam ipsius Regni summa Cancellariatus dignitate, ad inuidiam vsque, ornaretur. Eo vero summo honoris fastigio per complures annos feliciter potitus, vltro demum se Regni Cancellariatu abdicauit. Cum n. esset vir extra aleam prudentissimus, facile ipsi erat praeuidere, quorsum irent consilia, et quam procliue sibi amplissimo eo in munere existenti futurum esset, de innocentib. indignum exigere supplicium. Is ergo vbi ob id, Regis Henrici octaui cum Catharina Regina diuortium, nouasque cum Anna Bolenia nuptias, religione conscientiaque prohibitus, approbare nec posset, nec vellet, illico bonis omnib. omnique dignitate exutus, atque ad perpetuos carcercs condemnatus est. Anno itaq, M. D. XXXV. Mense Iulio, ex Arce Londinensi coram Iudicib. a Rege nominatis, sistitur. Incedebat scipione fultus, longa via debilitatus, sed qui vultum minime turbatum prae sefer. ret. Ad locum constitutum vbi peruentum, admonetur resipiscentiae. Is v. DEVM orat, sese vt in sententia porro confirmet: hinc obiecta refellit. Cum v. ex carcerum et morbi iniquitate corpusculum aegre traheret, Iudices, allata sella, sedendi potestatem ipsi fecerunt, dum is interim causam suam prosequatur.

Quib. vltro citroque discussis, de gentis con suetudine assciti sunt XII. Viri, Consultores alii, vt inter se se deliberent, nun quid MORVS contra Decretum Parlamenti malitiose peccasset. Illi paucis inter se collatis, reuersi Iudicibus indicant, reum mortis eum esse; quod ipsorum lingua, Gylthi, sonat, id est, Mortis reus est.

A Cancellario igitur oppido in eum fertur sententia. Ibi ille tum dicturus de Decreto Parlamenti, sermone


page 15, image: s037

interrupto in carceres abducitur. Priusquam autem ad Turrim ventum esset, ecce MORI filia, puella eleganti forma, optimis moribus, raraque eruditione, cognita parentis ad mortem condemnatione, acerrimo animi dolore perculsa, miserabili spectaculo, per media satellitum tela, perque enses perrum pens in parentis amplexus irruit, atq[?] quod verbis, acerbissimo dolore praepedita, non poterat, lacrymis et moerore summo abunde exsequitur. Pater a. vultu constanti, nihilque aut parum ob id immutato, iussit eam a lacrymis, et inanib. singultibus abstinere, animo contra praesenti atque infracto fortunam isthanc tolerare, DEVM (inquiens) ita de se disposuisse. prout ante arcanorum animi ipsius consiliorum non prorsus esset ignara. Verum enim verum illa parente decem, vel duodecim passus progreslo, extam praesentissimo vitae periculo aegerrime patris dilectissimi desiderium sustinens, rursus accelerat ad patrem eumque denuo abeuntem complectitur: Sed ille neque lacrymas vllas, vultu omnino constanti, emittens, isthoc tantum subiecit: Vale, et DEVM pro anima mea ora.

De eius autem obtruncatione ita a non nemine annotatum legimus: Sexto Nonas Iulij (alij 7. Iulii, vt diximus) obtruncatus est in Anglia THOMAS MORVS, non minorem constantiam in iudicio et supplicio prae seferens, quam in iniquissimo Senatus-Consulto Atheniensium Socrates: Paucis diebus ante illum interfecto Episcopo Roffensi, in quem Regisfuror non alia causa vehementius exarsit, quam quod in Cardinalium ordinem a Pontifice esset cooptatus. Sed audi, quod vincit omnem


page 16, image: s038

Feritatem, caput Roffensis inditum stipiti multis diebus omnium oculis suit expositum, quod non modo non contabuisse, verum etiam multo vener abilius esse factum ferebatur. Vbi is rumor increbuit, mox amotum est loco. Et ne quid in MORI capite existeret, quopopulus religione turbaretur, audi iam facimus immanissimum: Reuocatae est Thyestaea fabulae, et caput eius non nisi longa coctura maceratum, quo celerius difflueret, hastili est im positum. Haecille.

Caeterum idem TH. hic MORVS, Angliae Cancellarius, (quod officium penes Anglos a Rege secundo est loco) posteaquam se se postrid. Id. Maias, Anno Salutis M. D. XXXII, regni Henrici VIII. Anno XXIV. magistratu de industria abdicasset, sequenti Aestatt Epitaphium infra scriptum sibi confecit, monumentoque sepulcrali incidendum curauit, quod, dum in Cancellariatu viueret, in Ecclesia sua parochiali, apud villam Chelsey, vbiloci habitabat, extruxerat: quae ab vrbe distabat tribus milliaribus Anglicis. Eius vero corpus postmodum non illic (vt autot est Boissardus) sed in Arce Londinensi tumulatum est.

EPITAPHIVM TH. MORI.

THOMAS MORVS vrbe Londinensi, familia non celebri, sed honesta, natus, in literis vtcunque versatus, cum et causas aliquot annos iuuenis egisset in foro, et in vrbe sua pro Shyreno ius dixisset, ab Inuictissimo Rege Henrico octauo (cui vni Regum omnium gloria prius inaudita contigit, vt fidei defensor, qualem et gladio se et calamo vere praestitit, merito vocaretur) ascitus in Aulam est, delectusque in consilium, et creatus Eques, Proquaestor primum,


page 17, image: s039

post Cancellarius Lancastriae, tandem Angliae miro Principis fauore factus est. Sed interim in publico Regni Senatu, lectus est Orator populi, praeterea Legatus Regis nonnunquam fuit, alias alibi, postremo vero Cameraci, comes et collega iunctus Principi legationis Guthberto Tunstallo, tum Londinensi, mox Dunesmensi Episcopo, quo viro vix habet orbis hodie quicquam eruditius, prudentius, melius. Ibi inter sum mos orbis Monarchas, rursus refecta foedera, redditamque mundo diu desideratam pacem et laetissimus vidit, et legatus interfuit:

Quam Superi pacem firment, faxintque perennem.

In hoc officiorum vel honorum cursu cum ita versaretur, vt neque Princeps Opt. operam eius improbaret, neque Nobilibus eslet inuisus, neque iniucundus populo, furibus autem, homicidis, haereticisque molestus: pater eius tandem IOAN. MORVS, Eques, et in eum ordinem Iudicum a Principe cooptatus, quiregnis consessus vocatur, homo ciuilis, innocens, mitis, misericors, aequus, et integer, annis quidem grauis, sed corpore plusquam pro aetate viuido, postquam eo perductum sibi vidit, vt filium videret Angliae Cancellarium, satis in terra iam se moratum ratus, libens migrauit in coelum. At Filius defuncto Patre, cui, quamdiu supererat, comparatus, et iuuenis voca. ri consueuerat, et ipse quoque sibi videbatur, amissum iam Patrem requirens, et editos ex se liberos. IV. et Nepotes. XI. respiciens, apud animum suum coepit persenescere. Auxit hunc affectum animi subsecuta statim, velut adpetentis senii signum, pectoris valetudo deterior. Itaque


page 18, image: s040

mortalium harum rerum satur, quam rem a puero pene semper optauerat, vt vltimos aliquot suae aetatis annos obtineret liberos, quibus huius vitae negotiis paulatim se subducens, futurae posset immortalitatem meditari. Eam rem tandem (si coeptis annuat DEVS) indulgentissimi Principis incomparabili beneficio resignatis honorib. impetrauit, atque hoe Sepulcrum sibi quod mortis eum nun quam cessantis adrepere quotidie commonefaceret, translatis huc prioris vxoris ossibus extruendum cu[?]auit. Quod ne superstes frustra sibi fecerit, neue ingruentem trepidus mortem horreat, sed desiderio CHRISTI libens oppetat, mortemque vt sibi non omnino mortem, sed ianuam vitae felicioris inueniat, precibus eum piis, Lector optime, spirantem, precor, defunctumque prosequere.

Sed hanc MORI felicitatem horrenda mutatio (sicut in rebus humanis nihil constans ac stabile est) excepit: vt hic Vir amplissimus, pro honorario isto, quem sibi spe plenus honorifice extruxerat, tumulo, patibulariam (vt ita loquar) furcam, ignominiosumque palum, Fortunae potius ludibrio, Regisque furore, quam vllo suo merito, effugere non potuerit. Qui idem fatalis et miserabilis exitus iisdem de causis Roffensem Episcopum, Ioan. Fischerum, mansit: vt videie est apud Boissardum, et alios, in vita eiusdem.

Sunt, qui MORVM, cum in cruento supplicii theatro caput iam iam securi percutiendum (quo mortis genere in Anglia rei capitis plectuntur) super truncum depositurus esset, Carnifici veniam


page 19, image: s041

deprecanti [?] sciuiuscule respondisse, asserunt; se quidem hac lege ipsi condonaturum dum modo a barba (erat autem rasus, et imberbis) sibiamputanda caueret. Quae ethnica scurrilitas, an in Christianum, et tanti in genii, animique hominem, iam iam moriturum, cadere potueri, meriro dubitamus: quanquam id ipsum, si verum sit, magnam animi leuita em arguat, summaque reprehensione dignum sit.

Eorum sententia fertur obtruncatus in editiore planitie, vel area, sub Turri Londinensi, Anne M. D. XXXV. Regni Henrici VIII., XXVII. tumulum v. nactus esse in Ecclesia Chelseij, apud Londinum.

Quantus vero denique Vir, TH. MORVS, literarum cultura euaserit, d[?]uitis ingenii monumenta, quae funeris expertia a funere fatali illo suo reliquit, plausum faciunt: Ex iis autem recensentur: 1. Vtopia libris II. absoluta. 2. Epigrammata: 3. Comoediae: 4. Dialogie Luciano translati: 5. Historia Richardi Regis Angliae, eius nominis Tertij, licet imperfecta. 6. Responsio ad conuitia Mart. Lutheri, coniecta in Henricum, Regem Angliae, eius nominis octauum. 7. Expositio passionis Dominicae imperfecta, in Carcere, ob impedimenta scribendi, relicta. 8. Meditatio, quod mors pro fide fugienda non sit. 9. Precatio ex Psalmis collecta: cum hoc titulo: Implor atio diuini auxilii, contra tentationem, cum insultatione contra Daemones, exspe et fiducia in DEVM 10. Edidit praeterea Progymnaesmata Graeca: 11. Dialogos familiares. 12. Declamationem pro Er asmo Roterod. (quo cum amicissima nece ssitudo ipsi intercessit) contra fratrem: lib. 1. 13. Dialogum pro Missa; contra Germanum Brixium: 14. de Purgatorio, contra Fryth. 15. de Iustificatione opertum lib. 1.


page 20, image: s042

16. Apologiam ad Tyndale, lib. 1. 17. de Ecclesia contra Barnes: lib. 1. 18. In Martin. Dorpium li. 1. 19 Epistolam, qua respondet literis Pomerani: 20. Libellum de opt. Reip. statu.

Omnia autem opera TH. MORI Latina prodierunt Loua[?]ij, apud Ioan. Bogardum, siue, apud Petrum Zaengrium, Tiletanum, sub Fonte: Anno M. D. LXVI. infol.

Ex Iconibus viror. Illustr. Boissard. 2. Heroologia Anglica H. H. 3. Chronologia Buchole.

GEORG. BVCHANANVS, SCOTVS, Historicus et Poeta disertissimus.

Arte BVCHANANVS Cicero, sed carmine Flaccus
Illustrat scriptis Scotica regna suis.
Dauidicos raris dum miscet at ordire Psalmos
Versibus, hac vatem vix habet arte parem.

NObile illud SCOTIAE, BRITANNIAEQVE lumen, Historiae elegantioris decus, Poetarum inprimis Trans Insulanorum oracuium, GEORGIVS BVCHANANVS, felici Lucina rebus humanis exhibitus primum fuit in Leuinia SCOTIAE prouincia, ad Blanum amnem, Anno aerae Christianae M. D. VI. Kal. Februariis, in villa haereditaria. Cum autem familia eius vetusti potius nominis, quam augustae foret facultatis, parens etiam BVCHANANI in aetatis flore nephricicis doloribus enecaretur, superstite adhuc Auo paterno, decoctore magis, quam patrefamilias frugi et idoneo: Mater BVCHANANI praecipue, Agnes Heriota nomine, curam liberorum, masculorum quinque, et trium femellarum, non ineptam suscepit. Ex quorum numero GEORGIVS hic cum ob expediti


page 21, image: s043

ingenii vires magnam de se se spargeret exspectationem, auunculus Heriotus eum, vberioris eruditionis adipiscendae igitur, Parisios in Galliam ablegauit. Eo loci siquidem humanioribus literis, poeticis inprimis studiis, praeclaram operam nauasset, aunnculo biennio post demortuo, cum rei inopia, tum corporis afflicta quoque valetudine coactus patriam necessario paulo post repetere. Post anni decursum e graui morbo elapsus cum copiis Gallorum, quae tum Scotis in auxilium aduenerant, in castra, rei militaris cognoscendae igitur, concessit. Expeditione autem ea minus prospere succedente, et exercitu asperrima Hyemis inclementia per altissim as niues retrogre diente, tota illa Hyeme in morhum relapsus decubuit. Sequenti vere missus est ad fanum Andreae ad Ioan: Maiorem in Dialecticis, aut verius Sophisticis, audiendum: Quem Aestate proxima in Gallias secutus e otempor. in religionis negotium inibi tum passim circa reformationem occupatum incidit: vbi per biennium iniuria temporis, fortunaeque proiectus in Collegio Barbarano, ita nun cupato, pueris Grammaticam discentibus per triennium erudiendis operam dedit. Interea Cassilissae Comes, Gilbertus Kennedus, cum ea in vicinia constitutus plurim um ingenio et moribus BVCHANANI deferret, eum per quin quennium secum esse voluit, atque eo pacto in Scotiam reduxit. Inde GVCHANANVS cum ad studia continuanda in allias denuo reditum meditatetur, commoduma Rege Scotorumretentus, atque Iacobi Principis, filii, studiis ac morum formationi praefectus fuit. Eo inillustriloco constitutus per ocium in Franciscanos Elegians


page 22, image: s044

emisisse perhibetur, in qua prae se fert, ac si per fomnium a D. Francisco, eius ordinis inuentore monitus esset, vt eius partes amplectatur. Quandoquidem v. liberius ex poetica libertate quaedam carmini isti aspetsisset, Franciscani id longe grauius tulerant, quam quisquam eum in ordinem acerbitatis aut odii incidere posse arbitraretur. Cum itaque non satis idoneas aut ponderosas viderent causas ob eam tam leuiculam culpam BVCHANANVM aut invadendi, aut persequendi, propter commune Lutheranorum hinc-inde exsurgentium in re Ecclesiastica inuisum illis dogma, eundem BVCHANANVM, quanto quidem nocendi studio illis licebat, prosciderunt. Regeinterea e Galliis cum Magdalena vxore reuerso, non frustra timebant sacrificuli, ne quid noua Regina subauitae Reginae Nauarraeae disciplina educata in religionis negotiis innouaret. E viuis a. immatura morte ea paulo post sublata, adeoque metu isthoc irrito facto, subsecutae sunt in Aula suspiciones aduersus nobiles quosdam, qui Regi intentasse praesumebantur. Ea in causa cum fides Franciscanorum Regi minus explorata esset, tum demum Rex BVCHANANO, facti illius antecedentis prorsus ignarus, ad se vocato, calamum in Franciscanos stringendi plenam facit potestatem, iubetque carmine in istiusmodi homines animaduertere. Ille vtrinque offensam grauiorem subueritus, carmen scripsit quidem, sed que esset ambiguae interpretationis. Quod vbi Regi parum satis faceret, denuo iussus est, saleatque aculeo apprime expeditum aliud denuo emitrere. Itaque opus illud, quod Syluam Franciscanorum inscribit, inchoatum Regi tradidit: atque per amicos de


page 23, image: s045

insidiis a Cardinale Betonio sibi paratis certior factuselusis custodibus, in Angliam secedit. Inuenit hei dolorlibi ob diuinitus suscitatae religionis opus res adeo inclinantes, et dubias, sub Rege Henrico octauo, ingenio potius suo, quam Religionis puritati intento, vt eodem die eodemque igne vtriusque factionis homines flammis comburi videre procliue esset. Ex eo itaque ceu tumultuoso mari Lutetiam porro euasit. Vbi cum Cardinalem istum Betonium, acerbe sibi inteniantem, legati munerefungi compertum haberet, istius furorise subducturus Burdegalaem, Andrea Goueano interueniente, proficiscitur, ibidemque in Scholis, publicis tum sumptib. recens apertis, biennium docet. Quo quidem interuallo Tragaedias IV. conscripsit, posteaque per occasionem euulgauit; quarum primam Baptistam: secundam Iephten: tertiam Alcestem: et quartam denique Medeam Euripidis iuscripsit. Eas a. eo fine conscripserat, vt earum Fabularum actione iuuentutem Scholast cam, ad imitationem veterum, ceumanu duceret. Quod cumipsi supra exspectationem feliciuscule successisset, eas tandem, tanquam in eruditiorum conspectum vlterius abituras, elaborauit amplius. Verum nec sub id temporis BVCHANANVS, ob pristinum istud in se concitatum Franciscanorum, et Cardinalis Betonii odiums adhue gliscens in vado erat. Qui tamen metus interuentu mortis, Regis Scotiae, pestisque in: Aquitaniam grassantis, postea compositus. Quid vero interea fit? Lusitaniae Rex commode per literas emissas Goueanum iubet ad nouas, quas ille magnificis sumptibus constituerat, Scholas, homines tam Latinis, quam Graecis literis apprime excultos


page 24, image: s046

secum adducere, qui quidem literas, quas vocant, humaniores, et Philosophiae peripateticae elementa profiterentur. Quam in occasionem BVCHANANVS eo, quo erat, ingenio, facile consensit, comitibus secum assumptis, viris literarum editis monumentis adhuc-dum non incelebribus: ex quibus praecipui allegantur: Nicol. Gruchius: Guilh. Garancaeus: Iacob. Teuius: et Elias Vinetus: Cui quidem honesto caetui non solum libenter se se adiunxit, vt qui portum et halcy onia studiis suis, vniuersa pene Europa tum bellis gliscente, ea in regione, eo velut in orbis angulo et secessu exspectaret: sed ad idem iteringrediendum fratrem in super suum persuasit. Caeterum, ea res ab initio non infelices habuit progressus, quoad immatura superueniente Andreae Goueani morte, BVCHANANO, et comitibus admodum acerba, medio velut in cursu vela abrumpere coacti sunt, inimicis defuncti Goueani illius tantum non gladiatorio ingruentibus animo, sed conuiciis, carceribus, imo etiam aliis inhumanis prorsus insultibus eos diuexantibus, vt BVCHANANI imprimis, vtpote qui prae caeteris male audiebat, vel solum ob carmen illud in Franciscanos emissum, res in arctum redigerentur. Persuasissimum autem ipsis erat, BVCHANANVM in causa religionis a suis alienatum esse: inprimis, quod antedicti exosi istius carminis autor esset: deinde, in Quadragesima maiestatem carnispriuii laesisset: nec-non in Monachos oblique quaedam torsisset, quae illis criminosa videri poterant: similiter quoque, quod inter Lusitanos adolescentes super Eucharistiae mentione subintulisset: Augustinum


page 25, image: s047

scil. videri sibi in partem ab Ecclesia Romana proscriptam multo esse procliuiorem: id quod grauissime ab illo acceptum: denique, quod in medium testibus etiam progressis directe accusaretur, tanquam is, quide Romana religione perperam sentiret. In eo igituraccusando, examinandoque cum inquisitores per sesquiannum egregie defatigati essent, tandem, ne hominem non ignotum temere incessisse viderentur, eundem in Monasterium ad pauculos menses reiiciunt, vt eo dexterius interibia religiosis istis edoceatur, hominib. alioquin, si Diis placet, omnis plane religionis peritissimis arbitris, id est, insulsis plane et rudibus asellis. Circa hoc itaque tempus BVCHANANVS elegantem illam Dauidicorum Psalmorum paraphrasin magnam partem in numeros coegit. Redditus demum libertati a Rege commeatum in Gallias expetiit; a quo licet spe amplioris in diem promotionis, subministratis ipsi interim sumptibus necessariis, aleretur, morae diuturnioris pertaesus, nauem Cretensem in portu Olissipponensi nactus in Angliam regressus est. Ibi igitur, etsi honestae offerrentur conditiones, noluit subsistere, cum sub Rege adolescente statum totius regni admodum turbatum inspexisset.

Rursus itaque in Gallias traiecit, iisdem quasi diebus, quibus obsidio vrbis Mediomatricum soluta est. Amicis ergo impendio flagitantibus, licet inuirus, morem istum gessit, atque in eandem obsidionem Carmen scripsit, quod illi emisso a Millino Sangelasio erudito carmini, quod eandem in rem tum circum ferebatur, opponerent. Inde euocante Carolo Cossaeo Brixiacensi: qui tum ob rem praeclare gestam


page 26, image: s048

in Ligustico Gallicoque circa Padum agro florebat: filio Timoleonti praefectus quinquennium cum ipso nunc in Italia, nunc in Gallia compleuit vsque ad Annum M. D. LX., quod interuallum SS. potissimum Theologiae studiis, inprimis controuersiis, quae tum homines torquebant, cognoscendis, diiudicandisque concessit. Quae cum opportune domi interim sopitae essent, Scotis a Guisiana tyrannide exemptis, in patriam reuersus nomen Ecclesiae Scoticae prof ssus est.

Posteaquam vero ita BVCHANANVS multiplici rerum grauissimarum vsu, omnigena eruditione atque virtute, admiraculum esset instructissimus, circa LXXIV. aetatis suae annum, aut paulo ante, apud Sereniss. Regem Scotorum, Iacobum VI. (nuper Angliae quoque Regem) cui erudiendo magno suo merito praepositus erat, fractus multis hinc inde in iuuentute aerumnis, exoptatum senectutis suae portum consecutus est. Qui quidem ipsi non admodum contigit diuturnus. Prout enim id, quod gratum, admodum sub Luna solet esse rarum, ita paulo post senis tam bene meriti anima corporis istius compage soluta ad coelos euolauit, sempiternam nihilo minus post se se, praecipue in diuinis Dauidicorum Psalmorum operibus famam ac recordationem sui relinquens. Obiit itaque tam doctrina quam aetate grauis, Edinburgi Scotorum, M. D. LXXXII. IV. Kal. Octobres: aetatis: LXXVI.

Edidit 1. Thomae Linacri rudimenta Grammaticae Latinae, ex Anglico sermone in Latinum versa. 2. Poemata varia. 3. Franciscanum, et Monachos: Poema. 4. Paraphrasin poeticam Psalmorum Dauidicorum:


page 27, image: s049

opus ad vnguem elaboratum, et Cedro dignum. 5. Dialogum, de iure regni apud Scotos. 6. Historiam rerum Scoticarum, libris XX comprehensam, etc.

Ex operibus G. Buchanan. 2. appendice Cl. Viror. ad Ieones Boissard.

IAN. PANNONIVS, Vngarus, Theologus, et Poeta Elegiacus doctissimus.

PANNONIVS Vates coryphoeus Pannonas inter,
Sydera ceu Titan eminet inter, ouat.
Theologus, miles, Vates, in vtrumque paratus
(Vates praecipuos quod decet) ille fuit.

IANVS PANNONIVS, Vngarus, excellens sui seculi poeta, testimonio fuit illustri, Vngariae patriae suae diuturnis abhinc bellorum tumultibus implicitae, iuxta fortitudinem atque rei militaris scientiam, quibus prae aliis regionibus hactenus inclaruit, nun quam praeclara ingenia, Musarum pariter gloria triumphantia defuisse. Vnus siquidem PANNONIVS iste, praeeunte natura admodum nutricia et benigna, labore, lucubrationibus atque exercitatione, tantum bonorum, honorisque assecutus est, vt vnus facile in patriae suae ornamentum eo tempore sufficere posse videretur. Cum prius IOANNES vocaretur, imitatione Clarissim. Poetarum tum veterum, tum recentium,


page 28, image: s050

IANVS appellari maluit: prout huius rationem rei rationem reddit in Epigrammatibus:

IOANNES fueram, IANVM me paginadicit,
Admonitum ne te, Lector amice, neges.
Non ego per fastum spreui tam nobile nomen,
Quo nullum toto clarius orbe sonat:
Compulit invitum mutare vocabula, cum me
Lauit in Aonio flaua Thalia lacu.

Fuit nepos e sorore Ioan. Vitesii, Metropolitae Strigoniensis. Annos septendecim sub Guarini Veronensis disciplina apprime profecit, vt praeceptoripsius saepe dicere assoleret: Nullum se adhuc ex Italis, peregrinisque aliis habuisse discipulorum, qui quidem praestantia, eruditione, ingeniique felicitate cum hoc IANO PANNONIO merito comparari queat. Eius Guarini poeta honorificam mentionem facit in Panegyricis et Epigrammatibus. Non solum igitur aequales suos opt. artium studiis, et poetica inprimis elegantia superauit, verum cum antiquitate certasse, iudieio Ioan. Sambuci, et aliorum eruditiorum, censetur.

Si Latine peroraret, Romae: si Graece, ipsis Athenis natum dixisses: in vtroque scribendi genere vir admodum excellens, et ob perpetuum stylum immortalis. Scripsit non pauca: meditatus est plura: quorum magna pars vel incuria periit: vel inuidia, ne lucem aspiceret, suppressa fuit. Sambucus asseiit, Italos, Gallos, et Germanos non dubitassetotis etiam excerptis hemistichiis spiritum ac poeticam PANNONII suauitatem imitari. Fuit Antistes, et praepositus Quinqueecclesiensis in patria. Qui quanto in honore collegis suis extiterit,


page 29, image: s051

ex Bonfinio sic patet: Cum enim PANNONIVS hic ob Mathiae, Regis Vngariae, indignationem, velut hostis Reip. habitus esset, ita vt Collegium etiam vati defuncto iusta persoluere non auderet, accidit, vt corpore IANI picato in scrinio ad sacellum Quinqueecclesiense diurecondito, multo post tempore Rex eandem vrbem et Basilicam inuiseret. Arrepta itaque occasione optata Regi sacerdotum manuae supplicauit, vt PANNONII poetae corpus, quod diu insepultum asseruassent, prae metu regiae indignationis, honore sepulturae afficere liceret. Quo audito Rex falsum sacerdotum increpans metum, taenti viricasum indoluit, et, ne excellens poeta meritis honoribus fraudaretur, honestissimo vatem sepeliri inssit. Factum hoc est M. D. LXXII.

Caeterum, is iniuria fortunae et temporum (quae duo praeclaris ingeniis, quo minus feliciter emergant, plaerumque obstitisse obseruata sunt) castra aliquamdiu sectatus est, Marti magis deditus, quam Cupidini: sicut ex erudita illa Elegia, quam Tito Strozzae, poetae Italo praecipui commatis inscripsit, clarum est. Nil minus tamen non admodum denique ab amore, et feminis alienus fuisse ex Epigrammatibus euincitur.

Beatus Rhenanus, vir doctissimus, quantum huic PANNONIO tribuerit, ex epistola ipsius ad Ioan. Sturmium perscripta his verbis testatum facit Ioan. Saembucus, PANNONII sympatriota, vir multiplici eruditione vix cuiquam secundus. Ita autem Rhenanus ad Sturmium: Sic huius (PANNONII, inquit) me lectio totum rapuit, vt si cuius veteris alias. Habet enim carmen non anxie cusum, sed plane elaboraetum et maiore ingenio, quam cura fluens. Praeterea reconditam eruditionem in Panegyrico ostendit: tantum Fabularum,


page 30, image: s052

tantum Historiarum intexendo. Sunt nonnulli, quibus parum placet, quic quid nostrum vel seculum, vel solum protulerit: a quibus ego dissentio, quippe, qui IANVM et Eraesmum, tametsi hunc Germanum, et recenter, non contemptius lego, quam Politianum, et Hermolaum: imo quam Maronem, Tulliumue; quod mihi persuasum habeam, huius temp. dicendi modum non minus nostro seculo, quaentum aderuditionem attinet, conferre, quam vel Tullij, vel Quintiliani.

Iustus quoque Lipsius, literarum sui tempor. Monarcha, inter praecipuos istius seculi Poetas, P. videl. Lotichium Secundum, et Scaligerum patrem, IAN. PANNONIVM medium ponit et aestimat; vt videre est epistola ad Ian. Lernutium icripta, vbi in l[?]mine ita: Inter nostros (ait) Lotichium amo: IANVM PANNONIVM aestimo: Scaligerum patrem admir or: etc.

Sc ipsit PANNONIVS 1. Panegyricum Guarino praeceptori dicatum. 2. Panegyricum, Marcellinum vocatum. 3. Appendicem Heroicorum ad Panegyricos: 4. Elegiarum lib. II. 5. Epigrammata.

Eundem Annales Vngariae heroicis veisibus vno in volumine colligasse refert Sambucus, quibus se ipsum superauit. Illi aliquando Viennae conspecti, lectique fuerunt, quorum desiderium idem Sambucus suscitat, tautum iacturae in eo factum esse arbitra us, ac si Ciceronis, aut Liuii non-nulla, vt olim, perierint. Floruit IAN. PANNONIVS Anno CHRISTI: M. D. XVIII.

Ex poematibus Ian. Pannonij: 2. operibus Ioan. Sambuci. 3. Bonfinij histor. Vngar. decad. 4. lib. 3.



page 31, image: s053

IOAN. RAVISIVS TEXTOR, Gallus, Philologus et Poeta diligentissimus.

Praeclaris nomen meruit sibigrande libellis
Aonij TEXTOR portio magna chori.
Adrauim Clarias quoniam debuccinat artes,
Hinc, et texendo carmine nomen haebet.

EX eorum cohorte, qui superiori seculo Remp. Latinam, facultatem inprimis metricam, publicatis egregiis monumentis, et exhibita amplissima cum rerum, tum verborum cornu-copia, illustrarunt, iuueruntque maxime, hac in panegyri insigni merito praeclaras suas laudes referre dignissimus est, Galliae illud decus; IOAN. TEXTOR RAVISIVS, Niuernensis, Philologus, Historicus, et Poeta suo illo rempore locupletissimus. Qui cum literis et patriae natus foret, a primis crepundiis magno et flagranti cum des derio in studiis humanioribus grassatus est, doneo ingenium animumque multiplici eruditionis genere, excussa omni pene antiquitate, aliquantum exsatiaslet. Cuma. tum Graecorum, tum Latinorum autorum nullum prope intactum relinqueret, accidit, vt historiarum ab omni aeuo gestarum, tum inprimis vtriusque eloquentiae, tam solutae, quam ligatae, messem pleno congereret horreo. Ea qua propter omnivaria elegantioris literaturae vbertate locupletissimus factus RAVISIVS, quamuis suo isto tempore Inuidiae Inscitiaeque virus per Gallias in eruditissimorum quorumcunque labores impendio grassaretur,


page 32, image: s054

Seruii scilicet, Laurent. Vallae, Politiani, Erasmi, Budaet etc. mascule tamen et recte indicauit, liuori eo in genere, qui quidem ociosus nunquam est, minime cedendum, quin imo potius nomen et gloriam a docta posteritate sibi comparandam esse. Cum enim omnibus placere, nedum etiam omnium linguas et cauillos cohibere, insania foret, auream potius Salustij sententiam in oculis habuit, qua omnib. mortalib. summa ope enitendum monet, ne vitam silentio transigant, instar pecorum, quae a Natura in ventrem prona efficta sunt. Eiusdem commatis est Catonis illud, dicentis; Vitae rationem reddendam esse. Idem vult laudabilis Gymnosophistarum consuetudo, penes quos ieiuni, impransique abibant, quicunque diurnum tempus sine laboreac fructu transmisissent. Idem inculcat Aegyptia iuuentus; cui cibo interdictum erat, nisi centum et octoginta stadia cursu confecisset. Idem Spartiani indicunt: quibus moris erat, pueros a se amandatos prius in domum nonadmittere, quam parentibus, et patriae honori atque vtilitati esse possent.

Hac occasione Menander euulgauit: DEVM ociosis non adesse. Et Epicharmus edixit: Bonos labores sequi, timidos nihil vnquam assequi: Heraclides quoque Lycius libellum integrum laboris encomiis consecrauit, quo edisserit, eoquidem (labore, inquam) in rebus humanis dignius geri nihil quicquam posse.

Quibus enumeratis, atque aliis grauissimis summorum virorum autoritatibus, adeoque argumenris in effectu firmissimis, confirmatus RAVISIVS, ingenium opulentum eo vnice applicare studuit, vt quas diuitias et lautissimas opes, ex multiplici


page 33, image: s055

studlorum, lectionum, meditationumque labore sibi conquisiuisset, eas in publicum Reipubl. totius literariae vsum, et commodum, tanquam e gazophylacio, et promptuario abundantissimovbertim explicaret. Ad gloriam itaque et nominis immortalitatem totus compositus, instituit ea opera postmodum feliciter euulgare, quibus Respubl. literaria, inprimis Academica, magno iuuentutis studiosae cum emolumento, insigniter adiuta est.

Quantum autem facultas Poetica et Historica RAVISIO, ceu alteri Gyraldo, debeat, vel vnicum illud opus, quod Theatrum, vcl Officina Historico-Poeticae, inscribitur, ad oculum demonstrat; in quo omnis Poetarum, Historiarumque antiquitas, omnis series et nucleus, ex omni scriptorum genere conquisito dulcimellificio, copiose videri potest. Eiusmodi est Cornucopiae Epitome: item Epithetorum opus geminum: quibus omnibus et singulis quantum Latina Poesis abunde ditata sit, quis nescit? Leguntur eadem venustate, et poeticae eloquentiae copia affatim affluentes eiusdem Dialogi, non tam mire festiui, quam copiose eruditi: vt anceps sit, an magis solertiam inuentionis, an diuitem potius verborum ornatum pensi habeas. Praeter Epistolas, Epigrammata insuper accedunt: Quae, si non alia suppeterent ditissimi eloquii monumenta, vel vnice sufficerent ad arguendam locupletem RAVISII in re poetica facultatem.

Floruit Anno CHRISTI M. D. XX. literarum fama, et meritis egregiis toto orbe etiam-nunc post fata viuacissimus. Cuiusvitae narrationis, prout nunc datur, qualecunque ist hoc praeludium, encomio


page 34, image: s056

C. Cunradi, arguto et apposito satis, inpraesentiarum finiemus:

Textorem te, IANE, suum dixere Camena;
Scilicet Aonias carmine texis opes.
Ex operibus et praefation. Ioan. Rauis.

BALTHAS. CASTILIONAEVS, Italus, Poeta.

Castilionaeo veteri de sanguine Vates
BALTHASAR hic numeris plaudit, ouatque suis.
Hyppolite cari. tabescit amore mariti,
Nectere quem longas sentit in Vrbe moras.

ILlustrem Castilionaeorum familiam a nominatissimo illo Stilicone, natione Germano (de quo vide Claudianum in heroicis) Honorii Imperat. socero, Italiae Comite etc. descendisse referunt. Is, inquam, Stilico, circa Annum CHRISTI Saluatoris CCCC. Arcem prope Mediolanum, eius tempor. sedem Caesaream, exstruxit, quam aetate subse quente Itali pro castro Stiliconis per syncopen Castiliglione nuncuparunt, testibus Alciato in antiquitatibus Mediolanensibus, Paulo Morigio de nobilitate Mediolanensi, et aliis. Vt ita Castilion dicas qu. Castrum Stiliconis, nomine per syncopenabbreuiato. Ex posteris itaque illius Castri, quod Honorius Imp., post extinctum Stiliconem (qui quidem Imperium affectasse visus erar) inter familiates suos distribuit, descendisse perhibentur moderni nostri Castilionaei, praesertim, quod plures eiusce gentis nominisque Mediolani praecipuis honoribus et dignitatibus huc-usque sint perfuncti. Ex quibus inprimis eminuere Honoratus Castilionaus, Archiepiscopus Mediolanensis: Ioan. Castilionaus, Episcopus


page 35, image: s057

Bergomensis: Gotofredus Castilionaus, Archiepiscop. item Mediolanensis: cur ea in d gnitare successit Theobaldus Castilionaeus. Cla uerunt militia Conradus, Rinaldus, et Gotofredus, Castilionai: Similiter Conradus secundus, patruelis Celestini Papae: Guido secundus, Ioannes, et Henricus, Castilionaei, scientia miluari perenntratem nominis adepti sunt. Quid? quod Anno 1175. Octauianus Castilionaeus, Cardinalis; et Anno 1239. e gente Castilionaeorum Celestinus IV. Pont. Max. prodierint? Et vt complures praetereamus clarissimae huius familiae Heroas cum literis, tum armis splendidos, sufficiat illud cum Graessero ex Morigio, compendii loco, insuper aspe sisse, nimir. XXXII. Equites, vt vocant, Melitenses: XII. Equitum Magistros: et VIII. Peditum duces ex vna eademque Castilionaeorum gente claruisse.

Ex illustri itaque hac (cuius breue illud sit praeludium) Castilionaeorum familia descendit quoque BAITHASAR hic (de quo isthic agitur) CASTILIONAEVS, vir insignis, et ambidexter, vt qui non tantum Apollinis, sed et Martis, non tantum Martis sed Mineruae filius, elegans Musarum hercle delitium, ex iterit. Natus is est patre CHRISTOPHORO CASTILIONAEO, praecipuo Illustriss. Marchionis Mantuani Equite: qui circa Annum 1499. floruit, hocque elogium a Mantuano Poeta meruit:

Tu quoque CASTILION diues probitatis, et auri
CHRISTOPHORE armipotens, numeras qui stemmate longe
Relligione atauos, et stemmata clara per orbem.

Floruit autem BALTHASAR hic noster, vt colligitur, circa Annum 1522. quo tempore M. Anton. Flaminius ita ipsi hoc tetrasticho honorifice assurrexit:



page 36, image: s058

Si truculenta ferox irrumpis in agmina, Marte
Diceris invicto Castilione salus.
At molli cithara si condis amabile carmen,
Castalia natus diceris esse Dea.

Eius Eclogae, teste Scaligero, Maroniana suauitate temperantur: Elegiae vero Propertianum ingenium et genium sapiunt, quarum illa facile cum antiquitate certare possit, quae Hyppolites coniugis nomine ad BALTHAREM, Romae haerentem, data est. Sed, ne multa isthic frustia BALTHASARIS laudibus attexere conemur, Illustrem illum et summum virum, Iulium Scaligerum in hoc theatrum loquentem producemus, qui vel vnus, quantum ingenio poetae Castilionaei huic tribuendum sit, in hypercritico suo abunde testatum reliquit, vbi sequentibus eum eleganter commendat: Excellentissimus (inquit) in poesi spiritus Balthasaris Castilionaei: nihil dulcius Elegia, nihil elegantius, tersius, lepidius. Profecto eam mihi vnam malim, quam magnum numerum Propertianarum. Illius vero Cleopatra, non vt illa viuens Reges tantum, et Dictatores caperepossit: sed omnes animos, quorum interest vacare Musis. Est in eafastigium illud summum in acrimonia sententiarum, quod tantopere est quaesitum a Lucano. Caeterum Maroniana suauitate adeo temperatur, vt quantum absterreris asperitate Lucani, tantum huius lenitate alliciaris. Igitur capitur animus, antequam congrediatur. Quisi omnia sic scripsit, nulli post Virgilium secundus, illus comes haberi mereatur.

Et huc vsque illustris Philosophus: cuius etiam, summi alias poetae, stupescat aliquis non immerito super hoc poeta indulgentissimum elogium.

Filium habuit BALTHASAR Camillum Castilionaeum,


page 37, image: s059

qui circa Annum 1595. apud Vincentium Mantuae et Montisferrati Ducem interiori amicitia, et summa autoritate floruit.

E Poematibus BALTHASAR. extant: 1. Alcon. 2. Cleopatra: 3. Prosopopaeia Ludonici Pici Mirandulani: 4. de Elisabetha Gongaeza canente. 5. Hippolyte Balthas. Castilionaeo coniugi: 6. Ad puellam in littore ambulantem. 7. Ad Eandem. 8. in obitum Raphaelis pictoris. 9. de Paulo canente. 10. Epitaphium Graetiae puellae.

Scripsit, interalia, Epistolam ad Henricum Angliae Regem, quae extat in Bihliotheca Anglicana.

Idem Aulicum promulgauit: qui Principibus viris cum esset in deliciis, in Latinam, Gallicam, Hispanicam, Anglicam, et Germanicam linguam translatus est.

Ex poemat. Balthas: Castilian. 2. Scaligero dere poetica. 3. Praefation. Iac. Grasseri de antiquitat. Nemansens.

ANDR. NAVGERIVS, Venetus, Orator, Historicus et Poeta.

Quem Venetus iusto dignatur honore Senatus,
Cui Rex iusta facit, Gallica terra, tuus.
Ore nitet purus, purus NAVGERIVS arte,
Ingenio locuples, eloquioque grauis.

ANDREAS NAVGERIVS, alias Nauagerius, ex nobili et patritia Naugeriorum, apud Venetos, familia oriundus, gentem suam praeclarae venustaeque


page 38, image: s060

eruditionis perpetua laude cumulauit. Is enim a prima adolescentia laudabili Venetorum instituto (qui nihil antiquius habent VIR TVTE, atque ERVDITIONE) in omni scientiatum, ciuilisque saplentiae genere eleganter fuit educatus, vt postmodum ingenii animique dotib. excellens, pro Magnificentissimo patriae Senatu grauissima munia, legationesque ad Reges exteros singulari cum laude obierit. Inprimis autem tantam, ob Latinae linguae, qua eminebat, puritatem acquisiuit fidem, vt inter praestant ssimos sui temporis Oratores facile primas abstuler lt, eoque nomine a Venetis Quiritibus magno in precio habitus semper fuerit.

