CAMENA Early Modern Latin Texts

HIEROLEXICON SIVE SACRVM DICTIONARIVM AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI ET CAROLO EIVS FRATRE ROMAE Ex Off. Bernardoniana Sub Signo Virtutis Anno 1677 Superior [abbr.: Superiorum] permissu Et privilegiis

HIEROLEXICON, SIVE SACRVM DICTIONARIVM, IN QVO Ecclesiasticae voces, earumque Etymologiae, Origines, Symbola, Caeremoniae, Dubia, Barbara Vocabula, atque Sac. Scripturae, et SS. PP. Phrases Obscurae elucidantur. AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI, Olim Cath. Eccl. Viterb. Canonico Theol. Sac. Indicis Congregationis Consultore, Proton, Apost. Eq. Aurato, Com. Palat. ET CAROLO EIVS FRATRE Biblioth. Alexandrinae in Archigym. Vrbis Praefecto. OPVS Figuris ornatum, quod praecedit Index Criticus, ac subsequuntur SYLLABVS graecarum vocum exoticarum, de quibus in eo agitur, et CONTRADICTIONES APPARENTES Sac. Script. ab eodem DOMINICO conciliatae, et ex eius Schedis in hac tertia, et postuma impressione auctae. [gap: illustration] ROMAE, Sumptibus PONTII BERNARDON. Via Parionis sub signo Virtutis. M. DC. LXXVII. SVPERIORVM PERMISSV, ET PRIVILEGIIS.

BACCA Ansa, catenae annulus. [Statimque in eius vocibus orante B. Euphronio Episcopo de muro Ciuitatis contra Basilicam, dissolutae sunt manus eius, et omnes baccae catenarum confractae ceciderunt. Greg. Turon. lib. 1. c. 23.] FR. [Descendente mox catenarum baccae franguntur. In vita S. Germani.

BACCALAVREVS gradus, titulusque in studiodiorum Vniuersitatibus, et praesertim inter Religiosos vsitatus, a baccis laureis, quibus studentes graduati coronabantur, ideo Laureati etiam dicuntur. FR. sed Rhenano magis placet Bacularios appellari, a baculo in signum gradus tradito; fortasse quia sicut ait Gellius lib. 15. cap. 27. testamentum (id est, testimoniale) emancipationis familiae, aes, et libra adhibebatur; sic a schola discipulus emancipatus tradebatur ei baculus, sub quo erat subiectus, in signum etiam potestatis docendi alios, ac corrigendi:||: Ideo fortassis a Iustiniano in proem. Lyta dicitur a graeco vocabulo lu/tos2, quod Solubilem significat, ex verbo lu/w, quod Soluere denotat, nam a Magistri disciplina soluitur; hinc Licenciado hispanice dicitur, quo vocabulo Licentiati. Trident. concil vtitur. FR. Bacca laureus Subdoctor etiam dicitur. Item Praescholus. Scaliger in Ausonium. lib. 1. cap. 15 Sed hoc nomen potius Paedagogum significat. [Nobis apud Mediolanum constitutis, tam pauper, vt Proscholus esset Grammatici. Aug. Ser. 23. de verb. Apost.] Qui a D. Gregorio. Collector appellatur. [Quidam qui in magna Ciuitate Alexandrina medicinali arte erat imbutus, collectorem se apud sophistam suum habuisse perhibuit summae prauitatis puerum. In Regist. lib. 11. Epist. 46.] a colligendo pueros fortasse.

BACCHA laterna, quae in extremo portus pro montorio collocatur, ibique fax accenditur, vt index sit pro ingressu nauigantium tempore nocturno, et Pharus dicitur. [Bacchas lingua solebant vocare, prorsus erigi vetuit. In vita B. Caroli Comitis.] Flandri Ba Ke eam vocant. FR. An a Baccho potius Baccha dicatur? Nam festa huius Nummis Gentiles noctu cum facibus celebrabant, seu quia Bacchos sol credebatur; hinc virgilius. 1. Greg.

--- Vos o clarissima mundi
Lumina labentem coelo, quae ducitis annum
Liber, et alma ceres.

Primus it in lucem, ac Dionysius dicitur idem.
Immensum circa coelum, quod voluitur alte.

Itaque sicut Fax coeli diurna Bacchus nominabatur, sic portuosa fax etiam Baccha appellatae fuit. Vide Absconsa.

BACCHANALIA Vide Carnis priuium. Ceruula. Chariuarium. Circumcisio Domini. Crobylus. Fugalia. Homophagia. Masca.

BACELLVS baculus, scipio, cui senes innituntur. - [At ille moratus, adrepto bacello adminiculante puero, Sanctum ingressus est locum. Greg. Turon. lib. 2. Mirac. cap. 22.

BACONES Porcinarii, qui porcinam carnem sale condiunt, Germani Bacons Lardum dicunt.

BACVCEVS uel Bacucus, Fanaticus. [Alios ita eorum corda, quo coeperant inani quodam tumore vidimus infecisse, quos etiam bacuceos vulgus appellat, vt se ipsos vltra sui proceritatem corporis erigentes. Cassiod. Coll. 7. cap. 32] A verbo *bake/w. id est insanire, et bacchare, quod immoderatis gestibus agebatur.

BACVLO as, baculo cedo, verbero, vapulo. [Ligauit fortem, et vasa eius diripuit, baculauit eum. qui habebat mortis imperium. Petr. Blesen. Ser. 1.

BACVLVS EPISCOPALIS, qui Cabuta dicitur. [Argenteam cabutam figuratam. Flodoard. lib. 5. cap. 8.] Item Gambuca etiam appellatur. [Faciat crucem cum gambuca in limine superiori, et inferiori. Durand. de consecrat. Eccles.] Item Ferula etiam dicitur. [Ad Domini Leonis Papae pedes ipsiusque Imperatoris idem Benedictus (scilicet Antipapa) concite procidens pallium sibi abstulit, quod simul cum pontificali ferula, quam manu gestabat,

