CAMENA Early Modern Latin Texts

HIEROLEXICON SIVE SACRVM DICTIONARIVM AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI ET CAROLO EIVS FRATRE ROMAE Ex Off. Bernardoniana Sub Signo Virtutis Anno 1677 Superior [abbr.: Superiorum] permissu Et privilegiis

HIEROLEXICON, SIVE SACRVM DICTIONARIVM, IN QVO Ecclesiasticae voces, earumque Etymologiae, Origines, Symbola, Caeremoniae, Dubia, Barbara Vocabula, atque Sac. Scripturae, et SS. PP. Phrases Obscurae elucidantur. AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI, Olim Cath. Eccl. Viterb. Canonico Theol. Sac. Indicis Congregationis Consultore, Proton, Apost. Eq. Aurato, Com. Palat. ET CAROLO EIVS FRATRE Biblioth. Alexandrinae in Archigym. Vrbis Praefecto. OPVS Figuris ornatum, quod praecedit Index Criticus, ac subsequuntur SYLLABVS graecarum vocum exoticarum, de quibus in eo agitur, et CONTRADICTIONES APPARENTES Sac. Script. ab eodem DOMINICO conciliatae, et ex eius Schedis in hac tertia, et postuma impressione auctae. [gap: illustration] ROMAE, Sumptibus PONTII BERNARDON. Via Parionis sub signo Virtutis. M. DC. LXXVII. SVPERIORVM PERMISSV, ET PRIVILEGIIS.

ADVMBRO obscuro. [Vt etsi bono alio comparatur, et alio adumbratur; nihilominus remaneat in boni nomine. Tertull. de Exhor. cast. cap. 3.] ac idem alibi: [Petulantiam a modestia adumbratam. de Spect. cap. 9.]

ADVOCATIA FR. genus feudi. [Aduocatia Imperii Chron. Casin. lib. 4. cap. 35. Bonifac. in hist. Taruis. et in Comment. de feudis Venetis pag. 65. et 71. leges feudales de pace tuenda, §. quicumque Aduocatiam.]

ADVOCATIO penes Tertullianum, non raro consolationem significat, quod a verbo graeco para/klhsis2 trahitur, quod simul consolationem [correction of the transcriber; in the print consolatio-Intionem], et aduocationem significat. [Itaque talibus, et aduocatio, et risus promittitur. lib. de poeniten. cap. 11.] Eodem sensu vsus est verbo Aduoco, vt lib. 3. aduers. Marc. cap. 14. vbi legimus: Aduocate languentes. In Iure Canonico Ius aduocationis dicitur, quod nos Iuspatronatus appellamus, et Aduocatus. is etiam dicitur, ad quem spectat praesentare, vel nominare, scilicet, patronus ipse. Vide de Aduocatis in aliis significationibus in verbo Defensor. Conclamator. Adminiculator. Mamburgium. Paraclitus. Scholasticus. Tanganus.

AEDIFEX Faber murarius, seu Architectus. [Ante enim fuit deliberandum ex similitudine prudentissimi aedificis illius, qui prius sumptus operis cum viribus suis supputat. Idem Tertull. de Idol. cap. 12.] FR. putarem hic potius de fabricae domino sensum esse, eo modo, quo de eodem Christus Lucae 14, dixerat: [Quis enim ex vobis volens turrim aedificare; non prius sedens computat sumptus, qui necessarii sunt, si habeat ad perficiendum, ne postquam posuerit fundamentum, et non potuerit perficere etc.] Non enim ad Fabrum, aut Architectum operis sumptus, sed ad Dominum fabricae cum suis viribus spectat supputare. Vnde aedifex qui aedificat, nempe, et aedificare facit proprie dicitur, licet promiscue de vtroque possit intelligi sicut fabricatoris nomen vtrique adapatur, sed Tertulliani sensus hic ad parabolam [correction of the transcriber; in the print parabulam] Christi adductam alludit, nempe, de eo, qui propriis sumptibus aedificare facit.

AEGYPTII quid significare intendebant per sphingis simulacrum. Vide Sphinx. Quid per Serapin. Vide Sporteolus. Seraphim. Aegyptiaci dies. Vide Strena. Primi ad tondendas Monialium comas. Vide Tonsura.