Quapropter, ob expeditam doctrinam, admirandam facundiam, rerumque multarum accurato iudicio confirmatam experientiam, caeterasque animi virtutes elegantiores, ad Augustiss. Romanor. Imperatorem, CAROLVM V. Legatus, nomine Senatus Veneti, amandatus est. Quo munere exanimi sententia felicit er perfunctus, posteaquam VENETIAS cum laude reuersus esset, paulo post, eiusdem Senatus indulgentia in Gallias, ad Christianiss. Regem, FRANCISCVM Valesium, idem honorarium Legati munus obire iussus est. Qui Rex, piour literatum, literatorumque eratamantissimus, NAVGERIVM hunc non tantum summa benenolentia excepit honorisiceque habuit, verum etiam, captus eiusdem NAVGER II cum ANIMI, tum CORPORIS (quibus vtrinque excellebat) egregiis dotibus, tanto illum fauore complexus est, vt eius desiderium vix sustinere posset. Qua summa apud Regem in gratia positus vbi esset, Bloesii, oppido ad Ligerim sito (vbi


page 39, image: s061

tunc Aula erat regia) Febre corripitur, eoque morbo ind. es inerescente randem naturae ante diom satissacit Anno atatis XLVII. Eius obitum Rex humanissimus adeo grauiter tulit, vt funus NAVGERII veste ad luctum composita cum l crymis prosecutus sit. Nec minori vniuersae q asi Gallia id funus luctui fuit, ac si praecipuus aliquis Gallia praeses decessisset; ita populus in exequiis et iustis publice celebrandis officiosus visus est. Tantum pondus habet nobilis et erudita VIRTVS, vt peregrinos etiam et Reges in amorem sui atque admitationem rapiat.

NAVGERIO igitur immatura sic morte extincto, extincta simul fuit amplissima SENATVS VENETI spes et exspectatio, qui viuo nuper, constituto magnisico stipendio, HISTORIAE VENETAE conscribendae munus detulerat. Neque dubium fuisset, sicubi NAVGERIVM fata diutius seruassent, quin in Reip. patriae, virtute duce, summum ornamentum, lumen columenque euasurus fuisset. Ea siquidem orationis puritate, atque elegantia pene inusitata claruit, vt, teste ipsius lectione, Tito quoque Liuio, autore alioquin clarissimo, inferior haud quaquam visus sit.

Ex elegantissimis autem ingenii foetibus, qui NAVGERII sunt, tecensentur: 1. Historia Veneta. 2. Orationes II. 3. Poemata varia: 4. Eclogae aliqq. 5. Obseruationes, et Annotationes in omnia Ouidii opera.

Is POETA, Orator, et Historicus incomparabills pene, a M. Anton Flaminio, Poeta optimo, magno suo merito, isthoc Elogium, siue Epitaphium, promeruit: quod ob delicatam sui elegantiam hic asscribere non poenitebit:



page 40, image: s062

Quot Bruma creat albicans pruinas;
Quot tellus Zephyro soluta flores:
Quot spicae Lybicis calent in agris:
Quot vin demia porrigit racemos:
Quot vastis Mare fluctuat procellis,
Quum nascens pluuias reportat Haedus;
Quot Ceraunia frondibus teguntur:
Quot Coelum facibus micat serenum:
Quot sunt millia multa basiorum,
Quae dari sibi postulat Catullus:
Quotque sunt Atomi Lucretiani:
Tot Menses, bone NAVGERI, tot Annos.
Viuent aureoli tui libelli.

Ex Iconibus I. Iaec. Boissard.

ANDR. TRICESIVS, Polonus, Poeta.

En! quoque Sarmaticis Vates sibi Pallas in oris
Colligit, ac claros carminis arte facit.
TRICESIVS superis quos inter proximus astris
Aonia plusquam nobilis arte viget.

ANDREAS TRICESIVS, Eques Polonus, Poeta et Polyhistor admodum praestans, in submontana Poloniae parte claro genere prodiit Anno salutis reparatae, M. D. XX.

In Academia Cracouiensi vtriusque linguae tam Latinae qu Graecae fundamenta vbi eleganter iecisset, primam paulo post in humanioribus literis lauream adeptus est. Qua laude, laudisque adorea insignis Louanium


page 41, image: s063

petiit, vbi quoque Hebraicarum literarum cognitionem prioribus adiecit. Ea conspicua eruditionis copia sibi comparata, mox Galliam, Angliam, Italiam, Hispaniam, aliasque praeterea regiones excultiores salutauit, ita vt potissimam iuuentutis melioris partem in terris hinc inde perlustrandis insumpserit: ex quo ingenium multiplici eruditione, terumque variarum experientia confirmauit. Extitit in eo peculiaris Historiarum cognitio, inprimis memoriae felicitas admiranda, vt tot Imperiorum, et Regnorum vicissitudines, tot Imperatorum, Regum, et Pontificum res toto orbe gestas, imo tot annorum interualla et seriem, tot seculorum exactam notitiam ad arbitrium incredibili ordine, admiranda connexione, enarraret, vt ne latum ferme, quod dicitur, vnguem a certitudine temporum rerumque gestarum declinare videretur. Ex amicis obseruauit Ioan. Cochanouium, Iacob. Prilusium, 10. Macinium; Andr. Patricium, Petr. Reysium Hispanum, et plures, qui ea aetate ingenio praestiterunt. Bibliothecam habuit optima librorum supellectili conspicuam: in qua magis, quam in scriptis propriis, quae moriens incastigata reliquit atque imperfecte descripta, diligentior.

Efflorescenti eius e literis famae importuna Lachesis lethales manus iniecit, quamuis sibi et patriae satis vixisset.

Scripsit libros Epigrammatum, atque Epitaphiorum. Eum Cl. V. C. Cunradus, prosopogr. melic Millenar. 1. hoc disticho veneratur:

Sarmaticis etiam Musas habitare sub oris
TRICESII Vatis plectra, modique probant.
Ex Elogiis Simon. Starovolsci.



page 42, image: s064

THEOD. BEZA, Gallus, Theologus summus, et Poeta Epigrammatographus.

Primus Theologos inter, primusque Poetas,
Quos tellus genuit Gallica, BEZA vir est.
Ergo tergeminos merito fert dignus honores,
Hac gemina celebris dum nequit arte mori.

ESummis illis viris quos superiori aeuo DEVS Opt. Max. Ecclesiae suae his in terris militanti, tanquam praesides, restauratoresque excitare voluit, inprimis etiam, inter alios, eminuit magnum non tantum Galliae, sed totius prope Europae Iumen, THEODORVS, inquam, BEZA, Vezelius, Gallus; qui diuina moderante prouidentia, auspicato natus est Anno Salutis human. M. D. XIX. VIII. Kal. Quintil. parentibus honoratis et nobilibus, Petro a Beza, Vezeliorum praefecto, et Maria Burdelotta. Matrem, fato citius praereptam, infans vix agnouit, quod ex sequenti Epigrammate, Memoriaematris inscripto, innetescit:

Vix dum viuere coeperam puellus,
Mater, viucre quando desiisti,
Vt tevix ego dixerim parentem,
Vix tume quoquefilium vocaris:
Hinc lustris tibi quinque iam sepulcri
Sub hoc pondere frigidi peractis,
Nunc primum Aonidum fauore fretus,
Heu, mater, cineres tuos saluto:
Felix, ah nimium futurus olim,


page 43, image: s065

Sinatus citius forem velipse,
Vel tu mortua serius fuisses.

Sub parentis itaque, vitinobiliss. cura, (quem in virili aerate, vt colligitur ex eiusdem Epitaphio, THEO. hic BEZA in negotio rei ecclesiasticae alicubiablegatus, amisit) in omni vir u[?]is genere, et morum eiuilitate liberaliter adoleuit, vtingenio diumo, annis atque aetate longe velociori, paulo post ex: ctam variarum scientierum cognitionem imbiberit. Effulsit eo in iuuene veritat sardor summus, animusque virtutis omnis capacissimus. Vnde cum inter purpuratos, et Senatores, magna cum nominis et familiae suae splendore, exemplo parentis supradicti, et patrui, Nicol. a Beza, in suprema Parisiensi Curia, integerrimae vitae samaeque Senatoris, eminere potuislet, ad veram is tamen virtutem, id est, pietatem erga DEVM, animo conuersus, maluit DEI Trin-unius omnipotentis placita, atque oracula rimari, eaque non tam populo, sed Regibus quoque pure proponere, atque enucleare, quam ciuilibus negotiis, atque eius-modi humanis litibus et quisquiliis se se immiscere. Quam igitur commoda atque illecebras huius vitae, prae vera pietate veritateque, parum pensi habuerit, imo contempserit, testimonio esse potest Confessie Bezae ad parentem scripta: quae quidem eius-modi est, vt Ecclesiae non paucae cam, ceu propriam, postmodum vsurparint.

Eoigitur veritatis, pietatisque zelo feruentem cum DEVS, singulare velut organum, Ecclesiae suae excitasset hunc BEZAM, omnib. insuper animi ingeniique bonis atque ornamentis cundem nobilitauit, vt et pnsens


page 44, image: s066

tum aetas, et ventura deinceps posteritas eum virum, vndiquaque magnum, admirari imitarique vix satis sustineat. De cuius amplissimis in Ecclesiam Christianam, tum communem rem literariam meritis cum autores alii suo loco abunde dixerint, dicturique sint porro, equidem me in laudes tanti Herois omni exceprione immortales isthic non diffundam, sed obiter saltem ea attingam, quae ad institutum istud nostrum, et rem poe ticam, pertinere videbuntur.

Quandoquidem itaque raro admodum inuenire sit virum excellenter eruditum, qui a venustoribus literis, et re poetica abhorreat, imo potius ingenium, quo diuinius, eo ad poeticam propius accedat, secundum Flacci illud:

---?? Putes hunc esse Poetam,
Ingenium cui sit, cui mens diuinior, etc.

id ipsum in BEZA quoque, ad exemplum vsque, luculenter omnibus conspicuum extitit. Qui sicubi in aliis disciplinis summe emineret, in hac quoque politioris literaturae, Poeseos inquam, facultate, praecipue in scribendis Epigrammatib. rotundis, et eruditis, ita excelluit, vt facile reliquis suae aetatis Galliae Poetis, alioquin non incelebribus, palmam praeripuerit: ex quibus floruerunt ea tempestate, interalios, Ioan. Stracelius, Adr. Turnebus, Nicol. Borbonius, Salomon Macrinus, Ioan. Teuius, Anton. Goueanus, et complures.

Nec inferior praerogatiua BEZAE penes Italos fuit, qui Musis eiusdem plurimum detulerunt. Quorum tum facile eruditissimus (Poeta) M. Anton. Flaminius, lecto illo BEZAE Genethliaco, Francisco H.


page 45, image: s067

scripto, non dubitauit isthaec verba pleno ore in laudem BEZAE, vates de vate, debuccinare: Agnoscere scil. se se nunc demum Musas superatis Alpibus in Gallias penetrasse. Iuuenis itaque iuuenilia multa, in iisdem que non-nulla licentia tum veterum, tum recentiorum poetarum fretus, liberiuscule conscripsit, quae post modum, autore Melch. Volmario, praeceptoresuo, typis publicauit. Posteaquam autem verae IESV CHRISTI Ecclesiae totum se se, singulari coelitus Zelo atque aestro peroitus, mancipasset, acerbius errorem illum iuuentutis, et lusus liberiores non tam priuata quam publica palinodia damnauit, pro scripsitque, ac quisquam alius. Ab eo tempote, quicquid carmine quoque est meditatus, id omne laudibus CHRISTI Immanuelis nostri vnice et religiose seruire iussit. Non defueruntinterim calumniatores, qui iuuenilia BEZAE ista, in acebum ipsius odium, hinc-inde salse allegarent, tum etiam multo indigniora effingerent, adderentque. Quod cum ipsi peramicos innotuisset, iuuenilia scilicet ista sua denuo ab Aduet sariis conquiri, typisque destinari, se inuito prorsus atque inscio; mature inito consilio ad autoritatem nominis sui pertinere arbitratus est, vt furori calumniae obuiam iret, adeoque ipse in senecta Poematae sua, in ordinem prius redacta, emendataque, noua et iusta editione publicaret. Quapropter ex conuictoribus suis, quos Geneuae Allobrogum domi suae, virtute et erutidione rarissima sua etiam ex longinquis regionibus allectos, alebat, inter alios Illustres homines, Generosissimum virum, Dn. Wencesl. Morkovvscium de Zastrisell iuniorem, cum in patriam


page 46, image: s068

is cogitaret, singularisamicitiae, beneuolentiaeque igitur, opere poematum suorum recens reuisorum donauit, vt is literatissimus Baro de hoc pignore suo poerico, prara sua et erudita prudentia, disponeret. Is igitur magnopere gauisus, tantam sibi a tanto BE. ZA in eo deferri beneuolentiam, atque honorem, incredibili omnium eorum, qui BEZAE fauebant, cum applausu fcliciter opus illud poeticum cuulgauit, M. D. XC. VIII. In eoautem, ceu cumulo, leguntur: 1. Syluae: 2. Elegiae: 3. Epitaphia: 4. Epigrammata: 5. Icones: 6. Emblemata: 7. Cato Censorius.

Ediditporro BEZA e poeticis Psalterium Gallicanum; opus (licet vernaculum) praeclarum; quod eo fauore a plerisque Nationibus solemniter exceptum fuit, vt mox in Germanicam, Bohemicam, Anglicam, Scoticam, complures que linguas alias feliciter sit translatum. Id quod in hodiernum vsque diem in Ecclesiis orthodoxis omnibus publice cantari, vsur parique meruit.

Idem Psalterium integrum variis Carminum generibus Latine eruditissime reddidit, et quidem ad natiuam vsque adeo verborum repraesentationem, vt periphrases, quantum fieri eius potuit, nullae omnino admittantur.

Legitur etiam Canticum Canticorum Salomonis ab eodem autore [?]rochaicis Dimetris Catalecticis ad inuidiam vsque adornatum: et si quae lunt alia.

Tantus autem (breuiter) vir fuit BEZA, tantoque in honorisrespectu ob veram Pietatem, atque absolutam eruditionem habitus, vt Rex Christianissimus,


page 47, image: s069

Allobrogum populis Marte debellatis, Gentvam ingrediens BEZAE seni dextram, regiae beneuolentiae tesseram, porrexerit, eundemque non minus summis tam honoribus quam muneribus affecerit.

Cuius viri ingentes laudes ficut toti pene orbi notissimae sunt hactenus, ita hoc tumultuario agone pro merito allegari vix possunt.

Quaeigitur verba eruditiss. Batauus Vates, Dom. Baudius, in fine Epicedii, Memoriae THEODOR. BEZAE inscripti, habet: iisdem extemporaneae isthinc vitae narratiunculae colophonem imponemus:

Vir dilecte DEO, vir ciuibus addite coeli,
Dum Pietas, dum prisca Fides restabit in orbe,
Nulla decus nomenque tuum ventura silebunt
Secula semper honos ac BEZAE fama vigebit.

Cum igitur bene pleque CHRISTO in terris vixisset, pie beateque in terris mortuus cum CHRISTO Seruatore in coelis vinere coepit, senex admodum, vbiex hâc lacrymarum valle in aeternam patriam emigraret, ANNO DOMINI: M. DC. V. III. Id. Octobr. at atis. LXXXVII.

Expraefation. Baronis Zastisellij, in poemata BEZAE. 2. Dom. Baudij Heroicor. l. 3.



page 48, image: s070

IOAN DANTISCVS, Polonus, Poeta Hendecasyllabicus.

Carminis eloquium DANDISCVS Episcopus auxit,
Testatus summos carmen amare viros.
Parce, genus Diuum, vates incessere liuor[?]
Carmina nam Reges, Pontificesque colunt.

IOANNES DANTISCVS, Episcopus Varmiensis, vir non solum dignitate, legationibusque diuersos ad Principes obitis, sed vera solidaque eruditione clarissimus, et (quod liceraturae venustioris velut caput) publicatis monumentis poeticis disertissimis, Vates inprimis illustris, publico Musarum bono floruit circa Annum CHRISTI M. D. XLVI. Adolescens igitur in pietate et Artibus sicubi cum admiratione profecisset, annis dehinc maturior, summum studium iis in literis posuit, ex quarum felici vsura perennem nominis famam consecutus est.

Inter alia autem humaniorum literarum ornamenta, Eloquentiae maxime et Historiarum lectionibus, tum praecipue vero Musis et carminibus scribendis sese totum dedidit, vt eo eruditae in venustatis genere, sua illa aetate, cum praestantissimis Poetarum reguasse videatur. Beneficio Petri Tonicii, Episcopi Cracouiensis, et Regni Vice-cancellarii, ob eruditionis existimationem, ad dignitatem Episcopalem euectus est: cui, tan quam patrono de se optime merito, officiosa animi reuerentia parentauit.



page 49, image: s071

Cuius rei testes hi Hendecasyllabi:

Hanc moerens posuit suo tabellam
Patrono bene et optime merenti
DANTISCVS, requiemque sempiternam,
Cuius subsidio est Episcoporum
Adscriptus numero, pie precatur.

Eliteratis viris (quos omnes vna cum literisipsis constantissime, quoad vixit, in oculis habuit coluit que semper) suo tempore plurimum detulit Clarissimo Poetae, Georgio Sabino, a quo vicissim, tanquam Praesul et Poeta ipse eruditissimus, summo honore atque amore cultus est: ita vt, iuxta tritum illud, bonos cum bonis doctosque cum doctis facile sit congregari. Ex vtraque enim parte carmina alternatim scripta, et Hendecasyllabi fuerunt: vsque eo, vt tum summam ex illis vtrinque animotum beneuolentiam, tum praeclaram in tanto Praesule carminis fundendi facultatem colligere lectorisit peropportunum. Lepidum vero illud non minus est, quam candoris modestissimi plenum, quod de hoc DANTISCO in vita Sabini refertur. Ad eum enim cum ex Regiomonte Borussiae (vbi tum Academiae recens apertae Rectorem agebat) excurrisset Sabinus, a Praesule perquam amanter et benigne fuit acceptus. Diebus aliquot elapsis (prout in festo Penteco stes isthoc accidisse ex Hendecasyllaborum libro Sabini colligitur) Sabinus, vbi domum cogitare se indicasset, ad prandium prius sumendum a Praesule rogatus est. Percrebuerat autem forte tum fama luem pestilentem iis in locis saeuire, per quae Regiomontem redeundum erat. Ibi tum Praesul data occasione ad Sabinum: Ecquod haberet, inquit, contra


page 50, image: s072

luem istam praeseruatiuam? Subintulit Sabinus: So quidem non habere pr[?]rsus nihil. Ad quae denuo Praesul: Nihilo-minus parum nocuerit, si a me quoque certi eius modi aliquid accipias. Est mihi siquidem (ait) praelens quoddam remedium, cuius opera in grauissimis occasionibus saepenumero bene vsus sum. Quibus finitis cumiam dimissurus esset Sabinum, in manus ei tradidit certi quidpiam, et quidem ita combinatum, vt vasculi formam repraesentaret, ac velut medicatus aliquis puluis inibi contineretur. Interea praedicare non desiit Praesul istius remedii vsum admirandum, totque a se experimentis et crebro vsu comprobatum. Sabinus vero accepto in manus alexipharmaco, illico e pondere iudicauit, quid remedii subesset. Compactiautem erant argentei complures, recens in valle, vt vocant, Ioachimica cusi: quibus quidem, vt festiua potius elegantia demulceret, quam eo pacto honorarium suum magni aestimare videretur, Praesul ea illum cum ciuilitate donauit.

Ex elogiis Simon. Starovolsc. 2. Poemat. Sabin. 3. Melch. Adamo in vita Sabini.

IOAN. BOCERVS, Danus, Poeta Elegiacus facundissimus.

Eximio patriae BOCERVS carmine Reges
Vindicat a sera posteritate suae.
Elegit Regem quondam sibi DANIA Vatem:
Vix nunc praetorem patria nostra facit.

MVsas non solum Alpes, sed etiam Mare atque Oceanum Balthicum transuolasse, adeoque in Septentrionis


page 51, image: s073

plagis, etiam apud Danos castra sua posuisse, vel vnus atque vnicus hic IOANNES BOCERVS (vt alios eius gentis viros clarissimos de industria praetereamus) Poeta Elegiacus suauissimus, exemplo et testimonio existit eleg intissimo.

Qui cum a prima adolescentia diuino illo Musarum nectare, dulcissimis scil. fontis illius Caballini illecebris, blandissime fuisset enutritus, adeoque in medio Parnasso, inter Heliconidas, ipsamque Palladem Mineruam, non semel suauissime somniasset, tantum in Vatem euasit, tamque tersum, atque elegantem, vt cultiorem vix Danica eo temporis Regia, vixque aetas ista tulisse videatur. Totis quapropter ingenii ingentis viribus eo allaborauit Vates inclytus, ut eruditam carminis facultatem, qua ad inuidiam vsque praecellebat, in patriaesuae laudem conuerteret. Exorsus itaque vena facunda, numerisinuictis, Inuictos DANIAE REGES, a primo Regni conditu, ad suam vsque aetatem, magna industria, exquisitaque elegantia expediuit. Quo dum opere Regum vitas et famam egregie prosequitur, vitam iuxta suam famam que aeternitati consecrauit.

Caeterum, cum de eximii huius Poctae BOCERI laudib. multa restent dicenda, nobis v. in praesentiarum, praeter visos et lectos aliquando magna cum voluptate Elegos ipsius suauissimos, de REGIBVS DANIAE disserentes, nihil sit obuium, Elogium BOCERI ex Epigrammatibus Clarissimi Poetae Georgij Sabini hucinterim transcribemus, quoad clariorem vitae illius designationem adipiscamur. Illud igitur, quod sequitur, Sabini de BOCERO Poetae de Poetae praeconium, multorum instar, futurum sit:



page 52, image: s074

In REGES DANICOS descriptos a IOANNE BOCERO: Georg. Sabinus.

Si data sunt olim Danorum regna Poetae,
Scriptor vt illorum nomine Saxo resert:
Pauca quod in laudem scripsisset carmina Regis,
Interitu cuius Dania tristis erat:
Qualia BOCERO debentur praemia vati,
Carmina de Danis quis meliora canit?
Nec facit vnius, sed tot praeconia Regum,
Quotquot bellipotens Dania Marte tulit.
At quicunque leges haec carmina: talia certe
Sunt Elegis, dices, aemula, Naso, tuis.
Copia diues inest, et florida gratia verbis,
Sedato numeri mollius amne fluunt.

Idem Ad Illustrissimum Principem, Ioannem Albertum, Ducem Megalburgensem: de Eodem:

Ne Domus intereat tua (laudatissime Princeps)
Mascula teproles nataparente facit.
Eiusdem ne fama Domus intercidat vllo
Tempore, BOCERI Musa diserta facit.
Quae postquam Anthyrij prognatos sanguine Reges
Carminibus cecinit, teque tuamque Domum,
Nunc quoque prosequitur victuro carmine cunas,
Filioli nomen concelebr atque tui.
Hunc tibi deuotum, Princeps, complectere vatem,
Per quem nobilius genstua nomen habet.


page 53, image: s075

Nec tepoeniteat talem fouisse poetam,
Qui tibi praeclari causa decoris erit.
Doctus enim molles numeros, et amabile carmen,
Quale Poetarum gloria Naso, canit.

Floruit circa Annum CHRISTI. M. D. L. Ex lectione Poemat. Ioan. Boceri. 2. Epigrammatibus. G. Sabini.

NICOL BORBONIVS, Gallus, Poeta Epigrammatographus.

Dum suae BORBONIVS nugas Epigrammata dicit,
Nugari melius vix potuisse reor.
Candida si nugae sunt carmina: nubila numquid
Carmina foetentem dixeris esse picem?

NICOLAVS BORBONIVS, Vandoperanus Lingonensis, Gallus, Grammaticus et Poeta, iudicio magni illius Erasmi, mellitissimus, oriundus fuit parentibus, vt videtur, honestissimis, Ioanne Borbonio, Ioannis filio, parente, viro optimo, qui Anno CHRISTI M.D.XXXV. obiit, vtex Epitaphio vtriusque liquet lib. 4. Nugarum. Eodem tempore, vt colligitur, amisit matrem quoque Mariam Gallariam, feminam. filii testimonio, Lingonum mulierum facile cultissimam, religiosissimamque, cuiitidem moesta mente manuque parentauit. Patruus ipsi fuit Claudius Borbonius, quem velut patrem honorauit: prout ex hocapparet:

Amisi patrem infelix: tu patrue, Claudi,
Iam mihi non patrui, sed vice patris eris.



page 54, image: s076

Praeceptore vsus est Iacobo Tusano, cui in primis Nugarum libellis honorifice assurgit, eidemque, quod Musarum illis sacris tinctus sit, grata mente acceptum refert. Ex fratribus habuit Iacobum Borbonium, natu minimum, quem Lingonensi in Gymnasio literis operam dantem, emisso carmine vere incentiuo, ad veram e Musarum diuitiis gloriam comparandam, vel suo etiam ipsius exemplo, mascule exhortatus est. Praeter eum, Ioannis insuper Borbonii praetoris Musseiani, fratris mentionem peragit: cui graue istud, quod in itinere Vienna Austriae Massiliam versus, effrenis equi petulantia de rupe in Rhodanum, procellis tum et fluctibus aestuantem, (in quo modo naues periisse oculis suis notarat) deuolutus, periculum perpessus fuerat, erudite Epico carmine percenset: quod in gratiam, et memoriam tanti (vt is erat BORBONIVS) POETAE, non pigebit asscribere:

Sivacat, atque placet casum cognoscerenostrum,
Quem refer am paucis, audi, charissime frater:
Quanquam animus meminisse stupet concussus, et horret:
Dum furit borrificis agitatus fluctibus aer,
Et sternit segetes, vellit radicitus ornos,
Sublimesque aedes, et summas deiicit arces,
Et glomerat densas immani turbine nubes,
Aequoraque, et fluuios vexat, saeuoque boatu
Mortales omnes, et murmure territat orbem,
Dilacer at naues, inuoluit, et obruit vndis:
Solus er am antiquae digressus ab vrbe Vienna,
Massiliam rediens, tumido indomitoque vehebar
Laetus equo, Rhodanus solito magis imbribus atris


page 55, image: s077

Auctus inundarat, secum malaeplurima voluens.
Barbarior Scylla, Syrti vastaque Charybdi:
Ipse equitans fluctusque, et vim mirabar aquarum,
Esummaque rates pereuntes rupe videbam,
Eque via angusta: Subito ecce mihi obuia capra:
Restat equus, reuocatque gradum, et se tollit in aur as
Territus, ac tandem resupinus labitur ipsum
Spumantem in Rhodanum, ac me secum traxit in vudaes,
Per spinaes, durosque rubos, praeruptaque saxa.
At paeter omnipotens, quem magna voce caedendo,
Spemque fidemque tenens, iterumque iterumque vocaeram,
Me extricauit equo: nandique repente peritum
Reddidit, at que dedit vires, et brachia rnouit:
Paulatim adnaui terrae, sed veste grauatus
Non poter am medidae saxosam scandere ripam:
Et biber am egregie, et casu stupefaectus acerbo,
Atque oblitus equi, poteram nihil edere vocis.
Praeteriens illac humanus forte viaetor,
Esto animo magno, nam te, (inquit) amice, iuuaebo:
Descendit, dextraque trahit, praensatque sinistrae
Asper asaxa vnca: rupem super amus anheli:
Seminamis que viae reddor, tremor occupaet artus,
Horreo dispiciens magnum et fatale periclum,
Attollensque oculos, geminasque ad sydera paelmas,
Ex imo superis effundo pectore grates.
Quod nisi seruasset DEVS, auxiliumque tulisset
Fluctibus in mediis, nunc essem piscibus esca,
Nunc vel in ignota ventis versarer aerena,
Interearobustus equus, fortisque, natando
Enatat, incolumemque mihi se mitior offert.
Conscendo, oppidulumque peto, cui CONDRIA nomen:
Hospita me excepit, mulier pulcherrima forma,


page 56, image: s078

Atque pudicitia praeclara, et fida marito:
Haec vbime vidit tantos super asse labores
Suppeditat vestes alias, solatur, et ignem
Excitat ingentem, lectum concinnat et ipsa
Vinae dapesque parat, sic me pia feminae fouit.
Hinc me hilarem surgens, et pulchra luce corusca
Excussit somno atque thoro Titonia coniunx.

Is igitur Poeta BORBONIVS, felici sydere natus, adeoque isthic ex tam praesentissimo vitae periculo DEI Opt. Max. prouidentia seruatus, cum post exterarum regionum felicem inspectionem, tum studium indefessum, cuasisset in virum tam Graece quam Latine doctissimum, incre dibile est, quantam laudem a summis eius seculi viris, ob ingenium praesertim in poeticis venuste eruditum, breui consecutus sit. E quorum catalogo vel vnicus ille Erasmus Roterodamus, literatorum primas, ac (quod qu. amplius est) senex tum capularis, perspexit, quantum in restituendis literis Latinis, inprimis metricis, BORBONIVS praestiterit. Eo siquidem affectu a tanto viro legitur adamatus aestimatusque BORBONIVS, vt facile iuuenem (prout is tum erat) nullum accuratius commendasse Erasmus videri queat. Quo autem summi illius viri iudicium super Vate BORBONIO, viro posteritatis encomiis dignissimo, clarius innotescat, in gratiam amici Lectoris, integtum et mellitum Er asmi epistolium BORBONIO inscriptum, data isthic opera, inseremus; quod fallor? an POETAE ipsius laudibus commode inseruire, adeoque vitae eiusdem particulam ceu quandam hic adimplere possit?



page 57, image: s079

Des. Erasmus Roterodamus, etc. Nicol. BORBONIO S.

Literas tuas, BORBONI, Iuuenis eruditissime, et Odas, et Epigrammata, quibus et Graece et Latine feliciter lusisti, legi. Quibus ex omnibus quantam ceperim voluptatem, nullo sermone consequi possim. Quamuis enim in eam vitae sortem iam deuener im, vt quotidie aut praesentem, aut imminentem mortem intentari mihi intelligam: tamen vsque adeo Carminum tuorum iucundissimae lectionerecreatus sum, vt propemodum me Erasmum esse, hoc est, capularem senem, legendo obliuiscerer. Caue autem tu putes, hoc auribus tuis a me dictum esse. DOMINVMCHRISTVM, ad cuius tribunal breui sistendus sum, itapropitium habeam, vt ex animo loquot. Nihil ingenio tuo, mi BORBONI, felicius, nihil vena tua beatius, dictione nihil elegantius. Atque hoc meum de te iudicium ab omnibus probatum iri confido, quicunque BORBONIVM, vt Erasmus, percognitum habuerint. Inuiderem ego Galliae tot lumina, imo columina optimarum artium, nisi potuis gratulandum esse censerem non Galliae modo, sed vniuersae Reipubl. literariae, quod hoc seculo, alioquin pessimo, ac turbulentissimo, strenuos aliquos politioris literaturae propugnatores, antequam ab hac vita migro, videam exoriri. Proinde vehementer gaudeo, falsum de obitu meo rumorem tibi dedisse occasionem scribendi mihi Epitaphion: talia enim me delectant, iam-dudum hinc euolare meditantem. Neque tamen efferri soleo animo, quoties tuis, tuique similium (qui paucissimi sunt) laudibus in coelum vehor. Abunde mihi celebris ac gloriosus videbor, si post tot in restituendis literis exhaustos iabores, cum CHRISTO meo tandem aliquando requiescam. Vale BORBONI,


page 58, image: s080

Poeta mellitissimc, et Musasistas, quaese se tibi tam benignas ac familiares indulgent, non tam hominum, quam gloriae CHRISTI, seruire facito. Si huius calculi tormenta finerent, prolixiorem epistolam haberes. Poetam Salmonium totidem verbis mihi resaluta. Friburgi Brisgoiae. IV. Id. April. Anno Salutis: M.D.XXXIII.

Quem itaque Erasmus eo tempore tantopere praedicauit, eundem vel Musas ipsas in deliciis habuisse, ecquis ambigat? Tersum, politum, facile, et lepidum BORBONII in summa est carmen, vt in Epigrammatibus (quae satis arguta sunt) cum celeberrimis istius et nostri seculi Epigrammatographis certare sufficiat: quam laudem neque ipsi Galli sympatriotae, neque Germani nostri inuidere merito debebunt.

RVBELLAM, amicam, veterum imitatione, multis carminibus immortalem reddidit. Leguntur eius Nugarum libri VIII. Basileae M. D. XL. typis excusi: digni mehercle [?] qui ob reconditam eruditionem, et iucundam carminis puritatem nouo pumice poliantur, nouaque veste recudantur.

Floruit Parisiis Anno Salut. M.D.XXXIII.

Et haecisthic inpraesentiarum de Nic. BORBONIO tantum:

Ex Epigrammatibus BORBONII, etc.



page 59, image: s081

IOAN. FREDERVS, Pomeranus, Theologus et Poeta.

Praeclarae laudes Vates dum concinis vrbis,
Et celebras magnos ore fauente viros:
Quis non docta tuis addat praeconia Musis,
Et celebret meriti iura, FREDERE, tui?

IOANNES FREDERVS, Pomeranus, Theologus, et Poeta Epicus, operoso illo Carmine, quod in laudem Clarissimae Vrbis Hamburgensis euulgauit, nomen suum in Memnosynes templo collocauit. Ex eoautem poemate plusquam perspicuum est, quanta eruditione, quanta numerosa poeticae facultatis copia praeditus fuerit FREDERVS, qui tam praeclarae Vrbis magnificos apparatus strepitusque operosa et lauta carminis dexteritate ingeniose repraesentarit. Illud autem magnificum Emporium non tam ab aedificiorum ornatu, negotiationibus maximis, opulentia ciuium augusta, intestina amabili harmonia, fortitudine aduersus pyratas et hostes mascula, quam veneranda Senatus sapientia, conseruatione regiminis Ecclesiastico scholasticopolitici, eruditorum hominum humanitate, atque sodalitio, conuiuiis insuper Musicis, et singulari ciuium comitate, imo ab omni denique ciuilitatis honestatisque genereita praedicauit, vt grauiori digniorique elogio vix melius potuerit alter. Communis etiam tum temporis Germaniae praeceptor, Dn. Phil. Melanchton, quantum ingenio et Musis Frederianis tribuerit, peculiari in poema illud Frederi praefatione notum fecit.



page 60, image: s082

In idem extat Cl. V. Iusti Ionae Epistola praeliminaris: cui etiam opus illud poeticum ab autore inscriptum est. Eximius insuper Poeta Ioan. Stigelius, FREDER VM hunc dignissimum censuit, cuius memoriam Mosis, merita vero Hamburgenfibus commendaret; dum ad Hamburgensem illam Vrbem ita ille:

Quod quia tu facias, meritopiae Musa FREDERI
Descripsit laudes hac quoque parte tuas.
Quem tu si fueris aliquo complexa fauore,
Forsitan his alio tempore plura dabit.

Floruit circa Annum M. D. XXXVII. quo Wittebergae typistum prodiit Poema illud Frederianum in laudem Hamburgensium, Heroico pede concinnatum. Obiit non sine veneni suspicione, XXXII. Decembr. Anno CHRISTI: M.D.LXII. secundum P. Eberum. Qua occasione Cl. V. C. Cunradus meus, in millenar. III. Viror. Illust. hoc distichon memoriae IOANNIS FREDERI, Wismariensis, vt habet, Ecclesiae pastoris, destinauit:

Sustulit vxorem tres natos, meque venenum:
Scilicet hoc precium praeco fidelis habet.

Ex poemat. Ioan. Freder. 2. C. Cunrad. Millenar. 3.

PETR. RONSARDVS, Gallus, Poeta.

RONSARDVS diui per amoena rosaria Phoebi
Serpit, odoraetas colligit vnde rosas.


page 61, image: s083

Scilicet ipsius rosa carmine plurima vernat,
Carmine quo super at lilia, quoque rosas.

PETRVS RONSARDVS, ex equestri familia oriundus, natus est in Arce paterna, Poissonera, ditionis Vindocinorum, Anno M. D. XXIV. III. Id. Septemb. patre Ludouico, nobili, et Equite Torquato: matre Ioanna Chaudiera, matrona illustri. Maiores RONSARDORVM e Thracia oriundifuerunt. Balduinus enim Ronsardus, tempore Philippi Valesii, Galliarum Regis, grauissimis tum contra Anglos bellis impliciti, cum expedita nobilium manu per Vngariam et Germantam transiens operam suam et virtutis bellicae specimen Gallorum Regi exhibuit.

Quam ob animi generositatem regali beneficentia, atque liberalitate Rex eum complexus est: largitus ipsi, inter praecipuos nobiles asscito, praedia apud Vindocinos non contemnenda: ex quorum reditib. familiam laute alere posset. Ludouicus, Petri huius pater, RONSARDVS, in Hispaniam cum Francisco Delphino, et Henrico Aurelianorum Duce, obsidibus regiis liberis pro patre Francisco Magno ad Papiam capto, ad Carolum V. Imp. missus est. Fratres habuit Claudium, et Ludouicum. PETRVS interim Parisiis in Collegio Nauarraeo animum bonis literis formare coepit. Vnde plagosi praeceptoris iniuria a studiis velut discessurus Auenionem ad parentes rediit. Sub id temporis Gallorum Rex milites delectu contra Imp. Carolum V. probabat. PETRVS igitur per aliquot annos in coetu fuit Aurelianorum Ducis. Ab eo datus est Iacobo Stoarto, Scotorum Regi, qui connubii contrahendi causa cum Magdalena Francisci


page 62, image: s084

Regis filia in Gallias appulerat. Apud Scotos cum fu. isset biennium, apud Anglos v. supra semestre Menses VI. ad Carolum Aurelianorum Ducem reuersus rei militari operam dedit. Cum annos haberet aetatis XV. doctissimi illius temporis viri, Lazari Bayfii, libellorum supplicum magistri, inspectioni com mendatur, cum quo Spiram ad Comitia Imperii venit. Ibi paulo diutius vbi subsistendum foret, linguae Germanicae elementae haud infeliciter arripiens cum Laugeo, militiae Gallicanae magistro in Pedemontium potro abiit. Postquam autem RONSARDVS multis itinerum molestiis, aerumnisque fractus, valetudine corporis haud modice labefactata, e cerebri destillatione ad aures Auditum pene amisisset, nisi diligentia Medicorum illimalo temporius occursum fuisset: accidit, vt deinceps ab aulicis conuersationibus alienior plurimum cemporis studiis literarum impertiret.

Anno M. D. XLIII. defuncto parente denuo ad Lazarum illum Bayfium se se contulit. A quo per integrum leptennium tam Graecis quam Latinis literis ita feliciter fuit eruditus, vt eo facile tempore doctrinae laude prae omnib. scholasticis triumpharet.

Natura itaque duce cum ad poeticam gloriam vnice inuitaretur, Gallicanam praecipue linguam ad Poesin ita eieganter reduxit, vt etiam Homerum, Pindarum, Lycophronem, Aeschylum, Aristophanem, et Horatiuns similiter in Gallicanum idioma pulcre transferret. Excelluit ea occasione RONSARDVS ad in uidiam vsque, quae ipsi ab aemulis hinc-inde oppido parata erat. Inuenit nihilo-minus cum nominis, tum eruditionis suae defensores grauissimos, et inter illos


page 63, image: s085

Margaretham, sororem Henrici XI. Regis Galliarum, feminam literatissimam: inprimis etiam M. Antonium Muretum, Remigium Bellaqueium, Michaelem Hospitalium, Margarethae Principis Cancellarium; qui pro acerrimo suo ingenio Elegiam apologeticam scripsit pro RONSARDO contra Melinum, et alios. Quibus factum est, vt omnes RONSARDI aemuli ad palinodiam redacti illi reconciliarentur. Celebrem ita pervniuersam Galliam RONSARDVM poetam a morte Henrici XI. parili fauore Franciscus II. et Carolus IX. prosecuti sunt, quo cum Baionam profectus habitus est liberalissime. Eidem cum Elegias, et opus illud Francialis, eius impulsu quod contexendum susceperat, inscripsisset, Rex in remunerationem Monasterium Bellozanium, vna cum lautis reditib. munificentissime eidem contulit, vt eo liberius Musis postea litare posset. Henricus quoque III. Carolo fratri successurus, e Polonia redux, RONSARDO regiam beneuolentiam statim obtulit, eandemque pulcris ipsi speciminib. communiuit. Ingrauescentev. aetate RONSARDVS podagricis doleribus haud obscure tentari coepit. Qui factum, vt rariuscule ad Aulam aduentaret. Etsi igitur saepiuscule aerem mutando Parisios ad Galandinum, amicissimum suum, Collegij Boncortiani praepositum se se deuehendum curaret, nihilo-secius tamen morbi tam pertinacis malitia effectum est, vt indies augescentib. arthriticis pathematib. parum leuaminis, aut spei ipsi affulgeret: donec tandem semi-peresus morboque diutino confectus Thurenos deportatus, postquam multa cum amicis de vitae istius miseriis, immortalitate animarum, et vita in coelis beata contulisset, spiritum efflauit Anno M D. LXXXV. XXVII. Decembr. Huius Poetae RONSARDI (qui etiam intensissimos


page 64, image: s086

inter Podagrae cruciatus e lecto lecticaque nihil mi nus Musis suis carmina dictitare non desinebat) per vniuersam Galliam famosissimi obitus tanto literarum omnium per Galliam luctu exceptus fuit, vt vnquam facile alterius, adeo etiam, vt in exequiis eiusdem Regii sacelli Psalmistae, et Tibicines non tam omnis gentris instrumentalibus, quam vocalibus, ad luctum et planctum artificiose inductis, interruptis quin-imo in medio cantibus, ac singultibus velut inter cidentibus, exclamationibusque, infinitae ferme ad funus confluentium multitudini lacrymae intra oculos et luctus intra praecordia excitarentur. Tumulum accepit Parisiis in templo S. Cosmae. Parentalia vero a Galandino, et toto illo Collegio Boncortiano, imo vero compluribus viris aliis literatis tot Epitaphia, tot Epicedia publice in honorem RONSARDI celebrantibus, magno apparatu, exquisitisque ceremoniis solenniter persoluta sunt: Oratione quoque funebri a Perronio in laudes defuncti habita.

