May 2005 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check

GERARDI IOANNIS VOSSII DE SERMONIS CONSTRUCTIONE LIBER; qui est commentariorum DE ARTE GRAMMATICA LIBER SEPTIMUS.

CAPUT I.

Syntaxios obiectum, oratio. Orationis definitio. In Charisio coniectura. Orationis e)tumologi/a vera, contra Diomedem, et Alcuinum, adfertur. Definitio Diomedis, et Prisciani, refellitur. Chrysippi Stoici geminum opus peri\ s1unta/cews2, sed dialecticum. Ratio vetus tradendi Latinam structurae doctrinam. Constructionis divisio in analogam, et figuratam; analogae in convenientiam, et regimen; convenientiae in proprie, et improprie dictam.


page 4, image: s1148

CAPUT II.

Appositionem videri e)llei/yews2 genus. Terra Gallia, Hispania, Arabia. Appositio alia e(rmhneutikh\, alia e)gkata/s1keuos2. Rete iaculum, taberna diversorium, pallium peristroma, nugae ambages. Falli, qui arbitrantur, in Appositione alterum nomen semper proprium esse. Homo servus, homo histrio, mulier meretrix, nemo conviva, nemo homo, et similia. Adiectiva substantive, substantiva adiective usurpata. Latex Lyaeus, longum inane, heroes sensus, generosum honestum. Eridani amnis. Medorum hostes, pro hostes Medi.


page 6, image: s1150

CAPUT III.

Adiectivum se accommodare accidentibus substantivi, non contra. Plura adiectiva citra coniunctionem interdum uni substantivo iungi: etsi aliter Servius putârit. Ellipsin videri, quoties duobus vel pluribus singularibus, sociatur adiectivum, aut verbum plurale. Idem fieri, si substantivorum alterum in ablativo ponatur cum praepositione. Collectiva, ac partitiva, singulo numero vim habent plurativi. Ambo duo per pleonasmum. Synthesis vocem fuisse ignotam olim Grammaticis: ac rectius Synesin dici potuisse.


page 8, image: s1152

CAPUT IV.

Triplex Zeugmatis appellatio, pro situ diverso adioctivi. Syllepsis. Poetica magis est, quando fociantur nominativus, et ablativus cum praepositione. Femininum potius est neutro. Familiae ercti ciendae, vel ciscendae. Quandoque adiectivum pariter cum propiore et digniore convenit. Nonnumquam item cum neutro: ut cum adiectivum neutrum subditur masculinis, vel femininis: praesertim si res signent inanimas. Cum utro conveniat adiectivum, si substantiva diversi generis per Appositionem iungantur. Item num superlativa, et partitiva, genus sequantur genitivi, quem superlativus, aut partitivum regit; an vero eius nominis, quod subiecti munus obit.


page 13, image: s1157

CAPUT V.

Substantivo duûm generum adiectiva sociata prius unius, hinc generis alterius. Servitia, cuius: pro, quorum. In quibus Synthesis maxime habeat locum. Triste lupus, varium femina, similiaque, non tam per enallagen generis dici, quam per ellipsin substantivi negotium, aut quiddam, aut similis.


page 15, image: s1159

CAPUT VI.

Exemplis illustribus comprobatur, substantivum per ellipsin desiderari, ubi adiectivum genere neutro substantive poni dicitur.


page 28, image: s1172

CAPUT VII.

De substantivis genitivum regentibus. Quam varie genitivus sumatur. Res voluptatum, aut cibi; pro voluptatibus, ac cibo. Abietis arbores. Parthorum equites, pro Parthis. Argenti crater, aut talentum. Vir opinionis, aut gloriae. Genitivi vel active, vel passive, vel utroque modo, accepti. Vulnus Ulyssis, quod accepit, vel inflixit. Dotis logi, pro dos logorum, et alia, ubi nomen regens, et rectum, casus suos commutant. *elleiyis2 quinctuplex substantivi regentis genitivum. Acuta belli, inania famae, ac, quaecumque eius monetae, kat) e)/lleiyin dici. Sophia Septimiae, pluriaque; ubi filia, vel uxor, vel servus, aut simile, intelligitur. Libertatis, pro libertatis caussâ, et alia id genus. Ad Apollinis, in Veneris, a Vestae, ex Apollodori, et his affinia. Genitivi falso crediti a nomine regi, cum a nomine regantur, quod intelligitur.


page 32, image: s1176

CAPUT VIII.

Verbalia regunt casum verbi sui. Domuitio, vel domum itio. Supina non esse verba, sed nomina quartae declinationis: eoque aliorum instar verbalium regere casum verbi sui. At, praeter verbalia, nullum substantivum regere alium casum, quam genitivum. Eoque ablativum causae, instrumenti, et modi, proprie non regi a nomine; sed praepositione per ellipsin praeteritâ. Eam praepositionem quandoque exprimi. Fas, et nefas; naturâ suâ videri adiectiva. Unde ea dicantur: item res unde veniat. Ab Alvaro recessum. Opus nec adiectivum est, nec necesse notat. Opus impensae, opus lectionis: De Fabii loco quaesitum. Opus, et necesse, ut differant. Haec res est opus: sed, hanc rem esse opus. Prioris


page 33, image: s1177

simile, Opus est loqui: posterioris, Opus esse loqui. Ab nomine usus, hoc est usio, dici, Usus est vires, et viribus.


page 38, image: s1182

CAPUT IX.

