07/2005 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - simplified structural tagging - no semantic tagging - no spell check


page 94, image: s098

PROGRAMMA, Quo AD SACRUM EXEQUIALE, Manibus Sanctis Viri Magnifici, Consultissimi, DN. ERNESTI COTHMANNI, ICti Incomparabilis, Cancellarii Megapoli desideratissimi, Antecessoris celeberrimi, Hodiernâ Dominica Iubilate eiulando adornandum, DECANUS ET DOCT. IURIDICI ordinis in alma rosar. Academia obitum Collegae integerrimi, Senioris, Praeceptoris et Patris honorandi, acerbe et pre lugentes sumpa/qeian debitam contestantes, suo et heredum totiusqueve familiae nomine; Omnes omnium ordinum Academicos Cives invitant.

LUxit hactenus Academia haec cum multis, tum vero duobus luminibus corruscis, ceu stellis lucidissimis, imo Numinibus terrestribus IOANNE AFFELMANNO Theologo, ERNESTO COTHMANNO ICto, Magnis,


page 95, image: s099

Guestphalis oculatissimis, quorum istum Martio sue potius Mortio mense nobis ereptum nondum eluximus, hunc vero Aprili subsequo humandum acerbissimo dolore nunc lugere incipimus. Aprilis hicce vernantes terrae poros aperiens, mundum pingens et exhilarans, in nos Cataractas dolorum effundit, fluctuum et absssorum reciprocationes et mutuas quasi inclamationes, (Psal. 42.) concitat, Academiam hancce inundat, concutit et tantum non pessundat. Luce fugatâ nox succedit, litteratis pulsis barbaries ingruit, Tibicinibus subtractis peristylium concidit et Professoribus fidis e medio sublatis Academia languet, inclinat omnibusque partibus fatiscit. Vulgus, fatuorum et spientum obitus pari iure censet, inuquit Ecclesiastes, c 2. Iustum colligi et malis subduci, nec a quoquam adverti ait divinus Vates (Esa. 57.) Ast nos mortes piorum adventantis periculi et poenae praesagas et praenuntias esse, non ex voce bovis tempore Punici belli Cave tibi roma mugientis, nec garritu cornicis interitum Domitiani praedicentis, sed verbo IEHOVAE cotidie in auribus nostris resonante didicimus, imo saepius experti etiamnum ingemiscimus. Aquilis Ecclesiarum et Scholarum parastatas cum sacrae, tum profanae comparant Pandectae. Istarum vero advolatus ut faustum, ita et avolatus sinisterrimum semper, teste Alexandro, fuit habitum augurium. Paucis ab hinc annis aquilae complutes terrestris huius Acad. pertoesae in caelestem penetrarunt. Hasce nunc foeces mundanas pariter, fastidiens pernicibus pietatis et famae alis enitens, subsequitur Aquila nostra, decus nostrum, litteratorum princeps, virtutis dictator, et ICtorum phoenix, Magnif. et Consultissimus Vir, ERNESTUS COTHMANNUS, quem ex oculis nostris subductum dum cernimus, currum et equites nostros nobis ereptos esse cum Prophetâ Magno, haud immerito inclamamus. Certe nos, qui fidem, industriam, dexteritatem Viri huius multis modis probavimus, qui praeceptorem eum agnovimus, qui eum Achatem, Theseum, Atlantem, imo Herculem coluimus, eundem opinione citius occidisse animitus plangimus. Dona et virtutes, quibus IEHOVA virum hunc beatum cumulavit, referre si conemur, verendum, ne quis Antalcidas Philosophus exsistat, et frustra laudari, quem nemo reprehendere ausit, vel Crispus exsurgat, et quod laudari satis nequeat, silentio potius involvendum esse obiciat. Attamen pii Manes exposcunt panegyrin


