10/2007; 01/2010; 03/2011 Reinhard Gruhl markup
typed text - structural tagging completed - spell check partially performed - no orthographical standardization
image: s001
C. [abbr.: Conradi] S. [abbr.: Samuelis] SCHVRTZFLEISCHII NOMENCLATOR STRATEGICVS, sive INDEX Militarium, aliorumque difficiliorum in litteris publice adferri solitis, occurrentium Vocabulorum, Latine redditorum, Nouis accessionibus adauctus publicae primum luci expositus: Adiuncti sunt SEX Latinitatis Corrupta et Incorruptae INDICES, In usum Studiosae Iuuentutis Ill. Paedag. [abbr.: Paedagogii] Gissensis excusi. Adcurante M. [abbr.: Magistro] SIM. [abbr.: Simone] HENRICO BVFFIO, Ill. Paedag. Giss. Pr. [abbr.: Praeceptore] Cl. GISSAE, Impensis IOANNIS MüLLERI, ANNO CIC IC CCXX.
image: s002
[gap: body text of Schurzfleisch: Nomenclator; Voigt: Indices I. - II.]
page 175, image: s175
[gap: Voigt, Indices III.]INDEX IV. VOCABVLORVM, quae perperam vel scribuntur, vel pronunciantur vel flectuntur.
Pars I. Continens vocabula, quae non recte scribuntur.
* Absporto, melius asporto.
Accerso. plerisque hodie scribitur: sed eruditi probant arcesso, ab antiquo arcio, ex ar, siue ac, et cio.
* Adolescens. et adulescens.
* Adrianus, saepius Hadrianus.
Aedilitius, peruulgare est: emendatius scribitur per c aedilicius.
* Aemus, male: rectius Haemus, mons Thraciae.
Anachoritae. vulgo scribitur: rectius Anachoretae, a Graeco [gap: Greek words] , ab [gap: Greek words] , recedo, non [gap: Greek words] , quod est recedere facio.
* Annibal, male: rectius Hannibal.
* Annulus, rectius anulus.
page 176, image: s176
* Apud. et aput.
Apuleius. per unum P. non probatur doctioribus: hi enim geminant P. et scribunt Appuleius.
Arctus. hodie: olim artus.
* Arena, rectius harena, uti et harundo.
* Ariolus, rectius hariolus, uti et haruspex.
* Arrius, nomen Romanum: at Arius nomen haeretici.
* Aue, in libris et lapidibus haue.
Author. per TH. multis placet: melius vel auctor, ab auctum, vel autor ab [gap: Greek words] .
Bacca. recentiores scribunt: sed baca est in quibusque melioris notae codicibus.
Bachus. hodie non Germanis tantum, sed etiam aliis gentibus placet: sed Bacchus a Graecis commendatur.
Blactero. minus recte: scribendum Blatero sine c. nam primam corripit Horatius.
Boraeum. per ae a multis scribitur: sed Boreum per simplex E e Graeco probatur.
* Brundusium, rectius Brundisium.
Buccina, rectius Bucina, ut est in veterum Manuscriptis.
Caecidi. non recte, scribendum cecidi. Nam Ae in i mutatur, E vero primae syllabae est ab augmento, ut in fefelli, pependi.
* Caelius, saepius apud veteres Coelius.
Caera. per ae multi hodie scribunt. Melius cera a Graeco [gap: Greek words] , quod etiam nititur autoritate veterum.
Caestus. et cestus multi confundunt, sed perperam: cum cestus per simplex E sit baltheus veneris [gap: Greek words] , pungere: caestus autem per ae arma pugilum, a caedendo.
page 177, image: s177
* Carthaginensis, verius Carthaginiensis.
Catarrus. scribunt Graece non docti: e Graeco scribendum Catarrhus.
* Causa. et caussa.
* Cecinna, rectius Caecina.
Cepi. per simplex E. pro [gap: Greek words] , ich fange an/ parum emeudate scribitur: scribendum coepi per oe, est enim ab antiquo coepio, a capio vero cepi, ut a facio feci. (In Ancyrano marmore opera caepta.)
Ceremonia. minus recte: scribendum cerimonia vel caeremonia.
* Cespes, rectius caespes.
* Ceteri, saepius veteres caeteri.
* Charus, rectius carus.