Adiectiva verbalia casum etiam regunt verbi sui: saepe illa in bundus, raro alia. Medentes, pro medici. Studentes. Participia in NS nomina saepe fieri, semper autem, si genitivum regant.


page 40, image: s1184

CAPUT X.

De adiectivorum illis, quae falso dicuntur regere genitivum, cum genitivus potius regatur ab substantivo intellecto. Ut in partitive acceptis: qualia, Nigrae lanarum: idonei Graecorum. Parque in comparativis ratio, et superlativis. Valla obiter refellitur. Item Alvarus. Ellipsis partitivi unus. Genitivus, quem verbalia, aliaque adiectiva, regere traduntur, regitur a substantivo caussâ, vel ratione. Servii lapsus. Laetus frugum, liber legum, invictus laboris, delicti manifestus, impiger militiae, pervicax irae, potentiae anxius, fatigationis saucius, maleficii infamis, animi infirmus, iudicii rectus, et similia e)lleiptika/. Distingui in talibus oportere, inter ea, quae solum poetis, vel historicis; quaeque etiam oratoribus sint concessa.


page 43, image: s1187

CAPUT XI.

Ad falsum genitivi regimen referuntur adiectiva amicitiae, proprietatis; similitudinis, aequalitatis. Par eius. Non esse perpetuum, quod aiunt, similis genitivo additum referri ad mores. Itidem falso statui, adiectiva mensurae, vel copiae et inopiae, regere genitivum. Expers unguentis, de unguentato. Quo pacto genitivo iungantur, contentus, dignus, alienus, diversus.


page 47, image: s1191

CAPUT XII.

Adiectiva nulla, uti neque verba, regere dativum: eum tamen casum illis convenire. Vino cupidae, auctor consiliis, particeps studiis, conscius facinori, alienus, vel diversus huic. Huius causa par illis. Cum dicitur, non esse solvendo, kat) e)/lleiyin intelligi adiectivum. Priscianus, et alii, refelluntur, qui solvendo sexti esse casus arbitrantur. Aptus vescendo, vel, ad vescendum. Bonus canere. Aptus occulere. Utrobique praepositionem ad intelligi.


page 51, image: s1195

CAPUT XIII.

De adiectivis, quae falso accusativum regere creduntur; cum casus is non a nomine regatur, sed praepositione intellectâ; uti genitivus apud Graecos, qui et kata\ to\ me/geqos2 quandoque exprimunt. Synecdoche Grammatica. Etiam usitata est oratoribus cum accusativo cetera: Gellio quoque cum pleraque. Easdem praepositiones intelligi, quando mensura significatur. Dignus odium: ubi in structurae ratione etiam haesit Donatus. Natus annos centum dici, pro ante annos. Sollicitus vicem alicuius, pro ob vicem.


page 53, image: s1197

CAPUT XIV.

Ablativos non regi aliunde, quam a praepositione. Domo Phoenix. Ac similiter cum substantivo, Arrius Reate, ficus Zacyntho. Eundem intelligi casum, cum ablativus additur adiectivis copiae, vel inopiae, vel etiam mensurae. Cur dignus ablativo societur. Contentus sine ablativo, aut verbo. Alienus, et alius aliquo, vel ab aliquo.


page 56, image: s1200

CAPUT XV.

De casu, quem comparativi regunt vi eâ, quam a positivo trahunt, nihil in comparativorum doctrina speciatim praecipi debet. Prior etiam de multis dici, contra Agroecium ostenditur: causaque eius zei adfertur. Vallae in eo error. Saturnius quoque refellitur, qui genitivos ait comparativo iungi, per Hellenismum. Comparativi mensurae genitivum adsciscunt, non ut comparativi, sed ex communi natura adiectivi. Plus, minus, amplius, cuivis iunguntur casui: sed casus is, si sit nominativus, non regitur ab ullo; sin obliquus fuerit, regitur, non a plus, minus, vel amplius, sed nomine substantivo, verbo, aut praepositione.


page 60, image: s1204

CAPUT XVI.

Comparativos non regere dativum, accusativum, vel ablativum. Comparatio etiam instituitur voce homonymâ inter res diversas. Refelluntur, qui negant, unum ex omnibus dici posse omnibus, vel cunctis, doctiorem, aut fortiorem. Ocius sine ablativo, pro dicto ocius. Comparativus omnis duo respicit, quae comparantur. Tristior, pro tristior solito. Cur subtristem malimus tristiorem, quam tristem, dicere. Vallae error, existimantis, quisque non iungi comparativis. De Valla iudicium Ramirezii, ac nostrum. *ma=llon Graeci, magis Latini addunt comparativis, kata\ pleonas1mo/n. Demagis. Festi error. Cur non ut pervulgatior, perlucidior; sic dicatur perdoctior, pertristior. Quam non iungi comparativo.


page 65, image: s1209

CAPUT XVII.