Caeterum, fuit RONSARDVS moribus facetis, conuersatione facili, erga amicos liber, erga omnes v., quibus lyra et carmen cordi, liberalis. Iocis tamen et amoribus lasciuiusculis paulo plus, ac summam illius viri scientiam, eloquentiamque condeceret, indulsisse perhibetur. Quo nomine calumniam effugere non potuit, vt diceretur Hircum Baccho sacrificasse.

Vbi in Barthasii Poetae, qui creationem mundi sex diebus a summo orbis Architecto DEO Opt. Max. heroico Carmine descripserat, incidisset, Poeta Poetae eruditionem disluauiatus calamum aureum


page 65, image: s087

dono ei misit cum isthoc elogio: Barthasium plus laudis assecutum esse vna hebdomada (opus enim illius Hebdomada vocabatur) quam RONSARDVM tota vita.

Inter praedecessores suos poetas praecipue probauit Mauritium Sceuam: Hugonem Salelum: Antonium Heroetum: Melinum Sangeruasium: Iacobum Pelleterium: et Guilhelmum Altarium. Coaetanei vero ipsius fuerunt: Pontus Lyardus: Io. Anton. Bayfius: Ioach. Bellaius: Stephan. Iodelius: Remigius Bellaqueus: Stephan. Pachasius: Amadis Iaminus: Robertus Garnerius, poeta Tragicus: Philipp. Portaeus: Florens Christianus: Scaeuola Sammarthaeus: Ioan. Passeratius: etc.

Ex Icon. Iac. Boissard.

IOAN. VVLTEIVS. Gallus. Poeta.

Borbonio doctis parilem se versibus effert
VVLTEIVS, melici portio grata chori.
Ergo etiam pariles aufert laudatus honores,
VVLTEIOSQVE refert, TEVTONA terra, tuos.

PRaeter magnum illum Germaniae Iureconsultum, et literarum Herculem, D. HERMANNVM, inquam, VVLTEIVM, eiusdemque familiam non vno VVLTEIORVM nomine passim celeberrimam; bonarum alias literarum ferax quoque Gallia, innumeros pene inter alumnos alios, doctrinae inprimis laude excellentes, emisit superiori seculo hunc IOANNEMVVLTEIVM, Remensem: Virum


page 66, image: s088

ingenii, solertis que doctrinae, Musarum praecipue dotibus, praestantem, illoque honestissimo nomine nequicquam, vt opinor, indignum. Cuius natales et fortunas vt aliquatenus attingamus, en! ipsum autorem de se se loquentem in medium adducemus. Ita autem habet lib. 1. Epigrammat.

Paupertas inimica mihi est, fortuna nouerca:
Semper vt indignum sors inimica fugit.
Plus aliena mihi, mea quam peccata, pudoris
Incutiunt, tamen haec omnia ferre, leue est.

Parentem habuit Pontium Vulteium, et matrem Isabellam, quos vno eodemque tumulo, eodemque simul momento velut defunctos conditosque esse queritur Epitaphio isto, quod vtrique, memoriae igitur, carminibus suis erexit. Ex fratribus habuit Henricum Vulteium, cuius mentionem, inter caetera, isthoc disticho excitat:

Si bona, vel mala sit coniux (sic esse necesse est)
Si bona, tu diues: si mala, pauper eris.

Parentes, maxime patrem, e Belgis oriundum fuisse patet ex Epigrammate sequenti, quod de Agelle paterno reliquit:

Praediolum sifortepetas, si nostra requiras
Tectae, patris patriam Belgica terra dabit.
Axonate fluuius proprias deducit ad aedes,
Antiquumque paetris Vendiacense solum.
Villa fer ax vini, et frumenti, grata colonis,
Pinguis humus pecori sufficit atque suo.
Limpiduli fontes insunt, hortique lacusque,
Et nemora, et quicquid terra beataparit.
Prospectusque oculis gratus, clementia coeli
Maxima: nil, quod non pascere possit, habet.


page 67, image: s089

Hoc vno infelix est rustica villa parentum
Quod domus a Domino rumpitur illa soli.
Conuenit huic nomen, nam montibus hausit ab asprie
Subiectos laecerans asperitate sua.
Quodque suos spoltet nummis, nudosque relinquat,
Hunc damnet nemo, quod facit, hoc loquitur.

Ex aequalibus et coaetaneis maxime coluit Nicol Borbonium, Salomon. Macrinum, et Brixium, Poetas Galliae doctissimos, a quibus vicissim, Borbonio praesertim, haud frigide redamatus est: prout videre licet ex illo Borbonii lib. v. Nugar.

Io. Vulteio Remensi, Amico, Nicol. Borbonius.

Discordiam volens serere inter nos duos,
Nostrumque amorem extinguere:
Voces nefarias, rumoresque impios
Liuor malignus sparserat.
At liuor iste, VVLTEI, operam ludere
Dolens videt se, et ringitur.
Nam noster aeternus amor, et fixus, velus
Clauo trabali, permanet.

Quod ad vitae doctrinaeque genus facit, facile liquet, VVLTEIVM isthunc antiqua (quod potil. simum est) in DEVM pietate, tum eleganti eruditione conspicuum eminuisse. Qui cum ex omnibus aliis artibus, ad leniendas emolliendasque animi difficultates et molestias, nullam sola poetica aut aptiorem, aut gratiorem inueniret, nullam non operam dedit, vt eius (poeticae, inquam, facultatis) opera animi curas si non prorsus expugnaret, tolleretque, mitigaret ad minimum et leuaret saltem, ad exemplum fere nostri illius Secundi:



page 68, image: s090

Valete Curae
Vitae pernicies: adeste Musae,
Et Lauri, citharaeque, fistulaeque,
Laus et gloria sempiterna vatum est.

Neque vero infelix carminis autor extitit. Is siquidem euulgatis duobus Epigrammatum libellis, quanta carminis scribendi industria polluerit, toti choro Musico testatum reliquit: vt optimo iure, velut Iustus ille VVLTEIVS Germano-Weteranus, Poeta egregius, Poetarum Germanorum panegyrin cohonestat ist hic, ist hanc Poetarum Gallicanorum coronam illustrare possit. Floruit Anno Salutis restaurata M. D. XXXVI. quo eodem Epigrammata praeallegata Lugduni publicauit. Sed, sicut alicubi apparet, videtur is autor plura versibus conscripsisse, quorum iacturam, non contemnendam, casu tamen factam, queribundus aspergit sub finem Epigrammatum, et quidem sequenti Hexasticho:

Carmina VVLTEI casu periere poetae,
Carmina non vno quae cumulata die.
Si quisquam reperit, multo donabitur auro,
Dum reddat sancta, quaeperiere, fide.
Ipuer, et structis citus haec propone columnis,
Et dominum, et domini, te rogo, scribo domum.
Ex Epigrammat. Ioan. Vult. Remens.



page 69, image: s091

IOAN. PASSERATIVS, Gallus, Orator, et Poeta.

Qui tenet arguti cognomen PASSERIS, autor
Argutis oantat carmina docta modis.
Hinc longaeuae trahens diuturnae secula vitae
Dauliacas dulci carmine vincit aues.

IOANNES PASSERATIVS, Trecensis, Gallus, Orator et Poeta optimus, natus est circiter Annum superioris seculi M. D. XXVIII. Musis vbi a primis velut crepundiis consecratus esse videretur, assiduus in eo fuit, vt ingenium cultura, supra vulgaris eruditionis conditionem, altius efferret. Quod cum multorum ad miratione feliciter ipsi successisset, tantam fidem apud eruditissimos quosque commeruit, vt in numerum Professorum Regiorum in Acad. Parisiensi cum singulari applausu cooptatus fuerit. Honestissimam ita prouinciam nactus Romanae facundiae diuitias studiosis auditoribus feliciter vsque eo explicauit, vt celebre PASSERATII nomen passim lateque in ore doctissimorum honorificentissime vigeret, vigeatque etiam-nunc. Nec minus in Plauti Sarsinatis, compluriumque eruditioris seculi scriptorum luculenta interpretatione magna cum laude versatus est. Tandem cum doctissimarum lucubrationum (quae ipsi erant assiduae) nullum modum, nullum finem faceret, ex continuis laboribus oculorum vitium contraxit, vt ab obrepente visus caligine a publicis praelectionibus, non sine graui auditorum dolore, ferias facere


page 70, image: s092

cogeretur. Verum enim-verum oculorum istud glaucoma accurata ingenii acies abunde compensauit. Quam igitur animis intus diu praeuiderat vitae melioris beatitudinem, eam ex voto demum consecutus est, annorum LXXIII. senex, postquam ex Paralysi sinisteriori isthuic aeuo fato eriperetur Parisiis Anno Salut. M. D. C. II. Exequias studiosa cohors defuncto honestissime instituit, tumulumque ex marmore erexit in Aede Dominicanorum, quae Lutetiae est; cui isthoc insuper, quod viuus sibi praemeditatus erat, Epitaphium inscriptum:

Hic situs in parua IANVS PASSERTIVS vrna,
Ausonij doctor regius eloquii.
Discipuli memores tumulo date serta magistri,
Vt vario florum munere serpat humus.
Hoc culta officio mea molliter ossa quiescent,
Sint modo carminibus non onerata malis.
VENI: ABII:
Sic vos VENISTIS, ABIBITIS omnes.

Publicauit inter alia ingenii venustioris monumenta non solum Poemata Epica, sed Epigrammate quoque permulta, eleganter, eruditeque conscripta.

Ex Chronolog. Petr. Opmter. 2. Millenar. 3. C. Cunrad 3. Deliciis Poetar. Gallicor.



page 71, image: s093

NICOL. CISNERVS Palatinus. IC. et Poeta.

CISNERVS legum mystes, Iurisque sacerdos
Lauit in Aoniis pectus et ora vadis.
Aemulatam docti restant monumenta laboris,
Queis sese celebrem reddit vtrinque virum.

NICOLAVS CISNERVS, IC. et Poeta optimus, Mosbachij, sub Electoratu Palatino, natus est Anno M. D. XXIX. Qui cum a parentibus in omni pietatis et virtutis genere educaretur, ingenii excolendi igitur, complures Academias magno cum fructu visitauit, vt prae cognitis disciplinis humanioribus ad LL. studium vtiles faceret progressus. Eo in studio indefessa sedulitate feliciter eminuit, vt summos in Iurisprudentia honores (quos vocant Doctorales) magna cum laude consecutus sit. His honoribus insignior factus CISNERVS, cum, quod multiplici et exquisita eruditione praestaret, tum quoda vitae integritate, et singulari docendi industria promptitudineque abunde commendaretur, ab Academiae Heydelbergensis Senatus-consulto Iuris Ciuilis Antecessor solenniter constitutus est. Ea igitur honestissima in vocatione dum versaretur, praeter alia verae virtutis, solidaeque doctrinae, quae quidem vberrime explicabat, documenta, Anno M. D. LXII. in solenni actu aliquot recens creandorum Iuris Doctorum insignem de Imp. Friderico II. orationem habuit.



page 72, image: s094

Exin inclarescente nomine, et fama ipsius ad Assessoris munus in Imperiali Camera Spirensi euectus est, cui dignitati et officio per Annos XVIII. praefuit, profuitque. Innotescente igitur omnibus CISNERI summa integritate, eleganti virtute, multiplici eruditione, et solidain rebus ciuilibus prudentia, accedente insuper fama eiusdem e scriptis, quae publicarat in Iure, celebri, ab Illustrissimo tandem Electore Palatino ad proiudicis in Curia Palatina summos honores cuocatus fuit.

Qui cum, Iustitiae et legum antistes venerandus, Musarum sacerdos spectabilis, Historiae quoque interpres eximius, de nominis denique perennitate, relictis tot egregiis posteritati scriptis, sibi apprime prospexisset, veram vsque adeo, atque animae immortalitatem cum superis amplexurus apud mortales esse desiit Heydelbergae Anno Salut. M. D. LXXXIII, prid. Id. Mart. atatis LIII. addit. Mensib. XI. D. VI.

Ex operibus autem, in quibus vir Cl. cum erudita posteritate grauiter loquitur, sunt sequentia: 1. Hymnus de Natali Dn. nostri IESV CHRISTI: qni VV ittebergae prodiit, 2. Oratio et Idyllion de comparatione veris et Autumni: vtra scilicet pars Anni plus commodi conferat? 3. Epithalamium in Nuptias Arnold. Obsopaei, et Euae Reginae. 4. Descriptio exercitiorum et lusuum Equestrium, quibus nostris temporibus Nobiles vtuntur. 5. Catalogus praecipuae Nobilitatis in Palatinatu, et in vicinia; additis Historiis quibusdaem Palatinorum Principum. 6. Paraphrasis Psalm. LXXVII. Lyrico versu. 7. Encomium coniugii, in Nuptiis Dauid. Chytraei. 8. Odae aliqq. ad Ioan. Albertum, Principem Megapolitanum.


page 73, image: s095

9. Epithalamia, et Epicedia. 10. Epit aphia, et Carmina; quae memeriae Illustriss. Electoris Palatini, Friderici III. et Mariae Brandeburgicae, coniugis inclytae, tum Illustriss. duorum Principum, Hermanni Ludouici, et Christophori, dedicauit. 11. Libri IV. de ratione exercendi stylum, ad veterum imitationem. 12. Oratio de Imp. Ottone III. 13. Acta Camerae Imperial. in Titulos certos digesta, cum explicationibus, etc. germanice. 14. Oratio de Friderico Imp. super ff. Nouell. s. priusquam. 15. Ioan. Auentini Annalium Boiorum libr. VII. per CISNERVM ex autenticis Mscr. recogniti, et aucti.

Ex Iconib. I. Iac. Boissaid. 2. operibus Cisner.

IOAN. SAMBVCVS, Vngarus, Medicus, Antiquarius, et Poeta.

Historicus, Medicus, simul Antiquarius audit
SAMBVCVS, Clarij pars quoque maegna chori.
Ergo vna poter at qui nomen ab arte referre,
Quadruplici quadruplex nomen ab arte refert.

INter alia Vngariae in literis humanioribus sydera praecipuas quoque laudes commeruit IOANNES SAMBVCVS, Medicus, Historicus, Antiquarius, et Poeta consummatissimus. Is bono publico feliciter luci datus est Tirnauiae, Pannoniae oppido, Anno. M.D. XXXI. VIII. Kal. Quintil. Qui cum in plerisque Germaniae, Italiae, Galliaeque Academiis cum laudeversatus, adeoque per omnia facile humaniorum literarum genera mascule grassatus fuisset, grauiorib.


page 74, image: s096

illis Medicae facultatis studiis Humanitatem et Poeticam: Poeticae Historiam: Historiae studium Antiquitatis: insumma, Lat, nis Graca, Graecisque Latina ea felicitate atque industria superinduxit, vt succedentibus annis in Medicum elegantem, Poetam eruditum, Historicum insignem, et Antiquarium pene incomparabilem, euaderet. Qua ita multiplicis eruditionis laude et glo[?]ia cum vbiuis inclaresceret nomen SAMBVCI, accidit, vt magno suo merito a D. Maximiliano II. et postea D. Rodolpho II. Impp. Augustis, ad Consiliarii, et Historici Caesarei munus eueheretur. Ea igitur conditione illustrior factus, minime destitit famam et existimationem nominis sui, iam tum partam, paratamque per vniuersum velut Christiados orbem, editistum propriis, iisque limatissimis lucubrationibus, tum colligendis antiquitatibus, atque autorum vetustorum monumentis, vndiquaque porro dispergere. Cuius rei publicum, adeoque praeclarum testimonium perhibent, autori illi haud-quaquam triuiali, etiam-nunc cum tot erud ta atque emaculata scripta, quae ipse sua Minerua elaborauit, lucique destinauit, tum vero innumera pene monumenta et codices alii aliorum autorum vetustorum grauissimorum, quos ipse diligentia non minus ferrea, studioque indefesso, quam sumptibus haud exiguis, conquisiuit, conquisitosque typis euulgauit. Quorum omnium sequentem Catalogum, in gratiam Lectoris, huc transcribere non fuerit non operae pretium:

Ex Veteribus itaque sunt: 1. Expositio methodi conscribendarum Epistolarum, incerti autoris: 2. Typus


page 75, image: s097

Epistolicus Libanij: 3. Versio Concionum aliquot ex Cyri paedia Xenophontis, pro tyronibus Graecae linguae, cum orationibus Critiae et Theramenis, ad vsum Scholarum. 4. Oratio; quod Oratores ante Poetas a pueris cognoscendi sint: 5. Catena copiosissima de vita S. Chrysostomi: 6. Epistolae 800. Sacrae, nondum editae: Nazianzeni scilicet; Chrysostomi; Theophylacti; Basilii; Cyrilli; Bessarionis; Chrysolorae; 7. Basilii Magni Homiliae ad Chylum Simplicium; ad Simplicium; ad Episcopos Italos, et Gallos: In CHRISTI natalem; in Sycophantas; Epistola ad desertorem solitariae vitae; Et aliae ad Hoptimium Episcopum de caede Cain; Et verbis illis: Per tuam ipsius animam penetrabit gladius. 8. Aristenaeti L. Epistolae amatoriae. 9. Diogenes Laertius plusquam mille in locis restitutus ex vetustis exemplaribus Graecis, fide dignis: Latine editus quidem, sed ita, vt inde etiam Graecum exemplar possit restitui. 10. Eunapius Sarpianus de vitis Philosophorum, et Sophistarum. 11. Hesichius cognomento Illustrius, de his, qui eruditionis fama claruerunt. 12. Hephaestion Grammaticus. 13. Lilij Trifernatis Epitome in Herodotum. 14. Chronica Petri Ranzani, de rebus Vngariae, cum suo appendice. 15. Bornij Salae de patientia, et ad mortem praeparatione. 16. Apollonij Syntaxis manca, et mendosa, ab ipso suppleta, et correcta. 17. Philo de Virtutibus. 18. Bonfinij de coniugali pudicitia Dialogi. 19. Eiusdem Decades IV. et Dimidia; quarum quarta cum dimidia ante non edita, etc.

Sed, quis singula tam rara, quam admiranda, adeoque inuentu difficilia, quae quidem clarissimus


page 76, image: s098

atque diligentissimus autor SAMBVCVS noster, partim impensis haud exiguis collegit, partim immenso pariter labore publice emisit, commemorare isthic facile praesumat? Videamus igitur, compendii causa, quantam is propriis emissis scriptis, quantamque reconditam eruditionem omnibus bonis comprobauerit: inter quae habentur: 1. Poemata SAMBVCI. 2. Emblemata Poetica. 3. Impp. Romanorum vitae ab eodem castigatae et auctae. 4. De Ciceronis imitatione Dialogi IV. 5. Orationes V. quarum prima in Natalem CHRISTI, cum Hymnis aliqq. Secundae de Imitatione: tertia, in laudem Iuris ciuilis: Quarta, vtrum Poetae in Scholis Oratoribus praeponendi? quinta, in obitum Iacobia Stubenberg: Sexta in obitum generosi adolescentis Georgij Bona Cibuniensis, Domini in Landsech. 6. Orationis Dominicae expositio simplex. 7. Chorographia noua Vngariae. 8. Oratio funebris in obitu Inuictiss. Imp. Ferdinandi. l. 9. Tabula de LXX. discipulis CHRISTI, et cuiusque loco, dignitate, morte, nomine, edita, et Latine facta, ex B. Dorothei codice vetustissimo. 10. Epithetorum Graecorum liber. 11. In Luciani Dialogos Tetrasticha mythologica. 12. Carmina Ethica X. quinternionum, Patauii edita. 13. appendix rerum Vngaricarum, a Rege Mathia, vsque ad Imp. Ferdinandum l. Petro Ranzano adiecta. 14. Narratio obsidionis Agriae, et Zigethi in Vngaria factae per Turcam. 15. Continuatio ad Bonfinium rerum Vngaricarum, ad Maximilianum II. vsque. 16. Paraphrasis et commentarii in artem poeticam Horatij. 17. Emblemata 250. Thucydidis, et Xenophontis, concionis artificio explicata. 18. Sententiae et regulae yitae


page 77, image: s099

ex Georgij Nazianzeni scriptis collectae, et eiusdem lambi liquot. 19. Arcus triumphales aliqq. et monumenta victoriae classicae in honorem Iani Austriae, victoris non quieturi: M. D. LXXII.

Is idem praeterea consummatissimus SAMBVCVS in Latini sermonis elegantiam e Graecis transtulit: 1. Platonis Phoedrum. 2. Alcibiadem. 3. Axiechum. 4. Hesiodi opera, et dies: cum Batrachomyo-machia. 5. Hippolyti Thebani libellum de ortu Mariae. 6. Nili oratiunculam contra Barbaros. 7. Theophylactum in acta Apostolorum. etc.

Posteaquam igitur SAMBVCVS, nihil non eruditae scientiae perscrutatus, in re Medicâ cumprimis, Poetica quoque, nec-non Historices, et Antiquitatum studiis indagator, explanatorque fuisset exactissimus, multarum rerum rararum, admirandarumque arbiter triumphasset scitissimus, terrestris istius eruditae facultatis satur, cum immortalibus discumbere desiderans, in terris esse desiit, Viennae Austriae, M. D. LXXXIV. Idib. lunii, aetatis LIII.

Ornatus est multuorum Illustrium, et Clariss. virorum elogiis: Victoris Althani, L. Baronis Austriaci: P. Lotichij Secundi: Paschasii Brismanni: Ioannis inprimis illius Posthij, Archiatri Palatini cuius hic quidem Tetrastichon colophonis vices adimplebit:

Praestantes Medicos, praestantes carmine Vates
Maxmilianus habet Caesar, et Historicos.
Haec tria sed solus qui praestet munia, nullum,
SAMBVCO excepto, Caesaris aula videt.
Ex Iconib. Iac. Boissard. 2. Poematib. 10. Sambuc.



page 78, image: s100

IO. IAC. BOISSARDVS, Lotharingus, Historicus, et Poeta.

Musa BOISS ARDO meritae dat praemiafamae,
Clarus post cineres viuat vt ille suos.
I nunc, et diuas, dum viuis, spernito Musas,
Vitam post cineres sidare Musa potest.

IOAN. IACOBVS BOISSARDVS, Vesuntinus, Gallo Letharingus, Poeta, atque omnis politioris literaturae hierophantes, claruit M. D. XCVII. Quo tempore aetatis cum esset ammorum LXV, edidit Iconas virorum illustrium, quas Theodorus de Bry, caelator alias graphicus notissimus, in aesincisas typis euulgauit. Is igitur vir eruditissimus postquam a teneris vnguiculis honesta aemulatione ad inquirendos Musarum recessus natusforet, vnice omnem per vitam eo allaborauit, quo nomen suum quoque, et Imaginem in aede Camaenarum aeternitati consecraret. Cum enim rectissime statueret BOISSARDVS tantum maiestatisatque efficaciae virtuti inesse, vt vbicunque ea inueniatur, inaestimabiles facile e subiecto suo effectus affectusque in animis hominum excitet, tum insuper quoque mitabiles passim exerceat vires, vt viros virtute, rerum scientia et doctrina praecellentes, et nunquam visos, statim diligamus, atque adeo magnetica ceu quadam animi similitudine beneuolentiaque mutuo prosequamur, eos maxime admirandos, meritisque et magnis laudib. afficiendos esse existimauit, in quibus excellentes quasdam et singulares Virtutes (quarum proprium est animos amicosque conciliare) praecipue in publicum


page 79, image: s101

conspicuas intueri esset opportunum. Vitam hominis sine literis mortem et sepulturam esse non immerito prodiderunt veteres. Hinc illa consuetudo elegans fluxit, vt Heroas, et viros illustres publicis et condignis encomiis afficiamus. Neque vero ii saltem concelebrandi, atque aeternitati transscribendi fuerint, qui aut Principes cum potentia atque autoritate, tum clementia et benignitate sapienter laudabiliterque forent vsi; aut qui ciues de patria, et Republ. alioquin optime essent promeriti. Verum enim verum eos quoque literarum publicis monumentis praedicare conuenientissimum semper duxit omnis antiquitas, qui scientia, doct ina, scriptisque aut documentis literariis, aut inuentis alioquin vtilissimis posteritati egregie consuluissent, eaque ratione bonum publicum prouexissent. Has quidem occasione apud Romanos olim et Graecos (ne vlterius inquiramus) virorum quorumcunque in omni eruditionis genere absolutissimorum Imagines, statuae, monumentaque non solum in Bibliothecis, templisque Deorum posita, imo etiam in ipsis Circis, Theatris, foroque, publico Senatus edicto erecta et collocata fuerunt: tum, vt Virtuti dignum statueretur praemium: tum vt posteritas hisce adoreis atque illustribus stimulis ad easdem virtutes, et praeclara molimina aggredienda incitaretur. Nemo facile tam barbarae mentis, atque humanitatis omnis expers erit, qui non fateatur, praeceptorib. atque iis viris, quorum praeceptis, eruditione, et scriptis publice extantibus meliores euasimus, omnem reuerentiam honoremque deberi: etsi iidem iam a multis leculis mortalibus interesse desierint.



page 80, image: s102

Quo factum fuisse legimus, vt veterum Imaginibus, et virorum illustrium (quas studiose in Bibliothecis veteres asseruarunt) Iconibus tantum fere reuerentlae detulerint, quantum viuis olim tributum erat. Et si ad inuidiam respiciendum sit, quae, secundum Poetam, post fata quiescit, atque ab obitu desinit, etiam hac nostraaetate comperimus multoties, eorum virorum monumenta literaria, qui iam nuper naturae pensum absoluerunt, longe gratiora, acceptioraque videri, ac si autores adhuc inter superstices superessent. Nam eleganter, et recte Flaccus:

Virtutem incolumem odimus,
Sublatam ex oculis quaerimus inuidi.

Quid multa? Laudatissimam quapropter veterum consuetudinem illam in ostentandis maiorum vultibus atque Iconib. feliciter, atque egregie inter alios aemulatus est Boissardus eruditissimus, dum, autorum complurium celeberrimorum Icouas atque Imagines collegit, aeri incidendas commisit, atque iuxta vitae singulorum historicam et succinctam descriptionem, velut vna aliqua in Bibliotheca tot Graecos, tot Latinos scriptores publico velut in theatro exhibuit: eleganter insuper iudicans, permultum illud animis, ingeniisque conducere, vt eorum Vultus et rudimenta externa oculis subiiciantur, quorum virtutes, eruditionis sapientiaeque facultates internas mente-tenus rimari, contemplarique esset procliue. Itaque isthunc quoque BOISSARDVS noster ille (quem plerique literatorum desiderant) scopum vnice sibi praefixum habuit, vt de omnibus optime mereri, inprimis


page 81, image: s103

vero lucubrationibus et studiis suis honestiss[?] mam posteritati nominis sui recordationem, et laudem commouere posset. Neque isthoc optimo fine optimus senex frustratum sesentit. Prout enim honos virtutis dos et praemium est, qui quidem communi ciuium applausu, communi studio iudi. cioque in aliquem confertur; gloria vero incorrupta vox bene iudicantium de excellenti alicuius virtute dicitur: ita (quia haec recte beneque factorum perpetuus comes est) BOISSARDVS ille nosterverum, ob egregiam et eruditam virtutem, honorem, veram imo gloriam (quae laus est bonorum consantanea maxime) consecutus est. Haec ipsa, tam studiose ab autore honestissima animi aemulatione praeoptata, ipsum BOISSARDVM perenni comitate insequitur, efficitque, vt post publicata aliorum virorum illustrium literaria monumenta, ipse e literis monumentum omni aedificio aut structura longe praestantius, perenniusque obtineat:

Donec erit Clariae nobilis humor aquae.

Caeterum, has suas illustres imagines inscripsit partim Iacobo Prallioni, ciuitatis Mediomatricorum magistro; partim Ludouico Malarmaeo, patritio Vesuntino. viris clarissimis, ad quos quam lacteo orationis slumine de virtute et gloria literarum praefatus sit, liquet ex opere sat enidenter, vt ex eo saltem, velut ex vngue Leo, BOISSARDI ingenium institutumque non possit non esse celebratissimum. Aequales et familiares luo seculo habuit, inter alios, Ioan. Posthium, Archiatrum Palatinum, et P. Melissum, par nobile Poetarum: Petrum quoque Lepidum:


page 82, image: s104

Gabriel. Pagaum: Philippam Lacaeam Polanam Illyricam, Poetriam: a quibus omnibus virtutis et doctrinae singularis encomio optimo suo merito promeruit optima. Et haec, quantulacunque inpraesentiarum de BOISSARDO tantum.

Ex operibus et prafationibus I. Iac. Boissard.

CL. IOANNICIVS, Polonus, Poeta.

IANNICIVS Regum res gestas carmine pandit,
Hinc clarum Vates nomen honorus habet.
Quis neget hybernis Musas habitaresub oris?
Aonius calor est fortior ergo gelu?

ESarmaticis Poetis, quos, frigidior quantumuis ea regio, non infelices protulit, merito suo celebrandus venit hoc in illustri agone CLEMENS IOANNICIVS, Poeta magni et praestantis ingenii, imo ob Regum res carmine erudite expeditas, celebris: de quo, inter alia, illud Zorauij, gentilis sui, isthic in honorem ipsius asscribi dignum est:

Versibus expressit Regum IANICIVS acta,
Solus Rex fieri dignus ob ingenium.

Quale quidem olim exemplum apud Danos contigisse, praeter Saxonem Grammaticum, Ioannes Bocerus Danorum Poetarum princeps, in historia Regum Daniae, carmine Elegiaco erudite deducta commeminit: Poetas scilicet eo in honore atque existimatione apud Semptem-trionales suos quondam fuisse, vt aliquando Danici Proceres prae omnibus sceptri Regii procis, Poetam, ob paucos in Regem Daniae defunctum conscriptos versiculos, dignum iudicarint,


page 83, image: s105

quem Regiae Malestatis titulo, sede vacante, solennissime inaugur arent. Sed ad IOANNICIVM nostrum. Is autem fauore Petri Kmithae, Palatini Cracouiensis, maximam partem studia sua prose cutus est: cuius etiam benesficio Lauream Poeticam a Maximiliano I. Imp., non sine honorificentissimo elogio, impetrauit. Eidem igitur, gratitudinis debitae loco, vitas Regum Poloniae a se Elegiaco adumbratas inscripsit: nec-non libros Tristium: Arithmeticam: Elegias: Epigrammatae, et Poemata varia. Quo quidem instituto gnauiter grauiterque Musis et Gratiis litando breui interuallo ad su mmum venustioris erudirionis apicem asscendit. Fuit vir Graece et Latine insigniter doctus, et is, cuius doctrina magis aetatem, quam aetas doctrinam transscenderet. Qua eximia ingenii eruditione, morum que amabili suauitate ornatissimus, praecipuis per Europam literatiotibus viris, inprimis grauissimis Poloniae Antistitibus, literarum gloria maxime conspicuis, in oculis habitus est, atque in pretio singulari. Eorum autem e catalogo praesertim fuerunt: Andreas Cricius, Ecclesiae Metropolitanae, et Regni Poloniae Primas: cuius instinctu vitas quoque Archiepiscoporum Genesnensium conscripserat: Ioannes item Dantiscus, celebris ille Varmiensium Episcopus, Tidemannus Gisius, Antistes Culmensis: inprimis Petrus ille Kmitha, Palatinus Cracouiensis, supradictus: singuli excellentes istius temporis Poetae.

Ex elogiis Polonor. Simon. Starovolsc.



page 84, image: s106

IOAN. COCHANOVIVS, Polonus, Poeta.

Fama COCHANOVIVM trans Pindum tollit et Haemum,
Et facit antiquis Vatibus esse parem.
Sarmaticam docuit Musas efferre loquelam,
Hinc velut est Phoebus, Sarmatae, rite tuus.

IOANNES COCHANOVIVS, Polonorum Poetarum facile eruditissimus, Siczinae Poloniae, in villa paterna, natus est Anno Salutis humanae M. D. XXXII. Parentem habuit Petrum, gente Coruinum, terrestris, vt appellant, iudicis officio in Paelatinatu Semdomirtensi defunctum: Matrem vero Annam de Bralaczo-Odro Wazovvna, integerrimam feminam. Puer patre e viuis mature sublato vna cum quinque fratribus sub domestica matris, eaque seuera educatione adhuc constitutus prima literarum elementa tanto cum fructu et profectu imbibit, vt incredibili eruditionis vberioris cognoscendae amore captus in Germaniam eam ob causam, et dein Galliam, et quidem Lutetiam Parisiorum, se contulerit. Vbi cum per septennium ferme Philosophiae, Historiaerum, Linguarumque cognitioni improbam operam nauasset, praecipue vero totum se pene ad Poeticam (ad quod studii genus natus velut esse videbatur) coniecisset, in Italiam porro progressus est. Ea autem tota perlustrata, Romae in primis et Patauii aliquot annis pedem fixit, clarissimorum vi[?]rum, Robertelli, inter alios, et Manutij amicitia asfatim


page 85, image: s107

delectatus. Eo loci quoque prima cum Ioan. Samoscio, Andr. Patricio, Stantslao Fogeluedrio, Lucae Gornicio, viris doctissimis, amicitiae rudimenta contraxit: qui omnes ingenio COCHANOVII Poetico, elegantique industriae plurimum deferebant, vt Apollionem ceu pene Christianum militares et barbaros inter Sarmatas, omine quodam exhibitum, suspicerent. Hoc omnifariae eruditionis et laudis cumulo decoratus, domumque postliminio reuersus, illico ab Episcopo Gracouiensi, Cancellarij munere itidem claro, Philippo Padneuio, ob solam eruditi nominis famam, in Aulam Regiam euocatus est. Cui cum erudito dicendi scribendique genere (quo cum priuata, tum publica negotia conficiebantur) amaeno inprimis ingenio, abunde satisfecisset, Regi dein meliori de nota ab eodem commendatus, adeoque in numerum Secretariorum regiorum ascriptus fuit. Quam Spartam, obitis postea cum ad domesticos Nobilium conuentus, tum ad exteros Magnates legationibus, illustrauit. Quamuis autem a Paedneuio suo multis rationibus ad sacerdotium amplectendum instigaretur, ad id ipsum tamen permoueri non potuit, partim liberiori ingenio quod praeditus, atque ad istam seueritatem minime esset compositus, partim, quod quietam, et Musis amicam vitam Purpurae atque Infulis longe anteferret. Interim Petrus Miscouius, Paedneuii successor, non intermisit adhibitis fortioribus persuasionum machinis animum tandem COCHANOVII expugnare. Quo facto Praeposituram POSNANIENSEM, ex reditu satis amplam, quam ipse obtinuerat, illi cessit, impetrati[?]


page 86, image: s108

iuxta a Rege beneficiis aliis non contemnendis. Acceptauit ista quidem COCHANOVIVS, saltem vt patrono de se optime merito obsecundaret, ca tamen conditione, ne sacris operaretur. Caeterum, non longe post seueritatis istius sacerdotalis pertaesus, quae inuito contigerat, functione ista ecclesiastica valere iussa, coniug ium auspicatus est, vxore nobili e Podlodouiorum familia ducta. Samoscius vero, qui eum summa prosequebatur beneuolentia, non admissurus tanti ingenii hominem inter angusta priuatae vitae limina se ipso obscuriorem reddi, Castellani, vt nuncupant, Polucensis dignitarem, a Stephano Polonorum Rege concessam, transmisso regio diplomate, illi vltro obtulit. Ille vero, praemissa debita atque officiosa gratiarum actione, honestissimum id officium modeste recusauit, prae se ferens, suam sibi mediocritatem, prae sumptuoso isto vitae genere, abunde satisfacere. Ita COCHANOVIVS vitae solitariae, et tranquillae dulcedine inescatus erat.

Repudiauit postea Senatoriam quoque dignitatem. Equestrem tamen, et quidem Sendomiriensem, Tribunatum non detrectauit; quod Tribuni eiusmodi tempore bellicae expeditionis Arcium custodiendarum domi curam tantum gererent, a reliquis alioquin militaribus oneribus exempti.

Hac ratione et sibi, et vitae (quam toties desiderio affectarat) priuatae redditus, totum se se ad studium Poetices; quo vnice a natura delectabatur, coniecit.

Quod vero minime reticendum: Musas et Gratias, id est, venustatem, acleporem, linguae Polonicae


page 87, image: s109

minime deesse diserte demonstrauit, eamque in patriam linguam numeros et metra primus omnium adduxit, ita vt eo sermonis in genere parem neque, neque admiserit priorem: prout testantur 1. Psalterium Dauidicum: 2. Phaenomenae: 3. Latrunculi: 4. Apophtegmata: 5. Satyra: 6. Threni: 7. Epigrammata: 8. Cantilenae: 9. Epithalamia: 10. loci: 11. Epitaphia: et id genus alia numeris Polonicis decantata.

Latino interim carmine quam proxime ad antiquitatem accesserit, liquet ex M. T. Cic. Arato: 2. Orphaeo Sarmatico: 3. Elegtarum libris: 4. Epithalamiis: 5. Lyricis: 6. Foricaeniis: 7. Carmine, de expugnatione Polottei. etc.

Suscepit e coniuge praedicta filias sex, filium vnicum posthumum. Cumque in ocio ex animi sententia, amandatis procul tam publicis, quam domesticis negotiis, optime transegisset, nec minus amicitia summorum virorum in Republ. floruisset, Apoplexia decessit, cum ingenti bonorum dolore, aetatis suae LII., eotemporis, cum Lublini, Iac. Podlodouii, a Turcis, contra pacta, et Ius Gentium occisorum caussam apud Stephanum Regem amicorum nomine agendam suscepisset. Illatus est sepulcro gentilitio in municipio Suolmensi.

A Starouolscio porro allegantur Andr. Cochau[?]uius, Nicol. Cochanouius, Pe[?]rus Cochanouius, omno Poetae: ita vt eo respectu Cochaenouiana familia illa apud Polonos vere poetica nuncupari possit, ac debeat.

Ex Elogiis Simon. Starovolsc.



page 88, image: s110

IO. FRANCISC. RIPENSIS, Danus, Medicus, et Poeta Elegiacus.

Aoniae felix RIPENSIS et arte medendi
Extat Apollinei gloriae dupla chori.
Haud dispar, BOCERE, tibi: Namque ambo celebr es
Imparibus canitis Danica gesta modis.

IOANNES FRANCISCVS RIPENSIS, Danus, Poetae Elegiacus ex cellens, et venustus, cum in patriis Scholis literarum optimarum tyrocinia deposuisset, ad amplissimas velut studiorum nundinas Athenas illas Saxonicas, quae Witebergae sunt, concessit, vt sub grauissimo Philosopho illo Phil. Melanchtone in omni virtutis et eruditionis genere felic es progressus facere sustineret. Qui cum a puero Musas et Apollinem tenerrime diligeret, adeoque carminis imitatione ingenium in dies acueret, accidit, vt a summo viro, Melanchtone illo, non modicum amatus in venustioris eruditionis curriculo pulcre excoleretur. Quod ipsum innuit elegans Ioan. Schosseri, Poetae illius Thuringi, poetae isthuic RIPENSI Witeberga discedenti scriptum Propempticon, quo eundem Academiae Heydelbergensi, inprimis P. Lotichio Secundo, cum a studio Poetico, Medicoque, tum singulari quoque animi candore, et morum suauirate honestissime commendat. Ex eo ad oculum liquet, quantum Schosserus, non infimi subsellii Poeta, ingenio, çarminibus, atque amicitiae RIPENSIS


page 89, image: s111

huius nostri tribuerit. Eiusdem nostri Poetae abitum Elegia propemptica pariter prosecutum legimus Ioan. Maiorem, Theologum simul ac Poetam excellentem; qui itidem desiderium suauissimi RIPENSIS sui vix sustinere potuisse prae se fert. Heydelbergam itaque, ad celebrem Nicrinam illam, feliciter vbi appulisset RIPENSIS, illico in interioriorem amicitiam a P. Lotichio Secundo, Medico Professore, et Poeta celeberrimo, admissus est, qui Poetam hunc RIPENSEM fraterno velut amore dilexit. Extat huius RIPENSIS Hoedoporicon, siue Iter Francicum, Elegiaco apprime conscriptum, quod ex Heydelberga, comite P. Lotichio Secundo, Herbipolim vsque, ad Illustrem et summum illum Poetarum Mecaenatem, ERASMVM NEVSTETTERVM, cognomento STVRMERVM, susceperat. Quod vt venustis admodum numeris expressit, ita inter alia Sereniss. Daniae et Norvvegiae Regis sui, Christiani III., morte tum defuncti, obitum pathicôs deplorat. Quod elegantissimum itinerarium carmen cum, vt ex alio Epigrammate ad P. Lotichium Secundum separatim scripto clarum est, eidem Secundo, Poetarum nulli secundo, censendum videndumque postmodum obtulisset, sequens elogium a cultissimo Poeta promeruit, qua RIPENSIS, vates Laurea dignissimus, extollitur. Illud autem in honorem RIPENSIS nostri hic interspergere non abs re fuerit.

