CAMENA Early Modern Latin Texts

HIEROLEXICON SIVE SACRVM DICTIONARIVM AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI ET CAROLO EIVS FRATRE ROMAE Ex Off. Bernardoniana Sub Signo Virtutis Anno 1677 Superior [abbr.: Superiorum] permissu Et privilegiis

HIEROLEXICON, SIVE SACRVM DICTIONARIVM, IN QVO Ecclesiasticae voces, earumque Etymologiae, Origines, Symbola, Caeremoniae, Dubia, Barbara Vocabula, atque Sac. Scripturae, et SS. PP. Phrases Obscurae elucidantur. AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI, Olim Cath. Eccl. Viterb. Canonico Theol. Sac. Indicis Congregationis Consultore, Proton, Apost. Eq. Aurato, Com. Palat. ET CAROLO EIVS FRATRE Biblioth. Alexandrinae in Archigym. Vrbis Praefecto. OPVS Figuris ornatum, quod praecedit Index Criticus, ac subsequuntur SYLLABVS graecarum vocum exoticarum, de quibus in eo agitur, et CONTRADICTIONES APPARENTES Sac. Script. ab eodem DOMINICO conciliatae, et ex eius Schedis in hac tertia, et postuma impressione auctae. [gap: illustration] ROMAE, Sumptibus PONTII BERNARDON. Via Parionis sub signo Virtutis. M. DC. LXXVII. SVPERIORVM PERMISSV, ET PRIVILEGIIS.

APOPHORETA Arca, fortasse ex graeco verbo a)pofe/rw, quod ferre, et portare significat. [Ossa euellens e cineribus nuperrime defunctorum hominum, sic impositis in diuersis apophoretis, venditabat apud plurimos pro Sanctorum Martyrum, et Confessorum reliquiis. Radulph. lib 4. cap. 3.] FR. An potius Feretrum, et Sandapilam significet? Cum ex allegatis Radulphi verbis, tum etiam ex epist. 39. D. Ambrosii tale quid manifestari videatur, qui Sanctus Praesul Bononia rediens Martyrum corpora Vitalis, et Agricolae transferens ait: [Nam secum referre consueuerunt; ita nos ex conuiuio Bononiensi Apophoreta gratiae, et Sanctitatis plena nobis reseruare curauimus.] Inducor primo ad affirmandum hoc; nam Feretrum nedum baram, capulum, catalitium, seu sandapilam significat; sed etiam, vt ait Calepinus in hoc verbo, Feretrum dicebatur, in quo fercula etc. gestabantur, eodem modo Ambrosius synonimice ad conuiuium, et ad cadauera ferenda inseruire nomen Apophoreta supra ostendit. Inducor secundo, quia etiam ex etymologia supra allegata a verbo a)pofe/rw, tollo aufero Libanius a)pofe/rei de\ h( no/sos2 to\n a)/nqrwpon, id est aegritudo hominem aufert. Sic etiam dixerat Plinius lib. 24. cap. 5. de cedri succo. [Defuncta corpora aeuis seruat, viuentia corrumpit; mira differentia, cum vitam auferat spirantibus, defunctis pro vita sit.] Itaque hoc nomen a ferendo etymon habet.

APORIO graece a)pore/w, depauperari significat, apud graecos tamen semper est in sensu transitiuo, et latini etiam in passiuo vtuntur. [In omnibus tribulationem patimur; sed non angustiamur, aporiamur; sed non destituimur 2. Cor. 4.] Et in significatione actiua. [Lupus autem, vt amoueat et a defensione pedes tuos perforabit, id est, domesticos tuos, qui ad negotia tua discurrent aggredietur, et eorum alios aporiabit, id est, pauperabit. Blesen. ser. 41.] Dicitur Aporia etiam nomen, a)pori/a, et significat penuriam, derelictionem, et in eodem sensu Aporiatio. [Quoniam quidem ipse de aporiatione conceptus, atque prolatus. Tertullian. lib. de praescriptione [correction of the transcriber; in the print perscriptione] aduers. Haeres. cap. 49.

APOSPHRAGISMVS graeca vox a)posfragismo/s2, sigilli impressionem denotat. [Praecipiat Episcopus ostium retrusionis cellulae aposphragismo suo sigillare. In Regul. solit. cap. 15.