Superlativus nullum naturâ suâ casum regit. Etiam iungi signo universali. Imo admittere quoque exclusivam hanc, inter cetera, vel ceterorum: uti et, aliorum. Vallae error. Superlativus pro comparativo. Macrobius adversus Vallam defensus. Rectene Gallus dicatur Italorum doctissimus, vel contra. Plinii locus expensus. Superlativus cum satis. Peroptimus, et similia. Apprime, et ita, cum superlativo.


page 69, image: s1213

CAPUT XVIII.

DE VERBO. Convenientiae doctrina quadripartita. Cum utro conveniat Verbum inter duo positum substantiva. A Budaeo recessum. Infinitivus, vel oratio pro nominativo.


page 72, image: s1216

CAPUT XIX.

De convenientia nominis, et verbi figuratâ. *elleiptikw=s2 hîc interdum intelligi, nunc generatim homines; nunc speciatim poetae, amatores, vel simile: item nunc generatim res; nunc speciatim cura, potestas, vel aliud. Impersonalia ante se habent nominativum; sed rarius expressum, saepius intellectum. Immane quantum, insanum quantum, et similia, de Graecorum fonte manantia, kat) e)/lleiyin videri dicta. Crebra verbi finiti ellipsis in Proverbiis. Item iis, quae honeste dici non possunt. Ubi per Enallagen modi dicitur infinitivus poni pro imperfecto, ibi potius esse ellipsin verbi coepit, aut similis. Zeugma voce repetitâ sine immutatione eius. Numeri, ac personae, tum Zeugma, tum Syllepsis. Zeugma interdum videri, quod non est. Synthesis verbi, collectivo, aut partitivo additi. Enallage accusativi pro nominativo. Male Evocationem in Figuris reponi. Falso tradi, omnia nomina esse personae tertiae.


page 80, image: s1224

CAPUT XX.

De convenientia nominis, et verbi infiniti. Pro infinitivo cum accusativo praecedente, poni quandoque verbum finitum cum nominativo, et particula quod. Antiptosis nominativi pro accusativo ante verbum infinitum. Hellenismus dativi, pro accusativo, ante licet, expedit, necesse est, videtur, datur.


page 84, image: s1228

CAPUT XXI.

Ad regimen Verbi acceditur. Ubi princeps, si non unicus, veri regiminis canon, de verbis activis regentibus accusativum. Moechari aliquam non aeque videri probum, ac adulterare aliquam. Accusativi gemini a verbo recti semper sunt eiusdem rei. Adulor aliquem. De structura Verbi condono error Donati, item alter Iulii Scaligeri: ac Erasmus adversus eum defensus. Eludo, maledico, medicor, noceo, cum accusandi casu. Hypognosticôn libri non sunt Augustini. Palpo, parco, suadeo, cum accusativo. In Tertulliano vetus scriptura vindicata. Dositheus notatus.


page 87, image: s1231

CAPUT XXII.

Alia accusativum regentia. Servii, et Galeotti Martii error. Priscianus tautolo/gos2. Potiri urbem, regnum. Vesci auras, ova. Fungi munus, vel officia. Abstinere se, manum, vim. Erumpere se, vel stomachum. Verba regentia accusativum suae originis, vel cognatae significationis, more Attico. Infinitivus, vel oratio, pro accusativo, quem Verbum regit.


page 91, image: s1235

CAPUT XXIII.

Accusativus a verbo rectus kat) e)/lleiyin subtractus. Ut conturbare, pro, conturbare rationes: decoquere, pro, decoquere rem: ac similia.


page 92, image: s1236

CAPUT XXIV.

Acceditur ad casus eos, quos a verbo dependêre tradunt Grammatici falso. Ac primum de genitivis, quos a verbo regi substantivo tradiderunt. Referre, utrum genitivo, an ablativo, in iis utamur, quando inesse aliquid, vel adesse, verbo substantivo significatur.


page 93, image: s1237

CAPUT XXV.

Genitivos urbem significantes, in qua fit actio, non regi a verbo; sed a nomine urbs, vel oppidum, quod intelligitur. In oppido Antiochiae, pro Antiochiae, a(plw=s2: vel, In oppido Alexandriâ. Etiam regionum, et insularum nomina, e)lleiptikw=s2 poni in genitivo: ut, Est Aegypti, Cretae. Eademque figurâ dici, domi bellique: vel, domi militiaeque. Item, terrae, et humi, pro in terra, et humo, vel in terram, et humum. Sic foci, et viciniae.


page 96, image: s1240

CAPUT XXVI.

Non quibusvis, sed certis Verbis, accusandi, absolvendi, damnandi, genitivos addi: eos autem genitivos non a Verbo regi, sed ablativo substracto: puta crimine, actione, poenâ, et his similibus. At ablativos hosce regi a praepositione intellectâ. Nec propterea ubique posse addi praepositionem: imo nec ablativum perpetuo locum habere; sed veterum consuetudinem attendi oportere. Damnare voti, et voto. Interrogari, urgeri, purgari, criminis, vel facti. Liberari sceleris. Notari impolitiae. Furti, vel mendacii prehendi. Manifestus, vel compertus mendacii. Periclitari capite.


page 100, image: s1244

CAPUT XXVII.