P. Lotichius Secundus,
de
Ioanne Francisco Ripensi.
Laute, Palatini quae consita Principis hort[?]
Ad Nicri liquidas innuba surgis aquas,


page 90, image: s112

Cresce, precor, non tu rigido violabere ferro,
Non in fumosos ibis adusta focos.
Aonio cinges iuue nilia tempora Vati,
Aeternum seruans fronde virente decus.
Hunc meus ingenio meruit FRANCISCVS honorem,
Nobilius per quem DANIA nomen habet.

Excusum est praedictum supra Haedoporicon RIPENSIS Poetae typis Tubinganis, Anno M. D. LIX., cui aceesserunt Epigrammata quaedam alia eiusdem.

Ex carminibus Io. Franc. Ripens. 2. P. Lotichij Sec. Carmin. l. II.

NICOL. ClEM. TRELAEVS, Lotharingus, IC. et Poeta.

Separilem priscis TRELAEVS Vatibus addit,
Quisue sit, eximio carmine rite probat.
Hinc Regesque Ducesque canit cum laude, celebri
Exemplo multis vt queat esse suo.

NICOLAVS CLEMENS TRELAEVS, Mosellanus, equestri genere natus, poeta optimi commatis, eam quoque, quam viuus, euulgatis ingenii foeturis pulcerrimis, promeruit, condignam laudem a posteritate merito refert suo. Eum itaque a teneris Musis et Apollini strenue litasse, adeoque totis visceribus Bellerophontaeos illos, quos felix Aurorae equi vngula fodit, fuditque, liquores accepisse, testimonio sunt tot nitida opuscula, tot selecta poemata, quibusse suosque posteritati


page 91, image: s113

commendauit. Is igitur cum qua aetatem, qua eruditionem floreret, penes Principes quoque cam fidem, ob eruditionis ex cellentiam, meruit, vt ipsi Illustriss. Lotharingiae Ducum heroicum regiumque stemma a primo, vt aiunt, ouo ad su[?]m vsque tempestatem carmine deducendum a Carolo III. Lotharingiae Duce, commendaretur. Tam clementi ergo Principis sui petitioni siquidem refragari nefas esset, Apolline duce, praeeunte Thalia, submissa se se ad tantum opus voluntate ac cinxit.

Interim tantorum heroum, eorundem prosapiae, et facinorum amplissimam histori am, eamque integram, et absolutam sigillatim pertexere non videbatur opportunum, sed isthoc ipsius ferebat institutum, diffusam eius-modi genealogiam dispersaque et ampla rerum momenta velut in fasciculum, compendium que contrahere, quo velut tantorum moliminum epitome atque imago succinctis versibus Lectori ob oculos poni, adeoque suum ipsius ea ratione in patriam et patriae patrem, obsequium liquido animaduerti posset.

Eo consilio imitatus est Philosophorum Antecessorem, qui pepli nomine, breuibusque Epigrammatibus Homericos Duces eorundemque genealogias breuissime expediuit. Praeter eum, exemplum quoque Callimachi poetae sibi propo suit, cuius de Vrbium et Gentium originibus liber in eruditorum manibus est: Menandrum item Ephesium, Iosephum nec-non, Antiquitatum Iudaicarum Scriptorem: et praeter enarratos ex recentiorib. insuper nostris illis, Ausonium, Micyllum, Vrsinum Velium, Sabinum, etc. qui omnes Caesarum res gestas Epigrammatibus succincte prosecuti sunt.



page 92, image: s114

E recentiorum subselliis habuit simul ante oculos Ioan. Bocerum, Regum Daniae praeconem: Iacob. Marchant ium, Flandriae Comitum buccinam: Hieron. praeterea Wolfium, Austriae Domus Tubam: qui singuli et omnes ad hoc operis auspicandum taciti velut monitores ipsi extiterunt. Palam vero et aperte currentem TRELAEVM laudabili isthoc in stadio hortati sunt viua voce L. Masurius Neruius, Ioan. Sambucus, P. Melissus, Iaec, Boissardus, et Vrbium denique Bohemiae cultor, Dauid Crinitus, omnes viri clarissimi, amici integerrimi, quibus omnibus ideo, quid nimir. ea erudita in facultate posset TRELAEVS, abunde perspectum fuit.

Quandoquidem itaque tantos eiusce temporis Principes, tantos Philosophos summo honore atque applaussu TRELAEVM Vatem prosecutos esse constet, tum vero (quod est potissimum) ipsemet autor oruditis ac elegantibus relictis in medio carminibus se ipsum literatae (et si qua in futurum [?]xspectanda est amplius) huic posteritati optime commendarit: ecquis, inquam, eundem ea propter, cuialiquid genii ingenlique venustioris superest, optimum scilicet doctissimumque Vatem non immortali elogio dignum merito censeat?

Edidit Austrasiae Reges, et Lotharingiae Duces, Iconibus natiuis, et numeris imparibus ad viuum expressos: opus eleganter adornatum: quod Anno M. D. LXXIII. II. Non Sextil. ex Vizelisia Vandalimontana Illustriss. Carolo III. Lotharingiae Duci, dedicatione consecrauit.



page 93, image: s115

Eius Anaegrammatographia commendatur ab autoribus.

Ex operibus ac praefition. Nicol. Clem. Trelaei. etc.

HIERON. OSIVS, Thuringus Poeta Epicus.

Ofiusora gerit Clarobene lota liquore,
Digna quibus Phoebo praesule votafacit.
Ergo chorum patrias velut alter Apollo per oras
Musarum famae munereperpes agit.

HIERONYMVS Osius (alias Hosius) Poet[?] Lauro coronatus a Christiano Daniae Rege inclyto, Anno M. D. LVIII. edidit historicam descripti[?] Belli Diemarsici, heroico carminis modulamine, quam inscripsit Sereniss. Daniae [?]egi Friderico. Cum enim cuiusdam negotii causa in Daniam venisset eo tempore, quo Friderici Regis coronatio celebrabatur, atque aliquantisper Haffniae subsistere teneretur, a quibusdam Regis Consiliariis interpellatus fuit, vt rerum a Rege in Bello illo Ditmarsico gestarum, vnaque coronationis regiae historiam, antequam discederet, epico carminis filo Haffniae deduceret, fore eo pacto, vt R. M. isthaec eius opera non parum placitura esset. Is itaque summam illius historiae Ditmarsicae a viris fide dignis, candore et virtute spec[?]atis, imo, qui bello ipsi interfuissent, accipit. Etcum ab iisdem omni humanitatis et beneuolentiae genere afficeretur, tum inprimis a Sereniss. Rege Christiano, praecessore, in memoriam reuocaret accepta regia


page 94, image: s116

beneficia, arque inter ea Laureae poeticae insignia regia manu capiti suo indulta, censuit se gratitudinis submirsae debitaeque igitur ad isthaec maxime teneri. Potissimam quapropter belli illius Ditmarsici partem Latino carmine tum reddidit, eamque R. M. manu-scriptam exhibuit, eo consilio, vt exploratum haberet, vtrum ea iam a se in choata historiae Ditmarficae tela cum R. M., tum grauissimis eiusdem Maiest. consiliariis probaretur.

Id quod vbi ex sententia cecidisse intelligeret, tum quoque Amplissimi nominis viro, Ioanni Fryss, summo M. R. Cancellario, Musarum item lumini et columini, praeter alios viros eruditissimos, venam suam haud displicere cognouisset, inprimis vero R. M. nomine foret admonitus, eam historiam, antequam in Germaniam reuerteretur, carmine absolueret: illico quidem lubens morem demisse gessisset, nisi vna cum comita[?]u Illustriss. Duois Augusti, Saxonia Electoris, discedere sibi opportunum, ac minus periculosum arbitratus fuisset.

Discedensigitur fidem dedit, se vtramque historiam cum expeditionis illius Ditmarsicae, tum coronationis regiae, quam primum Witebergam appulisset, absoluturum, tum Germanice quoque (quod non-nulli desiderabant) editurum esse. Eo impensius autem in Germaniam sub id tempus festinabat recurrere, quod nauigationis Autumnalis pericula non parum extimesceret. Et isthoc eo quidem magis, quod, cum in Daniam profecturus Mare Balthicum traiiciendo in acerbam tempestatem, et extremum prope vitae periculum, incidisset, dum nauem vicinam, procellis diu vo[?]atam, vna cum


page 95, image: s117

viris in eadem existentibus, misere submergentem, pereuntemque oculis suis aspex[?]sset. Cuius tristis specta culi testem nominat, itineris socium, nobilem iuuenem, Matthiam Brand, Prutenum, qui secum idem, qu. imminens, periculum eadem in naui tum sustinuit.

Eadem ex tempestate Legatos Dantiscanorum, Lubecensium, et Hamburgensium, ad Sereniss. Danorum Regem ituros, relicta naui a procellis ad arenas deuoluta, vix assumpta cymbula adiecta euasisse commeminit. Scripsit itaque vtramque historiamrei Ditmarsicae, et coronationis regiae, Latina oratione paulum effusiori, Germanica vero pressiori, prout promiserat: verum omnia-singula ea fide, vt neutri partium aut quicquam addiderit, aut detraxerit, quod minus conueniebat.

Cum enim veritatem in historiis recensendis vnice obseruari, et proferri debere recte iudicaret, laudanda laudibus, vituperanda vituperio prosecutus est. Eas denique poeticas lucubrationes Sereniss. Friderico, Daniae Regi, humilima dedicatione inscripsit Witebergae, Anno M. D. LX., Kal. Ianuariis, qua eadem die ante annum Christianus, Rex Daniae, ex hac vita in coelestem emigrarat.

Historiam autem illam Ditmarsicam ab Osio poeta Witebergae scriptam, pertextamque esse, indicat operis prooemium, quod eius-modi:

Musa viam mecum Danorum emensa sub oras
Hac ex vrbe, tuus cui nomen Apollo Melanthon
Clarus vbique parit tunc, etc.

Caeterum cum in opere poetico-historico Osius frequentissimam mentionem peragit lectissimi


page 96, image: s118

Herois, Ioannis Ranzouii, Equitis Holsati, bellatoris fortissimi: cuius sub Effigie, genus, vitam, et heroica facinora grauiter idem recenset: prout videre est apud Simon. Schardium IC. tom. historiar. 3 tio.

Eius quoque, Osii, inquam, honestissime meminit sequenti elogio V. Cl. D. Casp. Cunradus, viror. illustr. millenar. 1.

Osius Andino compar, quum praelia cant[?]t:
Ast Elegis ludens te quoque, Naso, praeit.

Fuit e Thuringia Schlotheimensis, Com. Pal. P. L. Caes. et Acad. Ienensis Professor: Laurea Poetica coronatus a Christiano III. Rege Daniae, Anno M. D. LVIII.

Ex praefatione Hieron. Osii ad Sereniss. Regem Danor. Fridericum. 2. C. Cunrad, viror. illustr. millenar. 1.

IOAN. CHECVS, Anglus, Poeta.

Inter et Heroas CHECVS Vatesque Britannos,
Sicut aues reliquis Daulias inter, ouat.
Eloquio Graiae quod praestitit vbere linguae,
Hoc minus, ingenii diues, obire potest.

IOANNES CHECVS, Anglus, genere nobili prodiit Cantabrigij. In Academia itaque patria Cantabrigiensi a teneris, quod dicitur, vnguiculis bonis literis assuefactus, adeoque postmodum, ob eruditionis laudem, in collegio D. Ioannis Euangelistae socius, at que Orator Academiae constitutus est.

Cum aurem ob singularem multiplicis doctrinae, linguarumque, inprimis Graeca, cognitionem


page 97, image: s119

magni fieret, accidit, vt Henrico octauo, Angliae Regi, honorifice commendaretur, qui eum Edordo Principi, filio vnico, morum et vitae formarorem praefecit. Neque Regem isthaec de Checo concepta opinio fefellit. Edoardus siquidem regius filius sub tam praeclari praeceptoris institutione ingenio et literis tantum profecit, vt suorum testimonio, siue Pietatem, siue Doctrinam spectes, Mundi suo tempore ceu Phoenix euasisse visus sit. Defuncto Rege Henrico posteaquam Edoardus in sceptrum et fasces regios successisser, gratitudinem suam illico erga Praeceptorem CHECVM insigni spec mine testatus est, eundem que Equestr. ordinis dignitate inaugurauit, eodem ferme tempore, quo Guilhelmus Cecilius, (CHECI huius sororius) et Henricus ille Sidneius, elegans iuuenum nobilium par, iisdem Equestr. dignitatis insignibus condecorati fuerunt. Summa igitur inter hunc CHECVM et SIDNEIVM animorum coniunctio mutua floruit vsque ad Sereniss. Regis Edoardi obitum. Nec minor CHECO cum literatissimis equitibus, Thoma Smitho, et Thoma Eliota, imo etiam doctissimo illo Roger[?] Aschamo, qui CHECO in munere illo Academico successit, interuenit familiaritas, et consuetudo, vsque eo, vt etiam per Germaniam eius fama grassata, Cll. viris, Ioachimo Camerario, et Ioanni Sturmio familiariter innotuerit. Verum, prout humanae variant vices, ita hic CHECVS, post immaturum Edoardi Regis obitum, amore pu[?]ae defecataeque ortho-doxae religionis in exilium actus est. In Germaniam itaque transiens Argentorati aliquantisper substitit, ibidemque Gracas literas publice praelegit. Caeterum


page 98, image: s120

Anno M. D. LIV, Argentina Bruxellas in Brabantiam descendit, non quidem vxoris ducendae causa (vt Thuanus voluisse arguitur) sed vt Oratores Anglos, et alios iis in locis commorantes, sibi amicissimos, salutarer. Habeba[?]n. tum vxorem, et virtute, et iuuentute conspicuam, quae post mariti obitum (quod memoratu haud indignum) annis integris LX. ab Anno M. D. LVII quo decessit maritus, vsque ad Annum M. D. C. XVI superstes fuit. Sed is infelici fato suo eo in itinere inter Antuerpiam et Bruxellas, inopinato a Philippi Regis militibus inuaditur, ab equo deturbatur, funibus quoque sub currum alligatur, et capite denique obuoluto (rerum, quid secum fieret, omnium nescius) in Nauem coniicitur, adeoque captiuo similis in Arcem Londinensem vsque abducitur, includiturque.

Cum vero animo a pontificia religione esset abhorrentiori, multis minitationibus, vt Religionem agnitam abnegaret, tentari coepit; donecprae acerbissimo istius custodiae et tentationis taedio marcescens, Londini, in aedib. Petri Osberni Armigeri, spiritum reddidit.

Obitus eius incidit in Mensem Septembrem, Anni 1557. vt supra.

Epitaphium CHECI legitur ad S. Albanum, (Woodstreet) vbi humatus est:

Doctrinae CHECVS linguaque vtriusque Magister,
Aurea naturae fabrica morte iacet.
Non er at e multis vnus, sed praestitit vnus
Omnibus, et patriae flos fuit ille suae.
Gemma Britanna suit, tam magnum nulla tulerunt
Tempora thesaurum, tempora nulla ferent.



page 99, image: s121

Exoperibus CHECI, quae posteris reliquit, leguntur: 1. D. Ioan. Chrysostomi Homiliae: 1. contra obseruatores Nouilunii: 2. de dormientib in CHRISTO: 3. de prouidentia DEI: 4. de Fato e Graeco sermone in Latinum conuersae: 2. Thomae Crameri liber de Sacramentis, Anglice conscriptus, in Latinum versus: 3. Demosthenis Olynthiaca, Philippica, etc. ab eodem Latinitate donata. 4. Iosephus eiusdem. 5. Leonis Imperatoris liber de Apparatu bellico, 6. Euripidis, et Sophoclis non-nulla. 7. Aristoteles de Anima.

Eiusdem est: 8. Liber de pronunciatione linguae Graecae: 9. Commentaria item in Psalmum: Domine probasti: 10. Item Panegyricum in Natiuitatem Edoardi Principis. 11. Epitaphiorum lib. 1. 12. Item Elegia Anglica, qua describitur Regis Edoardi VI aegritudo, et obitus luctuosus.

Einsdem quoque leguntur sequentia: 13. Correctiones in Herodotum, Thucidydem, Platonem, Demosthenem, et Xenophontem: 14. de damno ex seditione lib. 1. 15. Anliceat nubere post diuortium? lib. 1. 16. In Psalmum 139. 17. De Eucharistiae saecramento lib. 1. 18. Super obitu Buceri: lib. 1. 19. de officio Ludimagistrorum lib. 1. 20. de introductione Grammatices: lib. 1. 21. In obitum Antonii Dennei lib. 1. 22. de Iustificatione, lib. 1. 23. de Aqua lustrali, Cineribus, et Palmis, ad Wintoniensem, lib. 1. 24. Sylloge dictorum Parlamenti superre Eucharistica lib. 1. etc.

Ex Heroologia Anglica, autore H. H. Anglo-Britanno.



page 100, image: s122

SIM. SIMONIDES, Polonus, Poeta.

SIMONIDES Vates inter micat arte Polonos,
Aomae celebris dexteritate lyrae.
Qui semel ingenium Musarum dotibus auxit,
Scilicet in tenebris ille latere nequit.

SIMO SIMONIDES oriundus est e Leopoli Russiae. Puer domi, et postmodum ephoebus in Academia Cracouiensi liberalibus artibus initiatus est, vbi cum disciplinas humaniores prompte arripuisset, primam Philosophiae Lauream, sub Anselmo Podzentino, Decano, competitore Nicolao Dobrociescios, abstulit. Hinc in Italiam abiit: vbi a doctrinae solidioris fontibus velut illis, Clauio, Vicellescio, Mureto, Molina, atque aliis, elegantes in vsum suum riuulos dedu. xit, ita vt pectus Musarum laticibus egregie lotum, adeoque ingentes eruditae literaturae gazas secum domum referret, a nemine facile eo in genere eruditae facultatis secundus. Quae cum recondita in SIMONIDE ingenii fertilitas a magno illo Heroe Ioan. Samoscio haud obiter obseruata esset, oppido SIMONIDES tam interiori amore, atque animi coniunctione ipsi iunctus fuit, vteum, praeter Secretarii munere affectum, amplis porro beneficiis in Aula Principis auctum, imo Equestri denique dignitate, suffragantibus aliis non minus illustribus viris, condecorandum censeret. Easdem ob insignes animi, ingeniiqui dotes paulo post a Clemente VIII.


page 101, image: s123

Pont. Max. Laurea poetica donatus fuit: eo, quod solus ferme, magni illius Lipsii sententia, triuiales suae aetatis poetas non phrasi duntaxat, aut numeris, sed omnigena scientiarum cognitione, solidaeque eruditionis vilonge superarit. Cuius rei verum testimonium peti potest e variis SIMONIDIS scriptis, iisdemque variis carminum generibus exaratis: e quibus sunt:

1. Naenia in obitum Iac. Gorscii, et Stanislai Socolouij. 2. Carmen in Imagines Samoscianae dietae: 3. Hercules Prodiceus. 4. Octonarii in D. Stanislai laudes. 5. Flagellum Liuoris. 6. Iosephus castus. 7. Ioel. 8. Pentesilea. 9. Odae in victoriam, Nuptias, atque obitum Samoscii, necnon in victoriam Thomae Samoscii, Ioan. F. 10. Eclogae XIV. Polonico carmine scriptae. 11. Epigrammata varia, tam Latina, quam Polonica. 12. Epistolae familiares, etc.

Ex Elogiis Simon. Starovolsc.

SEBAST. ACERNVS, Polonus. Poeta.

Nasonem vena, vitaque imitatur ACERNVS,
Huicque fere similis mortis agonefuit.
Exilio periit Naso: durae sed ACERNVS
Paupertate suos finiit ecce! dies.

SEBASTIANVS ACERNVS Naso Sarmaticus alias nuncupatus, natus est Sulmirciae, circa Annum CHRISTI Emanuelis M. D. LI. De quo eam in sententiam, gentilis ipsius, Nicol. Zorauius:



page 102, image: s124

Nasoni patria est Sulmo, Sulmircia ACERNO,
Ille poeta fuit, Naso poeta fuit.
Exul in Euxinis est Naso mortuus oris,
Vix hunc non eadem fata secuta virum.

Quoad vitam igitur, inprimis eruditionem, imo carminis facundi facilitatem, tam fimilis Nasoni fuit quam similimus, vt, quod communi alias fermone prolaturus esset, po[?]ius carmine egregia dexteritate polito, licet ex tempore velut effuso, comprehenderet. Hinc, eruditorum iudicio, tantam existimationem promeruit, vt non recentis illius aeui, imo Sarmatiae gelidioris, verum ipsius vsque adeo potius Peligni illius Ouidii genium, ingeniumque repraesen tare videretur. In Acaedemia itaque Cracouiensi insignisuo merito, magno in pretio habitus, imo etiam Consulis et Praetoris honorario titulo auctus fuit. Duxit in vxorem Lublini coniugem, quamuis successu minus felici, auibusque sinistris. Eius enim prodigalitate, senio propinquus, ad extremam paupertatis scabiem redactus, in Xenodochio miseram vitam optata velut morte subrepente clausit Anno Salutis M. D. C. VIII. aetatis LVII. Quo quidem respectu, et tristi vitae exodio Nasoni insuper (vt in illo Zorauij est) haud disparem obitum, exitumque sortitus est. Scripsit Polonico carmine Nautam Dantiscanum seu de nauigatione vento secundo versus Vrbem illam. 2. Marsupium Iudae, seu, de vario fraudum, atque araritiae genere.

Ve su vero Latino expediuit: 1. Victoriam Deorum: opus decem annorum. 2. Roxolaniam. 3. Susannam.

Stylo denique dedit 1. Honorem paternum Demetrio


page 103, image: s125

Solicouio, Archiepiscopo Leopoliensi, nomine connentus Sieciechouiensis, dedicatione consecratum.

Ex elogiis Polon. Simon. Starovolsc.

HENR. MIRVLAEVS, Francothalensis, Poeta Elegiaco-Rhytmicus.

PHARMACA doctus er as et CARMINA grata palato
Ingenua dextre deproperare manu.
Laus tamen a docto melior quia Carmine parta est,
Musa, MIRVLAEVS viuat vt, inde facit.

HENRICVS MIRVLAEVS, Pharmacopaeus nuper Francothalensis, (quae ciuitas est Palatinatus inferioris, isthis maxime bellorum vniuersalium furiis, ob ratam nuper constantiam, et fortitudinem, Hispanis vrbem expugnaturis strenue comprobatam, toto nunc facile orbe Christiano celebris) POETA inprimis eruditus, facilis, extemporaneus, imo etiam Rhytmicus, (Latino praesertim idiomate) imo argutus, expeditusque, communi bono natus est Antuerpiae, Brabaentiorum Metropoli, Anno M. D. LI. V. Id. Septembr. hora secunda matutina, et quidem die, vt vocant, Veneris.

Parens ipsi fuit Iacobus MIRVLAEVS, vitae genere gemmarius, natione vero ex Insulis Flandrorum oriundus: Matri Mariae ab Aggere, vulgo van den dycke, nomen erat, gente Bruxellensi. Puer cum


page 104, image: s126

ad artes, quas vocant, liberaliores ingenio esset inclinantiori, mature ad Gymnasium, quod Lyrae est, non procul Antucrpia, ad percipienda pietatis et artium rudimenta, amandatus est. Vbi postquam idoneo temporis spario commoratus indolem bonis literis efformasset, eruditione atque annis prouectior, ad alta studiorum literarumque Emporia transitum consulto fecit. Quae inter Bononiam quoque, Italiae Academiam illam famosissimam, et ab antiquo studiorum Matrem nuncuparam, non sine laude et fructu salutauit. Cum vero Erynuis Tyrannisque bellica persaeuiret in Belgio, MIRVLAEVS, qua erat pietate, amore verae orthodoxaeque Religionis, exulare interim maluit, quam domil aqueum conscientiae suae inicere.

Igitur vna cum exercitu Augusti illius Imperatoris Caroli V. expedirioni aduersus infideles in Africam susceptae interesse potuis elegit.

Reuersus e militia matrimonium rite pepigit cum Mechtilde Hosia, Anthonij Hosii Pharmacopaei Bredani, et Alitheae Sonnemaennae filia, Anno M. D. LXXVI. IX. Kal. Februar. quae postea decessit Anno CHRISTI M. D. XC. Non. August.

Cum vero iuxta studia bonarum artium haud obiter Artis pharmaceuticae cognitionem sibi comparasser, laribus ex impetuoso bellico Belgio in Patatinatum, et quidem praedictam Francothaliam, translatis, coepit eam Artem, extructo inibi eleganti Myropolio, exercere. In quo vitae genere, im petrato etiam speciali Electorali priuilegio, et indultu super solitario inibrartis suae exercitio ad vitae vsque exodium consenuit. Viduus interim factus,


page 105, image: s127

amicorum hortatu, ad Nuptias secundas progressus est cum Catharina Philippica, Henrici Philippici, quondam mercatoris Antuerpiensis, tunc ciuis Francothalensis, filia, Anno salut. M. D. XCI. XIII. Kal. Februar.

Caeterum, fuit is vir MIRVLAEVS, qui non tam ad vitae honestatem, integritatemque, quam Musas, et carmen, facetiasque et sales amabiles natus esse videri posset. Ea cum naturae bonitate eoque ingenio praestaret, creberrime ad amicos carmina, velut inter manum (vt aiunt) atque lusum nata, emisit, tam festiua, quam elegantia, vt meliora ab eruditissimo quopiam politioraue exspectari vix potuissent.

Illorum eiusdem Carminum reliquiae non paucae supersunt, a funere reliquorum, quae, ipse autor (cum fors in aliquib. super tristi isthac totius pene orbis Christiani catastrophe lusisset liberiuscule) Vulcano consecrauit, metu tum hostium contra Palatinatum ingruentium non prorsus ficto.

Eorundem tamen, quicquid conquiri potest, adhuc superstitum fasciculum studiose colligit Vir Nobiliss. Ioan. Lucas a Franckenthal, Poeticae, Musarum inprimis MIRVLAEI perstudiosus, et optime conscius, amicus et compater meus venerandui, ad quem is, dum superesset, non pauca emisit non tam amoris, quam leporis specimina plenissima. Illius quoque ingenii promptitudini, solertiaeque tantum non reliqui eruditiores e Franckenthalensibus, sed Nobiles et celeberrimi viri, P. Melissus et Aemylius Fr. Fil. Portus, multum detulerunt: qui eundem etiam praeter alia amicae voluntatis


page 106, image: s128

testimonia, carminis honore, atque alloquio honestare non dubitarunt.

Senex, vitae huius procellosae, atque exilii satur, aerumnosa isthac gliscente tempestate, mundo lubens valedixit, animis veriora bona adeptus, Franckothaliae, Anno Salut. M. D. XXI. CXIX. Kal. Septembr. aetat. LXX.

Cuius vt Poeticam venam, et fertile ingenium eo dilucidius hac in panegyri tibi, optime Lector, commendetur, ecce [?] vnum atque alterum carminis specimen isthic subiungere allubescit: ex quibus mecum bonum MIRVLAEVM aestimare possis:

Praestantissimo Viro, Dn. IOANNI LVCAE: Domino et Mecaenatisuo: H. M. D.

Venit pro strena tibi, IANE, poeticae vena,
Sume libens Xenium, quale dat hoc senium.
Non te digna satis, rudis haec sunt carmina Vatis,
Condere metrae, aetas, me meliorae vetas.

II.

Dat Superis Laurum, rutilum qui possidet aurum:
Qui sumptus vitat, pro bouefarre litat.
Praecunctis rebus nostra est opulentia Phoebus:
Gratus hic, vt spero. si tibi, latus ero.

Lepidum pariter, atque elegans est, quod se quitur, scriptum in obitum Integerrimi viri, Pauli Pelsii, ciuis Antuerpiensis, p. m. Hanouiae defuncti Anno M. DC. VI.

Audi, hospes, paulum: Mors abstulit inuida PAVLVM:
Hoc tibi, quis fuerit, crrmine notus erit.


page 107, image: s129

Clara stirpe saeti, Scaldis prope flumina nati,
Hoc tegit ossa solum, mens petiitque polum.
Vitae erat integrae, sortem atram nec tulit aegre,
Tellurisque pia vita peractae via.
Hunc Libitina virum quod sustulit, an tibi mirum?
Stat sua cuique dies, est nec in orbe quies.
Interimit laetum cum tristi immobile lethum,
Nec flectit pietas fata, nec Impiet as.
Sensere hoc virus lacrymabile Craesus, et Irus,
Sorseadem est, iuuenes quae trahit, at que senes.
Quid prodest cultus, quid rari gratia vultus,
Cum Mors (dura ô res!) pulsitat ante fores?
Debilis et fortis laeduutur vulnere Mortis.
Ingenus humanum sors iacit aequae manum.
Non est Orator, qui flectit fatae, Viator
Corde tene hoc memori, te quoque posse mori.
Vos quoque mortales, casus perpendite tales,
Quam sit vitae leuis, quamque sit hora breuis.
Sperni cum stultis si non post funera vultis,
Omnivestra loco fax sit onusta foco.
Non meritis tonsi, nostri sed sanguine Sponsi
Post obitum soli sistimur arce poli.
Nullus vbi hoste metus, nullo est quoque tempore fletus,
Hic crux vna truces non sinit esse cruces.
Mors haec non mors est, sed iustis optima sors est,
Porta salutis eis, styx sed amara reis.
Quis curis tritam nollet deponere vitam,
Vti et perpetuo, CHRISTE, fauore tuo?
Iam manibus Celsi data manibus otia PELSI,
Optata et toties euenit alma quies.
Pignora longinqui, moesta cum matre, propinqui,
Vos ego flere veto, voshilaresque peto.


page 108, image: s130

Corporis exutus vinclis, et mole solutus
Vitam agit eximio PAVLVS in Elysio.
Aduena ego tecum vota haec, tu talia mecum
Funde: CVBENT ISTO MOLLITER OSSA SOLO.

Complura eius modi porro non tam arguta, lepidaque, quam erudita, et pia, effudit magis, quam elaborauit MIRVLAEVS, quae breui (prout nobis facta spes est haud exigua) coniunctim typis, sicuti merentur optime, euulgabuntur.

Liberos e primo coniugio cum Mechtilde vxore sequentes suscepit: Iacobum scilicet, Anthonium, Henricum, Abrahamum, Abrahamum, Egidium, filios: Et Saram, Mariam, Ioannam, filias. Ex secundo vero thoro prodierunt Iacobus, Egidius, Cornelius, Ioan. Henricus; filii: Et Anna, Catharina, Clara, filiolae. etc.

Sub eius Effigie, quam Anno M. DC. XII. publicauir, de facie candorem probitaremque affabre repraesentante, sequentes versiculi, vitae torius velut indices summarii, leguntur:

Ecce! MIRVLAEI sine carne et sanguine vultus,
Belgica quem primum tellus, quemque Africa vidit,
Poeonia nunc arte tenet Germania clarum
Ille decus Phoebi, et FRANCORVM gloria VALLIS.

Ex monumentis et carminibus Henr. Mirulaei, nondum editis.



page 109, image: s131

HENR. PANTALEON, Heluetius, Medicus, Historicus, et Poeta.

Theologus, Medicus, Vatesque, est Rauracus ille
PANTALEON: veluti scripta diserta probant.
Saepius ingenium se fit sublimius ipso,
Contendit cineri dum superesse suo.

HENRICVM quoque PANTALEONA, Basileae Rauracorum Anno M. D. XXII. V. Non. Martias, honestis parentibus in lucem editum, ob poeticam literaturam, qua is non in postremis eminuit, Musae vetant mori. Is in Schola patria ad D. Petrum, sub praeceptore Ioanne Sphyracte Latine Graeceque didicit. Eovero in Gallias profecto, dein sub Antonio Wildio successore, in literis humaniorib. felices fecit progressus, ita vt haud oscitanter a praeceptore isthoc suo adolescens amaretur: qui parenti huius PANTALEONIS porro autor fuit, vt filium eum Musis eo vsque initiatum penitius dedicaret. Quâ cognitâ PANTALEONIS indole, Rudolphus Freye, Ciuis Basiliensis primarius, illum in domum suam assciuit, vt is esset, qui filiolo suo cum ad ludum literarium ductor foret, tum eundem domi literis priuatim informaret. Interea operâ Ioannis Bebelij, typographi, aliquantisper ad labores typographicos adhibitus est. Sed cum inde parum emolumenti et doctrinae rediret ad puerum, mature id pistrinum reliquit, et Friburgum, Brisgoiae oppidum, vbi bonae literae slorent, concessit. Ibi cum classico in


page 110, image: s132

ludo profecisset optime, vt iam idoneus et maturus ad audiendum lectiones publicas videretur, Basilaeam a Freyo, patrono suo, reuocatus, adeoque in album studiosorum, eiusdem beneficio, sub Acaedemiae Rectore, D. Hieron. Artolpho, Rheto, allectus est. In Academia itaque constitutus, ob ingenii promptitudinem, moxa Simone Grynaeo illo amatus, atque ad melius incitamentum libellis quoque non-nullis liberali manu donatus est. Commilitones ibi inter alios habuit Mathiam Flaccium Illyricum. Ibidem cum sesquian num in bonis literis optimo cum prouentu posuisset, a Melchiore Kriesstein, Basiliensi auunculo, euocatus fuit Augustam Vindelicorum, sub spe, fore, vt eius beneficio postmodum ad Academias Germaniae amandaretur. Venit Augustam PANTALEON: sed vbi intelligeret, ad res typographicas ab auunculo typographo se fraude qu. allici, vt in officinia illi succedetet aliquando, aperte negauit, se ad munia illa, o peraque manuaria Genio inclinare, verum contrapotius literas vnice sitire. Offenso igitur auunculo, animi nescius, a Xysto Betuleio, Scholae Augustanae Rectore tum celebri (qui Basileae quoque antea Scholae praefuerat) consilium petit. Betuleius adolescentem bono iubet esse animo, atque intellectâ eius indole, in studiis serio pergeret deinceps, hortatur, fore, vt DEVS breui aliunde subsidium ipsi mittat. Neque fefellit euentus.

Is enim commodeex Italiâ aduentanti, et exuli velut D. Caesari Delphino, Medico, Germanicam linguam ignoranti, opportune commendat PANTALEONEM, vt ipsi Ingolstadium abeunti loco


page 111, image: s133

interpretis esset. Quam optatam conditionem PANTALEON, actis DEO et Betuleio suo gratiis, vtraque, quod dicitur, manu acceptauit.

Ingolstadij igitur cum Medico praedicto aliquantisper substitit, non neglectis interim literis, et obseruatis ab hero suo aliquot experimentis. Sed cum is denuo Italiam peteret, PANTALEONEM dimisit, subministrata tamen ei pecuniâ, quâ annum indem Academiâ aliquâ ponere posset.

Relicto itaque Italo Medico PANTALEON, per Norimbergam et Franconiam, Heydelbergam contendit, ibidemque bonis auibus in Collegium Dionysianorum, vt tum vocabatur, re cipitur.

Illud igitur Halcyonium nactus, improbam humanioribus literis, inprimis poeticis, nauare coepit operam, ita vt sequenti Anno aetat. XIX. primam in Philosophia Lauream consequeretur.

Cum autem apud Basilienses PANTALEONIS huius honesta mentio a Conrad. Lycostene suscitaretur accidit, vt literis Scholarcharum in Academiam patriam reuocatus fuerit. Basilaeam quapropter denuo reuersus paulo post ingenii sui vires experturus, iis diebus, quibus ab ordinariis lectionibus vacabat, Persii Satyras praelegere coepit: indeque Anno aetatis XXII. secundam in Philosophicis Lauream (honores Magisterii vocant) ad ptus est. Isthoc honore nouo insignior in Gymnasio Basiliensi, recens tum optime constituto, iuxta Scholae Rectorem primis classibus praeficitur.

Quam Spartam publicam simulac consecutus illico (prout mos fert Scholasticorum) in


page 112, image: s134

vxorem duxit Cleophen, ex honesta Caesinorum familia oriundam; Anno aetat. XXIII., ex qua multae prolis factus parens. Interim amicorum consilio operam dat Theologicis. Qua de re committitur ipsi Decanaetus ad D. Petrum; cui per septennium praefuit. Interim publice quoque in Academia praelegit, et Decanus facultatis Philosophicae creatur Anno aetat. XXV. Quâ ratione cum laboris in literas esset patientissimus, appetentissimusque, horas priuatas et succisiuas euoluendis Ecclesiae patribus destinauit. Inde accidit, vt Frobenianis in opera D. Hieronymi, Basilii, Hilarii, et aliorum, Indices neruosos copiososque confecerit. Inde clatissimorum aliqq. virorum vita apud Basilienses defunctorum, Erasmi scilicet, Oecolampadii, Grynaei, Carlstadii, et complurium, Epicedia conseripsit. Inde Philargyri Comaediam de Zachaeo, publicanorum coryphaeo; nouam composuit, atque Anno 1546. in publicum dedit. Inde Chronographiaem Ecclesiasticam mirâ diligentiâ collegit, quae cum applausu eruditorum, Anno 1550. fuit euulgata. Inde iis quoque horis, quibus alii a lectionibus vacabant, explicauit insupere Theologicis partem Exodi: Ionam Prophetam, Marcum Euangelistam, et Epistolam Pauli ad Titum. Inde Disputationes etiam Theologicas auspicatus est, praelectionum superiorum velut confirmatorias, ita vt (velut animus eruditionis dulcedine imbutus nunquam facile defatigatur aliud ex alio incidere, atque ex se se semper aliquid noui promere) tandem, ob edita isthaec specimina, S. Theologiae Baccalaureus Anno 1552. solenniterfuerit renunciatus. Verum enim verum neque is hoc in studii genere diu perseuerauit. Cum enim


page 113, image: s135

ob linguae volubilitatem, et sermonis praecipitantiam ad munus concionatorium multis bonis viris minus accommodus visus esset, Medicinae studium recolere coepit. Itaque posteaquam ipse, discendi gratiâ, alios Medicinae studiosos priuato instituto Collegio per annum integrum domi suae docuisset, adeoque praecepta artis fideliter apprehendisset, Anno 1553. in Gallias profectus Valentiae XI. Kal. Octobr. aetat. ann XXXI., Medici Doctoris titulum adipiscitur. Inde Auinionem, Montem Pessulanum, ad Mare Mediterraneum vsque, et montes Pyrenaeos excurrit, vbi stirpes, et maritima multa cognouit. Basilaeam denique reuersus Anno 1556. Dialectices professionem, et Philosophiae Decanatum, de voluntate Procerum auspicatus est. Mox lectionem Physicam obiit quoque: mox, ab obitu Osvvaldi Beri, decanatum facultatis Medicae insuper obtinuit: vbi veteres facultatis eiusdem leges, matriculam, vt vocant, nouam, aerarium, libros rationum, et monumenta denique facultatis in ordinem apprime redegit; vt ea post annuatim nouo Decano traderentur. Multiplicem ita fortunam expertus PANTALEON, etsi exteras quoque conditiones alias sperare posset in patria tandem consenescere elegit. Praeterigitur Theologicas, et Medicas lucubrationes, varias quoque historias tractare in stituit, inprimis ad Germaniae laudem pertinentes. E quibus Historiam Sleidani de statu Religionis et Repub. sub Imp. Carolo V. Germanice reddidit, eodemque anno 1556. promulgauit. 2. Eandem porro III. libris Latine-Germanice scriptis continuauit. 3. Inter haec Hieron. quoque Cardani Physicum opus de rerum varietate Germanice loqui fecit.


page 114, image: s136

4. Imo etiam eiusdem Cardani opus de subtilitate in compendium redegit. 5. Imo etiam Pauli Iouij opus historicum in vernaculam translatum, tribus tomis publicauit. 6. Alios nec-non iuxta Iouij de Imperatoribus Tur cico-Moscouiticis libros vertit. 7. Imo insuper Martini Cromeri historiam Polonicam Germanice prodidit. 8. Praeter Chronographiam et Poemata, acta Germaniae, Galliae, et Italiae Martyrum magno volumine conscripsit. 9. Edidit quoque opus de viris Germaniae illustribus, a multis cum plausu exceptum. 10. Legitur eiusdem libellus de peste. 11. Idem historiam Equitum ordinis Ioannitarum, Rhodiorum, et Melitensium: 12. Rerum itemque memorabilium terra marique a sexcentis fere annis pro Repub. Christiana, in Asia, Africa, et Europa, aduersus Barbaros, Saracenos, Arabas, et Turcas fortiter gestarum, vsque ad annum octogesimum primum, libris XII. comprehensam, combinauit: vsque eo, vt ex his omnibus luculenter qu. videre sit hominem multiplicis laboris tolerantissimum.

Caeterum natura fuit hilaris, affabilis, et qui omnibus prodesse concupiuerit. Vnde etiam Principum Germaniae fauorem meruit, qui labores sibi inscriptos liberali manu remunerati sunt. Ab ipso praeterea Maximiliano II. Imp. Augusto, ob dedicatam tertiam Prosopographiae partem, Comitis, vt vocant, Aulae Later anensis insignibus fuit conde coratus. Obiit Anno M D. XCV., aetat. LXXIII. posteaquam in Acaedemia patria annos XL. docuisset.

Ex Melch. Adam. d. vit. philosoph. Germanor.



page 115, image: s137

IAN. GVLIELMVS, Lubecensis, Philologus, et Poeta.

Est decori, GVLIELME, tibi tuapatria, sed ta
Es decori Musis, es patriaeque tuae.
Felices Vrbes, tantis quae ciuibus auctae,
A quibus aeternae munera laudis habent.