APOSTATA Rebellis, desertor. ex graeca voce a)posta/ths2. FR. Quod tripliciter accipitur, vel ob infidelitatem, quando, nempe, aliquis fidei desertor euaserit, vel ob inobedientiam, et transgressionem praeceptorum Dei, vel tandem ob fugam Regularis a sua Religione. Gloss. in cap. ex litterarum. de Apostatis. Et in can. placuit. dist. 50. inquit: [Apostatae dicuntur retro abeuntes a fide, religione, vel Clericatu. 26. quaest. vlt c. non obseruetis.] In secundo sensu D. Gregorius intelligit verba Ezechieli a Deo prolata, [Mitto, te ad gentes apostatrices. In Ezech. lib. 1. hom. 9.] Reliqua Apostatae Sinonyma. Vide Desertor. Rebellis. Satan. Lapsus in dict. Stantes. Femina autem desertrix fidei etc. Apostatrix [correction of the transcriber; in the print Aposttatrix] dicitur.

APOSTATO as. FR. [Hi, qui post sanctam religionis professionem apostatant. can. hi, qui post dist 50. Apostatauit ab his omnibus, et factus est Episcopo suo quasi clauus in oculum. Fulbert. epist. 34.

APOSTOLAEVM Ecclesia erat prope Chalcedonem SS. Petro, et Paulo dicata. Vide Prophetaeum.

APOSTOLATVS aliquando non Discipulorum Christi dignitas, sed Pontificatum, et Papatum significat. [Pene totus nobis orbis vndique ad limina, seu Sedem Apostolicam confluens referebat, absentibus quoque id ipsum nostro scribentibus apostolatui. Nicol. in epist.] Etiam pro Episcopali dignitate accipitur. [Decursis litteris Apostolatus tui. Steph. Presbyt ad Amancium Episcopum.

APOSTOLICANS FR. Sic legitur in quodam priuilegio Cresimiri Dalmatiae, et Croatiae Regis pro S. Ioannis Euangelistae Monasterio Insulae Zun. [Anno Incarnationis Iesu Christi omnium Dominantis 1059. abeunte, indict. decima elabente, Beatissimo Papa Nicolao vniuersaliter apostolicante.

APOSTOLICVS haec vox ita absolute pro Pontifice Romano sumitur, de qua saepe in Ecclesiasticis historiis, et Ecclesia in Litaniis pro eodem sic intercedit. Vt Dominum Apostolicum etc. quod in Sede vacante, vna cum oratione, seu commemoratione pro Papa relinquitur. De Papa Benedicto Petrus Damian. loquens, ait. [Apostolicus igitur iste, quem diximus, dum adiuuaret Beatum virum affectuose dilexit, In vita S. Odilae. cap 19.] Saepe etiam rem papatui spectantem connotat, vt de pontificiis habitibus Anastasius. [Cum Apostolicis infulis celebrantem in Adriano II.] Antiquitus omnes Episcopi huiusmodi titulo exornabantur. [Ille Rex viris Apostolicis Patribus nostris. Marculf. lib. 1. cap. 2.] FR. [Ab hac enim Sancta Sede. et a Sanctis Apostolicis tueri, et defendi, et liberari Episcopi iussi sunt. can. quilibet. 8. quaest. 5.]

