CAMENA Early Modern Latin Texts

HIEROLEXICON SIVE SACRVM DICTIONARIVM AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI ET CAROLO EIVS FRATRE ROMAE Ex Off. Bernardoniana Sub Signo Virtutis Anno 1677 Superior [abbr.: Superiorum] permissu Et privilegiis

HIEROLEXICON, SIVE SACRVM DICTIONARIVM, IN QVO Ecclesiasticae voces, earumque Etymologiae, Origines, Symbola, Caeremoniae, Dubia, Barbara Vocabula, atque Sac. Scripturae et SS. PP. Phrases Obscurae elucidantur. AVCTORIBVS DOMINICO MACRO MELITENSI, Olim Cath. Eccl. Viterb. Canonico Theol. Sac. Indicis Congregationis Consultore, Proton. Apost. Eq. Aurato, Com. Palat. ET CAROLO EIVS FRATRE Biblioth. Alexandrinae in Archigym. Vrbis Praefecto. OPVS Figuris ornatum, quod praecedit Index Criticus, ac subsequuntur SYLLABVS graecarum vocum exoticarum, de quibus in eo agitur, et CONTRADICTIONES APPARENTES Sac. Script. ab eodem DOMINICO conciliatae, et ex eius Schedis in hac tertia, et postuma impressione auctae. PARS SECVNDA. [gap: illustration] ROMAE, Sumptibus PONTII BERNARDON Via Parionis, sub signo Virtutis. M. DC. LXXVII. SVPERIORVM PERMISSV, ET PRIVILEGIIS.

SCARO. FR. publico, stabilio, seu potius milites colligo, et exercitum conflo, sicut in dict. Scara, et Scaritus diximus supra: [Vt fidelitatem Nobis promittant, sicut tunc scariuimus. In constitut Caroli Magni. tit. 39.

SCEBRVM. Apotheca [Missus in locellum, quod scebrum chartale vocitatur. Anast. in Sergio.] Ex germanica dict. Scheur; hinc ab aliquibus Scenrum dicitur. Quod vocabulum melius for tasse ex graeca dictione ske/beion deduceretur. [Credit largiente Domino, bonis omnibus abundare, vt tam in thesauris, ac sceuris postmodum duplicia redderentur. Ingulph. in Hist.] FR. Ego vero potius suspicarer hoc nomen significare Scrinium; nam chartale scebrum ex Biblioth. supra, scrinium, in quo chartae magni momenti, et de interessibus agentes, conseruantur, intelligi potest; ita etiam ex Ingulpho relato vbi ait [Tam in thesauris, ac sceuris duplicia red dantur,] quia, scilicet, thesauri, et pecuniae in scriniis obcluduntur.

SCEDIVM. Nauis ruditer compacta, et male composita, ex verbo graeco sxedio/zw, id est, ruditer, et properanter fabrico, ac translatiue de compositione literali crassa minerua exarata Sidonius dixit: [Si quod scedium temere iacens chartulis putribus, et veternosis continebatur, raptim, coactimque translator festinus exscripsi. lib. 9. cap. 16.

SCELLA. Scilla, et Schilla, Campanae genus. [Ibi quondam pendebat vas fusile, mediocris, videlicet, ponderis; vul garis hoc vsus scellam nominat, quod mirae sonoritaris dulcedine audientiam sensu afficiebat. In Actibus S. Priminii Episc.] Hodie autem squilla dicitur, ex voce germanica Schelle a verbo Schallen, id est, pulsare. Vide Campana. Muta.

SCEMATIO. FR. detractio, diminutio, resecatio. l. si quis amodo. tit. Qualiter quis se de defendere debeat. A verbo italico Scemare. Item significat dementiam, insaniam. Itali enim dementem Scemo dementem vocant.

SCENDATVM. FR. omne sericum textile. [In vestibus scendatum pro foderaturis non portent. Clementina de statu Monachor. cap. 1.] Vbi sic Glossa exponit. [Scendatum omne sericum comprehendit. Vide dist. 11 infra cap. 1. super verbo sericis.] Rectius tamen Sendatum scribitur, et italice Zendado, aut Tafetano dicitur Vide Zendadum.

