CAMENA Early Modern Latin Texts

HIEROLEXICON SIVE SACRVM DICTIONARIVM AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI ET CAROLO EIVS FRATRE ROMAE Ex Off. Bernardoniana Sub Signo Virtutis Anno 1677 Superior [abbr.: Superiorum] permissu Et privilegiis

HIEROLEXICON, SIVE SACRVM DICTIONARIVM, IN QVO Ecclesiasticae voces, earumque Etymologiae, Origines, Symbola, Caeremoniae, Dubia, Barbara Vocabula, atque Sac. Scripturae et SS. PP. Phrases Obscurae elucidantur. AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI, Olim Cath. Eccl. Viterb. Canonico Theol. Sac. Indicis Congregationis Consultore, Proton. Apost. Eq. Aurato, Com. Palat. ET CAROLO EIVS FRATRE Biblioth. Alexandrinae in Archigym. Vrbis Praefecto. OPVS Figuris ornatum, quod praecedit Index Criticus, ac subsequuntur SYLLABVS graecarum vocum exoticarum, de quibus in eo agitur, et CONTRADICTIONES APPARENTES Sac. Script. ab eodem DOMINICO conciliatae, et ex eius Schedis in hac tertia, et postuma impressione auctae. PARS SECVNDA. [gap: illustration] ROMAE, Sumptibus PONTII BERNARDON Via Parionis, sub signo Virtutis. M. DC. LXXVII. SVPERIORVM PERMISSV, ET PRIVILEGIIS.

MARGARITA. gemma. Vide Bdellium. Graeci insuper margaei/thn minutum hostiae fragmentum appellant, quod re vera pretiosissima margarita est. Vide Hostia. Particulae.

MARGELLVS. vox graeco-latina marge/llion diminutiua a Margine, vestis limbum significat, qua Balsamon in can. 17. concil. VI. vsus est.

MARIA VIRGO. Vide Hodegitria. Panagia. FR. Sancta Maria Maior Romae Basilica ad distinctionem Sanctae Mariae Minoris, quae Ecclesiae Noua, seu S. Maria Noua dicebatur hodie Sanctae Franciscae Romanae templum ob eius corporis depositum appellatur. Florauant. Martinell. in in sua Roma Sacra pag. 157. Haec etiam dice batur S. Maria in Palatio ex eo quia Palatio olim imperiali, propinqua erat, cuius situs pro viridario Ducis parmensis ad praesens inseruit, [Cellam S. Mariae in Palatio, quae dicitur Minot. Bullar. Casinen. tom 2. const. 150.] In S. Maria Maiori feria IV. ante ordinationem solebat ibi Pontifex celebrare, et ordinandos populo praeponebat. Vide Ordo. Item Caeremonia, quae ibi siebat in Vigil. Natiu. Domini. V. Statio. S. Maria in Secundicerio Romae. Vide Secundicerius.

MARIOLA. denominatiuum a Maria, sic appellata fuit eius imago. [Cereum constituit accendi ante nobilem Mariolam. Martth. Paris. In Vita Abb.] et clarius idem alibi. [Ante mains Altare, et Mariolam, quae eidem supponitur.

MARITVS. FR. Maritus dicitur, quia in feminam Maris ritum gerit. Glossa. in can. Vidua. dist. 35. Differentia autem inter Maritum, et Commaritum. Vide Commatrona.

MARMOTINVS. monetae species floreno minor. [Annuatim debent praesentare ad Cameram Papae vnum marmotinum, qui bene noscitur a Curia, et est minoris valoris quam florenus de Florentia. Albertus in Chron.

MARONITA. FR. antiqua Catholicorum natio, sub eorum Antiocheno Patriarcha in Monte Libano praecipue incolens, de qua meritissima generatione nonnulli Auctores errando male asseruere, fuisse, nimirum, haeresi monothelitica infecta, et a paucis saeculis ad catholicismum reducta, quod falsum esse euidenter demonstrare nititur Amantissimus in Bibliotheca Alexandrina Archigymnasii Romanae Sapientiae Collega meus, ac praefati studii linguae Chaldaicae Professor Dominus Faustus Naironus in tractatu, quem de hac Natione typis parat mandare. De Maronitis agitur hic in dict. Agape. Alba. Amictus. Anachoreta. Archiepiscopus. Baulus. Campana. Candelaptis. Chorepiscopus. Coenobium. Completorium. Cutulla. Dystrus. Epitrachelion. Euangelium. Flabellum. Ieiunium. Manipulus. Orarium. Palmarum festum. Patriarcha. Pentecostes. Transfiguratio Domini. Visitatio B. M. Virginis.