Domino Leoni reddidit Luitpran. lib. 6. hist. c. 11. Leo Apostolicus coadunata multorum Episcoporum synodo, eundem benedictum Romanae Sedis muasorem indicio omnium ab inuaso gradu deposuit, et pontificale pallium, quod sibi imposuerat, abscidit, serulamque pastoralem confregit. Appendicum Notator Reginonis ad ann. 964.] Item dicitur Virga Pastoralis. atque Crocea, id est, baculus sub alaris, sic in quadam Bulla Martini V. ad fauorem Ecclesiae Maceratensis, quam Crozzia, et Stampella italice dicitur. FR. etiam latine nomen Crocciae vsurpatum fuit. [Quod sine baculorum sustentaculo, quae crocciae dicuntur vulgariter, non poterat ambulare. In vita B. Finae Virg.] Vide Fulcinatorium:||: Hodie Episcopi, et Abbates graeci baculo eiusdem formae vtuntur in pontificalibus, qua solet dipingi pro S. Antonii Abbatis insigne nempe, ad modum-T. maiusculi. Vide Protopapas. Latini vero Episcopi baculum pastoralem in vertice curuatum (ut mox dicemus) gestant. Maronitarum autem Episcopi in summitate baculi globum aliquando chrystallinum, et saepe gemmatum cum cruce superposita ferunt, quae formae etiam a Latinis antiquitus gerebatur. [Hic baculus ex osse, et ligno efficitur chrystallina, vel deaurata spherula coniungitur, in supremo capite insignitur, in extremo ferro acuitur. Isid. c. 219.] Ac eodem modo S. Gregorii baculus fuerat, vt in subiecta figura ostenditur. Abbates non possunt vti baculo pastorali absque velo, vt dictum est in dict. Abbas. Graeci vero Abbates baculo vtuntur, ab Episcopali diuerso, eo modo, quo supra diximus in forma T. Antiqui Monachi Aegyptii baculum ferebant ad imitationem Elisei Prophetae, de quo sic. Cassianus [correction of the printer; in the print Cassiodorus]: [Cuius gestatio spiritualiter monet, numquam debere eos inter tot oblatrationum vitiorum canes, et inuisibiles nequitiarum spiritualium bestias inermes incedere. lib. 1. de Instit. Renunt. cap. 9.] De hoc etiam mentionem facit Isidorus Pelusiota. Epist. 92. lib. 5. Ad quorum imitationem etiam Eremitani Ordinis S. Augustini similem baculum, teste Iordano de Saxonia lib. 1. ferre solebant, qui iuxta Gregorii IX. constitutionem, quae incipit Dudum oportuit. Quinque palmorum esse debe bat. Deinde Innocentius VI. et Alexander IV. eis indulserant, ne in posterum baculum ferre tenerentur. FR. Maronitae tam Ecclesiastici, quam saeculares, ex eo quia stantes in Ecclesia orant, subaxillari baculo ibi sustentantur:||: In Oriente ab Episcopis, et aliquibus Sacerdotibus, teste Baronio ad An. 44. num. 88. baculus pastoralis ferebatur. Aliam speciem baculorum, seu virgarum. Vide Teni. In Conuentuali Melitensium Ecclesia quatuor Cantores in diebus sollemnibus pluuialibus induti assistunt in Choro cum baculis argenteis ad formam baculorum peregrinantium, sed crassioribus; quod etiam in Gallia obseruatur. In Siciliae ac Melitae Cathedralibus reperitur canonicalis dignitas, quam Ciantar. vocant a voce gallica Chanter, id est, Cantor, qui fert baculum, seu potius virgam argenteam. FR. Quod a Stepha. no IV. institutum erat. [Fecit Xenodochium S. Gregorii iuxta gradus S. Petri, et statuit tres cantores cum Primicerio qui iugiter officiarent Missam ad Altare S. Petri, indutus pluuiali mitra, et virga, et staret iuxta Altare, et pro beneficio haberent, sicut in priuilegio eius legitur. In M S. Benedicti Vaticani Canonici a Turrigio in eius Crypt. Vaticanis allato pag. 189. impress. secunda]:||: [Dum Euangelium legitur baculi de manibus deponuntur, quia praedicantem Euangelio legalis obseruantia deponebatur. Secundum hunc morem Cantores in officio Missae baculos tenere noscuntur. Gem. lib. 1. cap. 24.] Pastoralis autem baculi institutum, ab Ecclesiae primordio fuisse constat; adhuc enim baculum S. Saturnini Apostolorum Discipuli Tolosae conseruatur, cum hac inscriptione.

In Valentia Ciuitate Hispaniarum S. Augustini eburatus baculus, teste Gauanto, ostenditur. FR. Sed Baronius An. 504 ex Sigiberto, et Mariano Scoto ait baculum S. Augustini vna cum eius corpore in Sardiniam translatum, quod corpus tandem denuo Papiam delatum fuisse. idem ad Ann. 725. num 1. et seqq. refert. Alios antiquos baculos reperiri traditur, nempe, Bononiae S. Isidori. In Patriarchali aquileiensi Ecclesia S. Hermagorae D. Marci discipuli Vsus autem baculi, vt Philostratus lib. 3. testatur antiquitus Episcopis, et aliquibus orientalibus Sacerdotibus communis erat, qui mitra etiam, et anulo vtebantur. In Missis defunctorum baculus non adhibetur. Caerem. Epist. lib. 2. cap. 11. Baculo non vtitur Summus Pontifex. FR. Gregorius IX. ait: [Licet Romanus Pontifex non vtatur baculo pastorali, tum propter historiam (alias melius Postillator ibi corrigit. Secundum Hostiensem) tum propter mysticam rationem; tu tamen ad similitudinem aliorum Pontificum poteris eo vti. lib. 1. decretal. tit. 15. de Sac. Vnct. cap. vnico. §. licet,] Vbi Glossa subdit. [Propter historiam Martialis vnus de Discipulis Petri, quem posuit Dominus inter Discipulos, cum dixit nisi efficiamini sicut paruulus iste, non intrabitis in regnum Coelorum etc. quem postea Petrus cum alio, scilicet, Matthaeo ad praedicandum misit in Germaniam cum iret, mortuus est, et rediit collega ad Petrum, et Petrus ait: Accipe baculum, et tangens eum, dic, in nomine Domini surgat, et praedicet, et iuit, et die XL. a tempore mortis tetigit eum, et resurrexit, et praedicauit, et ita Petrus remouit a se baculum, et dedit

subditis.] Idem refert Baronius Ann. 74. nu. 15. Atque Angelicus Doctor, sic ait: [Dicendum, quod Rom. Pontifex non vtatur baculo: quia Petrus ipsum ad resuscitandum quendam Discipulum suum, qui postea factus est Episcopus Treuirensis, et ideo in Dioecesi Treuirensi Papa baculum portat, et non in aliis locis, vel etiam in signum, quod non habet coarctatam potestatem, quod curuatio baculi significat. In Supplem. 3. par. q. 40. ar. 7. ad 8. respons.]:||: Et ideo Patriarcha Constantinopolitanus in signum subiectionis, quando consecratur recipit baculum ab Heracleae Metropolitano, sub quo Byzantii Episcopatus erat antiquitus subiectus. Durandus in Rationali. c. 15. lib. 16. ait, quod Innocentius Papa III. scripsit in Eclesiae speculo, quod B. Petrus misit baculum suum Euchario, siue Frontoni primo Treuirorum Episcopo, quem vna cum Valerio, et Materno ad praedicandum Euangelium genti Teutonicae destinauit, cui successit in Episcopatu Maternus, qui per baculum Petri de morte fuerat suscitatus, quem baculum vsque hodie cum magna veneratione seruat Treuiren. Ecclesia: et ideo Papa in illa Dioecesi vtitur baculo, et non alibi.] Sed contrarium, tum ex historia Benedicti Antipapae in hac dict. allata §. Ferula, tum ex subiecta figura S. Gregorii Magni apparet, quae ex monumentis Alphonsi Ciacconi a D. Laurentio de Mariis Romano mihi donata fuit. FR. Aliam picturam Gelasii Papae II. cum baculo Pastorali apponemus in dict. Mitra. Tandem baculi significationes exprimi solent per hos versus:

Attrahe, sustenta, stimula, morbida, lenta. Seu:
Attrahe per primam, medio rege punge per imum;
Attrahe peccantes, rege iustos, punge, vagantes.