page 96, image: s100

parentalem, quam cum pagina haecce haud capiat, a)poqe/wsin viri tanti levi tantum et quidem tali stylo, quem pectus singultibus obsitum eliquat, delibasse sussiciat. In ICto et Cancellario Aemilius Probus, Natalium, integritatis et eruditionis splendorem requirit. Omnibus hisce dotibus non tantum, sed multo pluribus fulsit et coruscavit COTHMANNUS noster. Patriam enim habuit non Arcadiam ultimamve Thulen, sed ingeniorum optimorum genetricem et efformatricem fertilem Westphaliam, urbem non Ithacam asperrimis saxulis tamquam indulum affixam, sed Lemgoviam Lippiaci Comitat. Metropolin, Parentes non Thersites, sed patritiâ et consulari dignitate iam aliquot saeculis conspicuos. Natus etenim est viro Amplissimo DIDERICO COTHMANNO dictae Lemgoviensis Rei pub. Consule meritissimo, matre matrona honoratissimâ CATHARINA GROTHENIA, viri prudentissimi DIDERICI GROTHEN, Consulis eiusdem Rei publ. spectatissimi filia et ALEXANDRI GROTHEN, itidem quondam Consulis, Religionis purioris, qua etiamnum Urbs dicta, per DEI gratiam fruitur, primi, post Papistici iugi ex cussionem, instauratoris, et Reformatoris, aeternum laudatissimi. Hisce parentibus, ceu nobili utrimqueve radice generosa haecce ER. NESTINA propago Anno 1557. VI. Decemb. progerminans et primâ statim balbutie vernans, verae pietatis et rectae institutionis sensim suffota et stipata adminiculis, in Schola patria in magnae spei surculum excrevit, qui cum pro palntarum nobiliorum indole primaevâ terra haud contentus, succi melioris aliunde attrahendi desiderio, transplantari atque ita felicius et maturius florere amavit, Cui honestae cupidini parens, annuens filium huncce, genitrice optatissima Anno 1565 14. Nov. orbatum, primo in Gymnasium tunc temporis celebre Dusseldorpianum ablegavit. Unde is bonarum litterarum fundamentis solide iactis Academiam Iuliam, Marpurgensem et alias Germaniae Musas salutavit, Imprimis vero Themidi se totum mancipavit, eiqueve ductu praeceptorum fidelissimorum imprimis Nicolai Vigelii, Valentini Forsteri, Regneri Sixtini, aliorum suggro/nwn eius aevi, adeo dextre et industrie litavit, ut ante tempus et aetatem mystis primoribus accenseretur. Parens de tam felici filii successu et progressu sibi gratans, eundem divino motus instinctu ceu Rosam Lippiacam in Rosetum hocce nobile Megalburgicum transponi desiderans.


page 97, image: s101

Academiae huic nostrae donavit, in quâ Rosa ista statim fragrantiam suam ita sparsit, ut ad eiusdem suavem nominis odorem studiosi iuris non secus ac muscae agminatim advolarent. Iuvenis enim adhuc praeceptores in hac Academiâ ita audiit, ut et auditores cum laude docuerit, et ex Collegiis suis, ceu ex equo Troiano infinitos viros Doctos, Aularum post et Curiarum praesules magnos eduxerit. Unde alma haecce mater Academia alumnum huncce laboris, digno praemio haud deftaudavit, sed An. 1584. Diribitore et Decano Viro Consultissimo HINRICO CAMERARIO, infulâ Cotorali decoravit, qua redimitus, Wittenbergensem insuper Academiam invisit, in qua licet amicos et patronos, imo virtutis et eruditionis admiratores, et inter eosdem Vitum Winsheimium ICtum reperisset, tamen Rhodopolin ille velut nativum Rosae huius solum singulari fato redituriit, et huc reversus a studiosis non tantum ab eius ore pendentibus, veluti Pater, a Professoribus ut filius et frater desideratissimus amplexibus receptus, nec unquam dimissus, sed et auspiciis felicissimis Anno 1586. Mense Septemb. connubiali foedere virgini lectissimae pudicissimae ELISABETHAE HEINIAE. Viri Magnifici, Consultissimi, FRIdERICI HEINII ICti, antecessores quondam huius Academiae, Ducalis itidem Consiliarii et Reip. huius Consulis et Syndici integerrimi et laudatissimi filiae, Consultissimorum et Clarissimorum virorum, IACOBI, ALBERTI, HINRICI fratrum Iuris Doctorum, et M. STEPHANI HEINIORUM, collegarum et amicorum nostrum sorori, Viduae nunc maestissimae iunctus, cum qua totos 38. annos adeo concorditer visit, ut Viriplacae templum inire, vel in gratiam, quae numquam vel leviter laesa fuit, redire necesse haud fuerit. Expertus est coniugii dulcedmem amaritudini mixtam. Liberos namque ex eo sustulit quinque filios nimirum quatuor et filiam unicam. Gnatorum primus An. 1588. 13. Octob. natus, eodem die Christo renatus et denatus est. Secundo genitus Didericus An. 1590. lucem hanc aspiciens, eadem usque ad An. 1605. feliciter fruiscens patrissare incipiens, in ipso flore aetatis fatis cessit. Tertius filius Fridericus avo materno o(mw/numos2 Anno 1597 natus etiamnum superstes, patriae virtutis aemulus, qui lustratis plerisque Germaniae celebrioribus Academiis, a patre veluti eiusdem adventantis senectae scipio, revocatus, eiusdem vestigia hactenus sedulo sectatus, praecepta veneratus est, et ex cineribus