MARPAHIS. FR. strator. Paulus Diac. hist. Longobardor. lib. 2. cap. 6. et 9. et ibi eius Annotat.

MARRITIO. ammiossi [perhaps: amissio], italice Smarrimento dicitur. [Sin autem ipsae res sine vlla marritione ad ipsum Monasterium reuertantur. In chartis Monast. S. Galli. Charta 61.] FR. Deuium Vosfium censeo in tradendo huius nominis significatu, dum detractionem, et murmurationem interpretari ait.

MARTINALIA. nempe, Festa S. Martini Turonesis Episcopi, quae in aliquibus Regionibus ad instar secundorum Bacchanaliorum intemperatem celebrantur in comessationibus.

MARTIVS MENSIS. FR. a Romanis in honorem Romuli institutus: [Sed et mensibus imposuerunt nomina Deorum suorum propter honorem, quippe, Romuli; quia eum Martis filium crediderunt, primum mensem Marti dicantes, Martium vocauerunt. Euguppus Abb. African. lib. 1. cap. 67.

MARTYR ma/rtur, latine testis, siue confessor, qui in testimonium, ac confessionem fidei propriam vitam obtulit, seu tormenta passus est. FR. hinc Bis martyr appellatus est S. Vrbanus Pap I. quia bis pro fide passus est. Antonius Bosius Melitensis in Notis ad passionem S. Vrbani Pape et Martyris:||: Et Eusebius Triplieato Martyres illos Christianos appellauit, qui ter pro Christi confessione passi sunt carnificum tormenta. FR. martyr interpretatur confitens. Glossa in can. Baptisimi vicem. de consecrat. dist. 4. Vide Alipta. Concilium. Consessor. Expunctus; sed in rigore dicitur Martyr, qui pro Christi nomine sanguinem fuderit. Vide Responsorium. Item potest deduci etymon ex dictione hebraica Meathyr, id est, orans. Calepinus Passeratii in dict. Orans.

MARTYRARIVS. FR. Sacerdos addictus ad aliquam Ecclesiam, quae alias Martyrium dicitur. [Abbates Matyrarii, Reclusi, vel Presbyteri Apostolia dare non praesumant. Concil. Aurelian. can. 13.] Philesacus in hunc textum Matricularii, et Epistolia correxit; sed Iacobus Sirmondus maluit pristinam lectionem restitui, affirmans Apostoliam dimissorialem epistolam significare.

MARTYRIALIS. res ad martyrium pertinens. [Necessarium, quippe, fuerat athletas fortissimos voluntariis abstinentiae laboribus ad omnem tolerantiam praeparatos persequentium paululum tradi manibus, vt martyrialis agonis participes effecti illata discerent supplicia tolerare, probatum, quod profecissent, si flagellis membra omnia dissipantibus, a fide vera minime defecissent. In Vita S. Fulgentii

cap. 9.] FR. eodem vocabulo vtitur Victor. Vticen. Episc. de martyrio Victorini Carthaginis Proconsulis, et Adrumentini ciuis agens: [Qui tripudians in Domino martyrialem coronam accepit. lib. 3. de persecut. Vandal.

MARTYRIVM. FR. passio alicius Sancti Martyris. [Vide quantum bonum est charitas, si ita martyrium fecerimus, vt nostras velimus ab omnibus reliquias honorari, et si opinionem vulgi sectantes intrepidi sanguinem fuderimus, et substantiam nostram vsque ad mendicitatem dederimus; huic operi, non tam praemium, quam poena debetur, et perfidiae magis tormenta sunt, quam corona victoriae. can. Vide. 1. quaest. 1.] Et ibi Glossa. At e contra quomodo ex poena supplicii fit martyrium. Vide Glossam in can. importuna. de poenit. dist. 1. Martyrii genera. Vide Cyphonismus. Diasphendon. Fidiculae. Eius Synonima. Vide Munus:||: Item significat Ecclesiam, [Clerici martyriorum. Concil. Chalcedon. IV. can. 8.] siue Memoriae Martyrum, quo loquendi modo saepe Cyprianus, aliique Ecclesiastici Scriptores vtuntur. Item martu/rion, siue latine Confessio accipitur pro speciali loco, in Ecclesia, vbi deposita Sanctorum martyrum recondita sunt; sed deinde per rhetoricam figuram vsurpatur totum Ecclesiae corpus pro eius parte. Vide Coemeterium. Concilium. Confessio. Munus. Stantes.