SCENAE SVPERIOR PARS. Vide Episcynium. Cetera. Vide Scafaldus. Item scenae pars. Vide Thymelici.

SCENOPEGIA. skhnophgi/a, id est, tabernaculorum formatio; sic appellatur Hebraeorum octaua, quando, scilicet, in memoriam israeliticae peregrinationis in deserto, habitare, ac dormire solent per octo dies quotannis in tabernaculis, quae commemoratio Hebraei Sakot vocant. Tostatus autem fallitur in assignando huius vocabuli etymon; ait enim a Scenos, id est, communem, et Phagis, nempe, comestionem significare; sed veram etymologiam ex graeco vocabulo supra assignauimus. Ita fallitur etiam in caeremonia huius festi Plutarchus lib. 4. Sympos. quaest. 5. vbi inter alias ineptias, ait quod in honorem Bacchi celebrabatur. FR. Non est mirum, quod in hoc Plutarchus errauerit; nam etiam hic error penes hebraicum vulgum exstiterat; soli enim Sapientes Hebraei huius festi institutum sciebant; causa autem vulgaris erroris erat, quia hoc festum iubilarionis cantibus post vindemias celebrabatur, in quo praesertim canebantur psalmi illi, quorum titulus est Pro torcularibus; vt Theophylactus scripserat, quia rusticana Hebraeorum gens, ac idiota clamare solebat prae gaudiostrependo potins, et inarticulate iubilando, quam psallendo; hinc minatus erat populum Ieremias, inquiens: [Ablata est laetitia, et exsultatio de carmelo, et de terra Moab, et vinum de turcularibus sustuli, nequaquam calcator vuae solitum celeuma cantabit. cap. 48.] Celeuma siquidem est laetitiae vociferatio, de quo dictum fuit in dict. Alleluia. Quam vocem Theodoretus in praefato Ieremiae capite inxta Syriacum textum Eia, eia legit, atque simili interiectione Edad Hebraicus textus habet. At si vim graeci vocabuli inspici velimus ki/leusma, Celeusma scribi debet, quod penes Scriptores Latinos non raro vsurpatum reperitur, cuius significatum in eadem dict. Alleluia expressimus. Ceterum error Tostati etiam patet, ex cap. 18. Actorum, vbi habetur, quod D. Paulus S enofactoriam artem exercebat, id est, tentoria, et tabernacula conficiebat, vt expositores declarant. Vide Doma. Hosanna.

SCEVOPHYLAX. *skeuofu/lac, dignitas in graeca Ecclesia, quam nos Thesaurarium dicimus, quae dignitas in aliquibus Latinorum Cathedralibus adhuc conseruatur, vt in dict. Cimelium dictum fuit, cuius synonyma in dict. Thesaurarius reperies. Sceuphylacium enim sacristia dicitur. Sacristiae autem synonyma. Vide in dict. Sacristia. Haec vero dignitas obtinebat tertium locum in clericali primo ordine, et curam habebat sacarum suppellectilium, ac in Sede Vacante erat Oeconomus, vt de Archidiacono, et de Oeconomo suis locis diximus.

SCHEMA. FR sxh=ma, figura, accipitur pro habitu. [Clericusque effectus, monastico inductus est schemate heremperti Epitome An. 749.:||: Item figuram, et speciem significat: [Demon erroneus humano schemate circumamictus. Paul. Diac. lib. 14.

SCHETICVS. adiect. FR. a dict. graeca sxethko/s2, relatiuus; seu unitus, atque Schetice relatiue vnite. [Schetica, seu habitualis coniunctio,

amica, et beneuola dispositio est, vel concors voluntatum consensus. Qui ergo mutua se beneuolentia prosequuntur, amicitia respectu schetice coniuncti dicuntur. Haercticus enim impius Nestorius, ecclesiasticam doctrinam non admittens, quia ipse Deus homo factus est, nostraque natura coniunctus asseritur, hypostaticam quidem, seu personalem coniunctionem negabat. Nicet. lib. 3. thes. ortod. fid. cap. 9.] Vnde Medici Scheticas aliquas febres vocant, id est, relatiuas, seu vnitas.

