CAMENA Early Modern Latin Texts

HIEROLEXICON SIVE SACRVM DICTIONARIVM AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI ET CAROLO EIVS FRATRE ROMAE Ex Off. Bernardoniana Sub Signo Virtutis Anno 1677 Superior [abbr.: Superiorum] permissu Et privilegiis

HIEROLEXICON, SIVE SACRVM DICTIONARIVM, IN QVO Ecclesiasticae voces, earumque Etymologiae, Origines, Symbola, Caeremoniae, Dubia, Barbara Vocabula, atque Sac. Scripturae, et SS. PP. Phrases Obscurae elucidantur. AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI, Olim Cath. Eccl. Viterb. Canonico Theol. Sac. Indicis Congregationis Consultore, Proton, Apost. Eq. Aurato, Com. Palat. ET CAROLO EIVS FRATRE Biblioth. Alexandrinae in Archigym. Vrbis Praefecto. OPVS Figuris ornatum, quod praecedit Index Criticus, ac subsequuntur SYLLABVS graecarum vocum exoticarum, de quibus in eo agitur, et CONTRADICTIONES APPARENTES Sac. Script. ab eodem DOMINICO conciliatae, et ex eius Schedis in hac tertia, et postuma impressione auctae. [gap: illustration] ROMAE, Sumptibus PONTII BERNARDON. Via Parionis sub signo Virtutis. M. DC. LXXVII. SVPERIORVM PERMISSV, ET PRIVILEGIIS.

APEX FR. sumitur pro vertice capitis, et ornamento eius, quo Flamines vtebantur; aliquando tamen pro mitra. Vide Mitra. Intelligitur etiam pro sophisticis Iuristarum allegationibus, seu eorundem subtilitaribus [Apices iuris non attenduntur, vbi agitur de salute animae. Archid. in cap. scriptum 6. quaest. 3. Decius in c. cum dilecto ad fin. Gloss. in verbo procuratricem. de confir. vtil. vel inutil. Bald. in l. 5. in 2. col. verb. et si tu quaeris. C. de confessis, ac alii apud Cottam in suis Memorial. Iuris. verb. Apices Iuris. Apices iuris in foro conscientiae non excusant. Ibid.] Cuius contrarium. Vide de Plano in lit. P. et sinonymum. Vide Subtilitas. Aliquando pro extremitatibus accipitur, sic pro epistolarum extremitatibus, vbi sigillo signari solet, seu dependulo sigillo in bullis pontificiis appenso dicitur: [Num quam Apostolicae Sedis modus fuit absque signatis apicibus vndequaque legationem suspicere: 97. dict. can. 3. et in extrau. com. de elect. cap. 1.]

APHOPLISTA uox barbaro graeca a)foplisth/s2 [Aphoplistas vocant eos, qui priuatis hominibus arma habere non concedunt, ne rapinas, aut caedes faciant. Iulian. Antec. constit. 15.

APHTHARTODOCITAE Haereticorum Secta, qui dicebant Christi carnem esse incorruptibilem, et ab omnibus passionibus penitus liberam, vt ex Etymologia nominis *afqartodoki/tai [note of the transcriber: regular: *afqartodokh=tai ] colligitur, qui etiam denominati sunt Phantasiastae. FR. Phantasiastes cum Apellitis conuenire videntur, qui Christum humanitatis phantasticam habuisse figuram asserebant, de quibus. Vide Apellitae.

APOCALYPSIS ita liber visionum D. Io. Euang. appellatur; in hoc enim libro futuri Ecclesiae euentus continentur. Multae reuelationes, seu Apocalypses antiquitus circumferebantur, sed omnes apocryphi censentur, id est, S. Petri, quem librum Eusebius damnatum fuisse refert. in Chron. lib. 3. cap. 14. Sozomenus tamen lib. 7. cap. 16. affirmat illum in Palestina feria 6. in Parasceue legi fuisse solitum. FR. *)apoka/luyis2 latine reuelatio dicitur a verbo graeco a)pokalu/ptw, id est, reuelo. Id vero, quod Eusebii auctorite asseritur non releuat, quia, vt in Catalogo Ecclesiasticorum scriptorum Bellarminus testatur, eusebiana opera in Concilio Lateranen. apocrypha declarata fuisse: quamuis Baronius an 302, n. 11. et seqq. doceat multis rationibus vsquequo sequendus sit iste Auctor:||: Item circumferebantur alii libri Apocalypsis, scilicet, S. Pauli, vt testantur Nicephorus, Sozomenus, et Eusebius lib. 3. cap. 3. Item Apocalypsis Adami, de qua Epiphanius. Item Apocalyp. Esdrae ex Nicephoro. Item Eliae. Baron. An. 44. n. 49. Tandem Gratianus in Decretal. tres refert nempe D. Thomae, D. Stephani, et Moysis, de postremo loquitur etiam Cassiodorus. Vide Epopsia. Quomodo per notas arithmeticas in Apocalypsi Antichristi, nomen describitur. Vide Antichristus.