VRbs Lubeca, maritimarum (quas vulgo Anseaticas vocant) vrbium in Saxonia Inferiori celeberrima, patria contigit IANO huic GVLIELMO, Anno Salutis M. D. LV. Adolescens depositis domi bonarum literarum tyrociniis, ad complures Germaniae Academias, studiorum gratia, se se contulit. Quibus cum fructu abunde salutatis, Gallias dein [?]ps quoque, comitantibus aliquot Germanis nobilibus, adiit, quorum e sodalitio, interalios, erat Borckius, IC. et Assessor postmodum Spirensis, vir amplissimus. Parisiis itaque primo pedem fixit, postea Auaricum oppidum in finibus Galliae Celticae situm, audiendi igitur Iacobi illius Cuiacij, Iureconsultorum tum, vt is aestimabatur, facile prin cipis adiit. Caeterum, ex scriptis limatissimis, quae GVLIELMI sunt, facile apparet, hominem eum accurate eruditum fuisse. Scripsit enim libros Verisimilium, de suspicione plerunque probabili. 2. Quaestiones Plautinas Parisi[?] publicauit, in quibus, iuxta Cl. Lipsii effatum, doctrinae notae vberes, et acris iudicii. 3. Comoedias Plauti, et multa Poetarum veterum, imo etiam M. Tullium


page 116, image: s138

varie illustrauit. 4. Edidit assertionem contra Carolum Sigonium: 5. Publicauit Poemata, quae leguntur inter Delicias Germanorum Poetarum. 6. Vertit Euripidis Tragaedias non-nullas Latine. 7. Reddidit totum Florilegium carmine Latino, quod adhuc in P. Melissi Bibliotheca latuisse scribitur.

Anno M. D. LXXXIV., Mense Iunio, Auarici Biturigum, morbo ex nimiis calorib. contracto, praecoce morte praeuentus, non sine literarum vehementi dolore, in ipso aetatis, et eruditionis flore, decessit, cum nondum annos atat. XXX. attigisset. Eo autem acerbior insperatus cultissimi ingenii, omnibusque et corporis et animi dotibus hominis instructissimi, obitus grauissimis viris visus fuit, quo multa is, et, inter ea, nouam operum Ciceronis, ad MSS. exemplaria diligentissime collatorum, atque sexcentis amplius clausulis suppletorum, editionem paratam habuit, immatura tum eius morte, magno literarum dispendio disperditam, suppressamque. Cuius consuetudine, dum Parisiis esset, magna se cum animi oblectatione vsum esse, amplissimus eius seculi Vir et scriptor Thuanus diserte profitetur; imo, quod maius est, se quoque ab amicissimi iuuenis colloquio semper doctiorem, melioremque discessisse palam affirmare non dubitat. Tant a[?] autem (addit vir tantus) in eo er at morum probitas, tantum in literis iudicium, tanta in sermocinando suauitas: vt alium vix meminerim, (verba sunt Thuani) multos autem audiui, qui Latine simili cum facilitate, et puritate loqueretur: vt omittam raram in poetica facultatem, siue Graeca verteret, siue versus ex ingenio faceret, etc.

Quid? quod Lipsius quoque, magnum illud rei


page 117, image: s139

literariae miraculum, super obitu Gulieliano, quanti eius hominis eruditionem fecerit, honorifice super illo ist haec in verba prorupit: In IANI GVLIELMI (ait) morte valde indolui. De vultu, aut facie non noueram; optime de animo. Nec censeo, melius, aut rectius ingenium fuisse hoc aeuo. Sed DEO itavisum, optimos quosque traducere ad optimam illam vitam.

Praeter allegatam clarissimorum virorum bigam amicissime porro vsus est Iosepho scilicet Scaligero, P. Melisso, Augerio, Gisch[?] Busbequio, Errico Memmio, Ioan. Passeratio: Petro et Francisco Pithaeis, P. Delbenio, et aliis.

Ianus quoque Gruterus, polyhistor huius aetatis incomparabilis, quanti fecerit Musas Gulielmianas, integro Carminum libello, Manibus Gulielmianis dicato, abunde adposteritatem testatum reliquit, vbi, inter egregia alia elogia, isthunc defuncto literarium obeliscum, quouis marmore diuturniorem, erexit:

MEMORIAE SACR.

IANO. GVLIELMO. LVBECENSI. SANCTISS. MORIBVS. IVVENI. ET VERE. FLORI. ILLIBATO. INGENIORVM. AD. AETERNIT. ROMANI. NOMINIS. NATO. EIVSDEM. SEMPITERNO. DAMNO. DENATO. IANVS. GRVTERVS. AMICO. INCOMPARABILI.


page 118, image: s140

AMISSIONE. EIVS. PERPETVIS. TENEBRIS. QVOTIDIANA. MISERABILI. EIVLATIONE. DAMNATVS. HOS. TITVLOS. HOC. MONVMENT. CHARTACEVM. QVIA. MARMOREVM. NON. POTERAM. DISCEDENS. TERRAM. TIBI. DICO. LEVEM.

Vide eundem Cl. D. Gruterum, in Manibus Gulielmi. 2. Thuanum. l. 80. histor. sub finem. 3. Iust. Lipsium, Centur. 1. select. epist. 83. 4. Melch. Adam. in vita Gulielm. 5. opera Gulielmiana.

IOAN. SOMMERVS, Vngarus, Poeta Elegiacus.

Proxima Pannonio SOMMERVS carmina Vates
Prodidit, Aonio suspiciente choro.
Scilicet est commune aliquid cum Matre Camaenis:
Tam faciles Elegos Matris alumnus habet.

POst IANVM illum PANNONIVM, Pannoniae Vatem primarium, carminis dexteritate facile locum habet, nec postremas laudes meretur, Musa IOANNIS SOMMERI Vngari, Poetae Elegiaci facilis, et venusti. Is fauente Apolline iis vndis apprime tinctus, quarum venas Medusaeus ille prae. pes vngula elicuisse fertur, in Heliconem vsque animis abreptus fuit, vnde Musis porro carminibus concinne scriptis litare didicit. Eo ingenio cum essot foecundus admodum, pueris in ludo literario


page 119, image: s141

Bistricii Vngariae praepositus fuit; quamuis plagosi ferularum sceptri arbitrium fors inuito sustinuerit animo, prout ex Hortuli [?]moris, quem vocat, Elegia praeliminari facile fuerit elicere, vbi ita meminit:

Inuisas pueris serulas, ignobile sceptrum
Qui nostro capiat nomine, nunquis erit?
Vt turbae mixtus laeti spectator honoris
Ad ripas veniam, flaue Cibine, tuas.

Adeo autem tersum, facile, venustum, [?]ruditumque carmen ipsi SOMMERO, ceu vberingenium riuulus inundet, excurrit, labiturque, vt maiori eruditione, quam cura confectum, maiori ingenio, quam labore effusum videri queat. Merito igitur a Ioanne Sambuco, autore probatissimo, atque aliis istius seculi viris praecipuis, ingenio eius multum conferentibus, tam stylo, quam carmine SOMMERVS extollitur. Felix is itaque Poeta, Iano Pannonio suo non multum dispar, immortali isthac laude carminibus sibi parta gaudere, imo triumphare posset, nisi (quod abominandum) a vera CHRISTI Emanuelis Ecclesia pessime ad blasphemam Nestorianorum, Trin-unitatem impugnantium, haeresin defecisse diceretur. Quod quidem vtinam SOMMERO frustra ab autoribus inustum sit. Floruit temporibus Ioan. Sambuci, Medici, et Historici Caesarei. Scripsit expedito carmine imparibus numeris eleganrer variato Reges Hungaricos, ad imitationem Georg. Sabini, Ioan. Boceri, quorum ille Impp. Romanos, hic Reges Danicos, eodem carminis filo cum posteritatis


page 120, image: s142

applausu descripsit. 2. Eiusdem legitur Elegiarum lib. 1. 3. Hortulus ingenui amoris Nuptiis dicatus. 4. Colicae et Podagrae Tyrannis, ad imitationem Tragaediarum veterum descripta ab autore M. D. LXIX.

Ex poematib. loan. Sommeri.

HENR. PORSIVS, VVetteravus, IC. et Poeta Elegiacus.

Sic quoque, VVetrauicis ne desint Numina terris,
PORSIVS egregiae carminis arte facit.
Barbara tam doctum mirata est Turcia vatem:
Cui tribuit summum clara Vienna locum.

WETTERAVIA, tractus alioquin qua agri fertilitatem et loci planitiem nulli facile ditioni secundus, isthanc quoque laudem merito sibi vendicare potest, vt iuxta situs et soli foecunditatem foecundis simul ingeniis, et quidem in professione poetica praecellentibus, aliis regionibus certare sustineat. Quod ipsum si non superiores alii complures, inter caeteros mehercle! insignis ille IC. et poeta HENRICVS, inquam, PORSIVS (cuius elegans ingenium etiam Aula Caesarea, etiam fere ipsa Turcia, quantumuis barbara, admirata fuit) luculento admodum exemplo testatum fecit, relicta post se se honestissima toti literatae posteritati sui memoria.

Natus is est Anno M. D. LVI. Fridbergae (quae est Weterauiae metropolis, Ciuitas item Imperialis, et vetusta;)


page 121, image: s143

sicut autor is, inter alia, Carminum liber primus aperte praese fert. Eo loci patrio in ludo tum temporis haud pessime constituto bonis literis probe initiatus postquam foret, Marpurgum Hessorum, Academiam percelebrem, ad vberiorem ingenii culturam salutatum abiit. Vbi cum aliquot annis cum laude Musis litasset, Witebergam porro perrexit. Dehinc omnigena eruditione instructus Italiam adiit, illicque virorum praestantissimorum amicitia, ac familiaritate vsus est. Ex Italia Viennam Austriae veniens summos eo loci mecaenates nactus est. Quorum interuentu deinceps cum Wolfio L. Barone ab Eitzing, Caesareo ad Imperatorem Turcicum legato, Constantinopolim profectus est Anno M. D. LXXIX.

Reuersus ex Oriente; (vbi interea temporis politissimorum Carminum in Turcia, et alibi publicatione ingenium eius magnum et fertile multis innotuisset;) Poeseos Professor primum in Archigymnasio Viennensi constituitur. Mox in Aulam inde accersitus Imperatori a libellis fuit, eundemque postmodum, relicto docendi munere, Pragam secutus est editis interibi, Anno scilicet M. D. LXXXIII Itineris sui Byzantini, aliorumque Carminum, quae maximam partem adolescens luserat, libel is, multorum praeclarorum Virorum elogio commendatissimis. Tandem Viennam remigrauit, atque in Concilium Camerae Vngaricae lectus, imo Legationibus aliquot et summis alioquin honoribus perfunctus obiit, eo loci, sub initium anni M. DC. IX.

Decessit autem illiberis, vxore Helena Pezoldiae haerede instituta: Libraria v. sua et Mscriptis, (quorum


page 122, image: s144

non pauca habuit) Dominico Porsio, Moeno Francofurtensi, gentili suo, hoc tempor. Illustrissimi Principis Georgii Hassiae Landgrauii Consiliario, viro Nobil. et Clarissimo, amico nostro obseruando, haud temere legatis. Cui insuper et germanis eiusdem, adeoque omnibus, quicunque ex illorum posteris Iurisprudentiae studiis opeiam daturi essent, annuam, eamque non exiguam, pecuniae summam, ad vigesimum quartum aetatis vsque annum cuique percipiendam, per fidei-commissum liberalissime constituit.

Ex liberali communicatione Nobiliss. V. Dominic. Porsii IC. 2. Poematib. Henr. Porsii.

ADAM. THEOD. SIBERVS, Misnicus, Philologus, et Poeta.

Aemula virtutis condis, THEODORE, paternae
Carmina, queis Erato, que isque Thalia fauet.
Scilicet est docti non vltimagloria Vatis,
Consimilem natumprogener asse patri.

ADAMVS THEODORVS SIBERVS, optimi commatis Poetae illius ADAMI SIBERI, Gymnasii Grimmensis Rectoris filius, Grimmae natus est Anna Fusia matre, quam pater post Annae Heinemannae vxoris prioris Anno M. D. LII. partu extinctae obitum, triennio post superinduxerat.

Quanquam autem communi prouerbio Heroum filii noxae perhibeantur, eo quod patrum virtus in


page 123, image: s145

liberis non semper sit transs[?]endens, et haereditaria (prout innumera eius effati extant passim exempla) contrarium tamen hic adolescens ADAM. THEODORVS ab ineunte aetate in se se verum esse ingenua illa sua et magnae expectationis indole, primis etiam ab annis statim in iplo efflorescente, comprobauit. Neque ipsi optima optimi parentis educatio, atque ad verae pietatis, bonarumque literarum culturam manuductio defuit. Quae quidem vt ipsa ingenia, qualia Natura efficit, non efformat omnino, ita tamen ad naturales ingeniorum inclinationes excitandas, efformandasque necessaria esse videtur, vt sine huius ope et interuentu optima quaeque indoles interdum in deuium agatur, atque a Naturae scopo si non aberret omnino, in mores tamen, et vitae honestatem (extra quam artes sunt pene nullae) plurimum impingat.

Parente itaque doctissimo (e cuius Schola optime constituta prodierunt homines in omni eruditae facultatis genere exercitatissimi) literas, praesertim rem carminicam, velut cum ipso nutricis lacte instillante, M. D. LXIII., cum aetat. annum pater ageret XLIV., prima pietatis et artium rudimenta, tum Latinae pariter Graecaeque linguae tyrocinia partim in Schola oppidana, partim illustri in ludo (cuius alumnus integrum fuit sexennium) mature et feliciterarripuit. Postea Lipsiam, posteaque Ienam studiorum continuandorum gratia abiit, quorum primarius erat finis Iuris Ciuilis studium, quod ad vitae vsque finem amplexus est.

Nec minus in Poetica, nec minus in Oratoria facultate praeclaros fecit progressus, vt postmodum ab


page 124, image: s146

obitu parentis, inter collegas Scholae Grimmensis asscitus fuerit, vbi aliquandiu magno cui iuuentutis bono versatus Rostochium se denique contulit. Inde post aliquot annos inter Academiae Witebergensis professores cooptatus, ab An. M. D. XCIII. inclusiue per XXII. annos honestissimum publicae professionis munus obtinuit: primum quidem Poetices, deinde vero Graecae linguae, postremis denique annis Eloquentiae sacerdos constitutus. Quarum igitur rerum cognoscendarum amore, ac desiderio iam inde a puero tenebatur, earum penitius indagandarum, excolen darumque publicam iam prouinciam in Academiae Albiaeca nactus, nihil sibi commendatius, nihil acceptius esse passus fuit, quam vt in vtraque Cardinalium linguarum, Latinae, inquam et Graeca, tum reoratoria tradenda, exercendaque eam viam insisteret, qua quidem ad imitationem veterum, quoad fas esset, non obscure cum ipse aspiraret, tum alios opera sua adductos videret. In vtriusque igitur linguae tam Latina, quam Graecae asserenda antiquite, putitate que quid praestiterit, eruditiorum esto iudicium. Rationis itaque (quae tacita est oratio) et Orationis (quae loquens est ratio) genuinum illum, et summe necessarium vsum omni opera connectendum esse iudicauit. Neque sibi fructuosius vel ad veritatis cognitionem, vel ad sincerioris voluptatis vsuram accidere posse censuit, quam si cum ipsa antiquitate, et generosis illis animis sermones miscere, ex eorundemque consuetudine doctior, sapientiorque, imo (que totius rei caput sit) melior euadere satageret. Cuius ingenui sui instituti rationem redditurus sub auspicium professionis


page 125, image: s147

modo sibidelatae, oratione illa praeliminari, quam Non. Nouembr. Anno XCIII. Witebergae publice reciteuit, pulcro ceu specimine, quid sibide hisce ante dictis facultatibus, de diuina inprimis Poetice, esset animi, apprime exposuit.

Poeta ita que, Orator, et Philologus non vltimi subsellii hic SIBERVS etuditis dubium reliquit, vtrum docto patre doctior censendus foret. Tam erat carmine, quam stylo, tam Graecae, quam Latinae lingua excellens. Publicauit diuitis ingenii foeturam volumine primo, Anno M. DC. XVII., in quo leguntur Orationes: quarum I. de praestantia Poetices. 2. de Minerua, et commentitiis illis bonarum artium praesidibus, 3. Pro Philosophia. 4. Pro Christiano II. Electore Saxoniae. 5. De Academia Witebergensi, natalem centesimum primum celebrante. 6. de S. Stephano protomartyre. 7. de legibus Academicis. 8. Pro Philosophia, in actu Magisterii Philosophici recitata. 9. De Socrate. 10. Pro Demosthenis Olynthicaeprima, eodem Sibero interprete. 11. Narratio historiae de Abrahamo filium immolaturo Georg. Nyssae Episcopi. 12. ad Augustum Ducem Saxoniae gratulatio.

Expraefationibus eiusdem sunt: 1. in Passionale Adami Siberi patris. II. in Orationem de Minerua. III. in Orationem pro Philosophia. IV. in Hadr. Iunii Epitomen non Epitomen.

Ex Dissertationibus sunt: 1. Ad studiosos poetices numero V. 2. Ad studiosos linguae Graecae totidem. 3. ad studiosos Eloquentiae XVII.

Epistolarum sunt circiter XX.

Poemata denique partita sunt in Epica. 2. Elegiaca. 3. Odas. 4. Epigrammata. Quibus accessit Canticum


page 126, image: s148

Canticorum Salomonis ab eodem carmine redditum.

Sororium habuit Christoph. Schellenbergium, Poetam non minus celebrem, qui Philosophiae et Poeticae industria praestans vna cum hoc AD AMO THEODORO, affine, et ADAMO SIBERO, socero, singulis poetis, pulcerrimam trigam absoluit. Frater ipsi fuit Henricus Dionysius Siberus, Ecclesiae Sprottanae pastor, natu maior.

Caeterum AD. THEOD. hic SIBERVS, quod natura a feminis esset alienior, vitam produxit solitariam, et caelibem, vt, famulum praeter vnicum, neminem fere aleret, totus in iis impendio occupatus, quae iuuentutis studiis aliquando vsui esse possent. Academiae Rectoratum semel, Decanatum vero Philosophicum ter gessit. Autumno appetente Quartana correptus per integrum illud semestre decubuit, quoad tandem superueniente Apoplexia, nocte illa, quae festum Magorum praecedit, vitam isthanc reliquit Anno M. DC. XVI.

Nam cum Nonis Ianuar. Euangelij de Magis textum sibi praelegi curasset, atque cum duobus studiosis adolescentibus, qui ipsi aderant, pia et erudita colloqueuia habuisset super eodem illo textu, circa horam insuper noctis secundam nullum dedisset imbecillitatis indicium, mane ab iisdem adolescentibus inuentus est mortuus, cum quasi Annos aetat. compleuisset LIII.

Ex operibus Ad. Theod. Siberi. 2. amica communicatione Cl. V. Conr. Bachmanni.



page 127, image: s149

P. SCRIVERIVS, Belga, Philologus, et Poeta.

SCRIVERIVS docta quod carmen amabile penna
Scribit, ab hoc calami munere munus habet.
Fallor? an ipse melos ab Apolline scriba magistre
Excipit, et numeros instruit inde suos.

PETRVS SCRIVERIVS vitale munus hausit Harlemij in Belgio, Anno M. D. LXXVI. prid. Id. Ianuar.

Puerhaud infelicis ingenii ab Auunculo, liberis alioquin propriis orbato, parentibus familiam suam Ambstelrodamum transferentibus, Halemij retentus, studiisque liberalib. adductus fuit. Cornelii illius Schonaei, non infimi spiritus poetae (qui ob sacras aliquot Comoedias a se publicatas Terentii Christiani nomen consecutus est) praeceptoris felici informatione vsus est. Cum autem naturae instinctu Poetica mirifice delectaretur, sub tam desiderati magistri auspiciis in eo studiorum genere profecit plurimum. Quamuis igitur ad cognoscendum Ius Ciuile Lugdunum Batauorum Anno M. D. XC. IX. ablegaretur, genio tamen ad Musas inclinantiori id studii negligentius tractauit, vt aliis praeterea interuenientibus rationibus ad Forum, causasque agitandas permoueri non potuerit. Interea cum selectissimis eius aetatis ingeniis interiorem amicitiam coluit, vt etiam penes amplissimum illum Academiae Batauae curatorem, Ianum Dusam, magnam meruerit fidem


page 128, image: s150

itemque Illustri viro Scaligero admodum commendatus extiterit.

Anno M. D. XC. IX. Lugduni vxorem duxit. Et quanquam vitam priuatam, ac vere sibi viueret, nil-minus tamen Reipubl. literariae impigro labore vigiliisque ita quidem litauit, ut etiam emissis in vulgus excellentis ingenii monumentis hac opera non tam in publicum prodesset, quam ad nominis perennitatem aspiraret.

Ex amica communicatione Conr. Bachman. 2. Casp. Cunrad. millenar. 2.

ALEX. BODIVS, Scotus, Poeta.

Aoniae clarum BODIVS sibi nomen ab arte,
Inter vt Heroas connumeretur, habet.
Scilicet alta grauis locat intra Stemmata Virtus,
Vnde trahunt ortus Stemmata quaeque suos.

ALEXANDER BODIVS, Scotus, referente Ionstono, facili Genio ad omnem literarum, et virtutis cultum natus, eruditionis et ingenii poetici pulcerrimis relictis monumentis, peregrinatione etiam per magnam Europae partem bis obita clarus, praematura morte in florentis aetatis cursu raptus est IV. Id. April. Anno CHRISTI M. DCI. Eius Virtuti et Honori idem Ionstonus Poeta destinauit isthoc elogium omni marmore perennius futurum:



page 129, image: s151

Heroum genus antiquo de Stemmate auorum,
Quos tulit Heroum Martia terra parens.
Qui dedit Heroas diuina carminis arte,
Graecia queis felix, queis cluit et Latium.
Quique pari cultu diuas dedit Heroinas,
Quas fama illustres secula cana ferunt.
Ipse animis Heros et dio frontis honore
Heu nunc extinctum decolor vmbra notat.
Quid mirereigitur BODIVM hic spectarier? Inter
Heroas meruit iure tenere locum.
Ex heroib. Scoticis Ioan. Ionstoni.

IOAN. IONSTONVS, Scotus, Historicus, et Poeta.

Qui patrios pulcro describit carmine Reges
IONSTONVS, pulcro carmine dignus erit.
Obseruet celebres et Rex, et patria Vates,
Qui laudes Regum, qui patriaeque canunt.

IOANNES IONSTONVS, Abredonensis, Scotus, Historicus et Poeta doctissimus, ad exemplum clarissimi illius Historici et Poetae, Georgij Buchanani, popularis sui, dum in Germaniae, et Belgii Academiis, cum celeberrimis quibusque viris, viueret studia sua eleganter composuit. Imitatione igitur illustrium Poetarum, Ausonij, Micylli, Velij, Sabini, inprimis praedicti Buchanani, qui simili carmine Caesares Romanos, Germanosque, Reges quoque Scoticos prosecuti


page 130, image: s152

sunt, Inscriptiones suas Historicas Regum Scotorum adolescens adhuc adornauit. Recte enim iudicauit, Historiae seueritatem poetices suauitate vtiliter temperari, imo hoc ceu temperamento et mulso historico-poetico praestantia ingenia (qualia quidem numeris poeticis afficiuntur facilius) magnopere permoueri, atque vsque adeo ad vtilem pariter et iucundam lectionem induci. Id ipsum ergo in studiis suis imitari vnice studuit. In quibus antiquae Historiae Scoticae vestigia legens, praecipua rerum momenta, quae ad Actionem, et vsum maxime facere videbantur, quantum eo in operis genere fieri potuit, breuiter, et succincte annotauit.

Eos quapropter labores suos Sereniss. Regi Iacobo VI. iam pridem exhibitos, lectos, recensitos, et angusto ipsius iudicio probatos, postea auspiciis et autoritate Regia edidit, atque patrocinio Regiae ipsius Maiest. in publicam auram emisit; non quod autoristhaec sapientissimo Regi praecipue destinaret, sed vt per manus qu. regias traderentur Henrico Principi filio, qui ea tum florebat aetate, vt ingenium heroicum literis, et disciplinae cultu, salutaribus etiam institutis, pietatis prudentiae, atque omnis heroicae virtutis, exemplisque exhistoriis petitis tam domesticis, quam externis, excoleret, confirmaret. que, ex quibus omnibus procliue esset ipsi discernere inter Imperium et Tyrannidem.

Isthunc ergo IONSTONVM merito et iure imitari debebant aliarum Nationum, Germaniae inprimis, limatissima ingenia, quorum maxime interest, ne et illi Heroes, qui in Germania patria nostra,


page 131, image: s153

aliisque regionibus, magno numero, a multis hucusque seculis, tam Armis, quam Literis, floruerunt, caliginosa crassae obliuionis nocte premantur, aut penitus, sine grata ac memori posteritatis recordatione, obliterentur. Quod quidem IONSTONI huius Musa in asserendis, vindicandisque ab interitu Heroibus Scoticis praeclare admodum et laudabili aemulatione praestitit.

Edidit enim 1. Inscriptiones Historicas Regum Scotorum, continuata serie a primo Regni conditore, ad nostra tempora: quas carmine Elegiaco exsequitur. Prodiit hoc opus cum Iconibus omnium Regum, e familia Stuartorum, Ambstelrodami, Anno M. DC. II.

Eodem carminis genere Herbas Scoticas libello peculiari expediuit; qui typis descriptus est Lugduni Batauorum Anno M. DC. III.

Floruit amicitia virorum illuftrium, Ioseph. Scaeligeri, Iani Dusae, Dan Heinsii, et aliorum; qui ingenio et operibus IONSTONI carminibus insuper litarunt.

Ex operibus et praefationibus Io. Ionstoni.



page 132, image: s154

IOAN. IACOMOTVS, Gallus, Theologus, et Poeta Lyricus.

Diuini pandens IACOMOTVS dogmata verbi
Extat Arioniae gloria raralyrae.
Ergo Palaestinas colii, imo quod excolit artes,
Pro merito laudum munere diues ouat:

IOANNES IACOMOTVS, Barrensis, Gallus, Poeta Lyricus elegantissimus, a teneris, iuxta pietatem, ingenuas artes fideliter addiscendo animum multiplici eruditione, inprimis Musarum deliciis, impraegnauit, vt perceptis literis humanioribus ad Metaphysicas illas disciplinas, SS. inquam, Theologiae studium, felici remigio transfretauerit. Praeeunte itaque Pietate, comite Eruditione, tantum in virum, et quidem rerum mysticarum (quas sacras vocant) peritissimum euasit, vt dignus haberetur, cui honesta admodum statio apud Ecclesiam Geneuensem in Allobrogum finibus (in qua tot hactenus magni et eruditi viri floruerunt) decerneretur. Nec minus poetica dexteritate, carminisque lyrici praestantia nominis sui celebritati, Melpomene fauente, consuluit, vt maxime, secundum P. Melissum, eo in metri genere claruisse videatur. Floruit amicitia Theod. Bezae, P. Melissi, Iac. Lectii, Anton. Fay, et aliorum virorum clarissimorum; a quibus etiam publico carminis elogio meruit cohonestari. Scripsit, inter alia, Lamentationes Prophetae Ieremiae, variis


page 133, image: s155

lyrici metri generibus expeditas: quibus accesserunt aliquot II. S. Scripturae Caentica, videlicet 1. Canticum Mosis. 2. Canticum Deborae. 3. Canticum Dauidis. 4. Canticum Esaiae. 5. Canticum Ionae. 6. Canticum Salomonis. 7. Canticum B. M. Virginis. 8. Canticum Simeonis; cum aliis similibus. III. Idem A. Sadaeelis octosticha Gallica de inconstantissima huius mundi vanitate in Latinam lyrici carminis puritatem transtulit. IV. Concinauit etiam varia Carmina, quae vocat Lyrica, etc.

Ex poematib. Ioan. Iacomoti.

ALB. FRIDER. MELLEMANNVS. Marchicus, Poeta.

Hoc frustra nomen MELMANNVS non habet, imo,
Ipse quod est Vates melleus, omen haebet.
Inclyta SCHOSSERO si gaudet Marchia Vate,
MELMANNO laudes debet et illa suas.

ALBERTVS. FRIDERICVS MELLEMANNVS, Marchicus, natus est Berlini, Anno M. D. LXIIX. Parens illifuit Simon Mellemannus, causarum apud Berlinenses patronus, mater Eua Trazigerina. Christophorum fratrem habuit, mature fatis cedentem. Horum Mellemanni parentum monumentum literis erectum intueri libet Poematum lib. 11., cuius verba allegare non sit isthic inopportunum. Ita autem Berlini ad D. Nicolaum habetur:

Audite viui mortuum: Quo loco res vestrae sunt:
Meae fuerunt: Quo meae sunt: Vestrae aliquando


page 134, image: s156

Erunt: Nomen est mihi SIMONI MELLEM ANNO:
Vita fuit patrocinari causis forensibus: De Iure
Respondere: Consulere clientibus: Rebus publicis:
Viris Principibus: Anno Christi M. DC. XIIC.
Die XIX. Aprilis vacationem nactus: Annos LXIIX.
Natus: hic quiesco vna cum vxore multis virtutibus
Clarissima, EVA TRAZIGERINA: Qui cum in gratiam
Redii nunquaem: trium liberorum matre: quae
In aetatis flore, vix XXIX. Annos cum vixisset,
Anno Christi M. DC. LX. Die VII. Nouembris,
Defuncta est: ambo extremum illum diem, malis
Horribilem, bonis optabilem, faeustumque, cupide
Praestolamur: Haec cogitantes abitote, vosque
Ad mortem comparatote.

MELLEMANNVS igitur honestis parentibus ortus, a teneris, quod dicitur, vnguiculis Poeticum studium tenerrime amauit, eoque se se vnice oblectauit. Et quanquam ignobile promiscuumque vulgus, tumetiam agrestes animi non pauci, quamuis e nobili genere oriundi, similes inter lactucas, inertesque Alphesiboeos garrice ea quoque MELLEMANNI aetate (prout omni tempore fieri fere amat) auderent, Poeticam artem indignam, imo tantam minime esse, quam homines ingenui amplecti merito sequique debeant, imo vero diligentiam omnem eo conuertendam, vt vniuersa vitae functio ad quaestum et lucrum referatur, figmenta vero illa et steriles poeticae fabellae, tanquam proscriptae e ciuitate, procul fugiantur: nihilo-minus tamen, is, qua erat erga communes Musas animi pietate, atque constantia, istius-modi


page 135, image: s157

ardclionibus gerronibusque auscultandum minime putauit.

Istius igitur farinae im pudentissimis hominibus, qui obscoene satis iudicabant, laborem non in studiis illis subtilibus, atque argutis, sed contra potius in quaestuosis et vtilibus artibus insumendum esse: qui pro poeta um fabulis clamabanteuoluen das esse legum tabulas: qui pro aestiuis cicadis totam aestatem otiosa cantillatione transigentibus imitandas potius arbitrabantur laboriosas et impig as formicas, quae in venturam Hyemem itemque famem optima sibi sedulitare consulunt: qui non tam animi ornatus, quam corporis et rei familiaris habendem esse rationem: non tam iucunditate seductitia, inanique specul tione, quam reipsa atque vtilitate metienda esse studia: qui insuper grauiorum rerum tractationes, aut Legum cognitionem poeticis delinimentis, et carminis effingendi studio magnam partem im pediri, eosque animos Syrenib. illis et poeticis illecebris captos, irretitos, inescatosque ad communem mortalium societatem rerumque seriarum curam suscipiendam ineptos esse; at que vsque adeo, qui Poetas plerumque morosis, turbulentisque ingeniis praeditos esse, undique vndique, ex crassa ignorantia, ex scaeua arrogantia, ore atque animo barbaro, plenis, et iniquis faucib. deblaterabant; grauissimas hasce sequentes antitheses pro Poeseos dignitate militantes opponendas esse rectissime existimauit.

Principio itaque, cuilibet, etiam impudenter obtrectanti, cum existat notissimum, Homines nobiles, qui mercenarias operas, quaestumque aut lucrum turpe


page 136, image: s158

opifi cibus sectan dum relinquunt, iure optimo triuialiter educatis lippis et tonsoribus ante ferendos esse: quid obstabit, quo minus isthaec Poetica facultas, vt antiquitate vetustissima, ita ornatu pulcerrima, tum maxime quaestus et turpis lucri expers, alias inter honestissimas disciplinas locum inuenire debeat? Quid? quod ipsa deincepsetiam Poetica, si vera vtilitas excutiatur, immensos, et nullo aere comparandos fructus vberrime exhibeat; dum (praetes alias exquisitissimas diuinae illius artis laudes) non ad pueriles, inanes que ingeniorum lusus, sed ad grauissimos in com muni vita, et actionibus elegantibus vsus maxime inseruit. Haec enim multiplici eruditione animum ex colit, instruitque; selectissimorum in tota Latinitate verborum copiam et delectum offert; reconditam doctrinam suppeditat; sensus acuit; iudicium limat; sententiarum lumina suggerit; eloquentiam facundiamque format; memoriam roborat; leporis, venustatis, elegantiaeque omnis mater, et arbitra. Cum itaque insignis nulla oratio facile absque Poeticis flosculis, carminis venustate, grauitate, maiestateque consistere possit, imo omnes fere omnium aetatum scriptores maximum subsidium ex Poetica, orationeque numerosa auspicentur, ita vt etiam Bembus, Muretus, Osorius, et alii, qui omnibus fere numeris Oratores absoluti patrum memoria floruerunt, lectioni optimorum Poetarum non totos tantum se se adiecerint addixerintque, sed ipsi quoque in scribendis imitandisque carminibus magnopere laborarint, eo fine vt Poetica elegantia illustriores red diti, hac laude posteritati opportune


page 137, image: s159

se se commendarent: ecquid aliud ex hisce colligendum fuerit, quam diuinam carminis artem tantam esse, vt Poetis satis orisad dicendum, et pectoris ad docendum, abunde suppeditetur?

Quae ergo vtilitas praestantior? quis fructus vberior? quae oblectatio iucundior inueniri queat? quam si memoria, gloria, virtusque viri alicuius optime meriti etiam post obitum et cineres viua relinquatur, at que ad omnem posteritatem transmittatur immortalis? Certe hoc vtique lucrum, hoc foenus, hae denique vsurae futurae sunt longe maximae. Quid de voluptate incredibili asser endum, qua non saltem ipsi carminis autores summa suauitate perfunduntur, verum quicunque etiam Barbari, Tomitae, Getaeque capiuntur ita, vt magnam rei Musicaevim et virtutem (prout Nasonis Poetae funus acerbas Tomitanis lacrymas ex cussit) sentiant secum, tum quoque rhytmorum vulgarium dulcedini non parum debere se vbiuis profiteantur?

Tantum vero istud (quod obscoeno ore Poetis obiicitur) abest, vt Musarum cultores ad aliasres gerendas, aut forenses, politicasque, aut Ecclesiasticas, in habiles, et minus idonei haberi debeant, eo quod austeri, et morosi sint; vt potius contrarium possit ad oculum demonstrari, homines scilicet rebus alioquin et nego tiis grauissimis defatigatos ab hisce Poeticis deliciis abunde recreari, nouos spiritus, animosque resumere, imo honestissima isthac animi relaxatione a curis, et molestiis seuerioribus se se totos exonerare. Cuius reitestes (praeter Reges et Principes maximos) possunt produci ex omnibus facultatibus viri grauissimi, qui iuxta seueriorum


page 138, image: s160

artium studia Poeticis delitiis, ceu iucunda dulcedine, reliquam vitae amaritudinem vtiliter temperarunt. Quorum e numero inter Ictos floruerunt aetate superiori Alciatus, Gribaldus, Forcatulus, Mynsingerus, Pfeifferus, Beustius, Reusnerus: etc. qui Legum seueritatem amabili carminis solatio demulserunt. Et si quisquam illustre huius seculi exemplum in Icto maxime desideret, Poeticorum studiorum amantissimo, respiciat is saltem oculo venerabundo summum atque incompatabi em huius istius aetatis Ictum, Hermannum illum Vulteium, magni parentis maximum filium, qui vir amplissimus grauissimas inter lucubrationes, quib. rem literariam, inprimis iuridicam, exquisitissimis commentariis huc-usque illustrauit, aque prima velut iuuentute huc-usque ad tam laudatissimum senium, in conficiendis tam arduis negotiis, expediendis operosis admodum legationibus occupatissimus semper extitit, non dubitauit nupere etiam-nunc gemmeis verbis diserte profiteri, nullum in hocvsque tempus fere diem sibi sine Poeta abire. Quo etiam grauissimo effato quid dignius vir tantus in Poeseos, Poetarumque honorem eloqui potuisset? Ex Medicorum non minus familia latissima respiciat mihi aliquis magnificos illos Archiatros, Henr. Smetium, Ioan. Posthium, Ioan. Sambucum, et alios complures; qui quantum in vita voluptatis, et existimationis, post obitum vero gloriae e Poeticis literis retulerint, toti mundo literato est euidentissimum. Ex Theologis quoque praecipuis habemus tot Episcopos, e quorum numero Sidonius Apollinaris, etc. item Theod. Beza, Iacomotus, Artomedes, et innumeri fere alii, qui omnes et


page 139, image: s161

singuli quantas laudes e literarum P[?]ticarum du[?] cissima vsura reportarint, nemo nescit. Arguat quapropter nunc aliquis: Poetas, atque, adeo ad ciuiles conuersationes, actionesque minus accommodos esse: mehercle! is ipse non tantum Ictos, Medicos, Theologos, Philosophos, acerbe in simulabit, verum et Heroas Principes, et Reges, isti studio ad dictissimos, stultitiae nimis impudentis accusaturus est. Isti etiam cum MELLEMANNO, vel vnius Sophoclis exemplum opponemus, qui cum Tragaedias prouecta iam aetate scriptitasset, a domesticis desipientiae, et male administratae rei familiaris insimulatus, Iudicibus Tragaediam a se proxime conscriptam perlegendam obtulit, ipsorum sententiam requirens, an fabula ea a delirae mentis sene conscripta videretur? Qua perlecta totius Senatus suffragiis causa stetit, atque cum honore absolutus fuit.

Istis nunc atque aliis non-nullius momenti argumentis elegantibus MELLEMANNVS vbi pectus confirmasset contra eorum virus, qui diuinam Poeticen immerito summis iniuriis conuitiisque nefandis proscindunt, multo in coeptis alacrior perrexit, idque assidue egit, vt, si quando locus aliquis, ceu vocant, communis, ad manus veniret, eum versibus eleganter redditum proponeret.

Quo quidem instituto multa lusit festiuiuscule, eaque non absque exemplo grauissimorum ab omni pene aetate Philosophorum, quib. huc-usque consuetissimum fuit, iocis, facetiisque venustioribus (a quib. tamen obscoenitas et turpitudo abest) animi


page 140, image: s162

causa effusis[?] itae huius taedja saepenumero fallere. Qua occasione olim Horatius monuit, vt seriis iocosa interponantur, ac, vt Petronius de esu Glirium habet, papauere ac sesamo velut aspergantur. Neque tamen MELLEMANNVS hic omne, quod ipsi in buccam, et calamum venit, illico chartis illeuit, sed etiam ludicra carmina permulta, quae iuuenili aestu licentius deproperarat, incude poliuit, racemationeque instituta eorundem lasciuiam mature praesecuit, vt e tanta versuum depopulatione vix paucos retinuerit veluti poeticae istius stragis nuncios.

Caeterum, is insuper Poetica sua rudimenta Ictis grauissimis eius temporis dedicatione inscripsit, quorum priuatis quoque exemplis testatum facit, Iurisprudentiam Poetica dexteritate neutiquam impediri, sed vice versa magis, ob interiorem literum Musicarum cognitionem, praeter viros alios praestantissimos, etiam Christianum Distelmaierum, Dominum in Malsdorff, etc. Cancellarium Brandeburgicum, et Ioan, a Loben, Dominum in Ballensdorff, Magdeburgensis Archiepiscopat. Consiliarium, Ictos amplissimos, summos honores, et munia ardua consecutos esse.

Poemata MELLEMANNI prodierunt typis Berlinensibus, Anno M. D. X CI., quorum liber 1. continet: Epithalamia, 2. Epicedia, 3. Miscellanea, 4. Sententias et Apophtegmata, 5. Haedoporica, et similia.

Quibus accedit, Oratio de matrimonio literati. 2. Item Orationes II. D. Augusti Casaris ad marites, et caelibes.

Praeter egregios viros, Francis. Hildensaemum, Medicum,


page 141, image: s163

Brandeburgicum, et Poetam, Herman. Lipstorpium, Benedictum Mylium, etc.

Cl. Vir, C. Cunr adus Sil. MELLEMANNVM hisce eleganter commendat:

Esto Itibi nomen dederint vel mella, meleue!
Mellea reuera das, MELEMANNE, mele.

Ex poematib. et praefation. Mellemanni. 2. Millenar. 2. viror. illustr. C. Cunr ad. Sil.

GEORG THVRIVS, Vngarus, Poeta.

Thuricremis THVRIVS plus dulcia carmina donis,
Quae vel Arabs, vel fert terra Sabaea, canit.
Quis rigidos igitur nunc dicere Pannonas ausit,
Gens ea tam nitidi cum sit odoris amans?

PANNONICOS inter Poetas, merito quoque suo, Georgius Thurius, Vngarus, hoc loco recenseri debet. Is parente Paulo Thurio, qui magni illius Phil. Melanchtonis Witebergae auditor fuerat, viro literato, et matre e familia Bokesiorum editus, ad literas his auspiciis qu. natus est. Patruum habuit Mathiam Thurium, eruditione parenti haud multum imparem, quos eodem tumulo Szantouiae conditos esse liquet ex Epitaphiorum libro.