Verba paqhtika\, tam personalia, quam impersonalia, non regere genitivum, sed casum hunc dependêre aliunde. Indolescere, vereri, fastidire alicuius. Pendêre animi, et animis, usu differre. Falli animi, vel sermonis. Desipere mentis. Accusandi casus additus verbis paqhtikoi=s2.


page 103, image: s1247

CAPUT XXVIII.

Memini, recordor, reminiscor, illius, illud, et de illo. Oblitus nominis, et nomen. An memini amet accusativum personae. Memini de re, dici, sive notet in animo habere, sive mentionem facere. Cum verbis memoriae, et oblivionis, additur genitivus, casum eum regi a nomine memoria, vel recordatio, vel res, aut alio. Simili ellipsi dici, Venit in mentem alicuius rei. Pro quo et, Venit in mentem de hac re. Verba monendi non quibusvis iungi accusativis. Genitivos iis additos dependêre ab intellecto ablativo.


page 105, image: s1249

CAPUT XXIX.

Genitivos non regi a verbis aestimandi, sed ab accusativis, vel ablativis pretii, per ellipsin omissis. Rectene dicatur, parvi curo, aut maioris aestimo. Tantidem facit. *elleiyis2 suppleta in, Aequi bonique facio: et, Boni consulo. Item in, Magno, aut nihilo aestimare. Nec interest, aut refert, genitivum regere, vel ablativum pronominum: sed et ista dici e)lleiptikw=s2. Cuius, vel cuia interest. Interest, et refert, quid proprie signent. Mea, tua, sua, et similia, duobus, quae dixi, verbis iuncta auferendi esse casus, ostenditur contra Donatum, et Iulium Scaligerum.


page 110, image: s1254

CAPUT XXX.

Genitivo iuncta verba copiae: ut, implere denariorum, abundare rerum, obsaturari alicuius, ferarum scatere, inficere fontis. Item verba inopiae: ut, consilii egere, carere alicuius, esurire et sitire beatitudinis. Genitivum in his regi ab ablativo subintellecto; illum, a praepositione, quae quandoque additur, quandoque praeteritur. Egere aliquam rem.


page 112, image: s1256

CAPUT XXXI.

De verbis consequendi, et frustrandi. Potiri alicuius. Hostium potiri, passive. Potivit servitutis. Frustari captionis. Eludere pugnae. Decipi laboris.


page 113, image: s1257

CAPUT XXXII.

In allatis octo verborum classibus collatio instituitur inter sermonem Graecum, et Romanum: in primo ordine utramque gentem conspirare: in altero aliquantum discrepare: in ceteris Latinos omnino sequi Graecorum exemplum: nec Graecis tamen genitivum verbo additum ab eo regi, sed a voce per ellipsin intellectâ.


page 118, image: s1262

CAPUT XXXIII.

De verbis aliis, quae et ipsa per Hellenismum iungantur genitivo. Ut sunt verba abstinendi, admirandi, arcendi, curandi, negligendi, desinendi, dominandi, ignoscendi, liberandi, participandi.


page 121, image: s1265

CAPUT XXXIV.

Dativum proprie non regi a verbo. Exprimi eo finem ou(=. In verbis commodandi, consulendi, auxiliandi, mandandi, nuntiandi, ignoscendi, dationem inesse; ut iure dativum adsciscant. Praestolor unde: quod et praestolo a)rxaikw=s2. Praestolor, invideo, praesto, cur casum adsciscant dandi, et accusandi: uti et moderor, deficio, occumbo, curo; idque eâdem significatione. Diversâ autem, tempero, et studeo. Studeo cum gignendi casu e)lleiptikw=s2.


page 128, image: s1272

CAPUT XXXV.

De iis, quae nunc dandi, nunc accusandi casum habent; sed unum Latinorum more, alterum Graecorum. Ut benedicere Deo, vel Deum. Latet mihi, vel me. Sequi, et comitari; item precor, et oro; etiam decet, et indecet, cum dativo. Incidere portis.


page 131, image: s1275

CAPUT XXXVI.

Oportet tibi. Iubeo tibi, non aliter, quam Hellenismo excusari. At, iubeo te, ut eas, barbare dici. Optimos linguae Latinae scriptores iubeo non usurpare, nisi infinitivo sequente, vel intellecto.


page 133, image: s1277

CAPUT XXXVII.

Certandi verba per Hellenismum dativo sociata. Item verba distandi, differendi, et dissentiendi. Adhaec verba coeundi, et miscendi: uti et propulsandi, ac arcendi.


page 135, image: s1279

CAPUT XXXVIII.

De dativis per Hellenismum additis verbo passivo pro ablativo, vel etiam accusativo cum praepositione.


page 137, image: s1281

CAPUT XXXIX.

Loca veterum, ubi misereor dativo iungitur, esse suspecta. Illachrymare alicui. Miseresco malis. Corrupta loca, ubi facio pro proficio, ubi item audio dativum amat. Allatro accusativum exigere. Incumbere, pro operam dare, accusativum appetere rectum a praepositione. Verbis multis dativum addi, ascusativo per ellipsin suppresso.


page 139, image: s1283

CAPUT XL.