page 98, image: s102

phoeniciis paternis redivivum pullum nobis pollicetur. Quartus filius Anno 1587. 29. Aug. ipso enisu exstinctus est. Filia vero unica ANNA omnium matronalium virtutum splendore conspicua matrimonio auspicatissimo, Viro consultissimo LAURENTIO STEPHANI I. D. et Professori, nec non Illustrissimi Principis nostri, Dn. IOANNIS ALBERTI Ducis Megapolitani Consiliario intimo, Collegae nostro observando iuncta, ex quâ avus nepotes duos, neptes sex, ex iisqueve Ernestum, Margaretham, Elisabetham et Annam superstites vidit, neptes relinquas duas cum nepote caelites ad aeternam quietem praemisit. Toto Coniugii tempore totus in laboribus fuit, publica privatis praetulit, causidicinam vulgarem licet praemiis invitatus, aversatus tamen est. Dn. Soceri suasu et naturae prono ductu Consiliis scribendis operam impendit, adeoque gnaviter et insigniter praestitit, ut a Regibus, Principibus, Urbibus, Nobilibus consultus oraculi loco, eiusqueve domus Provinciae huius velut Museum et Q. Mutii Scaevolae palatium fuerit. Hinc anno 1587. a Divo Udalrico Duce Megapolitano in numerum consiliariorum adscitus, assessor Areopagi megapolitani saecularis et Ecclesiastici delectus, Collegam nactus Magnum istum IACOBUM BORDINGIUM Cancellarium, ab eodem fraterne adamatus, spartam sibi commissam ita exornavit, ut Principis istius Clementiam interruptam et illibatam sit expertus. Quin etiam Divo Udalrico Anno 1603. Mense Martio defuncto et regimine ad fratrem Carolum devoluto, in priori statione D. COTHMANNUS non tantum permansit, sed et ab eodem successori suo Reverendiss. Principi ac Domino, Dn. IOANNI ALBERTO non secus ac alter Zopirus commendatus, talisqueve re et facto probatus, talisqueve re et facto probatus, ad Cancellarii munus etiam invitus est evectus, seu potius pertractus est: Quod tamen suscipiens divinâ suffultus ope adeo mascule obiit, ut non minori in pretio a Principe, quam ab Alexandro Severo Papinianus vel Ulpianus, nec tam pro Cancellario, quam pro patre habitus fuerit. Agnovit quippe optimus princeps singulare DEI, teste Ecclesiastico, donum esse, bonum Cancellarium, felicemqueve eum a Davide reputari, qui animum ad eundem converterit. Aemulatus eo ipso est optimus Princeps Reges et Magnates cordatos, qui omni aetate Cancellarios et Consiliarios, non politicos, nudos discursus, rationesque status crepantes, sed ICtos