Gloss. in d. c. Cum venisset de Sac. Vnctione.:||: Alia mysteria etiam in pastorali baculo contemplantur, nempe, [Episcopi pastores gregis dominici sunt, vt Moyses, et Apostoli fuerunt; ideo baculum in custodia praeferunt: per baculum, quo infirmi sustentantur, auctoritas doctrinae designatur; per virgam, qua improbi emendantur, potestas regiminis figuratur. Baculum ergo Pontifices portant, vt infirmos in fide per doctrinam erigant; virgam baiulant, vt per potestatem inquietos corrigant, quae virga, vel baculus est recuruus, vt aberrantes a grege, docendo ad poenitentiam trahat; in extremo est acutus, vt rebelles excommunicando retrudat, haereticos velut lupos ab ouili Christi potestatiue exterreat- Gem. de Antiq.]tit. Missae lib. 1. cap. 218.] Vide etiam Isidorum dicto cap. 219. Baculus Decanorum Monasterii. Vide Canibuta. Fulcinatorium. Narthex. Potentia.

BADVS et Batus, Hebraeorum mensura, de qua saepe in sac. Scrip. et continebat 72. Sextarios, vt docet Budaeus de Asse; erat decima Cori pars, id est, quatuor modii, seu sex, vt alii existimant, quod esset Tumulus Apuliae, qui correspondet eidem antiquo graeco, itaque 120. libr. grani continet Batus.

BAGVADA Facinorosus, rebellis. [Aut quid aliud etiam nunc agitur, quam tunc actum est, id est, vt qui adhuc Baguadae non sunt, esse cogantur. Salian. de Guber. lib. 5.] Apud Diuum Hieronymum Bacauda legitur sic etiam habet Eusebius, inquiens. [Diocletianus consortem Regni Herculeum Maximianum assumit, qui rusticorum multitudine oppressus, quae factioni suae Bacaudarum nomen indiderant, pacem Gallis reddit. In Chron.] In eius etiam Graeco textu *bekau=dai habetur, ex quo vocabulo formatur nomen Bacaudicus, et apud Eumenium: [Latrocinio Bacaudicae rebellionis obsessa.] Censent Saluian. et aliis ex dict. hebraica Baguadim hanc vocem deriuari.

BAHEM seu Bain. [Coronam auream, et Bahem, quam misisti, accepimus. 1. Macab. cap. 13.] Vocabulum valde obscurum. FR. Ex Iosepho Antiquit. Iudaic. lib. 13. cap. 8. habetur exemplar epistolae Demetrii Nicanoris, de

qua in Machab. loc. cit. cuius verba sunt ex epistola eiusdem Demetrii. Sic itaque Iosephus ait de Ionatha Symonis fratre, quod a Demetrio per litteras accitus: [Ille non intermissa oppugnatione cum senioribus populi, et Sacerdotibus aurum, et argentum, vestem, aliaque xenia deferens, venit ad Demetrium, et hac munificentia mitigauit Regis animum etc.] et inferius refert Demetrii diploma, vbi inter alia haec continebantur. [Remitto quidquid solebant ante me Reges accipere a sacrificantibus Hierosolymis, aliaque tributa pro fructu terrae, atque arborum, praeterea salinarum vectigal, et aurum coronarium, neque quicquam eorum exigetur in posterum.] Cum quo sacra Scriptura loco citato concordat, dicens: [Et elegit Simon viros, et misit ad Demetrium regem, vt faceret remissionem regioni etc.] et mox in epistola Demetrii: [Rex Demetrius Simoni Summo Sacerdoti etc. Coronam auream, et bahem, quam misistis suscepimus, et parati sumus facere vobiscum pacem magnam, et scribere praepositis Regis dimittere, quae indulsimus.] Et post aliqua verba sequitur: [Remittimus quoque ignorantias, et peccata vsque in hodiernum diem, et coronam, quam debebatis, et si quid aliud erat tributum in Hierusalem, iam non sit tributum etc.] Sed suspendunt adhuc animum Ciceronis verba in primis, qui in orat. pro 1. agraria inquit; [Quod ad quemque peruenerit ex praeda, ex manubiis ex auro coronario.] Et Plinius [Aes Cypri coronarium lib. 33. cap. 9.] dixit. Sed Gellius omne plane dubium enodat lib. 5. cap. 6. inquiens: [Triumphales coronae sunt aureae, quae Imperatoribus, ob honorem triumphi mittuntur; id vulgo dicitur Aurum coronarium.] Itaque Corona aureum coronarium dicitur, et Bahem xenia, seu munera, quae Demetrio Regi de Hebraeis triumphanti Machabaei miserant. Arabice Mehbe dicitur, id est, Munus, atque Chaldaica lectio habet Sclihuto, id est, missio. Ceterum Behem pollicem manus appellant etiam Arabes. Vocabularii Ecclesiastici Auctor hoc vocabulum graecum existimat, et inepte columnam interpretatur; nam esset extra materiae sensum, de qua in epistola Demetrii praedicta agitur. Cedrenus Baion vocat donum Imperatori tribui solitum, de quo etiam Luitprandus. lib. 3. cap. 5. Meursius In Gloss. Graeco-barb. et in citato Machabaeorum capite de auro coronario. LXX. Bain vertunt ex Hieronymi lectione, quam secutus est Lyranus ibidem. Multae item analogiae sunt inter Baion, et Donum; Baion enim significat palmam, vt infra in dict- Baia, atque palma denotat praemium, donum, triumphum, et ipsam arborem: dactylus autem manus digitum, et fructum palmae; et Bahem, vt supra vidimus, pollex manus arabice dicitur. Item Manus arcum triumphalem significat, vt In dict. Manus dicemus, et alia similia. De Auro coronario, et de Argento chrysargyro scripsit Baron. Ann. 330. num. 36. 37. et 38. Synonimum Bahem. Vide Fodrum.