Ad falsum accusativi regimen acceditur. Ratio tollendae ambiguitatis ortae ex eo, quod verbum addatur duobus accusativis. Verba docendi, monendi, rogandi, celandi, non regere geminum accusativum: sed alterum eorum regi a praepositione intellectâ: ac parem esse rationem apud Graecos.


page 141, image: s1285

CAPUT XLI.

Passiva convenire quidem cum suo supposito; sed nullum regere casum. Accusativos, quibus iunguntur doceor, moneor, rogor, poscor, exigor, eorum item participia, dependêre a praepositione intellectâ: ac similiter fieri apud Graecos. Parem quoque rationem esse in accusativis partis, vel adiuncti: quam Synecdochen vocant. Nec propriam hanc esse passivorum structuram, sed cum neutris sive absolutis communem. In quo a Graecis hic differant Latini. Refellitur canon de passivis accusativum regentibus cum praepositione per, vel ablativum cum praepositione a, vel ab. Neque hanc constructionem passivorum propriam esse.


page 145, image: s1289

CAPUT XLII.

Verba significantia motum ad locum non regere accusativum, qui sit proprium oppidi nomen; sed regi eum a praepositione intellectâ. Ciceronis ad Atticum locus illustratur; ipseque multimodis defenditur ab inscitiâ, cuius in huiusmodi verborum structurâ arguitur. Paull. Manutius refellitur. Donati error. Praeverbium ad oppidorum nominibus additum, quod saepius supprimitur. Ad subinde, nec semper tamen, locum potius propinquum, quam ingressum in eum, significare. Non semper in regionum et provinciarum nominibus accusativo addi praepositionem. Delus et insulae, et urbis, nomen. In pro ad, et ad pro in, apud vergentis Latinitatis scriptores. In domum intrare, pro domum intrare. Abire in rura: sed abire domos. De aliis appellativis. In Attii loco coniecturae. Excedere patriam. Exire limen.


page 153, image: s1297

CAPUT XLIII.

*elleiptikw=s2 dici, Id prodeo: maria iuro: haec dubito. Unde de similibus iudicium esto. De verbis cum praepositione compositis, quae accusativum regant vi praepositionis extra compositionem repetendae. Invado, incesso, insilio, vel insulto, aliquem, in aliquem, et alicui. Instare currum, et currui. Illudere captum, in captum, et capto. Inhiare hereditatem, et hereditati. Impendet me. Geminus Festi Pompeii error. Attendere aliquem, et aliquid; item, ad aliquid, et alicui. Adversari regem, adversus regem, et regi. Succedere murum, et muro: item, succedere sub acumen. Subit me, vel mihi: item, subit in caelum.


page 158, image: s1302

CAPUT XLIV.

De verbis significantibus spatium loci; item spatium, vel speciem temporis. Distare sex passus, esse e)lleiptiko\n, pro, ad sex passus: sex passibus item, pro, a sex passibus. Graecis similiter intelligi e)pi\, et a)po/. *epi\, et peri\, addita loci spatium significantibus, diversam vim habere. Ostenditur contra Nonium Marcellum, non aliquando, sed saepe, ab optimis scriptoribus negligi discrimen inter haec duo, factum multos annos, et, multis annis. Per, vel intra, intellectum in accusativis spatium temporis indicantibus. Est annos decem, pro, Est factum ante annos decem. Natus annos decem, pro, ante decem. Vixit annis decem, pro, in annis decem. Abhinc decem annos periit: pro, abhinc ante decem annos. Abhinc decem annis periit, pro, in annis. Veteribus id scriptoribus aliquot comprobatur. Potare die, pro, de die. Venire mane, pro, in mane, cum mane, vel de mane. In quinquennio, in hoc aevo, similiaque. Graecis similiter en nunc apponi, nunc omitti. Hoc noctis ambulas.


page 164, image: s1308

CAPUT XLV.

De verbis adsciscentibus ablativum, vel suae originis, vel cognatae significationis. Non quaecumque eius generis admittant casum auferendi, etiam iungi accusativo. Olêre nardo, sulfure; redolere thymo. Diomedis in hoc error.


page 166, image: s1310

CAPUT XLVI.

De verbis, quibus ablativus additur significans aliquid esse, vel fieri in loco; eoque non a verbo rectus, sed a praepositione IN; quae quandoque etiam exprimatur. Ut, Natus Sulmone, pro, in Sulmone. Quomodo et legitur, in Epheso. Cum dicimus, Esse Carthagini, Sicyoni, Lacedaemoni, perperam a Servio statui Antiptosin dativi pro ablativo: cum reverâ hîc ablativus sit, sed, more antiquo, desinens in I; quo pacto dicitur, Esse ruri, Acheronti. Etiam cum verbo additur ablativus nominis appellativi, ac eiusdem significationis, praepositionem interdum omitti. Ut, iacêre campo, nasci regione sextâ, et similia. Vagari totâ Asiâ, vel urbe totâ. Terrâ, marique vexari. Humo, pro in humo. Ut domi, pro in domi sive domûs loco, vel solo: sic domo continere se, pro in


page 167, image: s1311

domo: quam praepositionem etiam veteres addunt scriptores. De verbis ablativum amantibus, qui motum a loco significet, nec tam a verbo regatur, quam praepositione a, vel ab; quae ipsa nec semper reticeatur. Româ venire, et a Roma venire, promiscue sumi; contra quam visum Malaspinae. Praepositiones perspicuitatis gratiâ ab Augusto adiungi solere. Aegypto venio.


page 171, image: s1315

CAPUT XLVII.