SCHINVS. sxi/nos2: arboris species, de qua in cap. 13. Danielis. Aliqui putant esse Lentisci arborem, quae in Chio Insula mastichen producit, vt Abbas Iustinianus in cius Epistolis memor abilibus diuersorum diffuse, ac erudite egit. FR. Hic autem vir Iustinianus in studiis semper indefessus negat esse lentisci arborem mastichen producentem; sic enim ait in tom. 1. epist. 3. [Alberi etc. somigliano al lentisco, e percio alcuni scriuono, che la mastice e lagrima di lentisco; ma errano perche essi sono d'altezza assai maggiori, et hanno le fronde piu lunghe in forma rotonda:] Sed contra se grauissimos Auctores habet, Dioscoridem in primis, qui l. 1. narrat. 8. et 81. ait: [Lentiscus resinam gignit, quae lentiscinae cognominatur, aliquibus mastiche.] et Plinius lib. 14. cap. 20. [Resina lentisci, quam mastichen vocant.] Idem affirmat Galenus lib. 2. ad Glaucum de facultate, Simplic. 7. Pius II. in descript. Asiae minoris cap. 74. ac alii non pauci antiqui, et antesignani Auctores. Ratio autem proceritatis arborum, vel aliqualis foliorum rotunditatis non officit; saepe enim videmus animalia, plantas, folia, et fructus eiusdem speciei ob varietatem climatum, aut soli aliquantum variari, et multo magis dicendum est de huiusmodi Chiis arboribus, quae ex eo dem Iustiniano ex terra nimis arida nutriuntur, vnde mirum non est si depressiores sint prae ceteris eiusdem speciei, ac minus vigorose foliorum formam gignant. At miraculosa mutatio lacrimarum mastichis ab Alatio ex Papagomeno, et aliis relatoribus asserta; satis ibidem a praefato Iustiniano reicitur. Errat etiam Sigis mundus Gelenius in notis ad Plinium lib. 12. cap. 17. vbi textus habet in principio. [Ergo transit in mastichen, quae ex alia spina fit.] qui perperam corrigit. [Ego transeo etc. quae et ex humili spina etc.] Plinius enim in anteriori capite de Myrrha agens, dixerat: [Reliqua vitia, (id est, Myrrhae) deprehenduntur sapore gummi dente lentescentis. Fallacissime autem adulteratur. Indica Myrrha, quae ibi de quadam spina colligitur. Hoc solum peius in India affert facili distinctione, tanto deterior est.] Et immediate sequitur de alia spina indica, quae mastichen gignit in cap. 17. cit. [Ergo transit in mastichen, quae ex alia spina fit in India.] Igitur alterari minime debent Plinii verba. Mastiche vero ex spinis producta reperitur in, Melitae insula, quae vernaculo vocabulo Mistcha ta Sceuch, id est, Mastiche spinarum, vel Mistchet el Sciahara, nempe, mastiche compestris dicitur; producitur enim ex quadam specie carduum spinosorum, quae a Plinio Cactus l. 21. cap. 16. appellatur, ac optime describitur, sicuti vere experimur exsistere in Melita, quam ipse, ac alii citati hic in dict. Cactus affumant in Sicilia abundare, et ex ea gignitur mastiche, quae Acantica appellabatur; quae gratior, ac salubrior prae chia est; nam saporem praesefert meliorem, ac callositatem in gustu habet, nec teritur medendo sicut chia, haec indiget cerae commixtione, illa vero secus: haec nimis desciccat fauces, dolorem capitis excitat, venas meseraicas, siue capillares constringit, ac proinde transitum chyli ad hepar difficilem reddit, vnde debilitatem stomachi prouocat. Item infernum os constringit; ita vt nimio praemitu euacuatio fiat, et in excremento trahuntur moro idales sanguinis guttae, ac ex intestinis pinuedinis particulae; quae tamen a siluestri spinarum Mastiche non causantur. Chia semel madita non inseruit amplius, sed illa ex spinis non contemperatur cera, et madefacta diu in sale conseruata durat.

SCHILPHOR. siue Schilpor. FR. Armiger, Satelles. Hist. Longobard. lib. 2. cap. 28. Vide Scamera.