BAIA graeca vox *bai/+s2, ramus palmarum. [Cubile eis de foliis palmarum, quas baias vocant, contextum erat. Hieronym. contra Iouin. cap. 9.] Graeci Dominicam palmarum *bai/+ofe/ron e(orth/n, id est, palmiferum festum, seu *bai/+on dicunt. Vide Dominica palmarum. Palmarum festum. FR. Aliqui perperam damnant Meursium, quia Baium. dixerat donum significare; putantes hoc vocabulum nonnisi palmae ramum denotare; sed Meursius minime errauerat; nam in dict. Bahem diximus Bain, et Baion graece, latine Baium tam donum, quae palmam importare, hinc Cedreni, et Luitprandi auctoritatem positam [correction of the printer; in the print Cedrenus, et Luitprandus] in originali sub hoc vocabulo Baia in significatu muneris, transposuimus in dict. Bahem, nam Auctor ibi fatetur vocem illam non percepisse; ideo aequi vocauerat etc.

BAIRA FR. Barium Apuliae Ciuitas. [Tandem ingressus nauem Bairam ciuitatem Sancti Nicolai peruenit. Altorferius Monachus in Histor. de Guelphis Princip. In cap. de Hermerico Duce, qui factus est Monachus. apud Canisium.

BAIVLVS morum director, cui filii Principum committuntur. [Regibus nostris maturos, ac prudentes, atque sobrios baiulos singulis constituite. Hincmar. Epist. 11. cap. 11. FR italice, ac hispanice Aio dicitur:||: et Bailia directio intelligitur. [In testamento relictus sub bailia Vrbani IV. Anonym de inuestit. Episcop. Reg. Teuton.] Orator Venetus in Constantinop. Ciuitate ex antiquo vsu dicitur Bailus, id est, negotiorum director. FR. seu potius ex gerulo, qui onera gerit, Baiulus, id est, Orator diceretur. Cicero enim 2. de Orat inquit: [Remigem aliquem, aut Baiulum nobis Oratorem descripseras.] Tempore graeci dominii Venetus Orator Mpailus vocabatur. [Magistratus vero, qui certis temporibus eo mittuntur Venetorum Mpailus, siue Curator Pisanorum, et Genuensium Potestas appellatur. Nicephor. Gregora. Hist. Rom. lib. 4.] Vide Baliuus. Baiulus, id est, gerulus. Vide Saccas. Sagmarius. Oniferus.

BALAAM FR. nomen simoniaci Prophetae in Sac. Pagina significat vanum populum, seu praecipitantem eos. [Sed et nomen ipsius Balaam, qui vanus populus, seu praecipitans eos interpretatur ex Beda in Decreto 2. quaest. 7. can. secuti sunt.] At D. Hieronym. de nominibus hebr. vetustatem populi ait significare.

BALDACHINVM Conopeum, seu vmbella, quae ad tegendum tabernaculum, et Altare, et

eiusdem Sacramentum per viam vna cum Sacerdote illud ferente. inseruit. Item ad thronum Episcopi, et Principis absoluti dominii, ac in aulis magnatum, et in eorum pro audientia camera ponitur. Item feretra clarorum virorum Baldachino condecorabantur: [Feretrum coopertum fuit Baldachino, quod Ecclesiae reliquerunt. In M. S. Annalibus Colomariensibus. Anno 1276.] FR. Idem mos erat in Ciuitatibus Italiae: de Senense enim, et Bononiense Vrbe narrat Cherubinus Ghirardaccius in sua Hist. Bononien. ad an. 1260. his verbis. [Mori parimente Guglielmo Guidozagni famoso Caualiero etc. e fuori della Citta nella Chiesa etc. con gran pompa funerale, e col Baldachino fu sepolto, secondo che era in quei tempi costume farsi a sim ili huomini letterati, e famosi. In due modi, et in varii tempi s'usaua il Baldachino a i morti. Alle volte si portaua il corpo all'uscir di casa vicino alla sepoltura. Altre volte s'uso in questo modo. Poneuasi il corpo in mezzo della strada sopra vn'alto Catafalco tutto di nero addobbato, e sopra il capo si poneua vn Baldachino]:||: Nomen hoc originaliter sericum textile significat, et varie in Codicibus Baldachinum, Baldekinum, Baldequinum, et Baldicum scribitur. [Rex veste deaurata facta de pretiosissimo Baldakino. Matth. Paris. in Henr. III.] Vestis ergo, et non tegumentum in primeuo significatu erat, de quo supra. [Baldicum aulaeum pretiosum paganici operis. Tom. 1. hist. Germanicarum.] FR. Dum ergo paganicum. sericum textile erat, dicendum, quod fortasse sicut huiusmodi textile ex serico Damascum a Damasci Ciuitate vulgo vocatur, sic Baldaquinum, a Baldaquino Damasci Regulo, quem balduinus Gothifredi Bulionis frater, et in Regno Hierosolu morum successor vicerat, vt Blondus decad. 2. lib. 5. ad an. 1130. refert, ex sericis ergo inter eius spolia repertis nomen hoc inditum fuisse censendum est, seu potius Baldachinum a Baldaco, ex quo ad Damasci Ciuitatem sericum mittebatur. Vide Sameria. Fastigium. Mappula. Pendens. Baldachinum pro processione quando defertur Eucharistia, semper debet esse album. Vide Velum.

BALIVVS idem ac Bailus supra. FR. Curator, Administrator. Inter Equites Melitenses, et S. Stephani Florentinos dignitas est. At quia in Italia praesertim in Neapolitano Regno pro Cursore, et Mandatario vsurpatur; ideo in dicto Regno obtinuerunt a Concilio Conuentus ipsi Melitenses Equites, vt Priores, et non Baliui vocentur. Italice Balio dicitur, quod commune est cum cursoribus: ideoque Equites S. Stephani Florentiae variant corripiendo vltimam syllabam, ac vltimam litteram demendo, Bali pronuntiant, vt a Balio, id est, Cursore distinguantur. Dicitur etiam Balliuia haec dignitas. cap. 10. de offic. Archidiaconi.

BALLEMATIVM saltationis genus, a graeco verbo *balli/zw tripudio deductum. [Dicta autem cymbala, quia cum ballematiis simul percutiuntur. Ita enim Graeci cymbala ballematica. Isid. lib. 3. Ethym. cap. 22.] Reperitur graece, et latine etiam verbum Balo in eadem significatione: [Sacerdotes admoneant viros, et mulieres, qui festis diebus ad Ecclesiam conueniunt, ne balando, et turpia verba decantando choros teneant, et ducant. Romana Synod. sub Lothario cap. 31.] Item Balatio ipsa saltatio. [Illas vero balationes, et saltationes, canticaque turpia, et luxuriosa. In capitulis Caroli Magni lib. 6. cap. 19.

BALLVCA FR. Auri fragmenta, et eius arena, quae in caueis colligitur. Theodosianus Codex lib. 10- tit. 19. Vbi quantitatem aerario publico a metallorum fossoribus soluendam limitans, sic ait; [Quatuordecim vncias Ballucae pro singulis libris.] In textu graeco pro Balluca xru/samnos2. Legitur; nam xruso/s2, aurum, a)/mnos2 (corrupte pro a)mmos2 ) arenam significat, et sic Chrisammos legendum esset. Vide Aurilegulus.