Ablativos causae, instrumenti, vel modi, non a verboregi; sed praepositione omissa, a, vel ab, de, e, vel ex, prae, aut cum. Ac praepositiones eas quandoque exprimi: nisi quod cum ablativis instrumenti non temere invenias. Ablativos quoque additos verbis copiae, vel inopiae, dependêre a suppressâ praepositione a, vel de. At iunctos verbis aestimandi, aut mercandi, regi vi praepositionis pro, quae intelligitur.


page 175, image: s1319

CAPUT XLVIII.

Non a verbo, sed praepositione intellectâ, regi ablativum additum verbis, vito, caveo, prohibeo, libero, nitor, glorior, facio, sum, et fio. Error Festi, Lambini, Fruterii: atque alius eiusdem Lambini. Promiscue dici, tum per ellipsin, quid me fiet; tum plene, quid de me fiet; tum acquisitive, quid mihi fiet. Alia, ubi ablativus dependeat ab intellectâ praepositione in, pro, de: maximeque id locum habere in compositis cum praepositione, quia praepositio, quae praeteritur, ex composito intelligitur.


page 179, image: s1323

CAPUT XLIX.

Ablativos etiam, qui absolute poni dicuntur, regi vi praepositionis intellectae, quae sit A, vel AB; quoties tempus consecutum significatur. Participia absolute posita, etiam sine nomine, vel pronomine. In Sedigiti iambis, de Comicorum discrimine, coniectura. Etiam ablativos usurpatos absolute, regi a praepositione IN, vel SUB.


page 181, image: s1325

CAPUT L.

De infinitivo. Utrum de structura eius ante ceteros modos agi debeat. Infinitivi variant tempus; non genus, quod semper neutrum censetur: uti neque mutant terminationem; sed nominis aptoti similes sunt. Quemvis enim casum eodem vocis exitu referunt: quod exemplis comprobatur. Servius refellitur, qui negabat, posse iungi duos infinitivos sine praepositione. Apud Graecos adiectiva, quae peritiam significant, nunc genitivo, nunc accusativo sociari, ac utrumque fieri, nunc additâ praepositione, nunc omissâ. Infinitivus iisdem pro dativo. Ad sedate, pro ad sedandum. In infinitivo omni dispiciendum, num cum casu addito conveniat, an eum regat: et an casum regat ex propria infinitivi indole, an communi verborum naturâ: quandoquidem verbum infinitum eundem casum amat, quem finitum.


page 185, image: s1329

CAPUT LI.

Infinitivus pro genitivo positus, ac rectus a nomine. Est videre, et similia, dici kat) e)/lleiyin nominis facultas. Quibus modis cognoscatur, num infinitivus, accusativi vicem supplens, vere a verbo regatur, casum istiusmodi exigente; an potius a praepositione suppressâ. Habeo dicere, et similia, etiam efferri per gerundium in dum: et tam infinitivum, quam gerundium, esse pro accusativo recto a verbo habeo. Verbo finito saepe additur infinitivus rectus a praepositione ob, vel propter. Ac similem ellipsin habere locum, cum post nomen adiectivum, quod voluntatem, aut facultatem notet, ponitur infinitivus: qui interdum etiam est formae passivae. Nec solum in infinitivorum hac structura omitti praepositionem, quae accusativum adsciscat; sed etiam quae exigat ablativum. Etiam ipsum infinitivum kat) e)/lleiyin supprimi: ac interdum quidem brevitatis gratiâ, quia facile sit eum a)po\ koinou= supplere; interdum vero propter honestatem.


page 192, image: s1336

CAPUT LII.

De insinitivi praeterito perfecto. Agroecius refellitur. Suetonii vetus lectio defensa. Memini a Tullio ipso iungi praeterito perfecto. Nebrissensis error.


page 194, image: s1338

CAPUT LIII.

Gerunda rectius, vel gerundiva, dici, quam gerundia. Infinitivum pro gerundio, non item gerundium poni pro infinitivo. Per ellipsin interdum desiderari nomen substantivum, unde regitur gerundium in di. Gerundia omnem habere casum, praeter vocativum. Gerundia in di cum genitivo plurali. An gerundia passive accepta passivorum more admittant ablativum cum praepositione a, vel ab. Saturnius notatus. Gerundia in dum cum accusativo patiente, praecipue cum adest praepositio. Gerundia in do cum verbo motus. Vallae lapsus. In omnibus gerundiis, cum naturâ suâ sint adiectiva, necessario intelligi aliquod substantivum, vel quod vicem obeat substantivi: id vero esse verbum infinitum. Ac casum gerundiis additum, sive is genitivus sit, sive accusativus, non a gerundio regi, sed a suppresso infinitivo.


page 199, image: s1343

CAPUT LIV.