APOSTOLVS *)apo/stolos2, Missus, Nuntius, ab Atheniensibus ita vocabantur hi, quos tamquam Prouinciarum Visitatores ad necessitatibus subditorum consulendum Res pub. mittebat, sic quoque pro animarum salute Apostoli in vniuersum Mundum a Redemptore nostro missi fuerant. Epiphanius haeresi 30. ait Hebraeos Apostolos etiam habuisse, qui ab eis in magna veneratione post summum Sacerdotem habebantur, et Baronius ad ann. 32. putat, quod pecuniarum Collectores fuissent pro Templi substentatione; atque in obseruatione Mosaicae legis tamquam Legati iurisdictionem haberent; de quorum numero creditur fuisse Saulum, Paulum postea dictum, qui obtinuit epistolas a Principibus Sacerdotum, vt si inuenisset Christianos, quos hebraei haereticos, et legis destructores existimabant, vinctos duceret in Ierusalem. Vnde non absque mysterio eius ad Galatas epist. his verbis incipit: [Paulus Apostolus, non ab hominibus, neque per hominem, sed per Iesum Christum.] Ac si diceret, iam non amplius Apostolus sum a Synagoga deputatus, sed Iesu Christi delegatus. Haec potestatiua dignitas in hebraismo vsque ad Theodosii Imperatoris tempora exstitit; qui eisdem in C. de Iudaeis, titulum, et potestatem huius apostolatus publico edicto prohibuit. Aliquando pro Apostolo delegatus saecularis intelligitur: Luitprandus enim refert, Regis Bulgariae Oratorem in Aula imperiali constantinopolitana ex priuilegio speciali inter reliquos Oratores praecedentiam obtinuisse, propter sui Regis cum Imperatore affinitatem; nam eius filiam duxerat in vxorem. [Scripta iuramento confirmata sunt, vt omnium gentium Apostolis Bulgarorum Apostoli praeponantur.] In eadem constantinopolitana Ecclesia vocabatur Doctor Apostoli quaedam Dignitas, ad quam in publicis contionibus Pauli Apostoli epistolas explicare spectabat. Romae vero Sub Apostolis appellabatur Aula Lateraranensis Palatii ex pictura Apostolorum in eius pariete effigiata, ideo Anastasius Biblioth. refert Nicolaum I. Synodum habuisse Sub Apostolis. FR. Sub Apostolis Aulam ipsam Lateranensem Ecclesiam intelligo ex Panuino, qui ait Aulam Dei hanc Ecclesiam vocatam fuisse. Vide hic Lateranensis Ecclesia, sub Apostolis dicebatur, vel quia ibi exstitebant Apostolorum Principum capita, vel quia mos erat capita eorundem Principum in Conciliis collocare, vt in Concil. Florentino factum fuisse referunt. Seuerinus Binius. com. 8. Concilior. pag. marg. 424. vers. super altare. Et pag. marg. 418. vers. ceterum. Victorellus in addit. ad Ciacon. com. 2. col. 1155. lit. A. et lit. E. Item in foro Eccles. dicuntur Apostoli expeditiones quaedam, quae quintuplicis speciei sunt, nempe, Apostoli, Conuentionales, Testimoniales, Declaratorii, Refutatorii, et Reuerentiales. Gloss in lib. 2. tit. 15. in sexto.:||: Sed ad relatorum Saluatoris nostri Apostolorum propositum nos redeuntes dicimus, quod eius festum in cano aeuo ad Kalendas maias celebrabatur. [Festiuitas Sanctorum Iacobi, et Philippi, et omnium Apostolorum Microlog. cap 55.] Haec tamen festiuitas penes Graecos celebratur die 30. Iunii, id est, post Apostolorum Petri, et Pauli sollemnitatem. FR. In Missali, citato in dict. Agniferus reperitur sub die 16. Iulii commemoratoria Missa, quando Apostoli ad praedicandum per Orbem diuisi sunt sub hoc titulo Diuisio apostolorum. Apostolos Dionysius Areop. Initiatores vocat. [Diuinos nostros in sacris Initiatores. de Eccles. Hierar.] Vide Discentes. In Bullar. Casinen. tom. 2. Constit. 195. num. 2. habetur. [In commemoratione omnium Sanctorum, et sollemnitate omnium Apostolorum] Item Apostolus dicitur Epistola in Missa. Vide Epistola. SS. Apostolorum antiquae picturae cum volumine in manu, quid significent. Vide Rotula.

APOTELESMA graece a)pote/lesma, Astrologorum iudicium iuxta constellationem [correction of the transcriber; in the print costellationem], et planetarum aspectum, de quo vocabulo Gregorius Nazianz. Vide Anauiuazon. Vide etiam Astrologorum termini.

APOTHEOSIS graeca vox a)poqe/wsis2. Deificatio, quo titulo librum inscripserat Prudentius poeta christianus, defensionem Diuinitatis contra Infideles continentem. Vide Amartigenia.

APPANAGIVM FR. vox gallica, firmamentum panis denotat, seu pensio, quae pro minoribus filiis relinquitur.

APPAR transumptum, seu copia Scripturae. [Apparem ipsius donationis per eundem Eucherium adscribi faciens ipse Christianissimus Rex Francorum. Anast. in Steph. [II.] Vide Antigraphus.

APPERSONO FR. Concedere, vel personaliter tradere possessionem alicui in aliquo officio, vel dignitate. [Gylibertum de Cymaii praesentauerunt postulantes, vt praedictam Ecclesiam ei concederet, et eum appersonaret. Matth. Paris. in vit. Abb.

APPETITVS FR. [Aurelius Episc. dixit, seruata forma disciplinae non extimabitur appetitus. can. si quisquam. 11. quaest. 1.] Ibi Glossa Appetitus, id est, iniuria lacessitus. exponit.