APOCARTERESIS mors ex inedia, vel laqueo accelerata, a verbo graeco a)pokartere/w. [Hypocrita, vt apocarteresi probat se Marcionitam. Tertull. lib. 1. Contr. Marc. Lycurgus apocarteresim optauit, quod leges eius Lacones emendassent. Idem in lib. 1. aduers. Gent. cap. 16.] Vide Ahori. Biothanatus. Orama.

APOCHA graeca vox a)poxh/, cautio. [Validas contra te apochas inuenerunt, inuitas securitates illis dedit calamitas tua. Cassiod] Vide De suscepto, Susceptum. Testamenti pagina.

APOCRISARIVS Minister Papae apud Imperatorem, vox graeca *)apokrisa/rios2 id est, Responsalis, ideo in Registro a D. Gregorio Responsalis vocatur, ita etiam negotia eius. [Responsa Apocrisarii vocantur, qui Sanctissimarum Ecclesiarum negotia curant Iustin. Nouel. 6.] Alio nomine Legati Sedis Apostolicae dicuntur, qui tunc apud graecum Imperatorem residebant, ac tales fuere ante Pontificatum Gregorius Magnus, Vigilius, Paschalis, Sabinianus, Bonifacius, et alii pontifices, qui titulo Diaconatus graduati erant. [Quod permanere in Palatio iuxta antiquam consuetudinem Apostolicae Sedis Diaconem vestra serenitas non inuenit, non hoc meae neglegentiae; sed grauissimae necessitatis fuit. S. Gregorius epist. 43. ad Focam Imp. lib. 11. indict. 6.] Quos deinde (ut passim) ad pontificalem Apicem illis temporibus Orientalium Imperatorum fauor dirigebat. FR. Apocrisarii mittebantur etiam ad Patriarchas: [Martinus Papa Primus, eius Apocrisarii, quos ad Paulum Patriarcham miserat, cum illum, vt resipisceret, vrgerent; Constantii iussu in diuersas insulas relegati sunt, quod cum audisset Pontifex Synodum. 105. Episcoporum Romae congregauit. Blondus. decad. 1. lib. 9.] Nimis quidem friuola videtur definitio Glossatoris in 1. quaest. 7. c. conuenientibus. Qui deducit hoc nomen ab Apos, id est, graece Nuntius, et Chrysis, aurum; quasi deaurati Nuntii, quod praeter impropriam applicationem, nullibi etiam inuenitur Nuntium, seu Missum graece Apos vocari, bene tamen *)apo/stolos2 Missus, et *)apostolh/

Missio. Melius Glossator in cap. significasti. de electione, et electi potest. Vbi sic: [Apocrisarii dicuntur Nuntii Papae, quasi Secretarii, nam Crysis quandoque secretum, quandoque aurum, quandoque iudicium significat.] Inde hunc versum tradit.