De SUPINIS. In um exeuntia, quia substantiva sint, non variare genus: ac propterea barbari/zein, qui dicunt, Ire oppressam Remp. vel, Ire sublata latrocinia. Regere casum sui verbi: regi vero non a verbo, uti creditum, sed a praepositione accusativum amante. Contumelia factum itur. Praeda itur praedatum. Reus itur damnatum. Ac vetus in istis lectio defensa apud Catonem, Plautum, et Quinctilianum. Supina in U non regi ab adiectivo, quod praecedit: sed ab omissa praepositione, quae ablativum exigat. Pro supino hoc etiam substitui infinitivum, vel gerundium in dum cum praepositione. An aeque dativi casus sint, ac ablativi.


page 204, image: s1348

CAPUT LV.

Ad PRONOMEN acceditur. Absente nobis, praesente legatis, similiaque. Interrogatio, responsioque, saepe etiam conveniunt, ubi discordare iis videntur, qui non attendunt, quid animo debeat suppleri. Repeti quandoque antecedens; atque id fieri posse ob simplicitatem, quae venustatem adfert: fieri autem debere, si alioquin ambigua sit oratio. Non tam pleonasmum statui debuisse, quando antecedens subditur relativo; quam ellipsin, si tantummodo praecedat. Eoque geminam esse ellipsin, ubi nec praeit, nec sequitur antecedens. At antecedentis solius esse ellipsin, non, ut aiunt,


page 205, image: s1349

antiptosin, si antecedens, et relativum, casu conveniant. Figuratam etiam, ac Graecanicam esse locutionem, cum qui convenit generi non substantivi antecedentis, sed consequentis. Qualis similiter construi. Verus, sed supervacuus est canon ille, quo relativum dicitur in genere neutro convenire cum infinitivo praecedente. Naturae vocum convenientius esse iccirco quod; quam propterea quod. Adverbium pro relativo pronomine. Hic geminatum, ubi alterutro loco ille poni solet. Hic interdum ad remotius; ille ad propius refertur.


page 212, image: s1356

CAPUT LVI.

De reciprocis canones tres. Reciproci loco aliud relativum: et reciprocum pro relativo alio.


page 215, image: s1359

CAPUT LVII.

Ostenditur, non esse perpetuum canonem illum, quo dicunt vulgo, haec quinque possessiva, meus, tuus, suus, noster, vester, capi passive: active autem sumi quinque istos genitivos primitivorum, mei, tui, sui, nostri, et vestri. Gemptivos ipsius, unius, duorum, paucorum, plurium; item participiorum; non regi a pronomine possessivo, uti creditum; sed convenire cum pronomine intellecto. Palmerii opinio reiecta. Vallae error de genitivo omnium. Pronominae partitiva, et numeralia, non regere genitivum, sed casum hunc regi a nomine, quod desideratur. Nostrum, et vestrum, saepius partitive sumi: attamen etiam usurpari, ubi partitio locum non habet. Nostri, et vestri, esse patrium casum pluralem, contra quam visum Sulpicio Apollinari.


page 220, image: s1364

CAPUT LVIII.

Idem cum illo, non videri Latinum. Ut pro eo dixerint antiqui. Idem tertio, alius sexto casui iunctum. Ellipsis pronominis me, te, se.


page 223, image: s1367

CAPUT LIX.

Quantus, qualis, quot, si geminentur, generalitatem significant. Pleonasmus pronominis, ubi vel vox eadem repetitur: ut, mihi implevit mihi: vidit se vovere se: vel iungitur alia eiusdem significationis; ut, illam eam, ambo duo, omnes universi, totus universus, totus perpetuus. A Linacro receditur. Id propterea, pro, propter id. Ille pleona/zwn, praecipue post velut, aut sic. Ipse egomet. Alter, alius, quis, vel quisquam, vel semper, vel saepius redundant, post, nullus, nemo, nihil. Non esse figuratum sermonem; sed nativum; quibus locis statui solet pleonasmus dativorum, mihi, tibi, sibi; vel accusativorum, me, te, se.


page 227, image: s1371

CAPUT LX.

DE PARTICIPIO. Dictus, creditus, et similia, interdum genere respondere, non nominativo a fronte, sed a tergo. Participium pro infinitivo. Antiptosis, vel ellipsis. Est loquens, pro loquitur. Participio additus nominativus pro vocativo. Item pro accusativo: nisi hic ellipsis potius statuenda. Exosus quando accusativum, quando item dativum requirat. Desperato, comperto, absolute, absque pronomine eo.


page 231, image: s1375

CAPUT LXI.