AENEA FR. dicebatur Hierosolymis [correction of the transcriber; in the print dicebatur. Hierosolymis] quaedam Ecclesia, fortasse quia aeneas valuas, aut tectum habebat. [Praeterea peruenit ad me, quia in ea Ecclesia, quae aenea dicitur, saepe in Hierosolymorum Vrbe vestrae Ecclesiae iurgia nascuntur. S. Gregor. lib. 9. cap. 40. ad Isacium Hierosolym. Episc.

AENIOLVS FR. Lebes, aenulum, seu aeneolum. [Aenioli feruentibus aquis desuper pendebant. In vita s. Aldegundis Abb.

AEPHONOTROPHIVM Cantorum Collegium. [Fecit ad S. Stephanum aephonotrophium, vbi Primicerius, et Cantores manerent. In Greg. Magno Petrus Mallius in sua hist. sac.] a voce graeca *eu)fwnotro/fion, quae locum, vbi Cantores aluntur significat, ideo recte scribendum erit Euphonotrophium, absque diphthongo in prima littera.

AEQVALENTIA FR. hereditaria inter fratres aequali portione diuisio. Marculph. lib. 11. cap. 14.

AEQVIVOCOR id est, habere aequale, ac simile vocabulum, quod in sensu scholastico potius vniuocor diceretur. [Nec paruipendendum patrocinium huius poenitentis (scilicet, Mariae Magdalenae] quia sicut aequiuocatur Beatae Virgini in vocabulo; sic etiam confertur ei quodammodo in exemplo. Petr. Blesen. serm. 23.] Sic etiam aequiuocationem idem dixerat pro nomine vniuoco. [Aequiuocationi vestrae toto corde gratulor, nec reor hoc accidisse sine dispensatioue diuina, vt nobis esset vniformitas nominis, quos a pueritia fecerat vniformes identitas voluntatum. epist. 77.] Reperitur etiam in haec significatione eius adiectiuum aequiuocus. [Itaque postquam Ludouicus ab aequiuoco filio suo restitutus est in Regnum. Flod. l. 2. hist. Remen. cap. 20.] de aequiuoco filio dixerat, quia Ludouicus etiam sicut et pater vocabatur. Quod clarius Warnefridus, cum singulos Caroli magni liberos recensuerit: [Secundus (inquit) Pipinus fratri, atque quo aequiuocus;] constat enim eius auum vocatum fuisse Pipinum, sicut et frater ex Himiltruda genitus. FR. [Moxque palam Domini Papae. Benedicti VII. qui sic vocabatur, ex numero praecedentium aequiuocorum obnixe petit auxilium. In Chronica Ditmari Episcop lib. 3.] Vide Anagogia.

AERA uox familiaris sacris Conciliis, et Ecclesiasticis Scriptoribus ad denotandum annorum computum. De origine huius nominis est quaestio inter Etymologos, aliqui existimarunt a voce Aes deriuari, cum in aere signato nota currentis anni imprimebatur. Alii probabilius censent hanc dictionem compositam esse ex litteris A. Er. A. id est, Annus erat Augusti, nam huius Imperatoris tempore, coeperat hic annorum computus. At Cardinalis Baronius in Not. ad Martyrol. Roman.

