09/2007 Bernhard Hollick; Reinhard Gruhl
text typed - structural markup added - spell check partially performed - no orthographical standardization
03/2008; 03/2010; 02/2011 Reinhard Gruhl
some corrections inserted
image: s006
[gap: frontispiz]
image: s007JOH. MICRAELII LEXICON PHILOSOPHICUM TERMINORUM PHILOSOPHIS USITATORUM ORDINE ALPHABETICO SIC DIGESTORUM, UT INDE FACILE LICEAT COGNOSSE, PRAESERTIM SI TAM LATINUS, QVAM GRAECUS INDEX PRAEMISSUS NON NEGLIGATUR, QVID IN SINGULIS DISCIPLINIS QVOMODO SIT DISTINGVENDUM ET DEFINIENDUM. Editio Secunda ab ipso Authore Correcta et Aucta cum novis novorum Terminorum et Vocabulorum Indicibus. [gap: illustration] STETINI, impensis JEREMIAE MAMPHRASII, Bibliop. Typis MICHAELIS HÖPFNERI, anno CIC ICC LXI.
image: s008
[gap: praeliminaria]
page 202/203, image: s114AUGMENTATIO, au)/chsis2, est physicis mutatio minoris qvantitatis in majorem usque ad terminum a natura praefinitum: fitque per nutrimentum assumtum et intrinsecus vi caloris nativi in rei substantiam conversum, ut inde membra secundum omnes dimensiones extendantur. Dicitur etiam Accretio, Auctio, Augmentum, Accrementum.
Augmentatio improprie dicta est, cum vel per appositionem, juxta positionem, accessionem et cumulationem materiae externam, vel per qvalitatum intentionem, vel per rarefactionem, vel per additionem numeri in qvantitate discreta aliqvid sit majus.
Augmentum in grammaticis Graecis est verborum, sive syllabicum per praepositum e. sive temporale et xroniko\n per mutationem vocalium.
AUGURIA Vid. Aves.
AURIS Vid. Auditus.
*a*u)/los2 ou)si/a Vid. Immateriatum.
AURUM, metallorum nobilissimum, nullo igni combustibile, qvia terram illius puram humor purus tuetur, ne accendatur; adeo ductile, ut uncia una auri octo argenti pondo tegere possit. Estque aliud obrizum et purum; aliud argentosum. Vid Moneta.
Aureae regulae Arithmeticis dicitur Regula Detri.
Aureus numerus chronologis est intervallum seu cyclus XIX. annorum, qvibus elapsis novilunia et plenilunia ad eadem Zodiaci loca redeunt, et in pristinos Calendarij dies incidunt. Dicitur etiam Ciclus decemnovalis. Invenitur, si dato anno additur 21. et productum dividitur per 19. Nam numerus post divisionem residuus est aureus numerus.
Aurea bulla dicitur sanctio imperij solemnis et auro obsignata. In specie Aurea bulla dicitur lex Carolina, qva Carolus IV. imperator leges ritusque in administrando imperio et in eligendo imperatore sancivit.
Auriflamma, Oriflamme est vexillum sacrum in templis asservari solitum et in expeditionibus inde promtum, ut pugna esset felicior.
*a*u)*t*a/gaqos2 Vid. Bonum.
*a*u)*t*a/rkeia sufficientia, qvam qvis habet ad felicem vitam degendam. Inde au)tarkh/s2, sufficens sibi, suis contentus.
*a*u)*t*ecou/sion, Vid. Libertas, Arbitrium.
*au)ta/deia, au)qadi/a, propeti/a, a)lazonei/a morositas cum amore sui et arrogantia. Inde au)ta/dhs2 contumax, intractabibilis, aliorum contemtor.
*a*u)*qai/reton sponte electum, voluntarium.
*a*u)*qe/kastos2, qvi sibi ipsi lex est, sub nullius potestate, et sua seqvitur consilia.
page 204/205, image: s115*a*u)*qe/nths2 autor, propriae suae potestatis. Inde au)qenti/a propria potestas et autoritas. Authentici libri fide digni: au)qentikw=s2 cum autoritate.
*a*u)*qupo/staton, Vid. i)diosu/staton.
*a*u)to\. est rei ou)si/a et essentia seu substantia: cui opponitur e(/teron, adventitium.
*kaq' au(to\ [1] Vid. in C.
*a*u)toagaqo\n, au)to/ o)/n Ipsum bonum et ens summum.
AUTOCHTHONES, indigenae, qvorum majores sunt in eo solo, qvod incolunt: qvales erant Aborigines in Italia.
AUTODIDACTUS, qvi seipsum habet magistrum, au)tomaqh\s2.
*a*u)*toe/kaston, absoluta a concretione essentia, qvae seipsa est.
AUTOGRAPHUM, qvod propria manu est scriptum, sicuti antigraphum est rescriptum, vulgo Copia.