BALNEO lauare, madefacere significat. verbum barbarum, quo vsus est Gulielmus in suo tractatu de terra Sancta apud Canisium in Promptuario ecclesiastico. [Irrigatur hic hortus quodam fonte paruo in ipso exsistente, in quo Virginem Mariam puerum Iesum balneasse asserunt Christiani.

BALNEVM uile genus potus Monachorum, et Poenitentium. [Soli mensae assidunt nudae paxamatium sibi apponentes, balneaque tunc vitro permodico non bibentes, sed sorbillantes. Luitprand. in legat.] Vide Paxamatium.

BANAVSVS Artifex, qui igne in eius exercitio vtitur, graece *ba/nauses2, cuius significatio ad omnes deinde artes mechanicas translata fuit. [Vt taceam de iis, quos Graeci Banausus vocant. Hieron. lib. 1. aduers. Pelag.] A quo formatur nomen Banausia, quod prodigalitatem significat, de quo vitio agit. D. Thom. 2. 2. quaest. 135. ar. 1. ad. 2. quando, scilicet, aliquis de opere suo citra valorem solutionem exigit, vel prodigaliter emptor illud soluit.

BANCALIVM [Bancalia sunt panni, qui super sedes, vel bancas in Choro ponuntur. Durand. in rational.] Vide Dorsale.

BANCVS scamnum. [Dum iter pergens, in quadam Ecclesia hospitatus fuisset, et fessus super bancum quiesceret. Siffrygius [reading uncertain: Siffr??us] presbyter

lib. 1. Epist.] Facit etiam mentionem de hoc vocabulo Pontificale Rom. de ordinatione Sacerd. vbi sic habetur. [Presbyteri vero ordinati retro Pontificem, vel hinc, et inde, vbi magis commodum erit, in terra genuflexi habeant libros coram se super scabellis, vel bancis ordinatis.

BANDERASIVS seu Branderasius. FR. Vexillarius, signifer: sic enim antiquitus Romae vocabantur regionarii primates, hodie vulgo Caporioni appellati. [Nam Romae datus singulo semestri a Pontifice, Senatorius dicebatur, et Vrbis custodiae totius administrationis Banderasii gerebant curam, ea regiminis forma inchoauerant etc. Dicti sunt Banderasii a vexillis gallico, vel potius germanico verbo Bandis, longe prius in Italia appellatis ab Vrbano IV. Blond. decad. 2. lib. 10. in Greg. IX. Totamque Rei pub. administrationem, et curam Banderasii tunc gerebant. Platina in eod. Greg.] Vide Bandoforus, Banderarius, Bandularius in dict. Bandum. Bandones. in dict. Banerium. Vide Brandeum. Regionarius.

BANDVM Vexillum, [Dedit signa sua, et banda S. Siluestro. Constant. in donatione.] Et clarius Suidas: [Bandum Romani vocant Vexillum militate.] FR. [Misit ad eum primio res bandorum, Presbyterosque, ac Diaconos, et Reuerendos signorum Custodes. In Collect. Anast. Biblioth. per Sirmondum in 8. edita pag. 188.]:||: Inde Bandosorus, et Banderarius. Cencius Camerarius Bandularium vocat. In Melita equestris Vexillarius bandoliero adhuc vocatur. Vide Tufa.

BANERIVM Vexillum. [Rex hoc audito statim banerium suum super turrim Ecclesiae spirensis constituit. Albert. Argent. an. 1349.] Vnde Vexillarii ab aliquibus scriptoribus Bandones dicuntur.

BANNIO et Bannior. publice in exilium mitto, vel mittor. [Vt nullus ad placitum banniatur. in Constit. Caroli Magni.] FR. [Insuper etiam Sancta Synodus decreuit, vt nulla iudiciaria potestas licentiam habeat sua auctoritate Christianos ad placitum bannire in supra dictis diebus etc. can. Placita. 15. q. 4.

BANNVM et Bannus, edictum, et edicti poena. [A Iunioribus Ecclesiae iussit bannos exigi, pro eo, quod in exercitu non ambulassent. Greg. Turonen. lib. 5. cap. 26. Mandat illi ex auctoritate Dei, et Sanctae Mariae, et Sancti Remigii, et sua episcopali, nec non ex banno Regis. Flodoard. lib. 3. cap. 26. Si quis per hanc Sancti Concilii definitionem inuentus fuerit corrupisse bannum ab Episcopo impositum, quadraginta dierum castigatione corripiatur tantum in pane, sale, et aqua. Clem. I. Epist. ad Iacob.] FR. [Consueuit recipere annuatim, insuper, et commestiones, banna, placita, foris facta, de praescript. cap. ad audientiam.] Vbi Glossa: [Bannum, id est, ius dicendi bannum, vel edictum.] Saepe in Annot Hist. Longobard. in cap. 20. l. si quis pro faida. de faidosis. l. de his, qui de eo, qui fraudulenter alienauerit. Bullar. Casinen. tom. 2. const. 70.

BANVS FR. Dignitas erat in Dalmatia, et Croatia, cui gubernium totius prouinciae incumbebat ac saepe Regis fratribus, ac liberis committebatur, et Ducatus titulo aequiparabatur, cuius substitutus Vicebanus dicebatur, Ita Io. Lucius in tract. de Tragur. In Borno interioris Libyae regno Banu nummos significat.

BAPHIVM FR. officina, in qua purpurinus color serico, et lanae dabatur. l. 2. et. 1. Priuatae C. de Murileg. Graece enim *bafh\ tincturam significat. Procuratores Baphiorum vocabantur huius officinae Praesidentes, ex his fuerat Dorotheus eunuchus, qui in Ciuitate Tyri ad hanc officinam Praesidens erat, dein antiochenus Sacerdos ordinatus, ac tandem imperante Iuliano Apostata ad diem. 5. Iunii [correction of the printer; in the print Iulii] Martyrii palmam obtinere meruit, quo tempore sericum non extrahebatur per aquam feruentem, vt modo sit, sed opificio pectinis, ac fusi.

BAPTISMALIS appellatiuum ad res huius Sacramenti concernentes. sic Dies baptismales dicebatur tota Paschae octaua, in qua Neophyti in albis induti ad diuina officia intromittebantur. Baptismalis Ecclesia. Vide Parochia.