adhaerens Dioni Cassio, opinatur ab aere collato hoc vocabulum sortitum fuisse; nam Augusti temporibus ex Hispania tam ingens copia monetarum collecta fuerat, quae nedum pro triumpho, sed et ad resarcienda Romana moenia, ac aedificia fuerat sufficiens; Atque ab hac copiosa nationis Hispanicae contributione coeperat Aera denominari annorum computus ob hoc memorabile factum; ideoque nota haec in hispanicis Conciliis frequenter reperitur, FR. quae triginta octo annis ante Christi aduentum inceperat in Consulatum, scilicet, Appii Claudii, et Norbanis Flacci, hinc est, quod quando in Toletano Concilio contra Priscillianistas congregato. habetur celebratum fuisse anno 438. non nisi anno Christiano 400. intelligendum est. Qui calculandi modus cessauit in Regnis Hispaniae in Aragonia, scilicet, anno 1358. in Castella 1383. ac in Lusitania tandem anno 1415. Aera autem Christi coepit apponi anno 527. vt ibi notat Baronius in Annal. quando, nimirum, post Iustinianum Imperatorem fasti Consulares defecerant: primusque fuit Dionysius Exiguus, qui priuatim a Natiuitate Domini annos coeperat numerare, hoc est, eodem anno, quo supra 527. et post Iustinianum, qui obiit anno 525. numerabantur anni ab Incarnatione; ita Dominicus Mazzochius in supplemento Ciuitatis Castellanae. Paulus vero Diaconus multo prius ab Incarnatione suum computum lib. 17. notauerat, id est, ab anno 492. qui ibi sie ait: [Cessante iam Romanae Vrbis Imperio, vtilius, aptiusque mihi videtur, ab annis Dominicae Incarnationis supputationis lineam deducere.] Notat Glossa in extrau. cap. vnico. de Summa Trinit. Pontificis datam ab Incarnatione immemorabiliter in vsu esse, congesta per Gloss in Clement. de Summa Trinit. §. Ex tempore; sed Bononiensis Academia postea introduxerat a Natiuitate subscriptionem, fortasse ea inducta ratione, quod computus ab Incarnatione, nouem menses postponit Christi aetati, vt notant Baldus in l. nuptae. §. Senatores, ff. de Senator. Aretin. consil. 71. visa ad finem. In calculatione vero a Natiuitate vnica tantum dies, in qua natus est Christus, excluditur, l. a Caligato. C. de nuptiis:||: Hoc tamen vocabulum in neutro genere, et plurali numero apud D. Ambrosium debitum contractum significat; [Et grauis aera contraxit. de Ioseph cap. 5.] Vbi de Protoplaste loquitur. Item praetium sonat aliquando, sic idem Doctor Iudam Magdalenae murmurantem argute irridet: [Trecentorum (inquiens) aere crucis insigne declarat. lib. 6. in Lucam cap. 8.] Alludit ad primam litteram dictionis Trecentorum, quae ad modum crucis formatur. Vide Aureus numerus. Epacta. Indictio. Aera Mahumetanorum. Vide Hegira. Aera planta qualis sit. Vide Zizania.

AERATVS ORBIS FR. scutum. [Rex locutus; licet pectus meum lorica vix deserat, et assidue manum orbis aeratus includat; nec non latus muniat ferri praesidium. Ennodius in vita B. Epiphanii Ticinen. Episc.

AESTIMARIA FR. iuridica aestimatio. Bullar. Casinen. tom. 2. const. 36. n. 6.

AETERNITAS quare ab hominibus mereatur in praemium, siue in poenam. Vide Infernum. Aeternari cupiunt homines in terra. Vide Sepulcrum.

AETIOPS Vide Blembus. Campana, Confessio, Hebdomada maior, Monophysitae, Sabbatum Enoch. Aethiopes adhuc antiquum ritum praebendi infantibus lac, et mel obseruant in baptismo. Vide Baptismus.

AETIANI FR. Haeretici ab Aetio appellati, aspernentes oblationes, et sacrificia pro defunctis. 24. 9. 3. c. 39. (a nostri saeculi Nouatoribus denuo excitatus error:) Atque ab Eunomio Aetii discipulo Bunomiani deinde vocati sunt. Socratis hist. Eccl. lib. 2. cap. 28. theodorici hist. Eccl. lib. 2. cap. 24. Sozomeni hist. Eccl. lib. 6. cap. 26. et 27. Nec a praedictis Nouatoribus poenitentiam negantibus valde differebant; nam asserebant in fide viuentes, poenitentia haud indigere, cum essent impeccabiles. Dissimilitudines autem in diuinis somniabantur Patris a Filio, atque ab hoc Spiritus Sancti. Ibidem. vide Anomaei. Trinitas.

AEVOSVS Antiquus, uetustus. [Vir meus Aemilius vetulus sit, ac in aeuoso eius corpore frigidus exstet circum praecordia sanguis. Hincmar. in Remigio.

AFA uox graeca *)afh/, quae puluerem significat. [Aegyptium video in Afa volutantem. in vita SS. Propertii, et Felicis.] Palaestricam artem alludit; nam luctatores oleo vncti in arena inuoluuntur, ne facile ab aduersario amplexari, et prosterni valeant. Hic autem de daemone fabulatur in forma Aegyptii apparente.

AFATOMIA FR. Donatio, seu forma tradendi possessionem. In lege Salica tit. 48. Dicitur etiam Affatimia. [Ideo pensantes causam consanguinitatis, dono vobis per hanc affatimiam, pro omni portione in pago illo, centena illa. Marculf. in suo Formul.] Reperiuntur in eadem significatione Adfatimo verbo, et Adfatimus adiectiuum.