SCHISMA. sxi/sma, id est, scissura, diuisio. [Haereses quidem eos, qui omnino abrupti sunt, et in ipsa fide sunt ab alienati. Schisma autem eos, qui propteraliquas ecclesiasticas causas, et medicabiles quaestiones inter se differunr. Illegitimos autem Conuentus appellat congregationes, quae sunt a rebellibus presbyteris, vel Episcopis, et a populis minime doctis. Balsamon. FR. inter Catholicos schisma diuisio, ac separatio illa intelligitur, quae accidit in subtractione ab oboedientia-Romanae Ecclesiae. [Schisma siquidem ipsum, quod graecum nomen est, scissuram sonat: sed in vnitate scissura esse non potest, non ergo vnitati, (id est, Catholicismo) communicat, qui schismaticis communicat. Partes sibi ipsi fecerunt, et ab eo, quod vnum est, (ut Apostoli Iudae iam verbis loquar) semetipsos segregantes, spiritum non habent, quibus omnibus illud efficitur, vt quia in vnitate vnum non sunt, vt quia in parte esse voluerunt, vt quia spiritum non habent, Corporis Christi sacrificium habere non possint. can. schisma. 24. q. 1. l Nam Ecclesia est sicut Domini vestimentum, quod scissum non fuit. can. sicuti Domini vestimentum. 16. quaest. 7. Vide Romanus morbus. In sacra tamen Scriptura pro contentione aliquando sumitur: [Dicebant ergo ex Pharisaeis quidam: Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Alii autem dicebant: quomodo potest homo peccator haec signa facere? Et schisma erat inter eos. 10. cap. 9.] Paulus vero Apo

stolus scissuram, et diuisionem ab vnitate, et societate, quae in Christo est in epist. 1. ad Corinth. cap. 1. per dictionem Schisma intelligit, quae vnitas est eadem Catholica fides.

SCHISMATICVS. FR. Christianus ab Ecclesia Catholica diuisus, quem vulgus Christiano di giuntura vocat, id est, baptismo tantum Catholicis similis, ac coniunctus. Schismaticus definitur ab Augustino in dict. Haeresis. Vide etiam Ruptarius.

SCHIZA. sxi/za, Italice Schegia, Stecca, Tacchia, diuersimode dicitur. [Constipauit schizas super altare. Lucifer. Calarit. ad Constant. Imp.

SCHOLA. FR. ex graeco sxolh\, id est, otium, vacatio latine interpretatur. Glossa in proem. sexti decretal. §. Scholaribus. Vsurpatur etiam pro controuersia, siue disputatione. Cic. lib. 1. Tusculan. quaest. [Dierum quinque Scholas (ut Graeci appellant) in totidem libros contuli.] Item schola penes Ecclesiasticos Scriptores ordinem Clericorum significat. Vide Baronium in notis ad Martyrol. 6. Febr. §. Scholastici. Sed potius Collegium significat. Pomp. tamen Festus contrarium sensit inquiens: [Scholae dictae sunt, non ab otio, ac vacatione; sed quod ceteris rebus omissis, vacare libera libus studiis peri debent.] Vide Scholaris.