BAPTISMVS graece *baptismo/s2. Lauacrum, immersio. antiquitus enim in memoriam triduanae Christi sepulturae triplici immersione baptismus conferebatur, quem ritum Ecclesia graeca, et ambrosiana adhuc retinet. [Alii trinam immersionem volunt in similitudinem triduanae sepulturae, vt in canonibus Apostolorum statutum habemus, et Romanorum consuetudo obseruat. Alii vnam propter diuinitatis vnitatem contendunt, vt in Concilio Toletano plenissime habetur. Valaf. de rebus Ecclesiae. cap. 26.] Quae vnica immersio in Hispania primo fuerat introducta, ne coincideretur cum haeresi illorum, qui tres substantias in tribus personis diuinis affirmabant; ideo de hac immersionis diuersitate Leander Hispalensis Episcopus interrogatus, respondit: [Quia in vna fide nihil officit Ecclesiae consuetudo diuersa. Nos autem, quod tertio mergimus, triduanae sepulturae sacramenta significamus, vt dum tertio ab aquis infans educitur, resurrectio triduani temporis exprimatur. lib. 1. epist. 4.] FR. Rationem cur inter Latinos desierit caeremonia baptizandi per immersionem, puta fuisse ob varias inconuenientias, quarum prima ex can. peruenit 30. quaest. 1. colligitur; vbi narratur, quod Hispali in Hispaniae tempore Deusdedit Papae propter multitudinem populorum, parentes infantes eorum nudos post immersionem nesciebant recognoscere: idemque accidisse Isauriae

Ephesiorum, Hierosolymis, et in aliis Ecclesiis temporibus Iulii, Innocentii, et Coelestini Pontificum ibidem refertur; ideo coniuges in poenitentiam separari cogebantur a copula. Secunda ratio, quia multoties, vt alibi dicemus Infantes sacrum lauacrum stercorabant, vel vrinando illud foedabant. Tertia denique causa fuit, nem amplius pueri baptizandi in aqua immergerentur, ob periculum puta, ne Sacer Minister in irregularitatem incurreret, quia aquae rigiditate in ea immersione, maxime hiberno tempore, exspirare periclitabantur tenelli infantes:||: Romana ecclesia in duobus tantum anni temporibus Sacramentum hoc administrabat in vtroque, scilicet, sabbato Dominicae Resurrectionis, et Pentecostes praecedente: at in mortis periculo omni tempore conferebatur. [Quia vero secundum Apostolum in morte Saluatoris baptizamur, et ipse Dominus intraturos regnum Coelorum ex aqua, et Spiritu sancto renasci debere praemonstrat; congrue a Praesulibus Romanorum haec duo tempora sola ad celebrationem praefixa sunt baptizatis, id est, Pascha, et Pentecoste, quorum vno passio Domini, et resurrectio, altero Aduentus celebratur Spiritus Sancti. Valaf. de reb. Eccles. cap. 26.] Sic. D. Augustinus in Paschae festiuitate baptizatus fuerat, vna cum eius amico Alpio, filioque eius naturali Adeodato aetatis XV. annorum, de cuius ingenii acumine eius pater dixerat: [Hor rori mihi erat illud ingenium. lib. 9. Confess. cap. 6.] In die vero Paschae, dum Summus Pontifex ad S. Mariam Maiorem iter capiebat, Scriba ei omnium Baptizatorum numerum referebat in via. [Die Resurrectionis Dominicae procedente Pontifice ad Sanctam Mariam cum Ordinibus suis; Notarius stat in loco, qui dicitur Merulanus, et salutato Pontifice, dicit: In nomine Domini Iesu Christi baptizati sunt externa nocte in Sancta Genitrice Dei Matia infantes masculi numero tot, feminae tot. Ord. Rom.] Merulanus erat locus inter Lateranense, et Sanctam Mariam maiorem, vbi nunc est S. Matthaei templum. Igitur in die Sabbati Sancti ante benedictionem fontis Pontifex dabat primo Cardinali Presbytero benedictionem, dicens: Ite baptizate omnes gentes, tunc Presbyteri Cardinales ad suas peculiares titulares Ecclesias equitabant, ad benedicendas fontes, pro baptismo exercendo, vt Cencius Camerar. in suo M. S. Caeremoniali refert. Priscis temporibus post Baptismum, tam Adultis, quam Infantibus conferebatur Eucharistiae Sacramentum, qui etiam coronabantur. [Eleuant baptizatos ad Altare, eisque dant mysticam Eucharistiam, et sertis coronat eos Sacerdos. Seuer. Alexan lib. de Sacram. cap. 20. Illud autem de paruulis prouidendum est, vt postquam baptizati fuerint, vllum cibum accipiant, neque lactentur sine summa necessitate antequam [orig: antequâm] communicent Sacramento Corporis Christi. Alcuinus.] Et de abusu introducto idem conqueritur, quod propter periculum in infantibus Sanguinem Christi reiciendi, eis dabatur non consecratum vinum, quod fiebat, ad euitandum in circumstantibus scandalum, qui tamen Auctor in simili periculo nullum potabile talibus infantibus porrigendum esse consulit. In quodam Graduali M. S. quod in Biblioth. Angelica de Vrbe reperitur, summopere inculcatur haec Eucharistiae contributio his D. Greg. verbis: [Illud autem de paruulis prouidendum est, vt postquam baptizati fuerint nullum cibum accipiant, nec ablactentur, antequam communicent Sacramenta Corporis Christi.] Imo Adulti quottidie per totam Paschae Octauam Eucharistia reficiebantur, vt in eodem Graduali praescribitur. [In omnibus diebus septimanae Paschae ad Missas praecedant, et offerant pro ipsis, et communicent.] Post eandem communionem, tamquam recenter in spiritu genitis, porrigebatur insuper eis lac, et vinum. [Porro autem miscetur lac vino dulci. Hier. in Isaia. cap. 55. In quo opinor significari, quod dulcior sit libertas gratiae iu lacte misericordiae, vam in vino iustitiae legis austeritas. D. Paulinus Epist. 4. ad Seuer.] Alii tamen dare eis solebant lac, et mel, de quo ritu Tertullianus de coron. milit. cap. 4. haec scripserat: [Inde suscepti lactis, et mellis concordiam praegustamus.] Et Hieron: aduers. Lucif. [Veluti in lauacro ter caput mergitare, deinde egressos lactis, et mellis praegustare concordiam ad infantiae significationem.] In quo sensu intelligenda sunt verba, in actis S. Susannae, vbi dum fit mentio de baptismo a Sancto Pontifice. Caio administrato, talia habentur. [Obtulit pro illis sacrificium in eadem domo, et consecrauit corpus, et sanguinem Domini Iesu Christi, et lac, et mel, et fontem; participauitque cum omnibus mysterium Dei.] De hoc fortasse allusionem habuit D. Agnes in illis verbis ab Ambrosio Ser. 90. registratis. [Lac, et mel ex ore eius sumpsi.] Vide Infanto. Quod etiam vsque ad praesens Aethiopes obseruant. Induebantur baptizati vestibus albis per totam paschalem Octauam, quae ideo in Albis dicitur, de quo ritu diffuse Sancti Patres loquuntur, et D. Paulinus Epist. 12. ad Seuer. sic cecinit.