* Coecus, rectius caecus.
* Comessari, rectius comissari.
* Consydero, rectius considero.
Conuitium. per t non probum: scribendum convitium per c quia est vel a vicis, vel quasi conuocium.
* Cotidie, rectius et usitatius quotidie, uti et quotannis.
Culcitra. non scribendum, sed culcita.
* Cum. comitem, quum tempus significat differentiae caussa, ne quid inconveniens oriatur, ut in illo Ciceronis: cum illo cum loquerer. lib. III. ep. 6.
* Delitium, melius delicium.
* Desydero. male: rectius desidero.
* Duntaxat. raro: saepius dumtaxat.
* Ecclipsis. male, pro eclipsis.
* Exequiae, rectius exsequiae, uti exsatio, exsilium, exsoluo, exstruo, exsudo.
page 178, image: s178
Exilio, exulo, exto, exupero, exurgo, expecto, vulgo scribunt sine s: sed rectius exsilio, exsulo, exsupero, exsurgo, exspecto, cum s.
* Fecialis, saepius fetialis.
* Fex, rectius faex.
Fictitius, melius ficticius.
Foecundus, Foecundus, foenus, foetus, foelix, cum diphthongo male: rectius fecundus (fecunditas) fenus, fetus, felix.
Foemina. vulgo scribitur, sed melius femina. Sic enim reperitur in veteribus codicibus, estque ab antiquo feo: unde et setus, ut a fleo fletus. (Sic et scribendum semen, femur.)
* Fraenum, male: rectius. frenum.
* Gleba, rectius glaeba secundum Manutium.
* Haeres. male: rectius heres et hereditas.
* Hallucinari, melius alucinari.
* Haud, et haut.
* Heliogabalus. male: rectius Elagabalus, originis Syriacae.
* Helluo, rectius heluo, heluor, heluatio.
* Hetruria, rectius Etruria.
* Hoedus. male, pro haedus.
* Hybrida, pro hibrida.
* Hyems. male: rectius hiems, uti et hiemare, hibernare.
* Idcirco: eruditi libentius scribunt iccireo, quia dicimus accedo, accipio, d in c mutato.
* Identidem: Cellarius aeque idemtidem scribi posse putat ac dumtaxat, emtus, redemtus, nec metuendam esse in m et t collisionem.
* Imo, melius immo.
* Imprimis et inprimis. male: rectius divise in primis, ut cum primis.
page 179, image: s179
* Inclytus, inclutus, inclitus.
* Indies, rectius divisis vocibus in dies.
* Induciae, melius indutiae.
* Inficior, rectius infitior a fateor.
Internundinum, Doctiores malunt internundinium.
Lachryma. vulgo scribunt: rectius lacryma, (vel potius lacruma aut lacrima.) Est enim a Graeco [gap: Greek words] , et veterum autoritate nititur.
* Lapidicina, rectius lapicidina.
* Lethum. male: rectius letum.
* Littus, potius litus, litoris, uti et litera, non litra, quod est Poetarum: licet hic dissentiat Cellarius.
* Luctantius. male: rectius Lutatius.
* Martianus, rectius Marcianus, Marciana, uti et Marcius, nomina Romanorum.
* Mauritania, in numis et lapidibus Mauretania.
* Mauritius, rectius Mauricius.
* Messala, rectius Messalla.
* Minutius, rectius minucius.
* Mistus, usitatius mixtus.
* Mitylene. in numis Mytilene.
Moecenas. vel Mecaenas vulgo, et probat Beckmannus: rectius Maecenas, quam scribendi rationem veterum autoritate et rationibus confirmat Meibomius in Maecenate cap. 4.
Monimentum. plerique scribunt: Vossius mauult monumeutum, ut nocumentum, (addo ex Cellario documentum, emolumentum.)
* Musaeum. male pro museum.
* Mutius. male pro Mucius.
* Naenia, rectius nenia a [gap: Greek words] .
Nouitius, rectius nouicius.
* Nuncius, melius saepiusque nuntius.
page 180, image: s180
* Obscoenus. pro obscenus vel obscaenus a scena, antiquis contra originem scaena.
* Ocium. pro otium, negotium.
Operior, i. e. exspecto: sed opperioi veterum habent codices.
