Regeln fuer die Texterfassung 03/2001
not necessary
stella errans, stella secundorum mobilium, sub primo mobili peculiari motu progrediens.
Planetae dicuntur errantes, non qvod irregulariter moventur; sed qvod eandem inter se et ad reliqvas stellas fixas distantiam servant.
Planctarum sunt VII. Et solent vulgari verlieulo memoriae suggeri:
Post SIM SUM seqvitur: ultimae Luna subest.
Planetae, inter qvos luminariae, alii sunt superiores ut unus medius ut tres inferiores, ut
Planetas qvomodo aliter atque aliter locent Aristoteles, Cicero, Ptolemaeus, Copernicus, Tycho, Vid. Orbis.
Planetae astronomis 1. aliqvando moventur in longitudinem ab oriente in occasum, et contra; aliqvando in latitudinem deflectendo ab ecliptica versus septentrionem vel meridiem 2. aliqvando ascendunt, cum ab apogeo ad perigeum in eccentrico suo orbe procedunt: aliqvando descendunt. 3. aliqvando sunt directi, aliqvando retrogradi, stationarij, veloces tardi mediocres. In Figura L. sit A centrum mundi. E centrum ecccentrici. B
D F C G epicyclus. D. C. stationum seu contingentiae puncta. In hoc epicyclo planeta est directus, cum motus ejus ctescit, seu cum superiorem epicycli partem supra stationum puncta petlustrat, tendendo ex D. per F. in C. Tunc enim et planeta in epicyclo et eccentricus S. S. S. id est, secundum signorum seriem ex
Planeta est retrogadus, cum motus ejus decrescit, seu cum inferiorem epicycli C. G. D. perlustrat. Tunc enim epicycli motus motum eccentrici superat: et qvia velocius planeta in epicyclo ex C. versus G. et inde ad D. movetur, qvam eccentricus, hinc in adversum regredi seu retrocedere C. S. S. id est, contra signorum seriem ex
Planeta est staetionarius, cum motu diurno nihil decrescit, seu cum stationum seu contingentiae puncta C vel D tenet. Nam si est in C. med etate epicycli crientali, primam habet stationem, et incipit esle retrogradus: si in D. medietate occidentali, alteram habet stationem, et fit denuo directus. In ipsa autem statione planeta in codem zodiaci loco subsistere seu
Planeta est velox, cum diurnus seu verus ejus motus medio seu aeqvali est major, ut nobis appatet in centro terrae extra centrum planetae positis. Cum enim planetae sunt in perigeo sui eccentrici, et circa illud, ut in I. vel H. sunt velociores; Cum in apogeo, et circa illud, ut in B aut C, sunt tardiores. Sic
Planeta est tardus, cum diurnus ejus motus non asseqvitur medium motum, seu cum est in partibus eccentrici superioribus. Et propterea luna est tardior in superioti epicycli parte: reliqvi qvinqve planetae circa stationem juncta.
Planeta est mediotru cursu, cum ejus motus verus S. S. S. aeqvalis est medio motui: qvod soli et lunae contingit, in punctis contingentiae vel mediis longitudinibus: reliqvis qvinqve planetis, cum
Planem respectu solis dicitur lumine auctus, minutus, combustus, in corde solis, sub mdijs oppressus, orientalis, occidentalis, acronychus.
Planeta lumine auctus seu augescens est, cum post
Planeta lumine diminut us aut decresoens est, cum post
Planeta combustus est, cum ante vel post
Planeta in corde solis est feliciter positus, cum in eodem gradu intra 16, alicujus signi cum sole est. Arabes vocant Cazimi.
Planeta sub radijs solis oppressus est, qvi supra medietatem sui orbis usqve ad 15.
Planeta orientalis seu matutinus est
Planeta occidentalis seu vespertinus est ab Ubi tamen notetur, qvod tres inferiores planetae dicuntur orientales, qvamdiu ratione motus diurni solem antecedunt; occidentales, cum seqvuntur.
Planeta acronychus est, qvando intervallo semicirculi
Planetae respectu ad seinvicem habito, sunt in diversis aspectibus, qvi nihil aliud sunt, qvam harmonia duorum radiorum planetariorum in terra coeuntium, ut stimulent naturam sublunarem ad majorem efficaciam.
Planetarum aspectus sunt qvadruplices 1. seu conjunctio, planetarum in eodem zodiaci loeo convenientium, oppositio, diametralis aspectus, cum planetae 6. signis seu Trigonus cum distant. 3. signis seu Qvadratus, cum distantia est 3. signorum seu sextilis, cum distantia est 2. signorum seu 6
ASPECTUS PLANETARUM.
Planetarum aspectus 1. alii sunt partiles et stricti, cum praecise in gradibus est harmonia, ut, si platici, cum numerus harmoniae non est exactus, ut si felices, ut infelices, ut mediocres ut dexteri, cum planeta alium planetam C. S. S. intuetur e. g. cum sinistri, cum ille adspectus fit S. S. S. ut cum Aspectus dexter est, qvem planeta relinqvit; sinister est, ad qvem accedit.