Inde parens sacro ducit de fonte Sacerdos
Infantes niueos corpore, corde, habitu,

--- Concilium senum gestire Catonum
Candidiore toga niueum pietatis amictum
Sumere, et exuuias deponere pontificales.
Iamque ruit paucis tarpeia in rupe relictis

Ad sincera virum penetralia Nazareorum:||: Ex illa miraculosa apparitione a Baronio

anno 419. num. 106. relata; quando, scilicet, supra vestes baptizatorum cruces apparuerunt, vsus penes Moschos obtinuit, vt baptizatis imponatur ex auro, seu alio metallo Crux ad collum pendens, quae, vt refert Io. Corona, siue Stephanus Menochius in eius Storeis. tom. 1. cap. 95. non debet descendere infra pectus, ac defertur per totum vitae tempus; ita vt si absque ea quis inueniatur in morte, sacra eius corpori sepultura non conceditur. Imo cum Moschi sint tam luxiriosi; non tamen audent carnalitatis peccatum committere, dum secum Crucem ferunt. Est quaestio inter Scriptores, an per Siliquas decem, quae baptizatis dabantur, moneta, vel fructus intelligatur, de qua vide eundem Io. Coronam, seu Stephanum Menochium: loc. cit. cap. 9. Haec de variis ritibus in hoc Sacramento. Quo vero ad eius materiam Aquae mortuae dicebantur illae, quibus Cherinthi Haeresiarchae sequaces, e vita absque baptismo decessos baptizare intendebant; baptizando, scilicet, aliquem viuum loco defuncti; contra quos Apostolus 1. Corint. 15. inquit. [Quid facient, qui baptizantur pro mortuis, si omnino mortui non resurgunt?] Alii vero eosdem mortuos baptizabant, quod in Concilio Carthaginensi IX. damnatum fuit, et Nazianzenus ait; [An tu etiam exspectas, dum mortuus abluaris; non iam misericordiam tuam magis, quam odium mouens. Orat. 11.] Idem, et Marcionitae faciebant, teste D. Io. Chrysostomo in 1. Corinth. hom. 40. Fr. Aqua fallax, et Aqua mendax appellatur Baptismus Arianorum a S Victore Vticense lib. 3. de persecut. Vandalorum; quia diuinitatem Verbi negantes; non recte in nomine Sanctissimae Triadis Sacramentum conficiebant; sed hoc intelligendum de Arianis Thracibus, qui Eunonimani dicebantur. Baron. Ann. 419. num. 109. Nam SS. Patres baptismum reliquorum Arianorum non reprobabant. Idem Baron. An. 506. n. 15. et An. 601 n. 25. Reprobata etiam fuit baptizandi forma Montanistarum, et Bonosianorum. Baron. ibidem. Item Aquas viduas Tertullianus lib. de Baptismo appellauit Gentilium lauacrum, quod gratia regenerationis carebat, inquiens; [Nationes extraneae ab omni intellectu spiritualium potestatum, eadem fiducia Idolis suis subministrant, sed viduis aquis mentiuntur.] Eodem modo baptismus Agarenorum existimandus est, de quo Baron. An. 1148. n. 46.:||: Aquae vero miracula pro hoc Sacramento in Pascha celebrando diuinitus comprobabantur; narrat enim Lilybensis Episcopus Paschasius in Epist. ad Leonem Papam, quod in nocte Paschae, tempore baptizandi, ex se sponte sacra fons replebatur aqua, ac Catechumenorum peracto baptismo, denuo in instanti siccabatur. Idem accidisse in Lucania Cassiodorus lib. 8. cap. 35. tetatur, ac de alio fonte in Lusitania fidem facit Greg. Turonen. lib. 2. cap. 24. de glor. martyr. Ac in Lyciae Villa Soraba [correction of the printer; in the print Sorabra] appellata, idem miraculum quotannis aspiciebatur Ioanne Mosco teste, sic aiente: [In eo Baptisterium est, quod in Sanctis Epiphaniis sudat, qui sudor per tres horas continuis incrementis augetur, et post baptisma peractum decrescere incipit, et tribus aliis horis sensim deficit. c. 214. ita vt de anno 417. dum celebraretur Pascha die 25. Martii per errorem in Occidente, tunc in fonte aqua non apparuerat, sed in die 22. Aprilis, quae erat vera paschalis dies. Baron. in eodem anno. Simile miraculum narrat Sigibertus in Chronica accidisse de anno 573. quando inter Gallos, et Hispanos orta fuit quaestio de vera die Paschae. Ceterum quo ad mysteria huius Sacramenti tertullianus baptizatos Pisces appellauit, de quo vocabulo diserte Io. Corona, siue Stephanus Menochius. tom. 1. cap. 23. egit. Sed existimo diuerso mysterio Tertullianum hoc vocabulo vsum fuisse; nam graece i)xqu/s2, quamuis piscem significet, eodem tamen nomine hic Dictor Christum vocauit, hi enim characteres seiunctim sequentia vocabula formant, nempe *i, *)ihsou=s2 Iesus: *x, *xrhsto/s2, Christus *q, *qeou=, Dei: *u, *(uio/s2, silius: *s, *swth/r, Saluator. Baptizati candido lino induebantur ob significatum, vt ait D. Hieronymus: [Praeceptis Dei lauandi sumus, et cum parati ad indumentum Christi tunicas pelliceas deposuerimus; tunc induemur veste linea, nihil in se mortis habente, sed tota candida, vt de baptismo consurgentes cingamus lumbos veritatis. Epist. 128. ad Fabiol.] Per septem dies ferebatur, ad significanda septem Spiritus Sancti dona. Fortun. lib. 4. de Eccles. Off. cap. 24. qui cap. 25. addit, quod peractis his septem diebus huiusmodi vestes prope baptisterium deponebantur, sic inquiens. [Et hodie reuertuntur ad fontes, vt exuant se albis.] Velum etiam ponebatur in capite, de quo Albinus. [Mystico tegitur velamine, vt intelligat, se diadema regni, et Sacerdotii dignitatem portare. de Diuin. Off.] In quo velo erat filum purpureum, dominicae passionis hyeroglyphicum. Durand. lib. 6. de Diuin. Off Hoc velum Chrismate dicebatur. Vide suo loco, quia baptizati caput tegebat, quod chrismate vnctum erat a Sacerdote. Vlterius myrto, seu palmis coronabantur, vt ex Ethiopico Rituali, et Seuero Alexandrino colligitur. Item accensus cereus baptizato dabatur, vt significaretur illius animam Christi sponsam effici. [Et sponsales lampades nobis donate. Cyrill. Hieros. Patriar. ad Baptiz.] Quem gestabant accensum per illam totam hebdomadam in diuinis officiis. [Angelicae castitatis habitu, et luminibus claritatis Sanctis assistere sacrificiis solent. Albin. in Epist. ad Carolum Magnum.] Calciamentorum in adultis baptizatis significatum expoponit Rupertus, inquiens: [Procul dubio calceamenta accipit in pedibus, calceamenta