page 99, image: s103

veteranos, usu et experientiâ efformatos, summo studio conquisiverunt, conquisitos audierunt, auditos amarunt. honorarunt. Agamemnon Nestores potius, quam Aiaces optabat, Traianus Neratium Adrianus Salvianum, Alexander, Theodosius, Iustinianus omnesque cordati Imperatores ICtos sacris scriniis praefecerunt. Et certe Cancellarius hic noster dotibus suis eximiis omnium amores sibi conciliavit. Quicquid enim in ICto rarum, in Consiliario singulare laudari potest, id natura huic soli affatim et larga veluti manu contulit, adeo, ut quod multis Cnaonibus de officio Cancellarii, Consiliarii, Consultoris boni et antecessoris fidelis hinc inde descriptum reperitur, in COTHmANNIANA imagigine expressum exhibeatur. Quid in Academia et pro eadem praestiterit, nobis silentibus, monumenta praeclara loquuntur, nec ulla abolebit oblivio. Molem certe laborum adeo immensam sustinuit, ut, quod de Achillis armis Homerus scribit, ea, Achile defuncto a nullo moveri potuisse, de arrnis togatae militiae COTHMANNIANIS dici haud immerito queat. Nec vero iuris tantum scientiâ polluit, nec Codicis professor Iustinianeum Codicem tantum explicuit, sed et sacrum quoque Codicem et patres, ac inter eos Augustinum assidue evolvit, adeoque calluit, ut quod Cicero de se gloriatur, triduo se ICtum fore, id meritissimo iure sibi in Theologia, vindicare potuerit. Hoc studium maturrimae imprimis aetati reservavit, eoque animum adversus omnes calummarum insultus obfirmavit, moriens animam pavit, et quam homines natura pavent, mortem nimirum, hanc ille lucro sibi duxit. Ut vero COTHMANNUS noster, dum vixit, Principi Cancellarius optatissimus Academiae defensor imperterritus, Facultatis Iuridicae Senior venerandus, Coniugi nunc viduae maritus dilectissimus, liberis parens mellitissimus, fratri viro consultissimo IOANNI COTHMANNO, Collega et frater integerrimus exstitit, ita eiusdem praematurus obitus omnibus praedictis maerorem acerbissimum peperit. Illustrissimus Princeps clementiam, qua vegetum et valentem, Cancellarium semper est prosecutus, eandem erga aegrum et languentem probavit. Quicquid alexipharmaci, panchresti et panaceae in thecis habuit, prompte suppeditavit, Aesculapii vires et artem insuper optavit, sed vis morbi artem omnem superavit. Valetudine enim a primis coniugii annis ob labores adsiduos, et fortassis paucis imitabiles,


page 100, image: s104

vixit imbecilliore, quam tamen decenti victus ratione et medicamentorum usu, deinceps ita emendavit, ut quottidie vegetior et vividior appareret, ac qua facultates corporis et animae earumque actiones satis expeditus esset, nisi quo multis annis pertinacior alvi duriries, procul dubio a vita sedentaria, et perpetua in gravissimis causis dignoscendis et decidendis cura, fota et aucta maneret, quam saepenumero emollientibus aliisque mediis dissolvere imprimis opus habuit. Quo modo DEI gratia contigit, ut hactenus, decursu aliquot supra viginti annorum, mediocri valetudine praeditus fuerit. Ante quinquennium tamen Hyppochondriacae et Scorbuti nonnumquam insultus, cum vertigine per intervalla molesta expertus fuit, a quibus similiter liberatus revaluit, et ad pristina munia, quibus obeundis in ipsis saepe morborum paroxysmis sese impigerrimum praestitit, feliciter reversus est. Sensit vero paullatim continuis istis et Herculeis fere laboribus nativum calorem minui, et facultates naturales, imprimisque ventriculi, quem toti corpori famulari oportet, cuiusque detrimentum in Epidem. dicebat Hippocrates, subinde magisque vacillare, et officium suum minus recte facere. Quo factum, ut non rarô inflationi et doloribus inferioris ventris obnoxius redderetur; quibus sedandis, quoties debita remedia adhibebantur, ista non parum profuisse visa sunt, donec non ita pridem, ob faecum alvi molestissimam retentionem, immensa flatuum copia coacervaretur, qui exitum non reperientes intestina enormiter distenderunt, et cruciatus acerbissimos totius abdominis excitarunt. Iis quodammodo mitigatis, quum nihilosecius maxima virium imbecillitas perseveraret, et in natura iam iunctis suis partibus labefactatâ sibi, nihil esse praesidii, neque tantillum in Arte medica spei, sed omnia inclinare ad finem ultimum, quem prorogare nullius diligentia posset, ipsemet aeger, utpote rerum medicarum imprimis gnarus, animadverteret, maxima animi tranquillitate, et ab omni perturbatione libera mente, totum sese convertit ad Servatorem generis mortalium unicum Dominum nostrum IESUM Christum, atque fiduciam in ipsum suam et ore et omnibus rebus testatam fecit viatico salvifico sanguine et corpore Emanuelis nostri animam instruxit, sicque se ad vitae exitum patientissime paravit, neque quidquam istorum


page 101, image: s105

neglexit, quae tali tempore transigenda erant viro sapientissimo et piissimo; quod sciunt et sancte dicere possunt, quorum lacrumae et preces beatissimam eius animam ex his corporis compedibus in aeternam patriam migrantem ingenti luctu sunt prosequutae. Vivit nunc et omissâ mortalitatis sarcinâ ad originem sui reversus, supraque omnem invidiae nubem positus est, fama fruitur, quam meruit, felicitate potitur, quam quaesiit, vivere ibi cepit, ubi clarere numquam desinit, ubi nulla Serenum umbra turbabit:

Absint itaque inani funere naeniae
Luctusque turpis et quaerimoniae.