SCHOLA CANTORVM. Cantorum Collegium ab Hilario Papa institutum, vt Anast. Biblioth. in eius vita refert. Quare dum Ioannes Diaconus in vita Gregorii Magni asserit hunc Pontificem Cantorum Scholam instituisse intelligendum est illam reformasse; Gregorius enim multa huiusmodi Collegia Romae aedificauerat, ac copiosis redditibus ditauerat pro sustentandis pueris ad discendum cantum, quos ipsemet docebat, ac vsque ad praesens vti pretiosa reliquia ostenditur Romae flagellum, quo ille pueros corrigebat in doctrina cantus. FR. S. Antonius vero Florentiae Archiep. haec habet: [Scholam Cantorum, qui hactenus eisdem institutionibus in S. R. E. modulantur constituit, (id est, D. Gregorius) eique cum nonnullis praediis, duo habitacula, scilicet, alterum sub gradibus B. Petri Apostoli; alterum sub Lateranensis Patriarchii domibus fabricauit, vbi vsque hodie lectus, in quo recumbens, modulabatur, et flagellum illius, quo pueris minabatur veneratione congrua cum authentico Antiphonario seruatur. tit. 12. c. 3.] Haec tamen Schola Cantorum, quae Pontifici inseruiebat non erat puerorum; sed Septem Subdia conorum Cappellae papalis. Baron. 1057. num. 22. Schola enim puerorum erat illa de qua in dict. Paruisium dictum fuit:||: Hoc inquam Collegium tenebatur adire vbicumque Pontifex sollemniter celebrabat, et eius Praepositus Archiparaphonista, siue Primicerius Cantorum dicebatur. Vide Archiparaphonista. In qua pontificali celebratione ad Subdiaconum spectabat canere a Symbolo, vsque ad Pax Domini sit semper vobiscum; deinde Cantorum Schola reaslumebat, quod sequebatur, vt Innocentius III. refert, qui in hac caeremonia profundissima arcana detegit, nempe, Subdiaconum hebraicum populum denotare, qui ab exordio veram fidem professus est; verum post Christi resurrectionem ad agnitionem verae fidei subintrauerunt, Gentiles, quorum typus Cantorum Schola est. Qui ob eandem rationem canebant offertorium, in quo significabatur, aliquos Gentiles ante passionem in Christo credidisse. Innocent. lib. 2. de myst. Miss. cap. 52. Vide Scholentes.

SCHOLA GRAECORVM. FR. de qua Florauant. Martinellus in eius Roma Ethnico-sacra pag. 213. haec habet. [In Regione Ripae prope locum antiquitus dictum Velabrum a Dionysio Papa, vt creditur, fundatum, ab Adriano La fundamentis refectum, et ampliatum, apud quod Nicolaus I. fecit hospitum largum, et spatiosum, satisque praecipuum ad opem, atque vtilitatem Pontificum: item secretarium, atque Triclinium. Olim vocabatur ad SS. Maityres ob plurima Martyrum Corpora in illud allata a Paulo I. Schola item Graeca a graecis literis, quibus Romana iuuentus hic imbuebatur, vel vt Io. Baptistae Paulino placet, a Vico graeco incolarum Graecorum. Schola item S. August. appellabatur: a Gelasio II. instauratum, et largissime dotatum. Ditatur imagine B. Virg. Mariae miraculis insigni. Estque Diaconia Cardinalis, et habet Canonicos.] Verum de Vico graeco, et incolis Graecis, vt ex Paulino asseritur nullibi legitur. De schola necquicquam, nisi ex aliqua coniectura, vt inferius referam. Errat insuper Martinellus de fundatione huius Ecclesiae; de qua rectius ait Baronius in Notis ad Martyrolog. 9. Octob. lit. b. vbi haec habet. [His accedit Stephani Papae factis potius, quam verbis testata sententia, nam eo tempore, quo ipse Pipinum Regem coronauit in Gallia; cum aegrotans, S. Dionysii adminiculo e morbo conualuisset, sacris eiusdem reliquiis Romam translatis, in ipsius honorem monasterium erigendum curauit, quod Graecis Monachis tradidit, atque indito nomine Graecorum scholam nuncupauit, quod obitu, eius imperfectum relictum, ab eius successore Paulo Papa est penitus absolutum. Haec ipsa Ludouicus Imp. ab Hilduino perpe tuis monumentis voluit commendari, pront eiusdem Imp. ad eum litterae scriptae declarant etc.] Ego tamen autumo hoc nomen scholae graecae fuisse huic loco tempore Romanorum inditum. Nam Caecilius Metellus Macaedonia subacta, plurimas statuas inde nobilissimorum Artificum graecorum Romam transtulit. Plin. lib. 34. cap. 8. quas in eius Theatro reposuerat. Vnde de Metello inquit Paterculus lib. 2. [Hic primus omnium Romae aedem ex marmore in iis ipsis monumentis molitus, vel magnificentiae, vel luxuriae princeps