De ADVERBIO agi coeptum. Iungitur etiam pronomini. Enallage partis, quâ adverbium vicem implet nominis; ut, cras, pro crastino: vel nomen est pro adverbio; ut turbidum, pro turbide: multum, et multa gemens: sera, pro sero: crastinus, pro cras. Negativa duplex utrum aiat, an neget. Ennii vetus lectio vindicata. Magis maior, dulcior, beatior. Malo potius. Sylvius refellitur. Quam, pro magis quam, vel, potius quam: ac similiter loqui Graecos. Quos comparationis gradus tam, et quam, admittant.


page 237, image: s1381

CAPUT LXII.

Centena milia intelligitur, cum legimus, decies, vicies, sexagies sestertiûm. Ne post adverbia prohibendi negare, contra Servium docetur. Quod etiam locum habet post verba opinandi, cupiendi, sciendi, fatendi, narrandi, quaeque similem habent signisicationem. Ut, ubi vulgo per postquam exponitur, infinitivum adsciscit. Non prohibentis respuit imperativum. Particulae interrogandi sumptae infinite interdum iudicandi modum admittunt. Scilicet, videlicet, edepol, certe, cum infinitivo. Ut cum eodem, more Graeco. Aliquando, et olim, iuncta tempori praesenti. Dudum cum compositis, item iampridem, et nuper, quando praeterito, quando item praesenti socientur.


page 242, image: s1386

CAPUT LXIII.

Per pleonasmum, olim quondam, propere ocius, repente subito, post deinde, deinde deinceps, tandem denique, en ecce, certe hercle, nequiquam frustra, aliaque id genus. Per ellipsin, non modo, pro, non modo non; simul, pro, simul ac. Per anastrophen, quam potius, pro potius-quam: quam prius, pro, prius-quam.


page 245, image: s1389

CAPUT LXIV.

Adverbia non gignendi, non dandi, non alium quemquam casum regere. Largiter auri. Ubique itineris. Uspiam rerum. Undique laterum. Ubique litorum. Longe parentum. Intus aedium. Incoram sui. Seorsum sapientiae, vel sapientiâ. Simul fratre, ac filio.


page 250, image: s1394

CAPUT LXV.

DE PRAEPOSITIONE. Triplicem ab ea casum regi. Falli Linacrum, et alios, qui arbitrantur, tenus regere accusativum. Servii error. Tenus vel ablativum singularem requirit, vel genitivum, aut ablativum pluralem. Super, more Graeco, cum genitivo, apud Paullum I. C. Imo in, et ex, similiter, apud Vitruvium. In, contra Grammaticorum praeceptum, cum accusativo in significatione quietis: cum ablativo, in significatione motus. Inque priori etiam ab H. Stephano recessum. Praepositio infinitivum habens pro casu suo. Ab, et abs, quibus consonis praeponantur. A, vel ab, cum ablativo, loco genitivi: item loco nominis gentilis, possessivi, aut similis. Ennius apud Ciceronem emendatus. Catullo lux.


page 254, image: s1398

CAPUT LXVI.

Pleonasmum praepositionis saepius statui, ubi nihil redundet. Praepositione eâdem in compositione, et extra eam, concurrente, utro illa loco superflua sit. Re abundans. Praescire ante. Simul concurrere. Tecum oro, pro, te oro. Principium, pro, ad principium: aliaque, ubi ad deficiat. Ellipsis praepositionum ante, post, circa, per, a, ab, de, ex, cum, prae, sub. Ellipsis casus a praepositione recti; atque adeo etiam praepositionis cum suo casu. Domus, et aedes, ut proprie differre videantur. *anastrofh/. Tenus medio loco inter substantivum, et adiectivum. Hactenus divulsum kata tmh=sin.


page 261, image: s1405

CAPUT LXVII.

DE CONIUNCTIONE. Ostenditur, quam ea sint invalida, unde probare conantur, coniunctionem diversos casus connectere. At valide probatur, coniunctionem diversos gradus, diversaque tempora, ac modos copulare. Nec gemino fungens munere: eâque occasione in Maronis loco vetus lectio contra Auratum, et Canterum, defenditur. Aut, sequente vel. Contra Grammaticos ostensum, quamquam, etsi, tametsi, subiunctivo iungi; quamvis, licet, etiamsi, indicativo. Nisi diversas etiam res sociare. Ne, pro, ut ne, dici per ellipsin. An discrimen sit perpetuum, quod Grammatici statuunt inter vereor ut, et, vereor ne.


page 267, image: s1411

CAPUT LXVIII.

De pleonasmo coniunctionis. Quoque etiam. Tametsi tamen. Etsi quamvis. Quamquam etsi. Quamvis licet. Ergo igitur. Itaque ergo. Ne, et neque, si addantur negativae particulae, vel voci inde compositae, saepe negant; vel redundant. An et, ac, atque, supersint, cum ab iis incipit oratio. Mos in talibus Hebraeorum, atque Arabum. De ellipsi coniunctionis, ac primum copulativae: ubi disquisitum, quando copula in numeralibus exprimi, quando supprimi debet. Ellipsis disiunctivae, adversativae, concessivae, aliarumque coniunctionum.


page 271, image: s1415

CAPUT LXIX.

AB INTERIECTIONE nullum casum regi: sed casum additum regi a voce, quae ob animi motum omittitur.


image: s1419

ADDENDA libro septimo de Arte Grammatica, qui est de Constructione.


image: s1434