Paena. per ae, rectius poena per oe (a [gap: Greek words] .)
* Papyrius, reaeius Papirius.
Parsimonia. vulgo: Vossius praefert parcimonia per c, partim ob auctoritatem veterum, partim ob analogiam: ut ab alo est alimonia, a queror querimonia, sic a parco parcimonia.
Patritius, rectius patricius per c.
* Paulum et paululum, pro paullum et paullulum.
Pene, rectius paene, id est fere.
Pentacontarchus: sed e Graeco scribendum Pentec ontarchus.
* Perseus, saepius Perses.
* Pignoris. et pigneris, uti fenoris et feneris a pignus et fenus.
* Poenitet. et paenitet.
* Pomoerium. rectius secundum originem: sed usitatius pomerium.
Portius, melius Porcius a porcus.
* Posthumus, rectius secundum antiquitatem Postumus, uti et Postumius.
* Praelium, potius proelium.
* Praelum, rectius prelum a premendo.
* Precium, rectius pretium.
Proedium. per oe non probo. sed praedium per ae.
* Proh, rectius pro sine adspiratione.
* Promontorium. secundum Turnebum et Vossium promunt or ium a prominendo.
* Ptolomaeus. pro Ptolema eus.
* Pulcher. suauius: pulcer antiquius.
page 181, image: s181
Quattuor. non scribendum, (quod est ex diapla psmo poetico) sed quatuor.
* Querela. et querella.
* Quicquid. et quidquid.
* Quotiens. et quoties: sed hoc suauius.
* Rhaetia, rectius Raetia sine h.
* Russus, melius Rufus, Rufinus, nomina Romana.
* Saltem, rectius secundum Janum Guilielmum Veris. I. 10. saltim, ut strictim, cursim, caesim, furtim.
Salustius. non probatur, sed Sallustius.
* Satyra, Satura, Satira: licet Cellarius, dissentientibus Casaubono et Heinsio, teneat [gap: Greek words] .
* Scena. et scaena.
Scribsi nubsi, labsus sum. per b. scribunt hodie multi, sed magis probem per p: ut enim 2 [gap: Greek words] et [gap: Greek words] non est [gap: Greek words] vel [gap: Greek words] , sed [gap: Greek words] et [gap: Greek words] , non est [gap: Greek words] vel [gap: Greek words] , sed [gap: Greek words] et [gap: Greek words] , sic a scribo est scripsi, a nubo nupsi.
* Seculum. male pro saeculum,
Seorsim. non probo, sed seorsum.
Sepes, sepio, sepimentum, vulgo, sed veteres habent saepio, saepes, saepimentum.
* Septentrio, rectius saepiusque septemtrio.
Sepulchrum, rectius sepulcrum: ut enim a fultum est fultum, sic a sepultum sepulcrum.
* Sestius. patriciae, Sextius plebeiae nomen familiae.
Similimus, scribendum geminato L. simillimus.
Singilatim. vulgo: rectius singulatim, sigillatim, singillatim.
* Soboles. suauius: suboles accuratius secundum antiquitatem.
page 182, image: s182
Solenne. vulgo: sed solemne (et sollemne) etymologia et veteres probant.
* Solers, rectius sollers a sollo.
* Sollicitus. metro conuenit: secundum Festum ex origine solicitus.
Succisiua. vulgo: sed etymologia et veteres iubent scribere subseciua.
* Suppelex. pro supellex,
* Stylus. pro stilus.
Sydus, scribendurn sidus.
* Sylla, Sulla.
Sylua, Syluanus, Syluius, vulgo scribunt: sed veteres codices probant Silua, Siluanus, Siluius.
* Syncerus, rectius secundum antiquitatem sincerus.
* Teda, taeda a Graeco [gap: Greek words] , accus. [gap: Greek words] , fax,
Teter. vulgo: sed taeter secundum libros veterum scribendum.
* Thensa, pro tensa, a tendendo secundum Festum.
* Theodoricus. et Theodericus: sed hoc melius ob etymologiam.
* Thorus, rectius torus sine adspiratione.
* Thus, rectius tus secundum libros veteres.
* Thuscia, in libris et lapidibus Tuscia, Tusci, uti et Tusculum, Tusculanus.
* Tingo. et tinguo secundum libros manu scriptos.