fuit.] Et dicebatur Porticus Metelli. postea Octauiae. [Hic est Metellus Macedonicus, qui porticus, quae fuere circumdatae duabus aedibus sine inscriptione positis, quae nunc Octauiae porticibus ambiuntur, fecerat. Idem Paterculus] Plutarchus in Metello. Plin. lib. 34. cap. 6. Haec autem Metelli, siue Octauiae Porticus incpiebat a Theatro Marcelli, in quo hodie palatium DD. Sabe llorum exstat, ita Appianus, et alii: habebat insuper plateam, siue campum, vbi nuuc fortasse dicitur S. Mariae in Campitelli, quod videtur corrupte dici, id est, In Campo Metelli, quod colligitur ex eodem Plin. lib. 36. cap. 5. vbi de Prasitele sculptore, et statuario celebri ex Calabria sic ait: [Natus hic in Graecia Italiae etc. Iouem fecit eburneum in Metelli aede, qua campus petitur.] et extendebatur versus S. Mariam in Porticu, vt omnes antiquarii asserunt, et no men ipsum declarat. Hoc etiam Theatrum, siue Porticus dicebatur Schola Octauiae. [Autiphilus Hesionem mobilem pinixit, et Alexandrum, ac Philippum cum Minerua, qui sunt in schola in Octauiae porticibus. Plin. lib. 35. cap. 10.] Et de Scopa graeco statuario idem lib. 36. c. 5. agens, inquit: [Eiusdem est obiectus a Cicero ne Verri, ille propter quem Thespiae visebatur, nunc in Octauiae schola positus.] Hinc quia in hac scola multa picturae, ac statuae ex Graecia delatae, quas plurimas in hac schola recenset idem Plinius in eodem lib. 36. cap. 5. et alibi, inde reor, quod Picturae, ac statuariae artis studiosi ibi ad discendum Graecorum stylum ex illis famosissimis graecis reliquiis accedebant; vnde schola graeca appellara fuit: nam S. Maria in Cosmodin, siue scholae graecae non multum distat a S. Maria in Porticu Templo, et cum hoc theatrum, porticus, siue schola amplissimum spatium occuparet; verisimile est ad Ecclesiam Cosmodin conterminasse. Ceterum quod dicit Martinellus supra, Ecclesiam scholae graecae fuisse a Gelasio II. exornatam, hoc eius gentilitia insignia familiae Caietanae in Capitulis columnarum Ciborii posita testantur. Quod autem dicit Martinellus esse hanc Ecclesiam Diaconi Cardinalis titulum. In Bullar. Casinen. com. 2. const. 169. haec subscripio habetur: [Iacintus Diac. Card. S. Marictae in Cosmodin.] sed errorem esse transcriptoris manifestatur ex eodem tom. 2. Bullar. const. 170. Vbi idem Card. subscribit [S. Mariae Cosmodin Diaconus etc.] Vide Cosmodin.

SCHOLA SAXONVM, olim Romae. Baron. in Notis ad Martyrol. 10. Nouembr. lit. a. Vide Porticani.

SCHOLA VIRGARIORVM. [Ante Ecclesiam S. Mariae Virgariorum est quoddam aliud Cantharum, in quo de consuetudine schola Virgariorum praeparat lectum Dommi Papae in Litania maiori, veniendo ad S. Petrum in Ritual. antiquis.] Vide Porticani.

SCHOLARIS. Praetorianus. [Ipse armatam militiam in adoloscentia secutus inter scholares alas sub Rege Constantino, deinde sub Inliano Caesare militauit. Seuer. in vita S. Mart.] Vnde postea communiter hoc vocabulum pro societate in eadem professione ex voce sxolh/, id est, exercitium; sic schola, et scholares pro exercitio, et exercitantibus litterarum studium vsurpatum fuit. FR. in prima signifcatione ait Vegetius lib. 2. cap. 21 [In orbem quendam per diuersas cohortes, et diuersas scholas promoneantur.] Et in Cod. de priuil. scholar. lib. 12. loqui intelligitur de vndecim militum scholis, de quibus Iustinianus in l. vit. Cod. de locato, sic ait: [Milites autem non appellamus eos tam qui sub excelsis Magistria militum tolerare noscuntur militiam, quam qui in vndecun deuotissimis scholis taxati sunt; necnon eos, qui sub diuersis optionibus foederatorum nominum sunt decotati.] sic dicebatur Schola Capulatorum, Schola Cassia, Schola Gall, Schola Questorum, Schola Xanta etc. Vide Alciatum de priuil. Scholarium in tribus posterioribus libris Cod. Item scholaris appellatur Ecclesiasticus, quia in militia Ecclesiastica conscriptus est. lib. 3. Decretal. tit. 41. cap. 1. et in primo sensu. Vide Priaetoriani.