*a*u)*toki/nhton, qvod seipsum movet, ut Deus et anima.
*a*u)tokra/twr, qvi aliunde non pendet. *au)tokratori/a, imperium sub nullius potestate.
*a*u)tolecei\ ad verbum: de verbo ad verbum.
AUTOMATA, machinae, qvae sua sponte se videntur movere, au)toma/thn. sponte: au)tomati/a, casus Vid. Casus.
AUTONOMIA, potestas vivere propriis legibus.
*a*u)*to/nomos2, qvi nulli imperio subest.
*a*u)*topaqhtiko\n per se passivum.
*a*u)*to/piston, principium indemonstrabile, ejus excellentiae et dignitatis, ut â seipso mereatur fidem.
*a*u)*topragi/a Vid. Libertas.
*a*u)*to/pths2 Ocularis testis, rei spectator. Inde *autoyi/a.
*a*u)*tosxedi/asmos2, dictio extemporanea. Inde au)tosxediasth\s2, au)tosxe/dios2.
AUTOR, causa rei principalis.
Autoritas, eminentia alicujus, propter qvam ejus testimonio, dictis et factis plurimum deferimus. Jctis est jus dominij in rem: item actus approbatio: unde autor dicitus dux negotij.
Autoramentum, obligatio et nexus ejus, qvi est autoratus: cui opponitur exautoratio.
*a*u)*totele\s2, perfectum, absolutum.
*a*u)*toxeiri/a, factum, qvo qvis seipsum interficit. Inde dicti au)to/xeires2, qvi sua manu se perimunt. Dicitur etiam au)tofoni/a.
*a*u)*toxeiri\ proprio marte.
*a*u)*tofue/s2, qvod sponte nascitur.
AUXEsis, au)/chsis2, hyperbole, qva plus dicitur, qvam in re est item cum gradibus aliqvot pervenitur ad summum, ut veni: vidi vici: item qvaecunqve [correction of the printer; in the print qvcunaeque] figura amplificationis.
page 206/207, image: s116AUXILIUMest [correction of the transcriber; in the print ast] alterius sublevatio, qva opis indigum erigimus.
Auxilium vel fit junctis sublevandi alterius viribus, vel solum producit effecta. Illud supponit robur, qvod juvatur; hoc soli auxiliatori debetur.
AXIOMA a)ci/wma est propositio fide digna, qvae negari non potest. Ramistis est qvodvis enunciatum. Politicis est dignitas, propter virtutem vel res gestas collata.
AXIOSIS est illa exordii pars apud oratores, qva petimus attentionem.
AXIS diameter est linea transiens per centrum circuli aut sphaerae, circa qvam sphaera circumvolvitur. Ejus extremitates dicuntur poli.
*)/a*z*hmon, Vid. Fermentatio [note of the transcriber: in the print: Termentatio] panis.
AZIMUTH Vid. Almucantharath.
*)/a*z*uc, a)/zugos2, coelebs, extra conjugium, injugatus.
*)/azugos2 vena Vid. Vena.
B.
BACULUS Jacobi [note of the transcriber: in the print: Jacchi (see Errata list)] , alias Radius geometricus vel astronomicus, qvo locorum et stellarum distantiae observantur: constans indice longiore et transversario breviore cum dioptris. [correction of the transcriber; in the print dioptris, ]
BALNEAE Vid. Aqva.
*b*a*nausi/a, nimia in sumtu circa res viles faciendo insolentia.
*ba/nausos2, sumtuosus, Cui opponitur mikropre/peia, cum parvi fiunt sumtus in res magnas, ubi larga impensa opus erat.
BANCUS est terminus mercatorum, qvo significant locum pecuniarum sic depositarum, ut qvovis tempore recipi possint. Hinc pecunia in banco.
BANNUM, proscriptio, qvo omnia humanitatis jura et officiorum commercia rebellibus interdicuntur. Dicitur etiam Forbannum, verbannen. Heribannum, mulcta qvae domino debetur. Nonnunqvam Bannus et Heribannus est ipsum edictum, qvo vasallus evocatur, ut eqvis armisque instructus adsit. Hinc Bannitus est 1. evocatus in hostem: 2. exilio propterea damnatus, qvod domino non adstiterit. Et tunc dicitur Herischlitur in ll. Longobard.
BANDUM vexillum aut fascia vexilli perticae appensa. Hinc die Bände in Belgio sunt provinciales in cohortes certas militares distributi.
BALLISTICA, ars sagittandi, acontismologia, qva jaculorum et aliorum missilium jactus, arcuum etiam recursus, et vires exponuntur. Qvo pertinent balistae, catapultae, organa liqo/bola, bombardae et sclopeta militaria, de qvo videatur Mersennus.
BARBA Vid. Crines.