Tophus. vulgo: sed Vossius praefert tofus, quia ph. solum utimur in iis, quae a Graecis accepimus.
* Totiens, vid. Quotiens.
Tribunitius, rectius Tribunicius.
Triumphus, rectius triumfus per f. in Graeco enim
page 183, image: s183nulla adspiratio in medio est. (Ita aetate Constantinorum scriptum: olim triumpus, post triumphus.)
* Vaeneo, vendor, pro veneo.
* Valetudo. et valitudo: illud tamen usitatius.
Vendico:. Vossius praefert vindico a vindex: (ita et Cellarius.)
* Vergilius [note of the transcriber: in the print: Vergillus]. vult Politianus: Virgilius mauult Pierius, cum quo facit Manutius monumento veteri, et versu Calui nixus.
* Vigesimus, rectius vicesimus, ut vicies, viceni.
* Ungo, unxi, ut pingo, pinxi, fingo, finxi, secundum Velium Longum: veteres libri unguo, unde deriuata unguen, unguentum.
* Unquam. et umquam.
* Vorsus, vorsum. archaismi: rectius versus, versum, ut adversus.
* Urgeo, in pluribus manu scripris urgueo.
* Vulcanus. et Volcanus secundum veteres, qui fugiebant olim u u geminam.
Pars II. Continens Vocabula, quae vitiose pronunciantur.
Alius. in Genitiuo male corripitur: est enim contractum ex aliis, ideoque alias media longa.
Ambitus. participium producit mediam. At nomen ambitus eandem corripit.
Archiater. male, dicendum archia~ter, rectius archiatrus a Graeco [gap: Greek words] .
page 184, image: s184
* Arius. pronunciandum media producta, non correpta, quia Graece scribitur [gap: Greek words] .
Balbutit. media correpta, male. Hor. Balbu~tit penultima producta.
Basilius. vulgo dicitur: rectius Basilius, syllaba li producta, a Graeco [gap: Greek words] .
Cicuris et cicurat. mediam corripiunt.
Coecutis. media correpta male: dicendum caecu~tis a caecu~tio.
Competitor. syllaba ti correpta: sed rectius competitor, syllaba ti producta a supino petitum
Cuculus. secundum vulgo corripit: sed classici omnes producunt cucu~lus.
Darius, media correpta male: dicendum Darius, media producta, a Graeco [gap: Greek words] .
Depeculor. syllaba cu correpta, vulgo obtinuit:??? rectius depecu~lor a pecu~lium.
* Fidicen. correpta: at tibicen producta media pronunciandum.
Getulus. non media correpta, sed Getûlus.
Harpago. Calepinus producit, sed rectius harpago media correpta pronunciat Vossius, in arte Gramm.
Heraclytus. perperam: est enim Heraclitus propter Graecum [gap: Greek words] .
Homeromastigis. Cicero mastigis penultima vulgo correpta: sed rectius Homeromastigis penultima producta, quia [gap: Greek words] penultimam in obliquis producit, teste Homero et Eustachio.
Ligurit. mediam non corripit: sed producit ligûrit.
Scaturit. non dicendum, sed scatûrit penultima producta.
Torcûlar. vulgo: sed Vossius corripit mediam tortorcular,
page 185, image: s185quia ut a specio speculum et specular, sia a torqueo torculum et torcular.
Trituro [note of the transcriber: in the print: Tritûro]. vulgo: sed rectius tritûro, quia a tritûra.
Vibicis. a vibex vulgo corripitur: rectius producitur vibicis media producta secundum Pers. Satyra IV.
Pars III. Exhibens vocabula, quae vitiose flectuntur, mutatis orationis partibus.
Aduentus. ut participrum male dicitur de eo, qui aduenit. Vere enim substantiuum est quarrae declinationis. Loca contraria, quae ex Ter. et Sallustio affert Palmerius in spicilegiis, corrupta sunt, teste Vossio de Analog. 1. IV. c. 13. pag. 203. et 204.
Age, agite, non aduerbia sunt, ut Priscianus lib. 15. statuit, sed imperatiui.
Antecessus. pro nomine multi habent: sed participium est. Vid. Voss. l. c.
Ceterum. pro aduerbio habetur. Vossius nomen esse putat [gap: Greek words] prolatum, ad ceterum seu ad reliquum quod attinet.