Superest, ut iusta Collegae Patri et Praeceptori communi debita solvantur. Lex 12. tabularum viris, quos merita in caelum vocarunt, delubra erigi iubet. mario, ob scholam monetariam apertam populus Romanus auream statuam cum perpetuis ardentibus cereis, similemque memoriam Hermodoro Ephesio, ac Servio Sulpitio decrevit. Par certe, si non maior honos COTHMANNO Herculi Academico debetur. Ast Manes pii litterariis monumentis ipsis etiam pyramidibus Aegyptiacis vivacioribus contenti, sollemnem tantum Exuviarum terrestrium ad dormitorium deductionem postulant. Ad quam, quotquot estis Cives Academici genumi, dum vos invitamus Metelli funeris Scipionis Aemilianis praeconiâ voce merito utimur. Concurrite Cives, Moenia urbis conciderunt. Concurrite nunc ad tumulum iacentis, ut soliti estis confluere ad pulpitum docentis, Concurrite, inquam, ad urbis meditullium, in quo urbis conditoribus a)mfi/polon ta/fon adornari solebat, in aede Divae Mariae sacra convenire, illuc hodie horâ media I. Musageten vestrum stipata catervâ deducite, ad similem ex hac vita exitum pectus mature praeparare, IEHOVAE Academiam, Urbem, Provinciam piis precibus commendate. P. P. Dominica Iubilate Anno 1624.


page 102, image: s106

EPIGRAMMATA In Eminentissimi ICTI, ERNESTI COTHMANNI Praenomen.

Pertractent alii ungas, hic SERIA tantum
Et gravia, ERNESTI nomine digna boni.
Adfuit ante tribus ducibus, nunc ante thronum usque
Unius in triplici numine Regis adest.

In Eiusdem Cognomen.

Hoc spectent alii, sanctique probique videri
Ut, possint, vere hic Vir bonus esse cupit.
Nam commune bonum si vir probus esse putatur,
Qui res procurat non sine laude suas:
Publica, dum vivit, bona Cancellarius auget,
Atque ea privatis praeposuisse studet.

In Eiusdem Symbolum.

Omnis ab externo fructu cognoscitur arbor,
Recte COTHMANNI Symbolon illud erat.
Et probat hoc, pacem colit esse volebat oliva:
Nititur et contra pondera; palma fuit.

IOH. TARNOVIUS SS. Theol. D. et Prof.

Anagram. ERNESTUS COTMANNUS IURISCONSULTUS. (S. in C. converso) SOL IURIS MORTUUS: CUNCTA SENESCUNT.

MORTUUS est IURIS SOL: Hei! sic CUNCTA SENESCUNT,
Nec stabile in toto permanet orbe decus.

BERNH. LUDERINGIUS.

Cum meditaretur COTHMANNI funera Cleio,
Altius in laudes ire parata viri;
Excussa manibus tabulâ, par laudibus eius
Sola futura Themis, desine, Phoebus ait.
Ut tamen exsequias decoremus, sufficit, illi
Distichon exiguis tale dedisse metris:


page 103, image: s107

COTHMANNUS moritur, tuus, O Themis alma, Sacerdos,
Qui vetuit Leges iuraque sancta mori.

M. PANCRATIUS AMSELIUS.

SCRIPTA.

Responsa iuris sive Consilia quinque voluminibus comprehensa: Francos. 1597. 1615. 1662. in fol.

Responsorum iuris et Consultationum Academicarum liber singularis: ibid. 1613. in fol.

Disputationes iuris Civilis: Witteb. 1590. in 12.

Meditationes piae de remediis adversus calamitates, pressuras atque calumnias, et de inimicis diligendis, excerptae ex S. Augustino et in ordinem redactae: Roflochii 1614. in 4.

Commentar. in primum librum Codicis iustiniani: Francof. 1616. in 4.

Institutiones Imperiales Iustinianeae ad Compendium redactae: Rostoch. 1618. 1625. in 12.

Feine gottselige Betrachtung etzlicher wolbewehrten geistlichen Recepten, derer sich ein frommer Christ im lieben Creutz mag gebrauchen: Stettin 1615. in 8.


page 104, image: s108