Georgius igitur hic sub Demetrio Karkouio, praeceptore, (cuius tumulum celebrat) et porro in celeberrimis Germaniae Academiis multiplici eruditione animum vbi excoluisset, Clarissimis viris illis, Th. Bezae, Barthol. Keckermanno, Simoni Sthenio, Ioan. Vlrico Bipontino,


page 142, image: s164

Melch. Adamo, et aliis, familiariter innotuit, a quibus carminum elogiis insuper honorifice affectus suit. Keckermannus, celebris ille Philosophus, vt ex carmine liquet, cundem THVRIVM, virum trium linguarum cardinalium peritia cultissimum nominare non dubitauit. Is ipse cum a teneris Apollinem et Musas secutus carmen non infeliciter, ex imitatione optimorum Poetarum, pangeret, Heydelbergae virtutis adoream, eruditionisque poeticae testimonium adeptus est a Nobilissimo Poetae, P. Melisso, Lauream eius temporibus solenniter imponente. Quam ipsi laudem Laureaemque praedicti viti coleberrimi euphemiis suis celebriorem, honoratioremque reddidere.

Scripsit Elegiarum librum 1.; e quibus facile apparet diligentam eum P. Lotichij Secundi lectorem fuisse. 2. Epitaphiae Cognatorum, et fratrum. 3. Epigrammata.

Ex poematib. Georgij Thurij, editis a Iphil. Pareo, amico nostro.

IOAN. FILITZKIVS, Vngarus, Poeta.

Commendas patriam non vanae laude, tuosque
Impariter scriptis, ô FILEFALVA, modis.
Legimus ingenuae, Vates, monumenta iuuentae,
Quanta senex olim carmina, quaeso, dabis?

IOANNES FILITZKIVS de Filefaluae, Vngarus, nobili genere pronatus natalium splendorem carminisdignitate


page 143, image: s165

velut superauit. A tenetis enim vriguiculis pietati, et bonarum artium studiis vtiliter imbutus, cum om nia in Vngariae arderent bellis intestinis, ex hac Turcis, ex illa parte Botzkaianis inuadentibus, Pragam mature se se contulit, vt eo in Gymnasio prouectus porro haud poenitendos faceret, multisque bonis et claris viris in oculis haberetur. Quando quidem igitur is maturo iudicio rectissime arbitraretur, DEVM bona sua prece et labore mortalib. vendere, optime statuit, ignauia, ac desidia artium nobiliorum peritiam minime comparari, diligentia contra et lucubrationibus difficilem quoque alias aditu Helicona superari. Interim non omnia, necsemper, nec sine discrimine quaelibet auide haurienda esse, sed vt rerum, ita verborum delectum non tantum in materia, sed et loco, sed et tempore esse interponendum idem apprime intellexit. Quibus factum, vt inter probatos maxime autores (prout iisdem pene verbis FILITZKIVS discipulis suis diligenter inculcat) optimae notae alioquin Poetas retulerit. Eos siquidem magistros csse censuit artium humaniorum, e quibus vberrima sermonis copia comparari, ex quorum ceu fauis et flosculis pulcerrimis delicatissimum mellificium componi possit. Quid? quod et Poeticam facultatem ipse edixerit gratiam longe maiorem non tantum in auribus intelligentium, sed et in animis percipientium relinquere, adeoque longe magis ad laudes inprimis DEI Opt. Max., tum Heroum decantandas, quam sermo, aut slylus alioquin commendare sustineat.



page 144, image: s166

Huc adde magnam partem non infimae tantum, sed et supremae cond tionis mortalium, eidem studio ab omni pene aetate, atque antiquitate litasse, tum ea occasione posteris in notuisse. Quos inter cultores, promotoresque diuinae Poetices haud inconcinnum fuerit, sanctissimum illum IEHOVAE Heroa Dauidem, Prophetam ac Psalmistam regium, Salomonem item Regem, eiusdem filium, mortalium sapientissimum, enum erare; qui quidem diuini Principes quantum ea in facultate, moderante coelitus gratia Spiritus SS., praestite[?]nt, e sacris paginis notissimum est. Hisce diuinis Regibus adde, si placet, e Gentilium tur ba Macedonem illum, totius orbis Herculem, Alexandrum Magnum: qui quantum suo iudicio Poesei tribuerit, vel ex eo superflue liquet, quod iuxta Qu. Curtium, et Plutarchum, Homeri poemata in medio grauissimorum bellorum aestu non tantum in deliciis habuit, sed instar thesauri omnium carissimi noctu capiti, et puluino supposuit. Eodem affectu D. Augustus Imp., nobile illud Poetarum par, Virgilium, in quam, at que Horatium, prosecutus est, eosdemque cum muneribus, tum honoribus amplissimis abunde cumulauit, Poeta ipse, quantumuis Imperator, inter optimos Poetas augustus, et optimus. Quibus praeclaris adeoque diuinis exemplis magis confirmatus FILITZKIVS tantum abesse demonstrauit, vt Poetica facultas Illustres viros ac Magnates minus condecere censenda veniat, vt potius consectarium in de emergat, neminem magnum, neminem sapientem, aut excellenter eruditum euasisse ex omni historiarum ac Philosophiae serie, qui diuinae huius artis praestantia facundiaque


page 145, image: s167

non insigniter promotum, adiutumque se se senserit. Quo fine Philosophorum magister, ipse Plato, Poetam parentem ac ducem sapientiae audacter nominat. Strabo etiam hancin rem, praeter autores alios grauissimos, arguit antiquiores primae cui dam Philosophiae viuendimores, affectionesque acceptas tulisse, posteriores vero solum Poetam sapientem dixisse, et iudicasse. Eandem facultatem recenti nuper testimonio literarum Princeps Scaliger mactauit, vt homines nullis Philosophorum praeceptis aut meliores, aut ciuiliores euadere posse, quam ex lectione vel vnici Maronis Poetae, disenisseme enunciarit.

His atque aliis plurimis, iisque speciosissimis, verissimisque argumentis FILITZKIVS haud temere persuasus Poeticam facultatem vnice intra praecordia sua et viscera recepit, vnice dissuauiatus vnice etiam discipulis suisinstillare pro virili annisus est. Ea igiturspe, et literarum musicarum amore plenus, acceptis, vt videtur, Pragae, in fidem suam illustribus discipulis, generosis adolescentibus, Baronibus ab Hoddiegoua, etc. in Germaniam, tanquam communium artium literarumque nutriculam famosissimam, porro, ad vberiorem ingenii culturam, concessurus, initio, habita ratione cum aetatis, tum captus discipulorum suorum, Herbornam, Nassouiorum Gymnasium celebre, Anno M. DC. V. Mense Iunio sese contulit. Eolocibono tempore magno satis suorum suique ipsius cum fructu collocato, viris inprimis hinc-inde clarissimis in amicitiam pellectis, ad Athenas deinceps Hassiacas, quae Marpurgi sunt, perrexit, vbi primitias suas Pocticas


page 146, image: s168

cum almae Vniuersitatis applausu publicauit. In quod opus leguntur excellentissimor. eius Acad. tum virorum, Rod. Goclenii senioris, Herman. Kirchneri, Casp. Sturmii, Ioan. Pincieri etc. acclamationes: quorum illud Goclenii Philosophi, vt breue, sic accuratum, FILITZKIO datum nimis ex merito elogium isthic nobis, in gratiam amicilectoris, interseratur.

Sic autem ad Emptorem libelli Philosophus:
Quaeris IO ANNIS carmen sit quale FILITZKI.
Et nitidum verbis, et graue rebus, habes.

In eiusdem eadem Poetica specimina leguntur quoque Simonis Sthenii, Heydelbergensis Acad., et Ludouici Lucii professoris Acad. Basiliensis, euphemiae, vt Fly LITZKIVM dubio omni procul non minus Hedelbergae, quam Basileae studiis humanioribus praeclaram operam dedisse verisimile sit. Idem fere euincere videtut amicissima illa necessitudo, quae FILITZKIO cum celeberrimis viris Georg. Remo, et Conr. Rittershusio intercessit, vt eundem simul etiam in Academia Noricorum Altorfina stetisse persuadeamur.

Caeterum, is praeter humaniorum literarum, Poetices inprimis, studia, haud superficialiter degustata, aetate prouectior adie cit porro animum ad cognoscenda SS. Theologiae mysteria. In qua quidem diuina scientia eo eruditionis perrexit, vt ad gradum, et honores summos Metaphysicae illius facultaris grauissimae (quales quidem in Academiis confer untur) haud segniter aspirare visus sit. Eius denique in pietatem Christianam, studia humanitatis, et poetices, inprimis amor at que animus, constantia vero, fides, et obseruantia erga patriam, atque amicos,


page 147, image: s169

satis ex poematibus autoris, ceu viuis testibus, cum praelegomenis, precibusque annexis luculentissime cuiuis apparent.

Libellos poeticos, quos tum quidem euulgauit, partitus est in carmina 1. Genethliaca. 2. Gratulatoriae. 3. Propemptica. 4. Philothesia. 5. Symbola. 6. Prosphoneses. 7. Epithalamia. 8. Paramythetica. 9. Funebria. 10. Epigrammata denique miscella, tam Latina quam Graeca.

Ex poematibus et praefationibus Ioan. FILITZKII.

IOAN. BERNHARDVS, L.B. Kunovvitius, Morauus, Poeta.

KVNWITIO sacros instillauereliquores
Aoniae, Phoebo praecipiente, Deae.
Hinc illustre genus sacris commendat ab ausis,
Praeque rudi Vates nobilitate colit.

POetices Musarumque studium, vsque adeo ortu diuinum, antiquitate venerandum, praestantia et nobilitate entheum ac praeclarum esse, non solum ab omni pene hominum memoria contestati sunt autores, et viri literarum dignitate spectatissimi, sed et ipsi Imperatores olim Augustissimi, sed et Reges Principesque potentissimi, sed et Illustres Generosique Heroes ac Dynastae coplures elegantissimis in medio relictis carminib atque aliis Poeticarum lucubrationum


page 148, image: s170

speciminibus passim huc-vsque euicerunt. Quorum e catalogo isthac aetate, insigni suo merito, recensendus nobis occurrit vere Illustris, Generosissimusque, IOANNES BERNARDVS, L. B. a Kunovvitz. etc. Illustr. et generosiss. illius Ioan. Theodorici a Kunovvitz, Domini in Ostravv, Kunovvitz, et Laucka etc. S. Caes. et Regiae olim Maiestat. Rudolphi II. Consiliarii, filius vnicus. Is generosis admodum parentibus felici syderum positu in Morauia, Arce Kunovvitiorum haereditaria, editus, a primis confestim crepundiis in veris illis et cardinalibus virtutibus praedictorum parentum cura fuit educatus, optimeiudicantium, generis alioquin splendorem, et nobilitatem nullam esse, nisi inprimis Pietate, Virtute, et Humanitate (quam Eruditionem indigetamus) commendetur, stabiliaturque. Adolescens igitur vbi diuinam atque fertilem admodum indolem multis documentis comprobasset, Cl. atque doctissimo viro, Georg. Weyrachio, Silesio, poetaeitidem optimo, praeceptori domestico, peropportune in disciplinam datus est. Sub cuius fideli institutione magis magisque effloruit ingenium KVNOVITII. Accedente itaque aetate, et iactis pietatis bonarumque artium initiis, ex Morauia in celebrem illam Scholam Nassiouicam, quae Herbornae est, pedem transposuit, vt eo in loco, aliisque celebrioribus Germaniae Academiis iis literis atque studiis animum ad suscipiendum aliquando patrium regimen, honoresque, et munia amplissima, quae ipsum iam tum exspectabant, interea velut praepararet. Herbornae cum insigni in literis progressu tempus vtiliter posuisset, ad nominatissimam illam vicinam


page 149, image: s171

Marpurgensem Academiam, Genio duce, Weyrachio praeeunte, porro progressus est.

Abhinc circa Annum M. DC. XIV. in Academiam Rauracorum veterem, quae Basileae est, insuper perrexit. Quo in loco praecipue diuinum, et ad rem inprimis metricam inclinantissimum KVNOWITII ingenium clarissimis quibusque viris cum admiratione innotuit. Inscripti ipsi fuerunt inibi complures libelli poetici, quod is ex illustri sanguine oriundus diuinam illam facultatem tantopere deperiret.

Cum itaque Claerissimus vir, I. Iac. Grasserus, Com. Pal., vigore atque autoritate priuilegiorum sibi indultorum, duobus Poetices Candidatis in Basiliensi Athenaeo Lauream solenniter impositurus esset, hunc L. B. KVNOWITIVM ad hocce sacrum publice peragendum inprimis elegit, qui in splendida Baronum et Nobilium, et totius Academiae panegyri, iuxta Illustriss. Principem Bronscensem, Polonum, tum praesentem, conuictorem, et amicum suum, suamanu Apollinares illas coronas candidatorum temporibus distribueret.

Ea Virtute et Eruditione, qua cum doctissimis iam tum certare poterat, mactus KVNOWITIVS, Musas, indiuiduas hactenus nutriculas et socias, in Gallias potro comites secum assumpsit, quibus cum tot horulas, imo tot dies etiam integros suauissimo fregit.

Quae igitur KVNOWITIO semel in medullis haeserat diuina facultas, ab eo quoque, matrimonio deinceps illustri, honoribus ac dignitatibus amplissimis prouecto, auelli nunquam potuit. Demortuo


page 150, image: s172

enim p. m. Illustri Heroe, Theodorico Kunovvitio, parente dulcissimo, tantum abest. vt grauiores intercuras et negotia, haeres ipse tot bonorum vnicus, et quidem, si quis alius, dignissimus, iam Musarum suarum (prout sinistre plerique faciunt) curam abiecerit, vt magis in earundem sacra penitus iurarit, amaenissimam illam atque honestissimam animi recreationem semper arbitratus, quae quidem e poeticis literis, earundemque amabili suauitate peti posset. Postquam ergo tempestate, heil nimis fatali, atque atroci, Bohemica ista superiobus annis ingruente, vna cum aliis Bohemiae, Morauiaeque Dynastis haud paucis, relictis domi tot ditissimis hostispoliis, praediis, pagis, arcibusque in exilium abeundum sibi, idque diuturnum, videret, saepenumero visu fuit grauissimam isthanc animi aegtitudinem ac curam, suorum praecipue iacturam, haud alio potiori remedio subleuare, quam fuauissimo carminum alloquio. Neque ipse solum lectissimorum carminum (ad obsolera enim et hiulca non ferebatur) assiduus lector, ad miratorque erat: verum enim verum ex ingenio fertili, atque fertilitate ingeniosa saepiuscule aliquid inter manus decidebat, pangebatque, quod tu non nisi magna cum voluptate legeres, alteriusque praestantissimi culusdam Poetae venam iurares.

Illis atque aliis Virtutis et Eruditionis melioris ornamentis splendidior seipso, hoc est, haereditariis alioquin illustribus illis titulis, redditus KVNOWITIVS, ad regia paulo post et amplissima molimina fuit adhibitus: quae ipsi etiam apud


page 151, image: s173

aemulos inuidiam ista tempestate facile pepegerunt.

Humanissimus quapropter, et eruditissimus Heros, non modo generis gloria sibi aequales, sed et inferioris conditionis, vel etiam literis egregie excultos homines, suo illo illustri exemplo ad humanitatem, et amaenissimum illud Musarum studium excitare, commouereque abunde sustineat: a quo ipse etiam (vt nihil equidem diffitear) Musas ardentius amare, Carmina, tersa inprimis, et emaculata, impensius aestimare coepi. Noui literatissimum Baronem sola vel eruditorum virorum in familiaribus colloquiis (ad quae pro sua humanitate libentissime descendit) facta mentione suauissime affici: Reperi eundem humanissimum Dynastam non vna vice, sed oreberrime literis Poericis magnam partem apprime se se oblectantem, ac velut inuoluentem. Inueni denique Illustrem virum Vatem, non semel, sed crebrius, expeditos aliquot versiculos facili et polita vena in chaitam coniicientem: quibus recitatis non autor ipse tantum, sed et auditores astantes singulari animi perfundebantur voluptate. Quorum illustrium speciminum elegantia aliquot documentaatque carminum exempla, ab ipsomet inter manus exarata, inpraesentiarum, in gratiam Lectoris, ist hoc in proscenium adduceremus, nisi ipsi Illustri Vati, qui quidem ab eo tempore elaboratiora alia interea pepigit, et huic pagellae iniuria aliqua fieret.

Quod igitur superest: quanquam truculenta, imo barbara istius seculi tempestas tantum


page 152, image: s174

non hactenus ingeniis priuatis, sed et Dynastis, sed et ipsis Principibus interitum minetur: nihilo-secius tamen intercidere aut perire gloria, et grata memoria illius nulla aetate, quamuis impetuosa, vnquam poterit, qui quidem (velut Illustris hic KVNOWITIVS) sic animum aeternis illis literis extulerit, tum rarissimi alias momenti specimina perenni Musarum sacrario inscripserit. Qua eleganti occasione nos superioribus annis Memoriae tam diuini Herois, et Vatis, inter Epigrammata nostra, sequens Illustri KVNOWITIO

Virtutis ac Honoris ipsius immortalis igitur,
--- In veri monumentum, et pignus aemoris,
extare voluimus:
Quamlibet hoc tristi, KVNOWITZI, turbine rerum
Mars tibi magnificas depopulauit opes.
Tu tamen es diues: Nullus, quibus affluis, vnquaem
Ingenij largas auferet hostis opes.



page 153, image: s175

GEORG. WEYRACHIVS, Silesius, Poeta.

Balsameum spirant et gratithuris odorem
Carmina, WEYRACHIVS quae bonus autor haebet.
Delectat nares odor optimus: optima mentem
Dulcibus illecebris carmina mistaiuuant.

GEORGIVS WEYRACHIVS, Silesius, Poetae non infelix, vere Illustris illius Baronis ac Domini, Ioannis Bernardi Kunovvitij, Poetae itidem arguti, et eruditi ephorus fuit. Cum quo e Morauia in Germaniam, studiorum id temporis, nunc bellorum, matrem, transiens, Gymnasium primo Herbornense, dein Athenas Marpurgenses, et post Basilienses quoque magno et multo studiorum quase, qua discipulum generosum, cum fructu salutauit. Qui sicubi generosum generosae indolis iuuenem, quem sub inspectione habebat, videret haud ignauis equis ad omne genus virtutis, literarum inprimis poeticarum decus et palmam contendere, conuenientiffimum fore arbitratus est, si ea, quae vterque nunc deperiret, studia generoso iuueni sibique magis magisque a regia antiquitate, spiritus magnanimitate, rerum et verborum elegantia, summo denique apud omnes aetates respectu, et cultu redderet commendatissima. Etsi autem nobilis equus calcaribus haud indigebat, sequentia nihilo-secius tamen incentiua non putabat esse non saepius adhibenda. Exorsus


page 154, image: s176

igitur hic WEYRACHIVS de rei Musicae laudibus, inprimis intrepide astruxit, sicut ab omni pene aetare literae poeticae Regibus et Magnatibus fuissent commendatissimae, ita Principum ingeniis non esse non posse casdem conuenientissimas. Principio. n. (quae WEYRACHII pene verba sunt) liquido constare existimat, Poetas ad magna omnia natos esse, animi vix vnquam ita humi deiectis, vt non grauissima concipiant molimina, atque ad Dei Opt. Max. laudes, tum Heroum res gestas decantandas exsurgant. Hinc omnium optime id hominum politiorum genus Principum tam institutioni, quam conuersationi praeesse conueniebat, vt qui natiua ingenii vi et acie Heroicos spiritus acuere, atque ad magna quaeque incitamento esse optime queant. Quem morem etiam antiquissimis Regib. obseruatum fuisse, vt Regii adolescentes sub Poetis praeceptoribus in omni virtute et literatura erudirentur, notum est ex Lini illius Poetae vetustissimi vita, qui Herculem orbis et monstrorum domitorem literas lyramque docuit. Sic Ennius pater Scipionem Africanum, cuius ent in tumulo poni post mortem meruit, simillter erudiisse euincitur. Sic Imperatorum oculus ile Octauianus Augustus, Virgilij, et Horatij poetarum, quos ambos in deliciis vnice habuit, conuersationi, eruditionique tantum trib[?]t, vt nihil supra. Sic Alexander Magnus etiam in medio grauissimarum expeditionum aestu tantum diu ante defuncti Homeri praeceptis et numeris tribuit, vt eius opera, auro, thesauroque omni longe cariora, creberrime lectitaret, adeoque noctu etiam puluinaribus et capiti supponeret.



page 155, image: s177

Sic Gratianus Imp. Ausonio poeta informatore vsus est, quem postea ad exquisitos Romani Consulatus honores splendidissime euexit, in tantum adhuc magistrum memorac gratus. Ervt vnicum, WEYRACHIO praeeunte, e recentibus exemplis afferamus, sic nuper Britanniarum Rex sapientissimus, Iacobus, Georg Buchanani, Scoti, Poetae diserrissimi, atque intet suos facile incomparabilis, multiplici et saluberrima eruditione animum ex colere non dubitanit.

Praesupposita ita isthac Poetarum ingeniositate, ortusque diuina praerogatiua, probatissimos esse porro Poetarum mores, animosque, adulari aut turpiter assentari nescios, non difficile fuerit obiter demonstrare. Musica enim ingenia cum natura sua recta, atque erecta sint, (Musae siquidem candorem maxime omnium probant) felici syderum positu nata, atque ad omnem ingenuitatem procliuissima, adulatores, assentatoresque, vt eiusce-modi farinae muscas aulicas, ignauos inertesque fucos, nequaquam ferte possunt. Qua eleganti occasione Princeps aliquis si Poetae conuersatione vtatur, facile assuescet

_____curuum discernere recto,

virtutes heroicas et molimina regia imitari, ad ulatores vero, et istius-modi vitiosos errones, cane peius et angue, cauere, fraudesque ipsorum declinare. Cui effato illud Flacci fauet:

_____ Si carmina condes,
Nunquam te fallant animi sub vulpe latentes.

Quid vero de amabilissima Poetarum elegantia, et elegantissima amabilitate (lacte enim et melle Poetas pasci canit Pindarus) in transcursu notabimus?



page 156, image: s178

Illorum carmina cum non nisi Charitas, Veneres, Cupidines, Gratias, Camaenas, Musasque vndique spirent, in quibus suauissimae illae Diuae manus abluerunt, ecquis non eam elegantiam venetur, eam oblectationem impendio quaerat? Quis tot lacteas voculas, tot aureas sententias, tot gemmea exempla, totque incentiua et paraenetica insignia in neruosis illis Poetarum contextibus vndique tripudiantia non videat, non admiretur? Quis, inter autores inmuneros alios, Petronium non audiat, qui Poeticum partum asserit mentem edere non posse, nisi ingenti literarum flumine sit inundata? Quis Erasmum redarguat? qui Poeticam affirmat nihil esse aliud, quam ex omnium disciplinarum deliciis, ac medullis conditam placentam, imo ex selectissimis quibusque floribus compositum mellificium. Quis diuino Melanchtoni repugnet? qui ingenue profitetur, post sacras literas nulla se quidem nouisse scripta, quae plus animos hominum penetrent, quam scripta Poetarum, inprimis Tragicorum. Quis ingenuae isthuic Melanchtonis sententiae Octauiam illum Imperatricem, D. Augusti coniugem, tacite subscripsisse non asserat? quae, quam alte hominum animis diuina illa carminum vis illabatur, suo illo animi deliquio abunde testatum reddidit, quando ex recitatione Maronis, Poetarum Augusti, animo defecisse visa est.

Quis eandem diuinam Poetices energeian cum D. Augustino non confiteatur, expertusque sit? qui, sine lacrymis IV. Virgilianae Aeneid. librum a se legi non posse, diserte prodidit. Quicunque igitur iste sit, qui sacrum, et cordatum Poetam (rude alioquin pecus istud, Boeoti potius quam Poetae procul hinc


page 157, image: s179

facessant) nuda tantum atque inania verba in numeros cogere, fabulas somniare, atque adeo inutile terrae pondus esse arguat, naeis, vel rudis sit, oportet, qui Poetarum mysteria ne primis, vt aiunt, attigerit labellis: vel calumniator sit, necesse est, qui sciens-prudens ab omni aetate diuinam iudicatam illam artem temerarie proscindat; vel denique mente captum esse verisimile sit, qui in media luce artium clarissimarum, Poesews praesertim, noctem aut tenebras e Thersitico ingenio suo immortali illi scientiae inducere, aut affricare ausit. Viderint ergo ea occasione Thrasones, Gnathonesque, imo Reguli aulici, quam tyrannidem in insontem Poeticam exerceant, qua fraude Magnatum animos circumueniant, dum saepenumero Poetas a Principum amicitia, Principes a Poetarum conuersatione iniquissima aemulatione abarcent, excluduntque. Viderint contemptores, et Eratosthenis istius simii, Poeticen aniles nugas esse garrientes; quo pacto metamorphoses humanas a Poetis apprime delineatas videant, cum verus et genuinus Poeta omnes scientiae suae vires ad emolumentum vitae et prudentiae humanae dirigat, mores, casus, vicissitudinesque populorum, particulariumque hominum tanquam in amplissimo theatro, tanquam in nitidissimo speculo oculis omnium euidentissime exhibeat, imo longe maiori cum voluptate feliciorique impressione instillet. Neque haec omnia alio sine a Poetis (quorum proprium est secundum Flaccum prodesse, et delectare) praescribuntur, quam vt homines a vitiis ad virtutem, a malitia adfrugem redigantur. Isthic tibi seritur, tibi metitur. Habes


page 158, image: s180

igitur Poetas, si pecces, vitae tuae accusatores, si egregie faxis, laudatores; si ad virtutem contendas, hortatores, si deflectas, stimulatores. Habes in iis, quae imiteris, habes, quae itidem procul auerseris. Adisis ergo Poetas, quisquieres, quisquis virtutem ac literaturam amas. Nec obstare potest, quod quidam de gentilitiis istis nominibus, Poetis vsitatis, arguunt, Ethoicis ea vocabula, atque idola, potius, quam Christianis conuenire, exemp o Hieron. Vidae, et Georg. Fabritij Chemnicensis elegantis memoriae poetarum, qui, inter alios, Ethnicismos istos e Poetica omnino tollendos esse voluerunt: cum de industria videamus optimos quosque, et optime Christianos Poetas, nihil nisi Deos, Deasque, semideos item, Hectoras, Achilles, Aenaeas, Parides, Agamemnonas, imo Imperatores, Reges, Duces, Principesque viros in carminibus suis creberrime et cum numero allegare, non alio argumento, quam quod Poetica ad res magnas a DEO Opt. Max. hominum ingeniis indulta, atque inspirata sit. Qua vel sola occasione Principibus viris, si non alias ob grauissimas rationes, Poetae debebant esse familiarissimi, quod ex ipsorum sententiis, dictis, verbis personisque (quas repraesentant) Principes maxime aeterna praecepta desumere satagant, se vincendi inprimis, hostem profligandi, subditos regendi, patriamque conseruandi, et quae alia ad bene viuendum historiae poeticae cum cumulo quam plu[?]ma suppeditant, et magnis inprimis viris, qui ad clauum Reip. sedent, legendae veniunt. Accedit amplius, siquidem Regum et Principum animi variis alias illecebris ac deliciis a virtutum calle facile seducantur, inueneruntviam magistri


page 159, image: s181

illi omnis sapientiae, Poetae, qua pulcerrimis in medium adductis allegoriis, fabulis, ac transmutationibus sapientiae suae multiplicis arcana inuoluerent, eoque pacto heroicis ingeniis, multis auocamentis alioquin expositis, elegantem sententiosumque carminis contextum multis venustissimis florib. ceu mellificium exornatum, aut mulsum aliquod artificioso et ad palatum accommodato sapore eo felicius propinarent. Neque etiam fortius aliud calcar ad virtutum, honorumque fastigia, maiorum imo praeclara facinora, quod praesentius instiget, habuerunt veteres, quam carminis heroicos motus, et numeris astrictam harmoniam. Sic Cretes ad citharae modulos dimicarunt, et Lacedaemonij, antequam pugnam inierunt, Musis prius litarunt. Sic Germani veteres, antiquae virtutis, fortitudinisque homines, Regum Ducumque suorum res gestas non literis, sed numeris salte m rythmicis commendabant, vt ad eorum omnium recitationem iuuentus ad praeclara quaeque facinora perpetranda, maiorumque vestigia premenda vtiliter instigaretur.

Sic clarissimus Heros, Mathias Rex Hungaria, ad veterum heroum facinora fidibus decantata fertur non corpore solum, sed animis tripudiasse quoque, exemplum Achillis secutus, qui Ducum insignium laudes cithara exprimebat. Vt nihil isthic de eo dicamus, veteres eosdem Orpheo, Arioni, Amphioni, et Poetis aliis summis, tantum honoris detulisse, vt ad eorundem Musicos cantus stupefactas fuisse feras, saxa, et syluas concurrisse, flumina immota stetisse, marinaque monstra delenita


page 160, image: s182

esse, publicis literarum monumentis inscripserint: non aliud intelligentes, quam tantam esse vim literarum poeticarum, quae res ingentes, et incredibiles praestare plusquam satagat. Hanc in rem praeterea Tyrtaeum vatem, ducem contra Messemos nominatum fuisse acceptimus. Qua expeditione feliciter peracta Spartani publica lege edixerunt, vt castrametatione facta milites ad tentoria regia confluerent, et Tyrtaei illius Carmen audirent, quo, velut Molij, Panacaea, aut Nepenthes remedio, exsuscitati contra hostes intrepide ingruerent.

Porro quantum Poetae Magnatas ad solidae gloriae desiderium incendunt, tantum eosdem etiam a vitiis absterrere satagunt, nisi eo exgrege Princeps aliquis malit publice nomen suum carminis stigmate, satyra, aut iambo, aut epigrammate traductum legere. Quale quidem Iulius Casar Imp., cum ei olim e carmine Catulliano inustum esset, non minus docte dissimulauit, dubio procul mores etiam in melius emendauit, quando eodem die (vt est in Catulli vita) Poetam ad mensam esse iussit, tantum abest, vt eundem odio prosecutus sit. Hinc tritum illud:

_____ Genus irritabile Vatum:

quasi Horatius hic cum Platone moneat, ne quis hominem Poetam lacessat, nisi iambos experiri mauelit. Vel vt alii communi dicterio pronunciant: Theologos, Poetas, et Historicos minime irritandos esse, nisi quis aut audire, aut legerepublice malit, quae nolit. Cum igitur tanta vis Poeseos, tanta carminis sit efficacia, vt Principum animos, propositis in medium


page 161, image: s183

omnis generis exemplis elegantissimis, prout verb. gr. est illud Phaetontis, Icari, Midae; praeter innumera ferme alia, flectere, atque inclinare quo quo versum valeat, ecquis iam nunc cum Strabone Poetas vitae magistros, et correctores esse negabit? Quis Poetas aurium, animorumque imperatores, nisi Aristrachus aliquis impudens, non indigetabit? Haec ipsa compulerunt viros heroas et omni aetate celeberrimos, vt hanc, si possent, facultatem aut ipsi excolerent, aut, si minus ingenium ipsis foret musicum, magni ad minus semper facerent. Sic Plato, sic Aristoteles, sic Cicero, Cato, Varro, Plinius, Senecae, atque alii philosophi maximi, et si ex professo, vt aiunt, facultatem eam amplexi non sint, Poetae tamen, aut ad minimum tam diuinae scientiae cultores esse, et haberi maluerunt. Sic inprimis inuictissimi Impp. Iulius, Augustus, Hadrianus, Gratianus, Carol. Magnus, Carol. IV, Sigismundus, Maximilianus, aliique complures Poeticam exercuerunt. Sic, vt ex sacris liquet, Moses, Dauid, Salomon, Reges: Iesaias et Ieremias; Prophetae: Poeticam sacram Ethnicis postea commendarunt. Sic ex Romanis Pontificibus Pius II., qui in Concilio Basiliensi Laurea publice inauguratus fuit; ex patrib. v. Lactantius, Tertullianus, Cyprianus, Ambrosius, Damascenus, Fulgentius, etc. diuinum istud studium in medullis habuerunt. Et vt isthoc in summa aspergatur, quod si nullum aliud illustre exemplum, quodque Heroas maxime conuinceret, suppeteret, sufficeret illud omnium instar, et quod recentis memoriae isthoc seculo omnium in oculis versatur, sufficeret, inquam, sapientissimum seculi huius Principem, Mauritium, Hassiae Landgrauium, ab incuntibus


page 162, image: s184

annis diuinam hanc poetices scientiam cum ipso pene lacte imbibisse; qua quidem elegantissima eruditione Magnanimus Princeps iam a multis annis praeomnibus pene eruditissimis huius aetatis viris felicissime eminet, excellitque, tot illustrissimis specimmibus poeticis Illustriss. eius Celsitud. publice extantibus, vt merito Celfissimus Princeps Poetarum elegantiorum pater, imo rectissime Phoebus-Apollo dici plusquam promereatur. Per Mineruam! hic Principum, si quis alius, literatissimus Princeps, omnium optime testimonium perhibere queat, magno illo suo exemplo, quidnam a Poetis maxime, eorundemque inuicto stylo exspectandum fuerit. Nullae itaque literae, nulla monumenta carminibus diuturniora esse, non tam res ipsa, quam secula ipsa loquuntur. Quis enim de Helenae raptu, de excidio Treiae, de Achillis, et Hectoris fortitudine, de Vlyssis itineribus, Nestoris eloquentia et senio, Helenes etiam et Paridis leuitate cognouisset absque literis? Qua poeticorum scriptorum probe intellecta immortalitate, Alexander ille Magnus, alter orbis Hercules, Achilli inuidisse scribitur, quod Homerico elog oimmortalitatem consecutus foret; diserte insuper professus, malle se se Homeri Thersiten esse, quam Choerili Achillem.

Heroicum iccirco ac memorabile pactum istud fuit, quod Hercules cum Musis sanxisse perhibetur, cuius veneranda isthaec esset reciprocatio, vt scilic. Hercules Musas in patrocinium ac tutelam reciperet, Musae contra Herculis, et eius nomine Heroum illustrium res praeclare gestas aeterna carminis memoria


page 163, image: s185

ad omnem posteritatem vsque transscriberent.

Hoc, hoc, inquam, Herculis et Musarum sacramentum religiose vid ntur potentissimi, sapientissimique ab omni pene aetate Reges, et Principes obseru sse, vt ii, quo sublimiores fuerint, eo magis Poetarum lectioni, eruditioni, conuersationique detulerint.

Exemplo est D. Augustus, Imperatorum facile augustissimus, qui gloriam suam Poetarum Carminumque beneficio longe augustiorem reddidit. Is ecce! cuius maiestas omne pene humanum fastigium erat supergressa, tanto honore Poetas semper affecit, vt P. Virgilii Maronis natalem summa cum reuerentia quotannis celeb auerit.

Quis nescit Alexandrum itidem Magnum, Regem facile maximum, prae insatiabili gloriositatis desiderio cum Homeri poematibus cubitum iuisse, cum iisdem surrexisse, cum iisdem militasse, et discubuisse? Quem fugit, eundem Alexandrum, cum Thebas euerteret, Pindari Poetae laribus vnice parcere iussisse, isthac inscriptione aedibus addita: Quis non audiuit, septem Graeciae ciuitates super Homeri patria in certamen descendisse, ipsique Poetae, velut inter diuos scripto, delubra posuisse?

Quis Phalarim Agrigentinum Stesichoro Poetae diuinos honores decreuisse. Scipionem Africanum Ennium in sepulcro proprio tumulasse: D. Augustum Imp. Aeneidos combustionem carmine deplorasse: Alexandrum Seueram


page 164, image: s186

Imp. Poetas in lectulo euoluisse: Honorium atque Arcadium inter alia amoris testimonia Claeudiano Poetae statuam erexisse: Domitianum denique Statium Poetam conuiuio splendido excepisse, eumque ea solennitate in Poetam magnificentissime coronasse, ecquis, inquam, eruditiorum est, qui ignoret, aut contem nere ausit?

Pro coronide, memorabile illud est, quod de Alphonso Rege, historiae prodiderunt, poetarum amantissimo. Is, cum expeditionein in Pelignos suscepisset, tetigissetque Ouidii vatis patriam; loco reuerenter salutato gratias egit, quod suo e gremio tantum Poetam produxisset. Qui cum eo loci in Poetae laudes prolixus fuisset, hac tandem exclamatione cineres Nasonis venerabundus amplissimae regioni antetulit, inquiens: Se huic prouinciae, quae non minima regni Neapolitani pars esset, libenter cessurum, si temporibus suis nasci hunc tantum poetam datum fuisset, quem, licet defunctum pluris faceret, quam omnem Aprutii dominatum. Ecquid regia isthac commendatione Poetis gloriosius? quid inusitata laude augustius?

Insaniant nunc, si velint, aut gar[?]iant in Poetarum odium, quicquid libet, iniqui Musarum osores ac mastiges, actum sane egerint, cum de Poetarum diuina facultate, ipsorum summis honoribus, veneranda elegantia elegantique dexteritate, tot summorum Philosophorum, tot augustissimorum Imperatorum, Regum, Principumque ab omni aetate confessoriae landes, et elogia luce meridiana clariora in omni facile literaturae genere dispersa sint, vt obtrectatoribus tam friuolis vngues, quod dicitur, in oculis esse possint.



page 165, image: s187

Secus vero Heroes illi veteres affecti erant, qui tantum non summis apud se honoribus, sed etiam magnificis muneribus Poetas euexerunt insuper. Sic Cornel. Gallus, ob carminis dexteritatem, Aegyptum in potestatem, ceu Regulus quidam, accepit: Ausonius, beneficio Gratiani Imp. discipuli sui, in Vrbe Consulatum adeptus est. Choerilus ab Alexandro pro singulis versibus egregiis singulos aureos obtinuit: Virgilius ex liberalitate Octauiae Imperatricis, D. Augusti coniugis, sestertia millia nummum impetrauit: Oppianus, cum Antonino Imp., Seueri Principis filio, poema de piscib. dedicasset, ab eo totidem aureis donatus est, quot illic erant versus: Sannazarius denique ob Hexastichon in Vrbem Venetiarum scriptum a Senatu P. Q. Veneto pro singulis versibus singulos centenos aureos, honoris ergo, dono accepit. Quid? quod Daniae olim Proceres, teste 10. Bocero, poetae cuidam, quod Regem defunctum carminibus celebrasset, praemii loco, ipsius regni gubernationem, regiosque fasces obtulerunt? Quid? quod (notandum maxime) Augustissimi huc-usque Imperatores diuinam poetices originem, augustamque dignitatem vel eo solum nomine luculenter admodum coram omnibus testari, testatamque esse voluerunt, dum Poetas Laurea, Laurea, inquam, corona, qua sola alias Diui Imperatores inaugurabantur, insigniri iusserunt, ipsique Imperatores non paucos poetas propriis manibus eodem regali pene honore publice coronarunt.

Isthaec nunc atque alia infinita ferme, regia, atque amplissima testimonia, quibus Poeticum studium Magnatibus iure meritissimo perquam commendatum


page 166, image: s188

esse oportebat, in medium non vna vice adducta fuerunt a WEYRACHIO nostro, cum in finem, vt tum Illustri discipulo suo, Baroni Kunoyvitio, poetae optimo, tum sibi quoque (cui ea facultas in visceribus haerebat) persuasissimum redderet, poeticam omnis eruditionis magistram, et vitae informatricem non tantum omni honore, cultu, atque obseruantia dignissimam, sed et tantam esse, et tantopere augustam, cuius munere eriam augustissimi quique Imperatores, Reges, Principesque gloriosum nomen et decus feliciter auspicatos esse legimus. Quibus egregiis literis intus apprime excultus WEYRACHIVS, in propatulum, atque, vt aliis etiam pro tempore eo amplius hae Musa commendarentur, publicis editis speciminibus dexteritatem suam grauissimis viris plena amystide comprobauit. Leguntur Cl. V. 10. Iac. Grasseri poemata opera WEYRACHII huius Basileae edita, circa Annum M. DC. XIV. Quibus acceslerunt ipsius WEYRACHII Epigrammata, omni thure, licet Arabico, Sabaeoque etiam fragrantiora.

Atque isthaec de WEYRACHIO, tanto discipulo digno praeceptore tantum.

Ex prafatione Georg. Weyrachij in poemata Grasseriana, ad Illustr. L. B. Kunovvitium.



page 167, image: s189

ALBERT. IOANNES, L. B. SMIRTZICIVS, Bohemus, Poeta Elegiacus.

Quid tibi diuinae dulcissima pignorae Musae,
SMIRTZICIVS docta quae dedit arte, canam?
Ille suas Cypro VENERES simul abstulit: ille
Duxit Apollineas ex Helicone DEAS.