Capto. non est frequentatiuum, significans saepius capere, sed desideratiuum, significans defidero capere Vid. Turneb. Adu. XXV. 15. Voss. l. c. lib. 3. p. 112.
Cassum. est nomen, non participium, a careo.
Catum. Frischlinus dicit esse supinum a caueo: sed vere nomen est. Supinum autem a caueo est cautum quasi cauitum.
page 186, image: s186
Coenatus et pransus. non sunt praeterita a coeno et prandeo, ut Grammatici V. docent, sed haec verba tantum in praeterito habent coenaui et prandi. Quanquam pransus et coenatus Lacinissima esse, non negem. Verum aliud significant, nempe locum habent, cum aliquem prandio coenaque confecta fecisse quid, narramus. Itaque recte prandi et coenaui apud te: non vero pransus sum apud te. Bene quoque pransus vel coenatus ad te veniam.
Comperio et comperior. praeteritum tantum faciunt comperi, non compertus sum, quod passiue tantum sumitur.
Dormito. non est frequentatiuum, significans saepe dormio, sed dormire cupio.
Extrinsecus, intrinsecus, aduerbia sunt, non nomina adiectiua: pessime igitur calor intrinsecus, caussa intrinseca, etc.
Factus sum. non est praeteritum a fio, sed ab antiquo facior.
Falso et merito. non sunt aduerbia, sed ablatiui, in quibus intelligitur iure.
Interea, praeterea, postea, adhuc, antea, posthac, non sunt aduerbia, sed ex praepositione, et pronomine conflata.
Macte, nomen esse videtur plerisque, etiam Vossio, (et Josepho Scaligero, epistola ad Franc. Fortumanum, quae legitur in variis opusculis, a Casaubono primum editis.) Sed Joh. Brunsmannus, Danus, adv. esse dmonstrauit singulari libello, quem inscripsit, Macte funeratum.
Multo, tanto, quanto, non aduerbia sunt, sed ablativi, in quibus intelligitur negotio.
Noctu, diu. verius nomina, quam aduerbia sunt. [correction of the transcriber; in the print aduerbia. sunt]
page 187, image: s187
Ostenio. non est frequentatiuum, significans frequenter ostendo, sed desideratiuum, significam ostendere volo.
Perpetuo. nomen est, non aduerbium.
Pone et palam. praepositiones sunt, non aduerbia, Hoc abl. illud accus. regit.
Primo. secundo, tertio, postremo, non aduerbia sunt, sed ablatiui, addendum loco.
Procul et usque. non praepositiones, sed aduerbia sunt. Procul quidem ablatiuo iungitur, sed [gap: Greek words] , quia omittitur praepositio a vel ab, e. g procul oceano. i. e. procul ab oceano. Sic usque accusatiuo iungitur, sed per ellipsin praepositionis ad.
Quod. pronomen est, etiam ubi aduerbium esse putatur, e. g. cum dico: gaudeo quod veneris, intelligimus ita: gaudeo eo nomine, vel ob id.
Quomodo, quare, quamobrem, sunt partim nomina, partim pronomina, non vero aduerbia.
Repente. non est aduerbium, sed abl. a tecto repens, quo usi sunt Varro libr. VI. de Latina Lingua. Sil. l. X. Statius lib. VII. Thebaidos, et ipse Cic. III. Tuscul.
Secreto, scilicet modo, nomen est, non aduerbium.
Sero. vel optato aduenis, pro aduerbiis habentur, sed male. Sunt adiectiua, in quibus omissum substantiuum tempore.
Tractatus. participium est a tracto, non nomen. (Plinius XVII. 7. dicit aspera tractatu. Apud Ciceronem III. de orat. est tractatus artium.)
Vendito. non est frequentatiuum, frequenter vendo, sed vendere cupio. Cic. de Hat. Resp. Plin. lib. III. ep. 24.
Venum. non est supinum, sed nomen. Hinc veteres
page 188, image: s188exercere, ponere, (veno, item alia forma venui habere, App.)
Versus et versum, non sunt praepositiones, sed aduerbia. Vbi praepositiones esse putantur, ibi omissa est particula ad vel in.
FINIS INDICIS IV.
[gap: Voigt, Indices V. - VI.]