namque de mortuis animalibus fiunt, et haec manifeste dominice mortis insignia sunt. lib. 6. cap. 7.] Fr. Quando baptizat Episcopus, non debet saliua tangere baptizandi labia, vt Parochis Rituale praescribit; sed tantum nares illius. [Propter gloriam muneris, et operis non os tangit Episcopus, sed tantum nares, vt bonum odorem accipiant pietatis aeternae. De consecrat. dist. 4. can. 67.] Solebant Gentiles die quinto a natiuitate infantibus cursim circum focum nomen imponere, qui dies Amphidromius dicebatur, quae superstitio adhuc inter aliquos rudes Melitenses viget, solent enim in die Natiuitatis S. Ioannis agere crepundia ex cucurbitis verrucosis, quae ab Italis Cedroli, siue Cedruoli dicuntur. Quas etiam Cic. de Clar. Cetrulos appellat. Hae siquidem pomis adornatae a pueris melitensibus, et sericis frustillis inuolutae tamquam infantuli, per flammas cursim ad manus proiciuntur, et dant nomen Io. Baptistae.:||: Patrinorum ritus censetur ab Apostolis introductus, nam Dionysius Areopagita, qui Apostolorum discipulus exstiterat, eos a)nado/xous2 quasi Fideiussores, Iustinus Offerentes. Tertullianus Sponsores. Augustinus Fidei Doctores (nam spirituales filios Christiana doctrina instruere tenentur) Nazianzenus Initiatores. Orat. 40. Concilia Compatres. Atque Hyginus Papa Patrinos vocant et in quodam Parisiensi Concilio, et alibi Patroni dicuntur, id est, defensores. Parabant lautum conuiuium Patrini sacris Ministris, quod prohibitum, seu potius limitatum fuit deinde in Conc. Moguntino II. cap. 16. de aliis nonnullis huius Sacramenti caeremoniis. Vide Vertex. Chrisma. Consecutio. Illuminatio. Pontifex antiquitus tres infantes baptizabat in sabbato Sancto. Vide Brachialia. Teleiosis. Adultis ante baptismum ieiunium trium dierum sine vllo, cibo, vel potu imponebatur. Vide Biduanum.

BAPTISTERIVM Fons, in quo baptizatur. a S. Dionysio dicitur Mater adoptionis. In eo enim regeneratur Christianus. Ab aliis Fons Sacer, et Sacrarium regenerationis vocatur. Vide etiam Concha, Antitypon. FR. Manifestauit autem Deus diuina sua vltione, quam venerabilis sit Fons iste baptismi; nam vt in S. Marcelli Papae actis penes Surium tom. 1. 16. Ianuar. legitur, Carpasius Imperialis Vicarius, cum exsequisset Sanctorum necem in domo S. Cyriaci, quam ab Imperatore impetrauerat, et fontem baptismi a S. Marcello Papa consecratum in balneum vertisset; exiens de balneo cum sociis statim corruit exstinctus.:||: Antiquitus in qualibet ciuitate maiori Ecclesiae propinqua erat cappella Baptisterii. Fr. [Basilicae appendix piscina forinsecus, siue si graecari mauis Baptisterium ab oriente connectitur. Sidonius Apollinaris. lib. 2. Epist. 2.]:||: Sic Romae prope Lateranensem Ecclesiam adhuc exstat antiquum Baptisterii sacellum, in quo Magnum Constantinum baptizatum fuisse traditur. Florentiae iuxta Cathedralem Ecclesiam est fontis baptismalis cappella, et sic per omnes Tusciae Ciuitates similia adnexa Cathedralibus exstant adhuc sacella. FR. Metropolitana Rauennatis Ecclesia adnexam etiam habet Capellam sub titulo S Ioannis in Fonte.:||: Quod propter Episcoporum commodum erigebatur, qui in primeuis saeculis ipsimet hoc Sacramentum administrare solebant. Inde Edessae Clerum Photio Patriarchae supplicem libellum porrexisse legimus, vt restitutionem eorum Episcopi, ad Catechumenos in die Paschae baprizandos, impetrarent, sic Francorum Legati ad Iustinianum Imperatorem pro Datii Mediolanensis Episcopi restitutione directi fuere, cui inter alias narrationes, hanc adduxerant, scilicet, [Immensa populi multitudo sine baptismo moritur.] Sic etiam pro Blandi Hortani Episcopi liberatione ad Rauennae Exarchum scripserat D. Greg lib. 1. epist. 32. his verbis: [Ecclesia sine Rectore, et populus quasi sine Pastore, grex deperit, et ibidem infantes sine baptismate moriuntur.] Igitur baptizandi munus solius Episcopi fuerat, et extra matricem Ecclesiam baptisterium erigebatur, quia per baptismum vnusquisque ad sacrosanctam Ecclesiam insinuatur. Greg. Turon. lib. 5. cap. 11. Durand. lib. 1. cap. 19. Quod deinde Clodouei Francorum Regis temporibus intra Ecclesiam ad laeuam illius decretum fuit constitui. Greg. Turon. de mirac. S. Martini lib. 2. cap. 21. Baptisteria item ponebantur in loco profundo, vbi per gradus descendebatur, vt videtur in praedicto Laterani fonte, ad denotandum Christi sepulcrum, cuius typus est Baptismus, Apostolo dictante. [Consepulti enim sumus cum illo per Baptismum. ad Rom. 6.] In primitiua Ecclesia in fluminibus baptizabatur, vt ex apostolicis Actis, et sacris historiis colligitur; hinc Tertullianus. lib. de Baptismo cap. 1. inquit: [Neque quicquam refert inter eos, quos Ioannes baptizauit in Iordane, et Petrus tybere tinxit.] Quidam Christiani Bosrae prouinciae, quae ad sinum persicum exstat, ad diem dominicum in Iordane superstitiose, et absque debita forma rebaptizantur, quibus Discalceati Carmelitae, apostolicique Missionarii ostenderunt eorum errores, eosque ad Catholicum ritum reduxerunt. Ambrosianus ritus benedictiones fontis in Sabbato Sancto, et Pentecoste non permittit in Parochialibus Ecclesiis fieri; sed in Metropolitana Ecclesia tantum, a qua deinde Parochi processionaliter ad suas Ecclesias eam deferunt, et comiscent aliam addendo aquam; sic etiam per mediolanensem totam Dioecesim obseruatur, deferendo, scilicet, omnes Parochi hoc sacratum elementum ad sua baptisteria ex Matricis Ecclesiae fonte. Vide Concha Illuminatorius.