QVo minus Dynastas, atque eminentioris conditionis Heroas Poeticae illius diuinae facultatis atque elegantiae suppudere aliqua possit, illustriadmodum, eoque raro splendidoque exemplofacem praefert vere Illustris atque Inclytus ille Baro, ALBERTVS-IOANNES SMIRTZICIVS, Rupium, Dubae, Kumburgi, Dymokurij, Nachodae, Rismburgi, Skvorecij, et Kostelicii ad saltus Hercinios, etc. Dominus haereditarius. Qui cum ex antiqua et splendida SMIRTZICIORVM, celebrium Bohemiae Dynaestarum, familia, in Arce Skalensi, Anno Christi M. D. XCIV. in vigilia S. Thomae, intra VI. et VII. horam, Illustribus parentibus Sigismundo Smirtzicio, et Heduuige Hasenburgica, hanc in lucem pronatus esset, Musis velut et Gratiis obstetricantibus, a teneris vnguiculis diuinam animi indolem ad veram PIETATEM, generosam VIRTVTEM, et elegantiores MVSAS (quibus vnice natus erat) adiicere studuit. Domi igitur generosis et optimis moribus imbutus, vbi ex ephoebis excessisset, humaniorum literarum causa


page 168, image: s190

in Gorlicensium (quod penes Lusatos est) Gymnasium amandarus est. Aetate atque e[?]uditione adultior Heydelbergam, antiquum Musarum hospitium, petiit. Inde Geneuam Allobrogum profectus est. Quibus in locis vbi commodo tempore substitisset, vlteriorem in Galliam abire desiderauit. Primum itaque Lugduni aliquantisper commoratus est. Postea finiti mis illis oris perlustratis Lutetiam Parisiorum perrexit. Peragratis reliquis prouinciis Gallicanis cum fructu in Belgium ab ist, iisdemque regionibus perlustratis in Angliam porro transf etauit. Brit annico igitur in solo constitutus cum libens, vt erat propositum, Scotiam atque Irlandiam cognouisset, ob motus inibi exortos pedem referens Parisios iter recta relegit. Interea fatis defuncto Illustri Domino Alberto Wenceslao, patruo, et tutore suo, amplissimae insuper eiusdem possessionis ex asse haeres nominatur. Quapropter Galliis relictis, maturo cum suis inito consilio, Bohemiam patriam repetiit, vt de rebus suis, qua sacra, qua profana, prudenter disponeret. Qua facta domi prouisione, assumpto secum eleganti itineris, atque studiorum, praesertim etiam poeticorum, comite, et ditectore Nobil. Viro, Dominico Porsio, Francofurtensi (quem, quoad vixit, Consiliarium suum praecipuum, atque Ephorum, maximi semper fecit) in Italiam excurrit, in eaque perlustranda integrum annum posuit. Affluebat hic Heros SMIRTZICIVS vt Naturae maxime, sic Fortunae inprimis muneribus cumulatissime, ad inuidiam vsque vtrinque locupletissimus, vt dubium videri potuerit, an magis Inclytus ille Heros Naturae beneficio, an magis Rhaemnusiae fauore, et cornu-copia


page 169, image: s191

fortunatus extitisset. Qua VIRTVTE inclytus, patrimonio et dote splendidus, facile elegantiorum hominum studia atque animos, quascunque apud gentes degeret, fecit sibi deuinctissimos. Ex Ausonia redux, cum amplissimae ipsum ditiones exspectarent, de matrimonio cogitare coepit, coque extra patriam ineundo. DEO Opt. Max. itaque pronubo, Illustrissimi optimae recordationis Philippi-Ludouici illius, Comitis Hanouiae, et Rhieneccae; S. Caes. Mai. Rudlphi II. olim Consiliarii, etc. filiam natu secundam, Generosam vsque adeo Nympham, Aemyliam Elisabetham (quae pro tempore Illustriss. et Celsissimo Pri[?]ipi, Wilhelmo, Hassiae Landgrauio, Magni illius et sapientissimi MAVRITII PRINCIPIS filio, pulcro connubio copulata est) coniugii sanctitu dine sibi desponsauit Anno M. DC. XVII. Iamque in eo res erat, vt Illustri Sponsa in Bohemiae Regnum adducta Nuptiarum solenni celebritare Hymeneia sacra splendide peragerentur, cum ecce! fatalis ista, ac subita velut totius Bohemiae ab intestinis dissi diis oborta conquassatio pium illud et sanctum institutum oppido remoraretur, et praepediret. Eius occasione syncretismi accidit, vt SMIRTZICIVS autoritate peculiaris Caesarei Diplomatis, a trino Euangelico ordine, vnanimi sufsragio, in numerum Directorum, vt vocant, Defensorumque asscriptus fuerit. Quam quidem ille commissam sibi prouinciam quam summa fide, summo studio atque industria pari obierit, vel ex eo perspicuum fuerit, quod, posthabito valetudinis, vitaeque ipsius discrimine, circa publicum tantum bonum occupatus non minimo sumptu, cum equestri, tum pedestri


page 170, image: s192

manu conscripta castra Ipsemet ing essus strenue manus conseruit: quoad Pilsnam, decreto Directorum obsidione cinctam, pegaseo velut volatu cum paucis aduolasset, non tam inspiciendae illius, quam secretiora quaedam cum Mansfeldio deliberandi causa. Quandoquidem vero, prout in castris vsu venit, admissis in victu non obscuris erroribus, accedente tempestate Autum nali valetudini inimica, humores ad putredinem procliues, motu vehementiori concitaslet, illico tam ilsustre corpusculum, rarioris alias textu[?]ae, et natura non admodum robustum, dyscrasia invasit. Valetudini igitur consulturus optimus SMIR[?]CIVS, Pragam iter instituit, vt eo commodius medicamentis vacare possit.

Quo loci cum ex arte exhibitis idoneis remediis parum se iuuari cognosceret, desperata reconualescentia, tota et seria cogitatione se se ad animi mentisque interio[?]em curam coniecit, donec inter ardentissimas effusas preces, flagrantissimas verbi diuini meditationes, dictorum insuper Hymnorumque sacrorum alacresmaxime recitationes, tandem XIV. Kal. Decembr. Anno M. DC XVIII., hora VII. vespertina in manus DEI Opt. Max. beatam animusam placidissime exspirauit: pro thalamo, quem parabat, eheu dolor! tumulum adeptus. Ex cuius VIRTVTE (vt habet Iessenius) decet omnes maiorem voluptatem, quam ex MORTE dolorem capere.

Caeterum Musas atque Apollinem, tanti Herois, tanti literarum, inprimis poeticarum, patroni, tanti,


page 171, image: s193

inquam, et tam tersissimi, venustissimique vatis SMIRTZICII hei! immaturum nimis et praecocem obitum, indigne admodum tulisse, adeoque acerbis suspiriis et lacrymis prosecutas fuisse, nemini mirum videri debet, quisquis saltem amabilissimarum HEROIS illius VIRTVTVM, excellentiae inprimis poeticae (ad quam se totum pene coniecerat) gustum primis ceu labellis acceperit.

Ita enim peculiari Naturae liberalioris instinctu, dum viueret, ad rem metricam totum se se composuerat, vt nullum diem sine elegantis alicuius Poetae lectione sibi elabi passus fuerit: totus in literatos effusus, totus ad studia comparatus. Quid referam vero de nuda Poetarum, qua vnice delectabatur, lectione?

Imo vero tantum Naturae bonitate, indolisque praestantia, atque industria ctiam alacri eo in studii genere profectuum fecerat, vt inter manus, ioco etiam, vel serius cule, si qua incunda occurreret materia, citius, quam Asparagi, (vt in adagio) coquuntur, elegans admodum, tersum, festiuum, atque ad venam Ouidianam, Tibullianamue proxime accedens Epigramma, aut Elegidion accurata lima, vena facunda atque facili, sine omni verborum asperitate, promptissime expediret.

Testem isthic appello fide dignissimum, Nobil. et Clarissimum virum, Dominicum Porsium,


page 172, image: s194

quo communes adhuc literae Poeticae singulari fautore fruuntur. Is generosissimi HEROIS (de quo hic agitur) vt erat Achates, et comes assiduus, non solum ad rem metricam animum inclinantissimum saepenumero veneratus, sed eiusdem venam elegantem vsque adeo atque in carmine expediendo dexteritatem non raro admiratus, dissuauiatusque est, commendauitque insuper id studii politioris genus, Vates Vati, quantum quiuit maxime. Ex cuius ore quanta cum voluptare hauserim, Inclytum nostrum HEROA-Poetam prae caeteris P. Lotichij Secundi, patrui olim p. m. magni mei, opera vnice in deliciis habuisse, adeoque assidua manu euoluisse, vt fere memoriter magnam Lotichianorum illorum partem recitare tum posset, tum vellet, dictu mihi haud facile est.

Quod si itaque (prout pene bonorum adhuc omnium superstitum sunt vota) in fatis fuislet, vt diuinum illud ingenium diutius lucis huius vsura potuisset perfrui, profecto, mea quidem opinione, haberemus cum HEROA, VIRTVTE nulli secundum, POETAM vero, cui isthoc seculum primas facile, paucis exceptis, deferret. Agnouit id etiam et cognouit, sed nimis sero, Academia Bohemica, Pragensis, quae, quantam iacturam in vnico isthoc HEROE SMIRTZICIO communis, inprimis Poetica literatura passa sit, lacrymis illis suis et publice editis threnodiis abunde testatum fecit. Eius enim (verba sunt Acad. Pragensis) ceu HEROVM florescenti in aetate doctorum Phoenicis: Ecclesiae vndique agitatae columinis: Reiliterariae et publicae luminis: Linguis ac disciplinis viri instrutissimi:


page 173, image: s195

Illustrium insuper Dnn. DIRECTORVM collegii Assesloris prudentissimi: Afflictorum subsidii: subditorum praesidii: XIV. Kal. Decembr. Anno M. DC. XIIX. incredibile dictu! quo cum ardenti pietatls zelo, consolationum sacrarum recitatione, sordescentis mundi contemptu, aeterni gaudii, non sine acerbissimo omnis generis hominum singultu, in coeleste illud, pie, deuote, placide egressi: immaturum hei! nimis atque acceleratum obitum solennibus institutis exequiis, iustis querimoniis, tristibus animis totum Scholasticum synedrion fuit prosecutum.

Extant adhuc pauca diuini illius HEROIS Epigrammata, a funere rapta; quae, quantum diuino SMIRTZICII ingenio deferendum sit, clarissime euincunt, vt non absque ingenti desiderio plura eius-modi (quae dubio procul reliquit) monumenta cognoscendi afficiamur.

Qui plura de vetustissima in Regno Bohemiae familia Illustr. L. Baronum SMIRTZICIORVM de SMIRTZITZ. etc. cognoscere cupit, euoluat Poema Epicum, tribus libellis distinctum, WeneslaiClem. Zebraceni, Bohemi, quod SMIRTZICIAS inscribitur; qui ex antiquissimis annalibus rerumque Bobemicarum fastis studiose singula et erudite conquisiuit. Editum illud est tijpis Academicis, Pragae, a Paulo Sessio, Anno. M. DC. XIX.

Ex programmate publ. Ioan. Iessenij a Iessen, Acad. Pragensis Rectoris tum, et Consiliarii, super obitum HEROIS SMIRTZICII euulgato: 2. Funeralib. Acad. Bohemicae. 3. Carminibus ipsius SMIRTZICII, etc.



page 174, image: s196

VVENCESL. CLEMENS, ZEBRACENVS, Bohemus, Poeta.

Inclyta SMIRTZICII vates tum flemmata Vatis
Condis apollineo carmine, carmen habe.
Fama ZEBRACENI moritura est denique Vatis,
SMIRTZICII poterit gloria quando mori.

WENCESLAVS CLEMENS ZEBRACENVS, Bohemus, praeter alios isthac in metricae eruditionis palaestra exercitatos praecellentesque celerizontas, gentiles suos, Musis et Apolline applaudentibus, coronam ex Helicone abstulit. Suo hoc itaque exemplo, si non alii permulti, apprime docet, Bohemiam, patriae regiam, veterum Musarum quibus regia Praga regium huc-usque et vetustum multis ab annis hospitium benigne praebuit, minime oblitam etiam-nunc esse. In qua quidem opulenta alias (hei! nimis iam funesta, et Marte intestino depopulata) regione, adiacentibusque finirimis Morauiae, Silesiae, Lusatiaeque Marchionatibus videre hactenus fuit non e vulgo tantum, et nobilium ordine, verum etiam e Principum, Comitum, Baronumque gente doctissimos, inque omni eruditae siteraturae ganere versat ssimos Heroas, ad exemplum et miraculum vsque triumpnum non vnum agentes.



page 175, image: s197

E quorum velut foecunda Heroum Poetarum messe vnum, atque alterum, nobis quidem cognitum, Musagetam, qualicunque isthoc praeludio nostro supra attigimus. Vt autem ad CLEMENTEM nostrum redeamus: Is vbi pectus eg[?]egia virtute, atque doctrina, poetica inprimis elegantia, erudlisset, confirmassetque, integerrime iudicauit, Musicam illam, quam a Diis immortalibus acceperat, dexteritatem non melius, quam in concelebrandis DEI Opt. Max., tum Heroum laudibus collocari poss[?].

Eo consilio, inter caetera, Illustr. Baronum Smirtziciorum, antiquaes[?]ilic[?]t eius familiae genealogiam, a primo conditu ad suam illam aetatem epico ligatae orationis filo erudite decantauit, quam Smirtziaden indigetat, opus Musis mehercle dignum, et Bohemicae antiquitatis plenum. Cuius perillustris gentis (Smirtziciae, inquam,) in ALBERTO-IOANNE, L. B. SMIRTZICIO, eiusce prosapiae haerede nuper vltimo, Heroe ad omnia summa, omnium bonorum iudicio, nato, Poetae inptimis etiam cultissimo, fatis hei dolor nimis properantibus in limine nuper Bohemicorum motuum e viuis ad vere viuos, beatosque, e mortalibus ad immortales euocato, quantum, inquam, dolorem, quantamque incomparabilem pene iacturam in diuino isthoccapite communes per Germaniam Musae grauiter perpessaesint, omnibus bonis id diu abhinc plus notum, quam quod passim notissimum est.



page 176, image: s198

Quo nomine ZEBRACENVS quoque noster non infimae laudis ac gratiae locum penes Heliconidas sorores, et defuncti piontissimi vatis admiratores superstites commeruisse mehercle non poterit, qui dolorem simulsuum, immensum, atque acerbum satis, immortalibus carminum lacrymis expressit, adeoque toti Aonidum coetui oecumenicum et communem esle voluit.

SMIRTZIADEN igitur a ZEBRACENO tribus libellis epico carminis genere celebratam, quicunque visurus inspecturusque es, amice Lector, sat scio, dolebis mecum, praeter Illustriss. eiusce et vetustae generis fatalem exitum, cum magnificentissimo et cultissimo illo ALBERTO-IOANNE SMIRTZICIO, Heroe immortali laude dignissimo, tantum eruditae, venustae, atque admirabilis virtutis sepultum iacere.

E poematibus Wencesl. Clem. Zebraceni.



page 177, image: s199

MATH. ZVBERVS. Palatinus, Poeta Epigrammato graphus.

Aona Diua Cyprideduxit in arua ZVBERVM,
Apta Cupidineis et labratinxit aquis.
Inde canit molles arguto lemmate lusus,
Quosque VENVS genetrix, quosque Cupido prober.

EX illustri grauissimorum Poetarum allegatorum catalogo excludendum isthic non putamus MATTHAEVM quoque ZVBERVM, Neoburgo-Palatinum, Epigrammatographum nuper felicem istum atque extemporaneum. In quo licet Fortuna, qua cum ab ineunte aetate aduersa aenouerca satis acerbe conflictatus est, tum morum quoque grauitas, quos paulo sinisteriores res curta et angusta illi peperisse facile liqueat, desiderari, aut a ciuilioris eruditionis hominibus in dubium vocarialicubi possit: nos tamen animi dotes, eamque, quam in Poetica potissimum facultate exhibuit dexteritatem, promptitudinemque inspecturi tanquam de nucleo agemus, cortices isthic, aut inuolucra ociosioribus relinquentes.

Haud facile emergunt, quorum Virtutibus obstat
Res angusta domi: ---

Vulgatum illud est Poetae. Quod vt multoties quidem verificatur, et fidem in permultis accipit, quibus arduum istud iter ad Virtutis et Eruditionis Helicona, prae rei familiaris angustia, praecluditur,


page 178, image: s200

atque, quo minus eminere in publicum possint, duro alioquin venit obstaculo: nihilo-minus tamen contrarium quoque non raro vsu-venit, vt optima crebro ingenia ne obstinata quidem egestas debellare sustineat, sed ea ipsa potius ceu patientiae et paupertatis callo obdurata eo magis ad virtutem acuat, atque omni nisu contendere hortetur. Hinc ingenuus animus quo premitur magis, eo erigitur magis: quo maior est rei aduersae tempestas atque afflictio, eo intensior ad Virtutem Eruditionemque cupiditas, calor, et desiderium.

Et mirum profecto videri debet, pauperrimos saepenumero, atque abiectae conditionis homunculos tantum Virtutis, et Ingenij bonitate efficere posse, vt immortalem post se se relinquant in ore hominum nominis honorem, recordationemque.

Quod quidem beneficium annon Regibus etiam, annon Principibus, annon ditissimis quibusque viris, innumeris pene, negatum esse in confesso est? Triumphet itaque merito literata VIRTVS; triumphent erudita Ingenii monumenta; quae omni auro, atque thesauro alias, licet Craesaeo, longe perenniora honorificentioraque ad seram vsque posteritatem transscribuntur. Hancipsam indelebilem laudis e literis poeticis petitae accensamque facem, etiam hac in illustrium virorum scena luculenter praefert ZVBERVS Poeta, longe carminibus suis alioquin ditior, clariorque, ac si tot aeris argentique talentis locuples redundasset. Is natus est cirea Annum M.D.LXX. Neoburgi, sub ditione Illustrissimorum Principum Palatinorum.



page 179, image: s201

Cui, quiquid Fortuna nouerca atque iniqua in censu; et patrimonio negauerat, Natura mater aequior Ingenii dotibus compensauit. Ea mature conspicua se se prodente in hoc ZVBERO indole; Illustriss Princeps Philippus-Ludouicus, Neoburgo Palatinus, liberali sumptu a teneris annis ZVBERVM erudiendum ourauit in Gymnasio Lauingano-Palatino, eundemque porro, vbi ex ephoebis literarum cultura excessisset, eadem munificentia ad celeberrimam, quae Witebergae Saxonum est, Acaedemiam transmisit. Cum lgitur natura at que industria tantum fuisset assecutus, vt prompta facilitate carmen, aut epigramma inter iocos, et (vt solebat) pocula ex tempore effingeret, festiui homo ingenii, confisus indolis bonitati, cum alias res, et sumptus illum deficerent, ingenio quaestum, arte lucrum, moribus et facetiis risum applausumque quaesiuit, non tam Scholis, quam Aulis, non tam literatis quam cauponibus (vt citra inuidiam dicamus) expositissimus. Ita durum istud quod vocant necessitatis, egestatisque velum Epigrammatibus emolliuit, discussitque, vt Carmina passim praeinopia, cum aliud nihil suppeteret, faceret venalia; quoad multis bono tempore pererratis terrarum climatibus, et Lauri in-ante dignitate a Nobili Poeta P. Melisso, circa Annum aetat. XXVI., insignitus, auspiciis demum Illustriss. Principis Augusti, Neoburgo-Palatini, ad honestissimum rei poetices in Gymnasio Sultzbaccensi profitendae munus euectus, atque paulo post ad matrimonii seueritatem progressus, honore nouo mores, vitamque professione honesta insuper adiuncta sibique delata decenter commutaret. Celebrauit


page 180, image: s202

autem Nuptias Sultzbacci Palatinorum cum Regina, Reuerend. et doctiss. viri Ioan. Belzeri, pastoris Consteniani filia, Anno M.DC.XVI.

In quas leguntur clarissimorum virorum, Georgij inprimis Remi illius, viri amplissimi, Epithalamia.

In coniugio sterili et illiberi vixit septennium. Tandem, cum non minimas afflictae istius vitae calamitates exanthlasset, se seque ad veram Pietatem composuisset, ardenti in CHRISTVM EMANVELEM fide, atque inuocatione animam reddidit Norimbergae. XI. Kal. Martias, Anno Salutis: M.DC.XXIII. aetatis LIII.

Eius funus illatum est Caemiterio ad D. Ioannem extra portas Norimberg., quod in vsum alumnorum paupertinorum nuper fundatum fuit a Ioanne Gresmanno, Ciue, et Mercatore Norico, Anno superiori M.DC XXII., id quod non minus virorum non incelebrium sepulcralibus exornatum legitur. Quorum illud Georg. Remi facile vniuersam Zuberianam vitam in compendio exhibere videtur, dum ZVBERVM per ita loquentem introducit:

NEVBVRGVM genuit: rapuit me NORICA BERGA:

Haud morier potui nobiliore loco.
Austera clarus fueram Musaque iocosa
Aulis ZVBERVS cognitus atque Scholis.
Non satis est doctum: sanctum decet esse poetam:
Magnum et praecipue concelebrare DEVM.

Caeterum, superioribus annis ZVBERO isthuic


page 181, image: s203

nescio magis an Fortuna, an ingenio non longe dissimilem, coaetaneum certe, praemisimus IAVNM HENRICVM SCHROTERVM, de Gustrovv, Megapolitanum, virum profecto, qua Latinae lingu puritatem, qua quidem facundissimus erat, literatissimum, qua Heroicum praecipue carmen, quo in metrigenere pollebat diue; admodum, magniloquum, imo admirandum.

Qui vir eruditissimus, Poeta in omni facile reliqua carminis parte facundissimus, si eam praeclararum rerum complurium, quam etiam obitis in Orientem aliasque Nationes exteras peregrinationibus consecutus erat multiplicem, experientiam, si illam, inquam, magni atque admirandi ingenii: quam quotidie, ex tempore etiam, vt aiunt, (sicut effundebat plaeraque) carminibus tersissime scriptis, viris quibusque clarissimis ex asse probabat, dexteritatem honestae vitae, vocationisque (quales ipsi quidem, dum aetate floreret, non contemnendae offerri poterant) statione, eaque firma et certa temperasset, per Apollinem is poeta, nostra quidem coniectura, inter vatessui nuper temporis Principes, praesertim in Epico carminis genere, regnare potuisser.

Is quoque fortuna pene omni elusus, Rhaemnusiae ludibrium, tam expeditas elegantesque summi ingenii dotes, egestate coactus, venales hinc-inde facere, ac facile prostituere, inuito licet animo, coact' fuit. Nihilo-minus vt moribus nequaquam ignauis, conuersatione ciuilis et vtilis, ita mente maxime sobria, et (quod vitae huius caput est) ad veram Pietatem inclinantissima cognitus fuit.



page 182, image: s204

Quo in vitae genere a ZVBERO SCHROTERVS longe discrepasse visus est. Ille enim Anacreonta, Enniumque patrem, quibus ad pocula fluebant numeri: hic vero Maronem, Prudentium, aliosque Parthenicos, quibus sobria Musa potius cordi fuit, imitatus est. Qui sicubi fortunae iniquitatem

--- terris iactatus et alto:

totque istius seculi sannas atque iniurias abunde superasset, ex misero isthoc et luctuoso vitae mortalis ergastulo emigrauit Darmstadii Hessorum, paulo ante, quam fatales isti totum pene nunc ter arum orbem concutientes bellici tumultus apud Bohemos initio gliscerent. Celebratum est eius funus ibidem honestissime toto Nohilium ordine ad exequias, in Poetae SCHROTERI memoriam, comitatu eleganti progrediente. Autor vero is, dum viueret, auaritiae alioquin parum deditus, studio velut fecisse videtur, ne eius hinc-inde tot dispersa elegantissima opera quibus ipse velut succo (vt aiebat) et sanguine suo vitam hanc fragilem fefellisset, post obitum suum conquirerentur, aut auaro alicui typographo lucro cederent.

Vidua eius, quae adhuc in viuis agit, Hanouiae bibliopaego postmodum nupsit. Sed de isthoc SCHROTERO Poeta hic in transcursu satis.

Procolophone: ZVBERI poemata duobus voluminibus, Vidua Zuberiana vrgente, recens ac collectim prodierunt noua editione Francofurti ad Moenum, sumptibus Ioan. Ammonij, librarii, Anno M. DC.XXVI. Quibus, vt intelligimus, pro totius operis complemento, accedet proxime insuper pars Tertia.

Ex poematib. et praefationib. Zuberianis. 2. Operib. Ian. Ilenr. Schroteri.



page 183, image: s205

IP. LOTICHII Medici, et Poetae HORTVLVS SMIRTZICIANVS BIPARTITVS: In quo Vere Illustris et Generosissimi DOMINI Dn. ALBERTI-IOANNIS L. Baronis in Smirtzitz: Domini Sckalae, Dymokurii, Nachodae Kostelicii, ad saltus Hercynios, etc. SPONSI Virtutes pene incomparabiles, viuo tanquam in speculo, per ARBORES: Dein Illustris, et Generosae NYMPHAE, AEMYLIAE-ELISABETHAE, Comitissae in Hanavv, et Rhieneck, Dominae in Muntzenberg. etc. tum SPONSAE Cum Animi, tum Corpor. dotes repraesentantur per HERBAS.



page 184, image: s206

Virtutum Florentissimi HEROIS ac DOMINI: Dn. ALBERTI-IOANNIS L. B. SMIRTZICII: etc. SPONSI: repraesentatarum per ARBORES: vbi

Quercus Ioui Sacra Excelsitatem animi.

Laurus Apollini Sacra Victoriam.

Oliua Mineruae Sacra Concordiam.

Myrthus Veneri Sacra Lenitatem coniugij.

Hedera Baccho Sacra Mansuetudinem.

Platanus Genio Sacra Liberalitatem.

Palma Musis Sacra Literaturam.

Notat et depingit.



page 185, image: s207

Dedicatio Elegiaca ad Perillustrem DN. SPONSVM:

ECquid, vt agrestes, ALBERTE ter inclyte, plantas
Sacratas thalamo conspicis esse tuo,
Inquis, ab his nostris veniet quota gratia taedis,
Planta quid ad thalamos illa, vel illa facit?
Non decet illustres arbos minus aptae maeritos,
Haec alio constant festa canenda modo.
Fallor? an intuitu possis haec dicere primo,
Talia sic oculo cum properante leges.
At (memini) paulum quando praesentius istis
Intendes animum cum ratione tuum.
Hoc opus inuenies laudum plenum esse tuarum,
Ex aliquaque orsus parte referre tuos.
Scilicet ipsa tuam QVERCVS notat ardua stirpem,
Signat et antiquum mole vetusta genus.
Cuius in excelso posit as pro tempore laudes,
Nec tenui licuit dicere gesta lyrae.
Altera victricis LAVRVS fert omina dextrae:
Arguit haec animi dona beata tui.
Tertia iucundae studium commendat OLIVA
Pacis, et hinc patrias crescere iactat opes.
Quatta vouens faustas MYRTHVS Cythereia taedas,
Pignora foecundi spondet amica thori.
Quinta Dionaeae decantat rostra columbae,
Et fidei iunctam laudat, amatque fidem.
Sexta probans facilem geniali in corpore mentem
Concelebrat largas in benefacta manus.


page 186, image: s208

Septima victurae tradit tua nomina famae,
Interit et supero teque tuosque polo.
Hae sunt virtutum quaedam velut vmbra bonarum,
Haeper hibent orsus cum breuitate tuos.
Est aeliquid, pictas viua sub imagine laudes
Cum licet in speculo sicut habere suas.
Scilicet haec forti calcar daet visio menti,
Et stimulis agitans pectus in alta rapit.
Non minus et nostrae fuit hoc quoque c[?]rae Thaliae,
Ceu thalamos viuo flore beare saecros,
Et libare tuae paucis praeconiae famae,
Quae modo iam placidae suscipe, quaeso, manu.
Si mihi magnifici starent aerariae Craessi,
Et Tagus aurifluis munera ferret aquis:
Aemula donarem pretiosis pocula gemmis,
Poneret auratos et mea dextra scyphos:
Fallor? an haec tenuis tamen, et submissae voluntas,
ALBERTE, est animo non inhonora tuo:
Paucaque, sacratis voueo quae carmina taedis,
Illa aliquem pateris mitis habere locum.
Qualis Apollineas plebs olim rustica baccas
Obtuler at domino faustae precata suo.
Talis ego tenerae tibi munerae defero Musae,
Ominor et festo prosperae quaeque thoro.
Nec minus hic certa fretus specredo, quod illae,
Parua licet, pondus sint habitura suum.
Quandoquidem festos poscunt haec tempora vultus,
Obscuraeque sinunt lucis habere nihil.
Haec, inquam, magnis celeberrima tempora pompis
Esse volunt laetas hic alibique faces.
Inprimis, Generose, tuis laetare triumphis,
ALBERTE, et laudes suscipe, quaeso, tuas.


page 187, image: s209

Hic, Ganymedaea sublimior alite, celsis
Ibis ad Eoos Hesperiosque rotis.
Cernis, vt acclamet vestris gens Belgica coeptis,
Et cieat plausus Celtica terra graues.
Cernis, vt ad flaui Dux qui sedet agmina Nicri,
Iam tibi mansuet am porrigat ipse manum.
Hinc Domus, audaci semper fortissima Marte,
NASSOVICA, agnatum te vocet vsque suum.
Insuper ante alias tractus BOHEMICVS oras
Cernis, vt in laudes gestiat iretuas.
Ianta tuis quando sacrantur iubila taedis,
Quis non hic festas luderet antefaces?
Ipse animis exulto meis pars parua tuorum,
Et soluo tales laetus ab ore sonos:
Viuat io longos feliciter inclytus annos
SMIRTZICLVS, generis gloria summa sui!
Viuat, et AEMILIA sospes cum coniuge coniux
Auspiciis gignat pignora multa bonis.
Olim quae paetrias implebunt laudibus oras,
Ibunt et celso nubibus aequa gradu.
Laurus ceu, rapidos dum stridet iacta per ignes,
Denotat euentus prospera signa boni:
En! sic nostra crepat Daphne; mouet altacacumen
Quercus, et assensu comprobat ista suo.



page 188, image: s210

HORTVLI SMIRTZICIANI BIPARTITI Pars prima.

ARBOR I. QVERCVS: Excelsitatem animi: (Ioui sacra)

IVpiter excelsae qui curat stemmatae stirpis,
Armigera vectus sydera linquit aue,
Testaturque suum, SPONSE inclyte, mitis amorem,
Talia de QVERCV dum monet ipse sua:
Ad Boreae missos nequicquam territa flatus,
Aut importuni flabrae seuera Noti
QVERCVS vt aethereas sublimis verberat auras,
Statque suo, nulli cedere prompta, loco:
Excelsa talis contingit sydera mente
Heros, SMIRTZICIAE spes generosa DOMVS.
Spernit et omnigenos fortunae nobilis ictus,
Pacis opes vigeant, seu fera bella tonent.
QVERCVS ceu seros robusta perennat in annos,
Et seriem numer at vix populosa suam:
Sic veteri illustrem deducit origine stirpem,
Et genus a multis acre recenset Auis;
Quorum facta voles humilisi mascula plectro
Dicere, et Aonia gesta referrelyra:
Ciuyphiae citius segetis numer abis aristas,
Et coaceruatas tempore veris apes.
QVERCVS vt intonsas protrudit turgida frondes,
Robora nec quemuis scandere celsa sinit:


page 189, image: s211

Sic, Heros, etiam nullum tuapectora froenum,
SPONSE, ferunt, rigidis apta vacare minis
Quin magis iniustis si quis bellum inferat ausis,
Martia victrici suscipis arma manu,
Illatumque tuis damnum de sedibus aufers,
Et seruas agros in statione tuos.
QVERCVS vt a quercu, non crispa prodit ab vua,
Alnus vt a paruis non venit alta Rubis:
Sic simul illustri illustres nascuntur ab ortu,
Sic fortis fortem natus habetque patrem.
QVERCVS vt excussis olim dedit omina ramis,
Esse suis voluit certaque vota comis:
Sic, ALBERTE, tuum sublimius ilice pectus
Plurima promittit, non sine laude, bona;
Quae vel in augmentum diuini vergere cultus
Possunt, vel patrio commoda ferre solo.
QVERCVS vt, ob molem cuiuis mir abilis altam,
Saepe viatoris sistit opaca gradum:
Ardua praepetibus virtus tua vecta quadrigis
Obuia cuiusuis sic remoratur iter,
Mirarique suos iubet admir abilis orsus,
Atque animi celebri laude perenne decus.
Aude animis, ALBERTE, tuis, (velutominor) aude,
Altius ad superas Quercubus irepolos.
Grata Ioui Quercus; sed Quercu gratior Heros
Robora qui celsa vincere mente potest.



page 190, image: s212

ARBOR II. LAVRVS: VICTORIAM: (Apollini sacro)

EN! tibi victricis dat Apollo germina Lauri,
Cingit et inde tuas, inclyte SPONSE, comas:
Promittens celebres quouis super hoste triumphos,
Semper et vltrices in fera bella manus.
Grande Dei munus! quid maius Phoebus haberet
Daphne? quid Lauro carius ipse sua?
Laurus erat Daphne, sed facta est Laurea Daphne,
Nulla prius, Daphne Virgine, Laurus erat.
Inter erat Phoebum, lasciuumque inter Amorem
Pugna satis vehemens, inter vtrumque Deum:
Vider at excusso vibrantem tela lacerto
Phoebus, ad haec, prosunt quid tibi tela? refert.
Non tua dextra graues didicit torquere sagittas,
Parue puer, suetas mittere perge faces.
Ista decent humeros insignia pendula nostros,
Tu, caue sis laudes participare meas.
Arcitenens prompta super his accensus ab ira,
Cunctatuus feriat, te meus arcus, ait.
Vtque erat accinctus diuerso corpora telo,
(Nam vetat hoc, illo semper amare facit)
Aur atum pharetra deprompsit missile: Phoebe,
Hoc, elate, tuum iampenetrabo iecur
Dixit: et horrisono labente per aerae telo
Ilia traiecit saeucia, Phoebe, tuae.
Hinc figit tardum Nympha in Peneide plumbum,
Haec fugit, et Clarium nescit amare Deum.


page 191, image: s213

Ille amat, et toto suspirat pectore Daephnen,
Virgo mori Daphne, viuere virgo cupit.
Ille petit, non vult haec auersata petentem,
Sed volucri quaerit deuia lustra pede.
Insequitur, quaque illa fugit, fugit ille; quousque
Nympha fit Aonio Laurus amata Deo.
Hanc Deus vrit adhuc, flauo et dans oscula ligno,
Non mea si coniunx, inquit, at arbor eris.
Inde potestates, sacrae tot munera Lauro
Vulnus alens quondam Phoebus habere dedit.
Laurus odorato semper stat vt enthea flore,
Seruat et ornatas froude virente comas:
Sic tua venturos laus aemula viuat in annos,
IANE-ALBERTE, mea saepe canende lyra!
Viuat, et hinc cunctas accrescens semper in horas
Perpetuum pleno ducat honore decus.
Laurus vt in magnis olim fuit apta triumphis,
Quando vrbes laetae, quando fuere Duces:
Sic quoque solennes celebres, SPONSE inclyte, pompas,
Et ducas festos diuite more dies.
Laurus vt omne sua vidiscutit almae venenum,
Serpentesque fugat mystica facta malos:
Aduersae contra sic sta discrimina vitae
Fortis, et hostiles despice corde minas.
Lauricomo quondam prodibat stipite, cuius
Vicer at aequoreas naufraga puppis aquas.
Tupro Lauricomis fer Laurea munera virgis,
SPONSE, procellosas et fuge mente vices.
Laurus vt excelsos semper colit innuba montes,
Nec contenta humili crescit amaena solo:
SMIRTZIADIS victrix Genius sic orberelicto
Inserit aethereis seque suosque plaegis.


page 192, image: s214

Laurus vt ad sacros fuit olim mystica ritus,
Et tetigit pictas pendula facta sores:
Sic quoque diuinos, SPONSE ô, defendere cultus,
Et sanctae satagas relligionis opus.
Laurus praepinguem ceu sudat Delphica succum,
Qui poterit variis vtilis esse modis:
Dextera rebus opem tua sic concedat egenis,
Laurus et vt succo sic alat illa, suo.
Laurus vt in primo protrudit germina Vere,
Fulget odoratis et pretiosa comis:
Sic, ALBERTE, simul tenerae sub flore iuuentae,
Dum tepet a Zephyri mollior aura iugis,
Gigne tibi similem patri, gigne, inclyte, prolem:
Quandoquidem taedae meta sit illa sacrae;
Quaeque suos praestent optato tempore fructus,
Dinumera fausti germina laeta theri.
Has vbi, quas tetigi Lauri sub imagine dotes,
Ante feres oculos, mens Generosa, tuos,
Laeta triumphali tua gloria vecta quadriga
Sydereis curret proxima semper equis.
Laurea victrices semper frons entheae frontes
Diligit, illustres nouit et vsque viros.
Ergo tibi sacram commendo per omnia Laurum,
SPONSE ALBERTE, tuas hac et inumbro comas.



page 193, image: s215

ARBOR III. OLIVA: Concordiam: (Mineruae sacra)

PAllas adest, teretemque manu praetendit Oliuam,
Hancque, refert, capiti dedico, SPONSE, tuo.
Thessalicae Phoebum delectant germina Lauri,
Me iuuat vmbrosis pinguis Oliua comis.
Ipsa tamen socias veneratur Laurus Oliuas,
Sic et amo Phoebum, me quoque Phoebus amat.
Olim sicut erant insignia pacis Oliuae,
Queis teneras stabat gens redimita comas:
Sic fuge vesanum (moneo) SPONSE inclyte, bellum,
Et damnis plenum despice Martis opus.
Contra, tranquillae complectere munera pacis,
Atque foue sanctae commoda blandatogae.
Cernis, vt exustis non viuat Oliua sub eris,
Neue in hyperborea crescere possit hume:
Sed medias amet, et mediocres candida terras,
Temperie gaudens mitis Oliua sua:
Sic fuge praecipitem commoti pectoris iram,
Et cohibe mentem, dum calet illa, tuam.
Non tamen admittant gelidum pracordia frigus,
Nec sedeas tarda, cum iubet hora, mora.
Sed, velut aerata circumdans agide pectus
Abiecta gesto bellica scuta lyra:
Sic quoque caelatis incede timendus in armis,
Et gere pro patriis fortia bella focis.
Hinc valida dirum dextra pete comminus hostem,
Vltricique refer partae trophaea manu.


page 194, image: s216

Pax tamen est trucibus semper praestantior armis,
Qua melius patulus vix habet orbis opus.
Hanc seruare tibi sit maxima cura togatam,
Hacque fouere tuum commoditate solum.
Cernis, vitigeram quando plantatur in vlmum,
Foecunda vt fructus portet Oliua duplos:
Omnia tranquillae sic florent tempore pacis,
Et dant prouentus conduplicata suos.
Inferior veteri nouus est ceu succus Oliuae,
Et melior variis est vetus ille modis:
Sic, quo cana magis pax seros venit ad annos,
Publica eo plus ros vtilitatis habet.
Hinc velut est dulcis stomacho cibus aptus Oliua,
Sic etiam pacis commoda grata iuuant.
Sicut er at quondam, si quis faedabat Oliuam
Vsibus infandis, non nisi grande nefas:
Sic etiam placidae dissoluere vinculae pacis,
Sic non tangendae, relligionis opus.
Sic tibi, ceu longos stat Oliua immunis in annos,
Et cariem nescit facta vetusta pigram:
Astet perpetuum viridi pax aurea flore,
Atque beet terras semper amica tuas!
Dixerat hinc sacra mox porrigit arbore ramum,
Huncque vouet taedis, SPONSE, Minerua tuis.



page 195, image: s217

ARBOR IV. MYRTHVS: Lenitatem Coniugii: (Veneri sacra)

LEgerat ista Venus, formosi mater Amoris,
Debita fama mihi, fama negatur, aeit.
Hicpostrema meae nec erit laus, cedite Myrtho,
Quot colitis festos Diique Deaeque thoros.
Nuneris omne mei est, socii quod foedera lecti
Hic init, auspiciis nubit et illa bonis.
Iestis, quid nostrae possit vis inclyta Myrthi,
Dardanius, grata non sine mente, Paris.
Ille sub vmbrosis Rhetaeiae vallibus Idae
Pro tenui magnam munere sensit opem.
Sensit item Aemonius ductae Nereide Peleus,
Et sensit Pollux hanc, Ilaira, tuus.
Quin meus immensus spatiosus debitor orbis
Connubiis probat haec hic et vbique suis.
Quid moror? ecce! meam quoque laudibus effero Myrthum.
Huncque tibi cestum consecro, SPONSE, meum.
Myrthus vt aecceptas profert Hymeneiae baccas,
Et nulla est, fructu ni viget ipsa suo:
Sic quoque Cyprigenae quos copula iungit Amoris,
Et data legitimo non sine teste fides.
Dulcia foecundi progignant pignora lecti,
Cernat et in natis se pater ipse suis.
Natos nata suos, videant natique nepotes,
Proneptis proaum, neptis honoret auum.


page 196, image: s218

Blanda maritalis soboles est gratia lecti,
Coniugibus supera quae venit arcepiis.
Cura simul ribi sit gener andi prouida nates,
O ALBERTE, meaegloria magna Cypri!
Vtere foecundis, flores quibus integer, annis,
Vtere, namrapidis aufugit hora rotis.
Labitur admissis aetas fugitiua quadrigis,
Lapsaque restitui tempora fata negant.
Myrthus Acidulium de se ceu spargit oderem,
Et multum dulci grata sapore iuuat:
Sic quoque sint socii genialia foedera lecti,
Et sapiat faustus dulcia mella thorus.
SPONSVS vterque suos aspiret amabilis ignes,
Ac legat Ambrosios ore nitente fauos.
Ille bonus Cypriae sapor est tum denique Myrthi,
Ista notant baccas, arbor odora tuas.
Cumplacide casti se complexantur amantes,
Progener antque pio pignora carathore.
Myrthus hyperborea ceu crescere nescit in ora,
Stare sub Arctois et nequit almaplagis:
Sic decet a socio frigus procul esse cubili,
Torporem a sacro sic procul esse thoro.
Qualiter vsque nonas acquirit in aere flammas,
Ventilat accensam dextera quando facem.
Sic validae tenero vires adduntur amori,
Dulcis vbi stimulat pectus amantis amans.
Myrthus vt angustis foliis est praedita, nullo
Tempore flore cadunt quae spoliatasuo:
Sic simul angusto debet sub corde foueri
Arctius inclusus coniugialis amor.
Indevenit viuum proles sacratessera germen,
Lata vigore manens tempus in omne suo.


page 197, image: s219

Myrthus vtin plana vult munda quiescere terra,
Et liquidis gaudet quando rigatur aquis:
Sic quoque nunda sacri decet esse cubilia lecti,
Occultque pium fraude vacare thorum,
Hactenus ilma Venus: Paphiae sub nomine Myrthi
Omenhabe thalamo, SPONSE diserte, tuo.
Hinc dulcm ducens placida Cythereide vitam
Susci[?]e foecundi prospera signathori.