SCHOLASTICVS. sxolasiko\s2, id est, vacans: hinc pro persona ad studium vacante accipitur, ac in Conciliis, et apud Ecclesiasticos Scriptores non raro Aduocatus intelligitur. [Vt dent facultatem defensores eustodiendi scholasticos, qui in actu sunt, vel munere defensionis. can. 97. In Codice Canonum Africanorum.] et alibi saepe in eodom significatu. Vide Canon Missae. quae tamen dictio, vt plurimum eruditam personam denotat: [Quales composuerunt Ambrosius, Hilarius, et Beda Anglorum Pater, et Prudenrius scholasticus Hispaniarum. Valaf. de rebus. Eccles. cap. 25.] Ac processu remporis Canonicus possidens Theologieam praebendam in aliquibus Cathedralibus intelligitur nomine scholastici: [Magister Rodulphus scholasticus coloniensis. Caesar. lib. 1. cap 52.] In Ecclesia S. Gregorii Romae exstat sepulcralis cuiusdam Canonici inscriptio de anno 1470. defuncti huius tenoris. [Hic requiescit Petrus Freberti de Normennia Presbyter Cantor in Capella Papae, Canonicus, et Scholasticus Lexouiensis.] In aliquibus Hispaniarum Ecclesiia Canonicus Theologus appellari solet Maestre Scuelae, vel Canonista. Quae theologalis praebeda

Scholasteria a Caesario lib. 4. cap. 62. di citur, nempe [Cum redditus scholasteriae non sussicerent,] eodemque termino vtitur Concil. Trident. sess. 23. cap. 18. Item reperitur superlatiuum Scho lasticissimus in significatu doctissimi: [Vir prudens, et scholasticissimus Fortunatus. In vita S. Dionys. Mart.] Item Scholaster Magistralis Canomcus in Trident. Conc et a Durando dicitur. FR. Antiqui etiam hoc vocabulo vsi sunt ad significandum declamatores: de quibus Baronius in Notis Martyr. 6. Pebr. lit. b. haec habet: [Qui dicti sint scholastici, habes ex Tacito lib. de Oratore, et aliis. Eo nomine nuncupati sunt Rhetores, et Declamatores litium fictarum, qui deinde transirent ad tractandas veras. In eadem sententia Plinius lib. 2. epist. 3. ad Nepotem, vbi ait, eosdem a fictis litibus transire ad causas centumuirales, quas in Basilicis orabant, spectante populo: de iisdem eodem libro epist. 14. ad Maximum, et epist. 18. ad Mauricum. Ante ipsum Seneca in lib. declamat. et lib. controuers. Talis erat S. Hieronymus, dum adhuc iunior Romae esset, vt ipse testatur his verbis: Aliquoties cum adoloscentibus Romae controuersias declamarem, et ad vera certamina fictis litibus exercerer, currebam ad tribunalia iudicum, et. Haec ipse in comment. in epist. ad Ga lat. cap. 2. Scholastici etiam ipsi Aduocati dicti reperiuntur: sic in Concil sardicen. cap. 13. et l. 2. Cod. de lucris Aduocat. lib. 12. et l. 1. de concussion. aduocat. Cod. Theod. et Synes, epist. 1. et 2. ad Domitianum scholast. Dicere scholastice, idem est, quod rem aliquam rhetorice pertractare; sic Gennad. de Viris Illustr. in Saluiano, et Greg. in Registro lib. 7. epist. 63. Verum hodie scholastice dicere, idem est, quod rem per contronersiam disputare vnde et Theologi scholastici illi dicti sunt, qui res diuinas logice disputando perquirunt etc.] Contrarium tamen tenet Io. Maria Cataneus in d. epist. Plinii ad Nepotem. vbi sie notat: scholasticus. id est, declamator solus in fictis causis, et otiosis versatus, non in veris litibus;] sed re vera S holasticus apud Antiquos eruditum proprie signifi cabat; quare de Maximino iuniori Imp qui, vt refert Capitolinus omnigena eruditione imbutus fuerat, apud eundem legitur. quod Alexander Seuerus cupiebat ei sororem in matrimonium coniungere; pro qua re Mammeae matri, inter alia, de laudibus illius iuuenis haec scripserat: [Ipse Adolescens, et pulcher, et scholasticus, ad graecas munditias esse videatur.] Quare Scholasticissimus nonnisi eruditissimum significare videtur.