MARTYROLOGIVM. marturolo/gion, nota, siue catalogus, quem ad Ecclesiae Notarios antiquitus spectabat confici ex Sancti Clementis Papae institutione; sed in recenti Martyrologio, nedum martyrum, verum et Confellorum, aliorumque Sanctorum Natales notantur. FR. varia Martyrologia apocrypha inuenta sunt, siue ex haereticorum commento, siue ex nonnullorum indiscreto Catholicorum cultu, quemadmodum cuiusdam Asiani Sacerdotis Martyrologium reperiebatur, de quo S. Cyprianus in lib. de Baptismo, et S. Hieronymus. de Scriptoribus Ecclesiasticis testantur, qui varia commenta de S. Paulo Apostolo excogitauerat; sed falsitate conuinctus suum errorem confessus est, ac proinde ex suo officio in poenam culpae depositus fuit, et a Gelasio Papa in Concil. Roman. et in can. 63. sextae synodi multa acta, et historiae Sanctorum apocrypha declarantur. Episcopi Graecorum in visitatione Ecclesiarum solebant diligenter Acta Sanctorum in Ecclesiis inuenta recognoscere, hinc Balsamon in praedictum canonem 63. sextae Synodi resert Nicolaum Muzalum episcopum in eius visitatione narrationem cuiusdam sanctae fabulose scriptam inuenientem, statim illum comburi eam iussisse. Vide Kalendarium. Catalogus sacer. Datarium calendarii. Fasti. Menologium. Passionalia. Quando in lectione Martyrologii genuslectere opportet. Vide Genufiexio.

MARRVCCI. FR. populi Alpium incolae. Oddo Abbas Cluniacen. in vita S. Geraldi Comitis Aureliacensis. lib. 2. cap. 17.

MASCHA. siue Masca, larua, facies fictitia, italice Maschera. Hinc Anthelmus de septem capitalibus vitiis agens, cecinit:

Sic quoque mascharum facies cristata lacessit,
Cum laruam, et mascham miles non horreat audax,
Qui proprio fretus praesumit stridere gestu.

Quare et strigam, seu veneficam etiam significat, [Nullus praesumat aldiam alienam, aut ancillam, quasi strigam, quae dicitur Mascha, occidere. I. nullus. de homicidio seruorum.] et l. si quis mundum. de mundualdo, et mundi amissione. can. nullus presbyterium. de consecrat. dist. 5. In primo significatu. Vide Ceruula.

MASNADA. FR. militia, armatorum pedestris copia: [Gulielmo Sorello (corrige Borello) Regiae priuat ae Masnadae Solidario, Hugone de sexto regiae priuatae Masnadae Solidario. Bullar. Casinen. tom. 2. constit. 200. in fine.

MASORICVS. aegyptius ex hebraeo Mesorim, et arabico Masar, et Masri, id est, Aegyptus, et aegyptius [Obtulit masoricas oleas tres serico textas, coloreque depictas, quae in circuitu Altaris penderent. Anastas. Biblioth. in Leone IV.

MASSALITER. vnite, et in massam reductum communiter. [Massaliter totnm Ecclesiae tributum sibi irrogarunt. Tertull. defuga in persecut. cap. 13.] Fr. Ibidem cap. 16. reiterauit, inquieng [Atque ita massaliter solidata definit.

MASSALIS. unitus, communis, integer. [Redactum, scilicet, in Dominum, vt in massalem suam summam. Tertull. lib. 4. aduers. Marcion, cap. 18.] Massalem, id est, integram.

MASSARA. FR. Molendinum ad cannas mellis frangendas. Bullarium Casinen. tom. 2. const. 185. n. 5. In Sicilia ex graeco, Trapeto vocatur.

MASSARIVS. qui in massa, seu praedio ceteris praeest, et curam administrandi vice Domini habet. FR. Bullar. Casinen. tom. 2. const. 48.:||: Hodie tamen omnes massae, seu territorii operarii Massari in aliquibus Italiae Prouinciis vocantur.

MASTICINVS. mastichis patronimicum, quod alio nomine Acantica dicitur. Masticina crocea vestis, videlicet, id est, subflaui coloris, de qua Isidor. lib. 19. cap. 28. vbi agit de coloribus vestium.

MASTIGOPHORVS. mastigofo/ros2, a Mastige, id est, scutica dicebatur Minister flagellifer, qui, scilicet, agonothetas in sacris certaminibus comitabatur, virgam praeferens ad submouendam turbam, et cohibendas seditiones. Budaeus. [Mastigophori, qui agnothetas in certaminibus comitantur. l. vlt. §. Mastigophori. de mun. et honor.