Vnde Crisis dicitur iudicium, quod Medici faciunt ex aliquo signo aegroti. Etymologia supra a meo fratre tradita non est impropria, quia a)po/krisis2, praeter alia significata, etiam responsum denotat. Adriani Iunii Lexicon graec. in eodem verbo: et sic Apocrisarii bene Responsales dici possent.:||: Coepit hoc munus a Constantini Magni temporibus exerceri. Hincmar. epist. 3. cap. 13. et 14. Et tunc per Episcopos haec delegatio exercebatur; at processu temporis ad Diacones Cardinales peruenit, nam Presbyteri ad residentiam eorum titulorum astringebantur, vt in dict. Cardinalis de monstrabitur. Itaque D. Gregorius Episcopo Leandro scribens, in praefatione, quod ad effectum huius legationis Diaconum Cardinalem ordinatum fuisset, conqueritur. FR. Hodie tamen Praelati mittuntur, quos Nuntios appellant, et fere cum titulo Patriarchatus, vel Archiepiscopatus in partibus infidelium. Inde valde dubito, quod vox Diaconus hic non sit Sacri Ordinis titulus, sed potius legationis: dia/konos2 enim graece, latine Minister dicitur, et Ministros Papae, seu Principum; Legatos, et Nuntios vocamus. Vide Delegatus.:||: Aliqui Apocrisiarium, pro Apocrisario scribunt. [Habes Thomam apocrisiarium. Coenob. Masch. cap. 88.] In regio Galliae Palatio Dignitas cum titulo Apocrisarii reperiebatur, quae alio titulo Regius Capellanus, et Custos dicebatur, qui nedum Clericorum Palatii Praefecturam exercebat, sed et omnia ecclesiastica negotia deferebat Regi, vt Hincmarus scribit. FR. In quodam priuilegio a Carolo Caluo Monasterio Glanensi concesso Archicapellanus dicitur. [Venerabilis Vir Ebroinus Episcopus, Sacrique Palatii nostri Archicapellanus adiens culminis nostri serenitatem deprecatus est.] Hic Ebroinus in Concilio Vienen. celeb. an. 892. Archiepiscopo Sennonensi praecedit; nam haec dignitas erat Metropolitanis superior, ad quam spectabant causae Ecclesiasticae totius regni, et ideo ab Hincmaro Responsalis negotiorum Ecclesiasticorum: Magister Ecclesiasticorum a Beato Seruato Lupo, et a Deo electus Pater, et Magister a Protario Tullense Episcopo vocatur, quam dignitatem amouibilem fuisse ex epistola 97. B. Seruati Lupi colligitur; sed aduertendum est istum Ebroinum recentiorem fuisse ab illo, de quo Baronius ad an. 668. num. 6. et seqq. an. 671. an. 685. num. 11. et seqq. et An. 687. num. 6. in quo obiit. Item Apocrisarius Orientalium Sedium. can. Actione 22. quaest. 4. dicebatur.

APOCRYPHVS graece *)apo/krufos2 occultus, a verbo a)pekru/ptw celo, occulto. cuius antithesis [correction of the transcriber; in the print antithaesis] Hagiographus hagiographus est. Libri ergo, qui canonici non sunt, Apocryphi, seu occulti dicuntur. Nam, vt docet Origenes in epistola ad Iulianum Africanum, similes compositiones occultae tenebantur, ne essent authenticae, sic Chrysostomi interpres in hom. 4. in Matth. Secretioribus libris vertit, quod D. Th. in Catena Apocryphis libris legit. FR. Vnde Apocryphae dicuntur Virgines, quia in cameris solent abscondi, et secreto morari. Io. de Fan. Inde est, quod Virgo in hebraeo dicitur Alma graece Apocrypha, latine Secreta. Gloss. in cap. 2. dist. 15.:||: Apocryphi vocabulum aliquando intelligitur de illo libro, qui authenticus non est, non tamen prohibitus, sed de supposititio Auctore dubitatur. Aliquando vero rigorose accipitur pro libro, scilicet, qui falsa, ac nostrae fidei contraria continet. FR. Quo sensu ait Gloss. in cit. cap. 2. dist. 15. [Scilicet, cuius Auctor ignoratur: non tamen ab Ecclesia recipitur, sed reprobatur, quasi dicat non in Ecclesia, sed remote ab ea, ac secrete est legendus.] Auctor Vocabular. Eccl. male excogitauit Apocryphum significare obscurum; quamuis enim obscurum, et secretum improprie assimilentur, non tamen sunt synonima, nam secretum potest reuelari, et patefieri, at obscurum non sic.

APOLLINARISTAE FR. Haeretici, qui nomen trahunt ab Apollinare, qui docebat Christum carnem, et non animam in incarnatione sumpsisse. 24. quaest. 3. can. 39. Vide Dimaecrita. Oeconomia.

APOLOGIA a)pologi/a, defensiua responsio, inde apologeticus liber dicitur ille, in quo Sanctae Ecclesiae defensio continetur. S. Gregorius in eius Sacramentario Apologeticas vocat aliquas orationes, quia in eis precibus propriae culpae, et imperfectiones confitentur; in diuino enim tribunali nulla est maior defensio, quam propriae conscientiae accusatio, et reum se confiteri. Eadem ratione D. Ambrosius tractatui, in quo Prophetae peccatum manifestat. De Apologia Dauid titulum posuit. FR. sic dist. 76. cap. scire debet. §. Item in Apologia Dauid. Vide Anticimenon. Hoplothecae. Prologus galeatus.