ARBOR. V. HEDERA: Mansuetudinem: (Baccho sacra)

ADuocor, et viridi succinctus tempora thyrso
Ad sacra coniugii transeo, liber ait.
Nulla plaga est facilis qua non quota fama corymbi
Venit, et Ogygii laus celebrata Dei.
Cornigeris adeo turba vndique dedita sacris
Non nisi clamat io, Bacche salubris, vbi es?
Interea sacros Hymeneia foedera taedas
Sum solitus donis exhilarare meis.
Ipse meis etiam meus hic subscribere pactis
Dignatur, thalami sit licet autor, Hymen.
Sunt mihi flexibiles Hederae, sunt apta corymbi
Munera, quae Sponsis largior ipse nouis.
Hinc etiam sacros, quibus est opus, explico ritus,
Atque vsus, doceo, quis sit et inde suus.
Ergo tuos Hederis crines bicoloribus orno,
Et voueo thalamo talia, SPONSE, tuo:
Sicut ouant Hederae sublimes cingere muros,
Stare solent fixis sicut et vsque locis.


page 198, image: s220

Sic quoque sit festae pactum irreuocabile taedae,
AEterna per stent nexaque corda fide.
Fixa cathenato semper stet copula nexu,
Fixus amor, sacri vincula fixa thori.
Sicut ouant Hederae muris accrescere, sicut.
Non sine subsidiis stantque vigentque suis.
Sic vir amet sociam sincer amente maritam,
Sicque marita suum diligat vsque virum.
Stante suo constat, labente marita marito
Scilicet auxiliis labitur orba suis.
Tu quoque flexibilis, generose ô SPONSE, corymb[?]
More foue SPONSAM diligitoque tuam.
Vtque Hederae circum se se sua brachia iungunt,
Sic te iunge tuae, iunge tuam que tibi.
Viuaces longos Hederae stant sicut in annos,
Nec perdunt virides tempus in omne comas.
Sic, ALBERTE, tuipraelustria pignora lecti
AEternum spondent, non sine laude, decus.
Olim cum patrios insurgent mente per orsus,
SMIRTZIADVM meritis afficientque Domos.
Candidus haec Liber: mox ponens fronte corymbum,
Ecce[?] tibi hic stimuli sit vice thyrsus, ait.

ARBOR: VI. PLATANVS: Liberalitatem: (Genio sacra)

POst alios, laeto testor mea gaudia plausu,
Sole[?]ni, Genius, non sine more, Deos.
Nota Dei vox est: totum mea fama per orbem
Dicitur, et dicto nomine quisquis ouat.


page 199, image: s221

Non tamen ille ego sum, ceu vult ignobile vulgus,
Prosequar vt lautas semper amore dapes:
Vel contempta petam despectae fercula mensae,
Sunt alij mores, est mea vita secus.
Ipse amo iucundos alacri cum pectoregestus,
Vulgus iners sterilem me putat esse Deum.
Scilicet austeros (memini) non diligo vultus,
Nec magna parcas effero laude manus.
Sum tamen ingenio praeses magis aptus acuto,
Suspiciens ausis omnia summa meis.
Sacra mihi est Platanus, cuius modo munere SPONSOS
Illustres dono, deuenerorque nouos.
Praecipue, magni, SPONSE inclyte, nominis Heros,
Has cape non vanas in tua vota preces:
Ceu Platanus latos diffundit maxima ramos,
Exornans pictum mole venusta nemus.
Sic tua fama vagas sese distendat in oras,
Nec tantum patrio sit bene nota polo:
Sed petat Eoos vltra petat ardua coelos,
Et Zephyri tepidas, Euronotique domos.
Ceu Platanus positis praestat conuiuia mensis,
Exhibet et laetas semper opaca dapes:
Ocia sic doctis concedas grata Camaenis,
Sitque tibi Aonii maxima cura chori.
Quo tibi Pierias deuincis munere Musas,
Quo pretio Clarias deuener aris aquas.
Illo foecundum duplo cum pondere foenus
Accipis, aeternas lucrificatus opes.
Nam si facundo largiris munera Phoebo,
Non patitur laudes ille perire tuas.
Sed tua perpetuae transscribens nomina famae,
Desuper alatis aethera tollit equis.


page 200, image: s222

Ceu Platanus doctis cedens vmbracula Musis
Tempore producit germina laeta breui:
Sic generosa tuus progignat pignora lectus,
Et videas faustum prole frequente thorum,
Hyberno Platanus ceu praebet tempore Solem,
Aestate vmbrosis quem fugat alta comis:
Sic etiam duro cum sors furit aspera vultu,
Ac tetro varias intonat ore minas.
Hospitium profugis praesta, SPONSE inclyte, Musis,
Et releua pressas, qua potes arte, Deas.
Hinc simul insanum contra contende Pyrenem,
Pieridas clausis dum tenet ille seris.
Finieraet Genius. conclamant vndique Musa,
Et venit in laudes ardua Palma tuas.

ARBOR: VII. PALMA: Literaturam: (Musis sacra)

VEnimus Aonides neglecto Phocide Musae
Ex Aganippaeis turba nouena vadis.
Vt simul hic extent nostri monumenta fauoris,
Quo colimus taedas, inclyte SPONSE, tuas.
Nos damus aeternae praeconia carmine famae,
Non patimur crudaefata nocere necis.
Per nos Heroes dicuntur viuere, per nos
Nomen habent magni non nisi grande Duces.
Hinc, ALBERTE, thori generose potitor amoeni,
Notae tibi longo tempore turba sumus.
Magna tibi tener[?] semper mens stabat ab annis,
Ibat et in laudes spiritus ille suas:


page 201, image: s223

Hictenus et Clarias fouisti sedulus artes,
A quibus eximiae praemia laudis habes.
Ian tua Pegaseis exultans gloria pennis
Purpureos vltra Solis oberrat equos.
Caditur ergo tibi nostris Palma ardua dextris,
Quae statuat meritis laeta trophoea tuis.
Palma velut parti quondam fuit arrha triumphi,
Victricisque dedit prospera signa manus:
Sic tua mens nostris huc-usque exercita sacris
Leta sibi partis gaudet, ouat que bonis.
Quando triumphali raperis super aethera curru,
Teque iuuat misso celsius ire solo.
O ALBERTE, tuas non hic iam dicere laudes
Nitimur, aut generis stemma referre tui.
Ista sed alterius sunt temporis, atque cothurnum
Heroa poscunt concelebrandalyra.
Sicubi forte boni dederis bona signa fauoris,
Graeta sit atque animo, quam damus, Ara tuo.
Palma velut salsis mauult accrescere ripis,
Et calidis gaudet non nisi stare locis:
Haud facili ad celebres opera sic itur honores,
Plurima sed variis sunt toleranda modis!
Exhausto donec respondet metalabori,
Et datur in laudes ardua Palma tuas.
Palma graui veluti quo plus sub pondere pressa est,
Non minus erectum tollit ad astra caeput:
Sic quo quis viridi fert taedia plura iuuenta,
Dum nouus accendit pectora laudis amor,
Hoc plus iucundos sentit mens denique fructus,
Et fruitur votis exhilarata suis.
Tu nunc ducfestos Palma comitante triumphos,
ALBERTE, ô generisgloria magna tui!


page 202, image: s224

Quodque sit hic felix! socii cape gaudiae lecti,
Et supera pylios pace vigente dies.
Finier ant Musae Pimpleides: Ecce! repente
Prosilit Aonio Calliopaea choro.
Nec mora, solennem generoso dedicat ARAM
SPONSO, subscriptis signat et ista notis:

ARA Illustri DN. SPONSO a Musis ponitur:

HAnc tibi sacrificam MVSAE Libethrides ARAM,
SMIRTZIADES, meritis dantque vouent que tuis.
Nutriat haec Quercus, Lauros, Oleasque virentes,
Et Myrthos, Hederas, cum Platanisque, sacras.
Gaudeat inprimis famosae munere Palmae:
In medio sacri germinet illa thori.

FINIS PART. PRIMAE.



page 203, image: s225

Virtutum Illustris, et Generosae NYMPHAE: AEMYLIAE-ELISABETHAE: Comitissae in Hanavv, et Rhieneack: Dominae in Muntzenberg: etc. SPONSAE: repraesentataruns per HERBAS: vbi

Lilium Iunoni Sacr. Familiae spendorem.

Ruta Dianae Sacr. Prudentiam.

Veronica Suadae Sacr. Comitatem.

Narcissus Florae Sacr. Iuuentutem.

Nardus Camaenis Sacr. Pulcritudinem.

Rosmaris Nymphis Sacr. Suauitatem.

Amaracus Gratiis Sacr. Alacritatem.

Notat et designat.



page 204, image: s226

Dedicatio Elegiaca ad Illustrem SPONSAM:

ALtera pars horti tibi SPONSA sit inclyta nostri
Impariter iunctis rite dicata modis.
Hic bene purpureos in serta recentia flores,
Fragrantesque leges, non sine laude, rosas.
Cedat Hymettaei laus decantata roseti,
Cedat odoriferis Trinacris alta fauis.
Non similes olim tellus Phaeacia fructus,
Alcinoi tales nec tulit hortus opes.
Pondus habent nostrae non rustica germina planta,
Virtutis perhibent haedocument a bonae.
Non hic insidias vaesto metuendus hiatu
Collocat, aut virus mittit abore Draco.
Qui quondam Hespertos, nunquam somno obrutus, hortos
Terrebat magno concomitante metu.
Exulat a sacris fraus sepibus, exulat omnis
Hinc procul, occultos quae struat Hydradolos.
Siue celer rapidos Titan superingerit aestus,
Hyberno durum seu riget axe gelu.
Ex his nulla suum deponit planta virorem,
Nec marcetputri languida factasitu.
Ergo age Floretum, quaso, ne despice nostrum,
Respue nec Musa muneraparua meae.
Sed placidos adhibe facilis pro tempore vultus,
Hicque vide laudes, inclyta SPONSA, tuas.
Inuenies faustas meaverbaprecantia taedas,
Inuenies thalamo vera sacrata tuo.


page 205, image: s227

Fallor? an occultos sentis sub pectore motus
Perpendens sancti. commoda blanda thori.
Fallor? et illustri meditaris basia SPONSO,
Amplexuque cupis comis adesse tuo.
Promerita optatos es dudum cuius amores,
Gaudia cumque illo participare tua.
Chaoniae quales delibant rostra columba,
Quas socias pulcer copulat ignis aues:
Tu quoque ne dubita roseas sic iungere malas,
Dulciaque admotis oscula ferre genis.
Munus habes, Hermus non fuluis quale sub vndis,
Fossilis aut rubri voluit arena maris.
Sed Regum superatpretiosas vndique gazas,
Quicquid et Eoae continet arca plagae.
Nec minus est SPONSVS SPONSAM te munus adeptus,
Depositum superi quod vocat ipsepoli.
Ille tenere sibi totius gaudiamundi,
Orbis et omnigenas, te sine, nollet opes.
Tantum sollicito iam-pridem carpitur igne,
Felicique flagrat totus amore tui.
Hinc, quae magnificam delectent singula SPONSAM,
Seu, quaecunque queant te decorare, parat.
Donat Erythraeas illustria munera conchas,
Et baccas, vitreis quas lauat Indus aquis.
Quin-etiam niueo stellata monilia collo,
Ac gemmas vnctis addit, eburque comis.
Quodque superbifico constat pretiosius auro,
Solamen vitaete vocat vsque suae.
Intima recludens arcanaescrinia mentis
Soli animi sensus consecrat ipse tibi:
--- ecqua sub aethereo sit gratior vnio coelo?
Biga per illustres pulcrior ecqua domos?


page 206, image: s228

Hac bene succrescit generosa prosapia lege,
Exit et in numeros nobile stemma suos.
Hoc genus, et celebres augentur foedere stirpes,
Hic amor antiquae semina gentis habet.
Viuite ceruinam fellices ambo senectam,
Inque frequens vestro germinet herba thoro.
Aurea sacratis conniuent syderacoeptis,
Exhibet et clemens prospera signapolus.
Praesertim, Generosa, tuas hic poscimus aures,
Te decet hac laetum tollere luce caput.
En[?] velut ALBERTVS multis generosior Heros
SMIRTZIADES, animi portio magni tui
Incedat clarae solenni munere pompae,
Perque triumphantes ingrediatur equos.
Tecum vt, magnorum decus ô illustre parentum,
Promissi firmet sancta statuta thori.
Tolluntur celebres hinc-inde ad nubila cantus,
Atque repercussis plausibus antra fremunt.
Tu simul intexto pretiosis vestibus auro
Ingredere in turba conspicienda tuae.
Qualis ab Eoo roseo Thaumantis amictu
Lucifero biiugis obuia currit equis:
Haud secus illustrem rutilantibus aemula stellis
AEMYLIA ALBERTVM suspice SPONSA tuum.
Audiat hos plausus occasus, et audiat ortus,
Ac voueat vestro quaelibet ora thoro.
Nunc tandem nostras transire iuuabit ad herbas,
Quidque velint paruae dispicere inde rosae.



page 207, image: s229

HORTVLI SMIRTZICIANI PARS SECVNDA.

HERBA. I. LILIVM: Familiae splendorem: (Iunoni sacra)

ILla ego, quae vasti color intra limen olympi,
Iuraque do populis regiae Iuno meis
Ecce! beo illustres aeduentu pronuba Sponsos;
Hic mea non paruum numina pondus habent.
Saturnus pater est, Germanus lupiter, et vir,
Dextra gerit sociis sceptr anegata Deis.
Hinc subiecta meae sunt inclyta stemmata curae,
Hinc foueo celsae cum Ioue stirpis opus.
Icarium inihi sacrae Samos penes Insula pontum est,
Qua perhibent laudes ardua templa meas.
Coniugibus praesum, taedis optata maritis,
Parturiensque meam femina sentit opem.
Hinc Lucina vocor praeclarae a munere lucis,
Quamatri partus prospero cuique suos.
Haeret adhuc nostrae delata infamia formae,
Phryx penes Idaeas quam mihi fecit aquas.
Inter vbi binas steter am clarissima Diuas:
Inuisum alterius mens mea nomen habet.
Occulo sed tacitas mecum pro tempore curas,
Non patitur festus iurgia quando thorus.
Illa leuem clamet, prout est satis ebria, Myrthum,
Sed caue at gressus hic glomer are suos.


page 208, image: s230

Hic meae honoratae debentur Lilia SPONSAE,
Ducit ab Hanouica quae genus acre Domo,
Sicut in aprico reliquis prae floribus horto
Lilia cum primis conspicienda vigent,
Et superant multas erectis caulibus herbas,
Inque bono fragrant semper odore solo.
En! sic per totum Comites Germanidos orbem
Hanouici laudes asseruere suas.
Qui celebri ante alios tolluntur ad aethera fama,
Et seriunt superos nobilitate polos.
Ecquis erit, cui non sit virtus ardua, cui non
Cognita per plures inclyta facta vices,
Hanouica antiquae quen gens ab origine constam
Innumero claros ordine iactat Auos.
Fama recens magni tibi sit satis illa PHILIPPI;
Perdidit hoc ingens Teutona terra decus.
Scilicet hic omnes numero percurrerefastos
Non licet, aut tantae voluere molis opus.
Ista suis olim veniunt memoranda triumphis,
Cum requies Musis suppetet amplae sacris.
Lilia magnorum ceu sunt insignia Regum,
In clypeis gestant quae pretiosa suis:
Sic quoque cum summis commercia Regibus olim
Hanouicae Comites sustinuere Domus.
Ipsis quin-etiam coniuncti in honore Monarchis,
Praereliquis laudes obtinuere suas.
Haec, et multa tuae cum sint praeconia gentis,
Auctaque sis tantis, inclyta SPONSA, bonis.
Eia age, festiuos animis nunc concipe plausus,
Atque foue caesti gaudia sancta thori.
Hinc auge illustres vtroque ex ordine stirpes,
Prole itaper laudes ingrediente suas.


page 209, image: s231

Ista tibi vano nequicquam gratulor ore
Filia falciferi Iuno Pelasga Dei.

HERBA: II. RVTA: Prudentiam: (Dianae sacra)

NOn locus in celeres hic spiculae mittere ceruos,
Aut agere errantes per vaga lustra ferus.
Non iuuat hic fuluis intendere retia damis,
Quaque latet, toruo figere vulnus apro.
Stridula cum pictis requiescant tela pharetris,
Sitque suus iaculis, missilibusque modus.
Non spolium, aut rigido caedetur victima ferro
Partaeper agrestes barbara praeda manus.
Multa tuis errat fera, SPONSA ter inclyta, syluis,
Magnificas sat habet lauta culina dapes.
Est aliud, socias quo tanquam munere taedas,
Seu venerer sacrum diua Diana thorum.
Illud erat celebris folium quod praebeo Rutae;
Ante alias sacris haec placet herbameis.
Cuius vt hic meritas sit fas attingere laudes,
Quaesumus, hos aequa suscipe mente sonos:
Ruta velut reliquas super at virtutibus herbas,
Quas alit omnigeno terra benigna sinu.
Hic Thymus, aut capiti iucunda Betonica floret,
Aut cum puniceis laeta Borago Rosis.
Illic flumineas decorant Nasturtia ripas,
Crescit et ad liquidas Mentha salubris aquas.
Parte alia Thymbrae faciles, et Acanthia gaudent,
Vel viret in tenera mollis Hysopus humo.


page 210, image: s232

Caulibus, et foliis, et mixtis viribus omne:
Acceptas medicis vsibus essepatet.
Maior at vt calidae vis atque potentiae Rutae
Excellit pretio gramina multa suo:
Sic etiam illustrem solers prudentia SPONSAM
Commendat variis, non sine laude, modis.
Icaris aeternos hac acquisiuit honores;
Hac Patauae nomen commeruere nurus.
Polluerat nostras infelix Parrhasis vndas,
Mense minus fraudes causa timere Iouis.
Illa sed haud meruit prudentis nomina Nymphae,
Hinc fuit a sacro cedere iussa choro.
Caesta verecundum designat Ruta pudorem,
Et perhibet sancti iura fidemque thori.
Huic comes it iuncto simplex prudentia passis,
Exerit et dotes lucis amica suas.
Ruta velut cunctis est certa medela venenis,
Curat et infecta toxica mista manu:
Insuper omnigenos tollit contraeria morbos,
Pressaque sollicito corda dolore leuat:
Haud secus in socio prudens est femina lecto
Solamen cunctis dulce reperta malis.
Haec quaecunque suis declinat noxia tectis,
Haec prohibes clades prouida saepegraues.
Quin-etiam obductae depellit nubilae frontis,
Blanditiis recreans seque virumque suis.
Cor beat, argutas mulcere parata querelas,
Atque animum lepidis exhilarare iocis.
Et nihil est, vbi non fatis vtcunque peractis
Largiri gratam femina possit opem.
Nobilis infirmis ceu Ruta medetur ocellis,
Affectumque bono sanat odore caput:


page 211, image: s233

Sic etiam aspectus dilectae saepe maritae
Cum cerebro sensus excitat vsque suos.
Et recreat tacito praecordiae mollia motu;
Hinc et ab intuitu lumina robur habent.
Absque nequit socia ceu crescere Saluia Ruta,
Sed vult contiguis vtraque stare locis:
Mutua sic coniunx consortia coniugis optat,
Alter et alterius non nisi gaudet ope.
Ruta Ducum quondam clypeos ornauit, et arma,
Principibus semper cognita Ruta viris:
Ergotuas Rutae suspendo germen ad aras,
AEMILIA, et saustum signo Diana thorum.

HERBA: III. VERONICA: Comitatem: (Suadae sacra)

SI quis honor nostris superest, et gratia donis,
Cum reliquisque locum Suada Deabus haber.
En! graedior niueis ad festa iugaliae soccis,
Nitor et officiis hicplacuisse meis.
Conqueror at merito: multorum ex ordine Vaetuns
Vix tetigit laudes ille, vel ille meas
Hesperiis quondam populo vener ata suboris
Inter eram reliquas inclyta Suada Deas.
Iam vix vlla meum sumit sibi pagina nomen,
Vsque aedeo est generis famae sepultae mei.
Felix, in numerum si tot cum laude Deorum
Quondam a Smyrnaeo vate relatae forem.
Ille senex operum, diuinatorque dierum,
Plurima dum meminit, vix meminitque mei.


page 212, image: s234

Nescio pol! nostram quae mersit inertia famam;
Fallor? an hinc, qui nos vindicet, alter erit.
Hic quota praeteritae laus pensat nubila vitae,
Dum vocor ad festos non inhonora thoros.
Ergo perillustrem vener ari munere SPONSAM
Fas erit, et precibus digna vouerepiis.
Afficit vt laetos iucunda Veronica sensus,
Exhilarans vsu corque, iecurque suo:
Quin-etiam pectus moerore abstergit ab omni,
Proque facit tristi gaudia ferre metu?
Sic alacri facie limis sic comis ocellis,
Sic similis Paphiae labra, genas que Deae
Illustrem illustris demulcet SPONSA maritum,
Praedita Cecropiis cor recreaere fauis.
Aurora ad Cephaelum non sic veniebat amatum,
Cum celeres ageret per vaga lustra canes.
Non tali Ledae soboles comitata fauore
Tyndaris ad Phrygium cessit iniqua Ducem.
Nostrae valet blandae vocis dulcedine SPONSA,
Hyblaeasque refert ore diserta rosas.
Sicut ob egregias laudata Veronica dotes
Est decus, et cuiuis vtilis herba solo:
Talis item AEMYLIA est ob tersum gratanitorem
Inter honoratas iure locanda Deas.
Si quis erit, laudes positae qui dixerit herbae,
Dixerit is laudes, SPONSA venusta, tuas.
Ecquid opus multis? Virtus se praedicat ipsam,
Emicat ex operis cum manifesta suis.
?Non coaceruatas Virtus amat enthea laudes,
?Ipsased est meriti buccina clara sui.



page 213, image: s235

HERBA: IV. NARCISSVS: Iuuentutem: (Florae sacer)

ERgo mefestis videor subducere taedis,
Nectere et ignauas sponte, vel arte moras?
Quaecelebraetorum sum praeses conscia florum;
(Vnde mihi Florae nomen inesse ferunt.)
Possideo totum quae picta roseta per annum,
Et lego perpetui germina Veris opes.
Debuer am calathis viridi de vimine textis
Prima fronte meas explicuisse rosas.
Debuer am proparte mei: pro parte receptum
Ast aliis poteram nonraepuisse locum.
Ipsa sibi merito tribuit Satur nia palmam,
Sueta coronatos prima decere choros.
Me meus oblectat Zephyrus felicibus auris,
Dum beat afflatu gramina vernae suo.
Ergopenu quaenam depromam germina nostro,
Vt pensem tardas officiosa moras?
Est mihi Narcissus prae multis carior herbis,
Haud male praesenti conuenit ille loco.
Exhibet intonsae Narcissus signa iuuentae,
Olim qui iuuenis, flos modo, pulcer erat.
Felix, ni vitreis se conspexisset in vndis,
Insanoque foret captus amoresui.
Non alerent tantos aegro sub corde dolores
Cephisus genitor, Liriopeque parens.
Necfrustratae suo Nymphe vocalis amere
Ingemeret tristes per iuga celsa sonos.


page 214, image: s236

Dixtrat haec, vitae; sise non nouerit, augur,
Tempora maturae longa superstes aget.
Verba fides sequitur: mox, quam miser in spicicit vndam,
Illae fuit durae proxima causa necis.
Ipse vt amat, quod habet, nec amat, quod posset habere,
Hinc in puniceum corpore germen aebit.
Instaur ant Dryades funus, tristatur et Echo,
Iamque parant madidis moesta pharetrae genis.
Nusquaem corpus adest, sed adest pro corpore germen,
Id quod adhuc viridi vernat vbique solo.
Hinc est formosae Narcissus imago iuuentae,
Cuipar est roseis SPONSA decora genis.
Narcissus reliquas inter velut eminet herbas,
Optima cum placidi tempera veris eunt;
Et bene stellato decorat nemus vndique flore,
Et pingit niueis circiter arua comis:
Talis purpurea floret spetiosa iuuenta
AEMYLIA, et celebres vincit honore nurus.
Illesed obscuris nitor est diuturnior annis;
Perstat, et, vt perstet, sic ego Flora precor.

HERBA: V. NARDVS: Pulcritudinem: (Camaenis sacer)

ESt etiam nobis cur aepia taeda Camaenis,
Diligimus thaelami nos quoque festa sacri.
Dicimur arguto praecordia flectere cantu
Festiuis animos et recreare sonis.
Turba venusta sumus laetis operata choraeis,
Nostraque, quod facile est, nil nisi sacra volunt.


page 215, image: s237

Hic igitur dulci SPONSAE modulamine laudes
Cantemus festas, dum vacat, ante dapes.
Inprimis pulcram Nardi sub imagine formans
Hic liceat paucis commemorare modis.
Vt Nardus croceis decoratae renidet aristis,
Et radiat foliis non inamana suis:
Flos iuuenum tali fulget pulcerrima forma
AEMYLIA ALBERTO SPONSA dicata viro.
Elicit ex oculis cuius suae tela Cupido,
Indesuas rapto torquet et ignefaces.
Sumat olorinas vtrursus lupiter alas,
Aspiciens summum cogeret illa Iouem.
Haec faceret tumidis Bacchum latitare sub vuis;
Hac visa Phoebus fingere posset anum.
Seu quis ouet prisci coluit quas temporis aetas,
Huic Regum claras aequipar are nurus.
Vix fuerat tali spetiosa Proserpina dote,
Ante recepta nigris quam Stygis esset aquis.
Cederet Hermione Spartanis nata suboris;
Porrigeret victas Deianira manus.
Quin superans multas Atlantica Maia puellas
Laudaret vultus, candida SPONSA, tuos.
Nardus Achaemenium de se ceu spargit odorem,
Et confert medicam ceu liquor huius opem.
Sic simul AEMYLIAE nitor, et generosa venustas
Nequicquam magnis dotibus orba caret.
Namque animi iunctis formae praestantia donis
Posse quid harmonia non foret apta sua?
Pulcra velut dulci iunguntur cinnama Nardo,
Et sua cum Nardo crescere Spica solet:
Sic SPONSA ALBERTO iungatur candida SPONSO.
Perstet et hoc falcro ceu bene nixa suo.


page 216, image: s238

Hae sunt laudatae dotes et commoda Nardi;
Cui si par donis Nympha pudica, sat est.

HERBA: VI. ROSMARIS: Suauitatem: (Nymphis sacer)

NAiades glaucis haec iubila festa sub undis
Hausimus, et memores ad pia sacrapreces.
Huc simul, vt pariter reliquis in honore Deabus
Munera soluamus, nos quoque traxit amor.
Nosgenus a vitreis deducimus ordine lymphis,
Coeruleis constant numina nostra vadis.
Fluminei latices, laetique recessibus amnes,
Et nobis liquidis fons habitatur aquis.
Pauca super nostro cantemus Roremarino;
Est hic is laudes dignus habere suas.
Apta licet roseis sint forterelatae sub herbis,
Sufficiunt posito vix tamen illa loco.
Nobilis immensum ceuper Germanidos orbem
Rosmaris in pretio floret vbique suo:
Cuilibet inprimis solenni gratus odore,
Et celebris meritis fertur aed astra suis:
Talis, ni maior, vix vlli laude secunda
Fulget honor atis SPONSA superba honis,
Blandaque sydereo rutilum iubar explicat ore,
Nil nisi flexanimi dona leporis habens.
Qualis ab Eois exsurgens Lucifer vndis
Caetera luminibus supprimit astra suis:
Sic quoque laudatas luculentior illa puellas
Obscurat formafax generosa sua.


page 217, image: s239

Ceufragraens vno bis floret Rosmaris anno,
Stat supero Pollux, aut vbi Libra polo:
Sic dilecta sacro producet germina lecto,
Foecundans castum prole srequente thorum.
Roris vt in censu sunt flores vsque marini,
Praestantes vsus hic et vbique suos:
Sic sacer hic thalamus quae mittet pignora, magnis
Implebunt meritis patria rura suis.
Rosmaris haec paucis famam velut ille reportat,
Sic abit in laudes inclyta SPONSA suas.

HERBA: VII. AMARACVS: Alacritatem: (Gratiis sacer)

TAndem magnificis nostrum est applaudere SPONSIS,
Et dare laeticiae prospera signa nouae.
Si quibus haec almae debentur tempora lucis,
Et sacer est aliqua non sine laude thorus.
Praecipue nostris honor hic asscribitur ausis,
Laus que venit placidis intemerata iocis.
Hoc quia deposcit solennia gaudia festum,
Et sine laeticia non solet esse bona.
Quo pacto nostri constaret muneris expers,
Munere laetitiae quaendo carere nequit?
Tres sumus vrbana cantantes voce sorores,
Nos aetas Charitas nomine prisca vocat.
Nobis vnus amor, bonitas vna, vna voluntas,
Vnaque, quam possit laedere nemo, fides.
Concor des triplici stamus tria Numina nexu,
Fundentes lepidos voce decente sonos.


page 218, image: s240

Ingredimur niueis indutae corpora peplis:
Hic habitus laetipectoris esse solet.
Quin-etiam celebres sape exercere choreas
Hoc opus, hic nostris currus agendus equis.
Interea, ante alias genialis Amaracus herbas
Oblectat foliis lumina nostra suis.
Ille perillustrem deceat pro tempore SPONSAM;
Fallimur? hic festo conuenit anne thoro?
Conuenit. vtque caput pituita purgat ab omni,
Quae cerebrum, et sensus saepe molesta grauat:
Sic alacrem reficit SPONSI SPONSA optima mentem,
Docta cupidineis corda mouere iocis.
Ceu calida morbos visanat Amaracus omnes,
Qui pigrae quicquam frigiditatis habent:
Non secus ALBERTVM pulcro delect at amore
AEMYLIA, igniculis vrit et vsque suis.
Euge, foue laetam circapraecordia mentem,
Euge, quate et celeres, candida SPONSA, faces.
Te tuus exspectat tyrio venerandus inostro
SPONSVS, alens animis gaudia magna suis.
Qualis ab obiecto mollescit cera calore
Cedit et in partes sic liquefacta suas:
AEMYLIAE roseo fic acriter vstus abigne
ALBERTVS, facilis, qua vocat ardor, abit.
Ergo ne longas tua gaudia differ in horas,
Difficiles siquidem sunt in amore morae.
Sed, quodcunque petet, cupido SPONSA annue SPONSO,
Totus et in flammas neruat, afferopem.
Ille prius Lybicae numerum subducat arena,
Computet ac vasti sydera clara poli.
Multa velit vestri qui dicere millia ludi,
Inque columbinas oscula mista vicet.


page 219, image: s241

Ludite, et in casto progignite pignora lecto:
Non decet illustres prole vacare thoros.
Paruulus inde breui iucundo prodeat ore
SMIRTZIADES, matri sarcina grata suae.
Qui patrem teneris refer at formosus ocellis,
Crescat et in generis nomen, opemque suae,
Pulcrius ecquid habet spaciosi machina mundi,
Excellat quod non connubialis amor?
Nulla datur, tante quae constet copula neruo;
Numen habent thalamt foedera pacta sacri.
Corpora quo corpus duo coniungantur in vnum
Scilicet autores res habet ista Deos.
Viuat io SPONSVS; ter io SPONSA inclyta viuat;
Inque Sibyllinos viuat vterque dies.
Haec vna Charites. Reliquis tum pulcrior AEgle
Purpurea texit florida serta manu
Subiicit et, cultae redimit dum tempora SPONSAE,
Hos Dea gratantes orsa venusta sonos.



page 220, image: s242

SERTVM Illustri SPONSAE exhibetur a GRATIIS:

ISta bonas animi deceant in signia dotes,
Et sacra sint capiti candida serta tuo.
Quae tibi contexit Charitum piae turba sororum,
Ac donat, sacrum deuenerata thorum.
His fruere, et longos virtute super stes in annos
Inclyta cum SPONSO viuito SPONSA tuo.

FINIS HORTVLI SMIRTZICIANI.



page 221, image: s243

EPIGRAMMATA Eiusdem In Nuptias Easdem.

I. Ad ARBORES Hortuli Smirtziciani:

ECquis ad aethereas transire est impetus auras?
Ecquis amor superos scandere velle polos?
Frustra, Laure, tuo petis astra cacumine, frustra
Quercu, olympiacas tendis adire plagas.
SMIRTZICIVS vobis sublimior omnibus Heros
Iam-dudum celsa sydera mente teneo.

II. Ad HERBAS HORTVLI Eiusdem.

HERBAE, quid pictos certatis trudere flores?
Quid laudem nitidis prosit inire rosis?
O longe forma vestros obscurat honores
AEMYLIA, ambrosiis suspicienda genise

III. VENVS super SPONSO:

CYpria frondosa ludebat mater in Ida,
Hos super ALBERTO cum dedit ore sonos:
Non, iterum victis sisim collata Dtabus:
Arbitrium Phrygius debet habere Paris.


page 222, image: s244

SMIRTZICIVS nostrae defendet praemia formae,
Hic laudes iudex asseret vsque meas.
Et merito. facie cui vix par Tyndaris esset,
Ipsi parta meo munere Nympha fuit.

IV. MERCVRIVS super SPONSA.

FOrte secans rapidis Cyllenius aera pennis
AEMYLIAE roseas vidit vt inde genas
Post clamat: nostra longe haec est pulcrior Herse.
Amplexus magni digna subire Dei.

V. ALBRECHTVS-IOANNES: Hic sanus, en laboret.

CRedibile est animis illum quoque pectore sanum
Esse, cadunt voto cui bona coepta suo.
Inprimis teneras cum laedit flamma medullas,
Acris et incerta sede moratur amor.
Haud secus Hic animis, et toto pectore SANVS
ALBERTVS, voto pondus habente suo, est.
Postquam succensus mitescit in ossibus ignis,
Et leuat immites inclyta Nympha faces.
Cuius amansroseo nunc rite potitus amore
Intrat honorati foeder apactathori.
EN thalamum multa foecundans prole, LABORET
Vlterius gentem multiplicare suam.



page 223, image: s245

VI. AEMYLIA: I, mea i lia.

NOn velut Hypsipile dilexit lasona, cuius
Fraude fuit vacuo sola relicta thoro.
Nec sicut fortem Briseis amauit Achillem,
Pulcra vel Alciden Deianira suum.
Vtraque deserti defleuit munus amoris,
Questa, maritales in scelus isse faces.
Non, inquam, sociae sicte, SPONSA inclyta, taedae,
Et tuus in SPONSVM te modo fallit amor,
Ille sed aeratis constans insistit haebenis,
Nititur et firma cumpietare liga.
Iam potes illustri semper comes ire marito,
Iam potes in socio gaudia ferre thoro.
Nulla queunt vestros incommoda frangere risus,
Illa stat aeterna copula nixa fide.
Ergo tibiecce! datum felici sydere SPONSVM;
Incidit in gremium coelitus ille tuum.
Quin ais huic: Nostros, I, perspice mitis amores,
ILIA nam flagrant Te, cupiuntque MEA.

VII. ALBRECHTVS: et AEMYLIA: Vrithic: Illabeat: Es mea.

VRitur admisso si quis vehementer ab igne,
Felix, mansuetam si capit ager opem.


page 224, image: s246

SMIRTZIADES VRIT tenero Hic illectus amore;
AEMYLIA ardores sed BEAT ILLA graues.
Hinc memor ALBERTVS, quid opus nunc pluribut? inquit,
ES MEA, sumque Tuus, sis Mea, simque Tuus.

VIII. ECHO.

FAre age, quae resonis habitas in vallibus, Echo;
Ecquod inest terris nobile vimen? (E.) Hymen.
Illud an esse putas, taedis cum rite peractis
Ducuntur thalami iubila grata? (E.) rata.
ALBERTO nubit, iam SPONSA ter inclyta SPONSO,
Et forma, et donis quae generosa. (E.) rosa.
Tolluntur celebres ad lucida sydera plausus,
Auditusque decens vndique clamor. (E.) amor.
Ipse, suos animis vltra ne perferat ignes,
Ad SPONSAM SPONSVS tam bene vadit, (E.) adit.
Cui contra niueis arridens SPONSA labellis,
Semper eris nostri dulce leuamen. (E.) Amen.

IX.

LOtichius thalami cultor lectique iugalis
Haec dedit imparibus carmina pauca modis.
Fallor? in his aliquid, forsan quod prosit, habetur,
Parte velex aliqua quod iuuet, esse potest.
Ergo faue, et nostram, quaeso, ne sperne Thaliam,
ALBERTE, ô Clarii gloria magna chori!
Ipse tuas posthac, humili tibi carmine vates
Deditus, in laudes officiosus ere.



page 225, image: s247

FINIS.

F. Fridbergae Weterauorum,
M. DC. XVII. Mense Nouembri.

Sequitur DECAS EPIGRAMMATVM Memoriae: VIRTVTI, et HONORI: Eiusdem illius p.m. Florentissimi HEROIS: Elegantissimi VATIS: Vere Illustr s et Generosissimi DOMINI: ALBERTI-IOANNIS. L.B. SMIRTZICII: etc. sacra.

I. DE ALBERTO-IOANNE: L.B. SMIRTZICIO: Poeta elegantissimo:

FErret ab illustri nisi nobile sanguine nomen
Gloria SMIRTZICIVS temporis ille sui:
Ferret ab illustricerte vel carmine nomen
Nobile: quo VATES nobilis inter ouat.



page 226, image: s248

II. De Carminibns Eiusdem.

QVid tibi diuinae dulcissima pignora Musae
SMIRTZICIVS docta quae dedit arte, canamt
Ille suas Cypro Veneres simul abstulit: ille
Duxit Apollineas ex Helicone Deas.

III. De eisdem.

LAurea si cuiquam debetur: Laurea certe
SMIRTZICII debet VATIS obire caput.
Felix plus potuit numeris ex tempore scriptis;
Permulti lima quam potuere sua.

IV. In Cygnum SMIRTZICII.

CVi VENVS aspirat formam: cui IVPITER aurum:
Cuigenium CHARIS, et MVSA: MINERVA lyram:
Longimani quamuis de stemmate prosata Regis,
Huius vtrum dubitet Nympha subire thorum?

V. In eundem.

NVbere cui VENVS ipsa velit: cui GRATIA taedes
Offerat: et socium CALLIOPAEA thorum:
Quidni semideas Heroidas vrat? et ille
Illustres passim vincat amore nurus?



page 227, image: s249

VI. De Musis: et SMIRTZICIO:

SMIRTZICIVM MVSAE (Thalamos ne pangere extra)
Riuales thalamis occuluere suis.
Scilicet hunc noli defunctum credere, viuit
Musarum perpes munere cuius honos.

VII. Ad VENEREM: de SMIRTZICIO supplice:

AN te, Diua VENVS, sas est HEROA rogare
SMIRTZICIVM? pridem cuius amore cales:
Te magis ANCHISIS pudeat senis! En! is ADONIS
Ille tuus: cuius te magis ornat amor.

VIII. Ad APOLLINEM: de SMIRTZICIO amore saucio:

PHOEBE, machaoniam quid differs ferre medelam
SMIRTZICIO? qui tam supplice voce rogat:
Fallor? an imberbi imberbis fis inuidus? vltra
Aonias praeses ne regat ille Deas.

IX. Ad ROSABELLAM SMIRTZICII:

DVcis honoratos merito, ROSABELLA, triumphos:
CLAVDIA nilpraete, nilque CORINNA potest:


page 228, image: s250

Namque ter illustrem tribuit RHAMNVSIA Vatem:
Nectareo laudes qui canit ore tuas.

X. Ad Clariss. Vm. DOMINICVM PORSIVM:

TE quoque SMIRTZICIVS monitore poemata PORSI,
Excoluit venae fertilitate suae:
Felix discipulo tam culto VATE magister
Ingenio VATES nobilis ipse tuo?

Finis.

Francofurti:. M.DC. XXVI. Mense Nouembri.



page 229, image: s251

In quartam partem Bibliothecae Poeticae Excellentis in repub. Francofurtensi tum Poetae, tum Medici, dn. IOH. PETRILOTICHII, consobrini sui, amoris et honoris ergo scriptum a Iohanne Musculo, verbi Dei apud Eschersheimenses praeconis, Francofurti anno 1628. 12. Calend. Martii.

VItas et mortes vatum cur scribere vati
LOTICHIO placeat, lector amicerogas?
En ver as huius, non fallam, percipe causas;
Quas si percipies, credito, certus eris.
Quum simile omne suo simili laetetur, id ipsum
LOTICHIVM, vates vt canat, ecce iuuat.
Tum meritas cuiuis laudes cupit ipse tributas,
Valde dolens, quemquam laudecarere suae.
Ne simul et pereat per mortem nobile nomen,
Nisibus id magnis ipse cauere studet.
Hinc etiam cineres vatum, tam tempore longo
Depositos, reuocans, reddat vt vrna iubet:
Scilicet vt viuos illos e morte reducat,
Ne semper latitent, neue tegantur humo.
Ast dum LOTICHIVM labor vnicus occupat hicce,
Immortale sibi nomen et ipse parat.
Hac ratione mori nescit, sed viuere perget,
Ac capiet, quod non desinet, inde decus.



image: s252

[gap: errata list]