SCIBBOLETH. FR. hebraice spicam denotat, cuius prima littera Scia pronuntiare non valebant Ephrathaei: ita vt per huius pronuntiationis defectum, Ephrathaeos se abscondere non potuissent, et quemadmodum in trucidatione Gallorum in Sicilia tempore Caroli Angioi ni eius insulae Regis, aduenae Galli, licet tales se esse negarent, per defectum pronuntiationis litterae C. nam Ieniter sce, pronuntiant, detegebantur; eodemque modo qui erant de Ephraim manifestabantur ob impotentiam pronuntiationis litterae Scin hebraicae. [Cumque venisset ad ea de Ephraim numero fugiens, atque dixisset: Obseero, vt me transire permittatis; dicebant ei Galaaditae: Numquid Ephrathaeus es? Quo dicente, non sum: interrogabant eum: dic ergo Scibboleth, (quod interpraetatur spica) qui respondebat Sibboleth: ea dem littera spicam exprimere non valens: statimque apprehensum iugulabant etc. Iudic. 12. 5.] Eodem modo Arabes sicut Ephrathaei spicas per sin, et non per scin, nempe, Shul pronuntiant.

SCIDERATVS. FR. discissus. l. si quis alii pedem. de plagis, et compositionibus.

SCINTILLARIVM. liber Venerab. Bedae sic denominatus, in lapide S. Mariae scholae Graecae, cuius inscriptio incipit: Sume Valeriane, ab Angelo Rocca, et Turrigio de Crypt. Vatican. secundae impressionis allata.

SCLVSA. FR. Clausura, uallatio: [Si quis sclusam de farinario alieno rapuerit. in lege salica. tit. 14.

SCOLACES. Funale cereum, siue funalis fax a verbo graeco skolieu/w, quod torquere significat, quia erant huiusmodi candelae retortae. [Quis enim accendit lucernam, vt videat solem? quis Scolaribus vtitur, vt stellarum micantium videat claritatem. Petr. Damian. lib. 6. epist. 17.] In fonerali S. Cypriani legitur hunc Martyrem. [Cum cereis, et scolacibus] associatum fuisse. Baronius tamen hunc textum correxerat Scholaribus; sed admittentibus praedictam graecam etymologiam, erit germanior prior lectio.

SCOPOLARIVS. Conuerritor. Cencius Camerar. in eius M. S. caeremoniali. FR. etiam Vlpianus vtitur hoc vocabulo.

SCORPIACVM. medicinale antidotum contra scorpionum ictus, hoc vocabulo Tertullianus suum tractatum contra Gnosticos haereticos denominauit, quos haereticos etiam S. Epishanius scorpionibus a ssimilauit.

SCORPIO. martirii genus; erat enim nodosa, ac spinea virga, quae percutiendo carnem lacerabat, ita appellata, quia ad instar scorpionis caudae curuabatur. [Virga si est nodosa, vel aculeata scorpio recentifsimo nomine vocatur, qui arcuato vulnere in corporibus infigitur. Isid. lib. 5. Orig.] siue ita dicitur ex graeco vocabulo sko/rtios2, nempe, baculus aculeosis nodis diramatus sormam scorpionis praeseferens, vt ex Athansii Apologetico colligitur. FR. Vide Latinium in Correct. Martyrol. ad. 12. Iunii 6.