Planetae tres superiores in motuum qvalitate sibi sunt simillimi et sola qvantitate inter se discrepant. Et qvilibet eorum juxta hypotheses Astronomorum habet 5. orbes:
eccentricum simpliciter; duos eccentricos secundum qvid; epicyclum, qvemadmodum magnum habent, et AEqvaentem. Et notandum, qvod hi tres superiores planetae eodem modo solem, ut regem suum, observent, et ab una cum trium superiorum planetarum apogeum nunqvam esse sub ecliptica.
Infortuna major, distat, ut censent,
Fortuna major, distat Mediceas, in gratiam familiae Mediceae. Alii dicunt se vel IX. stellas circa illum conspexisse.
In fortuna minor, distat
planetaRosa Ursina Scbeineri, et systema Galilai.
Fortuna minor. Cum mane solem antecedit, dicitur Phosphorus et lu cifer. Cum eundem vesperi seqvitur, dicitur Hesperus. Qvia enim citius periodum absolvit in eccentrico qvam in epicyclo (habet enim qvinque orbes ut 3. superiores planerae) hinc per novem circiter menses solem praecedit, et per totidem eum seqvitur. Distat
Mensis. Accidunt ei eclipses (Vid. Eclipsis. et
1. In Novilunio seu
2. bicornis, falcata, corniculata, qvando 4. vel 5 to die ante et post Occasum crescens: decrescens respicit ortumCynthia. Sic variat corpore Luna suo.
3. dimidiata VII. ante et post
4. gibbosa vel in orbem sinuata, die circiter XI. post
5. in plenilunio, cum
Ex schemate Fig. LIII. res est clarior.
Ubi
Luna vetus novaInterlunium.
Planetae, qvinam sunt in domo, seu qvae nam qvorum planetarum domus sint, cognoscitur ex Figurae LI. schemate. Unde intelligitur, si
Planetae qvandonam sint felices, cum in domo suae, tum in exaltatione, triplicitate, termino, facie et gaudio. qvando item in detrimento, et in casu, cognoscitur ex seqventi dignitatum essentialium tabula. Ubi notetur, illum planetam dici peregrinum, qvi nullam habet dignitatem essentialem.
TABULA DIGNITATUM ESSENTIALIUM.
Planetae, respectu motus sunt vel in applicatione, vel in defluxu vel in luminis translatione probibitione perturbatione.
Planetarum applicatio fit, cum planeta velocior et levior accedit ad alterum tardiorem et superiorem.
Planetarum defluxus fit, cum planeta velocior et levior
Inter duos planetas tardiores si levis est planeta, dicitur anterior lumen ad posteriorem deferre. si inter duos leves planetas tardior invenitur, dicitur lumen probibere. si planeta fertur ad alterum, sed prius regreditur, qvam applicari possit, dicitur luminis perturbaetio.
Planeta, respectu dignitatis et debilitatis, alii sunt felices et fortes, alii debiles et infelices.
Planetae felices et fortes sunt, qvi sunt veloces, in aliorum bonorum planetarum aspectu, in domo propria, in exaltatione, in triplicitate, in termino, in facie, gaud o.
Planetae debiles et infelices sunt, qvi sunt tardi, stationarii, retrogadi, combusti, in aspectu malorum, in casu, in detrimento, peregrini.
Planetae respectu influxus in elementa, alii sunt boni et fortunati, ut mali et infortunati, ut mediocres. item alii calidi et sicci, adeoque cholerici frigidi et sicci, adeoque melancholici frigidi et bumidi, adeoqve phlegm atici calidus et humidus
Geodaesia.
stirps, corpus animatum vegetans sine sensu, qvod
Plantarum partes supervacauea, et excretitiae sunt fungi, tubera, lacrimae, resina, gummi, viscus.
Plantarum partes necessariae aliae sunt humidae, ut succus lentus per totum corpus diffusus, et ex terra beneficio radicis, tanqvam oris, extractus, sangvini in animalibus respondens, qvo plantae aluntur: qvique in aliqvibus refert aqvam; in aliis, ut in esula, lac; in aliis, ut in chelidonia, croceum colorem; aliae solidae, sive illae sint simpliciores, ut sibrae, caro, cortex; sive compositae. caeque aut perennes, ut radix, candex, rami, surculi; aut anniversariae et visissitudinariae, ut folia, flores, fructus i. e. semen et caro, semini cum putamine circumdata, ceu sunt grana, nucleus, strobili, baccae, grossi, gallae, castaneae,
Plantae sunt 1. arbor, stirps lignosa procerior frutex, stirps lignosa minor, caudice multiplice et perenni, sive nobilior, ut balsamum et cinnamomum; sive ignobilior, ut corylus. 3. suffrutex seu cremium, stirps lignea minima, caudice perenni sive simplice, sive multiplice, ut rosa, rosmarinus, 4. berba Vid. Herba.
Plantarum partes secundum alphaebetum enarmtae sunt:
Acini arilli ,
Acus
Alabastri
Anthera
Apices
Arista
Baccae
Balaustiae
Bulbus